APS beroepsonderwijs
Aanbod Mbo-taal Schooljaar 2014 - 2015
www.aps.nl/mbo
Voorwoord
Mbo-talen begeleidt ook in het schooljaar 2014-2015 docenten en teamleiders in het mbo bij de realisatie van goed, motiverend en effectief taalonderwijs. U kunt daarbij denken aan werken aan didactische samenhang, gericht op het motiveren en presteren van studenten of invoering van taalbeleid. Naast de begeleiding op de scholen organiseren we conferenties, cursussen en studiedagen. Deze brochure biedt u een overzicht van onze activiteiten in het schooljaar 2014-2015. U treft eerst beknopte informatie aan over wat Mbo-talen doet. Daarna volgt een overzicht van onze activiteiten. Actuele berichtgeving over ons aanbod kunt u vinden op www.aps.nl/mbo. Wij wensen u een inspirerend schooljaar 2014-2015 toe! Alie Kammenga Mbo-taal
Inhoudsopgave
Mbo-talen
Mbo-talen 5 Aanbod en maatwerk Studiedag ‘Taalopdrachten voor het instellingsexamen Nederlands – integraal, motiverend en te doen’
6
Studiedag ‘Spelling en grammatica – eigentijds en praktisch’
7
Studiedag ‘Examentraining als 8 project – gericht voorbereiden op het centraal examen lezen en luisteren’ Studiedag ‘Als lezen moeilijk gaat – motiveren voor beter lezen’’
Mbo-talen werkt met scholen aan goed taalonderwijs in de lessen Nederlands en moderne vreemde talen en begeleidt scholen bij taalbeleid. Onze basis: ervaring in het beroepsonderwijs en ontwikkelen met alle betrokkenen in de school De medewerkers van Mbo-talen hebben allemaal lange tijd voor de klas gestaan in het beroepsonderwijs. We werken wekelijks met docenten en leerlingen en zijn gesprekspartner voor schoolleiders en andere betrokkenen bij veranderingen en professionalisering in de school. Mbo-talen biedt doorleefde kennis en ervaring.
9
Studiemiddag ‘Dyslexie in het mbo’ 10 Studiedag ‘Spreek- en gespreksvaardigheid Engels, haal er nog meer uit!’
11
Studiedag ‘Engels in het mbo, van taaleisen naar onderwijs’
12
Cursus ‘Taal leren met iPad/tablet en laptop’
13
Cursus ‘Taalassessor Engels’
14
Didactische week taal
15
Cursus ‘Klassenmanagement Taal’
16
Aanmelden 18
De kern van ons werk Het grootste deel van ons werk bestaat uit ondersteuning op maat van docenten en schoolleiders. Daarnaast organiseren we conferenties, cursussen en studiedagen. Die vindt u in deze brochure. Vrijwel alle onderwerpen uit ons aanbod van dit jaar voeren wij tevens als maatwerk op scholen uit. Nederlands Op het gebied van Nederlands zijn we gespecialiseerd in: • doorlopende leerlijnen taal en het ontwikkelen van sectiebeleid; • implementatie van de referentieniveaus taal; • activerende en motiverende didactiek bij alle domeinen van het vak Nederlands – lezen van zakelijke teksten, literatuur- en fictieonderwijs, schrijven, mondelinge taalvaardigheid, taalverzorging en taalbeschouwing (spelling en grammatica) – en daarbij meer recht doen aan verschillen tussen leerlingen; • ICT en interactieve media; • examentraining en toetsen, met een goede verhouding tussen onthouden en begrijpen enerzijds en integreren en toepassen anderzijds; • het vak Nederlands en taalbeleid in de school.
taalbewuste vakdocenten en taalgericht vakonderwijs, waarbij aandacht voor taal in alle lessen het actief leren ondersteunt. Bij taalbeleid zijn alle niveaus in de school betrokken: schoolleiding, taalcoördinatoren (taalwerkgroep, taalcoaches), docenten Nederlands en docenten van andere vakken. Bij de realisatie van taalbeleid gaat het erom dat taalbewust lesgeven zichtbaar is in de klas. We werken opbrengstgericht, dus taalbeleid op de school moet aantoonbaar tot betere resultaten leiden. Moderne vreemde talen Mbo-talen beschikt over een scala aan mogelijkheden om het onderwijs van moderne vreemde talen te verbeteren, met als uitgangspunt: kleine ingrepen, grote effecten. Zo werken we op scholen onder meer aan: • het toepassen van activerende en motiverende werkvormen en samenwerkend leren; • meer recht doen aan verschillen tussen leerlingen in de les mvt; • werken met het Europees Referentiekader (ERK) bij het opstellen van vaardigheidslijnen (spreek-, gespreks-, schrijf-, lees- en luistervaardigheid); • toetsen, met een goede verhouding tussen onthouden en begrijpen enerzijds en integreren en toepassen anderzijds; • het verbeteren van (de doorlopende leerlijn) leesvaardigheid en het opzetten van een effectieve en motiverende examentraining; • het ontwikkelen van motiverend fictieen literatuuronderwijs, van brugklas tot eindexamen; • het opzetten van een Taaldorp of Taalstad; • vormen van taakgericht taal leren: het Hele-Taak-Eerst-principe, Tabasco en taalleerarrangementen; • ICT en interactieve media in de les.
Taalbeleid Verbeteren van taal- en rekenvaardigheid is beleidsprioriteit nummer één. Mbo-talen begeleidt scholen bij het ontwikkelen en invoeren van duurzaam taalbeleid. Bij taalbeleid gaat het om
4
Aanbod Mbo-taal 2014 - 2015
5
Studiedag ‘Taalopdrachten voor het instellingsexamen Nederlands – integraal, motiverend en te doen’ U gaat deze dag aan de slag met het ontwerpen van betekenisvolle opdrachten rond de productieve taalvaardigheden spreken, gesprekken voeren en schrijven. Aan de orde komen: • het ontwerpen van levensechte en beroepsgerichte taalopdrachten voor het instellingsexamen; • voorbeelden van integrale taalopdrachten waarin de verschillende productieve taalvaardigheden zijn verwerkt; • ervaringen uitwisselen met collega’s en bestaande taalopdrachten aanscherpen; • werken met rubrics en beoordelingsmodellen; • de praktische uitvoering en organisatie van het instellingsexamen. Het wordt een inspirerende dag op basis waarvan u zelf bruikbare taalopdrachten voor het instellingsexamen kunt ontwerpen.
6
Aanbod Mbo-taal 2014 - 2015
Voor wie? Docenten Nederlands. Datum, tijd en plaats Dinsdag 23 september 2014 van 9.30 - 16.00 uur in Utrecht. Kosten € 295,- inclusief materiaal en catering.
Studiedag ‘Spelling en grammatica – eigentijds en praktisch’ Als studenten hun opleiding in het mbo beginnen hebben zij in ieder geval tien jaar onderwijs in spelling en grammatica achter de rug. Van de opbrengsten daarvan zien we vaak maar weinig terug. De verleiding is dan groot om weer van voor af aan te beginnen. Deze ‘meer van hetzelfde’reflex zien we ook in de meeste methodes voor het mbo terug. De grote vraag is: hoe krijgen we studenten zover dat ze niet alleen weten hoe ze teksten moeten schrijven, maar dat ook willen? Daarvoor zijn eigentijdse en eigenwijze aanpakken nodig.
Voor wie? Docenten Nederlands. Datum, tijd en plaats Dinsdag 11 november 2014 van 9.30 - 16.00 uur in Utrecht. Kosten € 295,- inclusief materiaal en catering.
Deze dag gaat over de volgende thema’s: • Wat zegt het ‘Referentiekader taal’ over taalverzorging en taalbeschouwing? • Wat zegt onderzoek over onderwijs in spelling? • Hoe maak je onderwijs in spelling, grammatica en stijl betekenisvol, zodat studenten het geleerde echt gaan gebruiken? • Welk grammaticaonderwijs is nodig? • Wat zijn effectieve aanpakken en welke andere bronnen naast de methode zijn daarbij goed in te zetten?
7
Studiedag ‘Examentraining als project – gericht voorbereiden op het centraal examen lezen en luisteren’ Het centraal examen Nederlands komt eraan. Hoe bereidt u uw studenten daar zo goed mogelijk op voor? U kunt ze helpen door de examentraining aan te pakken als project binnen een afgeperkte tijd. Tijdens deze studiedag maakt u kennis met het vijfstappenplan examentraining van APS: 1. Een motiverende start 2. Een sterkte-zwakteanalyse maken 3. Deelvaardigheden oefenen: volledige instructies rond probleemgebieden 4. Proefexamen maken: niet alleen nog een keer oefenen 5. Het examen Hierbij krijgt u mogelijkheden en werkvormen gepresenteerd om de examentraining voor studenten effectief en uitdagend te maken. Deze studiedag levert u concrete voorbeelden en werkvormen om van de examentraining een maatwerktraject te maken voor uw studenten. Zo vergroot u de kans op een beter resultaat.
Voor wie? Docenten Nederlands. Datum, tijd en plaats Dinsdag 2 december 2014 van 9.30 - 16.00 uur in Utrecht. Kosten € 295,- inclusief materiaal en catering.
Studiedag ‘Als lezen moeilijk gaat – motiveren voor beter lezen’ Als je kunt lezen, kun je leren. Uit het vmbo en het praktijkonderwijs stromen veel leerlingen op niveau 1 en 2 het mbo in met een grote achterstand op het gebied van (begrijpend) lezen. Deze leerlingen hebben daardoor moeite met het begrijpen van teksten bij de praktijkvakken en in de BPV. Vaak hebben ze een hekel aan lezen: waar je veel moeite mee hebt, dat doe je ook niet graag. Gelukkig zijn er de laatste jaren materialen en werkwijzen ontwikkeld om het lezen aantoonbaar te verbeteren en het leesplezier te vergroten. Over die mogelijkheden tot succes gaat deze studiedag. Aan de orde komen: • Beter worden in lezen – wat helpt echt? - rolwisselend lezen; - de aanpak van o.a. Nieuwsbegrip: begrijpend leren lezen aan de hand van actuele teksten; - verbeteren van technisch lezen met de RALFI-methode. • Manieren om plezier in lezen te vergroten, zoals vrij lezen en interactief voorlezen. • Motiveren: - levensechte opdrachten; - activerende didactiek; - leerlingen betrekken bij hun leesontwikkeling en vorderingen volgen en meten; - differentiëren: niet de docent differentieert, maar de deelnemer.
Voor wie? Docenten Nederlands en taalcoaches in het mbo, die werken met leerlingen voor wie begrijpend lezen een obstakel is. Datum, tijd en plaats Dinsdag 10 maart 2015 van 9.30 - 16.00 uur in Utrecht. Kosten € 295,- inclusief materiaal en catering.
Tijdens deze dag ontvangt u informatie, bekijkt u beelden van lessen en oefent u zelf met een aanpak.
8
Aanbod Mbo-taal 2014 - 2015
9
Studiemiddag ‘Dyslexie in het mbo’
Alle docenten hebben te maken met studenten die in meer of mindere mate dyslectisch zijn. Bij het lezen en schrijven van teksten, maar ook bij andere talige taken ervaren zij problemen. Ook vallen deze leerlingen vaak gedragsmatig op door bijvoorbeeld gebrekkige concentratie, een laag zelfbeeld of faalangstig gedrag. De begeleiding in de klas blijft vaak beperkt tot een grotere print bij een toets en meer tijd bij het maken ervan. Deze studiemiddag is bedoeld om, binnen de bestaande praktijk, het repertoire van de docent op dit terrein uit te breiden. Het is een praktische middag, waarin kort de nodige informatie over dyslexie wordt gegeven. Het grootste deel van de middag gaat over direct toepasbare interventies in de (vak)les waarvan studenten direct profijt hebben en waardoor de resultaten van het vak verbeteren.
10
Aanbod Mbo-taal 2014 - 2015
Studiedag ‘Spreek- en gespreksvaardigheid Engels, haal er nog meer uit!’ Voor wie? Docenten Nederlands en taalcoaches in het mbo. Datum, tijd en plaats Donderdag 23 april 2015 van 13.00 - 17.00 uur in Utrecht. Kosten € 160,- inclusief materiaal en catering. Elke tweede en volgende deelnemer van dezelfde school betaalt € 125,-.
Deze studiedag levert u concrete voorbeelden op van spreekvaardigheids- en gespreksoefeningen die u de volgende dag kunt inzetten in uw eigen praktijk. U kunt een instellingsexamen ontwerpen of een bestaand examen aanscherpen volgens de laatste eisen. Spreek- en gespreksvaardigheid vinden docenten Engels belangrijk, zo niet de belangrijkste vaardigheid. Toch blijven ze in de praktijk vaak sluitpost in de lessen. Het belangrijkste obstakel lijkt: ‘Hoe kan ik spreken en gesprekken voeren oefenen met alle studenten tegelijk?’ Tijdens deze studiedag werken we onder andere aan: • uitdagende en leerzame taaltaken, waarbij alle studenten tegelijkertijd in het Engels spreken; • kenmerken en succesfactoren van levensecht en beroepsgericht spreken; • het belang van het inzetten van de doeltaal; • het gebruikmaken van andere taalvaardigheden om gespreksvaardigheid te versterken; • het kennismaken en werken met mbo-goedgekeurde beoordelingsmodellen.
Voor wie? Docenten Engels, taalcoördinatoren en toetsconstructeurs. Datum, tijd en plaats Donderdag 30 oktober 2014 van 9.30 - 16.00 uur in Utrecht. Kosten € 295,- inclusief materiaal en catering.
11
Studiedag ‘Engels in het mbo, van taaleisen naar onderwijs’
Deze studiedag is een herhaling van de succesvolle studiedag op 3 juni 2014. Een goede beheersing van het Engels is van groot belang voor een succesvolle doorstroom naar het vervolgonderwijs. Het is daarnaast een meerwaarde in de steeds internationaler wordende economie. Voor alle mbo-4-studenten die per 1 augustus 2012 met een opleiding zijn gestart, is Engels een verplicht examenonderdeel. Naast de beroepsspecifieke eisen Engels zijn er nu ook de generieke eisen Engels waaraan de studenten moeten voldoen. Opleidingsteams en docenten staan voor de taak om het leren van de Engelse taal een (hernieuwde) plaats te geven in de opleiding. Dit vraagt van mbo-instellingen een herijking van het curriculum Engels in de opleidingen. Tijdens deze studiedag kunt u inspiratie opdoen rondom het thema ‘Engels in de mbo-opleidingen’. Vanuit verschillende invalshoeken wordt een licht geworpen op de mogelijkheden voor de praktische inrichting van het curriculum Engels, zowel op organisatorisch als op didactisch gebied. Aan de orde komen: • Engels in mbo-4, wat moet en wat mag? Kader en regelgeving. • Wat moet mijn student kunnen? De taaleisen. • Omgaan met verschillen: klassenmanagement en differentiatie. • Activerende taaldidactiek.
Voor wie? Docenten Engels, taalcoördinatoren en toetsconstructeurs. Datum, tijd en plaats Maandag 24 november 2014 van 9.30 - 16.00 uur in Utrecht. Kosten € 295,- inclusief materiaal en catering.
Cursus ‘Taal leren met iPad/tablet en laptop’
iPads/tablets en laptops zijn niet meer weg te denken in het dagelijks leven van onze studenten en ze hebben ook in de klas inmiddels hun intrede gedaan. Studenten gaan ermee om alsof ze ermee geboren zijn, docenten hebben er vaak wat meer problemen mee.
Voor wie? Docenten Engels.
Tijdens deze cursus maakt u kennis met de ongekende en vaak nog onbekende mogelijkheden die iPads/tablets en laptops bieden bij het leren van een vreemde taal. U hoeft geen IT-expert te zijn om deel te nemen, we werken met eenvoudig te bedienen applicaties. Tijdens deze dag maakt u kennis met zeer verschillende apps die inzetbaar zijn bij leeractiviteiten van de verschillende taalvaardigheden, zowel in als buiten uw les. Ook besteden we aandacht aan klassenmanagement. We gaan aan de slag met de motiverende start van de les, het creëren van een taalrijke leeromgeving en zetten verschillende werkvormen in.
Data, tijd en plaats Maandag 8 december 2014 en woensdag 4 maart 2015 van 9.30 - 16.00 uur in Utrecht.
Meenemen Eigen iPad/tablet of laptop.
Kosten € 545,- inclusief materiaal en catering.
Opbrengsten: • U leert werken met vijftien verschillende apps en webtools voor taal leren, die niet in uw repertoire mogen ontbreken. • U weet welke inhoud eraan gekoppeld kan worden. • U leert de iPad/tablet of laptop beter in te zetten voor interactieve opdrachten. • U hebt kant-en-klare lesideeën. • U weet hoe u creativiteit en het samenwerken van leerlingen kunt stimuleren. • U ervaart hoe motivatieverhogend het gebruik van apps in lesactiviteiten en taken buiten de les kan zijn.
U gaat naar huis met praktische handvatten voor de inrichting van uw onderwijs.
12
Aanbod Mbo-taal 2014 - 2015
13
Cursus ‘Taalassessor Engels’
In deze cursus wordt u opgeleid tot taalassessor Engels, zodat u deskundig en bekwaam bent om kwalificerende taalexamens schrijven, gesprekken voeren en spreken te beoordelen.
Voor wie? Docenten Engels die kwalificerende taaltoetsen moeten afnemen.
Tijdens de eerste dag wordt uw kennis van het Europees Referentiekader (ERK) opgefrist. Wat zijn de kenmerken van de verschillende niveaus A2, B1, B2, etc.? Daarnaast krijgt u handvatten aangereikt om op een zo objectief mogelijke manier de taalprestaties van de studenten te kunnen beoordelen. Aan de hand van concrete mondelinge en schriftelijke taalprestaties van mbo-studenten oefent u in het beoordelen van deze prestaties op het juiste niveau. Er wordt gebruikgemaakt van de beoordelingsmodellen voor instellingsexamens moderne vreemde talen zoals die door Cito/Cinop zijn ontwikkeld.
Data, tijd en plaats Dinsdag 27 januari 2015 en donderdag 12 maart 2015 van 9.30 - 16.00 uur in Utrecht.
De tweede dag staat vooral in het teken van het beoordelen van verschillende taalprestaties van uw eigen studenten. Verder zal aandacht besteed worden aan de rol van de gesprekspartner tijdens een mondeling taalassessment. Welke vragen moet je stellen om een bepaald taalniveau uit te kunnen lokken? Uw resultaat: u bent in staat om op een zo objectief mogelijke manier te komen tot een betrouwbare beoordeling van mondelinge en schriftelijke taalvaardigheden. En u bent bekwaam in het beoordelen aan de hand van het Europees Referentiekader (ERK/CEF). Na afloop van de cursus ontvangt u een certificaat van deelname.
14
Didactische week taal
Aanbod Mbo-taal 2014 - 2015
Kosten € 545,- inclusief materiaal en catering.
Coaching on the job Traject waarbij u gedurende een volle week de gehele dag intensieve begeleiding krijgt van een APS-expert. De trainer begeleidt gedurende een week zes docenten bij de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van lessen.
Voor wie? Docenten taal en talen.
Docent en trainer werken met elkaar aan de meest effectieve didactiek en pedagogiek voor studenten. APS werkt sinds enkele jaren met dit concept dat een geschikte en efficiënte methode is gebleken met een goed en blijvend resultaat. Kenmerken: • een week lang intensieve en persoonlijke begeleiding in het team: coaching on the job door APS-experts taal op vakinhoudelijk en didactisch gebied; • per docent minimaal drie lessen voorbereiden, uitvoeren en nabespreken; • vooraf: kennismaking met het team en concrete afspraken over doelen; • na afloop: rapportage met bevindingen en aanbevelingen waarop u kunt voortbouwen.
Uw resultaat Uitbreiding van uw didactisch en pedagogisch repertoire, zodat u dit op effectieve wijze kunt inzetten voor studenten in het mbo. Lerarenregister De didactische week is als professionaliseringsactiviteit opgenomen in het lerarenregister en gewaardeerd met 20 RU (registratie-uren). U ontvangt na afloop van de didactische week een digitaal certificaat waarmee u de activiteit kunt registreren.
15
Cursus ‘Klassenmanagement Taal’
Motiverende taalactiviteiten Hoe richt u uw taallessen zó in dat de referentieniveaus worden gehaald en studenten op hun niveau en gemotiveerd leren? Dit traject reikt u daarvoor praktische handvatten aan. Het verschijnen van het ‘Referentiekader taal’ en het ERK betekent dat op veel mbo-instellingen aparte uren taal op het rooster zijn gezet: • begeleiden van zelfstandig werken; • opdrachten op niveau; • de ins en outs van instructies geven; • uw lesperiode effectief gebruiken; • differentiëren: werken met niveaugroepen en groepen rond het leren van specifieke taalvaardigheden; • hoe ga ik flexibel om met de taalmethode?; • volgen en beoordelen van resultaten.
Voor wie? Taaldocenten.
In vier bijeenkomsten van een dagdeel komen deze onderwerpen concreet en praktisch aan bod en ontwerpt u motiverende lessen. De cursus wordt op locatie gegeven door de taalexperts van APS. Uw resultaat Praktische vaardigheid in klassenmanagement tijdens de onderwijsactiviteiten bij Nederlands en Engels.
‘Ik ga nu de sprong wagen om het op mijn eigen manier te doen. Daarvoor heb ik wat in handen gekregen. Ik ga meer integraal werken in plaats van aan losse dingetjes.’
16
Aanbod Mbo-taal 2014 - 2015
Aanmelden U kunt zich aanmelden op onze website: www.aps.nl/agenda. Nadat u zich heeft opgegeven, ontvangt u een bevestiging van uw inschrijving. Uiterlijk één week voor aanvang van de betreffende activiteit ontvangt u een uitnodiging met concrete gegevens en een routebeschrijving. Minimum- en maximumaantal deelnemers Voor het beschreven aanbod geldt steeds een minimum- en een maximumaantal deelnemers. Dat betekent dat een activiteit waarvoor te weinig belangstelling is, niet door zal gaan. Wanneer voor een activiteit het aantal belangstellenden groter is dan wij kunnen plaatsen, kan het gebeuren dat wij u moeten teleurstellen. Het is daarom van belang dat u zich tijdig aanmeldt. Certificaat Bij alle conferenties, cursussen en studiedagen wordt aan de deelnemers een certificaat van deelname uitgereikt. U dient daartoe de gegevens op het inschrijfformulier volledig en correct in te vullen.
Annuleringsvoorwaarden • Annulering van een inschrijving dient schriftelijk te gebeuren. • Als annuleringsdatum geldt de datum waarop de annulering bij APS-talen binnenkomt. • De kosten verbonden aan de annulering zijn de volgende: - bij annulering tot 4 weken vóór aanvang van de conferentie, cursus of studiedag worden € 20,- administratiekosten gerekend; - bij annulering vanaf 4 weken tot 10 dagen vóór aanvang van de conferentie, cursus of studiedag wordt 50% van de deelnemersbijdrage in rekening gebracht; - bij annulering binnen 10 dagen vóór aanvang van de conferentie, cursus of studiedag wordt 100% van de deelnemersbijdrage in rekening gebracht. • U kunt zich in alle gevallen zonder kosten laten vervangen door een collega.
Colofon Om optimaal aan te sluiten op de actualiteit en de behoefte van scholen, is ons aanbod van adviestrajecten, conferenties en trainingen permanent in ontwikkeling.
De medewerkers van APS-talen zijn
Deze brochure hebben wij met de grootste zorg samengesteld. Door omstandigheden kunnen data en/of inhoudelijke aspecten echter worden aangepast. Geppie Bootsma
Alie Kammenga
Johan Keijzer
Kijk voor actuele informatie en details ook op www.aps.nl. Basisontwerp APS Vormgeving/opmaak www.studiomarie.nl
Hella Kroon
Masja Mesie
Guus Perry
Druk Giethoorn-Ten Brink, Meppel APS Zwarte Woud 2 3524 SJ Utrecht Postbus 85475 3508 AL Utrecht 030 28 56 722
Marieken Pronk
Patricia Rose
Bert de Vos
[email protected] www.aps.nl/mbo Volg APS Twitter @APS_NL
18
Aanbod Mbo-taal 2014 - 2015
www.aps.nl/mbo 20
Aanbod APS-talen 2014 - 2015
