April 2016 Alexandra Kleberger, M ANP
Palliatieve zorg omtrent Hartfalen
21.04.2016
Deel I
Wat is hartfalen? Oorzaken van hartfalen Symptomen Compensatiemechanismen Diagnostiek Behandeling Hartfalenpoli Vragen
21.04.2016
Deel II
Chronische zorg versus palliatieve zorg versus terminale zorg
21.04.2016
21.04.2016
Definitie Hartfalen is een complex van klachten en verschijnselen ten gevolge van een tekort schietende pompfunctie van het hart. (CBO richtlijnen hartfalen 2002)
21.04.2016
Prognose Slecht …………… 1 jaar na diagnose 37% overleden 2 jaar na diagnose 49% overleden 5 jaar na diagnose 65% overleden
21.04.2016
Epidemiologie 2011 •141.600 patiënten met hartfalen (61.500 mannen) •Toename van 26.600 patiënten
2012 •6.761 patiënten zijn aan HF overleden
2011-2030 •Toename van 84% mannen en 50% vrouwen
21.04.2016
NYHA klasse
NYHA I NYHA II NYHA III NYHA IV
geen klachten klachten tijdens forse inspanning klachten tijdens matige inspanning klachten tijdens rust of lichte inspanning
21.04.2016
Myocard infarct
Hypertensie … meest voorkomende oorzaken van hartfalen in de westerse wereld! HFrEF (= systolisch HF) vs HFpEF (= diastolisch HF)
21.04.2016
21.04.2016
Symptomen toename van het gewicht toename van de benauwdheid nycturie (overdag minder plassen) vol gevoel, opgezette buik minder eetlust daling van de inspanningstolerantie toename van de oedemen paroxysmale nachtelijke (nocturnal) dyspnoe orthopnoe (kortademigheid bij liggen en/of rust) koude extremiteiten (perifere cyanose)
21.04.2016
Compensatiemechanismen
Normaal fenomeen ….. Perfusie garanderen….. Door……verhoging hartfrequentie, vochtretentie Bij hartfalen: compensatiemechanismen werken averechts en werken hartfalen in de hand
21.04.2016
Compensatiemechanisme I (werkt al na enkele minuten) 1. Toename activiteit sympaticus Doel: toename hartminuutvolume
Compensatiemechanisme II (werkt op langere termijn) 2. Toename activiteit RAAS Doel: toename hartminuutvolume
21.04.2016
Compensatiemechanisme III 3. Morfologische aanpassingen Doel: toename hartminuutvolume
Compensatiemechanisme IV 4 Toename van de prostaglandinesynthese 5 Toename vasopressine (ADH) 6 Toename natriuretische peptiden ANP en BNP
21.04.2016
Diagnostiek van belang is:
doorgemaakt myocardinfarct (voorspellend) aanwezigheid van COPD en overgewicht (bemoeilijkt diagnostiek betreffende dyspnoe) voorgeschiedenis: hypertensie, DM, CVA, perifeer vaatlijden, alcohol, roken, schildklier, chemotherapie
21.04.2016
Anamnese & Lichamelijk onderzoek klachten: vermoeidheid, benauwdheid, kortademigheid bij inspanning, niet plat kunnen liggen ‘s nachts, verminderde eetlust. lichamelijk onderzoek: bloeddruk, CVD, oedeem, auscultatie van longen en hart, ictus cordis lateraal verplaatst
21.04.2016
Vindt plaats om vermoeden van hartfalen te toetsen en overige oorzaken uit te sluiten ….aanvullende diagnostiek
laboratorium
ECG
X-thorax
echocardiografie
NT-proBNP
andere diagnostiek: soms om oorzaak hartfalen achterhalen (CAG,MIBI)
21.04.2016
X-thorax
21.04.2016
Belangrijkste onderzoek om inzicht te verkrijgen in de hartfunctie (Gouden Standaard) : Echo cor
21.04.2016
21.04.2016
Behandeling behandelen oorzaak (bv door CABG, PCI, TAVI, Mitraklip) niet medicamenteus (leefregels)
medicamenteus ICD (interne cardiodefibrillator) Biventriculaire Pacemaker (CRT)
21.04.2016
Niet medicamenteus gewicht lichaamsbeweging
dieet stoppen met roken OSAS behandeling
21.04.2016
Medicamenteus Het doel van de medicamenteuze behandeling van chronisch hartfalen is tweeledig Op korte termijn: verbetering van de symptomen (ontlasten van slechter werkend hart, afterloadreductie door vaatverwijders, pre-loadreductie door diuretica) Op langere termijn: - verbetering kwaliteit van leven - stoppen/vertragen van (links)ventriculair remodelling - afname mortaliteit (sudden death)
21.04.2016
Meest gebruikte middelen: diuretica vaatverwijders/vasodilatantia bèta-blokkers/ sinusknoop-blokkers (digitalispreparaten)
Additioneel toegepaste medicatie: antistolling Bloeddruk regulerende medicatie anti-aritmica
21.04.2016
Hartfalenpolikliniek
21.04.2016
Waarom hartfalenpoli ?
verminderen aantal heropnames verminderen opnameduur nog niet wetenschappelijk aangetoond Geeft zorg vanaf de chronisch-acute fase t/m de palliatieve en soms ook terminale fase
21.04.2016
Werkwijze hartfalenpoli
lichamelijk onderzoek
lab. aanvragen, controleren, beoordelen en evt. acties ondernemen, aanvraag aanvullend onderzoek
doornemen en bijstellen medicatie volgens protocol
evt. inschakelen andere disciplines (diëtist, fysiotherapie, maatschappelijk werk, psycholoog, huisarts, TMZ)
aanmelden hartfalenrevalidatie
zonodig overleg met cardioloog, internist, nefroloog, geriater, etc.
21.04.2016
Op naar de toekomst… toename aantal hartfalenpatiënten meer samenwerking 1e lijn: 1 ½ lijns-zorg Transmurale Zorg (TMZ) uitbreiding thuisbehandeling met i.v. Medicatie (furosemide/inotropica) door gespecialiseerde behandelteams telemonitoring (RR, gewicht, HR) palliatieve zorg door palliatief team (tot hospice) Snelle diagnostiek: Fasttrack HF (binnen 1 dagdeel uitslag)
21.04.2016
21.04.2016
Deel II
Palliatieve zorg
Wanneer is een patiënt palliatief? En waarom zijn wij er zo bang hiervoor?
Van Dale/wikipedia: Chronisch= slepend of langdurig (>3mnd ziek) Palliatief= verzachting, verlichting Terminaal= aflopend, eind(-fase) • • •
Chronische zorg voor chronisch zieke patiënten Chronisch zorg versus palliatieve zorg Zorg in de laatste terminale fase, de laatste 6 maanden
21.04.2016
21.04.2016
21.04.2016
Kansen binnen de palliatieve fase • • -
Bespreek verloop van de ziekte Geef de patiënt de ruimte om beslissingen te nemen: ICD/PM uitzetten; Niet reanimeren-beleid Ga onnodige polyfarmacie tegen Betrek familie bij deze fase Bespreek mogelijke klinische opnames en behandelopties Betrek de HA hierbij, maak een plan en leg deze vast
En doe dit tijdens een rustige fase van de ziekte!
21.04.2016
Klachten en symptomen in de laatste fase (palliatiefterminaal) • • • • • • •
NYHA 4 Dyspneu d’ effort tot orthopneu Frequente ziekenhuisopnames met decompensatio cordis (1-3 weken tussen de opnames) Extreme moeheid Geen eetlust en cachexie Rechtsfalen: Ascites Pijn, obstipatie, misselijkheid, angst, depressie…
Let er op dat het een vloeiend proces is van de palliatieve naar de terminale fase!
21.04.2016
Chronisch palliatieve zorg
https://youtu.be/UjZK4HgoY2Q
21.04.2016
Terminale zorg • • • •
Palliatieve sedatie Euthanasie Hospice Thuiszorg met palliatief team/ huisarts
En voor het geval : zorg dat er een magneet aanwezig is.
21.04.2016
Nog even nalezen… http://www.oncoline.nl/hartfalen www.nvvc.nl www.stin.nl
21.04.2016
