Anders Kijken naar Cliënten met een verstandelijke beperking (Zintuiglijke Informatieverwerking VB)
Cursusjaar 2012
Cursus Centrum Anders Kijken naar Kinderen (CRKBO geregistreerd) Oude Vest 91 2312 XT Leiden Tel 071 8876472
Anders Kijken naar Cliënten met een Verstandelijke Beperking
1. Inleiding Zintuiglijke Informatieverwerking (S.I) is het kunnen opnemen, selecteren en integreren van informatie die via de zintuigen wordt geregistreerd. Om te kunnen functioneren in het dagelijks leven is het belangrijk dat de zintuiglijke waarnemingen goed door het zenuwstelsel worden verwerkt. De Zintuiglijke Informatieverwerking speelt een essentiële rol in de sensomotorische en sociaal emotionele ontwikkeling en in het totale dagelijks functioneren van mensen met een verstandelijke beperking. Als de Zintuiglijke Informatieverwerking niet goed verloopt, kunnen uiteenlopende en dikwijls verwarrende problemen ontstaan. Zo kan het gebeuren dat door bepaalde zintuiglijke prikkels de cliënt opvallend druk wordt of fel en/of emotioneel reageert op prikkels die wij nauwelijks waarnemen. Ook het tegengestelde is mogelijk; prikkels worden nauwelijks waargenomen en hebben in vergelijking met anderen zijn er meer prikkels nodig om aangepast te kunnen reageren en te kunnen functioneren. Lucy Miller heeft deze problemen Sensory Processing Disorders (SPD) genoemd en maakt onderscheid in - modulatieproblemen - discriminatie problemen - problemen in de sensori-motore ontwikkeling en praxis. We hebben deze module specifiek gericht op de doelgroep mensen met een verstandelijke beperking. Het kunnen toepassen van een S.I methodiek bij deze doelgroep vraagt niet alleen een algemene scholing maar vraagt om een verbijzondering van de bestaande methodiek. Bij mensen met een verstandelijke beperking is er sprake een complexe problematiek waarbij sensorische, motorische, fysieke en gedragsmatige problemen met elkaar verweven zijn. Wij realiseren ons dat er beperkt sprake is van het generaliseren van vaardigheden. Dit alles vraagt om een vertaalslag waarbij naar ieder individu specifiek wordt gekeken en deze uniciteit terugkomt in het onderzoeken, behandelen en begeleiden. In deze module zal er extra aandacht zijn voor de wijze waarop men contact maakt met de cliënt, rekening houdend met de zintuiglijke voorkeuren. De zintuiglijke prikkelverwerking moet altijd in een bredere context worden bekeken waarbij mogelijkheden en beperkingen van deze methodiek worden overwogen. De zorgvraag moet Smart en functioneel en in samenspraak met ouders of verzorgers geformuleerd worden in dikwijls kleine stappen.
Naast een directe interventie zal er in deze module, nog meer dan in de bestaande behandelmodules, aandacht zijn voor het begeleiden en coachen van groepsleiding, ouders en andere betrokkenen. Zo kan de omgeving zo goed mogelijk aansluiten en aanpassen aan de mogelijkheden en beperkingen van de cliënt. Algemene doelstelling van deze module: Het therapie model toegepast in deze module zal meer accenten hebben naar diagnosticerend observeren en cliënt systeem gericht coachen dan naar Individu-specifieke therapiesessies. Het individu gerichte behandelen kan in een aanvullende module van 4 dagen worden toegevoegd. Na deze cursus is de cursist in staat vanuit een Sensorisch Informatieverwerkingsperspectief een begeleidingstraject op te zetten met behulp van het methodisch behandelingsplan. Doelstellingen worden geformuleerd aan de hand van praktische vragen uit het dagelijks leven. De cursist kan de keuzes voor behandel, therapeut, en omgevingsvariabelen motiveren en zijn eigen handelen transparant maken voor anderen. De cursist beschikt over de benodigde theoretische kennis om zijn handelen te kunnen motiveren en onderbouwen. De analyse- en de behandellijn zijn gebaseerd op een methodisch handelingsplan dat als model gebruikt wordt in de behandeling van mensen met een verstandelijke beperking met SI problemen. In deze module wordt op de kennis vanuit de basismodule verder gebouwd waarbij de nadruk meer komt te liggen op diagnosticerend observeren/ uitproberen en coachen, het maken van meer complexe analyses, aanvullend onderzoek En minder op individuele behandeltechnieken, opzetten en uitvoeren van behandelplannen en het kunnen samenstellen en evalueren van behandelprocessen
2. Algemene informatie: Inlichtingen en aanmelding: Voor inhoudelijke informatie over deze of andere modules kunt u contact opnemen met Miriam Hufen of Miriam Caminada 071 8876472
[email protected] Voor informatie over de organisatie en aanmelding kunt u contact opnemen met Annemieke Caminada Oude Vest 91 Leiden 071 8876472 (bij voorkeur op dinsdag of vrijdag)
[email protected] Lesdagen: Cursusdagen in 2012: 18 &25 september, 9 en 23 oktober, 10&20 november. 8 december en 8 januari 2013. De lestijden Van 9.00-16.00 uur. Literatuur: De cursus syllabus wordt verzorgd door Anders Kijken naar Kinderen en wordt op de eerste cursusdag uitgedeeld. Tijdens de cursus moet de deelnemer gebruik kunnen maken van de boeken: • •
Neurowetenschappen een overzicht; door B.v.Cranenburgh Sensational Kids L.J Miller ISBN; 978-0-399-53307-5
Niet verplicht • Werken met aandacht Andre Rietman: ISBN 978-90-74233-91-0 • Living sensationally ; Winnie Dunn • The Sensory Connection; Nancy Kashman
Doelgroep Deze 8 daagse module is ontwikkeld voor ergotherapeuten, fysiotherapeuten en logopedisten die werken met cliënten met een verstandelijke beperking en die bij voorkeur multidisciplinair werken. Deze module is met name clientsysteem gericht en minder specifiek op individuele behandelsessies. Deze behandevaardigheden kunnen in een 4 daagse aanvullende module worden toegevoegd. Voor therapeuten die al aantoonbaar een module hebben gevolgd bij E. Rengenhardt, AKK of de transfergroep wordt deze module 2 dagen korter. Ter voorbereiding van veronderstelde kennis sturen wij voor de therapeuten die de 6 daagse module willen volgen een thuistoets die met een voldoende moet worden afgesloten. Aantal deelnemers: Maximaal 20 Contacturen 48 Studie uren: 27 Opzet en werkwijze: De module bestaat uit 8 dagen. Therapeuten met een aantoonbare recente voorkennis kunnen 2 vrijstellingsdagen krijgen. Vrijstelling moet van te voren worden aangevraagd. Vrijstelling wordt verleend als de therapeuten aantoonbaar een recente (niet langer dan 3 jaar geleden) SI module hebben gevolgd bij E. Rengenhardt, de transfergroep Rotterdam of Anders Kijken naar Kinderen. De therapeuten ontvangen daarnaast een toets die met een voldoende moet worden afgesloten alvorens vrijstelling wordt toegekend. Er wordt vanuit verschillende didactische werkvormen gewerkt. Er zijn hoorcolleges, werkcolleges, groepsopdrachten, casuïstiek lessen en workshops. Voor bepaalde lessen is er zelfstudie nodig. De cursisten ontvangen aan het begin van de module een module handleiding waar voor elke les de leerlijnen, contact- en zelfstudie-uren, leerdoelen, werkvormen, eventuele toetsing en verdiepingsinformatie is uitgewerkt.
Data 2012 18 en 25 september 9 en 23 oktober 10 en 20 november 8 december 8 januari Toetsing en opdrachten: • •
• • •
In de kennislijn is een diagnostische meerkeuze vragen thuistoets verwerkt die met een voldoende moet worden afgesloten In de analyse en vaardigheden lijn is gekozen voor opdrachten rondom de uitwerking van casuïstiek. De cursist werkt individueel of met een collega een Sensorisch Profiel uit voor een cliënt uit de praktijk en ontwikkelt bij dit profiel een zintuiglijk activiteiten programma dat goed toepasbaar is en op maat gemaakt voor de cliënt in zijn omgeving. De cursist werkt een sensorisch interview uit AKK biedt 1 ochtend facultatief intervisie aan buiten de vaste lesuren om. De module wordt afgesloten met een eindopdracht waarbij in groepsverband een casus wordt uitgewerkt en een behandelvideo wordt opgenomen. Deze casus wordt aan de groep gepresenteerd.
Certificering Deze module is geaccrediteerd voor ergotherapeuten en logopedisten. Voor kinderfysiotherapeuten wordt accreditatie aangevraagd. Alle opdrachten en toetsen moeten voldoende worden afgesloten alvorens een certificaat wordt uitgereikt. Kosten Kosten voor de 8 daagse modules zijn €1525 inclusief cursusmateriaal en lunches. Exclusief verplichte literatuur.
Docentengroep Miriam Caminada, ergotherapeut en cursusleiding Miriam Hufen, ergotherapeut, cursusleiding John Bos, neuropsycholoog en fysiotherapeut Andre Rietman, neuropsycholoog en ergotherapeut Lonneke Winters, logopedist Ammelie van Beurden, haptotherapeut Ellen de Gruyter, Sherborne docent Edwin Harms, fysiotherapeut, ambulantbegeleider en coach. Marielle van Vliet, logopedist en ambulant begeleider Greet Wagemaker, kinderfysiotherapeut
Inschrijving U kunt zich inschrijven door: • • •
Ons te bellen Tel. 071 8876472, wij nemen uw gegevens op en plaatsen u op de wachtlijst. Als er meteen plaats is op een module sturen wij u een definitief inschrijfformulier. Een email te sturen. Wij sturen u dan een bevestiging van uw inschrijving. Deze kunt u dan ondertekend terugsturen of als bijlage terugmailen. U kunt onderstaand inschrijfformulier ook gebruiken om u in te schrijven
Inschrijving Sensorische Informatieverwerking voor mensen met een Verstandelijke Beperking
Voornaam: Achternaam: Meisjesnaam: Beroep: Adres: Postcode: Woonplaats: Registratienummer kwaliteitsregister: Nummer van het certificaat Basismodule
jaartal:
Email adres: Telefoonnummer:
Datum………
Plaats: …………………………
Naam deelnemer……………………………..
Op deze inschrijving zijn onze algemene voorwaarden van toepassing.
3. Scholingslijnen en doelstellingen: In de deze module zijn de volgende scholingslijnen en doelstellingen verwerkt: - Kennislijn: Kennislijn: De therapeut: • Kent de theoretische achtergrond van Sensory Processing Disorders en kan de verschillende ontwikkelingsstoornissen benoemen en relateren aan de problematiek van een cliënt met een verstandelijke beperking. • Kan een methodisch handelings- en/of begeleidingsplan ontwikkelen gericht op het unieke individu • Weet waar informatie met betrekking tot evidence en efficacy gevonden kan worden • Kent de laatste ontwikkelingen en (mis)concepties op het gebied van toegepaste neurologie en Sensorische Informatieverwerking bij deze specifieke doelgroep • Weet welke processen ten grondslag liggen aan het ontwikkelen van activatie en aandacht • Kan benoemen welke relatie er bestaat tussen zintuiglijke prikkelverwerking en regulatie van de activatie • Weet dat er verschillende invalshoeken zijn ten aanzien van de begeleiding van sensorische informatieverwerkingsproblemen bij mensen met autisme. - Analyselijn: Analyselijn: De therapeut: • Verzamelt cliëntgerichte informatie aan de hand van: - Sensory Profiles (indien deze studiedagen gevolgd zijn. Deze module is exclusief de SP) - SI revised, - lijst O Bogdashina - Aanvullende testen en observaties - Two Typical Day interview/ sensory history interview, - COPM (voor ergotherapeuten die de copm kunnen toepassen)) - Video observaties •
Kijkt anders naar cliëntgerichte informatie door - Sensory Processing Disorders te kunnen herkennen en benoemen en deze te relateren aan de (complexe) problematiek van de cliënt - bewustwording ten aanzien van het eigen zintuiglijk profiel(en wellicht ook dat van groepsleiding of ouders) en de strategieën die vanuit dit profiel ontwikkeld kunnen worden in de begeleiding van de cliënt. Meer dan bij andere doelgroepen is de manier waarop wij met de cliënt communiceren (zintuiglijk gezien) van belang.
•
Kijkt anders naar omgevingsgerichte informatie door - behandelmaterialen zintuiglijk te kunnen analyseren - omgevingsvariabelen (zoals slaap- en woonkamers, de leefomgeving) zintuiglijk te kunnen analyseren en daar waar mogelijk (gedeeltelijk) aan te passen aan het zintuiglijk profiel van de cliënt om een zo optimaal mogelijk functioneren te ondersteunen - bewustwording van de zintuiglijke kwaliteiten van materialen uit het dagelijks leven en het effect op het functioneren van de cliënt te herkennen en te benoemen en deze aan te kunnen passen aan de mogelijkheden en beperkingen van de cliënt.
Vaardighedenlijn: De therapeut kan - aan de hand van (onder andere) met behulp van het model van W.Dunn een zintuiglijk profiel maken van een cliënt. - de behandeldoelstellingen omzetten in een Goal Attainment Scaling - een Zintuiglijk Activiteiten Programma (Z.A.P) aangepast aan de individuspecifieke variabelen van de cliënt ontwikkelen in samenspraak met ouders, groepsleiding of andere direct betrokkenen - vanuit de analyse een behandelplan ontwikkelen en kan motiveren waarom voor bepaalde variabelen is gekozen - behandelvariabelen aangepast aan de cliënt toepassen - het matrixmodel toepassen in het behandelen en coachen van mensen met een verstandelijke beperking - zijn eigen ontwikkelde vaardigheden ten aanzien van de communicatie met mensen met een verstandelijke beperking inzetten. Haptonomische principes, inzichten vanuit Sherborne, en Greenspan vormen een aanvulling in de begeleiding van- en communicatie met- mensen met een verstandelijke beperking - behandelingen en begeleidingstrajecten evalueren aan de hand van het methodisch handelingsplan en zo zijn handelen transparant maken voor anderen - rekening houdend met het sensorisch profiel van de cliënt (een wederkerig) contact maken Communicatie lijn: De Therapeut -
Kent zijn eigen profiel en kan dit gebruiken en aanpassen in zijn communicatie met cliënten met een verstandelijke beperking Kent het doel van het 2 Typical day interview, het Sensory History Interview en de COPM en kan beargumenteerd een keuze hieruit maken Creëert de context voor een gesprek met ouders of teamleden uit het cliëntsysteem Kan in samenspraak met de ouders of begeleiders, afleiden waar de prioriteiten ten aanzien van behandeling en/of begeleiding liggen Kan vanuit zijn beroepsmatige kennis en ervaring prioriteiten in behandel- of begeleidingsdoelstellingen bespreken.
-
Kan begeleidingsstrategieën communiceren met ouders of teamleden en daar waar mogelijk met de cliënt.
Deze leerlijnen komen terug in het Methodisch Handelingsplan. Dit is het werkmodel waarmee wij binnen de modules werken
Zorgvraag
Afstemmen met ouders en met cliënt systeem
Analyse &Hypotheses
Behandelplan en & behandelstrategie
Kind/gezi n variabele
overige variabele n
behandelproceses Therapeut variabele n evaluatie
afronding
Methodisch handelingsplan AKK 2011
omgevin g variabele
