Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Dynamic Assessment oF Functioning Oriented at Development and Inclusive Learning
Anders kijken naar kinderen met DAFFODIL Werkgroep Handelingsgerichte Diagnostiek Gent 16-09-2010 Jo Lebeer project coordinator 142084-2008-LLP-BE-COMENIUS-CMP
Supported by the EU Commission LLP
Project motivatie 1 UN 2006 Conventie Rechten van Personen met een Handicap : “inclusief onderwijs” is een recht; alle staten moeten dit mogelijk maken Ook België heeft dit geratificeerd 2009 Veel weerstand Sterke structuur buitengewoon onderwijs in BE
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
1
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Grote verschillen in implementatie inclusief onderwijs in EU
Bron: www.european-agency.org
Project motivatie 2 OECD: België heeft “goed” onderwijs, maar alleen voor “de besten” Volgens OECD: veel te grote groep uitvallers Verwijzingen buitengewoon + 50% GON aanvragen verdubbeld
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
2
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Inclusief Onderwijs 15 jaar na Salamanca… “Gewone scholen zijn de beste plaatsen om cognitieve en sociale competenties te ontwikkelen, voor iedereen, op voorwaarde dat een verwelkomende attitude voor verschillen wordt gecreëerd”. (UNESCO Salamanca Conference 1994) Hoe inclusief zijn onze scholen ? Wat zijn de obstakels?
Project motivatie 3 Daffodilproject focust op assessment Assessment een obstakel of instrument naar inclusief onderwijs? Rol diagnostische centra? European Agency for Development in Special Needs Education EADSNE: project “inclusive assessment”
http://www.europeanagency.org/publications/ereports/assessment -in-inclusive-settings-key-issues-for-policyand-practice
Cyprus Recommendations for Inclusive Assessment
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
3
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Voorbeeld 1: O 8 jaar Poolse achtergrond Diagnose autistisch spectrum in gespecialiseerd centrum 1ste lj: slechte schoolresultaten schrijven en lezen GON 2h/week door begeleidster 2e lj: gedragsproblemen op school, lage schoolprestaties Getest op CLB: Vineland BS, autismevragenlijst, IQ CLB laat als enige optie BO Moeder weigert LPAD (Learning Propensity AssessmentFeuerstein) toont een aantal cognitieve moeilijkheden + leerbaarheid aan Nu succesvolle integratie en geen gedragsprobleem
Voorbeeld 2: R Down syndroom Goede inclusie in kleuterklas Juf 3e kk vindt “hem niet geschikt voor doorgang naar lager” Lage toetertest scores CLB verwijst naar t2 BO school Ondanks ION project beschikbaar En zo zijn er 100-en verhalen…
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
4
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Rol van assessment in inclusief onderwijs Vele kinderen met beperking worden uitgesloten van inclusief onderwijs of krijgen een “te mager” onderwijsprogramma Op grond van lage testresultaten Leraren en psychologen denken vaak nog op deterministische manier COS, CLB en school onder één hoedje Probleem wordt bij het kind gelegd
Hoe kunnen we naar kinderen kijken op een andere manier? Kind als verrijking voor de klas Perspectief van modificeerbaarheid Hoe kan je potentieel ontdekken en ontwikkelen?
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
5
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
DAFFODIL project:
Dynamic Assessment oF Functioning and Oriented at Development and Inclusive Learning Visie Praktijk Doelstellingen onderzoek Een model ontwikkelen en uittesten van functionele en dynamische evaluatie en coaching van leerlingen in inclusieve scholen Een evaluatiemodel voorstellen dat bruikbaarder is voor het opstellen van een aangepast individueel onderwijsprogramma Een evaluatiemodel voorstellen dat meer gericht is op inclusief onderwijs. Vanuit voorbeelden van goede praktijk, een begeleidingsysteem voorstellen van inclusieve coaching gebaseerd op een andere diagnostiek “from assessment to practice”, Doelgroepen Kinderen en jongeren die barrières ondervinden bij het leren; Leerkrachten, psychologen, artsen, logopedisten en andere professionelen die zich bezig houden met assessment
DAFFODIL activiteiten 1. 2. 3.
4. 5. 6. 7. 8.
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
Start: behoeftenonderzoek & netwerking Current Assessment Practice in EU: research Nieuwe ontwikkelingen dynamisch & functioneel assessment & consultatieve modellen i.v.m. inclusief onderwijs Van assessment inclusief onderwijs: consultatieve modellen & guidelines piloot versies in verschillende landen internationale zomerscholen interactieve website Publicaties: artikelen, boek, DVD
Start-seminarie Antwerpen, 2830/11/2008; inv CLB & COS 2. Summer conference Cluj , RO 913/9/2009 3. Autumn Conference Szeged, HU, 29/113/12/09 4. Winter conference February 2010, Ostersund, SE, 35/2/2010 5-6-7 Competence building Workshops (in-service) 8 Summer school Evora, 5-11/9/2010 1.
6
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
DAFFODIL partners CLB, COS,
BNB-HOLO
BNB-HOLO
CLB, COS,
CLB, COS,
BNB-HOLO
USz HU
MinEd
BVI
CLB, COS, OST SE
INAP NO
CLB, COS,
BNB-HOLO Elev SE
UBB RO
UEv PT
CLB, COS,
BNB-HOLO CLB, COS,
Associated partners
Associated partners
BE
BNB-HOLO CLB, COS,
BNB-HOLO
BNB-HOLO: hoger onderwijs lerarenopleidingen COS: Centra Ontwikkelingsstoornissen CLB: Centra Leerlingbegeleiding
Assessment & coaching: de juiste vragen stellen
Visie Praktijk Organisatie Methodes
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
WIE moet onderzocht? Alleen leerlingen? Of ook leraren en scholen? WAT moet onderzocht? “functioneren” = cognitieve, motorische, spraak- en taal, socioemotionele functies, activiteiten, leren, participatie, randvoorwaarden,… ? WAAROM onderzoeken we? Wat willen we weten?
7
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Assessment & coaching: de juiste vragen stellen De vraag is niet: is de leerling goed genoeg voor de school? Maar: hoe kunnen we de school goed genoeg maken voor de leerling? Ref. Gust Dens, INSPIRE, Comenius training project
Functionele evaluatie Welk conceptueel kader van handicap ligt er aan de basis van functionele evaluatie? (individueel/ medisch sociaal) Cf. Bayley OS? WISC?
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
8
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Evaluatie in vraag gesteld conceptueel kader : Deterministisch ecologisch Statisch modificeerbaarheid?
a 1. 2. 3.
4.
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
IQ, DQ, DSM, neuropsychologie Medisch deficiëntie model Competitief, standaardgeoriënteerd, individualistisch leermodel Consequentie = exclusie, lage verwachtingen
1. 2. 3.
4.
Zoeken naar potentieel Sociaal model Participatorisch, emanciperend, coöperatief model van leren Consequentie = inclusie, hogere verwachtingen
9
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Hoe kan evaluatie inclusie en leren bevorderen? Casus jongen met downsyndroom Eerst geweigerd bij overgang naar LO; Verwijzing t2 school; SON <50 3e lj: vraag naar autismetesten Rest van lagere school en middenschool een succes, met ION project Regelmatig terug getest Veel goede entourage Maar ook veel spelbrekers Interpretatie van testen is cruciaal: “hoe kan een kind met een verstand van een 5jarige nu meedoen in de keuken?”
Daffodil Workpackage 2
Current Assessment Re-assessed Cluj Expert meeting 10-13/9/2009
Hoe worden kinderen met speciale onderwijsbehoeften in Europa getest? Zijn testen obstakels in inclusief onderwijs?
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
10
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Daffodil Workpackage 2
Current Assessment Re-assessed resultaten onderzoek 7 EU landen 1.
“klassieke evaluatie” = gestandaardiseerde tests = overal; top-10 N°1 = WISC
2.
Tests : op zich geen obstakel naar inclusief onderwijs Interpretatie van tests is de sleutel
3. 4.
Tests creëren (of versterken) belief systems : lijst met deficiënties houdt vicieuze cirkel self-fulfilling prophecies in stand
5.
In inclusieve landen: tests leiden tot laag-profiel IEP; in separatistische landen: tests leiden tot verwijzing naar BO http://www.daffodilproject.org Project Documents/ Reports /3_assessmentreassessed_currentassessmenteurope_report.pdf
Daffodil Workpackage 2
Current Assessment Re-assessed resultaten onderzoek 7 EU landen 6.
Klassieke testverslagen nauwelijks bruikbaar voor leerkracht: geen bruikbare inclusieve aanbevelingen
7.
Ouders worden nauwelijks betrokken
8.
Tests worden positief of negatief beoordeeld naargelang hun doel: positief wanneer ze leiden tot herkenning en voordeel (bv. kinderbijslag, sticordi) ; negatief wanneer ze leiden tot uitsluiting
9.
Probleem is dat zelfde tests tot verschillende doelen leiden
10.
Kritiek op “schoolrijpheidstesten”: O.K. wanneer deze leiden tot interventieprogramma; niet O.K. wanneer ze leiden tot uitsluiting
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
11
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Daffodil Workpackage 2
Current Assessment Re-assessed Cluj Expert meeting - statements 1. 2. 3. 4. 5.
Doel van evaluatie = begrijpen hoe een leerling functioneert Indicaties geven hoe een leerling beter zou kunnen geven Doel van evaluatie = van diagnose naar interventie Evaluatie moet aanbevelingen bevatten voor inclusie en leerbevordering Leerkrachten zouden opgeleid moeten worden in de grondslagen van inclusief assessment: dit houdt o.a. in leren observeren, interventie plannen, het effect van interventie nagaan
Daffodil Workpackage 3
Szeged
Nieuwe ontwikkelingen in dynamische & functionele evaluatie van kinderen met speciale onderwijsbehoeften
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
1.
Welke methodes?– ervaringen, sterkte, evidentie, zwakte, haalbaarheid
2.
Research: vb. van “goede praktijken” in EU
3.
Ontwikkelen van nieuw systeem – methodologie, kaders, praktijken
12
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
I. Globaal & functioneel Assessment Handelingsgerichte evaluatie ( H. Van de Veire, BE) Internationale Classificatie van Functioneren ICF, (WHO) (I.Van Trimpont , BE) Portfolio Assessment & multipele intelligenties (A. Candeias, ML Grácio)
II. Dynamisch & functioneel Assessment van onderliggende leerprocessen 1.
2.
3.
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
Dynamic assessment Feuerstein’s Learning Propensity Assessment LPAD Tzuriel’s Dynamic Assessment of Young Children model and demonstration Cognitive Assessment System CAS (DasNaglieri) PREP: PASS Reading Enhancement Programme Conceptuele leervoorwaarden -Nyborg (Gunvor Sonnesyn, NO)
13
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
III. Contextuel Assessment & coaching van scholen 1.
Consultatie-model (P. Partanen & I.Hylander, SE)
2.
Index voor inclusie (Booth & Ainscow) Inclusive coaching (B. Schraepen, BE)
Een mogelijk Daffodil model- Conceptuele basis
Daffodil guidelines 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
Orientatie op modificeerbaarheid bio-psycho-sociaal model van handicap Inclusie Contextueel - ecologisch Proces-georiënteerd handelingsgericht Assessment & counseling deel van zelfde proces
“Oud” model 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
statisch model / deficientie-gericht Medisch-biologisch model Segregatie Individueel model Metingen & testen Classificerende diagnostiek Assessment, gevolgd door begeleiding
14
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Daffodil model: assessment & counseling preventie DOAL: dynamic optimistic assessment of learning
Netwerkdossier School als beheerder &
$ %
$ " #
$
" $ '()*
+ ,
" " " #
!
%
!
$
! " # %
&'
-
$ ' (
Daffodil model: assessment & counseling netwerken
Ref: Lebeer J & De Vroey A (1999), Buitengewoon binnen gewoon; inclusief onderwijs van utopie naar praktijk. Antwerpen: UIA en Gezin en Handicap
)
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
$ $
15
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Voorbeeld casus Jessy, °1993 sociaal, vrolijk, goedgehumeurd, muzikaal, artistiek Ontwikkelingsstoornis met cognitieve-, taal- en fijnmotorische functiemoeilijkheden, onbekende oorsprong, DCD problemen met communicatie, tekenen, schrijven, lezen, rekeninzicht, sociaal
Voorbeeld casus Jessy leeftijd 4;3: COS-diagnose WPPSI, VMI, TVK (Reynell) DQ <50, PDD-NOS leeftijd 6: 3 centra verwijzen naar BO (type 2): COS, CLB & reva statische tests: WISC (IQ<50), PDMS(Peabody motor): 3y< Reynell language tests TVK: <50 gedrag : ASS Heel algemene aanbevelingen: “verder logopedie aangewezen” “BO zal noodzakelijk zijn” “niet overbelasten”
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
Ouders weigeren BO Oppositie experten Ouders willen inclusie omwille van betere sociale, taal- en cognitieve leerkansen
16
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Voorbeeld casus Jessy Dynamic assessment verslag
-
leeftijd 7-8: eerste dynamic assessment Instrumenten: Tzuriel (analogies, memory, seriation) Feuerstein (trimodal analogies) spellen, pre-school rekenvaardigheden & logische problemen Conclusies: Problemen met het behoud van de aandacht, trial-error, perceptie problemen, visuo-motorische coördinatie, conceptvorming Ze is gemakkelijk leerbaar; goede aanpasbaarheid Goede leerdispositie Taal vertraging gedeeltelijk gecompliceerd door anderstalige familie (Pools)
Voorbeeld casus Jessy Dynamic assessment verslag 1. 2.
3.
4.
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
Beschrijving van de geschiedenis Beschrijving van het functioneren in de verschillende gebieden: Beschrijving van het werk met dynamische evaluatieinstrumenten: Conclusies:
1. 2.
3.
4.
5.
Medische, ontwikkelingsstoornissen, assessments, scholing, interventies Niet alleen problemen, maar ook talenten; wat werkt goed? salutogene beschrijving-in-context Taakomschrijving Pre-testresultaten Mediatie Post-testresultaten Interpretatie: wat is de modificeerbaarheid? veranderbaarheid van cognitief functioneren welke mediatie is er nodig om modificeerbaarheid te realiseren Leerdispositie
17
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Voorbeeld casus Jessy Dynamic assessment verslag 5. Aanbevelingen • Wat voor soort school is het meest geschikt? • Wat voor soort schools leer-programma? • Welke cognitieve functies kunnen en moeten worden ontwikkeld? • Wat voor soort (therapeutische) interventies zijn nodig • Hoe een AME opzetten: actief-modificerende omgeving • Hoe mediëren?
Voorbeeld: Jessy –coaching Vanaf eerste leerjaar Start schoolbegeleiding: 1 / 6-8 weken in groot team: vergadering op school met leerkrachten, directeur, ouders, CLB, therapeutisch team voor kinderen (kine, logo, arts); 1x per week een kleine vergadering (leerkrachten + TTK) Ouderbegeleiding: 1 / 7 bij TTK: mediatie-training School trainingssessie over het thema “hoe te differentiëren” gebaseerd op Feuerstein’s concept van MLE & cognitieve kaart TTK : Training in Feuerstein’s cognitieve activatie-methoden (instrumentele verrijking)
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
18
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Voorbeeld: Jessy: vooruitgang 6e leerjaar: leest goed; studeert mee alle vakken van het curriculum: geschiedenis, aardrijkskunde, 2e taal Frans, biologie, wiskunde blijft het moeilijkst Nieuwe dynamisch assessment aangevraagd op het moment van de overgang naar de middelbare school
Example 1: Jessy – dynamic assessment2 leeftijd: 13; 5 - LPAD battery: 1. Visuele organisatie & planning Organisatie van stippen Feuerstein-Rey (OD) Rey-Osterrieth Complex Figure (CFD) Human figure drawing (HFD) 3-D puzzles 2. Abstract reasoning Raven’s matrices (RCPM) 3. Geheugen Visueel: Associative Recall & Functional Reduction (ARFRT)- Feuerstein Auditief geheugen: 16 Words Memory Feuerstein (WMT) Ruimtelijk geheugen: Plateaux (PTX) Rey 4. Logisch redeneren Visueel: Representational Stencil Design (RSDT) Feuerstein Verbaal: Organiser (ORG) Feuerstein 5. Seriëring Cijferreeksen (NP) Feuerstein
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
19
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Example 1: Jessy; Rey-Osterrieth Complex Figure results leeftijd 13;5
)
* % % %
+
-
, .
'
%
Hoe mediëren in de Complexe Figuur?
Goed systematisch waarnemen: wat staat er? Hoe heet dat? Mediatie van regulering en gedragscontrole: eerst denken en dan pas tekenen De structuur leren herkennen ( grote figuur; binnen/ buiten) : Deel/geheelrelaties zoeken: “wat zie je en hoe heet dat?” bedenken van een plan WAT? Welke vorm heeft dit? Benoemen van vormen HOE staat het? Bepaling van stand of oriëntatie: horizontaal, vertikaal, diagonaal, loodrecht. Benoemen van de kenmerken: in welke richting staan ze? Verticale richting. Wat is de plaats van deze cirkel? WAAR? plaatsbepaling: waar staat het, woordenschat HOE GROOT? Vergelijken van afstanden: zelfde als. WANNEER? Plannen: wat denk je dat je eerst moet tekenen en daarna, om er zeker van te zijn dat het op de juiste plaats zal staan? Relaties leggen: b.v. hoe vind je het midden van iets? Het doel in het oog houden; projecteren TOT WAAR? Het begin- en eindpunt in het oog houden Strategie bepalen Op 2 kenmerken tegelijkertijd leren letten Behoefte aan precisie wekken vergelijken HOEVEEL? tellen van de gegevens Logische evidentie (hoe weet je dit?)
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
20
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Wat leren we uit de LPAD? Vb Jessy Verschil post - pretest + intensiteit van de mediatie geven indicatie van de modificeerbaarheid Verandering zelfbeeld + ouders + beeldvorming door leerkrachten: deficiënties zijn duidelijk + potentieel is duidelijk Leer het kind hoe: analyseren, nauwkeurige etikettering, structuur ontdekken, systematisch werken, plannen, vergelijken, leren zoeken naar relaties, ...
Conclusies uit LPAD op 13 j Enorme cognitieve vooruitgang RCPM scores bijna normaal Goed auditief, visueel en ruimtelijk geheugen na mediatie Uitstekende leerdispositie, maar nog niet autonoom Behoefte aan intensieve mediatie, met name in wiskunde
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
21
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Jessy: crisis 1ste jaar secundair onderwijs: crisis ondanks zelfde ION begeleiding CLB doet opnieuw WISC en legt IQ resultaten voor tijdens de vergadering, met de nadruk op de tekortkomingen Dit "besmet" de school met lage verwachtingen School wil inclusieproject stopzetten
Voorbeeld: Jessy: and the story goes on… 2e secundair: verandering van school Team is meer open en bereid Zelfde support team Informatieve bijeenkomst over integratie met hele leerkrachtenteam Regelmatige schoolbezoeken door externe team Betere samenwerking: betere resultaten
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
22
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Informatie- presentatie ION project Wat is ION ? Doel van ION ? Wie is Jessy ? Doel voor Jessy en haar ouders ? Ouders van Jessy? Wettelijk kader? Hoe evalueren? Wie zijn wij en wat zijn onze taken ? In de praktijk ? Misverstanden van ION ? Tips voor de leerkrachten
Tips voor leerkrachten & . $ 0 + ( $ $$ 0 & $0 1 $ 2 3 4 ( 5
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
/
$
/
$
. $$ 0 ..
". " $
$
0 "
3 0
$
. $
. $
3 $
$ 0 .
23
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Jessy: inclusie is een spiraal 5e jaar BSO- VV Gaat toch voor diploma Spectaculaire taalverbetering Cognitieve verbetering Persoonlijkheid & sociaal gerijpt Verrijking voor de school Je hebt altijd sceptici
Doelen van LPAD? 1.
2. 3.
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
Evaluatie leerdispositie: cognitieve functies, mentale operaties, affectieve/motivationele factoren, leerefficiëntie) Evaluatie modificeerbaarheid Evaluatie van wat er nodig is om modificeerbaarheid te bereiken: mediatie (wie, wat, hoeveel,…)
24
Daffodil Project: anders kijken naar kinderen
Welke gegevens genereert LPAD? Profiel van modificeerbaarheid: Modificeerbaarheid cogn.functies Modif. Affectief/motivationele factoren Leerefficiëntie: attentie, concentratie, inzicht, zelfregulering) mediatie: soort, intensiteit, modaliteit, afstand Kwaliteit van verandering: retentie, weerstand, flexibiliteit & veralgemening
Wat na LPAD? 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
J. Lebeer, 2010, Antwerpen
Hoe niveau cognitief functioneren verhogen Hoe leerdispositie verhogen Welke mediatie is nodig Opstellen individueel educatief plan (groeiplan) Communicatie resultaten naar teams Transfer naar schools leren coachen Transfer naar dagelijks leven coachen: opzetten actiefmodificerende omgeving
25