Akademos. Wij moeten een ondernemende universiteit worden in het teken van innovatie en entrepreneurship. vrije universiteit brussel

Vrije Universiteit Brussel Pleinlaan 2 B-1050 Brussel

België - Belgique

Akademos

P.P. / P.B. B-06

JG.15 • NR.4 OKTO BER - no vember 2012

Redelijk eigenzinnig informatiemagazine

Massaal terug naar d’unief op alumnidag

De studententijd van Frank Vander linden

vrije universiteit brussel

Van de VUB naar de Olympische Spelen

“Wij moeten een ondernemende universiteit worden” 2012-2013 in het teken van innovatie en entrepreneurship

2

wist u dat

••• ••• Vlaamse artsen vaker ingaan op euthanasieverzoeken dan Waalse artsen?

••• rusthuizen Turkse ouderen afschrikken?

Vlaamse artsen krijgen meer te maken met euthanasieverzoeken van patiënten dan Waalse artsen en Vlaamse artsen gaan uiteindelijk ook vaker in op zo’n verzoek. Bovendien raadplegen ze bij een euthanasieverzoek vaker een onafhankelijke tweede arts dan hun Waalse collega’s en melden ze frequenter de effectief uitgevoerde gevallen volgens de wettelijk bepaalde procedure.

Er is dringend nood aan cultuurgevoelige ouderenzorg die rekening houdt met de specifieke behoeften van allochtone ouderen. Dat blijkt uit een onderzoek van dr. Tine Buffel van de Vrije Universiteit Brussel en professor Seval Güven van de Hacettepe Universiteit Ankara naar de verwachtingen en behoeften van Turkse zestigplussers en mantelzorgers in Brussel. Door de snelle stijging van het aantal allochtone ouderen (het aantal Turkse ouderen zal bijvoorbeeld met 314 procent stijgen tegen 2015), neemt ook de vraag naar formele zorg exponentieel toe, als aanvulling op de informele zorg of als vervanging ervan.

Dat blijkt uit een studie van de professoren Joachim Cohen en Luc Deliens van de onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde van de Vrije Universiteit Brussel en Universiteit Gent, die recent is verschenen in het gerenommeerde vaktijdschrift Social Science & Medicine. De verschillen bleken overeen te komen met attitudeverschillen tussen beide regio’s.

Turkse ouderen ervaren als gevolg van zware beroepen bovendien eerder gezondheidsklachten en ouderdomskwalen dan autochtone ouderen en daar is de zorgsector niet op voorbereid. Noch de residentiële zorg, noch de thuiszorg is afgestemd op ouderen met een andere culturele achtergrond. De Turkse ouderen die deelnamen aan dit onderzoek verkiezen boven alles om thuis oud te worden. Rusthuizen kennen ze enkel van vrij negatieve beelden uit de Turkse media.

Waalse artsen staan vaker negatief tegenover het uitvoeren van euthanasie, maar ook tegenover de wettelijke verplichting om euthanasiegevallen te melden aan de Federale Evaluatie en Controlecommissie voor Euthanasie.

••• taalproblemen in Brusselse woonzorgcentra tot verzorgingsproblemen leiden? De Vrije Universiteit Brussel voerde dit voorjaar een onderzoek naar taalproblemen in de Brusselse woonzorgcentra. Uit de resultaten blijkt dat de taalproblemen zowel bij de bewoners als bij de zorgverleners moeilijkheden veroorzaken bij de verzorging. Het probleem komt zowel in Franstalige als in Nederlandstalige instellingen voor. Door het toenemende aantal mensen dat in woonzorgcentra verblijft, wordt het steeds moeilijker om voldoende gekwalificeerd verzorgend personeel te vinden. In Brussel bestaat er een bijkomend probleem om personeel te vinden dat de taal van de patiënten spreekt. “We kunnen verwachten dat er met de toenemende vergrijzing niet alleen in de Nederlandstalige, maar ook in de Franstalige woonzorgcentra een tekort zal ontstaan van zorgverstrekkers die de taal van de bewoners spreken”, zegt prof. Huisartsgeneeskunde Dirk Devroey.

••• Belgische biologen The Lost World onderzoeken? Een team biologen van de Vrije Universiteit Brussel heeft het mysterie van “The Lost World” ontrafeld. Voor zijn doctoraat onderzocht Philippe Kok (Vrije Universiteit Brussel en Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen) in het Amphibian Evolution Lab van VUBprofessor Franky Bossuyt het DNA van honderden amfibieën en reptielen van de top van 17 tafelbergen in LatijnsAmerika. De VUB-studie toont verrassend aan dat de soorten op de toppen van de tafelbergen niet oud zijn, maar extreem jong. De wetenschappers publiceerden hun resultaten in het prestigieuze wetenschappelijke tijdschrift Current Biology. Exact een eeuw geleden publiceerde Sir Arthur Conan Doyle, geïnspireerd door de unieke vorm van de tafelbergen, één van zijn bekendste romans The Lost World. In Doyle’s roman ontdekt men op de mysterieuze tafelbergen nog dinosauriërs en een vergeten beschaving die miljoenen jaren van de wereld was gescheiden. Net als Doyle, hebben wetenschappers lang gedacht dat de tafelbergen vooral oude soorten, tijdgenoten van de dinosauriërs, zouden herbergen. Verrassend genoeg blijkt dit niet zo te zijn.

••• kerken volop bij de EU lobbyen? Kerken blijken volop te lobbyen bij de Europese Unie. Ze doen dit niet via de christelijke politieke partijen en de traditionele machtsbasis die de geloofsinstituten van oudsher hebben. Vandaag lobbyen kerken net als moderne bedrijven en NGO’s. De werking daarvan wordt in grote mate aangestuurd door professionele lobbyisten. Dit blijkt uit het doctoraatsproefschrift Lobbying in the service of God and Church. The adaptation of church representations to the EU’s interest group system van de VUB-politicoloog Pieter-Jan De Vlieger.

inhoud

Academische opening 2012-2013: Inzetten op innovatie en entrepreneurship. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Maak kennis met de allereerste VUB Fellows. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 6 Starter Seminars uit de startblokken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 VUB-leerstoel Stewardship of Finance. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Van labo tot business met zaaikapitaalfonds QBIC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Academische EhB-opleidingen worden volwaardige VUB-opleidingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Kort Nieuws. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Nieuwe decaan Annick Hubin: “Ingenieursopleiding moet vrouwelijker en internationaler”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Topsport & Studie bestaat 25 jaar .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Massaal terug naar d’unief: alumnidag schot in roos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Frank Vander linden studeerde aan de VUB: “New wave, verlegenheid en rechtse korpsballen”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 VUBorkest maakt zich op voor reeks concerten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Personalia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 AKADEMOS - JG.15 • NR4 • OKtober - november 2012

3

4

A ca d em i s c h e o pen i n g 2 0 1 2 - 2 0 1 3

Inzetten op innovatie De plechtige opening van het nieuwe academiejaar stond in het teken van innovatie en entrepreneurship. Prof. Paul De Knop gaf voor een nokvolle aula meteen ook het startschot voor zijn tweede ambtstermijn als rector van de Vrije Universiteit Brussel. Met een ambitieus algemeen strategisch plan 2012-2016 als leidraad en met opnieuw een forse groei van het aantal studenten, blaakt de universiteit van zelfvertrouwen. De academische openingszitting kreeg dit jaar een bijzondere apotheose met het bezoek van de eerste Belg in de ruimte Dirk Frimout en Nasa-baas Charles Bolden. De academische openingszitting vond zoals gewoonlijk plaats op de eerste dinsdag van het nieuwe academiejaar, op 25 september. Een gemeenschappelijke openingszitting van de VUB en de Erasmushogeschool Brussel, samen partners in de Universitaire Associatie Brussel, gepresenteerd als een eigentijdse en multimediale mix van toespraken, video’s en muziek. Ondernemende universiteit Voor de universiteit zijn innovatie en entrepreneurship essentiële pijlers voor de toekomst. Niet alleen omdat wetenschap en onderzoek moeten leiden tot meer toepassingen in de maatschappij en het bedrijfsleven, maar ook omdat de universiteit nieuwe financieringsbronnen moet aanboren. Volgens rector Paul De Knop “moeten we als VUB een beter evenwicht vinden tussen onderzoek dat de overheid financiert – nu ruim 80 procent - en onderzoek dat met privégeld tot stand komt – nu nog te weinig. Zo’n evenwicht biedt meer garantie op echte vrijheid, omdat we dan van niemand exclusief afhankelijk zijn.”

CERN bevestigt eens te meer dat de financiering van onafhankelijk fundamenteel onderzoek van cruciaal belang is.” Wetenschap en ruimtevaart De draagwijdte en de wetenschappelijke impact van het VUB-onderzoek werd nog eens duidelijk tijdens de uiteenzetting van prof. Fysica Jan Danckaert over onderzoek en ruimtevaart. Het vormde een inleiding op het boeiende gesprek – naar aanleiding van de ULB-VUB Space Day - met de eerste Belg in de ruimte Dirk Frimout en Nasabaas Charles Bolden, 20 jaar geleden de commandant van Frimouts missie. Volgens Bolden heeft de bemande ruimtevaart beslist nog een toekomst, want zelfs de meest ingenieuze robots kunnen niet altijd waarnemen wat een mens kan zien. De mens op Mars, na 2030 moet het kunnen.

In het nieuwe algemeen strategisch plan voor de universiteit staat een reeks maatregelen om de VUB verder te doen uitgroeien tot een innovatieve en op entrepreneurship gerichte universiteit. Zo zal de universiteit met Hugo Thienpont als opdrachthouder Technology Transfer Interface nog meer doen om haar onderzoek te valoriseren, meer spin-offs te creëren en extern gefinancierde onderzoeksleerstoelen te bevorderen. Volgens rector Paul De Knop is het geen kwestie van een keuze te maken tussen fundamenteel onderzoek en toegepast onderzoek. “Het is een ‘en/en’-verhaal. Beide moeten hand in hand gaan en integraal deel uitmaken van een universitair onderzoeksbeleid. Het succesverhaal van het Nasa-baas Charles Bolden heeft een aandenken meegebracht voor rector De Knop.

Na de openingszitting gaf Jasper Steverlinck een openluchtconcert op de campus.

en entrepreneurship

In zee met UNIZO

Goede relatie met Brusselse gemeenten

Tijdens de academische opening ondertekenden rector Paul De Knop en gedelegeerd bestuurder van UNIZO Karel Van Eetvelt een overeenkomst waarmee ondernemend Vlaanderen en de Vrije Universiteit Brussel elkaar de hand reiken. Dit moet leiden tot het stimuleren van ondernemerschap via onderwijs, met initiatieven als ‘Hoe start ik een eigen zaak’ tot de ‘Battle of Talents’. Daarnaast worden ook masterproeven en stages in samenwerking met het bedrijfsleven gestimuleerd.

Op de academische opening werd ook een overeenkomst getekend door burgemeesters en vertegenwoordigers van Etterbeek, Elsene en Oudergem. De VUB-campus ligt immers op de driesprong van die Brusselse gemeenten. De overeenkomst voorziet in een nauwere samenwerking tussen de gemeenten en de VUB op het vlak van o.a. mobiliteit, veiligheid, cultuur, geneeskundige zorgverstrekking en internationale solidariteit.

Nieuwe ploeg vicerectoren Rector De Knop krijgt tijdens zijn tweede ambtstermijn de steun van vier vicerectoren, van wie alleen prof. Yvette Michotte ook de voorbije vier jaar vicerector was.

Prof. Yvette Michotte

Prof. Michotte van de faculteit Geneeskunde en Farmacie blijft verantwoordelijk voor Onderwijsbeleid. Prof. Patrick De Baetselier van de faculteit Wetenschappen en Bioingenieurswetenschappen is verantwoordelijk voor Onderzoeksbeleid. Prof. Viviane Jonckers van de faculteit Wetenschappen en Bioingenieurswetenschappen ontfermt zich over het Studentenbeleid. Prof. Jan Cornelis ten slotte van de faculteit Ingenieurswetenschappen staat in voor het internationaal beleid. Cornelis was tijdens de ambtsperiode van rector Van Camp al vicerector Onderzoek.

Prof. Viviane Jonckers

De Vrije Universiteit Brussel is er trots op dat twee van de vier vicerectoren vrouw zijn, zonder dat daar een overheidsdecreet voor nodig was.

Prof. Patrick De Baetselier

Prof. Jan Cornelis

AKADEMOS - JG.15 • NR4 • OKtober - november 2012

5

6

v u b F ell o w s h i p

Maak kennis met de allereerste VUB Fellows Xavier Verhaeghe, Karsten De Clerck, An Verhulst-Santos, Ludo Vandervelden en Michel Van den Broeck. Voor het grote publiek zijn het nobele onbekenden, maar niet zo in het zakenleven, waar ze stuk voor stuk verantwoordelijke posities bekleden. Meteen de reden waarom ze op 12 november 2012 de titel van Solvay Fellow VUB toegewezen kregen. De vijf topmensen uit het bedrijfsleven zijn de allereerste Fellows van de VUB. Het VUB Fellowship is een initiatief van de Solvay Business School VUB en wil een platform zijn voor ontmoetingen, discussies en het uitwisselen van ervaringen tussen spelers uit de academische wereld, de maatschappij en het zakenleven. In tegenstelling tot wat uit deze beschrijving zou kunnen worden geconcludeerd, is het verre van een vrijblijvende oefening. Dat blijkt ook uit de woorden van An Verhulst-Santos. “Dit initiatief van de Solvay Business School VUB heeft een bijzondere draagwijdte,” verklaarde de President van l’Oréal Professional Products Worldwide. “Ik ben overtuigd dat het toelaat om nieuwe genera-

ties te inspireren en te motiveren voor het ondernemerschap zodat ze risico’s durven nemen en de wereld met een open blik ervaren.” Concrete acties Anders gezegd: het VUB Fellowship kadert in het belang dat de VUB hecht aan entrepreneurship en innovatie als richtinggevende beginselen voor de Vrije Universiteit Brussel. Het VUB Fellowship moet een stimulans geven aan het onderzoek binnen de VUB en meer kansen scheppen voor veelbelovende afgestudeerden. Het is alvast de bedoeling dat na de handelsingenieurs andere opleidingen volgen en invloedrijke Fellows aan zich binden. [gs]

De eerste vijf VUB Fellows De eerste Fellows van de VUB zijn voorgedragen door de Faculteit Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen en de Solvay Business School. Ze werden onderscheiden op basis van hun tot voorbeeld strekkend leiderschap, doeltreffende bedrijfsvoering, ondernemerschap, maatschappelijke dienstverlening, kennisoverdracht en engagement voor de universiteit. Ze engageren zich in een actief samenwerkingsproces voor 3 jaar. De vijf zijn: Xavier Verhaeghe, Vice-President Technology Solutions Oracle Europe, Middle-East & Africa & Managing Director Oracle Belgium & Luxemburg Karsten De Clerck, Partner Egon Zehnder Int’l An Verhulst-Santos, President L’Oréal Professional Products Worldwide Ludo Vandervelden, CFO/CIO Umicore Michel Van den Broeck, Managing Director LeasePlan Belgium

Starter Seminars uit de startblokken Studenten en onderzoekers die zelf willen ondernemen, kunnen te weten komen hoe het moet op de ‘Starter Seminars’. Op 4 oktober ging de seminariereeks van start met een launch event in de Promotiezaal. VUB-sprekers die al jaren met onderzoeksvalorisatie bezig zijn, gaven er een antwoord op de vraag hoe de universiteit het stimuleren van ondernemerschap aanpakt. Daarna volgde een getuigenis van twee ondernemers die de theorie al op succesvolle wijze in de praktijk hebben omgezet. Daniel Van Nieuwenhove, die zelf ooit de starterseminaries volgde, en Stijn Christiaens van respectievelijk Softkinetic (waarmee de vroegere VUB spin-off Optrima is samengesmolten) en Collibra brachten het fascinerende verhaal over de oprichting en groei van beide spin-offs. Het event werd afgesloten met een ‘networking drink’ waar de ondernemers in spe al hun vragen konden stellen.

De seminariereeks zelf kent dit academiejaar het hoogste aantal inschrijvingen in meer dan tien jaar. Marketingstrategie, financiering, boekhouding, ondernemingsplan, ... het zijn slechts enkele van de thema’s die aan bod komen. De seminaries richten zich naar studenten, doctorandi,

pas afgestudeerden, vorsers, professoren met een interesse in ondernemen of zelfs concrete plannen om een eigen bedrijf of een universitaire spin-off op te richten. Meer info? www.vubtechtransfer.be

7

s t ewa r d s h i p o f f i nance

VUB-leerstoel moet ethische financiële dienstverlening bevorderen Met veel aandacht in de pers is begin oktober de leerstoel Stewardship of Finance van start gegaan. De media-aandacht heeft alles te maken met de leerstoelhouder, de internationaal bekende Belgische antropoloog Paul Jorion. De leerstoel moet ethische financiële dienstverlening bevorderen en krijgt de steun van zes grote verzekeringsmaatschappijen die ernaar streven om hun activiteiten op een duurzame en een verantwoorde manier te ontplooien. De leerstoel Stewardship of Finance is zowel een onderzoeks- als een onderwijsleerstoel en heeft een looptijd van vijf academiejaren. Doctorandi zullen de thematiek van ethische financiële dienstverlening onderzoeken vanuit diverse wetenschappelijke disciplines zoals economie, rechten, filosofie, wiskunde en actuariaat. Het onderzoek moet tot nieuwe inzichten leiden over de ethiek en moraal van financiële activiteiten, in het bijzonder van verzekeringen en financieel beheer. Lezingen In 2012-2013 staat een reeks colleges door prof. Paul Jorion op het programma om studenten uit verschillende disciplines te doen nadenken over stewardship of finance. De bekende sociale antropo-

loog Paul Jorion heeft jarenlang in de Amerikaanse financiële sector gewerkt. Hij woont nu in Frankrijk en schrijft o.m. columns voor de economiebijlage van de gezaghebbende krant Le Monde. In zijn inaugurale lezing ‘Why stewardship of finance?’ behandelde Paul Jorion onderwerpen als het sociale nut van financiële instellingen, de rol van speculatie in het beurswezen en het verschil tussen primaire en secundaire markten. Voor zijn invulling van een ‘stewardship of finance’ haalde hij inspiratie uit de manier waarop de Quakersgemeenschap uit Californië traditiegetrouw de notie invullen: als een dienst aan de gemeenschap. Paul Jorion beëindigde zijn lezing met de vaststelling dat inzake de nog steeds aanslepende financiële crisis zij die leren uit fouten jammer genoeg over een zwakkere

lobbykracht beschikken dan zij die er niet uit leren. Misschien, zo besloot hij, is het tijd gekomen om met de vuist op tafel te slaan en luid te roepen: “genoeg is genoeg”. In de loop van het academiejaar 2012-2013 vindt er vijf keer aansluitend op de lezingen een ronde tafel plaats, met Belgische en internationale panelleden. Naar aanleiding van de leerstoel zullen ook tal van andere conferenties plaatsvinden. De zes grote verzekeringsmaatschappijen die de leerstoel Stewardship of Finance samen met VUB hebben opgericht zijn AG Insurance, Allianz, Baloise Insurance, Belfius Insurance, Ethias en P&V Groep. Meer info op www.vub.ac.be/en/chair/stewardship-finance

Van labo tot business met zaaikapitaalfonds QBIC Het jonge, maar grote zaaikapitaalfonds QBIC Fund kijkt uit naar onderzoekers die geschikte ideeën hebben om de markt mee te veroveren. Vooral life sciences, nieuwe materialen, duurzame technologie en ICT hebben de interesse van QBIC. Maar QBIC staat open voor ALLE wetenschappelijke vondsten die samen met een gezonde dosis ondernemingszin schitterende producten opleveren en die via een spin-off bedrijf hun weg naar de markt vinden. “Als onderzoekers dromen we van nieuwe ideeën, tasten we de grenzen van het gekende af, trachten ze te overschrijden en er tastbare impact mee te creëren… de wetenschappelijke excellentie die hieruit ontstaat willen we kapitaliseren”, zegt professor Jan Cornelis, trekker van het investeringsfonds namens de Vrije Universiteit Brussel. Met meer dan dertig miljoen euro in kas is het QBIC fonds een van de grootste universitaire fondsen voor spin-offs in de Benelux. QBIC is een samenwerking van de Gentse, Brusselse en Antwerpse universitaire associaties. Zowel Gent als Brussel hadden elk afzonderlijk reeds een fonds, Baekeland 2 en BI3. “De nood aan schaalvergroting bracht Gent en Brussel bijeen, later heeft Antwerpen zich aangesloten. Dat leidde tot de oprichting van het QBIC Fund, met een kapitaal van 30,5 miljoen euro. Voor de begeleiding van de projecten kon QBIC het zich veroorloven drie investmentmanagers aan te trekken, met ruime ervaring in het opzetten van nieuwe bedrijven en fondsbeheer, en daar bovenop gespecialiseerd in respectievelijk nieuwe materialen, ICT & engineering en biotech”, zegt Jan Cornelis, voormalig coördinator technologietransfer aan de VUB, de dienst die onder meer onderzoeksresultaten moet verzilveren via patenten, licenties of spin-offs. Het QBIC fonds

zal in de dagelijkse praktijk gemanaged worden door vijf ervaren professionals.. Uniek ingangsloket Via de samenwerking van TTI (Technologie Transfer Interface) van de VUB en QBIC kunnen wetenschappers op ondersteuning bij het opzetten van een onderneming rekenen: een business plan schrijven, een team opbouwen en de juiste contacten leggen. Met QBIC komt daar nu ook financiering bij. “Het unieke ingangsloket voor VUB’ers tot dit nieuw ecosysteem is TTI”, zegt Jan Cornelis. Marc Zabeau, voormalig hoofd van de technologietransferdienst van de Universiteit Gent, staat in voor het management van QBIC, samen met Martin De Prycker, de vroegere baas van het technologiebedrijf Barco. De Prycker was aan het begin van de jaren ’90 bij Alcatel een van de uitvinders van ADSL, een technologie die breedbandinternet in de huiskamer brengt en in

2000 al meer dan een miljard euro opbracht. Alcatel is een privébedrijf. Zal De Prycker zich goed in zijn vel voelen in het universitaire wereldje van QBIC? “De universiteiten vergaten wel eens dat er zoiets als de markt bestaat”, zegt De Prycker. “Sinds een jaar of vijf hebben ze de mentale switch gemaakt. QBIC Fund zal universitaire expertise en ondernemerschap combineren, en ik zal daar mijn steentje toe bijdragen.” Jan Cornelis heeft nog goede raad voor ondernemende onderzoekers. “Ga tijdig aankloppen bij de Technology Transfer Interface want er is veel voorbereiding nodig en alleen de beste dossiers hebben een goede slaagkans. Bereid je tijdig voor, informeer je over de begeleiding en trainingsmogelijkheden, onder andere via de VUB-starterseminaries of een van de ondernemingsplanwedstrijden die momenteel lopen.” [sw] http://qbic.be - http://vubtechtransfer.be

AKADEMOS - JG.15 • NR4 • OKtober - november 2012

7

8

u n i ve r s i t a i r e a s s o c i a t i e b r u s s el

Nog één jaar bij de hogeschool Academische EhB-opleidingen worden volgend jaar volwaardige VUB-opleidingen Voor 700 studenten van de Erasmushogeschool Brussel is 2012-2013 meteen het laatste jaar in hun vertrouwde hogeschool. In september 2013 worden ze allemaal VUB’ers. Alle academische opleidingen aan Vlaamse hogescholen worden immers tegelijk geïntegreerd in de universiteiten, meteen de grootste aardverschuiving in het hoger onderwijslandschap sinds de Bolognahervorming en de invoering van bachelors en masters. Volgens prof. Henri Eisendrath die als opdrachthouder ‘Integratie en Samenwerking VUB-EhB’ de overstap van hogeschool naar universiteit mee in goede banen moet leiden, is er al een lange weg afgelegd en zijn intussen heel wat obstakels opgeruimd. De academische opleidingen die van de Erasmushogeschool Brussel naar de Vrije Universiteit Brussel verkassen, zijn de bachelors en masters Industriële Wetenschappen, de master Stedenbouw en Ruimtelijke Planning en de bachelors en masters Toegepaste Taalkunde (masters Tolken, Vertalen en Journalistiek). Henri Eisendrath, VUB-professor Fysica met emeritaat, kreeg de opdracht om de operatie voor te bereiden en om de samenwerking – zowel binnen als buiten de te integreren opleidingen – te bevorderen. Eisendrath heeft goede banden met zowel de VUB als de EhB en is officieel opdrachthouder ‘Integratie en Samenwerking VUB-EhB’. “We hebben met alle betrokkenen een heel lange weg afgelegd”, zegt hij. “In het begin was er veel ongerustheid bij het EhB-personeel. Dat is normaal, want veranderingen zorgen altijd voor onzekerheid. De communicatie tussen EhBdepartementen en VUB-faculteiten was zo goed als onbestaand. Bovendien was de onderzoekscultuur in de EhB veel minder ontwikkeld en moet met de integratie het onderzoek net een belangrijke pijler van de academische opleidingen worden. Maar door de positieve inzet van vele collega’s, zowel van de EhB als de VUB, is dat onderzoek bij de meeste personeelsleden - niet alleen van de integrerende opleidingen, maar ook in de departementen zonder integrerende opleidingen - een belangrijk aandachtspunt geworden.” De agenda van Henri Eisendrath is lange tijd bijna volledig gedomineerd geweest door het VUB-EhBdossier. “Alles begon in 2010 met de zogenaamde case studies: Ingenieurs, Talen, Gezondheid en Lerarenopleidingen. Voor alle case studies werden projectleiders aangesteld, die met enkele trekkers uit de EhB en de VUB de knelpunten en mogelijkheden van de integratie en de samenwerking bespraken en hierbij concrete voorstellen formuleerden. Dit betekende veel vergaderen, met heel

veel mensen, veel communiceren ook, zowel op het terrein als op het hoogste niveau van beide instellingen. Naarmate de ongerustheid wegebde, verliep de communicatie op het terrein trouwens een stuk vlotter.” Voor de grondige voorbereiding van de integratie werden twee case studies omgevormd tot zogeheten Transitiefaculteiten. Die transitiefaculteiten bleken een goede structuur te zijn om de vele aspecten van de overgang minutieus te plannen voor elke integrerende EhB-opleiding. Om de integratie en de samenwerking te bevorderen, zijn ook de ‘Platformen’ een belangrijke hefboom. Die academische samenwerkingsverbanden (Kunsten, Talen, Stad en binnenkort ook Journalistiek) moeten bovendien de brug slaan tussen het hoger onderwijs en het werkveld. Meerwaarde Maar waarom is zo’n ingewikkelde operatie voor de integratie eigenlijk nodig? “Vooreerst krijgen we door de overheveling van de academische hogeschoolopleidingen naar de universiteiten in Vlaanderen dezelfde situatie als in de rest van Europa. Binnen de Universitaire Associatie Brussel (UAB) blijven de overgebleven professionele bacheloropleidingen èn ook de academische kunstopleidingen binnen de Erasmushogeschool Brussel. Het punt is dat binnen al de academische hogeschoolopleidingen het wetenschappelijk onderzoek veel meer gewicht moet krijgen. De integratie mag de eigenheid van de hogeschoolopleidingen wel niet teniet doen. “De Industriële Wetenschappen bijvoorbeeld worden een eigen vakgroep binnen de VUB. Voor de universiteit is dit een echte meerwaarde”, zegt Henri Eisendrath. “De industrieel ingenieurs kunnen bijvoorbeeld nauwere banden ontwikkelen met het bedrijfsleven, met de KMO’s. Zo versterken ze de universiteit.”

Ook voor de studenten zelf wordt het beter. Door het bredere aanbod binnen dezelfde instelling zullen ze makkelijker kunnen overstappen van bijvoorbeeld burgerlijk naar industrieel ingenieur of omgekeerd. Dat zal na zes maanden nog altijd kunnen zonder een studieachterstand op te lopen.” Geen verhuizing Wat de locatie van de opleidingen betreft, verandert er voor de studenten overigens weinig of niets. De integrerende opleidingen van de EhB blijven waar ze nu zijn. De vertalers en tolken van het departement Toegepaste Taalkunde trokken enkele jaren geleden al van hun oude vertrouwde stek aan de Trierstraat naar campus Etterbeek van de VUB, gevolgd door de master Journalistiek. Het departement Industriële Wetenschappen blijft voorlopig op de campus aan de Nijverheidskaai. Pas over enkele jaren is een verhuizing gepland naar nieuwe gebouwen op de ULB-campus, vlakbij campus Etterbeek van de VUB. Op die nieuwe locatie zullen alle Brusselse ingenieursopleidingen van ULB, VUB, ISIB en EhB samengebracht worden. Na de integratie van de academische opleidingen is het samenwerkingsverhaal voor VUB en EhB niet afgelopen. Beide zijn partners in de Universitaire Associatie Brussel en gaan verder met o.a. de Platformen. Er moet ook een nog intensere samenwerking komen in de medische opleidingen en de lerarenopleiding. “Ik denk dan aan de problematiek van onderwijs in een grootstedelijke context”, zegt Henri Eisendrath. “Of aan het gemeenschappelijk gebruik van het skillslab op de medische campus. Maar ook in andere domeinen kunnen academische en professionele opleidingen elkaar de hand reiken om samen sterker te worden. Met dit alles willen we concurrentiëler worden en onze maatschappelijke inbedding vergroten.” [pvr]

Bij een nieuw academiejaar hoort de nieuwe Kinepolis Student Card. Hiermee ontvang je tot 30% korting op films, eten en drinken. Elke maandag is er de Student Night en kan je voor slechts € 6,50 naar de film. Vraag jouw Kinepolis Student Card aan via kinepolis.be/student en haal hem af in het Kinepolis complex in jouw buurt.

* Enkel geldig op maandag op vertoon van je Kinepolis Student Card, drankkeuze tussen Burn of Nalu en  € 2 toeslag voor een film in 3D.

10

Kort Nieuws

Desmond Tutu bij Close the Gap

VUB-ijskelders gerestaureerd Op en rond campus Etterbeek is er de voorbije tijd flink gebouwd en verbouwd. Zo zijn de beroemde ijskelders vlakbij campus Etterbeek grondig gerestaureerd. Het projectbureau van de dienst Infrastructuur heeft van dit geklasseerde monument het staalwerk gerenoveerd, de vloeren hersteld en een nieuwe trappenleuning aangebracht.

Nieuwe raadszaal Voor de faculteit ES is dan weer een nieuwe raadszaal gebouwd. Het is een multifunctionele zaal die naar behoefte kan worden vergroot. De raadzaal is prestigieus ingericht, onder andere met een geavanceerd videoconferentiesysteem en functionele maar stijlvolle meubels. De zaal staat ook ter beschikking van andere faculteiten. “Het zijn uitdagende projecten voor onze dienst, die de universiteit een mooie uitstraling geven”, zegt Ludo Lemmens, die sinds 1 oktober de nieuwe directeur Infrastructuur is van de VUB.

U-residence in de steigers In de voorbije zomer is op campus Etterbeek aan de Generaal Jacqueslaan de bouw van U-residence van start gegaan. U-residence biedt accommodatie waar binnen- en buitenlandse studenten en professoren kunnen verblijven, maar ook (top)sportverenigingen die aan de VUB stage lopen. In het gebouw van vier verdiepingen komt een congrescentrum en het zal ook onderdak bieden aan o.m. de vakgroep Menselijke Fysiologie met het Brussels Labo voor Inspanning en TopSport (BLITS) en Kinetiek (Kinesitherapie). Voor de verwezenlijking van U-residence is de VUB in zee gegaan met privépartner Covas. De kostprijs van het project bedraagt ongeveer 13 miljoen euro.

Close the Gap, een internationale NGO die ruim tien jaar geleden ontstaan is aan de VUB, heeft onlangs de donatie van de 250.000ste computer door haar Europese schenkers gevierd. Close the Gap geeft gebruikte computers van goede kwaliteit weg aan projecten die erop gericht zijn om individuele personen en gemeenschappen in ontwikkelingslanden zelfstandiger en sterker te maken. Tijdens een speciaal evenement in het computerherstelcentrum van Close the Gap in Culemborg in Nederland werd de ZuidAfrikaanse aartsbisschop Desmond Tutu uitgenodigd om de laatste handeling te verrichten in het herstelproces van de symbolische 250.000ste

computer. Tutu is al geruime tijd ambassadeur van Close the Gap.

Gewezen rector Ben Van Camp met emeritaat Op 12 oktober vond op campus Jette de emeritaatsviering van prof. Ben Van Camp plaats. Arts en hematoloog Ben Van Camp was VUB-rector van 2000 tot 2008. Onder zijn rectorschap werd o.m. de nieuwe bacheloren masterstructuur ingevoerd, kwam de Universitaire Associatie Brussel met de Erasmushogeschool Brussel tot stand (hoewel Ben Van Camp liever een grote Brusselse associatie over de levensbeschouwelijke grenzen heen had gezien) en sloot de VUB een alliantieovereenkomst met Universiteit Gent. Hoewel prof. Van Camp zich ook de volgende jaren nog wil inzetten voor de universiteit en het ziekenhuis, valt er met zijn emeritaat naar eigen zeggen veel druk van zijn schouwers. Hij besloot zijn toespraak met een citaat van Raymond van het Groenewoud: Goeiemorgen ouwe rotkop / Schuif die spiegel maar opzij / Geef het heden maar een rotschop / Sluit het boek van ijdelheid / Hoor de vogeltjes toch fluiten/ Ze fluiten voor ons allebei / Kan je horen wat ze zingen / Je bent vrij.

VUB’ers lopen voor nieuwe koten Onder een stralende herfstzon hebben zo’n 180 VUB’ers zich op zondag 7 oktober in het zweet gelopen om zo hun steentje bij te dragen aan de studentenkamers die de VUB zal bouwen op campus Etterbeek. Personeelsleden, alumni en studenten konden de marathon, de halve marathon of de mini-marathon van 4 kilometer lopen. Het is al de vierde keer op rij dat de VUB met een uitgebreide delegatie meedoet aan de Brussels Marathon. Het parcours liep van het Jubelpark naar de Grote Markt, waar een welverdiende receptie plaatsvond. Daar werd het ingezamelde bedrag bekendgemaakt: 2.500 euro.

Ingenieursopleiding: vrouwelijker en internationaler Prof. Annick Hubin is nog maar enkele weken effectief aan de slag als decaan van de faculteit Ingenieurswetenschappen. “Ik was wel al vicedecaan, maar het is toch een hele uitdaging. Je moet vooral goed kunnen organiseren en delegeren.” Toen voor de zomer bekend raakte dat Annick Hubin de eerste vrouwelijke decaan van een Vlaamse ingenieursfaculteit zou worden, kreeg ze meteen bijzonder veel media-aandacht. Blijkbaar spreekt de combinatie van vrouw en ingenieur nog altijd tot de verbeelding, terwijl het voor prof. Hubin de normaalste zaak van de wereld zou moeten zijn. “We moeten absoluut meer meisjes aantrekken.” Annick Hubin van de onderzoeksgroep Electrochemical and Surface Engineering heeft het decanaat overgenomen van prof. Jacques De Ruyck. “Als hoofd van een onderzoeksgroep moet je de belangen van je ploeg behartigen, maar de neuzen staan meestal in dezelfde richting. Als decaan moet je de belangen van heel verschillende groepen behartigen - proffen, personeelsleden, studenten - en je moet al die belangen met elkaar kunnen verzoenen.” Meisjes Toen Annick Hubin in 1978 haar middelbaar onderwijs aan het Atheneum van Mechelen achter de rug had, wilde ze ingenieur worden. Maar dat bleek niet zo evident. “In mijn school was het de gewoonte dat de slimste jongens burgerlijk ingenieur gingen studeren. In mijn jaar was ik de primus, en ik wilde ook ingenieur worden. Maar men raadde me geneeskunde of wiskunde aan, omdat burgerlijk ingenieur iets voor jongens was. Dat heeft me extra geprikkeld om door te zetten.” Annick Hubin begon met een handvol meisjes aan haar ingenieursstudie. Intussen zijn we 35 jaar later en is het aantal vrouwelijke studenten wel gestegen, maar nog altijd een minderheid. “Als ik de eerstejaarsstudenten bekijk, zitten we aan 15 à 20 procent. Alleen bij de ingenieur-architecten is meer dan de helft vrouw en dat is uiteraard prima. Maar de rest moet volgen. Willen we het tekort aan ingenieurs in ons land wegwerken, dan hebben we echt behoefte aan meer instroom. En vooral dan van meisjes.” Volgens Hubin zal het aantal meisjes geleidelijk toenemen. “Maar het zal pas echt vooruit gaan als er vrouwelijke rolmodellen komen in de industrie. In Vlaanderen blijft nog te veel het beeld hangen van een ingenieur die op werven moet rondlopen. Ten eerste klopt dat beeld niet – het beroep is veel breder dan dat - en ten tweede: waarom zou een vrouw niet net zo goed op een bouwwerf kunnen rondlopen als een man?”

projecten die recent zijn opgestart. Zo moeten we Bruface – de Brussels Faculty of Engineering waarvan VUB en ULB de pijlers zijn – verder op de (wereld)kaart zetten. Het gaat goed met Bruface, maar er zijn nog te veel administratieve obstakels die de instroom van buitenlandse studenten afremmen.” Voor prof. Hubin sluit Bruface perfect aan bij het ambitieuze plan om alle Brusselse ingenieursopleidingen – van VUB, ULB, EhB en ISIB – samen te brengen op campus Oefenplein. “We zullen hier dan 3.000 ingenieursstudenten hebben”, zegt Hubin. “Die schaalvergroting biedt enorme voordelen en moet internationaal voor een sterke profilering zorgen.” Integratie De decaan moet ook de integratie in de universiteit van de Industriële Wetenschappen van de Erasmushogeschool Brussel tot een goed einde brengen. Volgend academiejaar horen de industriële ingenieurs bij de VUB. “Een van de uitdagingen wordt de duidelijke differentiatie tussen burgerlijk en industrieel ingenieur. Beide profielen zijn heel belangrijk voor de industrie en het beroepsleven, maar ze hebben elk hun eigen accenten. En dat

is ook zo voor het onderzoek. Bij de industriële wetenschappen zal de nadruk sterk liggen op toegepast onderzoek, terwijl bij de burgerlijk ingenieurs het fundamenteel onderzoek veel zwaarder doorweegt. Internationaal De decaan wil ten slotte ook de internationalisering van het onderwijs aanzwengelen en dan vooral de ‘uitgaande mobiliteit’ van VUBingenieursstudenten die naar het buitenland trekken. Het destijds afgesproken streefcijfer van 20% in 2020 wil ze ook in haar faculteit halen. “Het is onze ambitie om meer studenten naar het buitenland te krijgen, door een aanbod uit te werken dat ruimer is dan het Erasmusprogramma en dat bovendien nauw aansluit bij de opleiding, met erkende credits. Zo zouden studenten bijvoorbeeld hun masterproef in het buitenland moeten kunnen doen, of een stage. We moeten meer uit onze vertrouwde omgeving durven komen. Een grote openheid naar het buitenland is immers uitermate belangrijk als mindset voor je latere beroepsleven.” [pvr]

Schaalvergroting Wat wil ze de volgende jaren als decaan verwezenlijken? “Mijn aandacht gaat vooreerst naar Prof. Annick Hubin is de eerste vrouwelijke ingenieursdecaan in Vlaanderen

AKADEMOS - JG.15 • NR4 • OKtober - november 2012

11

12

vub-topsporters

Topsport & Studie bestaat 25 jaar Al 25 jaar kunnen topsporters aan de Vrije Universiteit Brussel hun sportieve en universitaire ambities optimaal combineren. Topsport & Studie heeft in al die jaren heel wat grenzen verlegd. Akademos trok een zweetbandje aan en ging naar de London Cocktail, waar ook de jongste olympiërs met VUB-signatuur werden gelauwerd. Professor Paul De Knop was in 1987 de bezieler van het project Topsport & Studie. Onze huidige rector dokterde toen een regeling uit die onbestaande was in ons land. “De vader van een beloftevol atleet schreef ons aan met een simpele vraag: hoe het kon dat zijn zoon in de VS een studiebeurs en professionele begeleiding kon krijgen, en hier niet. Rector Loccufier belde me op en zei: Paul, los dat eens op.” Aanvankelijk moest Topsport & Studie tegen de stroom in zwemmen. Het flexibiliseren van studietrajecten was op dat ogenblik zo goed als ondenkbaar. Bij VUB-alumnus en toenmalig minister van Sport Patrick Dewael werd aangeklopt om een aangepast decreet uit te werken. Andere hogeronderwijsinstellingen namen vervolgens een voor een het concept over.

de Belgische franken vervingen ze door Engelse ponden en dus hadden ze meteen 60 keer meer budget.” Doelgroepenbeleid Het model heeft van meet af aan heel wat internationale aandacht genoten. Zo bestudeert de Europese Unie op dit ogenblik de VUB-case om er een topsportbeleid voor alle lidstaten op te enten. En er is ook sprake van heel wat valorisatie. Zo verdient de spin-off DoublePass haar sporen in binnen- en buitenland door kwaliteits- en prestatiemanagement aan te bieden in de meest uiteenlopende sportdisciplines.

“Maar ik ben ook bijzonder trots op onze steeds bekendere professionele sportbegeleiding “, aldus professor Paul Wylleman, die Paul De Knop opvolgde als verantwoordelijke bij Topsport & Studie. “We kunnen terugblikken op imponerende samenwerkingsprojecten: met RSC Anderlecht, de Lotto-wielerploeg, de Davis- en Fed Cup-tennisteams, met topjudoka’s, veldrijders Bart Wellens en Niels Albert, kunstschaatser Kevin Vander Perren en ga zo maar door.” Wylleman wijst ook op de voortrekkersrol die Topsport & Studie nog steeds speelt in de verfijning van het doelgroepenbeleid van de universiteit. “Met de Bolognahervorming heeft nu bijna elke student een individueel traject. Andere faculteiten konden voor dat titanenwerk bij ons komen kijken hoe wij flexibele roosters beheren. Idem voor het uitwerken van een omkadering voor specifieke doelgroepen. Zoals studenten met een beperking bijvoorbeeld.”

Prof. De Knop: “De VUB heeft toen een innovatief beleidsplan voor topsport en studeren uitgetekend. We hebben het pad geëffend voor iets wat nu evident lijkt. Op een van onze eerste congressen vroeg een rugbyspeler van de universiteit van Bath of zij dat plan mochten gebruiken. Ze namen het integraal over. Alleen

Altijd beter presteren De Vrije Universiteit Brussel heeft zich in die 25 jaar opgeworpen als de academische pleitbezorger voor sport. Met de onderzoeksgroepen BLITS en SPLISS, met de indrukwekkende sportinfrastructuur op de campus èn recent nog met de eredoctoraten voor Eddy Merckx en voormalig schaatskampioen Johan Olav Koss.

Veerle De Bosscher

De voorbije zomer werd gestart met de bouw van U-residence, een sporthotel waar BLITS een onderkomen zal vinden, maar waar ook buitenlandse topteams en –coaches kunnen verblijven tijdens hun stages en bezoeken aan de VUB. Ook Wylleman blikt gretig naar de toekomst: “We willen mikken op meer internationale onderzoekspublicaties. En de erkenningscriteria moeten verfijnd worden. Maar ook het concept zelfstudie en afstandsleren moeten we in de praktijk brengen. Dat is enorm belangrijk om als topsporter trainingen, wedstrijden, reizen en studeren te kunnen combineren.” Medailles: belangrijk? Een interessante studie wordt momenteel uitgevoerd door prof. Veerle De Bosscher van het department Sports Policy and Management. Zij onderzoekt al jaren wat nu precies aan de basis ligt van het sportieve succes van landen. Wat dan weer leidt tot bijzonder gegeerd vergelijkend beleidsonderzoek.

Op de London Cocktail presenteerde zij alvast enkele resultaten uit een studie die in november 2013 wordt gepubliceerd en waarin ook de landenresultaten van de voorbije Olympische Spelen in Londen werden verwerkt. “Maar dat is geen eindpunt. Onze onderzoeksfocus zal de volgende jaren komen te liggen op een sterk onderbelichte vraag: waarom willen landen zo

graag olympische medailles winnen? Wat levert dat eigenlijk op?” Ook prof. Romain Meeusen van het BLITS lichtte enkele boeiende onderzoeksprojecten toe. Over

het overtrainingssyndroom bijvoorbeeld, over het nut van hydrotherapie en over de individuele profiling op het vlak van dehydratatie en zoutverlies bij een sportieve inspanning.

25 jaar Topsport & Studie in cijfers 700 topsportstatuten in 25 jaar Gemiddeld 70 statuten op jaarbasis momenteel, waarvan gemiddeld 26 nieuwe studenten Slaagpercentage 71% Alle faculteiten vertegenwoordigd (top 3: LK > ES > LW) 57 sportdisciplines 20 VUB-studenten naar Olympische Spelen

VUB-olympiërs Londen 2012 • Erica Coppey – dames hockey • Nils Duerinck – 4x400 meter mannen • Lise Luykfasseel – judo, sparringpartner Ilse Heylen • Jürgen Roelandts – wielrennen wegrit • Glenn Surgeloose - zwemmen: 200m en 4x200m vrije slag • Jérôme Truyens – heren hockey

En daarna was het tijd om de deelnemers aan de Olympische Spelen uitgebreid in de bloemetjes te zetten. [ac]

• Florent Van Aubel – heren hockey • Emmanuel Vanluchene - zwemmen: 4x100m vrije slag Alumni VUB-olympiërs • Brigitte Becue - zwemmen: 100m en 200m – Seoel, Barcelona, Atlanta en Sydney • Min Dezillie – zeilen (Europese Klasse) – Sydney, Athene • Sebbe Godfroid - zeilen (Finn Klasse) – Atlanta, Sydney, Athene, Peking • Nathan Kahan – 800 meter – Sydney • Ingeborg Marx – gewichtheffen – Sydney • Heidi Rakels – judo – Barcelona, Sydney • Ann Simons – judo – Sydney • Kathleen Smet – triathlon – Sydney, Athene • Karla Van Der Boon – waterpolo – Sydney • Tom Vangeneugden - zwemmen: 1500 m vrije slag – Peking • Ulla Werbrouck – judo – Barcelona, Atlanta, Sydney

De VUB-olympiërs met rector De Knop en prof. Wylleman

AKADEMOS - JG.15 • NR4 • OKtober - november 2012 13

14

al u mn i d a g

Massaal terug naar d’unief Ruim 700 VUB-alumni gaven op zaterdag 22 september gehoor aan de oproep ‘Kom terug naar d’unief!’ De eerst grote terugkomdag voor afgestudeerden van de Vrije Universiteit Brussel bleek meteen een voltreffer. Onder een stralende zon werden oude banden terug aangehaald. Met oude bekenden én met de alma mater. Sommige oud-studenten waren al heel lang niet meer op de campussen in Etterbeek en Jette geweest. “Vroeger begrepen we niet waarom je de gebouwen B en C had en dan verderop de gebouwen F en G”, aldus een oudstudente. Het raadsel is nu opgelost: D en E waren wel voorzien, maar kwamen er pas veel later bij. Meer dan 50.000 alumni telt de VUB intussen al. Alle generaties gaven present, van alumni die nog op de ULB les kregen tot kersvers afgestudeerden. Een bonte mix samen op één campus: misschien wel hét wezenskenmerk van onze universiteit. Op het programma van ‘Kom terug naar d’unief!’ stonden meer dan 30 workshops, lezingen en

recepties. Alumni van alle faculteiten en richtingen kwamen uitgebreid aan hun trekken. En de kroost mocht mee, want de toekomstige VUB’ers konden zich uitleven met de kinderanimatie. Een meer dan geslaagde dag kende een fantastische apotheose in de Aula. Enkele bekende alumni, zoals minister van staat Annemie Neyts, arts Erwin De Clerck (Vlaamse Liga tegen Kanker) en weerman David Dehenauw haalden leuke en minder leuke herinneringen op aan hun studententijd en vertelden elk op hun manier wat de VUB zo uniek maakt. Al had Annemie Neyts liever een VUB met wat minder beton gezien… Zanger en alumnus Frank Vander linden (zie ook pagina 16) zorgde

voor eigenzinnige muzikale omlijsting. Afscheidnemend vicerector Hélène Casman had een pakkend betoog voorbereid – over het principiële en vooral moedige ‘neen’ van de ULB-VUB tegen de Duitse bezetter - en het laatste woord was voor rector Paul De Knop: “Een universiteit die geen hechte band heeft met haar afgestudeerden, is een universiteit zonder toegevoegde waarde. Een academische supermarkt die diploma’s verkoopt en verder niets.” Een Brussels diner overgoten met geuze sloot de eerste grote alumnidag af.

Meer info? www.vub.ac.be/alumni

Het VUB-gevoel volgens oud-VUB’ers “Een heerlijk gevoel van vrijheid, eenheid en geborgenheid; breed denken, dichtbij (alles) staan; grootstad op kleinschalig niveau.” Het zijn maar enkele voorbeelden van wat oudstudenten hebben geantwoord op de prangende vraag: wat is het VUB-gevoel volgens jou? De vraag stond op een kaartje dat tijdens de grote VUB-terugkomdag massaal is ingevuld. Een antwoord dat in allerlei varianten heel vaak opdook, was het ‘thuisgevoel’. De VUB-campus als een echte thuis in Brussel; de groene campus als een tweede thuis; geen gebouwen her en der verspreid over de stad. Schept een groepsgevoel. Maar ook Brussel zelf blijkt voor nogal wat oudstudenten een deel van het VUB-gevoel. De VUB is wonen, leven, studeren, uitgaan in Brussel. Voor mij was dat het Brussel van begin jaren tachtig.

Vrij en kritisch Vrijheid, openheid en ruimdenkendheid kregen veel vermeldingen. Vrij, in en voor de maatschappij! En natuurlijk de kritische geest. Een open kritische geest beleeft meer, weet meer, bereikt meer. De VUB als vereniging van wereldverbeteraars. De VUB-tijd is voor velen een sleutelmoment in hun leven geweest: Visie en inspiratie voor het verdere leven, of ook nog: samen slim en sterk (proberen) worden op ’n speelse manier. Heerlijk volwassen worden. Het laatste woord is voor oud-student Danny De Saedeleer: Het VUB-gevoel is veel te rijk om in enkele woorden of zinnen neer te pennen.

Frank Vander linden

Annemie Neyts

Brussels diner met geuze

Lied van Geen Taal

AKADEMOS - JG.15 • NR4 • OKtober - november 2012 15

16

Ik s t u d ee r d e aan d e V r i je Un i ve r s i t e i t B r u s s el

“New wave, verlegenheid en rechtse korpsballen”



Frank Vander linden

We ontmoeten Frank Vander linden daar waar hij naar eigen zeggen gitaar leerde spelen: op de campus Etterbeek van de Vrije Universiteit Brussel. Vander linden, journalist en frontman van de rockgroep De Mens, is even terug aan de alma mater als muzikale gast voor de grote alumnidag “Kom terug naar d’unief’. “Zelfs de geur die de liften prijsgeven is precies dezelfde als 30 jaar geleden.” Hoe rock ‘n’ roll was het in jouw tijd om voor de VUB te kiezen? In 1980 was de VUB behoorlijk rock ‘n’ roll. New wave was het ordewoord en de VUB ademde dat uit. De gebouwen gaven de tijdsgeest feilloos weer. Maar ook het auditorium, met die draaiende segmenten, was high tech in die dagen.

wave-groep met Ludo Dierckx – nog steeds een goede vriend. En natuurlijk leerde ik op de campus van de VUB muziek spelen. Urenlang zat ik op mijn gitaar te tokkelen in de oude auto van m’n moeder. Omdat ik dat graag deed, maar ook omdat ik aanvankelijk véél te verlegen was om de cafetaria binnen te stappen (lacht).

Brussel was voor mij de enige mogelijke optie. Muziek oefende toen al een enorme aantrekkingskracht op mij uit, en die hele periode was verweven met het geluid van stadsradio FM Bruxel en niet veel later met Radio Capital. Een experiment van Marcel Vanthilt en Dominique Deruddere was dat.

Welke gouden tip heb jij veil voor de hedendaagse student? Behalve boeken van Jeroen Brouwers lezen dan? Beleef het ten volle. Men zegt dikwijls: “Youth is wasted on the young”. Als je jong bent, besef je niet welke voordelen je hebt en hoe groot de zeeën van tijd wel niet zijn. Dat besef komt pas later. Ik heb zelden spijt van dingen die in het verleden liggen, maar wel dat ik tijdens mijn studententijd niet méér gedaan heb. Meer uitgegaan, meer seks gehad, nog meer gelezen, …

Hing er een unieke vibe op campus Etterbeek? Het ging er beslist anders aan toe dan in de overige studentensteden. Alles was hier immers op de campus zelf gericht. Uitgaan, dat was de BSG-zaal en het KultuurKaffee. Ik vond die beslotenheid wel passen. Alles had toch meer die politieke context dan nu het geval is. Ik herinner me woelige tijden zoals de betoging tegen “de 10.000”, tegen de plotse verdubbeling van het inschrijvingsgeld. Maar links en rechts kwam ook tot uiting in andere domeinen. Wij waren bijvoorbeeld fel tegen dopen en studentenkringen gekant, want dat was voor “rechtse korpsballen”. Ach, we waren jong en ik weet echt niet meer wat we ons allemaal in ons hoofd haalden. Ik wilde eigenlijk maar een ding: journalist worden. En de allereerste uitspraak van de hoofdassistent tijdens de allereerste les luidde: “Dit is geen opleiding tot journalist.” Ik dacht: daar gaat mijn inschrijvingsgeld (lacht). Maar de richting bood ook heel wat vrije tijd en die heb ik gretig opgevuld met muziek en lezen. En zo verzoende ik me al snel met die opleiding “die niet voor journalisten was”. Is De Mens geboren op de VUB? Ja en neen. Ik kende Michel De Coster (bassist bij De Mens en ook alumnus van de VUB) al een beetje als kind. Tijdens de eerste weken aan de universiteit liep ik hem terug tegen het lijf. Van toen af aan hebben we veel over muziek gepraat en we hebben ook in enkele groepjes samen gespeeld. De Mens zelf, dat kwam pas later, in 1992. Maar de VUB was wel muzikaal. Er waren rolmodellen zoals Marcel Vanthilt met Arbeid Adelt, en ook de Brassers, een Limburgse cold

De tijd op de unief is ook heel vormend. De dingen die nu mijn leven vormen vloeien ergens toch nog voor een deel voort uit wat ik hier heb opgepikt. Het gitaar spelen in de auto, het ontdekken van schrijvers tijdens urenlange sessies in de bibliotheek, het ontmoeten van mensen waar je de liefde voor muziek mee kan delen. Ik zou die in mijn dorp nooit ontmoet hebben. Het zit ook in het woord universiteit: je kunt er een universele ervaring beleven. Dat klinkt misschien wat melig. Maar het is zo. [ac]

* De Mens bestaat in 2012 precies 20 jaar. Dit viert de band met een tournee, een nieuwe single en een compilatie-cd. Surf naar www.demens.be voor meer informatie.

FRANK VANDER LINDEN Afgestudeerd: 1984 Diploma: Communicatiewetenschappen Huidige job: zanger (solo en bij De Mens)

17

AKADEMOS - JG.15 • NR4 • OKtober - november 2012 17

18

v u b - o r ke s t

prof. Jacques De Ruyck

“Student of prof, in het VUBorkest is iedereen gelijk”

Het Symfonisch Orkest van de Vrije Universiteit Brussel bestaat intussen bijna twintig jaar. Het VUBorkest maakt zich opnieuw op voor vijf grote najaarsconcerten in de Vlaamse provincies en in Brussel. “Wat het orkest uniek maakt, is dat het open staat voor iedereen”, zegt bezieler en huidig ondervoorzitter prof. Jacques De Ruyck. “Van student tot emeritus, van solist tot vijfde fluitist, bij ons is iedereen gelijk.” Nieuw is dat het VUBorkest dit jaar versterking krijgt van zusteruniversiteit ULB. De vijf concerten die eind november, begin december in Gent, Brussel, Bredene, Hasselt en Antwerpen plaatsvinden, hebben als thema ‘Mancanza’, wat uit het Italiaans ontleend is en zoveel betekent als afwezigheid, gebrek of schaarste. De concerten worden immers georganiseerd onder de vlag van deMens.nu (de vroegere Unie van Vrijzinnige Verenigingen) en Mancanza sluit aan op het jaarthema van deMens.nu, namelijk ‘armoede’. Op het programma staan o.m. Antonin Dvorak, Kurt Weil en George Gerschwin. “We denken elk jaar grondig na over het thema van de concerten en gaan dan op zoek naar muziek die erbij past”, zegt Jacques De Ruyck. “We spelen soms ook werken die je maar zelden hoort. De muziek gaat gepaard met een ‘woordgedeelte’, met poëzie of proza gebracht door een voordrachtkunstenaar.” Intensief Een van de sterktes van het VUBorkest is dat er niet het hele jaar door elke week gerepeteerd wordt, maar dat alles geconcentreerd is in de periode oktober-december. Het echte werk gebeurt in november tijdens twee lange stageweekends op een afgelegen plek. Daar krijgen de concerten definitief vorm. “Die intense voorbereiding met dirigent Jurgen Wayenberg zorgt ervoor dat het niveau heel hoog ligt”, zegt Jacques De Ruyck. Dit jaar krijgen de VUB-muzikanten voor het eerst versterking van het orkest van de ULB. “Vorig jaar hebben wij al meegedaan tijdens hun concert. En

die samenwerking willen we nu doortrekken. Zo’n 30 tot 40 ULB-muzikanten zullen meespelen in vier van de zeven werken die we tijdens ons concert in Brussel zullen opvoeren.” Klein begonnen Een groot orkest met een volwaardige symfonische bezitting van zowat 65 muzikanten, daar konden de oprichters twintig jaar geleden alleen maar van dromen. “We zijn met enkele enthousiastelingen begonnen”, zegt Jacques De Ruyck, die zelf basklarinet speelt. “Het was toen niet meer dan een ensemble, met Luc Bartholomeus als dirigent. We wilden VUB-studenten en -personeelsleden de kans geven om ook aan de universiteit hun hobby te beoefenen. We hebben ons wel altijd sterk gesteund gevoeld door de universiteit en door het rectoraat, van rector Witte tot rector De Knop. Ook ex-rector Sylvain Loccufier heeft ons enorm geholpen bij onze eerste concerten. En dan is er natuurlijk ook de PR-man van de universiteit Tony Tillez – intussen met pensioen – die zowat onze impresario is geworden.” Ruim de helft van de muzikanten heeft rechtstreeks of onrechtstreeks een band met de VUB, als student of personeelslid, als oud-student of als emeritus. De andere helft zijn familieleden, enkele

ULB-studenten en ook een aantal scholieren van de Kunsthumaniora Brussel. Dat komt omdat huidig dirigent Jurgen Wayenberg ook de directeur van de Kunsthumaniora is. “Het is trouwens mee dankzij de ongelooflijke inzet van Jurgen dat het VUBorkest is kunnen uitgroeien tot wat het vandaag is”, zegt Jacques De Ruyck. “Maar ook al ligt het niveau hoog en zijn sommige muzikanten werkelijk heel goed, hebben we er toch nooit naar gestreefd om een professioneel orkest te worden. Het belangrijkste blijft de unieke sfeer. Bij ons mag je er al eens naast spelen, zolang je maar muziek maakt. We hebben muzikanten van alle leeftijden, van middelbare scholieren tot emeriti als prof. Franz Bingen, die cello speelt en zich ook als penningmeester enorm voor het orkest heeft ingezet.” Nieuw bloed Het VUBorkest is wel nog op zoek naar jong bloed. “Iedereen is welkom, maar we hebben een tekort aan contrabassen”, zegt Jacques De Ruyck. “Een goed instapmoment voor kandidaat-muzikanten is ons kennismakingsweekend in maart. Dan houden we al een try-out van stukken voor volgend jaar.” [pvr] Meer info? www.vub.ac.be/vuborkest

De concerten staan geprogrammeerd van 24 november tot 8 december 2012. Het Brusselse concert vindt plaats in Aula Q van campus Etterbeek op zondag 25 november, naar aanleiding van de jaarlijkse Verhaegenherdenking.

19

P e r s o nal i a

Didier Caluwaerts, onderzoeker in de politieke wetenschappen aan de Vrije Universiteit, heeft de Jean Blondel PhD Award van het European Consortium for Political Research gewonnen. Deze prijs wordt jaarlijks toegekend aan het beste Europese doctoraat in de politieke wetenschappen. Caluwaerts kreeg hem voor zijn onderzoek over deliberatieve democratie in het diep verdeelde België. Hartspecialist prof. Pedro Brugada (VUB en UZ Brussel) heeft een gouden medaille gekregen van de Europese Cardiologische Vereniging. Brugada geldt als een van de belangrijkste cardiologen in ons land. Naar de in Catalonië geboren arts is zelfs een syndroom genoemd: het syndroom van Brugada, een aandoening waarbij de elektrische activiteit van het hart verstoord is en waaraan een verhoogd risico op plotse dood is verbonden. De Europese Cardiologische Vereniging is de grootste organisatie van hartspecialisten in Europa. VUB-doctoraatstudent Vincent Ginis, verbonden aan de onderzoeksgroep Applied Physics (APHY), is bekroond met een scholarship van The Society of Photo-Optical Instrumentation Engineers (SPIE). Daarmee is het ook de tweede keer dat het metamateriaalonderzoek aan de VUB wordt bekroond met deze internationaal vermaarde prijs. Het is zeer uitzonderlijk dat een Belg een SPIE scholarship ontvangt. Ir. Julien Cousin Saint-Remi was awarded the Green Chemistry poster prize at the Ghent Bio-Economy Summer School 2012 for his contribution “Recovery of biobutanol from ABE-fermentations with zeolites”. Julien Cousin Saint-Remi is PhD student at the Department of Chemical Engineering (promotor: Prof. dr. ir. Joeri Denayer), where he is developing new and innovative techniques for the downstream processing of biobased products. Prof. Rik Pintelon received the 2012 Joseph F. Keitley Award in Instrumentation and Measurement, for outstanding contributions in electrical measurements. Rik Pintelon has played a pioneering role in introducing system identification to the instrumentation and measurement field as a modern approach to solving measurement problems. Maria Tzedaki, doctoraatstudente van de onderzoeksgroep SURF, heeft op de internationale conferentie ‘VI International Symposium on Aluminium Surface Science and Technology-

ASST’ in het Italiaanse Sorrento (van 27 tot 31 mei 2012) de prijs van beste orale presentatie jonge vorser gewonnen. Ze kreeg de prijs voor haar bijdage ‘In-Situ Study of Gas Transport through Al(OH)3 Gels During AC Processing’ (van M. Tzedaki, J. Hammons, Y. Van Ingelgem, J. Ustarroz, I. De Graeve en H. Terryn van Electrochemical and Surface Engineering, VUB). Het onderwerp behandelde in situ electrochemische experimenten uitgevoerd in de Double Line in de Synchrotron in Grenoble. Een team van het Software Languages Lab heeft meegedaan aan de Android V-Hack wedstrijd in Genk. De applicatie — die de leden van het team in 48 uur geschreven hebben — heeft de eerste prijs weggekaapt. ‘wePoker’ laat gebruikers toe om samen een spelletje poker te spelen zonder een internetconnectie, zoals vele traditionele spelletjes vereisen. Bovendien mag het team (Lode Hoste, Dries Harnie, Elisa Gonzalez Boix en Andoni Lombide Carreton) ons land gaan vertegenwoordigen op de finale in Londen.

Arlette Verleyen, directeur Facilitaire Dienst UZ Brussel, ontving ’The award of Facility Manager of the Year 2012’. De award, uitgereikt door de Belgische vertegenwoordiging van de International Facility Management Association (IFMA), is een fel gegeerde onderscheiding in de wereld van facility management. Voor het eerst werd niet langer een facilitair project uitgeroepen tot winnaar van de competitie, maar ging de eer naar een facility manager. De wereldberoemde VUB-alumna prof. Ingrid Daubechies werd onlangs twee keer bekroond. Zowel de toekenning van de titel van barones als van de Nemmersprijs 2012 onderstrepen de vooraanstaande positie van Ingrid Daubechies in haar vakgebied. Ze gaf haar naam aan de Daubechies-wavelets: wiskundige formules die van groot belang zijn in de beeldcompressie en die in heel wat dagdagelijkse toepassingen, zoals digitale cinema, gebruikt worden.

COLOFON Redactie: Sicco Wittermans, Aubry Cornelis, Geert Goessaert, Peter Van Rompaey Eindredactie: Peter Van Rompaey Medewerkers: Veerle Magits Foto’s: Greet De Gendt, David Plas, Norbert Van Yperzeele, Heleen van Schooneveld, Marlies Tas, Marcom Opmaak: Gekko Publiciteit Druk: Albe De Coker Gedrukt met plantaardige inkten op milieuvriendelijk papier Redactiesecretariaat: Ingrid Knaepen Dienst Marketing, Communicatie en Evenementen Pleinlaan 2 - B-1050 Brussel [T] +32 (0)2 629 21 34 - [F] +32 (0)2 629 12 10 [E] [email protected] - [W] www.vub.ac.be Wenst u Akademos thuis te ontvangen, laat ons iets weten. Verantwoordelijke uitgever: Prof. dr. Paul De Knop Rector Vrije Universiteit Brussel Pleinlaan 2 - B-1050 Brussel

Sponsor De Toekomst Giften, legaten, schenkingen, sponsoring +32 (0)2 629 12 46 of [email protected]

Meer info:

www.vub.ac.be/infoover/fundraising Vanaf 40 euro fiscaal aftrekbaar

Het minimale bedrag om giften voor goede doelen fiscaal aftrekbaar te maken, bedraagt intussen 40 euro in plaats van 30 euro.

AKADEMOS - JG.15 • NR4 • OKtober - november 2012 19

2013-14

29 bachelors 73 masters 24 master-na-masters

VUB blijft fors groeien www.vub.be