2006
MIVB | Activiteitenverslag 2006
Activiteitenverslag
Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Brussel www.mivb.be
Inhoudsopgave Woordje van de Bestuurder – Directeur-generaal en van de voorzitter van de Raad van Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.02 Kerncijfers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.04 Onze opdrachten en onze verbintenissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.06 Bedrijfsstructuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.07 Hoogtepunten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.08
I.
De prestaties in 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.10 1. De reizigersaantallen stijgen nog steeds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.10 2. De economische en financiële context . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.11 3. De MIVB in de wereld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.13
II. De klanten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.14 1. 2. 3. 4. 5.
Nieuwe voertuigen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.14 Nieuwe verbindingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.17 Een beter onthaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.18 Kwaliteit van de dienstverlening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.19 De reissnelheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.19
III. De mensen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.22 1. 2. 3. 4. 5.
De organisatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.22 Recrutering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.24 Opleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.24 Betere informatiedoorstroming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.26 De toekomst voorbereiden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.27
IV. Infrastructuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.28 1. 2. 3. 4.
Uitbouw van het netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.28 Renovatie van stations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.30 Remises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.31 Een nieuwe hoofdzetel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.33
V. De uitdagingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.34 1. 2. 3. 4.
Veiligheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.34 Duurzame ontwikkeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.38 Investeringscapaciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.40 Het beheerscontract. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.41
VI. Conclusie en perspectieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.42 VII. Statistieken 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.43
2006, de groei normaliseert Elk jaar gebruiken steeds meer mensen het openbaar vervoer voor hun verplaatsingen in Brussel. Sinds 1999 is het gebruik van het MIVB-net met meer dan 60 % gestegen. Een spectaculaire groei die pieken bereikte van meer dan 8% per jaar. Ook in 2006 werd deze trend bevestigd, maar de groei stabiliseerde tussen de 5 en de 6%. Er werden 269,4 miljoen reizigers vervoerd. Deze nieuwe vooruitgang is heel opmerkelijk omdat voor de metro een plafond bereikt werd op het net: de metro alleen vervoert 46% van de klanten. Bovendien is het huidige bovengrondse tramnet niet meer aangepast aan de klantenbehoeften en hebben te veel van onze buslijnen te lijden onder verkeersopstoppingen door het drukke autoverkeer. Daarom heeft de MIVB verschillende grote projecten opgestart voor de toekomstige mobiliteit in Brussel zoals de telebiljettiek, de vernieuwing van de remises en vooral richtplannen voor tram, bus en metro. In 2007 en 2008 zal het tempo van de uitvoering van deze plannen worden opgevoerd. In 2006 werden de eerste stappen gezet voor deze herstructurering. Er werden nieuwe verbindingen gecreëerd. Andere verbindingen werden herbekeken. Rode draad door deze vernieuwing van het net – die tot in 2008-2009 zal duren – is uiteraard te beantwoorden aan de klantenbehoeften. Zoals u verder zal lezen, heeft de MIVB zich in 2006 vooral met de volgende problematiek beziggehouden: moderne, comfortabele nieuwe trams en bussen voor de reizigers, nieuwe verkoopruimten om de aankoop van vervoersbewijzen vlotter te laten verlopen, nieuwe verkoopautomaten in de stations, een nieuw regeringsplan om de reissnelheid van onze bovengrondse voertuigen te verhogen en zo de rittijd in te korten en de regelmaat te bevorderen, de renovatie van de stations en de dynamisering van de winkelruimten voor de reizigers, nieuw metrostation Delacroix, nieuwe tramlijnen, de hernieuwing van het CEN-kwaliteitscertificaat voor ons net, de oprichting van een modern Contact Center om de reizigers te informeren. Door de permanente aandacht voor en de invulling van de klantenbehoeften evolueert ons bedrijf geleidelijk aan tot een echt bedrijf ten dienste van de gemeenschap. In de komende jaren blijft dit natuurlijk onze absolute prioriteit. Nog een groot project waarin de MIVB veel tijd heeft gestoken in de tweede helft van 2006, is het voorbereidend werk voor het nieuwe beheerscontract 2007-2011. Ook hier staat de klant van het openbaar vervoer centraal voor de MIVB en het Gewest. Binnen een streng budgettair kader moesten er natuurlijk knopen worden doorgehakt om de groei te behouden en tegelijkertijd het aanbod verder te verbeteren zonder een forse stijging van de bedrijfskosten en de investeringen. Dit is een ingewikkelde en ambitieuze oefening, waarbinnen de MIVB en het MIVB-personeel een belangrijke rol te spelen hebben. De verbetering van de productiviteit van het bedrijf is inderdaad een van de grote uitdagingen voor de komende jaren. We begonnen hier in 2006 aan met de structurele reorganisatie van de technische diensten, die zich geleidelijk aan zullen aansluiten bij de modale business units voor wat het dagelijks onderhoud van het Rollend Materieel betreft en die zullen filialiseren voor wat de Infrastructuur betreft.
2 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Het staat vast dat de veiligheid van het cliënteel en het stuurpersoneel in 2006 een prioriteit was. Geweld, agressie en onbeschaafd gedrag zijn jammer genoeg uitgegroeid tot maatschappelijke fenomenen en net als de andere grootsteden ontsnapt ook Brussel hier niet aan. Als maatschappij voor openbaar vervoer kan de MIVB redelijkerwijs niet beweren dat zij alleen de veiligheid van de stad en het net verzekert, maar naar het personeel en het cliënteel toe is zij verplicht hier een actieve bijdrage aan te leveren. We hebben dus een reeks concrete maatregelen ingevoerd of opgedreven voor een betere beveiliging van ons net. Deze maatregelen moeten het onveiligheidsgevoel verminderen en het dagelijks leven van ons personeel en onze klanten wijzigen. Tot slot heeft de MIVB in 2006 een richtplan voor duurzame ontwikkeling opgesteld. Rond de strategische doelstellingen van het bedrijfsplan werden 29 voorschriften gecreëerd. De acties draaien hoofdzakelijk rond het leefmilieu of hebben een sociaal karakter, maar het richtplan omvat ook nieuwe werkwijzen en -procedures die onder duurzame ontwikkeling vallen en bovendien een concrete toegevoegde waarde hebben voor het bedrijf. Op de volgende bladzijden zult u verdere uitleg krijgen over de initiatieven die in 2006 werden genomen voor de duurzame ontwikkeling van onze onderneming.
Veel leesplezier.
Alain Flausch Bestuurder – Directeur-generaal Eric Verrept Voorzitter van de Raad van Bestuur
3 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Kerncijfers
3
18
47
metrolijnen
tramlijnen
buslijnen
269,4
687,5
6 393
miljoen reizigers
km netwerk
medewerkers
4 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
1. Netgebruik
2. Verkeersinkomsten
In miljoenen verplaatsingen
In miljoenen EUR
274,8 200.000
220,4 170,1
181,8
146%
140.000 120.000
150
114% 100%
100.000
127%
131%
9.172
15.655
21.159
111.106
2000
102.151
1997
104.815
101.901
40.000
89.676
60.000 50
38.001
19.975
80.000
100
35.918
202%
25.427
2001
2002
123.349
159,1
172% 161%
160.000
204,3 200
193%
180.000
239,2
250
143.486
254,8
137.558
269,4
128.737
300
20.000 0 1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
0
Gerealiseerd Doelstelling
2003
2004
Rechtstreeks * 1997: basis 100%
3. Dekkingsgraad
2005
2006
2007
Doelstelling onrechtstreekse inkomsten Doelstelling rechtstreekse inkomsten
Onrechtstreeks
4. Inrichting van beschermde rijbanen 1997: basis 100% % globaal 51,20%
52% 50% 48%
Gerealiseerd
100% 90%
Doelstelling
47,66%
80%
Bijkomende realisaties
89,64%
Realisatie van de rijbanen beheerscontract 72,62%
44,99%
46%
45,68%
70%
35,68%
60% 44%
33,40%
46,64%
50%
41,41%
42%
40% 40%
30%
38%
20%
36%
10%
18,36% 53,96%
6,05% 39,22% 20,75%
28,28%
0%
34% 1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2003
2007
5. CEN-certificering
2004
2005
2006
6. Kilometerproductie « Beheerscontract » % gemiddelde van het jaar
% klanten
100%
100% 90%
26,80%
% van de klanten die een CEN-dienst genieten
98,72%
99%
80% 70%
98%
60%
98,62% 97,99% 97,85% 97,16%
50%
94,8%
40%
93,9%
97%
78,4%
96%
30% 52%
20%
47%
95%
10% 94%
0% 2002 Doelstelling beheerscontract
20%
2003 50%
2004 80%
2005 100%
2006 100%
2002
2003
Doelstelling (bonus max) Aanvaardbaar (gedeeltelijke bonus)
2004
2005
2006
Onaanvaardbaar (malus) Graad van realisatie beheerscontract
5 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Onze opdrachten en onze verbintenissen De opdracht die de ordonnantie van 22 november 1990 aan de MIVB toevertrouwde en bevestigd werd in de beheersovereenkomst bestaat uit de ontwikkeling en de uitbouw van een efficiënt openbaarvervoersnet: Ü de huidige en potentiële klanten, Brusselaars en niet-Brusselaars; Ü het Gewest, aandeelhouder van de MIVB en verantwoordelijk voor het bepalen van de strategie voor mobiliteit en openbaar vervoer in Brussel; Ü het personeel, dat de verschillende opdrachten van de onderneming tot een goed einde moet brengen.
Daarom bepaalt het ondernemingsplan van de MIVB 3 strategische assen: Ü Klantgerichtheid; Ü De ontwikkeling van partnerschappen; Ü Het beheer van human resources.
en 5 actielijnen: Ü Ü Ü Ü Ü
Human resources organiseren en beheren; Het dienstenaanbod ontwikkelen en diversifiëren; De belofte aan de klant naleven en respecteren; Groeien en competitief zijn; Een aangepaste en verzorgde dienst leveren.
De referentiewaarden van de onderneming waartoe elke medewerker wordt gevraagd zich aan te sluiten in zijn beroepspraktijk zijn: Ü Ü Ü Ü Ü
Verantwoordelijkheid en inzet; Transparantie; Openheid van geest; Teamspirit; Enthousiasme.
6 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Bedrijfsstructuur De Maatschappij voor Intercommunaal Vervoer te Brussel was de eerste Belgische onderneming voor openbaar stadsvervoer. Het is een vennootschap naar publiek recht die door de ordonnantie van 22 november 1990 belast werd met de uitbating van het openbaar vervoer in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De MIVB is via een beheersovereenkomst verbonden met haar voogdijoverheid. Daarin worden de respectievelijke verbintenissen en rechten van elke partij bepaald. De Raad van Bestuur van de MIVB controleert de goede uitvoering van de beheersovereenkomst.
Samenstelling van de Raad van Bestuur Voorzitter van de Raad van Bestuur Eric VERREPT
Ondervoorzitter Philippe CLOSE
Bestuurder - Directeur-generaal Alain FLAUSCH
Adjunct-directeur-generaal Kris LAUWERS
Leden van de Raad van Bestuur Béatrice BAUGNIET Vincent CARTON de TOURNAI Ridouane CHAHID Piet COENEN Henri DINEUR Ahmed LAAOUEJ
Michel LEMAIRE Jean-Claude MERTENS Michel MOOCK Pierre SIMON Stefaan VAN HEE Karin VAN STEENKISTE
Verkozen personeelsafgevaardigden Christian DREESEN Robert TIMMERMANS Alex VONCK
Regeringscommissarissen Fany TOUITOU Geert VANDENABEELE
Opdrachthouder van de regering Dirk LEONARD
7 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Hoogtepunten JANUARI De MIVB neemt deel aan het autosalon en maakt samen met 400 besluitvormers de balans op over de toekomst van de mobiliteit in en rond Brussel tijdens het colloquium “Rail meets road”.
6 FEBRUARI De federale politie opent haar nieuwe commandopost in metrostation Rogier. 31 kleurenschermen tonen er de beelden afkomstig van 730 camera’s die geplaatst werden in de metro- en premetrostations.
6 MAART De T3000 wordt in dienst genomen op de Grote Ringlanen.
8 MAART Onder het Atomium stelt de MIVB het nieuwe uitzicht van haar voertuigenvloot voor. Het geel en blauw worden ingeruild voor metaalkleur met brons, koper en goud.
23 MAART De Brusselse Regering keurt het plan “Vicom 2006-2010” goed. Dat is een ambitieus inrichtingsprogramma om 90% van het tramverkeer en 40% van het busverkeer te isoleren van het autoverkeer.
28 APRIL De MIVB krijgt de speciale mediaprijs tijdens de ‘Environment and Energy Awards’ voor haar communicatiemaatregelen ten voordele van duurzame ontwikkeling.
15 MEI De MIVB tekent een samenwerkingsovereenkomst met de stad Asunción in Paraguay. Het akkoord voorziet onder meer in de levering van gedeclasseerd materiaal, technische bijstand en opleidingen.
JUNI De MIVB reikt de Gouden tram- en bustrofee uit aan gemeenten die het openbaar vervoer op hun grondgebied een handje hielpen: Bosvoorde voor de verlenging van tram 94 en de stad Brussel voor de busbanen in tegengestelde rijrichting tussen het Centraal Station en het De Brouckèreplein.
8 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
1 JULI Het Contact Center vervangt het CIT (Centrum voor Informatie via de Telefoon). Een nieuwe benaming die wijst op het bredere dienstengamma voor de klanten. Naast vragen over trajecten worden er vanaf nu nog andere onderwerpen behandeld: aanvragen van abonnementen, betalen van boetes, enz.
1 SEPTEMBER De MIVB opent haar 69ste metrostation. Het nieuwe Delacroix-station bevindt zich vlakbij de slachthuizen van Anderlecht, op één station na van de lusvorming van de Kleine Ring. In dezelfde gemeente wordt tramlijn 56 verlengd langs de Marius Renardlaan en creëert de MIVB een nieuwe buurtbus: lijn 75.
4 SEPTEMBER Tramlijn 94 wordt verlengd tot Herrmann-Debroux en biedt de inwoners van Bosvoorde een rechtstreekse aansluiting op de metro.
16 SEPTEMBER De MIVB kondigt met trots de geboorte van Stimi aan, de nieuwe mascotte voor de jonge reizigers tussen 5 en 8 jaar.
20 SEPTEMBER De MIVB viert het 30-jarig bestaan van de metro die op 20 september 1976 werd ingehuldigd. Meer dan 3.000 personeelsleden en hun gezin komen samen in Tour en Taxis om dat te vieren met een reusachtige barbecue. Een vijftiental metrostations werd in een feestkleedje gehuld.
OKTOBER Levering van de eerste tram 4000. De lange versie van de Flexity Outlook meet 43 meter en kan 258 klanten vervoeren.
30 NOVEMBER De MIVB buigt zich over de veiligheid van personeel en reizigers. De conclusies van deze werkdag omvatten tien concrete verbintenissen vanwege de algemene directie.
DECEMBER De campagne Brussel’Air nodigt de Brusselaars uit hun nummerplaat in te ruilen voor een MIVB-abonnement, een fietspremie en/of een carsharing-abonnement van Cambio.
9 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
De prestaties 2006
1. De reizigersaantallen stijgen nog Terwijl de mobiliteitsbehoefte blijft stijgen, zowel in ruimte als in tijd, consolideert de MIVB haar marktaandeel. Nagenoeg één verplaatsing op twee die uitgevoerd wordt door de Brusselaars in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest verloopt via het openbaar vervoer. De MIVB tekent nieuwe records op qua reizigersaantallen. In 2006 voerde de openbaarvervoersmaatschappij 269,4 miljoen verplaatsingen uit. Dat cijfer wijst op een vooruitgang van het klantenaantal van 5,7% ten opzichte van het vorige jaar. De groei houdt dus aan. Dat is des te opmerkelijker aangezien de reizigersaantallen van de trams, bussen en metro van de MIVB onophoudelijk stijgen met meer dan 60% in 7 jaar tijd. Dat percentage ligt veel hoger dan de verwachtingen in 2005 en de ambities voor het gewestelijk ontwikkelingsplan
Energie, een kostbaar goed Catherine Jennes lid van de werkgroep “energiestrategie”
en het Iris-verplaatsingsplan. Het samengaan van verschillende factoren verklaart deze voorkeur voor de MIVB-diensten bij een steeds groter wordend deel van de bevolking: een beter aanbod, de stijging van de brandstofprijzen, de toenemende drukte op de wegen, het strengere parkeerbeleid en de sensibilisering voor de milieuproblematiek. In 2006 kwam er geen uitbreiding van de gratis tarieven noch van de voorkeurtarieven voor bepaalde gebruikerscategorieën. De effecten van het vooraan opstappen, wat leidde tot een aanzienlijk groter aantal betalende klanten, kunnen niet langer worden ingeroepen. De verplichte mobiliteitsplannen in ondernemingen en de positieve evolutie van het derdebetalersysteem hebben wel een belangrijke invloed gehad. In 2006 werden 22.200 abonnementen met derdebetalersysteem verkocht voor een bedrag van om en bij de 7 miljoen euro, in vergelijking met 19.900 abonnementen in 2005.
Met een jaarlijks gemiddeld verbruik van 11 miljoen liter brandstof (bus en verwarming) en zo’n 220 miljoen kWh elektriciteit maakt de MIVB zich terecht zorgen om haar energiefactuur. Eens te meer daar tijdens de voorbije jaren de prijzen van de verschillende energiebronnen zorgwekkend zijn gestegen. In oktober 2006 keurde het Uitvoerend Comité van de MIVB het principe goed voor de invoering van een energiestrategie. Er werd een werkgroep opgericht om zich over deze kwestie te buigen. De opdracht: de energiekosten verlagen op alle boekhoudkundige posten van het bedrijf en bijdragen tot de vermindering van de broeikasgassen. “Wanneer we het hebben over energiebesparingen denkt men vaak aan technische verbeteringen (bijvoorbeeld busmotoren die minder
10 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Ten slotte zijn we ook gestart met sensibliseringsacties van het personeel voor “kleine dagelijkse handelingen” die vaak kunnen leiden tot “grote besparingen het hele jaar door”. Catherine Jennes
Maar de belangrijkste beweegreden van de klanten om voor het openbaar vervoer te kiezen blijft de kwaliteit van de dienstverlening en de competitiviteit van het openbaar vervoer ten opzichte van de auto. Zo speelt de aankoop van nieuwe comfortabele, geluidsarme, krachtigere en modernere voertuigen waarschijnlijk een niet te verwaarlozen rol in de stijging van het aantal reizigers. En dit fenomeen zal ongetwijfeld nog toenemen naarmate het nieuwe materiaal geleverd wordt. In 2006 zagen nieuwe verbindingen het daglicht en werd dus ook een nieuwe markt aangeboord. De MIVB wou deze klanten dan ook op een zo persoonlijk mogelijke manier ontvangen in de nieuwe verkooppunten. Het is ook voor hen dat de Brusselse openbaarvervoersmaatschappij vastbesloten doorging met het inrichtingsplan dat aan het openbaar vervoer overal in de stad voorrang moet geven en waarbij de trams en de bussen zoveel mogelijk uit het autoverkeer worden gehaald. De uitbouw
van het nieuwe netwerk moet bovendien het aanbod beter afstemmen op de noden van de Brusselaars. Daarom werden de frequenties opgevoerd op bepaalde kritieke momenten (zaterdagochtend, koopjes, voor de vakantie, evenementen, beurzen…). Ten slotte wou de MIVB haar klanten een veilig netwerk aanbieden door zich te richten op technologie en het verhogen van de menselijke aanwezigheid, vooral ’s avonds. In 2006 was de klantgerichtheid dus meer dan ooit een concrete en renderende realiteit.
energie verbruiken of de recuperatie van energie bij het remmen voor de nieuwe trams) maar ons werk wees uit dat er naast de technologie ook nog andere mogelijkheden bestaan om tot efficiënte en duurzame oplossingen te komen. Wij denken bijvoorbeeld aan het rijgedrag: een ‘lichte voet’ kan een niet verwaarloosbaar effect hebben. Onze technici testen op de tram- en metronetwerken hoe versnellen en vertragen eventueel kunnen worden aangepast met het oog op een lager elektriciteitsverbruik. Op het vlak van verwarming realiseerden we, naast een stipter onderhoud van het materiaal en de vervanging van verouderde installaties, een besparing van nagenoeg 50% door het beheer, het onderhoud en de optimalisatie van de verwarmingsinstallaties van de complexen in Haren en Delta uit te besteden aan een gespecialiseerde firma. De uitrusting van de lokalen met spaar-
lampen was ook een maatregel die leidde tot een elektriciteitsbesparing van 10 tot 30%. In de metrostations bevorderde de Speciale Studiedienst de uitbouw van een programma voor de wijziging van de verlichting waardoor aanzienlijk op elektriciteit kon worden bezuinigd. We denken ook na over een duurzaam aankoopbeleid: de integratie van elementen en criteria voor duurzame ontwikkeling in de aankoopdossiers, de aanpassing, in samenwerking met onze juristen, van onze lastenboeken en de opleiding van de aankopers maken deel uit van de huidige projecten. Ten slotte zijn we ook gestart met sensibliseringsacties van het personeel voor “kleine dagelijkse handelingen” die vaak kunnen leiden tot “grote besparingen het hele jaar door”: het licht uitdoen wanneer men een lokaal verlaat, lege lokalen niet verwarmen, koffiemachines uitschakelen,…”
2. De economische en financiële context Deze nieuwe vooruitgang in reizigersaantal had uiteraard een directe invloed op de verkeersopbrengsten die met 6,8%
11 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
De prestaties 2006
stijgen in vergelijking met 2005. Maar het zijn niet alleen de reizigersaantallen die het evenwicht van de financiën van de MIVB kunnen garanderen. De regionale dotatie draagt daar grotendeels toe bij in combinatie met een nauwkeurige controle van de financiën van de onderneming en een duidelijke boekhoudkundige transparantie. De MIVB is uiteraard blij almaar meer klanten te tellen maar mag niet uit het oog verliezen dat dit een uitbreiding van het aanbod met zich meebrengt en dus ook het aanwerven van extra chauffeurs. De personeelskosten stegen daarom fors in 2006 en deze toename is groter dan de stijging van de ontvangsten van de klanten. Dit fenomeen is onder meer te wijten aan de inhaalbeweging die de MIVB moest uitvoeren in 2006 ten gevolge van de achterstand in het aantal aanwervingen van de laatste jaren. Ook de bijdragen aan het pensioenfonds wegen door op de uitgaven van de MIVB net zoals de loonsverhogingen die bestemd zijn voor de verbetering van de koopkracht en het behoud van het systeem van het vervroegd vertrek. Een gedeelte van de personeelsgroei wordt evenwel opgevangen door de regionale dotatie die voorzien is voor het beveiligen van de metro. Op deze basis konden 112 personen worden aangeworven. Momenteel vormt de personeelslast 80% van de uitgaven van de MIVB. In de komende jaren zal het aanwervingsbeleid de ingezette inhaalbeweging voortzetten. De technische directies worden geconfronteerd met een golf van aanwervingen van omkaderingspersoneel en de invoering van het nieuwe netwerk zal ook een personeelsbehoefte genereren. Daarbij komt nog een groter dienstenaanbod, onder meer door het nachtnet en de invoering van de tweede fase van het veiligheidsluik dat in een grotere menselijke aanwezigheid voorziet in alle metrostations. Al deze kosten zullen dus strenger dan ooit beheerd moeten worden. 12 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
In deze context is de MIVB erin geslaagd om de stijging van de kost van de verschillende energiebronnen te voorzien. Sinds 2004 zijn de energie-uitgaven met 38% gestegen, dat is goed voor zo’n 5,6 miljoen euro per jaar. In 2005 ondertekende de openbare vervoersmaatschappij een raamovereenkomst met de elektriciteitsleverancier waardoor de prijzen gedurende twee jaar bevroren werden. De stijging van de brandstofprijzen daarentegen was vooral voelbaar in 2006 maar de MIVB heeft zich beschermd tegen een nieuwe opflakkering van de markt door zich in te dekken met een concurrentieel prijsniveau tot in 2010.
Een dekkingsgraad van bijna 50% De schuld van de MIVB is blijven afnemen. Het nog steeds relatief lage niveau van de rentevoeten leverde de onderneming een voordeel op daar de intrestlast redelijkerwijze tussen 4% en 4,5% blijft. In de komende jaren zijn grote investeringen gepland in infrastructuur en rollend materieel. Voorzichtigheid is dus geboden, ook al zal de oprichting van het Citeo-filiaal de MIVB in staat stellen een bepaald aantal schulden te externaliseren. Deze relatieve autonomie van de MIVB ten opzichte van de budgettaire verbintenissen van het Gewest is vanzelfsprekend ook verbonden met de dekkingsgraad, een belangrijke indicator die de verhouding uitdrukt tussen de eigen inkomsten van de onderneming en het totaal van de kosten zonder investeringen. 10 jaar geleden dekte de MIVB slechts 35% van de uitgaven met eigen middelen. In 2006 lag deze dekkingsgraad van de uitgaven met de inkomsten op 47,6 %. Dat is een vooruitgang met 2% ten opzichte van het jaar 2005 waardoor we de psychologische grens van 50% naderen. Dat zou de MIVB ook in staat moeten stellen om de perimeter van de regionale budgetconsolidatie te verlaten.
3. De MIVB in de wereld In 2004 besliste de MIVB haar aanwezigheid op de internationale scène formeel en gestructureerd te ontwikkelen. Zo wil de MIVB haar technische kennis maar ook haar vakkennis in de gebieden rond de exploitatie doen gelden. De ingevoerde strategie is gebaseerd op de oprichting en de ontwikkeling van partnerschappen met andere, voornamelijk Europese groepen of operatoren.
pectie in Zuid-Afrika. Het land bereidt zich voor op de wereldbekerwedstrijden voetbal in 2010. Een globale engineeringofferte voor de invoering van een tram in Kaapstad werd ingediend. De MIVB ontwikkelt dus niet alleen haar dienstenaanbod op de Brusselse markt, ze richt zich ook op de wereld om haar vakkennis te doen gelden en om vertrouwd te raken met nieuwe technologieën en praktijken in een voortdurend evoluerende markt.
In 2006 mondden de inspanningen van de MIVB op de Turkse markt uit in de ondertekening van een samenwerkingsakkoord met de stad Istanboel in november 2005. Daarna werd in oktober 2006 een contract ondertekend voor de invoering van een kwaliteitsprocedure met de voornaamste openbare vervoersoperator van de Turkse metropool. De vakkennis van de MIVB op het gebied van elektromechanica is ook zeer gegeerd in het kader van de uitbreiding van de ‘light rail’ in Istanboel. Maar de commerciële uitwisselingen tussen de MIVB en Turkije overschreden al snel de grenzen van Istanboel. De Brusselse openbaarvervoersmaatschappij ondertekende een samenwerkingsovereenkomst met de maatschappij die de metro van Izmir uitbaat. In Kayseri, in het centrum van het land, werd een contract voor de toezicht op de ‘light rail’ binnengehaald door de MIVB in partnerschap met een plaatselijke maatschappij. Ook de commerciële uitwisselingen met Athene werden verder uitgebouwd. Deze gingen ooit van start in het kader van de bouw van de tram voor de Olympische spelen. In 2006 werden nog eens twee contracten ondertekend met de Griekse exploitant: één voor de technische supervisie van het rollend materieel en een andere voor de opleiding van het managementpersoneel. Er werden ook samenwerkingsoveenkomsten afgesloten met Uruguay en Tunesië. Ten slotte houdt de MIVB actieve pros13 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
De klanten
1. Meer comfort In 2006 deed een nieuwe generatie modernere, ruimere en comfortabelere voertuigen haar intrede bij de MIVB. Zowel de nieuwe trams als de nieuwe autobussen hebben allemaal een 100% lage vloer en zijn dus toegankelijk voor personen met beperkte mobiliteit. Op 6 maart 2006 stelde de MIVB officieel de eerste trams van het type 3000 in dienst op de Grote Ringlanen. De nieuwe voertuigen werden geleverd aan een ritme van 2 per maand.
Cambio heeft de wind in de zeilen Iris Peeters Verantwoordelijke boekhouding en personeel bij CultuurNet én Cambio-klant
14 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Eind 2006 beschikte de MIVB dan ook over 29 trams van het type 3000 en 4 van het type 4000. Het eerste exemplaar van de T4000 kwam aan in oktober 2006. Het is de langste tram in de geschiedenis van de MIVB. Hij is 43 meter lang en kan 258 reizigers vervoeren. De nieuwe trams zijn geluidsarm, ruim en bijzonder comfortabel. De indienststelling ervan duurt nog tot eind 2007. Op termijn zullen ze zo’n 6.000 extra plaatsen bieden, hetzij een verhoging van 18% van het tramaanbod. Zo kunnen de as van de Grote Ringlanen en de noordzuidas, die momenteel het slachtoffer zijn van hun eigen succes, ontlast worden. De nieuwe trams hebben airco en zijn voorzien van zetels in echt leer. Er is ook een systeem voor snelheids-
Met een kwart meer klanten in 2006 zet Cambio Brussel zijn opmars gestaag verder. De MIVB is voor de helft aandeelhouder in dit systeem van autodelen en verheugde zich in 2006 over de opening van twee bijkomende standplaatsen aan metrostations Schuman en Graaf Van Vlaanderen. Daarmee kwam het aantal Cambio-stations in de hoofdstad op 18 te liggen, goed voor 55 wagens. In september zag de Brussel’Airpremie het daglicht, waardoor het succes van autodelen in Brussel ongetwijfeld nog zal stijgen. De premie beloont mensen die hun nummerplaat inruilen bij het Dienst Inschrijving Voertuigen. In alle keuzemogelijkheden zit een Cambio-startabonnement vervat.
Voor ons is dit een uitstekende formule omdat we het type wagen kunnen kiezen in functie van onze verplaatsingen. Iris Peeters
controle in geïnstalleerd, een wereldwijde première op het vlak van ‘light rail’. Het ‘Clovis’-systeem draagt bij tot de verbetering van de veiligheid van de reizigers en van hun comfort. Het maakt een permanente snelheidscontrole van de trams mogelijk. Het kan gemakkelijk worden ingeschakeld in zones met werken of gevoelige punten op het netwerk. Bovendien kan het systeem het rijgedrag opvolgen en permanent de toestand van de uitrustingen controleren. Daar het vertragen in geval van een automatische noodrem minder bruusk verloopt dan bij de traditionele systemen, is het risico op vallen voor de reizigers beperkt. Dit systeem zal op de hele tramvloot van de MIVB worden geïnstalleerd.
In de herfst kreeg de MIVB de sleutels van de nieuwe autobussen. Het standaard- én het gelede model beantwoorden aan de strengste huidige normen op het gebied van vervuilende uitstootgassen. De twee modellen zijn voorzien van een uitlaat op het dak waardoor de uitstoot op bodemniveau wordt beperkt. Op de voorzijde van de voertuigen toont een bestemmingsaanduider het lijnnummer in kleur. Dat verbetert de leesbaarheid van de informatie aanzienlijk. Binnenin toont een scherm het schema van de relevante lijn en biedt het de reizigers gedurende het hele traject dynamische informatie. De nieuwe autobussen zijn comfortabel en ruim en meer dan een derde van hun ruimte is gewijd aan zitplaatsen. Het gelede model heeft 116
“Bij CultuurNet Vlaanderen komt nagenoeg iedereen met het openbaar vervoer naar het werk. Helaas kunnen we voor sommige dienstverplaatsingen onmogelijk terugvallen op trein, tram, bus of metro door een gebrekkig aanbod in bepaalde uithoeken van het land of omdat we veel te vervoeren hebben. Laatst organiseerden we een themadag in Mechelen en toen reserveerden we een bestelwagen bij Cambio. Voor ons is dit een uitstekende formule omdat we het type wagen kunnen kiezen in functie van onze verplaatsingen. En wat meer is: onze medewerkers kunnen zonder meerkost ook gebruik maken van Cambio voor privédoeleinden. Mooi meegenomen voor personeel dat nagenoeg uitsluitend met het openbaar vervoer reist, maar soms toch ook eens een wagen nodig heeft.
hier vlakbij De Brouckère in de Cambio-wagen stapt om ermee naar Kortrijk te rijden, moet toch het hele eind terug naar Brussel en kan de auto dus niet aan een standplaats in Gent achterlaten. Aan de andere kant zijn we wel bijzonder opgetogen dat we nog nooit een beschikbaarheidsprobleem hebben vastgesteld en dat terwijl we doorgaans zeer laat reserveren. Omdat Cultuurnet pas in het najaar van 2006 met Cambio in zee ging, is het te vroeg voor evaluaties, maar onze eerste berekeningen zien er rooskleurig uit. Vroeger betaalden we een omniumverzekering zodat onze medewerkers hun privéwagen ook voor het werk konden inschakelen. Dat kostte ons een flink pak meer. Het idee om een beroep te doen op Cambio komt trouwens van het personeel zelf.”
Enig minpuntje: de gehuurde wagen moet altijd terug worden gebracht naar het vertrekpunt. Wie in Gent woont en voor een dienstverplaatsing
15 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
De klanten
plaatsen en is bestemd voor de lijnen 71, 95 en 63. De oudste autobussen werden dan weer uitgerust met deeltjesfilters. De evaluatie van de inrichting, gerealiseerd door de VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) op de voertuigen van de MIVB met deeltjesfilters, wees op een reductie van 95% van de emissie van stofdeeltjes, met 97% voor koolstofmonoxide (CO) en 93% voor de koolwaterstoffen. De MIVB overweegt ook om 70 nieuwe bussen op aardgas te bestellen indien het Gewest de meerkost voor de aankoop en exploitatie van dergelijke voertuigen op zich wil nemen. In deze context werd een voorstudie gerealiseerd met het oog op de aansluiting van de vestiging in Haren op het Fluxys-netwerk. Het enige echte minpuntje is dat de levering van de nieuwe Boa-metrostellen meerdere maanden vertraging heeft opgelopen met als gevolg een verzadiging van het net tijdens de piekuren. Om het ongemak voor de reizigers zoveel mogelijk te beperken, voerde de MIVB begeleidende maatregelen in: hulp bij het instappen, 100% beschikbaarheid van de voertuigen tijdens het spitsuur,… Iedereen wacht vol ongeduld op de nieuwe Boa-metrostellen. Ze kunnen 732 reizigers aan (4 reizigers per m2) in vergelijking met de huidige 693. Zo stijgt het aantal beschikbare plaatsen op het metronet met 36%. Parallel met de progressieve indienststelling van het nieuwe rollend materieel besliste de MIVB om de huidige vloot een verjongingskuur te geven met nieuwe kleuren. Deze harmonisatie werd toevertrouwd aan ontwerper Axel Enthoven die ook instond voor het ontwerp van de nieuwe voertuigen. Tegen 2009 zal het hele park van de MIVB een nieuwe visuele identiteit hebben. Deze combineert metaalgrijs met brons, goud of koperrood naargelang de vervoerswijze. Om de kost te beperken, worden de schilderwerken geïntegreerd in het normale onderhoudsproces. Op 3 jaar zullen 340 autobussen en 250 trams worden herschilderd. 16 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Herinrichting van de haltes Het comfort van de MIVB-klanten hangt ook af van de herinrichting van de haltes, die een essentiële schakel vormen in het parcours dat de klant van het bovengrondse MIVB-netwerk aflegt. In 2006 werd binnen de Directie Infrastructuur een cel opgericht die zich specifiek bezighoudt met het ontwerpen, inrichten en uitrusten van de haltes. De centrale rol van deze cel zal bevestigd worden vanaf 2007. Zij werkt nauw samen met de andere directies die bij dit probleem betrokken zijn. Dat zijn onder andere de cel voor de Ontwikkeling van het Net voor de onderhandelingen met de bevoegde instanties, de Directie Vervoersaanbod voor de optimale lokalisatie en indienststelling of de Commerciële Directie – reizigersinformatie voor alle informatie die aan de klanten moet worden gegeven, het plaatsen van de palen en de signalisatie. Dankzij deze nieuwe structuur zal op het netwerk een nieuw kwaliteitsvol halteconcept worden ontwikkeld. Het is de bedoeling de klanten haltes aan te bieden die toegankelijk zijn voor personen met beperkte mobiliteit en waarvan de basisuitrusting een degelijk schuilhuisje bevat, een vuilnisbak, leesbare dienstregelingen en een schermpje met de wachttijd. Er komt ook een verkoopautomaat aan alle drukbezochte haltes. Voor iedere halte zullen kwaliteitsdoelstellingen worden bepaald. Al in de loop van 2006 werd een bijzondere inspanning geleverd voor de haltes op de assen die aangedaan worden door de nieuwe trams van het type 3000 en 4000. Lokale aanpassingen die voornamelijk gericht zijn op het verlengen van de perrons werden langs de Grote Ringlanen uitgevoerd (Meiserplein, Boondaalsesteenweg,...) en de assen die binnenkort de nieuwe voertuigen zullen ontvangen (lijn 55 noord bijvoorbeeld). Er werden 41 bijkomende haltes in dienst genomen.
2. Nieuwe verbindingen Al bijna 40 jaar lang evolueerde de structuur van het MIVB-net nauwelijks, met uitzondering van occasionele aanpassingen die nodig waren door de progressieve uitbreiding van de ondergrondse infrastructuur, eerst de premetro en dan de metro. Tijdens die periode veranderde de stad nochtans gevoelig. Er kwamen nieuwe buurten bij en andere veranderden volkomen. Het autoverkeer werd veel drukker, zowel overdag als ’s nachts. Er is ook veel meer behoefte aan verplaatsingen. Dat bewijst de spectaculaire stijging van de MIVB-klanten met meer dan 60% tussen 1999 en 2007. Het netwerk moest dus grondig geherstructureerd worden. Dit herstructureringsplan van het MIVB-net werd op 14 juli 2005 goedgekeurd door de regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest na een proces van drie jaar. Het plan poogt een dubbele uitdaging aan te vatten: een regelmatige en stipte dienstverlening aanbieden in een stad met almaar meer verkeersopstoppingen én beantwoorden aan de groei van het klantenaantal door de capaciteit op te voeren. De voornaamste troeven van het nieuwe netwerk zijn een verkorting van de lijnen (maximum 15 kilometer) om te zorgen voor een betere regelmatigheid, het aanleggen van sterke assen om een betere kwaliteit van de dienstverlening te verzekeren en het vergroten van het aantal beschikbare plaatsen via nieuwe voertuigen. Na de fases voor ontwerp, raadpleging, onderhandelingen en goedkeuring ging het plan voor de herziening van het MIVB-net de concrete realisatiefase in. Die realisatie zal in meerdere fasen verlopen en eindigen in 2009 met de metrolusvorming van de Kleine Ring. Maar in 2006 werden al een aantal nieuwe verbindingen geopend. In maart 2006 zorgde de opening van lijn 24 tussen het station van Schaarbeek en van Boondaal in Elsene voor een directe verbinding tussen de as van de Grote Ringlanen en de universiteit ULB. De nieuwe lijn wordt geëxploiteerd met trams van het type 3000 en dient ter ondersteuning van lijn 23 tijdens de spitsuren
van de scholen. Zo kon deze bijzonder drukke as gedeeltelijk ontlast worden. Op termijn is in een permanente verbinding voorzien tussen de Grote Ringlanen en de Franstalige universiteit ULB. Voor de indienststelling van lijn 24 moest een eindpunt worden ingericht aan het station van Boondaal. Er werd een centraal spoor aangelegd tussen de exploitatiesporen op de steenweg. Naast de oprichting van lijn 24 werd het traject van tram 52 afgeleid via de Werkhuizenkaai. Deze nieuwe verbinding zorgt voor een grotere regelmatigheid voor deze lijn uit Neder-overHeembeek. Lijn 52 gaat via het kanaal en de vroegmarkt. De tram rijdt op eigen bedding en vermijdt de verkeersproblemen in het centrum van Schaarbeek. Het schrappen van dit trajectgedeelte werd gecompenseerd door de versterkte bediening van lijn 56 die plaatselijk de gemeente Schaarbeek blijft aandoen. De inhuldiging van metrostation Delacroix in september 2006 maakte deel uit van de tweede fase van de herstructurering 17 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
De klanten
van het MIVB-net. Het nieuwe station, het 69ste van het netwerk, vormt de laatste schakel vóór de metrolusvorming van de Kleine Ring. Het station heeft drie toegangen waarvan er één toegankelijk is via een voetgangersbrug over het kanaal. Zo hoeven de reizigers geen omweg te maken. Aan de gevelzijde bevinden zich twee winkels. Tijdens de fase in september werden ook twee tramlijnen verlengd, namelijk lijn 56 langs de Marius Renardlaan in Anderlecht en lijn 94 in Watermaal-Bosvoorde. Tramlijn 92 werd 2 km verlengd langs de Vorstlaan en sluit aan op de metro in station Herrmann-Debroux. Die lijn vormt een nieuwe verbinding tussen de gemeente Oudergem, de ULB en de bovenstad. Lijn 94 staat rechtstreeks in verbinding met de spoorstations van Bosvoorde en Boondaal. Ze is vrij van verkeersproblemen en draagt bij tot het stabiliseren van de autodruk en het behoud van de levenskwaliteit van de bewoners van deze zone in Brussel. In Anderlecht zorgt de verlenging van tram 56 ter hoogte van de Ring voor een snellere verbinding en met verhoogde capaciteit met de buurt van de Vijvers, de dichtst bevolkte van deze zone, en de scholen met het centrum van de gemeente en metrostation Sint-Guido. Deze kersverse bestemming gaat gepaard met de aanleg van een nieuwe buslijn, lijn 75. Deze staat in verbinding met metrolijn 1B in Bizet en rijdt in de randwijken van de gemeente. Al deze wijzigingen van het netwerk werden vergezeld van een enorme mediacampagne en van informatie aan de klanten op het terrein. Voor die gelegenheid werd een nieuwe drager voorzien, de “hanger” die aan de leuningen in de voertuigen hangt en die de klant kan meenemen. Een huis-aan-huisblad, “Het Spitsuur”, werd verspreid in het hele Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Op de omslag prijkt de Kat van Philippe Geluck. Hij is de ambassadeur van de MIVB en wordt ingezet om nieuwe klanten te werven. Buurtbewoners van de nieuwe lijnen kregen een heen-en-terug proefbiljet. Er werd ook een bijzondere inspanning geleverd voor de bedrijven in de buurt. 18 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
3. Een beter onthaal De modernisering van het MIVB-net en van de diensten die aan de klanten worden aangeboden, verloopt ook via een betere aanpassing van de commerciële ruimten aan de noden van de consumenten. De verkoopruimtes van de MIVB werden hernoemd tot BOOTIK, KIOSK en GO en hebben aan zichtbaarheid gewonnen. De openingsuren werden uitgebreid evenals het beschikbare productengamma. Zo kunnen de KIOSK in de metrostations voortaan ook maandabonnementen afleveren, wat het aantal toegankelijke verkooppunten voor dit type ticket vergroot en de benodigde aankooptijd verkort. Een grotere zichtbaarheid werd ook geboden aan het netwerk van doorverkopers, krantenwinkels, warenhuizen, enz. die de tickets van de MIVB verkopen. In het totaal zijn dat meer dan 400 verkooppunten verdeeld over Brussel die de producten van de MIVB verdelen. Daarbij komen nog eens de GO verkoopautomaten die toelaten snel een metroticket te kopen. Deze kennen een groot succes bij het publiek. Tegen het einde van 2007 zullen zo’n zeventigtal straatautomaten dit aanbod aanvullen.
De winkels in de stations Naast de commerciële infrastructuur van de MIVB vinden we in de metrostations ook nog andere types handelszaken. Het is de bedoeling om van de metro een echte winkelgalerij te maken zoals in bepaalde Parijse metrostations of de luchthavens. Het is de ambitie van de Cel voor het Beheer van de Handelszaken van de Metro (CEGESCO) om binnen 10 jaar de beschikbare ruimte in de metro van 10.000 m2 te verdubbelen naar 20.000 m2 maar ook om het productengamma te diversifiëren. De handelszaken in de metro zullen beter worden aangegeven want ze kunnen een echte toegevoegde waarde vormen voor het traject van de klant. Eind 2006 was 98,34% van de bestaande
ruimtes bezet. Er werd een nieuwe ruimte aangelegd aan de voet van de Poelaert-lift en twee afgebakende ruimtes werden ingericht in het nieuwe station Delacroix. Al deze nieuwe ruimtes worden momenteel uitgebaat. Verder werd ook een beleid voor tijdelijke commerciële evenementen ingevoerd. In 2006 creëerde de winkel Ikea animatie in het station Naamsepoort door er een keuken te installeren met de slogan “Een keuken bij u vanavond”. Tijdens de feestperiode tierden de geschenkkraampjes welig. Het is de bedoeling om van de metrostations echte leefruimtes te maken en nieuwe klanten aan te trekken, niet noodzakelijkerwijze klanten van de MIVB. Momenteel worden 32 stations van het netwerk commercieel uitgebaat, met in totaal 140 handelsruimtes.
Het telefonisch onthaal van de klant De website van de MIVB lokt een groot aantal bezoekers en is één van de drukst bezochte van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Toch blijft de telefoon een belangrijk communicatiemiddel tussen de MIVB en de klanten. In juli 2006 maakte het oude CIT (Centrum voor Informatie via de Telefoon) plaats voor het Contact Center. Achter deze naamsverandering gaat een heel nieuwe aanpak schuil. De klant beter leren kennen en beter op zijn vragen antwoorden, dat zijn de doelstellingen van deze reorganisatie. Naast informatie over dienstregelingen, trajecten en tarieven richt de klant zich ook tot het Contact Center voor alle vragen over de verschillende diensten van de MIVB (abonnementen, boetes, verloren voorwerpen, enz.). Om deze verschillende aanvragen zo goed mogelijk te behandelen, werden deze verdeeld volgens twee telefoonlijnen. De eerste behandelt de algemene vragen, de tweede meer specifieke of complexe problemen. Het systeem stelt de operatoren in staat zich te specialiseren. Doordat de gegevens van de klant geregistreerd worden, kan het Contact Center zijn profiel bijwerken en zo beter aan zijn noden voldoen. Nieuwe medewerkers werden in 2006 aangeworven om het bestaande team van negen te versterken.
Stimi, ambassadeur van de 5-8-jarigen De MIVB ontwikkelde een nieuw figuurtje om zich tot de jongste reizigers te richten. Stimi bestaat uit plasticine en ijzerdraad.
Hoewel hij er een beetje als een marsmannetje uitziet, kent hij de stad als zijn broekzak en ook het openbaar vervoer heeft geen geheimen voor hem. Hij is de held van een pedagogische brochure met de titel “Mijn reis met Stimi” en richt zich tot kinderen van 5 tot 8 jaar. Hij probeert ze duidelijk te maken waarom het openbaar vervoer zo belangrijk is voor de toekomst van de stad. De kleurrijke brochure staat vol tekeningen en spelletjes. Ze behandelt thema’s zoals verkeersdrukte, vervuiling, het juiste gedrag in het openbaar vervoer en de verschillende beroepsactiviteiten binnen de MIVB. Meer dan 20.000 brochures werden verspreid in de klassen van het eerste, tweede en derde leerjaar van de scholen van het Brusselse gewest in 2006. Stimi heeft zijn eigen website en nam ook deel aan talrijke evenementen zoals de autoloze dag of de gezinsbeurs Famiboom.
4. Kwaliteit van de dienstverlening De uitdaging van een duurzaam economisch beheer bestaat erin te blijven groeien zonder de kosten de hoogte te jagen samen met het garanderen van een zo kwantitatief en kwalitatief hoogstaand mogelijk aanbod. Op het vlak van de kwaliteit van de dienstverlening bepaalde de MIVB zeer specifieke doelstellingen. Deze zijn opgenomen in het beheerscontract en gaan gepaard met financiële stimulansen. Afnor Certification, een onafhankelijk organisme, controleert de prestaties op het vlak van dienstverlening, toegankelijkheid, informatie, duur, aandacht voor de klant, comfort, veiligheid en invloed op het milieu. De kwaliteitsprocedure is een klantgericht managementhulpmiddel en mobiliseert voortdurend alle regionen van de onderneming. Uit de audits eind 2006 bleek dat de certificatiegraad van de diensten van de MIVB 94% bedroeg. De metro kreeg voor het vierde opeenvolgende jaar het CEN-certificaat voor het hele netwerk, ondanks een objectieve overbelasting te wijten aan de laattijdige levering van de nieuwe Boa-metrostellen. Tot de sterke punten rekenden de auditoren onder meer de aanwezigheid van preventieagenten ‘s avonds in de stations. 19 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
De klanten
Zij zorgen niet alleen voor een klimaat van vertrouwen in de stations maar ze geven ook alle waarnemingen door die een invloed zouden kunnen hebben op de kwaliteit van de dienstverlening aan de klanten. 95,85% van de klanten van het tramnetwerk genieten van een gecertificeerde dienst. Dit percentage stemt overeen met de certificatie van 16 van de 18 tramlijnen. Lijn 83, die het certificaat niet krijgt, zal tegen 2007 verdwijnen met het oog op de lusvorming van de Kleine Ring door de metro. Het comfortniveau van de nieuwe 3000-trams werd door de waarnemers benadrukt als een belangrijke troef op het vlak van de kwaliteit van de dienstverlening. Op het busnet geniet 82,38% van de klanten van een gecertificeerde dienstverlening (39 lijnen van de 47 zijn gecertificeerd). Als sterke punten werden onder andere de evolutie van het netwerk en de progressieve inzet van nieuwe voertuigen die uitgerust zijn met permanente informatiemiddelen voor de reizigers vermeld. De BOOTIK zijn dan weer allemaal gecertificeerd, met uitzondering van het agentschap Zuidstation waar wordt gewerkt.
Het ISO 9001-certificaat Het Rollend Materieel en de Infrastructuur maken deel uit van de kwaliteitsprocedure ter ondersteuning van de exploitatiediensten. Bepaalde processen die afhangen van de dienst Infrastructuur, zoals het beheer van de roltrappen of het onderhoud van de sporen, zijn specifiek klantgericht. De beschikbaarheid van de voertuigen en de technische betrouwbaarheid ervan hangen af van de kwaliteit van de dienstverlening door het Rollend Materieel aan de interne klant. Het ISO 9001-certificaat maakt het mogelijk dit type activiteiten te controleren en een constant kwaliteitsniveau te garanderen. Eind 2006 was 43,4% van de diensten van de MIVB ISO 9001-gecertificeerd. Tijdens de komende jaren moet de kwaliteitsprocedure zich uitbreiden naar andere sectoren van de onderneming, onder meer in verband met intermodaliteit (aansluitingen, belangrijke overstapplaatsen). De MIVB zal zich er ook voor inzetten de reële verwachtingen van de klanten beter in te schatten. 20 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
De modernisering van de website en de ontwikkeling van de telebiljettiek zullen de MIVB helpen om op een fijnere manier het profiel van de klanten te bepalen. Een bijzondere inspanning zal ook geleverd worden voor het beheer van storingen. Ten slotte zal de MIVB naast de kwaliteit van de dienstverlening ook de notie van een “attentvolle dienstverlening” naar de klant ontwikkelen. Momenteel lopen initiatieven in samenwerking met de betrokkenen op het terrein zowel voor de bus als voor de tram.
5. De reissnelheid In 2006 bedroeg de gemiddelde wekelijkse reissnelheid van de trams 17 km/u en van de bussen 17,6 km/u in vergelijking met zo’n 30 km/u voor de metro. De tram vertoont een lichte vooruitgang in dal- en spitsuren maar de bus blijft gelijk. Op het vlak van inrichtingen ten voordele van de verbetering van de reissnelheid van het bovengrondse openbaar vervoer was 2006 een weinig gunstig overgangsjaar voor wat de engagementen betreft van de lokale verkozenen tot nieuwe infrastructuurprojecten met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen in oktober. Toch kon de MIVB zowat 8,3 kilometer nieuwe eigen bedding in dienst stellen, wat het aandeel van het tramnetwerk op beschermde of gelijkaardige banen op 71,53% brengt in vergelijking met 10,9% voor het busnetwerk. Het gedeelte van het autobusnetwerk dat afgezonderd is van het autoverkeer daalt licht (-0,1%) in vergelijking met 2005. Dat is in werkelijkheid te wijten aan de uitbreiding van het netwerk met twee bijkomende lijnen: lijn 75 (Anderlecht) en lijn 17 (Bosvoorde). Tot de gerealiseerde projecten behoort onder andere de indienststelling van eigen beddingen voor trams en bussen aan de Werkhuizenkaai. Tram 52 (de toekomstige lijn 4) en bus 47 rijden er voortaan afgeschermd van het autoverkeer. In de Koningsstraat werd een eigen bedding aangelegd voor trams 92, 93 en 94 in de nabijheid van de Schaarbeeksepoort. In juni 2006 werd een speciale overrijdbare baan met markering in dienst genomen op de
Terkamerenlaan. Deze inrichting is slechts voorlopig in afwachting van de volledige herinrichting van deze weg.
De afstandsbediening van de lichten Tot de talrijke hulpmiddelen die de reissnelheid van trams en bussen kunnen verbeteren, behoort de afstandsbediening van de verkeerslichten. Een doeltreffend systeem waarvan de ontwikkeling toch op enkele moeilijkheden stuit. Verschillende systemen bestaan naast elkaar op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De kruispunten worden zowel door het Gewest beheerd als door de gemeenten wanneer het beheer niet werd uitbesteed. Geen enkel systeem dat in Brussel wordt gebruikt, is compatibel met de systemen die TEC gebruikt voor het Waals Gewest en De Lijn voor het Vlaams Gewest. Eind 2006 keurden de beheersorganen van de MIVB en de Brusselse regering het contract goed voor de uitrusting van het Gewest en de voertuigen van de MIVB met een nieuw systeem voor de afstandsbediening van de verkeerslichten. Daarbij zijn de 450 gewestelijke kruispunten betrokken. Om de gemeenten aan te moedigen hun kruispunten met hetzelfde systeem uit te rusten, is een gewestsubsidie voorzien. De MIVB zal 533 autobussen (waarvan 140 nieuwe) en 324 trams uitrusten, waaronder de 49 T3000’s en de 19 T4000’s. De Lijn en TEC zullen gebruik kunnen maken van het nieuwe Brusselse systeem. Eind 2006 werd bovendien een pilootproject, Utopia genaamd, in dienst gesteld op de as van de Louizalaan. Het gaat om de toepassing van een nieuwe technologie die het intelligent beheer van het verkeer mogelijk maakt met afstandsbediening van de lichten. De eerste resultaten wijzen uit dat de investering rendabel is met een raming van 10% gewonnen tijd per traject. Het project moet in 2007 evenwel nog worden bijgeschaafd.
Vicom II Openbaar vervoer dat voorrang heeft in de hele stad, dat is de doelstelling van het plan Vicom 2006-2010 dat in maart 2006 werd goedgekeurd door de regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Een ambitieus programma omdat het zo’n 25 miljoen euro per jaar voorziet om 90% van het tramnetwerk en 40% van het busnetwerk van het autoverkeer af te zonderen. Dat is belangrijk, wetende dat een studie in 1999 de kost van het verlies aan reissnelheid op 17,5 miljoen euro per jaar raamde ten koste van de belastingbetaler. Concreet voorziet het Vicomplan tegen 2010 115,5 km tramlijn en 139,5 km buslijn van het
autoverkeer af te zonderen, zodat het bovengrondse openbaar vervoer 20 km/u zou kunnen bereiken op de prioritaire assen en 18 km/u op de andere lijnen. 250 zwarte punten werden geïdentificeerd. Daartoe behoren de Grote Ringlanen, de as Louiza-Vorst, de noord-zuidverbinding en nog bepaalde buslijnen zoals 38, 49, 54, 71 en 95. De laatste twee zijn de meest gebruikte buslijnen van het net. Maar er bestaat een zeker risico dat de projecten die tijdens de komende jaren zullen worden ontwikkeld, op bezwaren zullen stuiten op lokaal niveau, aangezien de voorziene interventies bijzonder talrijk zijn en plaatselijker dan voorheen. De MIVB heeft dus een strijdplan opgesteld met 10 sleutelpunten. Dat plan is erop gericht de budgetten te optimaliseren, de uitvoeringstermijnen te verkorten, de gemeenten te mobiliseren en alle betrokkenen en partners bij het proces te betrekken, of het nu gaat om de gemeenten, de buurtbewoners of zelfs de socio-economische wereld. Zonder daarbij de klanten van de MIVB te vergeten, die de voornaamste begunstigden zijn van de maatregelen die getroffen worden in het voordeel van het openbaar vervoer. De gemeenten spelen dus een belangrijke rol in de realisatie van het VICOM II- plan. Van hun mobilisatie hangt de vooruitgang af van de meeste projecten die nu ter tafel liggen. De lokale overheden zijn vaak weinig bereid om de onvermijdelijke belemmeringen te aanvaarden die bij bepaalde inrichtingen horen (verlies aan parkeerplaats, minder wegcapaciteit, tegenstand van buurtbewoners en middenstand,...). Een duidelijk standpunt in het voordeel van het openbaar vervoer heeft nochtans onbetwistbare positieve gevolgen: de herwaardering van de wijk, beperking van het doorgaand verkeer, betere frequentie ten voordele van de bewoners,... Sommige gemeenten hebben dat al ingezien, andere zijn nog terughoudend. Om de gemeenten aan te moedigen die risico’s durven te nemen, heeft de MIVB onder meer beslist om jaarlijks een symbolische Gouden tram en een Gouden bus uit te reiken aan de lokale overheden die de doorgang van het openbaar vervoer op hun grondgebied bevorderen. In 2006 kreeg de stad Brussel de Gouden bus voor de busbanen in tegengestelde rijrichting tussen het Centraal Station en De Brouckère. De gemeente Watermaal-Bosvoorde kreeg de Gouden tram voor de verlening van tram 94 langs de Vorstlaan. 21 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
De mensen
1. De organisatie
Het Rollend Materieel verandert volop
Een meer rechtvaardig systeem ontwerpen en dit systeem doeltreffender maken, dat is de opdracht die werd toevertrouwd aan de Directie Human Resources van de MIVB. Het is de bedoeling om te komen tot een betere verdeling van het werk en meer erkende verantwoordelijkheden. Met het oog op de duurzame ontwikkeling van de onderneming wordt ook gewerkt aan een betere aangepastheid van de competenties aan de nieuwe vereisten van de technische, sociale en commerciële omgeving. Daartoe werden nieuwe hulpmiddelen en nieuwe beheersmethoden ingevoerd. Het organogram heeft ook al meerdere evoluties doorgemaakt om de klanten, de producten en de resultaten richting te geven.
Binnen deze context van optimalisering van de doeltreffendheid en de kwaliteit van het werk valt de grondige reorganisatie van de afdelingen van het Rollend Materieel. Het wordt een proces van lange adem dat werd opgestart in 2006 en zal eindigen in 2012. Een eerste stap werd gezet in mei 2006 met de aanstelling van 5 verantwoordelijken: 1 manager per modus, 1 “dienst” manager en 1 “systeem”manager. De aangekondigde opening van de remise Jacques Brel maakte de invoering mogelijk van een eerste business unit die het onderhoud van de voertuigen in de vervoerswijze metro integreerde. Bus en tram worden op termijn ook in business units georganiseerd. De tramen buswerkplaatsen, die nog steeds zullen instaan voor het onderhoud van het tweede niveau, worden dan multimodaal.
Diversiteit vormt rode draad door personeelsbeleid Mohamed Moussaoui Operationeel manager bij de Business Unit Metro
22 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Mensen met verschillende achtergrond, leeftijd, nationaliteit, cultuur, godsdienst en geslacht vormen een grote rijkdom binnen de MIVB. Om te waken over die diversiteit, richtte de MIVB in 2006 een werkgroep op die de krijtlijnen uittekent voor een diversiteitsbeleid in alle geledingen van de vervoersmaatschappij. “Diversiteit vormt een meerwaarde voor de Brusselse openbaarvervoersmaatschappij. De stuurgroep “diversiteit” houdt daarom tellingen bij om het effect van haar beslissingen op de vertegenwoordiging van de verschillende groepen op alle niveaus binnen
Mijn ervaring leert mij dat met elkaar praten, daarvoor de juiste woordenschat aanreiken, beleefd blijven en een luisterend oor bieden al heel wat kan oplossen. Mohamed Moussaoui
de MIVB te kunnen evalueren. We willen een goed evenwicht bereiken. Alle nationaliteiten en leeftijdscategorieën moeten kansen krijgen, ook op hoger niveau. Vrouwen palmen momenteel slechts 1 procent in van de MIVB-directie- en kaderfuncties. Omdat we de noodzaak inzagen daar verandering in te brengen, riepen we een afzonderlijke subwerkgroep in het leven, “Amazones”. Die verzamelt in eerste instantie informatie bij de vrouwelijke werknemers binnen ons bedrijf: wat vinden zij hier positief, wat zou andere vrouwen kunnen aanzetten hier aan de slag te gaan, wat kan interessanter, enz. Daaruit moeten concrete voorstellen voortvloeien die worden voorgelegd aan de stuurgroep “diversiteit”.
MIVB zich voorop stelde: verantwoordelijkheid en engagement, enthousiasme, openheid, transparantie en teamspirit. Diversiteit maakt overduidelijk deel uit van de waarde “openheid”. Maar de grootste uitdaging van de stuurgroep is iedereen vlekkeloos met elkaar laten samenwerken. Daarom beslisten we dat een opleiding geen overbodige luxe is. Centraal staat de manier waarop allerhande situaties met betrekking tot diversiteit, die geen deel uitmaken van een reglement, kunnen worden aangepakt. Naast de stuurgroep zelf, genieten ook de vertrouwenspersonen en de Human Resources-correspondenten deze opleiding, gevolgd door de proximiteitsmanagers, de patrouilleurs van Veiligheid en Controle en ten slotte zijn de nieuwkomers aan de beurt.
De MIVB heeft zich trouwens, op voorstel van de werkgroep, als eerste openbare instelling geëngageerd om het “diversiteitshandvest in de onderneming” van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te ondertekenen en respecteren. Dat charter beoogt niemand te discrimineren. De vervoersmaatschappij heeft ook haar eigen ethisch handvest opgesteld, waarvan we de tekst binnen de stuurgroep hebben goedgekeurd. Dat handvest spruit voort uit de vijf waarden die de
Mijn ervaring leert mij dat met elkaar praten, daarvoor de juiste woordenschat aanreiken, beleefd blijven en een luisterend oor bieden al heel wat kan oplossen. Ik ben er al in geslaagd een resem MIVBmedewerkers met diverse achtergronden binnen de Business Unit Metro klaar te stomen voor hun examen zodat ze promotie kregen. Daarmee stellen ze een voorbeeld voor de anderen. En daar put ik zelf ook mijn motivatie uit.”
23 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
De mensen
De elektronische afdeling, waarvan de rol samen met de informatica steeds essentiëler wordt voor de werking van de voertuigen zou, met andere entiteiten en onder meer de werkplaatsen, één van de basispijlers moeten vormen voor de toekomstige Technische Directie. Een reorganisatie die niet zal leiden tot verlies van banen: in 2006 werd al van start gegaan met de aanwerving van zeer gespecialiseerd omkaderingspersoneel en dat gaat in 2007 en 2008 gewoon verder.
2. Recrutering De MIVB is de grootste werkgever van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De maatschappij draagt in die hoedanigheid bij tot de economische ontwikkeling van het gewest door een aanzienlijk potentieel aan duurzame en kwalitatieve tewerkstelling op de markt te brengen met professionalisme en flexibiliteit als vereisten en met de belofte van een gedegen werkomgeving. In 2006 werden 432 nieuwe medewerkers aangeworven. Daarvan zijn er 255 chauffeurs die voornamelijk afkomstig zijn uit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (71,6%). De selectiecriteria van het stuurpersoneel zijn voornamelijk gesteund op de persoonlijkheid van de kandidaten: presentatie, empathie ten opzichte van de klanten, emotionele stabiliteit, leervermogen, enz. Een profiel dat steeds moeilijker te vinden is ondanks de gedurige prospectie-inspanningen op de arbeidsmarkt. Naast de organisatie van verschillende jobdagen die specifiek gericht zijn op de aanwerving van stuurpersoneel en de deelname van de MIVB aan de tewerkstellingsdagen die georganiseerd worden door de Kamer van Koophandel van Brussel, organiseerde de MIVB in 2006 zelf een uitwisselings- en denkdag waar alle betrokkenen qua tewerkstelling en opleiding in Brussel op aanwezig waren. Dankzij deze ontmoeting kon de MIVB zich beter voorstellen aan de betrokken milieus als grote werkgever met meerdere 24 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
facetten maar kon zij ook de beschikbare middelen beter leren kennen. Op die gelegenheid werden dan ook dynamische samenwerkingsmodaliteiten vastgelegd om tot partnerschappen te komen. 2006 was duidelijk een jaar van belangrijke aanwervingsinspanningen om het netwerk te beveiligen. In oktober 2006 werd een ‘jobday’ gewijd aan het aanwerven van patrouilleurs. Er werd ook een extra interventieploeg gevormd. De versterking van de menselijke aanwezigheid werd ook gerealiseerd via de aanwerving van 40 jonge preventiehelpers op basis van een contract voor eerste tewerkstelling. Deze contracten met een bepaalde duur van één jaar voorzien in zo’n 500 uur opleiding om de jonge aangeworvenen professionele ervaring te laten opdoen op het vlak van preventie (functionele en operationele opleiding) en om ze in staat te stellen algemene kennis op te doen en te ontwikkelen die later bijzonder gewaardeerd zal worden door de toekomstige werkgevers. Er worden een aantal primordiale vereisten voor het uitoefenen van meerdere functies bijgebracht, zoals talenkennis, verbale en non-verbale communicatie, omgaan met stress en agressiviteit, teamwork en administratieve opleidingen (opstellen van rapporten, enz.). Tijdens deze opleidingen wordt rekening gehouden met de werkelijkheid van de externe markt en de specifieke noden van de kandidaten.
3. Opleiding Functies en vaardigheden vormen de kern van het huidige personeelsbeheer bij de MIVB. Dit beheer is gestoeld op de functieclassificatie, de evaluatie van de vaardigheden en de ontwikkeling van deze vaardigheden door opleiding. In 2006 werd de organisationele structuur grondig herzien. Zowel de basisopleidingen
of de aankoop van nieuw materiaal, wou de MIVB vooral het kader sensibiliseren. Daartoe was het onontbeerlijk om een opleidingsprogramma met twee niveaus in te voeren. Dit was enerzijds gericht op het operationele management. De doelstelling was de vaardigheden van de proximiteitsmanagers te versterken (lijnchefs, supervisors, dispatchers,…) op het gebied van het beheer van de teams en het onthaal van de klant. Het Smart-programma is dan weer gericht op kaderleden en directiepersoneel. Het ontwikkelt de managementvaardigheden van personen, de kennis van organisatietechnieken maar besteedt ook aandacht aan de persoonlijke ontwikkeling op alle verantwoordelijkheidsniveaus.
Bijscholing van de chauffeurs
als de bijscholingen worden gestructureerd in functie van de verschillende verantwoordelijkheidsniveaus en zijn opgebouwd volgens twee programmatypes: de specifieke vakgerichte opleiding en de transversale opleiding waarin we talen, management, enz. terugvinden. In het kader van de invoering van nieuwe organisatiestructuren, zoals het stationsplan, de herstructurering van het netwerk
Zoals voorzien in de collectieve overeenkomst van 16 november 2004 werd bijscholing voor het stuurpersoneel ingevoerd. Deze is bedoeld om de vaardigheden van de chauffeurs te perfectioneren via transversale en meer technische opleidingen. Het programma omvat onder meer een module voor het verbeteren van stressbeheer en omgaan met incidenten met behulp van praktische tips maar ook voor het bevorderen van de uitwisseling van ervaringen door een luisterend oor te bieden. Deze opleidingen brachten in 2006 meer dan 1.000 mensen samen. De tevredenheidsgraad van de deelnemers bedraagt om en bij de 90%. 85% van de opleidingen die bij de MIVB worden gegeven, wordt verzekerd door interne teams. Deze teams werden in 2006 versterkt en gaven 176.000 uur opleiding, goed voor 2,24% van de loonmassa van de onderneming. Het managementcentrum in Haren ontving bovendien meer dan 4.000 personen tijdens 108 seminaries in 2006. 25 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
De mensen
Human Resources de directeurs ervan overtuigen een aantal managers te selecteren aan wie gevraagd werd om nog meer aandacht te besteden aan de goede informatie van hun teams. Zo werd een netwerk van tachtig personen uitgebouwd. In elk van de vijf operationele directies (de drie modi, Rollend Materieel en Infrastructuur) werd de functie “lokale communicatiemedewerker” opgericht. Deze werkt rechtstreeks onder het gezag van de betrokken directeur maar in nauwe functionele samenwerking met de interne communicatie van de onderneming.
4. Betere informatiedoorstroming In een onderneming met meer dan 6.000 personen die bezig is met een grondige herziening van de organisatie, het management en het imago, speelt de interne communicatie een primordiale rol. Zo maakte de verbetering van de communicatiewijze het voorwerp uit van een voorschrift van de collectieve overeenkomst die eind 2004 werd ondertekend tussen de Directie en de vakbonden van de MIVB. In het communicatieproces is de rol van het management zeer belangrijk. Om in 2007 een goede manager te zijn, volstaat het niet langer zijn vak goed te kennen, de techniek goed te beheersen en vele uren te werken. Delegeren, kunnen luisteren en goed kunnen communiceren zijn evenzeer onontbeerlijk. Zo kon de afdeling interne communicatie met de steun van de directie 26 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
De tachtig communicatoren kregen een specifieke opleiding van communicatieprofessionals. Zo konden ze hun rol beter begrijpen en kregen er zeer praktische hulpmiddelen om informatie over te brengen bij hun teams. De communicatoren worden systematisch betrokken bij de verschillende informatiesessies over de strategische onderwerpen voor de onderneming. Een groot deel van de informatie wordt hen in avant-première reeds meegedeeld.
Cyrber, informatiebewaker In oktober 2006 ontstond een nieuw medium voor interne communicatie: Cyrber. Dat is een multimediaal informatieportaal dat toegankelijk is voor het voltallige personeel van de onderneming via de PC of de informatiezuilen in de remises. Het is aangepast aan de noden van elke afdeling van de onderneming en biedt praktische toepassingen zoals het online beheer van prestaties. Ook het laatste nieuws over de onderneming is er te lezen, berichten aan het personeel en een Who’s Who. Het hulpmiddel wordt permanent bijgewerkt, het is dynamisch en interactief.
5. De toekomst voorbereiden Nu meer dan 45% van het personeel ouder is dan 45 jaar wordt de MIVB geconfronteerd met de belangrijke uitdaging om de ouderdomspiramide opnieuw in evenwicht te brengen. De situatie is bijzonder zorgwekkend wat de technische beroepen betreft. Tegen 2010 zal de MIVB onder meer 50 schoolverlaters moeten aanwerven die gespecialiseerd zijn in vakken zoals elektronica, elektromechanica en elektriciteit. Creativiteit zal daarbij een grote vereiste zijn. Maar de generatiekloof is ook sterk uitgesproken onder de bedienden en de kaderleden. Er werd een actieplan voor 2010 ingevoerd om de aflossing, de overdracht van kennis en ervaringen tussen de generaties van medewerkers te organiseren in het kader van een nieuwe bedrijfscultuur. Dit plan is gebaseerd op de deelname en de betrokkenheid van het personeel en bracht drie werkgroepen van verschillende generaties van het personeel samen. Deze hebben zich om beurten gebogen over de manier waarop de MIVB intern en extern wordt gezien met als doel talent aan te trekken en te bestendigen binnen de onderneming. Het resultaat van dit denkproces leidde tot het opstellen door het directiecomité van een actieplan volgens zeven assen: interne communicatie (intern imago), externe communicatie (extern imago), inzet (cultuur van gemeenschappelijke taal en engagement), attentvol management (erkenningscultuur), het beslissingsproces, de overdracht van kennis en transversaliteit (in het algemeen). Zo’n 20-tal acties werden bepaald voor deze domeinen. Daartoe behoort het opstellen van een opvolgingsplan en het invoeren van management trainees om jonge universitairen
met hoog potentieel aan te trekken die op termijn de directiefuncties binnen de MIVB zouden kunnen bekleden. Via het actieplan voor 2010 wordt aan een nieuwe bedrijfscultuur gebouwd die bruggen slaat tussen een verleden rijk aan ervaringen, een heden vol veranderingen en een toekomst in ontwikkeling.
De toekomst van de bus De bus is een vervoerswijze die soms te lijden heeft onder een slecht merkimago. Als slachtoffer van zijn eigen succes, lijdt hij ook onder de last van het autoverkeer. Ondanks bemoedigende initiatieven rijdt slechts 11% van het busnetwerk op beschermde banen. Het Vicom II-plan dat in 2006 werd goedgekeurd door de gewestregering wil dit percentage tegen 2010 met 4 vermenigvuldigen en de al te talrijke zwarte punten van het busnetwerk één voor één aanpakken. Verder zal ook de komst van nieuwe voertuigen ongetwijfeld een positieve weerslag hebben op de aantrekkingskracht van deze vervoerswijze. Maar toch blijft de aanwerving van buschauffeurs een groot probleem, de arbeidsomstandigheden van het stuurpersoneel worden ook steeds moeilijker. De busdirectie zal zich dus over haar toekomst buigen en de organisatie en werking grondig herzien. Dat is het doel van het plan “Visie 2009” dat in mei 2006 werd gelanceerd. Daarbij is in grote mate het operationele personeel betrokken dat het vak het beste kent en de problemen op het terrein dagelijks meemaakt. Na een strenge analyse van de huidige werking werden zes thema’s voor verandering bepaald. Zij zijn onder andere gericht op de versterking van het proximiteitsmanagement, de verbetering van de levenskwaliteit van de chauffeurs, het verbeteren van het beheer in reële tijd en de invoering van performante lijnen. 27 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Infrastructuur
1. Uitbouw van het netwerk De inhuldiging in september 2006 van het station Delacroix, het 69ste station van het metronetwerk van de MIVB, vormde het orgelpunt van een grote werf die geleid werd door de MIVB en de Directie Infrastructuur van het Openbaar Vervoer (BUV) waar enkele echte technische krachttoeren voor nodig waren. Het station ligt voor de helft ondergronds en voor de helft in openlucht boven het kanaal. Het hoogteverschil bedraagt meer dan 6% op 200 meter. De ijzeren brug en de voetgangersbrug over het kanaal behoren tot de meest spectaculaire
Geluid en trillingen opslorpen voor een leefbaar Brussel André Marqueteeken Verantwoordelijke van de dienst Sporen en Bovenleidingen van Tram en Metro
28 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
realisaties van dit kunstwerk. De afwerking van het station valt op door het gebruik van duurzame en sobere materialen zoals architectonisch beton voor de muurbekleding, blauwe hardsteen, roestvrij staal, graniet en steengoed voor de vloerbekleding. De constructie omvat maatregelen die de impact van het station op de omgeving moeten beperken, onder meer de overdracht van geluid naar de belendende gebouwen, via de plaatsing van geluidsisolatiepanelen. De glaspartijen zorgen voor natuurlijke verlichting. Het station is toegankelijk voor personen met beperkte mobiliteit en er zijn ook aanduidingen voor blinden en slechtzienden. Een kunstwerk van kunstenaar Thierry Bontridder siert de muren van de perrons. Het bestaat uit een stel
De komst van gloednieuwe voertuigen, de verlenging van tramlijnen en de vervanging van sporen als gevolg van slijtage. 2006 vormde voor de dienst Sporen en Bovenleidingen een hele uitdaging. Te meer omdat almaar vaker aandacht wordt besteed aan het beperken van geluid en trillingen om de leefomgeving in Brussel niet te schaden. “De eerste resultaten over de invloed van de nieuwe trams op geluidshinder en trillingen zien er bevredigend uit. Het blijft natuurlijk afwachten hoe deze voertuigen zich na verloop van tijd op dat vlak zullen gedragen. Toch sluit de komst van de kersverse voertuigen niet uit dat we bij de aanleg of bij het vervangen van sporen steevast zeer aandachtig zijn voor de mogelijke hinder voor omwonenden. Daar
Een gespecialiseerd bureau meet de mate waarin de grond geluid en trillingen kan doorgeven. We gaan na wat het gevolg hiervan ter hoogte van de gevel is en berekenen vervolgens het effect binnenin een doorsneewoning. André Marqueteeken
metalen kabels in spiraalvorm als weergave van de fasen van de maancyclus. Bij de indienststelling van het station Delacroix maakte de MIVB van de gelegenheid gebruik om bepaalde signalisatieuitrustingen te vernieuwen, zoals de infodyn-aanduiders van lijn 2 die de positie van het volgende voertuig in werkelijke tijd weergeven.
Het bovengrondse netwerk breidt uit De progressieve herstructurering van het MIVB-net vergde eveneens bovengronds aanzienlijke infrastructuurwerken.
waar we destijds pas aandacht hadden voor dit probleem na klachten van de buurtbewoners of na opmerkingen bij het verkrijgen van een bouwvergunning, is de MIVB tegenwoordig veel proactiever. We voeren nu systematisch studies uit vóór de aanvraag van een bouwvergunning. Daarbij meet een gespecialiseerd bureau de mate waarin de grond geluid en trillingen kan doorgeven. We gaan na wat het gevolg hiervan ter hoogte van de gevel is en berekenen vervolgens het effect binnenin een doorsneewoning. Afhankelijk van deze resultaten beslissen we welke methode we zullen gebruiken om het geluid en de trillingen te beperken. In vergelijking met een “gewoon” spoor geeft de omhulling met rubber al een degelijke
De werken voor de uitbreiding van lijn 94 die in april 2005 van start gingen, werden eind augustus 2006 voltooid. De werf van de MIVB verliep parallel met die van de concessiehouders om de duur van de werken zoveel mogelijk te beperken. Er werd een eigen terrein aangelegd langs de middenberm. Er werd vier kilometer spoor in verwerkt in een met gras begroeide structuur. Er werd gebruik gemaakt van een railbalk waarvan de omhulling in rubber, bedekt met gewapend beton, het voordeel biedt dat de overdracht van trillingen wordt beperkt. Met het oog op de esthetiek werd een nieuw model van bovenleiding gebruikt voor de elektrische voeding van lijn 94. De nieuwe lichtere bovenleidingen die op punt werden gesteld door
geluiddemping. Toch werken we op delicate plaatsen steeds vaker met matten onder de sporen, die het geluid en de trillingen als het ware opslorpen. Nadeel is dat het in theorie wel een eenvoudige oplossing is, maar dat de matten in de praktijk niet zo makkelijk zijn aan te brengen. Afgelopen jaar maakten we onder andere van deze techniek gebruik bij de spoorwerken aan het toekomstige eindpunt Louiza/Legrand, in de Baljuwstraat, in de omliggende straten van het Montgomeryplein en aan het eindpunt Boondaal. Het procédé van rubber rond de sporen volstond onder andere voor de verlenging van de tramsporen van lijn 56 aan Marius Renard in Anderlecht, voor deze van lijn 94 op de Vorstlaan en op het Flageyplein, waar de sporen sowieso ver van de huizen liggen.”
29 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Infrastructuur
de dienst bovenleidingen van de MIVB zijn beter geïntegreerd in het stadslandschap en bieden dezelfde kwaliteiten als de klassieke bovenleidingen. De techniek van de railbalk werd ook toegepast voor de verlenging van lijn 56 aan de Marius Renardlaan. Het Bestuur Uitrustingen en Vervoer van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft een gedeelte van de heraanleg van de voetpaden op zich genomen. Er werd ongeveer twee kilometer nieuw spoor gelegd. De sporen werden niet van het autoverkeer afgezonderd maar ingewerkt in de weg. Bovendien werd een eindpunt aangebracht onder de viaduct van de ring op het einde van de laan. Ten slotte vereiste de veralgemening van de exploitatie van de lijnen van de Grote Ringlanen door trams van het type 2000, 3000 en 4000 een versterking van de elektrische tractievoeding. Daartoe werden twee nieuwe onderstations geïnstalleerd.
2. Renovatie van stations Naast de indienststelling van het nieuwe station Delacroix hebben de MIVB en het Bestuur van de Infrastructuur van het Openbaar Vervoer van het BUV hun renovatieprogramma van de metrostations voortgezet. Dit programma houdt rekening met de problematiek van personen met beperkte mobiliteit. Zo kende het metrostation Zuidstation aanzienlijke renovatiewerken in de zone die toegang verschaft tot de perrons. Gezien de omvang en het belang van dit station, dat in aansluiting voorziet tussen de noord-zuidas en de Kleine Ring, rechtstreeks toegang verschaft tot het NMBS-station en tevens dienst doet als overstapplaats naar talrijke bovengrondse 30 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
trams en bussen, werd de installatie van vijf liften voorzien. Voor deze werken moest het bestaande handelsagentschap worden afgebroken. In afwachting van de voltooiing van een nieuw plan conform de andere handelsruimtes die worden gemoderniseerd, werd een voorlopig handelsagentschap in het station geïnstalleerd. Een ander belangrijk knooppunt van het metronetwerk werd met liften uitgerust: het Rogierstation. De indienststelling van het centrale perron op de Noord-Zuidas was meteen de gelegenheid om twee liften te installeren tussen het perron en de verdieping met de lokettenzaal. Dezelfde inrichting werd voorzien voor het centrale perron van de as van de Kleine Ring. Nog twee liften moeten de verbinding verzorgen tussen de lokettenzaal en de ingang van het station. Het metrostation Sint-Katelijne onder de Vismarkt onderging ook een doorgedreven renovatie die gedeeltelijk door de federale staat werd gefinancierd. De renovatie werd toevertrouwd aan architect Olivier Noterman die zelf in deze historische buurt van Brussel woont. De werken omvatten de vernieuwing van de perrons, de afwerking van de wanden, de afdichting en de verwerking van een kunstwerk “Millefeuille” van kunstenaar Thierry Renard. De roltrappen zullen vervangen worden en liften zijn voorzien. Ten slotte werd het uitzicht van de toegangen verbeterd dankzij de afbraak van de toegangsgebouwtjes. Ze werden vervangen door een lichtere en transparante structuur. De toegangen tot verschillende andere stations werden eveneens verfraaid, zoals in station Belgica, waar een metalen afdekking met lift werd geplaatst om het uitzicht volledig te moderniseren. De renovatiewerken binnenin het station worden in 2007
Voortaan zijn de reizigers beschermd tegen tocht. Tijdens de werken werden de twee oude roltrappen (daterend uit 1970) vervangen door nieuwe modellen die voorzien zijn van de recentste technologieën. Er werden drie liften geïnstalleerd. Het metrostation Pétillon heeft dan weer veel aan zichtbaarheid gewonnen dankzij de bouw van een nieuw toegangsgebouw met uitspringende gevel. Deze werken hebben de reizigers die dit station aandoen meer comfort en meer veiligheid gegeven. De installatie van twee liften voor personen met beperkte mobiliteit naar de perrons werd voorzien. Om de veiligheid en de dienstverlening aan de klanten te verbeteren, werd de heraanleg van de omgeving van het station geprogrammeerd om voorrang te kunnen geven aan het voetgangersverkeer door de verbreding van de voetpaden. De aanleg van een verhoogd plateau, een nieuwe verlichting, banken en een fietsenstalling is ook voorzien. In een tiental metrostations werden de aanduidingen aangepast voor blinden en slechtzienden. Dat is onder meer het geval in Beurs, Jacques Brel en Anneessens evenals op lijn 2 in Hallepoort, Louiza en Naamsepoort. Net zoals in het verleden werden deze werken uitgevoerd in overleg met de verenigingen voor blinden en slechtzienden. Ten slotte werden in 2006 in meerdere stations opfrissingswerken uitgevoerd. In het totaal werd 6.269 m2 plafond opnieuw geschilderd. verdergezet. In het kader van het internationale Pooljaar zal de identiteit van het station worden aangepast aan de verovering van de polen. Dat zal een gelegenheid zijn om het openbaar vervoer op te waarderen als hulpmiddel in de strijd tegen de opwarming van de aarde. Aan de Naamsepoort werden de werken voor de afdekking van de toegang aan de Bolwerksquare begin 2006 voltooid.
3. Remises In een volledig gemoderniseerde remise in Elsene bevinden zich momenteel de nieuwe 3000- en 4000-trams van de MIVB. Dankzij de renovatiewerken is deze site, waarvan de eerste steen in 1895 werd gelegd, een ultramoderne remise geworden. 31 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Infrastructuur
De stelplaats in Elsene heeft een oppervlakte van 16.800 m2 en is uitgerust met de meest geavanceerde installaties voor onderhoud en herstelling: wasstand, Amerikaanse werkkuilen, hydraulische hefbruggen. Er werd ongeveer 600 meter extra spoor gelegd. De werken werden in 2004 aangevat en zijn verlopen in het volste respect voor het historische karakter van de ruimtes. Zo bleef het prachtige dak van glas en staal, een overblijfsel uit de industriële architectuur van die tijd, behouden. Het past perfect bij het art nouveau-ontwerp van de nieuwe trams.
niet niks. Daarom hield de MIVB vanaf de start van het project rekening met de noden en wensen van de buurtbewoners en het milieu. Daartoe werden haalbaarheidsstudies uitgevoerd evenals een studie van de weerslag van de opslagplaats op de omliggende gebieden. Het Brussels Instituut voor Milieubeheer (BIM) vroeg ook dat bijzondere aandacht besteed zou worden aan de geluidsoverlast en de trillingen die de omwonenden zouden kunnen hinderen. Er is een groene façade van 250 meter lang voorzien om de nieuwe remise beter in de omgeving te integreren.
Momenteel is de remise van Elsene de grootste tramstelplaats van de MIVB maar aangezien de capaciteit op termijn niet voldoende zal zijn, is de MIVB begonnen met de bouw van een nieuw tramdepot op het terrein van Haren. Daar beschikt de MIVB over een braakliggend stuk grond dat grenst aan het bestaande complex.
De bouw van deze stelplaats valt binnen een ruimer project voor de heraanleg van het terrein in Haren. Naast de 18 parkeerplaatsen die werden ingericht voor gelede bussen, zijn er ook 53 extra parkeerplaatsen voor bussen evenals parkeerplaatsen voor het personeel en fietspaden. Er zal ook een stormbekken worden gebouwd.
De nieuwe remise zal 5 sporen van elk 250 meter tellen. Een extra spoor als bypass wordt ook voorzien. Dankzij deze sporen kunnen de verschillende types trams die momenteel in gebruik zijn daar parkeren. De stelplaats omvat twee toegangen. Het beheer van de buitenrijdende voertuigen wordt dus veel gemakkelijker. Naast de opslag van trams zal de nieuwe stelplaats ook gebruikt worden voor het onderhoud. Eén spoor is bedoeld voor de ‘tramwash’ die met regenwater werkt. Dit geheel wordt aangevuld met administratieve en sociale lokalen. De milieu- en bouwvergunningen werden reeds toegezegd. De eerste werken gingen eind 2006 van start met de voorbereiding en de ontbossing van het betrokken terrein. Het einde van de werken is voorzien voor 2008. De bouw van een nieuwe tramstelplaats in een woonzone is
In Jacques Brel werden de werken voor de inrichting van de nieuwe busopslagplaats in 2006 voltooid met de plaatsing van de afdaken boven de parkeerplaatsen voor de bussen. Maar het jaar werd vooral gewijd aan de verderzetting van de werken aan de bouw van de metrostelplaats waarvan de ruwbouw zo goed als voltooid is. De eerste gebouwen (stelplaats en sociaal gebouw) moeten in juni 2007 zijn afgewerkt en de eerste stellen zouden in de herfst het terrein op moeten rijden.
32 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
De oudste remises, zoals aan de Koningslaan en in Woluwe, zijn niet achtergebleven. Studies met het oog op de globale renovatie van de stelplaats aan de Koningslaan met onder meer nieuwe sociale installaties voor het personeel werden in 2006 afgerond. Hetzelfde geldt voor de remise in Woluwe.
De werken zullen in de loop van 2007 zijn afgewerkt. In Delta lopen de werken voor de renovatie van de cafetaria en de aanpassing van de lokalen aan bus en metro nog. Bovendien werd langs spoor 29 een speciaal hijstoestel voor de toekomstige Boa-stellen geïnstalleerd.
4. Een nieuwe hoofdzetel Al zo’n dertig jaar droomt de MIVB van een nieuwe hoofdzetel. Ondertussen is daar werk van gemaakt. Op 26 juni 2006 ondertekende de openbaarvervoersmaatschappij met vastgoedfirma Cofinimmo een verkoopovereenkomst voor de aankoop van het gebouw Royal Atrium om er de administratieve diensten in onder te brengen. Deze handtekening betekende een eerste stap en werd op 16 januari 2007 gevolgd door een tweede: de definitieve koopakte. Het gekozen gebouw ligt aan de Koningsstraat 74/78 op het grondgebied van de stad Brussel en heeft een totale oppervlakte van 19.560 m2. Het beschikt over meerdere troeven die de MIVB over de streep hebben gehaald. Naast de ligging in het centrum van de stad is het gebouw ook gemakkelijk bereikbaar via het openbaar vervoer: de ingang van het metrostation Park ligt op enkele tientallen meter, het Centraal Station is ook dichtbij en meerdere tram- en buslijnen komen langs de Koningsstraat. De architectuur van de ruimtes, die bestaan uit grote plateaus rond twee atriums, woog ook door in de keuze voor het Royal Atrium, dat de charmes en de stijl van oude gebouwen – een gedeelte van de gevel is bovendien beschermd – combineert met de moderniteit van een vijftien jaar geleden gerenoveerd gebouw.
De verhuizing van de MIVB naar de nieuwe hoofdzetel met plaats voor zo’n 700 personen is pas voorzien voor de tweede helft van 2008. De openbare vervoersmaatschappij wil eerst de werken voor de binneninrichting afhandelen om de ruimtes aan te passen aan de specifieke noden van het personeel. Het huurcontract van de huidige gebouwen aan de Guldenvlieslaan en de Stassartstraat loopt ten einde in december 2008. Alleen nummer 15 aan de Guldenvlieslaan is de eigendom van de MIVB en zal te koop worden gesteld. De MIVB wil deze verhuizing benutten om niet alleen de 550 administratieve personeelsleden, die momenteel verspreid zijn over de gebouwen in de Guldenvlieslaan en de Stassartstraat, samen te brengen in dezelfde geografische entiteit, maar ook om een honderdtal medewerkers van andere vestigingen over te brengen. Deze verhuizing biedt tal van uitdagingen. Het gaat er tezelfdertijd om de werkomstandigheden van alle personeelsleden te verbeteren door een rationeler gebruik van de werkruimtes en om de cohesie en de communicatie tussen de medewerkers te bevorderen maar ook om de buitenwereld het beeld te geven van een openbare onderneming die in de kern van haar gebied is gevestigd en die doeltreffendheid op het werk, moderniteit en behoud van het regionale, architecturale patrimonium op een harmonieuze manier wil combineren. Voor de MIVB zal deze verhuizing ook een beetje een terugkeer naar de bron betekenen. In 1898 bevond de hoofdzetel van de “Tramways bruxellois”, de voorloper van de huidige MIVB, zich in een steeg aan het Park op de plaats van de huidige Koloniënstraat. 33 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
De uitdagingen
1. Veiligheid In 2006 neemt de veiligheid een belangrijke positie in binnen de aandachtspunten van het bedrijf en dat zal tijdens de komende jaren ook zo blijven. Het nieuwe beheerscontract 2007-2011 voorziet dat de MIVB haar acties op dit vlak versterkt en inpast in de basisopdrachten. Om te zorgen voor de beveiliging van het netwerk legt de MIVB de klemtoon, en zal dit ook blijven benadrukken, op preventieve en repressieve maatregelen. De Algemene Delegatie Veiligheid en Controle bouwt haar acties op rond drie pijlers: Ü preventie Ü ontrading Ü interventie en repressie
Preventie Er worden twee types projecten ontwikkeld op het vlak van preventie. Enerzijds projecten die gericht zijn op de integratie in het lokale verenigingsleven. In 2006 werkte de Preventiedienst onder meer aan de invoering van overlegplatforms met de gemeenten. Eén van de markante evenementen die ontwikkeld werden in het kader van de “Villages Associatifs”, georganiseerd tijdens de slotdagen van de Preventieambassades langs de verschillende metrostations is de witte tornado-actie voor de schoonmaak van het station Ossegem met medewerking van de leerlingen van het Serge Creuz-atheneum.
Duurzame ontwikkeling Tegen 2010 wil het Brussels Gewest het autogebruik in de hoofdstad twintig procent verminderen ten opzichte van 1999. Er is dus in het hart van het beheers- met een belangrijke taak weggelegd voor het openbaar vervoer. Het beheerscontract tussen de MIVB en het Gewest – dat de contract en het ondernemings- nieuwe krijtlijnen van het toekomstig ondernemingsplan uittekent – plaatst de drie zuilen van duurzame ontwikkeling centraal om dit ambiplan tieuze regionale doel te bereiken: de economische, de sociale en Jean-Luc de Wilde d’Estmael Raadgever Algemene en Strategische Studies
34 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
de milieuzuil. “Het marktaandeel van de MIVB steeg de afgelopen jaren indrukwekkend. Maar om de toekomst te kunnen voorbereiden en nog
Om de luchtkwaliteit te verbeteren zetten we de inspanningen verder: deeltjesfilters, nieuwe voertuigen volgens strengste milieunormen en in de mate van het mogelijke biodiesel en aardgas gebruiken. Jean-Luc de Wilde d’Estmael
De MIVB kreeg een specifieke gewestdotatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest om bepaalde beleidslijnen op het vlak van veiligheid in te voeren. Zo werd in augustus 2006 het pilootproject junior-senior ingevoerd. Het initiatief is gericht op het vergroten van de veiligheid en het veiligheidsgevoel in de metrostations ’s avonds en om de kwaliteitsnormen van de dienstverlening op het hoogste niveau te behouden, dit alles samen met de bevordering van de professionele integratie van jonge werkzoekenden. Daartoe circuleert een koppel agenten (één
ervaren, een ander pas aangeworven) in de metrostations en in de voertuigen, tussen 16 uur en middernacht tijdens de week en in het weekend tot één uur ’s ochtends.
meer reizigers te kunnen ontvangen, hebben we meer middelen gevraagd via het nieuwe beheerscontract. Een betere frequentie, moderne voertuigen en infrastructuur, en bijzondere aandacht voor een kwalitatieve dienstverlening, daar streeft de MIVB naar om een groei van de economische zuil te kunnen verwezenlijken.
opkleven. Dat vergt een inspanning van de hele maatschappij, maar zal op termijn ook een besparing betekenen, zoals door rationeel energiegebruik en een slinkende papierberg. Het Gewest koppelde bovendien een premie aan deze maatregel.
Op het knooppunt tussen het economische en het sociale aspect, vraagt het Gewest een inspanning om de productiviteit van de MIVB te verbeteren met het oog op een efficiënter uitvoeren van de hoofdtaken. Dat doen we door de diensten beter te organiseren, zoals met het Driversplan, en door het presenteïsme onder de loep te nemen. Bovendien wil de maatschappij tegen 2011 een resem functies herbekijken én het opvolgingsplan verder voorbereiden dat zich opdringt door de verouderde leeftijdspiramide. Via de BGDA en de organisaties voor beroepsopleidingen reikt de MIVB ietwat minder gekwalificeerde potentiële Brusselse werknemers de hand. Op milieuvlak hoopt de MIVB tegen het einde van dit beheerscontract alle vestigingen het label van ecodynamische onderneming te kunnen
De 40 preventiehelpers (Juniors) die aangeworven werden in het kader van een contract voor eerste tewerkstelling (CET) krijgen van de MIVB een professionele opleiding. De 35 begeleidende agenten (Seniors) waarvan er 20 afkomstig zijn van de Preventiedienst en 15 van andere afdelingen van de MIVB
Om de luchtkwaliteit te verbeteren zetten we de inspanningen verder: deeltjesfilters, nieuwe voertuigen volgens strengste milieunormen en in de mate van het mogelijke biodiesel en aardgas gebruiken. Bij vervuilingspieken zal de MIVB het aanbod verhogen als een gedeelte van de automobilisten de wagen in de garage moet laten. Dat past in het toekomstig gewestelijk noodplan terzake. Last but not least moet een vervoerplan voor de eigen werknemers (Dynamoplan) tegen 2011 een daling met twintig procent van het woon-werkverkeer met de wagen bewerkstelligen. Dat zou via incentives kunnen voor wie met de fiets of het openbaar vervoer (ook de trein) komt. De MIVB moet als openbaarvervoersmaatschappij absoluut het goede voorbeeld geven.”
35 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
De uitdagingen
staan in voor de permanente coaching van de Juniors. In eerste instantie zorgen deze 75 agenten, gekleed in een geel fluovest en altijd per twee, voor een maximale zichtbaarheid en aanwezigheid in 30 gevoelige stations van het netwerk. Het is de bedoeling om tegen het einde van 2007 het hele metronetwerk te dekken. Om dat te bereiken wordt het aantal personeelsleden (82 in het totaal met omkaderingspersoneel) gebracht op 112.
heidsdiensten van de vervoersmaatschappijen die bovendien onderworpen is aan specifieke plichtplegingen. De wetswijziging zal de veiligheidsagenten nieuwe bevoegdheden toekennen. Daartoe behoren de mogelijkheid om te fouilleren en om in afwachting van de komst van de ordediensten handboeien en pepper spray te gebruiken indien nodig. Het dossier wordt momenteel afgewerkt. Bij de MIVB zullen 150 personeelsleden op het terrein in principe deze nieuwe bevoegdheden kunnen toepassen.
Ontrading Naast de bestrijding van zwartrijden, dat de laatste 2 jaar sterk daalt en rond de 2,8% lag in 2006 (zichtbare fraude) stelt de aanwezigheid van controleurs de klanten gerust en ontraadt het onaangepast gedrag. Het beheerscontract maar ook de criteria voor de kwaliteit van de dienstverlening verplichten de MIVB om elk jaar minstens 1% van het klantenbestand te controleren. Om de ontradingsacties in goede banen te leiden, werkt de MIVB samen met de politie via de LIPA-acties (Limited Integrated Police Action), die beperkt zijn in tijd en ruimte, en vier keer per jaar via de FIPA-acties (Full Integrated Police Action). De uitbreiding van de samenwerking met de politiediensten is één van de doelstellingen voor de toekomst. Daaromtrent biedt de aanpassing van de wet van 10 april 1990 op de private en particuliere veiligheid (waardoor openbare vervoersmaatschappijen hun eigen veiligheidsdienst mogen oprichten) de MIVB een wettelijk kader en als doelstelling het verduidelijken van de rol van alle betrokkenen op het terrein (ordediensten, vervoersmaatschappijen). Daarbij hoort de noodzakelijke samenwerking tussen de politiediensten en de veilig36 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Interventie en repressie De interventiedienst van de MIVB zorgt voor het beheer in werkelijke tijd van de veiligheidsincidenten op het netwerk. Vier ploegen, waaronder een hondenbrigade, kunnen tussenbeide komen op het netwerk. Het beveiligingsplan van de omgeving van scholen en het openbaar vervoer zoals op 29 juli 2006 werd goedgekeurd door de regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voorziet onder meer in de aanwerving van 15 extra veiligheidsagenten die de mankrachten van de Algemene Delegatie voor Veiligheid en Controle zullen versterken. Zij zullen vanaf 2007 de invoering van een extra interventieteam mogelijk maken. Deze patrouilleurs reageren 24 uur op 24 op oproepen voor bijstand vanwege het Bureau voor de Coördinatie van de Operaties, afkomstig van het hele netwerk. Het ontwerp van de ordonnantie houdende bepalingen inzake openbare dienst van openbaar stadsvervoer in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, dat in de loop van 2007 goedgekeurd moet worden, voorziet in de invoering van administratieve sancties. Deze maatregel stelt beëdigde agenten van de MIVB
in staat om administratieve boetes op te leggen of een toeslag aan gebruikers die zich schuldig maken aan inciviek gedrag (vandalisme, ongepaste handelingen) in de infrastructuur. Momenteel moet de repressie van dergelijk gedrag verlopen via een vrij zware juridische procedure. De invoering van dit systeem van administratieve boetes zou moeten bijdragen tot het daadwerkelijk verminderen van dergelijk gedrag. De metro- en premetrostations die door de MIVB worden geëxploiteerd, zijn voorzien van camera’s die zorgen voor een algemene bewaking. Het verkeersleidingscentrum in station Park, het Bureau voor de Coördinatie van de Operaties van de MIVB en het Commandocentrum van de federale politie, deze twee laatste gevestigd in het Rogierstation, kunnen onafhankelijk en onmiddellijk de beelden van deze camera’s bekijken. In het nieuwe Commandocentrum dat in Rogier werd geopend op 6 februari 2006 kan de metrobrigade van de federale politie voortaan op 31 kleurenschermen de beelden bekijken die afkomstig zijn van deze camera’s terwijl ze vroeger enkel over negen zwart-witschermen beschikte. Het toevoegen van deze kleurenschermen maakt een betere identificatie mogelijk van de daders, die ofwel op heterdaad betrapt worden via het scherm ofwel a posteriori achterhaald kunnen worden na onderzoek van het beeldmateriaal. De aanwezigheid van camera’s in de stations maar ook aan boord van de voertuigen van de MIVB heeft een ontradend effect. Het maakt bovendien een betere coördinatie van de patrouilles mogelijk die zo sneller en doeltreffender tussenbeide kunnen komen. Het systematisch opnemen van beelden kan ook bepalend zijn in het kader van een gerechtelijk onderzoek. Zo konden dankzij de beelden van de MIVB-camera’s de moordenaars van een jongere in het Centraal Station in april 2006 geïdentificeerd worden door de politiediensten.
Veiligheidsplan Als gevolg van deze tragische gebeurtenis en de emoties die deze opriep bij de bevolking, keurde de regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest op 29 juni 2006 het veiligheidsplan goed voor de schoolomgeving en het openbaar vervoer, gebaseerd op een jaarlijks budget van ongeveer 8 miljoen euro. Naast een uitbreiding van de menselijke aanwezigheid worden ook de volgende maatregelen getroffen: Ü de aankoop van 110 bijkomende camera’s die de bestaande uitrusting aanvullen (730 camera’s reeds aanwezig in de metro- en premetrostations en 942 camera’s in de voertuigen van de MIVB). Ü de plaatsing van intelligente camera’s in vijf proefstations. Ü de installatie van camera’s in alle voertuigen tegen 2009. Ü de installatie van 80 informatiepalen en noodpalen in de stations. Ü de uitrusting met GPS van de interventiewagens. Ü de realisatie van een haalbaarheidsstudie voor het sluiten van de toegang tot de metrostations.
Tien projecten voor 2007 De onveiligheid is niet echt gestegen in 2006 op het netwerk van de MIVB. We tellen gemiddeld slechts 1,4 klanten per miljoen vervoerde reizigers die slachtoffer waren van geweld. Maar de verbale agressie ten opzichte van het personeel kende wel een lichte stijging. Het aantal fysieke agressies blijft eerder stabiel. Tijdens de zomer en in september vond toch een reeks daden van geweld plaats tegen het MIVB-personeel. Deze leidden tot de woedende reactie van de chauffeurs en beperkte stakingen. Deze situatie zette de MIVB-directie ertoe aan een actieplan op te stellen voor 2007-2009 en een dag te organiseren rond het veiligheidsthema. Deze zesde Voortgangsbijeenkomst vond plaats op 30 november 2006 en wou een stand van zaken meegeven over deze complexe kwestie door er grotendeels het 37 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
De uitdagingen
personeel van de MIVB bij te betrekken (algemene directie, kaderleden, personeel van het terrein, studenten). Experts en betrokkenen bij dit delicate dossier werden eveneens uitgenodigd om hun ervaringen en hun kennis te confronteren. Naast de theoretische opleiding en de ontdekking van goede praktijken van elders omvatte het thema van de dag een participatief gedeelte. Zo werden vier werkgroepen gevormd die een groot aantal concrete ideeën opperden om de veiligheid van het personeel en de klanten te verbeteren. De directie stond in voor het selecteren en bepalen van de prioriteiten en weerhield 10 concrete projecten die tijdens het jaar 2007 zullen worden aangepakt: 1. De samenwerking met de gemeenten en de plaatselijke politiediensten versterken 2. De opleiding van het personeel progressief verbeteren en uitbreiden 3. Het personeel informeren en sensibiliseren 4. De klanten informeren en sensibiliseren 5. De begeleiding van personeel dat slachtoffer is van agressie systematiseren 6. De procedure voor de noodoproep wijzigen 7. Een protocol opstellen met ieders rechten en plichten 8. De technische en economische haalbaarheid bestuderen en testen van het toekennen van een vaste lijn aan de chauffeurs 9. Het verbeteren van het imago van de controleurs, zowel intern als extern 10. Het oprichten van een stuurgroep om de vooruitgang van de 9 vorige projecten op te volgen
2. Duurzame ontwikkeling De stijging van de energiekost, de dichtslibbing van de stad, de politieke wil om het milieu te behouden, de dringende noodzaak van de bestrijding van de klimaatverandering zijn allemaal elementen die pleiten in het voordeel van een belangrijke en duurzame groei van het openbaar vervoer. In juni 2003 zette het ondertekenen van het Handvest van de UITP (Union Internationale des Transports Publics) de MIVB ertoe aan een echte strategie en hulpmiddelen in te voeren om duurzame ontwikkeling als strategische doelstelling op te nemen in het ondernemingsplan. Deze benadering leidde vanzelfsprekend tot het opstellen van een actieplan voor duurzame ontwikkeling. Het plan voor duurzame ontwikkeling 2006-2010 van de MIVB werd opgesteld in overleg met de verschillende partners van de MIVB, klanten, buurtbewoners, sociale en economische wereld zonder het personeel nog te vergeten. Het omvat economische, milieu- en sociale doelstellingen voor deze deelnemende partijen en acties die gevoerd moeten worden om aan hun verwachtingen te voldoen.
Er werden vijf belangrijke uitdagingen geïdentificeerd tijdens het consultatieproces: Ü Ü Ü Ü Ü
Governance en de verantwoordelijkheid van de onderneming economische en regionale ontwikkeling duurzame mobiliteit technologische innovatie en duurzaam verbruik de levenskwaliteit binnen de onderneming
Deze uitdagingen gingen gepaard met 29 voorschriften of concrete acties. Voor elk van deze acties werd een promotor 38 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
aangesteld, werd een raming uitgevoerd van de benodigde menselijke en financiële middelen en werden indicatoren geïdentificeerd om de vooruitgang te meten. Governance en de verantwoordelijkheid van de onderneming: Het is de bedoeling om het criterium van duurzame ontwikkeling te integreren in het uitwerken van grote ontwikkelingsprojecten van de MIVB en in contracten voor toelevering. Acties in het voordeel van de veiligheid en de opwaardering van het imago van het openbaar vervoer bij scholen en het algemene publiek vallen ook binnen het kader van deze opdracht. Economische en regionale ontwikkeling: We vinden in deze opdracht acties terug zoals de herkwalificatie van de handelszaken in de stations maar ook de invoering van een strategie om de energiefactuur te verlagen via energiebesparingen of het gebruik van nieuwe procédés. Duurzame mobiliteit: Op dit vlak legt het plan de nadruk op het Vicom-programma dat gericht is op het verbeteren van de prestaties van het bovengrondse openbaar vervoer. De verbetering van het comfort van de klanten en de toegankelijkheid van de haltes vormen ook prioritaire elementen van het plan. Verder wordt momenteel een opleidingsprogramma voor de chauffeurs bestudeerd. Ze worden opgeleid in een techniek die het brandstofverbruik verlaagt en het comfort van reizigers en buurtbewoners tezelfdertijd vergroot. Technologische innovatie en duurzaam verbruik: De integratie van de HQE-aanpak (Haute Qualité Environnementale - hoge milieuwaarde) in de projecten voor de bouw en de renovatie van gebouwen vormt een ambitieuze doelstelling voor
de MIVB die volledig tot uiting zal komen bij de noodzakelijke werken voor de inrichting van de toekomstige zetel. Het plan voorziet ook in de aankoop van steeds meer ecologische bussen en het zoeken naar rollend materieel dat op energievlak meer performant is. Levenskwaliteit binnen de onderneming: De versterking van de aantrekkingskracht van het beroep van chauffeur en de verbetering van de arbeidsomstandigheden onder meer dankzij het invoeren van specifieke bijscholingsprogramma’s is een belangrijke taak voor de MIVB die tezelfdertijd de budgettaire impact van het personeel moet optimaliseren. Het plan voorziet ook meer inzet voor het aanpassen van de exploitatietaken aan de noden van de klanten. Met 268 vakgebieden en 28 verschillende nationaliteiten was de MIVB tot nu toe steeds een voorbeeld van harmonieuze integratie. Omdat deze diversiteit een rijkdom zou blijven, voorziet het plan onder meer in de formele integratie in een ethisch charter van de goede praktijken voor het dagelijks beheer van de diversiteit.
Het label “Ecodynamische onderneming” Het plan voor duurzame ontwikkeling 2006-2010 verbindt de MIVB tot het voortzetten van de procedure “Ecodynamische onderneming” die in 2002 werd opgestart. Momenteel hebben twee sites, een stelplaats en een werkplaats, het label verkregen evenals alle metrostations. De volgende doelstelling is het verkrijgen van het label voor de vestiging in Haren. Het label “Ecodynamische onderneming” beloont de inspanningen die een bedrijf levert ten voordele van het milieubeheer. Isolatie, omgang met gevaarlijk afval, lawaaireductie, energiebeheer, promotie van intermodaliteit,… Het zijn allemaal criteria die het Brussels Instituut voor Milieubeheer, die dit label toekent, ziet ten voordele van de MIVB . 39 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
De uitdagingen
3. Investeringscapaciteit Met het oog op duurzame ontwikkeling willen de MIVB en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de groei bestendigen die het openbaar vervoer kent en een geldig en duurzaam alternatief aanbieden voor het individueel vervoer. Daartoe moeten ze klaar zijn om grotere volumes reizigers te vervoeren. Deze doelstelling vereist een snelle groei van de capaciteit van het netwerk, zowel op het vlak van voertuigen als op het vlak van infrastructuur. Het netwerk moet dus uitgebreid worden met extra lijnen, er moeten eigen beddingen komen, afstandsbediening van de lichten en toegangscontrole in de metro. Ook de toekomstige ontwikkelingsmogelijkheden van het net moeten onderzocht worden. Vandaag overschrijdt de evolutie van het aantal reizigers al die van de investeringscapaciteit van de MIVB. Het gemiddelde investeringsvolume ging van 38,8 miljoen euro voor de periode 1999-2005 naar 80 miljoen euro in 2006 en zou in de komende jaren een niveau van zo’n 125 miljoen euro per jaar moeten bereiken.
van het netwerk en de infrastructuur en anderzijds de exploitant. Deze structuur zal het ook mogelijk maken om bepaalde infrastructuuractiviteiten die momenteel verspreid zijn over de MIVB en het ministerie van het Brussels Gewest samen te brengen en zorgt voor meer symbiose en schaalvergroting. Ten slotte zal dankzij deze constructie de financiering van de infrastructuur van het openbaar vervoer blijven verlopen volgens een bedrijfsen dienstenlogica en niet uitsluitend volgens een budgetlogica. Daar Citeo geen deel uitmaakt van de perimeter van gewestelijke consolidatie zullen de leningen geen directe weerslag hebben op het evenwicht van het budget van het Gewest. Welke zijn de opdrachten van Citeo? De nieuwe vennootschap staat in voor de bestaande vervoersinfrastructuur van de MIVB. Citeo zal, door middel van een financiering via lening, zorgen voor nieuwe investeringen maar ook voor het dagelijks onderhoud van deze infrastructuur en de noodzakelijke vervangingen en onderhoud. Deze opdracht wordt vastgelegd in een concessiecontract van een openbare dienst tussen de MIVB en Citeo. De MIVB zal Citeo volgens dat contract een periodieke vergoeding betalen voor het gebruik van de infrastructuur.
Het ontstaan van Citeo In deze context ontstond in 2006 het plan voor het oprichten van een onafhankelijk filiaal van de MIVB dat zou instaan voor diens infrastructuuractiviteiten en dat er contractueel mee verbonden zou zijn. Het aandeelhouderschap van deze nieuwe publiekrechtelijke vennootschap zal in handen zijn van de MIVB en de GIMB (Gewestelijke Investeringsmaatschappij Brussel). De activa van om en bij de 300 miljoen euro beslaan alle vastgoedactiva die momenteel beheerd worden door de Infrastructuurdirectie van de MIVB (sporen, gebouwen,…). De oprichting van Citeo beantwoordt aan de wens voor een grotere transparantie en een grotere doeltreffendheid op het vlak van de ontwikkeling van het openbaar vervoer door een onderscheid mogelijk te maken tussen enerzijds de beheerder 40 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Bovendien zal Citeo op verzoek van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest moeten instaan voor de bouw en het onderhoud van de gewestelijke vervoersinfrastructuur en in het bijzonder de metro- en premetro-installaties. Maar Citeo wil zich niet beperken tot deze twee “institutionele” klanten. Dankzij de ervaring die werd opgedaan via deze grote contracten en de verbetering van de doeltreffendheid zal deze nieuwe onderneming zich ook positioneren op de markt van de technische bijstand voor openbare vervoersprojecten in België en het buitenland. Van meet af aan zal het filiaal Citeo instaan voor het beheer van alle aspecten van de commerciële ruimtes die uitgebaat worden in de metrostations.
Op termijn wil Citeo dus een belangrijke speler worden op de infrastructuurmarkt. Dat zou de MIVB niet alleen als aandeelhouder ten goede moeten komen maar ook als klant van een doeltreffende leverancier van diensten.
4. Het beheerscontract De grote beheersprincipes van de MIVB zijn vastgelegd in een meerjarig beheerscontract met het Gewest. Dit contract regelt de doelstellingen die toegewezen zijn aan de partijen en de kalender ervan, de modaliteiten voor de opbouw en de wijziging van het netwerk, het investeringsplan, de tarieven en dotaties, de incentives en de sancties om de verbintenissen te doen naleven, de grote elementen van het ondernemingsplan en de voorwaarden voor de herziening van het contract. Momenteel ondertekenden het Gewest en de MIVB drie beheerscontracten, telkens voor een duur van vijf jaar: in 1991, 1996 en 2001. 2006 werd gekenmerkt door de evaluatie van het contract 20012005 dat de facto verlengd werd door de afwezigheid van een nieuw contract. 2006 stond tevens in het teken van de onderhandelingen rond het nieuwe beheerscontract 2007-2011. De oriëntatienota met het oog op dit nieuwe contract werd op 11 mei 2006 goedgekeurd door de Brusselse regering. De grote opties van het nieuwe beheerscontract plaatsen de klant nog steeds centraal. Het vervoersaanbod moet steeds beter beantwoorden aan de mobiliteitsbehoeften van de personen die zich in Brussel verplaatsen. Ook de verwachtingen en het gedrag van de klanten van vandaag evolueren. De MIVB moet niet alleen beantwoorden aan de constante stijging van het aantal reizigers (dat houdt in dat zij 295 tot 325 miljoen verplaatsingen per jaar tegen 2010 moet aankunnen) maar zij moet ook rekening houden met de nieuwe gewoontes en het aanbod uitbreiden buiten de traditionele spitsuren.
Naast de vergroting van het aanbod voorzien in de richtplannen voor metro, tram en bus vermeldt de oriëntatienota ook nieuwe uitbreidingen van het netwerk, eventuele verhogingen van de frequenties en de omvang van de dienstverlening en het in aanmerking nemen van specifieke noden, waaronder de oprichting van nachtbussen voor arbeiders die in ploegen werken en andere nachtelijke verplaatsingen. Om te beantwoorden aan de noodzaak van een doeltreffend openbaar vervoersnetwerk en om nog meer te voldoen aan de verwachtingen van de klanten zullen de inspanningen voor de verbetering van de reissnelheid worden voortgezet in het kader van het actieplan dat in maart 2006 werd goedgekeurd door de Brusselse regering. Op het vlak van de kwaliteit van de dienstverlening zullen ook nieuwe uitdagingen moeten worden aangegaan. De MIVB moet onder meer een plan opstellen om beter de oorzaken en de gevolgen van verstoringen in het aanbod te beheren en de communicatie met de klanten te verbeteren. Zij moet rekening houden met de specifieke noden van bepaalde categorieën van klanten, bijvoorbeeld de verwachtingen van toeristen en bezoekers op het gebied van Engelstalige informatie. Ten slotte moeten ook inspanningen worden geleverd voor de verbetering van de veiligheid van de ondergrondse infrastructuur. De groei van de mobiliteitsdiensten van de MIVB zal leiden tot een verhoging van het aantal personeelsleden. De onderneming volgt zo de dynamiek van de Brusselse regering die van tewerkstelling één van haar prioriteiten heeft gemaakt. Maar dit element zal ongetwijfeld wegen op de werkingsuitgaven van de onderneming. Om dit effect te compenseren en te voldoen aan de vereisten van het beheerscontract op het vlak van de verbetering van de dekkingsgraad wil de MIVB een voluntaristisch commercieel beleid invoeren om nieuwe klanten aan te trekken. 41 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Conclusie en Perspectieven
In een tijd waarin duurzame ontwikkeling door de opwarming van het klimaat een grote uitdaging is geworden voor onze maatschappij, staan mobiliteit en het openbaar vervoer centraal in de stadsontwikkeling. De MIVB kan zich alleen maar verheugen over dit enthousiasme en kan proberen voordeel te halen uit deze trend om haar groei met stevige tred voort te zetten. Maar de openbaarvervoersmaatschappij moet ook het voortbestaan verzekeren van de opdracht die haar werd toevertrouwd, door een verstandig en streng beheer van de middelen die te harer beschikking worden gesteld. Blijven groeien zonder een stijging van de kosten, dat is onze uitdaging voor de komende jaren. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft zijn openbaarvervoersmaatschappij de opdracht gegeven de productiviteit elk jaar regelmatig te doen toenemen. Dit is een grote uitdaging waarvoor alle actoren binnen het bedrijf zich zullen moeten inzetten. Alle bedrijfseenheden zullen hun werkingsprocessen intensief moeten onderzoeken – dit is ongetwijfeld een van de sleutels tot het welslagen van deze opdracht. In 2006 werden de eerste etappes van het plan voor de hertekening van het net gerealiseerd. De gedaanteverwisseling wordt in verschillende fasen voortgezet totdat de metrolus van de Kleine Ring in 2009 gesloten is. De volgende etappes zullen waarschijnlijk voor tijdelijke verwarring zorgen bij de regelmatige gebruikers van het net maar ze zullen uitmonden in een betere kwaliteit van de dienstverlening aan de klant, de belangrijkste doelstelling van de MIVB. De huidige herstructurering is echter geen doel op zich. De MIVB vestigt veel hoop op het nieuwe beheerscontract dat haar bindt aan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In de komende jaren zullen de maatschappij voor openbaar vervoer en haar toeziendhoudende overheid meer dan ooit vooruit moeten lopen op de behoeften van een voortdurend evoluerende hoofdstad en de bases moeten leggen voor het openbaar vervoer van het komende decennium. De uitdagingen en de belangen werden duidelijk vastgelegd. Het contract omvat nog ambitieuzere projecten dan de lopende, onder andere de tram-trein, nieuwe spoorverlengingen en de herlancering van de uitbreiding van de metro. Mobiliteit moet jaren op voorhand gepland worden om haar toekomst veilig te stellen.
42 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Statistieken 2006
43 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Indicatoren 2006
2005
17,6 1,9 31,3 7,0 35,7 174,7 0 1,2 269,4
17,7 1,8 31,3 5,9 34,4 162,4 0,1 1,2 254,8
6,55 0,71 11,62 2,58 13,24 64,85 0 0,44 100,00
6,97 0,72 12,28 2,30 13,49 63,73 0,04 0,48 100,00
122,5 70,8 76,1 269,4
114,5 68,8 71,5 254,8
11 606 257 19 851 941 4 782 481 501 581 477 159 37 219 419
11 420 934 19 767 363 4 778 863 491 642 482 907 36 941 709
Aantal ritten (in miljoenen) Eenritkaarten Vijfrittenkaarten Tienrittenkaarten Dagkaarten Schoolabonnementen Algemene abonnementen Personeel van De Post en Belgacom Extravervoer + minibus voor gehandicapten TOTAAL
Onderverdeling in ritten (in %) Eenritkaarten Vijfrittenkaarten Tienrittenkaarten Dagkaarten Schoolabonnementen Algemene abonnementen Personeel van De Post en Belgacom Extravervoer TOTAAL
Aantal reizen op het net per wijze van vervoer (in miljoenen) Metro Tram Bus TOTAAL
Kilometerproductie (in rijstel-km)* Tram Bus (nachtbus inbegrepen) Metro Minibus Extravervoer TOTAAL
* nieuwe norm gebruikt in 2006 van 4p/m² (cijfers 2005 herberekend op deze basis).
44 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
2006
2005
Directe ontvangsten Biljetten Kaarten Schoolabonnementen Algemene abonnementen + Personeel van De Post en Belgacom Terugbetaling op verkoop Extravervoer Vervoer van mindervaliden Diversen (eendagkaarten, toeslagen) TOTAAL DIRECTE ONTVANGSTEN
25 620 570,89 33 352 529,68 8 902 502,03 60 440 948,06 - 198 026,14 2 138 398,30 56 664,62 7 244 841,54 137 558 428,98
25 408 122,31 31 673 839,25 8 426 097,59 54 830 945,12 - 288 300,06 2 059 024,48 57 380,19 6 569 679,41 128 736 788,29
Indirecte verkeersontvangsten Toelagen voor voordeeltarieven TOTAAL
35 917 748,00 173 476 176,98
25 427 056,00 154 163 844,29
€ 0,64
€ 0,60
2 269 762 3 729 052
1 963 547 3 370 896
Metro Tram Bus (nachtbus niet inbegrepen) Extravervoer TOTAAL
2 437,8 1 424,7 1 346,7 36,1 5 245,5
2 334,0 1 377,8 1 334,0 36,4 5 088,3
Gemiddeld bezettingspercentage van de voertuigen
22,07%
21,44%
Verkeersontvangsten (in €)
Verkeersontvangsten/rit
Handelsinkomsten (in €) Publiciteit Verhuring
Plaatsen-kilometers in reizigersdienst (in miljoenen)*
* nieuwe norm gebruikt in 2006 van 4p/m² (cijfers 2005 herberekend op deze basis).
45 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
2006
2005
29,7 17,0 17,6
29,7 16,8 17,6
28,9 30,0 31,1
28,8 29,3 31,1
15,9 16,7 19,4
15,8 16,3 19,1
16,1 17,0 20,7
16,2 17,0 20,7
100,00% 95,85% 82,38%
100,00% 98,90% 82,49%
43,40% 53,96%
43,00% 39,22%
100,00% 7,40% 11,00%
100,00% 0,00% 3,00%
Percentage van toegankelijke stations
21,70%
20,9%
Percentage beschikbaarheid van roltrappen (2) Metro Premetro
95,64% 95,88% 93,66%
96,03% 96,09% 95,53%
Reissnelheid tijdens de winterdienst (in km/uur) Weekgemiddelde Metro Tram Bus Dagelijkse schommelingen van maandag tot vrijdag Metro Spitsuren Daluren Avond Tram Spitsuren Daluren Avond Bus Spitsuren Daluren Avond Percentage klanten die van een CEN-gecertificeerde dienst genieten Metro Tram Bus Percentage diënsten met proces kwaliteitscontrole ISO Percentage eigen beddingen (beheerscontract)
Toegankelijkheid voor Personen met Beperkte Mobiliteit Percentage van toegankelijke voertuigen (1) Metro Tram Bus
(1) nieuwe normen opgemeten in 2006 waarop 2005 berekend werd (2) omvat ook de liften en roltrappen (uitgezonderd premetro)
46 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
2006
2005
43 948 2 282 886
46 414 2 772 950
2,80%
2,95%
€ 61 724,00 € 3 032 110,97 € 3 093 834,97
€ 60 938,00 € 2 805 053,67 € 2 865 991,67
8 584 286
11 631 308
Bestrijding van het zwartrijden Aantal opgestelde verslagen bij vaststelling van de feiten Aantal gecontroleerde reizigers door het personeel Veiligheid en Controle Coëfficient van de zichtbare fraude Bedrag van de geïnde toeslagen Ter plaatse Via post- en bankrekening TOTAAL
Processen-verbaal wegens fout geparkeerde voertuigen Opgestelde processen-verbaal Wegslepen van fout geparkeerde voertuigen
47 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Indicatoren human resources
Totaal personeelsbestand Personeel in actieve dienst bij de maatschappij Gedetacheerd personeel Personeel in niet-actieve dienst Totaal M/V ALGEMEEN TOTAAL Voltijdse Equivalenten (VTE) bij de maatschappij Nationaliteit van het personeel Belgische werknemers Werknemers uit andere EU-landen Werknemers uit niet EU-landen Schommeling van het personeelsbestand Gepensioneerd tijdens het jaar Overleden Uitgetreden en ontslagen Aangeworven Totaal personeelsbestand op 31 december Verschil met vorig jaar
2006
2005
Mannen Vrouwen 5 836 502 101 40 46 9 5 882 511 6 393 6 128
Mannen Vrouwen 5 641 447 103 39 46 7 5 790 493 6 283 6 027
5 790 430 173
5 689 407 187
122 10 159 384 5 882 + 92
KM/VTE
11 0 20 48 511 + 18
109 8 181 412 5 790 + 114
2006
2005
6 283
6 296
Leeftijd Onderverdeling van het personeel volgens anciënniteit
48 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
8 1 14 43 493 + 20
25 jaar en ouder
34,68
20 tot 24 jaar
6,08
15 tot 19 jaar
6,29
10 tot 14 jaar
10,25
5 tot 9 jaar
18,80
Jonger dan 5 jaar
23,90
Onderverdeling van het personeel volgens leeftijd
> 65
0,1
60-65
0,9
55-59
9,2
50-54
17,2
45-49
18,0
40-44
12,1
35-39
12,4
30-34
14,4
25-29
12,3
<25
3,5
2006
2005
176 317 4 834 2,40
171 555 4 080 2,04
63 526 57,76 1,38 9 967
94 614 68,07 2,02 7 710
7,1
7,5
6 195 2 361 1 466 821
6 474 2 146 1 514 558
Opleiding Aantal opleidingsuren Mensen in opleiding Percentage van de opleidingkosten in de loonmassa
Arbeidsongevallen Ongevallen op weg naar het werk Werkongevallen Graad van frequentie Graad van ernst Aantal aangepaste werkdagen
Afwezigheid wegens ziekte (in %)
Activiteiten van de Arbeidsgeneeskundige dienst Geneeskundige onderzoeken Electro-cardiogrammen Vaccinaties Radiografische onderzoeken
49 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Indicatoren leefmilieu 2006
2005
71,0 47,4 488 279
59,6 24,0 507 137
35,95 0,90 5,90
42,93 2,40 5,70
95 683
102 784
16,00 100,00
10,30 100,00
219 989 339
217 120 337
3 13,20
3 13,20
2
1
Lucht Percentage propere voertuigen Percentage propere bussen Aantal trams en metrostellen (electrische tractie) Aantal propere bussen
Geluid Behandeling van de overlast door tramsporen (km) Geslepen sporen Sporen behandeld met antitrillingsysteem Sporen behandeld met systemen van rubberen oppervlak
Water Waterverbruik (m3)
Afval Percentage stations met selectieve sortering Percentage sites betrokken bij selectieve sortering
Energie Energie HS verbruikt (in kWh)
Milieubeleid Aantal sites gecertificeerd “eco-dynamische onderneming” Percentage arbeiders in gecertificeerde sites
Bodem Aantal sites (buiten sporen) dat gesaneerd werd tijdens het jaar
50 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Net 2006
2005
346,2 131,4 39,5 11,7 71,3 349,2
333,5 128,4 39,0 12,1 67,5 348,6
69 2 177 1 442
68 2 136 1 378
422 394 611 424
422 394 611 424
Aslengten (in km) Totale lengte enkelspoor tram en metro Totale aslengte tram Totale aslengte metro (eindpunten inbegrepen) Totale aslengte tram in tunnel (toegangshellingen in exploitatie inbegrepen) Aslengte tram in eigen bedding (tunnels inbegrepen) Totale aslengte bussen
Halteplaatsen Metrostations (1 naam = 1 station) Totaal aantal halteplaatsen Aantal bovengrondse halteplaatsen met schuilhokje Gemiddelde afstand tussen de halten (in meter) Autobus Trams buiten premetro Metro en premetro Gemiddelde van het net
Geëxploiteerde lijnen
2006
Totaal geëxploiteerde lengte (in km) Metro 1A Koning Boudewijn - Herrmann-Debroux 1B Erasmus - Stokkel 1A en 1B gemeenschappelijk vak Beekkant - Merode 2 Delacroix - Simonis TOTAAL
17,23 18,49 6,14 8,05 49,91
Tram 3 18 19 23 24 39 44 52 55 56 81 82 83 90 91 92 93 94 TOTAAL
Churchill - Noord (B) Dieweg - Houba-de Strooper Groot-Bijgaarden - De Wand Heizel - Churchill Boondaal (B) - Schaarbeek (B) (5) Montgomery - Ban Eik Montgomery - Tervuren Station Drogenbos - Esplanade Bordet (B) - Stilte Schaarbeek (B) - Marius Renard Heizel - Montgomery Berchem (B) - Montgomery (1) Berchem (B) - Zuid (B) (4) Zuid (B) - Rogier (2) Louiza - (P) Stalle Fort-Jaco - Schaarbeek (B) Schaarbeek (B) - Marie-José (3) Herrmann-Debroux - Kerkhof Jette
6,66 17,34 9,20 15,82 10,61 8,76 9,34 16,11 15,29 10,94 16,44 13,96 6,20 15,45 6,05 12,64 10,08 16,39 217,28
(1) Wordt noch ‘s avonds, noch op zaterdagen, zon-en feestdagen geëxploiteerd. (2) Wordt ‘s avonds slechts tussen Rogier en Berkendaal geëxploiteerd. (3) Wordt noch ‘s avonds, noch op zon-en feestdagen geëxploiteerd. (4) Wordt slechts geëxploiteerd van Mennekens tot het Zuidstation tijdens de week tussen de spitsuren. (5) Wordt slechts geëxploiteerd tijdens de spitsuren van maandag tot vrijdag.
51 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
2006 Autobus 11 12 13 14 20 21 22 27 28 29 30 31 34 36 38 41 42 43 45 46 47 48 49 50 53 54 57 58 59 60 61 63 65 66 69 71 72 75 78 80 84 85 87 89 95 96 98 TOTAAL
Schuman - Brussels Airport (0) Brussels City - Brussels Airport (1) (2) (6) (14) Simonis - (H) AZ - VUB Noord (B) - (H) AZ - VUB (3) Hunderenveld - Delacroix Hertog - NATO (2) (4) (5) Luxemburg (B) - Montgomery (4) (6) Zuid (B) - Verheyleweghen Schuman - Konkel De Brouckère - Hof-ten-Berg Kraainem - Oppem (7) Kraainem - Hippodroomlaan (12) (13) Sint-Anna - Naamsepoort (8) Schuman - Konkel Noord (B) - Homborch (15) Wiener - Kalevoet (B) (4) Viaduct E40 - Wiener Helden - Diesdelle Roodebeek - Sint-Vincentius (7) Moortebeek - De Brouckère De Brouckère - Vilvoorde (B) (10) Beurs - Ukkel Stalle (B) Zuid (B) - Bockstael Zuid (B) - Lot (B) (H) AZ-VUB - (H) Militair (16) Machelen - Vorst-Centrum Noord (B) - (H) Militair (12) Vilvoorde (B) - Rogier Bordet (B) - (H) Etterbeek-Elsene De Brouckère - Diesdelle (17) Noord (B) - Montgomery Maes - Machtens De Brouckère - Bourget (9) De Brouckère - Kerkhof van Brussel J. Bordet - Schaarbeek (B) (12) De Brouckère - Delta ADEPS - ULB-Devèze (6) CERIA - Goede Lucht (6) Zuid (B) - Humaniteit (4) (6) Andromeda - Naamsepoort Beekkant - Heizel Beekkant - Berchem (B) Simonis - Basilix Heizel - Westland Shopping Beurs - Heiligenborre Beurs - Herrmann-Debroux (11) (H) Erasme - Helden (4) (6)
* niet in het totaal verrekend (0) Wordt slechts geëxploiteerd op zaterdag en zondag in de plaats van lijn 12 en 21. (1) Expresslijn - doet niet alle haltes aan. (2) Wordt vervangen door lijn 11 op zaterdag en zondag. (3) Wordt geëxploiteerd ‘s avonds via het traject van lijn 13. (4) Wordt ‘s avonds niet gebruikt. (5) Wordt buiten de spitsuren slechts geëxploiteerd tussen Schuman en Lekaerts. (6) Wordt niet geëxploiteerd op zaterdag en zondag. (7) Wordt noch ‘s avonds noch op zondag geëxploiteerd. (8) Wordt slechts geëxploiteerd tussen de Naamsepoort en Oudergem-shopping ‘s avonds.
52 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
*13,09 13,74 5,49 6,73 7,40 9,41 4,75 8,73 6,09 9,27 4,92 3,96 6,82 11,96 15,33 12,29 10,23 9,42 7,11 7,58 14,30 8,50 12,56 10,56 14,13 18,91 8,83 10,64 10,73 10,43 5,92 15,24 9,23 9,35 4,00 7,65 5,21 5,01 5,09 8,50 13,64 3,98 4,08 12,98 11,20 9,98 8,48 420,36
(9) (10) (11) (12) (13) (14) (15) (16)
Wordt slechts geëxploiteerd tussen NAVO en de Brouckère buiten de spitsuren. Naar Vilvoorde (B) of Vilvoordebrug. Wordt tijdelijk slechts geëxploiteerd tussen Ducale en Herrmann-Debrouw tijdens de spitsuren. Wordt slechts geëxploiteerd tijdens het spitsuur van maandag tot vrijdag. Beperlt geëxploiteerd op zaterdag en zondag namiddag. Wordt slechts geëxploiteerd tussen Brussels Airport en Schuman ‘s ochtends vroeg en ‘s avonds. Wordt tijdelijk van maandag tot vrijdag slechts tussen Ducale en Homborch geëxploiteerd. Wordt slechts geëxploiteerd tussen (H) AZ-VUB en Val Maria ‘s avonds en op zaterdag en zondag de hele dag. (17) Wordt tijdelijk enkel van maandag tot vrijdag geëxploiteerd tussen het Centraal Station en Diesdelle.
2006
2005
€ 1,50 € 6,70 € 4,00 € 9,00 € 12,00 € 6,70
€ 1,50 € 6,50 € 3,80 € 9,00 € 12,00 € 6,50
€ 42,50 € 30,00 € 425,00 € 300,00
€ 40,00 € 29,00 € 400,00 € 290,00
€ 200,00 € 120,00 € 160,00 € 80,00 gratis
€ 200,00 € 120,00 € 160,00 € 80,00 gratis
MIVB-abonnement (3) (9) 1 kalendermaand 1 kalendermaand junior/senior 12 kalendermaanden 12 kalendermaanden junior/senior “J” Abonnement 6-12 jaar Abonnement 65 jaar (8)
€ 38,00 € 26,50 € 380,00 € 265,00 gratis gratis
€ 36,00 € 25,50 € 360,00 € 255,00 gratis gratis
Airport Line Eenritkaart Tienrittenkaart Abonnement MIVB + Airport + 1 kalendermaand (3) Abonnement MIVB+ Airport +12 kalendermaanden (3)
€ 3,00 € 24,00 € 45,00 € 450,00
€ 3,00 € 45,00 € 450,00
€ 7,70 € 77,00
€ 7,70 € 77,00
€ 45,00 € 540,00
€ 45,00
Enkel stadsnet Tienrittenkaart (5) (9)
€ 10,50
€ 10,00
Brussels Card (10)
€ 30,00
€ 30,00
Tarieven Volledig net Eenritkaart (1) (4) (9) Vijfrittenkaart (2) (5) (9) Dagkaart (1) (4) (9) Kaart 3/5 (2) (6) (9) Kaart 5/10 (2) (7) (9) Groepskaart (2) (3) (9) MTB-abonnement (4) (9) 1 kalendermaand 1 kalendermaand junior/senior 12 kalendermaanden 12 kalendermaanden junior/senior Schoolabonnement (3) (9) familie met 1 of 2 kinderen: familie met 3 of meer kinderen:
1e abonnement 2e abonnement 1e abonnement 2e en 3e abonnement 4e abonnement en volgende
WIGW-abonnement (3) (9) 1 maand 1 jaar Everybody abonnement (3) (9) 28 dagen 365 dagen (3) (9)
(1) Wordt in de voertuigen verkocht. (2) Wordt buiten de voertuigen verkocht. (3) Geldig op het ganse MIVB-net. (4) Geldig op het MIVB-net en op het Brusselse stadsnet van De Lijn, TEC en NMBS (2e klasse). (5) Geldig op alle voertuigen van het openbaar vervoer die het Gewest bedienen. (6) Onbeperkt toegang gedurende 5 dagen 3 periodes van 24u. (7) Onbeperkt toegang gedurende 10 dagen 5 periodes van 24u. (8) Geldig op het MIVB-net (gedurende de week na 9 uur) en op het net van De Lijn, TEC. (9) Behalve lijn 12 tussen NATO en Brussels Airport en op lijn N71.
53 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
2006
2005
53 37 90
53 37 90
Gelede rijtuigen type 4000 Gelede rijtuigen type 3000 Gelede rijtuigen type 2000 Gelede rijtuigen met 4 draaistellen Gelede rijtuigen met 3 draaistellen Trams met 2 draaistellen TOTAAL
9 27 51 61 128 35 311
2 51 61 128 48 290
Standaardbussen Gelede bussen Bussen extravervoer Midibus Minibus voor mindervaliden TOTAAL
456 53 30 41 18 598
450 32 30 41 18 571
AANTAL VOERTUIGEN OP HET NET
949
951
Park van het rollend materieel Metro-eenheden van 2 rijtuigen Metro-eenheden van 3 rijtuigen TOTAAL
800
Maandag-vrijdag
700
Schoolvakantie 600
Zaterdag Zondag
500
400
300
200
100
0 4
5
6
7
8
* Aantal voertuigen in exploitatie
54 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
Infrastructuur 2006
2005
Vaste installaties in exploitatie Remises Tram Bus Metro
5 3 1
5 3 1
Werkplaatsen Tram Bus en tram gemengd Bus Metro Infrastructuur
2 1 1 1 2
2 1 1 1 2
69 9
68 9
215 850 92 480 6 95 88 467
210 090 88 187 6 95 85 465
164 74
163 74
79 72
77 71
12,3 73,4 85,7
12,0 72,5 84,5
238,3 14,6 8,4 261,3
229,1 15,4 8,9 253,4
Gebouwen en stations
Metro- en premetrostations - waarvan overstapstations
Elektriciteit en signalisatie Geïnstalleerd elektrisch vermogen: Tractie (in kW) Verlichting en drijfkracht (in kVA) HS-verdeelposten Transformatieonderstations Tractieonderstations HS-kabels in dienst (in km) LS-kabels in dienst (in km): Tram 700 V Metro 900 V Signalisatie van de metro (1) Wissels met elektrische bediening Seinposten
Sporen (in km) Enkelspoor in exploitatie Metro Bovengronds Tunnel TOTAAL Tram Bovengronds Premetro Diverse tunnels (2) TOTAAL
(1) Gebouwencomplex Delta en Demets niet inbegrepen (1) Tunnels Simonis, Montgomery, Grondwet, Overdektestraat, De Wand-Dikke Linde.
55 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
2006
2005
14,8 9,3 24,1
16,9 9,3 26,2
371,1
364,1
10,6 33 71
9,7 27 32
11,5 43 76
10,8 41 70
0,4
6,6
28,4 14,1 262 105
16,6 17,5 313 98
11 0 195
6 0 184
0 7 195 4
2 2 188 1
Remises en werkplaatsen (km) Tram Metro Totaal ALGEMEEN TOTAAL
Vervaardiging Sporen (km enkelspoor) Wissels Hartstukken
Vernieuwing Sporen (km enkelspoor) Wissels Hartstukken
Verwijdering Sporen (km enkelspoor)
Bovenleiding Onderhoud, vernieuwing, herstelling Vernieuwde trolleydraad (in km) Vernieuwde ophangingskabels (in km) Geplaatste palen Verwijderde palen Elektrische bediening van de wissels Geplaatst Verwijderd In dienst Afstandsbediening verkeerslichten en tramsignalisatie Indienststelling Buitendienststelling In dienst In afwachting
56 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Juridische dienst en betwiste zaken Overheidsopdrachten De Belgische wetgeving, van kracht vanaf 1 mei 1997, voorziet in de vrije keuze tussen de procedures: aanbesteding, offerteaanvraag en onderhandelde opdrachten, maar verplicht bij opdrachten boven € 135 000 tot publicatie in het Bulletin der Aanbestedingen, en in het officieel Blad van de Europese Gemeenschappen indien de Europese financiële drempels (€ 422 000 voor leveringen en diensten - € 5 278 000 voor werken) bereikt worden.
2006 Bedrag in € Aantal dossiers Opdrachten van meer dan € 5 500
90 537 710,92
640
Opdrachten volgens het systeem van onderhandeldekwalificatie: Werken Leveringen Diensten
3 646 249,98 0 2 583 119,08 1 063 130,90
54 0 38 16
Opdrachten volgens het systeem van kwalificatie - beperkte aanbesteding: Werken Leveringen Diensten
7 697 983,77 7 697 983,77 0 0
12 12 0 0
Opdrachten volgens de open procedure met publiciteit: Werken Leveringen Diensten
5 981 617,07 3 497 397,23 1 248 258,00 1 235 961,84
11 4 4 3
Opdrachten volgens de open procedure zonder publiciteit: Werken Leveringen Diensten
21 911 023,42 6 111 620,64 8 932 899,02 6 866 503,76
535 65 309 161
TOTAAL
39 236 874,24
612
België
57 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
2006 Bedrag in €
Aantal dossiers
40 144 182,86 1 846 430,56 22 604 904,28 15 692 848,02
21 1 13 7
Opdrachten volgens de procedure van beperkte offerte-aanvragen: Werken Leveringen Diensten
6 080 150,00 6 080 150,00 0 0
1 1 0 0
Opdrachten volgens de open procedure - algemene offerte-aanvraag: Werken Leveringen Diensten
4 856 003,82 4 856 003,82 0 0
5 5 0 0
220 500,00 0 0 220 500,00 51 300 836,68
1 0 0 1 28
Europa Opdrachten volgens de open procedure met publiciteit: Werken Leveringen Diensten
Opdrachten met kwaliteitssysteem - beperkte toewijzing: Werken Leveringen Diensten TOTAAL
2006
2005
5 391
5 289
1,77 0,29 0,15 1,84 0,98
1,30 0,37 0,09 1,23 0,67
€ 1 024,63 € 48,36 € 26,12 € 951,62 € 504,07
€ 371,90 € 72,37 € 14,06 € 661,44 € 272,16
Verkeersongevallen Geopende dossiers Indeling van de ongevallen (per miljoen plaatsen-km) Tram Premetro Metro Autobus Gemiddelde van het net Financiële last van de ongevallen (per miljoen plaatsen-km) Tram Premetro Metro Autobus Gemiddelde van het net
58 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
2006
2005
Reizigers
Derde
Reizigers
Derde
0,22 0,24 0,13 0,37 0,22
1,55 0,05 0,02 1,48 0,76
0,19 0,04 0,02 0,21 0,11
1,11 0,33 0,07 1,02 0,56
Ongevallen van reizigers en derden (per miljoen-plaatsen-km) Tram Premetro Metro Autobus Gemiddelde van het net
2006
2005
596 453 322 1 493 277
662 618 269 1 507 346
€ 4 564 428,78 € 858 722,23 € 455 559,45 € 2 278 157,94 € 201 111,62 € 8 357 980,02
€ 4 394 555,46 € 855 826,54 € 436 859,21 € 2 195 057,50 € 178 621,96 € 8 060 920,67
Incidenten Ontreddering van de diensten: Tram Bus Overtredingen ten laste van het personeel Agressies Vandalisme, verstoring, ongeoorloofde aanplakkingen, enz (1)
Beheer van de verzekeringen (premies uitbetaald in €) Hoofdzakelijk voor: Werkongevallen Alle industriële risico’s en branden Burgerlijke aansprakelijkheid «Exploitatie» Hospitalisatie Anderen TOTAAL UITBETAALDE PREMIES
(1) Sinds 2003, worden enkel de ernstige incidenten in rekening gebracht.
59 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Balans Uittreksel uit het financiëel verslag Activa 2006
2005
0,00 0,00
0,00 0,00
363 183 100,04 50 325 372,80 276 118 495,22 118 182 709,78 751 999,33 122 128 975,69 930 690 652,86
312 552 356,60 45 945 994,60 216 004 500,87 125 750 480,02 233 019,91 82 677 748,76 783 164 100,76
247 992,68 804 675,05
247 992,68 440 998,01
0,00 44 795 789,21 45 848 456,94
0,00 48 087 865,42 48 776 856,11
3 054 313,23 3 054 313,23
3 302 910,66 3 302 910,66
17 114 709,54 1 050 607,72 0,00 18 165 317,26
16 256 666,42 791 265,42 0,00 17 047 931,84
17 370 994,33 114 534 029,24 131 905 023,57
25 246 764,49 97 330 027,52 122 576 792,01
0,00 18 276 769,67 5 800 518,53 1 153 741 052,06
0,00 6 228 037,75 6 115 624,60 987 212 253,73
Vaste activa I. Oprichtingskosten II. Immateriële vaste activa III. Materiële vaste activa A. Terreinen en gebouwen B. Installaties, machines en uitrusting C. Meubilair en rollend materieel D. Overige materiële vaste activa E. Overige materiële vaste activa F. Activa in aanbouw en vooruitbetalingen TOTAAL IV. Financiële vaste activa A. Verbonden ondernemingen B. Ondernemingen waarmee een participatieverhouding bestaat C. Andere financiële vaste activa 1. Aandelen 2. Vorderingen en borgtochten in contanten TOTAAL
Vlottende activa V.
Vorderingen op meer dan een jaar B. Overige vorderingen TOTAAL VI. Voorraden en bestellingen in uitvoering A. Voorraden 1. Grond- en hulpstoffen 2. Goederen in bewerking B. Bestellingen in uitvoering Totaal VII. Vorderingen op ten hoogste één jaar A. Handelsvorderingen B. Overige vorderingen Totaal VIII. Geldbeleggingen B. Overige beleggingen IX. Liquide middelen X. Overlopende rekeningen TOTAAL VAN DE ACTIVA
Nagezien door het college van commissarissen op 8 maart 2007.
60 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Passiva 2006
2005
37 000 000,00
37 000 000,00
3 700 000,00
3 700 000,00
35 271 971,33 127 297,54 247 893,52 39 347 162,39 0,00 475 219 703,26
33 816 783,66 127 297,54 247 893,52 37 891 974,72 0,00 374 712 192,18
40 351 800,00 5 452 057,14
39 326 285,02 2 366 062,73
5 805 000,00
5 805 000,00
0,00 10 669 621,98 9 135 125,60 2 000 000,00 850 000,00 950 000,00 75 213 604,72
0,00 9 904 086,97 8 990 237,06 2 000 000,00 850 000,00 750 000,00 69 991 671,78
0,00 179 517 460,78 0,00 27 151 629,60 206 669 090,38
0,00 152 924 286,59 0,00 30 657 787,49 183 582 074,08
31 726 826,01 0,00 79 886 449,42 14 184,79 73 963 574,33 100 287 738,94 285 878 773,49 34 412 717,82 1 153 741 052,06
91 997 155,52 0,00 67 464 903,28 14 643,19 52 963 684,03 38 257 551,06 250 697 937,08 33 336 403,89 987 212 253,73
Eigen vermogen I.
Kapitaal A. Geplaatst kapitaal IV. Reserves A. Wettelijke reserve D. Beschikbare reserves - Investeringsfondsen - Fonds voor interesten en dubieuze vorderingen - Andere beschikbare reserves TOTAAL V. Overgedragen winst van het lopende boekjaar VI. Kapitaalsubsidies VII. Voorzieningen en uitgestelde belastingen A. Brugpensioenen, conventionele ontslagen en andere afvloeiingen B. Belastingen C. Risico’s en kosten voor de hergroepering van de werkplaatsen en van de administratieve diensten D. Overige risico’s en kosten - Pickle Dole Lease - Voorziening voor aan derden te regelen schadegevallen - Voorziening te recupereren uren - Voorziening voor uniformen - Voorziening voor lopende geschillen - Voorziening voor sociale geschillen TOTAAL
Schulden VIII. Schulden op meer dan één jaar A. Financiële schulden 3. Leasingschulden en soortgelijke schulden 4. Kredietinstellingen C. Ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen D. Overige schulden TOTAAL IX. Schulden op ten hoogste één jaar A. Schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen B. Financiële schulden - Kredietinstellingen C. Handelsschulden - Leveranciers D. Ontvangen vooruitbetalingen E. Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten F. Overige schulden TOTAAL X. Overlopende rekeningen TOTAAL VAN DE PASSIVA
Afgesloten door de Raad van Bestuur ter zitting van 13 maart 2007. De Bestuurder - Directeur-generaal Alain FLAUSCH
De voorzitter van de Raad van Bestuur Eric VERREPT
61 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Kosten 2006
2005
28 486 263,69 -388 754,85 70 546 198,05 370 384 056,00
29 304 872,93 100 774,55 60 162 459,59 349 078 858,43
74 743 841,21
70 690 827,86
-331 434,90 5 221 932,94 4 046 625,18 0,00 552 708 727,32
966 029,68 302 150,37 3 190 660,52 0,00 513 796 633,93
10 296 844,62
9 872 249,00
13 914,99 23 514,88 10 334 274,49
565,51 34 944,88 9 907 759,39
0,00 3 155 511,81 0,00 3 155 511,81
19 374,29 1 685 025,72 931 100,61 2 635 500,62
45 078,42 566 243 592,04
47 426,77 526 387 320,71
1 455 187,67
1 393 896,33
Bedrijfsresultaten II.
Bedrijfskosten A. Handelsgoederen, grond- en hulpstoffen 1. Inkopen en algemene onderaannemingen 2. Wijziging in de voorraad (toename -, afname +) B. Diensten en diverse goederen C. Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen D. Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op immateriële en materiële vaste activa E. Waardeverminderingen op voorraden, bestellingen in uitvoering en handelsvorderingen F. Voorzieningen voor risico’s en kosten (toevoegingen +, bestedingen -) G. Andere bedrijfskosten H. Als herstructureringskosten geactiveerde bedrijfskosten (-) TOTAAL
Financiële resultaten V.
Financiële kosten A. Kosten van schulden B. Waardeverminderingen op vlottende activa andere dan bedoeld onder II. E (toevoegingen +, terugnemingen -) C. Andere financiële kosten TOTAAL
Uitzonderlijke resultaten VIII. Uitzonderlijke kosten B. Waardeverminderingen op financiële vaste activa Uitzonderlijke kosten C. Voorzieningen voor uitzonderlijke risico’s en kosten TOTAAL
Belastingen op het resultaat X. Belastingen TOTAAL VAN DE KOSTEN
Resultaat van het boekjaar XI. Winst
62 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Opbrengsten 2006
2005
174 030 918,77
154 909 064,67
259 342,30 19 149 775,52 72 959 713,39
-263 575,79 18 054 617,20 69 221 473,81
207 203 651,42 473 603 401,40
198 035 183,73 439 956 763,62
166,67 2 474 942,63
166,67 1 574 138,84
90 907 254,57 93 382 363,87
85 390 893,80 86 965 199,31
93 677,05 0,00 619 337,39 713 014,44 567 698 779,71
51 760,00 0,00 807 494,11 859 254,11 527 781 217,04
1 455 187,67
1 393 896,33
1 455 187,67
1 393 896,33
Bedrijfsresultaten I.
Bedrijfsopbrengsten A. Omzet: nettoverkeersontvangsten B. Wijziging in de voorraad goederen in bewerking en gereed product en in de bestellingen in uitvoering (toename +, vermindering -) C. Geproduceerde vaste activa D. 1. Andere bedrijfsopbrengsten 2. Tussenkomst van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in de werkingskosten TOTAAL
Financiële resultaten IV. Financiële opbrengsten A. Opbrengsten uit financiële vaste activa B. Opbrengsten uit vlottende activa C. Andere financiële opbrengsten waarvan de interestsubsidies en kapitaalsubsidies verleend door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest TOTAAL
Uitzonderlijke resultaten VII. Uitzonderlijke opbrengsten B. Terugneming van waardeverminderingen op financiële vaste activa C. Terugname van de voorziening Pickle Dole Lease E. Andere uitzonderlijke opbrengsten TOTAAL TOTAAL VAN DE OPBRENGSTEN
Verwerking van de resultaten A. Te verwerken resultaat 1. Te bestemmen winst van het boekjaar C. Bestemming aan het eigen kapitaal 3. Aan de overige reserves F. Uit te keren winst 3. Andere rechthebbenden
63 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
Realisatie : Algemene delegatie voor communicatie en public relations Design : Image Plus Druk : IPM Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Brussel Gulden Vlieslaan, 15 1050 Brussel www.mivb.be
64 / MIVB / Activiteitenverslag 2006
2006
MIVB | Activiteitenverslag 2006
Activiteitenverslag
Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Brussel www.mivb.be