Woonservicegebied Berflo Es, hengelo
Blok 1 projectgegevens • • •
•
• •
Gemeente Hengelo, ruim 80.000 inwoners Wijk Berflo Es, herstructureringswijk met ongeveer 7500 inwoners waarvan ruim 20% ouder dan 55 jaar. In de jaren vijftig is een verkaveling ingevoerd met uniforme en identieke ‘licht, lucht en ruimte’-stempels waarin portieketage flats en eengezinswoningen elkaar afwisselen. De woningvoorraad vertoont de kenmerken van het gemiddelde herstructureringsgebied: slechte en goedkope woningvoorraad, met name onderdak biedend aan sociaal zwakke groepen en een ouder wordende autochtone bewonersgroep. Matig en versnipperd voorzieningenniveau. Contactpersoon.Guus Dekking, programmamanager Berflo Es gemeente Hengelo, 074 – 2459365, Maria Walters, Bureau Zinia, programmamanager wonen en zorg woonservicegebied Berflo Es, 06 - 467 657 91. Project woonservicegebied Berflo Es loopt sinds 2007. Betrokken partijen: AveleijnDST, Carint, InteraktContour, Mediant, RIBW Twente, Mee Twente, Welbions, Steunpunt Informele Zorg Twente, Stichting Welzijn Ouderen Hengelo, Huisartsenpraktijk, apotheek en fysiotherapeuten Berflo Es, gemeente Hengelo, Bureau SPV, JP van den Bentstichting.
Blok 2: karakterisering doelen en speerpunten • Uitgangssituatie In de nota.’Wijk voor iedereen’ heeft de gemeente Hengelo haar wens te komen tot 10 woonservicegebieden in de gemeente beschreven. Berflo Es geldt als pilotproject. De gemeente heeft met de wonen, zorg en welzijnpartijen geïnventariseerd welke bijdrage een ieder kan leveren aan het woonservicegebied in Berflo. In het rapport ‘Wonen met zorg en welzijn in Berflo Es’ is het programma van eisen en het plan van aanpak beschreven. •
Aanpak: voornaamste gekozen speerpunten voor verbetering van leefomstandigheden
In Berflo Es is er sprake van een eenzijdige woningvoorraad, een opeenhoping van sociale probleemgroepen met een geringe maatschappelijke participatie en een versnippering van wijkvoorzieningen. De gemeente Hengelo en corporatie Welbions interveniëren op twee fronten: door een omvangrijke fysieke en sociale herstructurering. De kleine huurwoningen zullen worden vervangen door eengezinswoningen en levensloopbestendige appartementen. De onderwijs-, welzijn-, zorgvoorzieningen en het winkelcentrum worden geconcentreerd in een strook langs de Kuipersdijk inclusief het huidige waterwingebied. Het waterwingebied als geheel wordt het nieuwe groene centrum van Berflo Es. Tot slot werkt de gemeente aan een professionalisering van de wijkwelzijnsorganisatie met als bedoeling een wijkaanbod te realiseren dat alle wijkbewoners zal aanspreken. De ambitie is van BerfloEs een levensloopbestendige wijk te maken die geschikt is voor jong en oud, gezond of met beperkingen. De kern van het woonservicegebied is de Multi Functionele Accommodatie. Rond de geplande MultiFunctionele Accomodatie is een woonservicegebied voorzien met een straal van circa 250 meter. Met name in dit gebied
zullen de levensloopbestendige appartementen en kleinschalige beschermd en verzorgd wonen projecten worden gebouwd.
Blok 3 bouwstenen van het project
• Wonen (doel, norm) Van de kleine 4000 woningen in de wijk Berflo Es zullen 1100 woningen worden gesloopt en 1200 woningen terug worden gebouwd. Voor deze woningen geldt de norm ‘bezoekbaar’, deze woningen dienen toegankelijk te zijn voor rolstoelbezoek. Het woonzorgprogramma omvat 145 eenheden, waarvan circa 100 eenheden in het woonservicegebied rond de Watertoren zijn gepland. Al deze woningen worden gerealiseerd in beschermd, verzorgd of begeleid wonen en zijn bedoeld voor ouderen, lichamelijk of verstandelijk gehandicapten en voor mensen met psychiatrische problemen. De overige 45 eenheden worden verspreid over de wijk Berflo Es gebouwd. Naast de gelabelde woningen zullen er nog 55 nultredewoningen worden gebouwd. In totaal 200 woningen moeten voldoen aan de integrale toegankelijkheidseisen van de NEN Norm 1814. Naast het reguliere bouwtoezicht krijgt de bewaking van de toegankelijkheid een eigen toegankelijkheidscommissie. Bij het ontwerp van nieuwe woningen zal deze commissie bestaande uit experts van de gemeente, zorgpartners en Welbions de integrale toegankelijkheidseisen bewaken. Voor het woonservicegebied is tevens de wens te komen tot domotica-toepassingen op het gebied van woningautomatisering, communicatie en bewaking.
• Welzijnsdiensten (doel, norm) Voor Berflo Es wil de gemeente Hengelo het bestaande buurt- en clubwerk professionaliseren. De gemeente constateert een versnippering en bovendien worden de georganiseerde activiteiten niet door alle wijkbewoners aantrekkelijk gevonden. Door de professionalisering dient een wijkaanbod te ontstaat dat gericht is op autochtoon en allochtoon, jong en oud, arm en rijk. Fysiek is deze wens vertaald in één centraal gebouw, de Multi Functionele Accommodatie in het Waterwingebied. De MFA wordt het kloppend hart van de wijk. De wens is dat de MFA uitgroeit tot de centrale ontmoetingsplaats waar bewoners terecht kunnen bij een groot aantal organisaties die bijdragen aan het dagelijkse welzijn. In de MFA kunnen wijkbewoners straks terecht voor ontmoeting en activiteiten. Op dit moment wordt gekeken op welke wijze bestaande activiteiten voor diverse doelgroepen elkaar kunnen aanvullen en versterken. Zodat bijvoorbeeld dankzij de dagbesteding van verstandelijke gehandicapten een buurtmensa open kan zijn voor alle wijkbewoners. De welzijnsorganisatie onderzoekt of zij het reguliere welzijnsdienstenaanbod kan verbreden naar mensen met een handicap op beperking. In de MFA zullen ook de coördinatiefunctie voor de zorgverleners en het wijkloket voor brengfuncties een plek krijgen. Naast de welzijnsdiensten wordt een Brede School in de MFA gehuisvest. De Brede School zal bestaan uit de drie basisscholen van Berflo Es, (naschoolse) kinderopvang en een peuterspeelzaal.
De locatie van de MFA is geografisch niet het centrumgebied van de wijk, daarom is tevens gekozen voor drie kleinschalige sociale filialen of buurtkamers in de drie overige buurten van Berflo Es. Voor mensen met een beperkte mobiliteit zal de buurtkamer een ontmoetings- en eetpunt zijn. •
zorgdiensten (doel, norm) Voor de gehele wijk streven de partijen naar zo lang mogelijk zelfstandig wonen. Om dit mogelijk te maken willen zorgpartijen vanuit één servicepunt zorg op afroep leveren. Dit zal de komende periode worden onderzocht. In de wijk worden tevens kleinschalige alternatieven ontwikkeld voor intramurale zorgconcepten. Deze zijn: - Beschermd wonen: drie woongroepen van zes bewoners voor dementerende ouderen en ernstig meervoudig gehandicapten met 24-uurs zorg en toezicht; - Verzorgd of begeleid wonen: 32 zelfstandige eenheden met zorg of begeleiding op afroep; - 12 wooneenheden voor mensen met een lichamelijke beperking; - 12 wooneenheden voor mensen met een verstandelijke beperking; - 26 wooneenheden voor mensen met psychiatrische problematiek. Zorgpartijen hebben de wens om hun gezamenlijke zorg op het niveau van de wijk te organiseren. Zorgaanbieder Carint heeft vooruitlopend een wijkteam voor Berflo Es opgezet. De eerste stap tot een groter wijkteam is om alle uitvoerende medewerkers met elkaar te huisvesten en elkaar zo te laten vinden. Een inmiddels vaste groep professionals en vrijwilligers afkomstig uit verschillende organisaties vormen het wijkzorgnetwerk Berflo Es. De verwachting is dat op deze wijze vanaf de werkvloer ideeën zullen ontstaan over het gezamenlijk opzetten van 24-uurs zorg of de samenstelling van het wijkteam. Bij multidisciplinaire zorg voor een wijkbewoner, neemt één van de deelnemers van het zorgnetwerk de coördinatie op zich. Voorts is afgesproken dat de wijkverpleegkundige als zichtbare spil in het netwerk functioneert. Om de fysieke herstructurering nog jaren in beslag zal nemen en de oplevering van het MFA op zijn vroegst wordt voorzien in 2012, is voor onder meer het wijkzorgnetwerk een tijdelijke wijkpost geopend.
•
woonomgeving en basisvoorzieningen Voor de gehele wijk gelden toegankelijkheidseisen op basis van NEN 1820. Deze dienen bij de aanleg of beheer in de wijk als uitgangspunt. Bij de MFA is een nieuw buurtwinkelcentrum gepland voor de ‘dagelijkse boodschap’. In Berflo Es hebben de twee huisartsen aangegeven vast te willen houden aan de eigen praktijk en geen onderdak te wensen in de nieuwe MFA. Dit geldt eveneens voor de apotheek.
•
organisatie van de keten - samenwerkingsvorm Voor de ontwikkeling van het woonservicegebied is een programmaorganisatie werkzaam, bestaande uit een stuurgroep, een programmacoördinator Berflo Es, een programmaplan met tien deelprojecten, waarvan er inmiddels per zeven van start zijn gegaan. Ieder project heeft een projectleider, die verantwoordelijk is voor een passende projectorganisatie.
Deze programmacoördinator is tevens aangehaakt aan de projectorganisatie voor de herstructurering van Berflo Es. Partijen hebben in intentieverklaring een de visie, het plan van aanpak en de projectorganisatie voor Berflo Es bevestigd. Voor ontwikkeling van woonservicegebieden in de gehele gemeente Hengelo is een convenant gesloten. - coördinatiefunctie In de MFA zullen alle coördinatiefuncties tav de zorg en welzijnsdiensten worden ondergebracht. Op welke wijze partijen met elkaar gaan samenwerken is komende jaar onderwerp van gesprek. - multifunctioneel centrum De gemeente Hengelo financiert het MFA. Over het beheer en de exploitatie dienen nog afspraken te worden gemaakt. Ook de programmatische invulling van het MFA is het komende jaar ter bespreking. De wens is zoveel mogelijk in de uitvoering samen te werken en activiteiten te combineren en zoveel mogelijk sociale doelgroepen te betrekken bij het beheer. Blok 4
proces van realisering (+ jaartallen)
•
Het project woonservicegebied Berflo Es kent zijn oorsprong in de gemeentelijke beleidsnota ‘Een wijk voor iedereen’. In deze beleidsnota beschreef de gemeente de wens te komen tot woonservicegebieden. In 2007 is onder regie van de gemeente gestart met een verkenning van de mogelijkheden in Berflo Es als pilotproject. Deze samenwerking verloopt voor iedereen vruchtbaar. Na de ontwerpfase is in 2008 gestart met de concretisering van de ideeën.
•
deelprojecten in voorbereiding In 2007 en half 2008 hebben vier werkgroepen gewerkt aan het opstellen van het programma van eisen. Dit heeft geleid tot de publicatie ‘Wonen met zorg in Berflo Es’. Programma van eisen, plan van aanpak’(juli 2008). In juni 2009 heeft de stuurgroep het programmaplan en – begroting goedgekeurd. Hierbij maken verschillende deelnemende organisaties capaciteit (uren) projectleiderschap vrij, als vorm van cofinanciering. In deze fase zal blijken of de tot nu toe goed verlopen samenwerking, daadwerkelijk zal leiden tot overdragen van mensen, middelen en zeggenschap in een gezamenlijke wijkorganisatie. Ook voor de totstandkoming van het beheer, de exploitatie en de invulling van de inhoudelijke programmering van de MFA zal nog de nodige inspanning nodig zijn. De oplevering van de MFA staat gepland voor 2012.
•
verloop van samenwerking: mijlpalen en setbacks De samenwerking tussen partijen is goed. De komende jaren zal blijken of partijen in een concurrerende markt tot een vruchtbare samenwerking blijven komen. De aankomende WMO-aanbesteding is wat dat betreft een goede test.
blok 5
Kandidatuur proeftuin?
• bereidheid om deel te nemen De projectorganisatie is geïnteresseerd in deelname, met name vanwege de wens tot monitoring en kennisdeling. Wat levert een woonservicegebied op? Welke ervaring zijn elders opgedaan, waaruit de ontwikkeling van het woonservicegebied in Berflo Es lering uit kan trekken? • startvoorwaarde: goede samenwerking in de keten De samenwerking tussen partijen is goed. • startvoorwaarde: gezamenlijke visie en ambitie Er is een duidelijke gezamenlijke visie en ambitie. • startvoorwaarde: realisering kan direct beginnen in 2010 Het gezamenlijk vormgeven aan een wijkorganisatie is al van start gegaan. De oplevering van de MFA vindt pas na 2010 plaats.
