777

ERKENNINGSNUMMER P706406

AFGIFTEKANTOOR LEUVEN 1

FED ER ICO

ONZE MANU

BELGIË - BELGIQUE PB LEUVEN 1 2/777

S ON S MY L AL

grimas 23e jaar nr 2 - januari 2009 verschijnt driemaandelijks

Contact Zaal Heliand, Waversebaan 220, 3001 Heverlee Reserveringen: 0493/683 386 of via www.toneelheverlee.be TH-secretariaat: Ruth Cloots, Naamsesteenweg 466, 3001 Heverlee, 016/29 32 27 [email protected] www.toneelheverlee.be rekening 734-3321039-59 van bij het begin van het speeljaar kan je voor alle geplande voorstellingen toegangskaarten bestellen

Voilà. Onze Herfstproductie, “Onze Manu”, is alweer achter de rug. Dat is altijd zo bij de jaarwende, maar natuurlijk gaat het elk jaar over een ander stuk. Daarom spreken wij van seizoenen – ook al zijn die ook niet meer wat ze waren. Hoe dan ook, “Onze Manu” was dik in orde, getuige de vele positieve reacties die we mochten ontvangen van u, onze toeschouwer. Jaja, u daar.

Zij sprong zes weken voor de première in, omdat haar voorgangster het had laten afweten. Ze deed dat goed. Net als ze een leuk tekstje schreef voor dit blaadje.

Een verslagje van iemand uit de spelersploeg zelf lees je in het tweede deel van deze Grimas: Isabelle Janssens.

Maar uiteraard gaat veruit de meeste aandacht naar onze op stapel staande productie: “Federico”. De ploeg, die zichzelf

Ook achteraan in dit “boekske” lees je een verslag van onze Ledendag, die dit jaar een andere gedaante kreeg.

intussen vlotweg “De Freddy’s” gaan noemen is, is, uiteraard², volop aan de slag. In de volgende bladzijden lees je alles over deze productie, alles wat je wilde weten en wellicht nog veel meer. Regisseur Jos Stroobants, al jarenlang verknocht aan de figuur van Federico García Lorca, licht tippen van sluiers en al wat er dan nog nodig is, is massale publieke belangstelling. Daarvoor rekenen we, zoals altijd, op jou. Afspraak eind januari, begin februari in zaal Heliand. ’t Zal weer de moeite zijn.

FEDERICO

Federico García Lorca kwam heel erg in de buurt van wat de Renaissance graag een uomo universale noemde: iemand met een brede cultuur, een ruim en met gretigheid geconstrueerd denkkader, en thuis op zo wat alle gebieden van menselijke activiteit. Federico was dan ook tegelijk dichter, tekenaar, componist, mimespeler, pianist, theaterauteur, regisseur, musicoloog, etc.

De eenheid van een man en zijn werk

En bovendien was hij zich zeer bewust van de ruime politieke en maatschappelijke implicaties van zijn bezigheden. Dit laatste, gekoppeld aan zijn algemeen bekende maar in zijn oeuvre zelden gethematiseerde homoseksualiteit, maakte hem tot een verdachte en onbetrouwbare figuur in het Spanje van dictator Franco. Federico zou dan ook als een der vroegste slachtoffers vallen onder de kogels van het regime in 1936, in de eerste dagen van de burgeroorlog. Zonder enige vorm van proces. Hij was toen amper 38 jaar.

Maar in die 38 jaar was hij uitgegroeid tot een der meest vooraanstaande intellectuelen en kunstenaars van zijn land. En ook vandaag nog wordt hij in binnen- en buitenland ongecontesteerd beschouwd als de belangrijkste Spaanse dichter van de twintigste eeuw. Zijn nochtans niet eenvoudige poëzie werd in brede kringen gelezen en hoog gewaardeerd. Zijn theaterwerk met de studentengroep La Baracca, die hij oprichtte in het kielzog van het enthousiasme toen Spanje in

1931 de republiek afkondigde, was baanbrekend, en bracht zowel de Spaanse klassieke auteurs als moderne toneelspelen tot in de kleinste dorpen op het platteland. Hij schreef daar zelf over: “Ik hou van de aarde. Ik voel me aan haar gebonden in al mijn gevoelens. Mijn vroegste herinneringen aan mijn kindertijd dragen de smaak van de aarde. De insecten, het vee, het plattelandsvolk droegen suggesties in zich die zich aan mij opdrongen. Ik vang ze ook vandaag nog op met diezelfde kinderlijke ingesteldheid.”

Nochtans verhinderde deze band met de natuur Lorca niet resoluut op te komen voor een hedendaagse literatuur, ingebed binnen een tegelijk moderne en universele uitbouw van alle kunsten. Hij putte geïnspireerd en begeesterd diep in zijn niet geringe creativiteit voor het vinden van mythische gestalten die het “nieuwe “ Spanje zijn identiteit moesten geven. Zo riep hij de zigeunercultuur op in de bundel “Romancero Gitano” (1928), de stierengevechten in de aangrijpende klaagzang “Llanto por Ignacio Sánchez Mejías” (1935), en de fijnzinnige Arabische invloeden

in het Spaanse verleden in de gacelas en casidas (oude Arabische dichtvormen) die hij in de “Diván del Tamarit” verzamelde en heruitvond.

Jos Stroobants Leuvenaar Jos Stroobants is al jaren actief bij Toneel Heverlee, als acteur en als regisseur. Opsommen in welke stukken hij sinds meer dan 30 jaar meegespeeld heeft, zou ons te ver leiden (het ontbreekt ons trouwens aan genoeg betrouwbare bronnen om een volledige lijst te kunnen samenstellen), maar dat “Federico” zijn vijftiende regie bij TH is, daar zijn we wel zo goed als zeker van. Zie trouwens het lijstje op de volgende bladzijden.

Daarnaast is Jos bekend als dichter. Hij publiceerde gedichten in o.a. Nieuw Vlaams Tijdschrift, De Standaard, Kruispunt, Ambrozijn en Muzisch Meerdaal. Van zijn hand verschenen reeds verschillende erg goed onthaalde dichtbundels, zoals Kleefkruid op mijn lippen (1979), Zachter kan ik niet (1981), Blauwdruk voor een brug (1988), Tegen de tijd (1994), Het graf van Federico (1998) (!), Alsof alles nog moet beginnen (2005) en dit jaar nog En zeer aandachtig… (2008).

Deze herkenbare mythes, diepgravende verhalen en oerbeelden, bouwden ook mee aan de eigen identiteit van de dichter. Zo was het onvermijdelijk dat ze eveneens hun weg vonden in de theaterproductie die wij over hem wilden verzinnen. Zij maken er zelfs de ruggengraat van uit. Liederen, gedichten, biografische elementen, verhalen, fantasieën, dansbeelden, grafische invallen, poëtische commentaren, … smeden zich hier aaneen tot een spel waarin droom en werkelijkheid onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden en samen bouwen aan een ander soort realiteit: een realiteit waarin noch de toeschouwer, noch de acteur, noch Lorca zelf worden

Zijn poëzie werd meermaals bekroond, o.a. in de wedstrijden van de Jonge Vlaamse Dichtkunst (Poperinge), het Masereelfonds, de Boekenbeurs (1981) en De Tijd in Vers (1999). Voor Alsof alles nog moet beginnen (2005) kreeg hij de Publieksprijs voor beste Poëziebundel. Jos is bovendien muzikant en koorleider. Zo werkt hij mee met

“Federico”: op zoek naar een nieuwe theatraliteit voor Lorca

vormen de drie hiervoor genoemde mythes (die van de gitano, de torrero, en de Arabier) een breekbare krans van poëtische elementen, die onze auteur bevruchtend kunnen binnenvoeren in het eigen poëtische universum van de toeschouwer.

De korte, tegelijkertijd vrolijke en tragische theatertekst (haast een poppenspel) “De liefde van Don Perlimplín en Belisa in haar tuin” vormt het centrale punt van deze productie. Hij herneemt oeroude volksverhalen, verlangens én angsten, en smeedt ze om tot een vervreemdend, haast hilarisch, dramma giocoso. Daar omheen

Verder verheft ons theatraal spel op zijn beurt twee elementen uit de biografie van Lorca tot mythe: zijn verblijf in New York (1929) en aansluitend dat op Cuba (1930). Was het eerste een confrontatie van de ‘rurale’ Federico met de tragiek van de anonieme en agressieve grootstad, dan las hij in het andere maar al te gretig de bevestiging van

opgesloten, maar die een beeld oproept van een essentiële én mogelijke vrijheid.

het nog jonge koor Camerata Aetas Nova, dat nog maar pas de prijs Koor van het Jaar 2008 – 2009 van Klara en Canvas in de wacht heeft gesleept. En dan vergeten we nog tientallen aspecten van deze veelzijdige man. Lorca, wiens leven en werk altijd al een van zijn passies is geweest, is in goede handen bij Jos.

de mogelijkheid van het paradijs (noodzakelijkerwijs een eiland?). Deze twee hoofdstukken krijgen de vorm van een getheatraliseerde soundscape, en worden zo aan de historische werkelijkheid onttrokken. En tenslotte werd de motor van ons Lorqiaanse spel aangeleverd door een wel zeer twintigste-eeuwse, en (voorlopig nog?) oncontroleerbare mythe die pas een aantal jaren terug ontstond. Plots dook het verhaal op dat de dichter niet zou gestorven zijn onder de kogelregen van het geïmproviseerde vuurpeloton, maar halfdood door een onbekende gevonden onder de lijken en ondergebracht in het nabijgelegen

nonnenklooster. Daar zou hij nog geleefd hebben tot in de jaren vijftig van vorige eeuw als een geheugenloze tuinman, die amper sprak en nog enkel het woord agua (water) hakkelde of op kleine briefjes schreef. Het is die minstens even mythische, even onmogelijke, even krachtig tot poëzie getransformeerde Federico die in deze productie terugkijkt naar zijn leven. Dat hij dat doet met de onrealistische – of beter: surrealistische – maar helderziende ogen van de ons uit zijn oeuvre bekende Federico García Lorca, zal niemand verbazen. Dat hopen wij tenminste. jos stroobants

Het TH-palmares van Jos Stroobants En morgen de vuren – naar ideeën van Jan Doucet – februari 1975 Om Nausikaa – Louisa Treves – januari 1976 De stoel – Pieter De Prins – november 1979 Titanic of: de vrolijke ondergang – eigen samenstelling – november 1982 Henry II – Willem Jan Otten – mei 1985 De dolste dag of Figaro’s bruiloft – Peter Turrini – april 1988 De gebroeders Leeuwenhart – Astrid Lindgren – maart 1990 Den bieedelieersopera – John Gay – november 1992 Cabaret Charleston – naar Paul Van Ostaijen – zomer 1996 Fanfarella – Jan Naaijkens – november 1996 Vanavond om halfnegen – Noel Coward – november 1998 Leider – Maurizio Kagel – zomer 1999 De storm – William Shakespeare – november 2000 Salome – Oscar Wilde – april 2004

Y por fin In de geraffineerde bundel “El diván del Tamarit” vond Lorca’s culminerende thema van het eeuwige en bij bepaling onvervulbare verlangen wellicht zijn zuiverste expressie: la rosa, no buscaba la rosa. Inmóvil por el cielo buscaba otra cosa. de roos zocht niet naar de roos. Onbeweeglijk in de hemel zocht ze iets anders.

TONEEL HEVERLEE SPEELT

Federico r van en ove rca rcia Lo a G o ic r e d Fe regie ants Jos Stroob

zat. 24 jan. 2009 20u15

met

vrij. 30 jan. 2009 20u15

zat. 31 jan. 2009 20u15

zon. 1 feb. 2009 15u00

Katelijne Billet, Bieke Jorissen, Tine Peeters, Tom Permentier, Jan Reynaerts, Jan Sprengers, Jimmy Thielens, Peter Van Bouwel, Hubert Vanhellemont, Martine Van Poucke, Ruth Vercruysse, Frans Vranckx zaal Heliand

Waversebaan 220, Heverlee

ONZE MANU

Het licht dooft op de scène en gaat aan in de zaal. Het applaus barst los. De stadsschouwburg loopt leeg. Dat was het dan. Na twee grote producties – Troje bij 30CC en Menuet bij Hellespot – is het tijd voor rust. Tijd voor het gezin. Tijd om op reis te gaan en het zwarte gat te verwerken. Ergens warm, Tenerife of liefst nog verder. Zuid-Amerika of zo.

en met nog zes weken voor de première gooide ik mij in het avontuur. Maar bij de eerste repetitie vreesde ik, dat het stuk niets voor mij ging zijn… Het stuk leek mij op het eerste gezicht niet erg komisch en de acteurs keken niet echt gelukkig. Paul zei mij echter dat dit snel zou veranderen en overtuigde me om mee te spelen.

was leuk en vlot te leren en al gauw voelde ik mij helemaal thuis in mijn rol. En Lanza werd geboren. Een nerveus, krijsend vrouwmens, dat enkel mannen versierde om vuile werkjes op te knappen voor haar vader. En met als echte liefde een gevaarlijk sujet dat naar Colombia gevlucht was. Totaal niet het type dat ik graag zou zijn.

En zo gebeurde. Ik werd Lanzarote en ik mocht naar Colombia! Wist ik veel dat Colombia achter de scène van Toneel Heverlee lag en de palmen eerder nat dan groen waren! De tijd met het gezin werd uitgesteld

Toen werd het voor mij een fantastische reis, die ik met veel plezier beleefd en gemaakt heb. Ik ontdekte de sfeer aan de kust en in de casino’s van de jaren dertig en leerde de spitsvondige humor van Paul Vanbossuyt kennen. De tekst

Behalve dan op het toneel, want wat een zaligheid om haar te mogen spelen! De kledij was fantastisch mooi en het typetje zo karikaturaal dat ik mij er helemaal in kon laten gaan! En dat dan nog met zulke medespelers! Unieke mensen die er

Jm.m.v.

voor gezorgd hebben, dat ik mij meteen thuis voelde. Na twee repetities leek het wel of ik er reeds van in het begin van de repetities bij was en de mensen al jaren kende (terwijl ik slechts één van hen in een vroeger stuk gezien had, en helemaal niemand van hen ooit gesproken had!). En ook de mensen achter de scène hoorden hierbij. Het leek eventjes alsof we één grote familie waren!

Maar niets van dit alles kon de familiale sfeer die er was verpesten. Met vier fantastische voorstellingen vol spelplezier als gevolg. Zowel op als naast de scène werd er gelachen en gedanst. Zelfs tijdens de voorstellingen werden er grapjes verteld en daardoor was het soms erg moeilijk om serieus of kwaad te blijven kijken. Iedereen had gewoon plezier en dat straalde af op het publiek (dixit enkele toeschouwers).

Geen gezellig samenzijn om af te sluiten. Maar goed ook! Want ik neem geen afscheid. Toneel Heverlee heeft er een nieuw lid bij en ik zal met veel plezier regelmatig opduiken in de zaal, op de scène, erachter of in ’t Koeliske. Of waar ze iemand nodig hebben. Ze vragen maar!

Natuurlijk waren er ook moeilijke momenten: schoenen die verkeerd waren, pruiken die op en dan weer af moesten, verleidingsscènes die helemaal niet verleidelijk waren, vermoeidheid en gezondheidsproblemen, misverstanden, enz…

En toen was het voorbij. Heel plots. Zes weken leken voorbijgevlogen. En er was voor mij geen mogelijkheid om afscheid te nemen. De tijd met het gezin ging voor. Vanwege familiale verplichtingen ging het slotfeestje aan mij voorbij.

Lanza (Of was het nu Belleke?)

Tot gauw!

(Isabelle Janssens, die te elfder ure opgetrommeld werd voor de rol van Lanzarote)

TH-LEDENAVONDEN

Een donkere, maar heerlijk gezellige winteravond: een warm stoofke, de katten luierend in de zetel en aan tafel drie leden van de toneelkern en drie gemotiveerde TH-leden die samen brainstormen de inhoud van de maart 2008 over komende ledendag. Die wilden we dit seizoen rond decor, licht, enscenering en scenografie laten draaien. Al gauw kwamen er discussies los of zo’n workshop eerder de praktische kant van de zaak zou moeten belichten (“Hoe bouw ik een stevige stelling?”, “Welke verf gebruik ik het best?”, “Hoe hang ik mijn licht op?”) dan wel de belangstelling van leden moest stimuleren door hen met de meer artistieke basis te confronteren. We opteerden toch maar voor het laatste en lieten de praktische uitwerking aan de drie kenners met dienst: Fons Vertommen, Jan en Dirk Reynaerts. Een zonnige, maar ietwat frisse lentedag: een hoop fout geadresseerde e-mails, druk over-en-weer

getelefoneer en ik met de handen in schoonheid en detail als decorhet haar. Overvolle agenda’s van ontwerper, boeit hij ons een hele TH-leden en te veel blind vertrouwen avond met verhalen over zijn eerste in de moderne decors, zijn creatiefste decors, mei 2008 communicatiezijn moeilijkste decors, zijn mooiste technieken maken dat we slechts een decors en zelfs zijn over-the-top klein aantal inschrijvingen hebben decors. Hij laat ons aan de hand van voor onze jaarlijkse ledendag. foto’s, maquettes en illustratieve Op het laatste nippertje beslissen we boeken zien hoe hij ideeën opdoet en om deze dan maar niet te laten bijschaaft, producties op de voet doorgaan. Een teleurstellend feit voor volgt, samenwerkt met kostumières, alle betrokkenen. rekwisiteurs, lichtmannen en Aangezien we echter gemotiveerd regisseurs. blijven, besluiten we de ledendag tweede avond oktober 2008 De later op het seizoen, zij het in een laten we het woord andere vorm, een tweede kans te aan Jan en Dirk. Deze twee broers geven. maakten in het verleden menig enscenering samen, vertrekkende vanuit een lege scène, een minimengpaneeltje en enkele spots. Twee mooie herfstavonden: een Met een leerrijke en visueel boeiende sfeervol aangekleed podium, een powerpointpresentatie dompelen ze groepke geïnteresseerde TH-leden ons onder in virtuele werelden die en drie gepassioneerde theatereen voorafspiegeling zijn van hoe het makers die aan het vertellen slaan. er echt zou kunnen uitzien op de De ledenavonden zijn dan toch een scène. feit! De eerste avond geven we het woord Het contrast met Fons’ scenografieën kan niet groter zijn, maar toch zie je aan Fons. Vanuit zijn technische dat de motivatie dezelfde is: met kennis als architect, zijn spelervaring liefde en passie voor theater als acteur en zijn oog voor

samenwerken met een groep vrienden. Niet enkel om een kwalitatief eindresultaat te leveren, maar vooral om sámen plezier te maken, sámen problemen op te lossen, sámen te leren van elkaar en sámen aan een mooie voorstelling te bouwen. Kennis en ervaring bouw je duidelijk op met vallen en opstaan. En met veel samenwerking en teamspirit. En is dat niet waar amateurtheater, in al zijn facetten, zou moeten rond draaien? De afwezigen hadden weer maar eens ongelijk!

EEN HEVIG FAMILIEDRAMA OVER SCHULD EN ONSCHULD, OVER WAARHEID EN LEUGEN, OVER VERANTWOORDELIJKHEID TEGENOVER DE MAATSCHAPPIJ EN HET GEZIN.

NA FEDERICO BIJ TH. Eva Van Hoecke

Familienieuws Op 12 oktober is Guillaume Roger, ex-regisseur en oud-lid van Toneel Heverlee, plots gestorven. Hij zou op 26 december 66 geworden zijn. Onze oprechte deelneming aan de getroffen families. Op 3 december is Ida geboren, dochter van Tina Vertommen en Karel Moons, beiden TH-lid. Dikke proficiat! Op 15 januari 1970 had de eerste officiële vergadering van onze geliefkoosde vereniging plaats. TH is dus zeer binnenkort 39 jaar oud. Dat is niets speciaals, maar over een jaar zijn we wel 40 en dat zal niet ongemerkt voorbij gaan.

!ONS RESERVERINGSNUMMER! 0493/683 386

Een voorstelling bijwonen? Reserveer vooraf je kaarten: bel het TH-reserveringsnummer 0493/683 386 op werkdagen tussen 17 en 20u gemakkelijk, hé: zes-acht-drie, drie-acht-zes (met 0493 ervoor) stuur een mailtje naar [email protected] of doe het on line via www.toneelheverlee.be Een toegangskaart kopen aan de kassa vlak voor de voorstelling kan ook, misschien vinden we nog ergens een vrij plaatsje voor je … Prijzen? Een toegangskaart kost 7 euro. Er zijn geen kortingen. Mecenaatsleden en steunende leden hebben bij elke productie recht op 2 gratis toegangskaarten. Abonnementsleden en actieve leden op telkens 1 gratis toegangskaart. Tips voor slimmeriken: met een abonnement betaal je slechts 6 euro per voorstelling; een 10Zittenkaart kost 60 euro voor 10 zitjes, vrij te gebruiken binnen het lopende seizoen.

Waarschuwing Bestelde kaarten moeten worden afgehaald ten laatste 10 minuten vóór het begin van de voorstelling, anders kunnen ze worden doorverkocht. Als je, om welke reden dan ook, de voorstelling niet kunt bijwonen, geef ons dan een seintje. Zo weten we dat we je kaarten kunnen doorverkopen en kunnen we voor een optimale zaalbezetting zorgen. Alle leden – ook abonnementen, 10Zitters en actieven – houden er rekening mee, dat geen enkele plaats zonder meer is voorbehouden. Tijdig reserveren is voor iedereen de boodschap!

VU: A. Vandenbrande, H.Geeststraat 31, 3000 Leuven

Naamsesteenweg 466, 3001 Heverlee www.toneelheverlee.be