AAN: De raad van de gemeente Ferwerderadiel
Sector Nr. Onderwerp
:I : 10/63.13 : Gemeenschappelijke regeling Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân
Ferwert, 11 december 2013 1
Op meerdere momenten heeft uw raad zich uitgesproken over de toekomst van onze gemeente. Een toekomst die in het kader van verregaande gedecentraliseerde verplichtingen en bijbehorende bestuurskracht gebaseerd dient te worden op samenwerking. Die samenwerking zou moeten uitmonden in een ambtelijke fusie en eventueel in een bestuurlijke fusie. Uw raad heeft daarbij duidelijk koers bepaald en het standpunt ingenomen dat de nadere samenwerking dient te worden gezocht met de gemeenten Dongeradeel, Dantumadiel en Kollumerland c.a. Tot op heden maakt onze gemeente onderdeel uit van meerdere samenwerkingsverbanden waaronder het Noordwest verband voor wat betreft de uitvoering van de wettelijke verplichtingen op het gebied van sociale zekerheid. Genoemde taken zijn, tezamen met zeven andere gemeenten, gedelegeerd, via een gemeenschappelijke regeling, aan het bestuur van de Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid (hierna: de Dienst). Met de keuze van uw raad voor nadere samenwerking met de genoemde gemeenten in Noordoost Fryslân is de deelname aan deze Gemeenschappelijke Regeling ter discussie komen te staan. Eerder is uw raad al geïnformeerd over de naderende problematiek die zou optreden na het van kracht worden van de Participatiewet in relatie tot de Dienst. Hierover in deze toelichting later meer. 1. Positie Ferwerderadiel De keuze van uw raad, en voorafgaand ons college, heeft gemaakt dat er een heroverweging dient plaats te vinden van de in het verleden gemaakte keuzes op het terrein van sociale zekerheid. Reeds in november 2012, na bespreking van het rapport ‘Toekomstverkenning gemeente Ferwerderadiel’ is ons college gevraagd positie te bepalen inzake de voorbereidingen op de drie decentralisaties (Jeugdwet, Participatiewet en nieuwe Wmo). Ons college heeft de keuze gemaakt om ook voor wat betreft de voorbereiding op de genoemde wettelijke taken te kiezen voor een intensieve samenwerking in Noordoost Fryslân, en niet langer voor een samenwerking in Noordwest Fryslân. Uw raad is over deze keuze destijds via de portefeuillehouder geïnformeerd. In januari 2013 heeft de samenwerking ter voorbereiding op de drie transities in Noordoost Fryslân verder vorm gekregen en is er met de komst van de kadernota ‘Samen leven, zorg voor elkaar’ verder richting gegeven aan een nieuw uitvoeringskader. De wijze waarop deze uitvoering concreet zal plaatsvinden zal zich de komende maanden verder moeten uitwijzen. De richting die is bepaald ten aanzien van de drie decentralisatie bood helderheid en duidelijkheid voor de inrichting van het toekomstige sociale domein van onze gemeente. Nu de keuze duidelijk was inzake de uitvoering 1
13 november 2012 ‘Toekomstverkenning gemeente Ferwerderadiel’, 10 januari 2013 rapport PWC. Raad 19 december 2013 (definitieve versie)
van de drie transities werd hardop de vraag gesteld of de keuze voor aansluiting bij de Gemeenschappelijke Regeling van de Dienst nog langer stand kan houden. In dit kader is gekeken naar onze verantwoordelijkheid als deelnemer aan deze Gemeenschappelijke Regeling enerzijds en onze alternatieven anderzijds. Als het gaat om de alternatieven voor onze gemeente wat betreft de uitvoering van taken op het gebied van sociale zekerheid kan er gekozen worden voor een aansluiting bij de Intergemeentelijke Sociale Dienst Dantumadiel/Dongeradeel. Gebleken is dat er geen formele bezwaren bestaan tegen een eventuele inkoop van diensten bij deze Intergemeentelijke Sociale Dienst. Nu er een reëel alternatief voor onze gemeente bestaat om haar taken op genoemde terreinen te kunnen laten uitvoeren binnen het samenwerkingsverband Noordoost Fryslân, was de vervolgstap om te kijken naar de verantwoordelijkheid van de gemeente als huidig deelnemer (en bestuurder) van de vigerende Gemeenschappelijke Regeling van De Dienst. De Gemeenschappelijke Regeling zelf regelt de voorwaarden voor een deelnemer om uit de Gemeenschappelijke Regeling te treden. Gelet op voorgaand wettelijk kader is reeds in november 2012 aan het bestuur van de Dienst kenbaar gemaakt dat er sprake is van een voorgenomen besluit tot uittreding uit de Gemeenschappelijke Regeling, dit om te kunnen voldoen aan de termijn van kennisgeving (lid 6). Naast het tijdig kennis in kennis stellen van het bestuur van de Dienst is bepaald dat er een vaststelling van de financiële schade, na uittreding, dient plaats te vinden door een onafhankelijke externe deskundige. In overleg met de bestuurders van de Dienst is bepaald dat Deloitte zal optreden als onafhankelijk externe deskundige. Na maanden van dossieronderzoek en interviews heeft Deloitte op 26
Artikel 27: Toetreding, uittreding (..) 4.Het bestuur van één van de deelnemende gemeenten kan tot uittreding besluiten. 5.Van het besluit als bedoeld in het voorgaande lid wordt uiterlijk drie kalendermaanden voor het einde van het kalenderjaar kennis gegeven aan het bestuur.
6.De uittreding vindt niet eerder plaats dan op 31 december van het jaar volgend op het jaar waarin het bestuur van het besluit genoemd in lid 4 en 5 in kennis is gesteld. 7.De financiële schade die door de uittreding aan de dienst is toegebracht wordt, inclusief de hierdoor ontstane wachtgeldverplichtingen, aan de uittredende gemeente in rekening gebracht. 8.Voor de vaststelling van de financiële schade als bedoeld in lid 7 wordt door de dienst en de uittredende gemeente, gezamenlijk, advies gevraagd aan een onafhankelijke externe deskundige. Het advies van de deskundige in de vorige zin genoemd is voor partijen bindend.
Raad 19 december 2013 (definitieve versie)
november jl. onderliggend bindend rapport opgeleverd. 2. Inhoud rapport Deloitte Het onderzoek van Deloitte heeft geresulteerd in een brede benadering ten aanzien van het begrip ‘financiële schade’. Het rapport gaat uitvoerig in op de navolgende aspecten:
Taken: de impact van uitreding op het takenpakket van de Dienst. Juridisch: bestuursrechtelijke (GR), ondernemingsrechtelijke (contracten, activa en passiva) en arbeidsrechtelijke aspecten (arbeids- en ambtenarenrecht) van uittreding. Processen: impact van de uittreding op de processen binnen de Dienst in relatie tot het takenpakket. Informatie: overdracht van cliëntdossiers als gevolg van uittreding. Personeel: het bepalen van de impact van uittreding vanuit taken en processen op de benodigde personele capaciteit, het bepalen van wachtgeldverplichtingen en overige personele verplichtingen in relatie tot de uittreding. Financiering en kosten: impact van uittreding op de financierings- en kostenstructuur (gemeentelijke bijdragen, begroting en de balans). Huisvesting: impact van uittreding op de huisvesting van de Dienst.
Gelet op de inhoud van het rapport en de omvang van de mogelijke consequenties voor onze gemeente zal dit raadsvoorstel zich beperken tot de aspecten personeel en financiering en kosten. Opgemerkt dient te worden dat onze gemeente tijdens de gesprekken met Deloitte, na aanleiding van het eerste concept, diverse opmerkingen heeft geplaatst ten aanzien van de inhoud van het rapport. U treft de reactie van onze gemeente bij dit raadsvoorstel aan. Personeel Vanaf pagina 7 in het rapport wordt inzicht geboden in de personele consequenties van een mogelijke uitreding van onze gemeente. Duidelijk wordt dat de gemeente Ferwerderadiel een aandeel heeft van 8,7 % in het cliëntenbestand van de Dienst, dit leidt na uittreding tot een vermindering van het aantal cliënten en daardoor tot 5,17 fte aan boventalligheid. 13 functies zijn direct betrokken bij de vermindering van het aantal cliënten als gevolg van uittreding. De Dienst kent een flexibele schil van 11, 34 fte, hiervan staat 6,34 fte in directe relatie tot onze gemeente of wordt geraakt door uittreding van onze gemeente. Op pagina 12 wordt een financiële doorvertaling van genoemde feiten weergegeven. Indien uitgegaan wordt van een volledige boventalligheid van 5,17 fte zal er sprake zijn van een financiële schade van maximaal € 1.022.209. Fase
Duur
Max. kosten 1 fte
Max. kosten 5,17 fte.
WWNW-traject Kosten re-integratieactiviteiten (max) WW-uitkering + aanvullende uitkering per maand: 80% WW-uitkering: 70%
Max. 2 jaar n.v.t.
78.576 7.500
406.238 38.775
12 mnd
31.430
162.495
18 mnd 17 mnd
41.252 38.961 197.719
213.275 201.426 1.022.209
Raad 19 december 2013 (definitieve versie)
Bovenstaand maximale totaalbedrag behoeft nuancering. Indien er gevolg kan worden gegeven aan de drie opties die in het rapport worden voorgesteld zal de totale uittredingssom aanzienlijk kunnen worden gereduceerd. De opties die daartoe in het rapport worden voorgesteld zijn:
Meeverhuizen van personeel naar de Intergemeentelijke Sociale Dienst Dantumadiel/Dongeradeel. Het benutten van de flexibele schil om de impact van boventalligheid (5,17 fte) te beperken. De boventalligheid kan hiermee worden beperkt tot 2,77 fte. Een combinatie van beide bovenstaande mogelijkheden.
Hoewel zowel meeverhuizen als het benutten van de flexibele schil een te verwachten optie is kent onze gemeente op dit punt geen sluitende afspraken. Nu er nog geen besluitvorming over uittreding heeft plaatsgevonden is het ook niet mogelijk om dergelijke sluitende afspraken te maken. Financiering en kosten Naast de afwikkeling van boventallig personeel spelen de financiële effecten van de begroting een rol bij het bepalen van het begrip ‘financiële schade’. Op dit moment draagt onze gemeente 9,2 % bij aan de totale apparaatslasten. Dit betekent op jaarbasis een bijdrage ad € 715.807. Genoemd bedrag valt voor de Dienst jaarlijks als dekking weg. Nu er een som is bepaald voor de wegvallende salarislasten en een verrekening van het Participatiebudget moet plaatsvinden komt het totale aandeel van onze gemeente op een som van € 416.187 (zie pagina 16 van het rapport). Het uittreden heeft niet alleen op korte termijn financiële effecten maar ook op langere termijn. Om die reden is in het rapport gesteld dat het redelijk en billijk is dat onze gemeente haar bijdrage in de apparaatslasten getrapt afbouwt. Dit volgens de verdeling 70% (2015), 50% (2016), 30% (2017) en 10% (2018). In totaal zal dit neerkomen op een last van € 665.600 (periode 2015-2018).
Jaarbijdrage Ferwerderadiel
2015
2016
2017
2018
Totaal
291.200
208.000
124.800
41.600
665.600
In zijn totaliteit zal er, in de meest ongunstige uittredingsvariant, sprake zijn van een maximale uittredingssom ad € 1.687.809. Indien een dergelijk scenario zich voordoet zal dit een grote uitnutting van onze reserves betekenen. Gelet op de andere keuzes die ons college en uw raad hebben gemaakt is het maar de vraag in hoeverre onze gemeente een dergelijke financiële last zou kunnen dragen. Om die reden zal er dan ook een forse inzet moeten worden gepleegd op het beperken van de kosten die gepaard gaan met de boventalligheid van personeel. 3. Overwegingen In deze toelichting is uitgebreid stilgestaan bij de keuze die wij en uw raad hebben gemaakt in het kader van bestuurlijke en ambtelijke samenwerking. Ook is aangegeven dat deze keuze tot gevolg heeft dat op het sociale terrein tot heroverwegingen moet worden gekomen. Niet alleen op projectniveau (drie transities) maar ook op het niveau van bestaande gedelegeerde taken. De belangrijkste keuze binnen dit Raad 19 december 2013 (definitieve versie)
sociale terrein is de keuze voor het uitvoeringsorgaan (sociale dienst). Een uitvoeringsorgaan dat ook in de toekomst een grote rol zal gaan spelen bij de uitvoering van nieuwe wettelijke verplichtingen in het kader van de Jeugdwet, Particpatiewet en nieuwe Wmo. Zonder een uitvoeringsorgaan is het onmogelijk om tot uitvoering van deze en bestaande verplichtingen (werk en inkomen en Wmo) te komen. Met het onderliggend rapport worden de consequenties van het maken van keuzes over de toekomst van deze gemeente pijnlijk zichtbaar. In het kort kan een aantal aspecten worden toegevoegd en nader worden benoemd die rechtstreeks van invloed zijn op de keuze voor het uitvoeringsorgaan en tevens vragen om een duidelijke keuze voor de toekomst.
Het uitvoeringsorgaan (zowel in Noordoost als Noordwest Fryslân) zal gaan dienen als ‘backoffice’ van de nieuwe uit te voeren taken voortvloeiend uit de Jeugdwet, Participatiewet en nieuwe Wmo per 1 januari 2015. De keuze voor het uitvoeringsorgaan is bepalend voor het verder inrichten van het sociale domein van onze gemeente. Een uitvoering in het ene samenwerkingsverband ten aanzien van de transities en een uitvoeringsorgaan in een ander samenwerkingsverband is dan niet langer een optie. Het Werkbedrijf (zowel in Noordoost als Noordwest Fryslân) zal deels verantwoordelijk worden voor ‘werk en inkomen’. Hierdoor vindt een vervlechting plaats van uitvoeringsorgaan en Werkbedrijf. Ook hiervoor geldt dat een gescheiden uitvoering in twee verschillende samenwerkingsverbanden niet langer mogelijk is. Niet uittreden kan tot gevolg hebben dat onze gemeente bij het expireren van de Gemeenschappelijke Regeling (naar verwachting per 1-1-2018), als gevolg van de nieuwe gemeente Westergo, volledig zal moeten meebetalen aan de financiële consequenties van dat expireren. Gelet op de diverse overwegingen en de keuze van uw raad voor verregaande samenwerking met de gemeenten Dantumadiel, Dongeradeel en Kollumerland c.a. is een deelname van onze gemeente aan de Gemeenschappelijke Regeling Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân niet langer wenselijk. Ons college stelt uw raad dan ook voor om per 1 januari 2015 uit de Gemeenschappelijke Regeling Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân te treden. Dit onder de voorwaarden zoals opgesteld in het bindend rapport van Deloitte. Voorstel Wij stellen uw raad voor om per 1 januari 2015 uit de Gemeenschappelijke Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân te treden. MK Burgemeester en wethouders van Ferwerderadiel,
H. Steen de secretaris
mr. W. van den Berg de burgemeester
Raad 19 december 2013 (definitieve versie)
Raad 19 december 2013 (definitieve versie)
Sector Nr.
:I : 10/63.13
De raad van de gemeente Ferwerderadiel; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 11 december 2013 nummer 10/63.13;
besluit:
per 1 januari 2015 uit de Gemeenschappelijke Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân treden.
ALDUS
besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Ferwerderadiel van 19 december 2013.
,voorzitter
,griffier
Raad 19 december 2013 (definitieve versie)
