6 een bewogen jaar. een bewogen jaar jaarverslag

6 bewogen jaar een

een bewogen jaar jaarverslag 2011 1

Bij Woonvisie woont iedereen in een fijne buurt, in een woning die bij hem past. Nu en in de toekomst. Onze snel veranderende omgeving vraagt om een doelgerichte organisatie die in beweging is. Woonvisie heeft haar koers bepaald. In twee zinnen verwoorden we wat onze ambitie is: “Bij Woonvisie woont iedereen in een fijne buurt, in een woning die bij hem past. Nu en in de toekomst.” Dit is waar wij ons voor inzetten. Op het eerste gezicht lijkt die ambitie weinig uitdagend, toch betekenen die twee zinnen nogal wat.

Om onze klanten nu en in de toekomst zo goed mogelijk van dienst te zijn, richten wij onze blik naar buiten en is het noodzakelijk verder te denken dan ons woningbezit. Dat betekent dat we een gevarieerd aanbod goede en passende woningen bieden, in een prettige woonomgeving, aan een brede groep klanten. Daarbij houden we ook rekening met de wereld van morgen.

Dit is onze missie. Iedereen binnen Woonvisie heeft een eigen bijdrage geleverd aan het waarmaken van deze missie. We hebben hard gewerkt; we hebben plannen gemaakt, voor ons beleid en voor ons bezit. We zijn gefuseerd en gereorganiseerd. Kortom, het was een bewogen jaar.

Fenny de Graaf directeur-bestuurder

2 jaarverslag 2011 een bewogen jaar

een bewogen jaar jaarverslag 2011

hoofdstuk 1: verslag van de raad van commissarissen

goed op de hoogte

4

hoofdstuk 2: bestuursverslag

een bewogen jaar

8

hoofdstuk 3: de organisatie

organisatie in beweging

14

hoofdstuk 4: kwaliteit van het bezit

energie steken in de woning

18

hoofdstuk 5: (ver)huurbeleid

wonen voor iedereen

22

hoofdstuk 6: betrekken van bewoners bij beleid

in gesprek met de klant

25

hoofdstuk 7: leefbaarheid

een fijne buurt

27

hoofdstuk 8: wonen, zorg en welzijn

een woning die bij je past

29

hoofdstuk 9: financiële continuïteit

in balans

31

hoofdstuk 10: kengetallen

op een rij

36

hoofdstuk 11: jaarrekening

jaarrekening

38

overige informatie/overige gegevens

63

controleverklaring

65

bijlagen

67


hoofdstuk 1: verslag van de raad van commissarissen

goed op de hoogte De raad van commissarissen houdt toezicht op het bestuur en op de algemene gang van zaken van de corporatie en de met haar verbonden onderneming. Daarnaast is de raad gevraagd en ongevraagd adviseur voor de directeur-bestuurder.

Kaders Bij het uitoefenen van zijn taken hanteert de raad van commissarissen primair de statuten van de stichting en het reglement van de raad van commissarissen. Verder handelt de raad volgens de Governance- en de AedesCode, het BBSH en andere relevante weten regelgeving.

Via kwartaalrapportages legt de directeurbestuurder verantwoording af over de financiële, bedrijfsmatige en volkshuisvestelijke resultaten. Over relevante externe en interne ontwikkelingen informeert de directeur-bestuurder de raad van commissarissen via tweewekelijkse berichten.

Profiel Daarnaast vormt een aantal andere documenten het toezichtskader voor het interne toezicht van de raad:        

De strategische visie 2010-2014, vastgesteld in december 2009, Het ondernemingsplan 2010, vastgesteld in december 2009, Het treasurystatuut, vastgesteld in december 2009, De begroting 2011, vastgesteld in maart 2011, De toezichtsbrieven en verklaringen vanuit het CFV, het WSW en het ministerie van VROM, Het bestuursreglement van juli 2010, Het reglement auditcommissie van juni 2010, Het renumeratiereglement

De stichting beschikt over een actuele integriteitscode en over een klokkenluidersregeling. Alle relevante stukken over de Governancestructuur staan op de website van Woonvisie. De raad van commissarissen houdt onder andere toezicht op:        

Realisatie van doelstellingen van de corporatie; Realisatie van volkshuisvestelijke opgaven; Strategie en risico‟s verbonden aan de activiteiten van de corporatie; Opzet en werking van interne risicobeheersing en controlesystemen; Kwaliteitsbeleid; Kwaliteit van de maatschappelijke verantwoording; Financiële resultaten en het verslaggevingsproces; Naleving van toepasselijke weten regelgeving.


De raad van commissarissen van Woonvisie bestond oorspronkelijk uit zeven leden. Door de fusie met de AW Volksbelang Rhoon is daar in 2011 een achtste lid bijgekomen. De leden zijn en worden altijd extern geworven op basis van specifieke kwaliteiten op diverse terreinen. In de profielschets, te vinden op de website, worden onder andere genoemd: bestuurlijke, financiële, juridische en bouwtechnische kennis, kennis van de zorg en een open oog voor veranderingen in de samenleving. Statutair worden twee leden van de raad van commissarissen op voordracht van de bewonersraad Progressie benoemd, en één lid op voordracht van de ondernemingsraad.

Samenstelling Aan het eind van het verslagjaar bestond de raad van commissarissen van Woonvisie uit de volgende leden:        

De heer mr. J. van der Linde (voorzitter) De heer W.S. de Graaf (vicevoorzitter) De heer ing. C.L. Schneider De heer H.C. van Horsen Mevrouw S.B. Stilling De heer J. de Blok R.A. Mevrouw drs. I.K.L. de Jong MRE De heer drs. W.B. van Hekken

Omdat op 1 juli 2011 de herziene Corporate Governance Code is ingevoerd met als belangrijke wijziging een dwingende zittingstermijn voor

commissarissen van niet meer dan acht jaar, is de samenstelling van de raad gewijzigd. De heren Van der Linde, De Graaf, Schneider en Van Horsen zijn op 1 april 2012 afgetreden. Hun plaatsen zijn ingenomen door de heren Beishuizen (voorzitter), Van den Berg en Schallenberg en mevrouw Londema. De raad streeft er naar bij een eerstvolgende mogelijkheid het aantal leden weer terug te brengen naar zeven. Mevrouw S.B Stilling was in 2011 volgens het vastgestelde rooster aftredend en is na advies van de ondernemingsraad door de raad van commissarissen opnieuw in functie benoemd. In 2011 zijn binnen de raad van commissarissen geen situaties van tegenstrijdige belangen geconstateerd; alle commissarissen voldoen aan de eisen van onafhankelijkheid zoals in de gewijzigde Governance Code wordt verlangd. Een overzicht van persoonlijke gegevens en het rooster van aftreden vindt u in de bijlagen.

Commissies In 2011 functioneerden een remuneratiecommissie en een auditcommissie. De reglementen van de remuneratie- en de auditcommissie zijn in 2010 vastgesteld en zijn te vinden op de website. De eerstgenoemde commissie bestaat uit de voorzitter (Van der Linde) en de vicevoorzitter (De Graaf), de auditcommissie wordt gevormd door de leden De Blok (voorzitter), De Jong en Stilling. De remuneratiecommissie heeft in januari 2011 het functioneren van de directeur-bestuurder besproken. De auditcommissie is in 2011 vijfmaal bijeengeweest. Onderwerpen waren: jaarrekening 2010, de interne controle plannen en de rapportage, de fraudescan, en de managementletter 2011. De auditcommissie heeft extra tijd besteed aan de doorontwikkeling van projectrapportage en risicoanalyse bij projecten, aan het dashboard financiële sturing, aan de strategische aannames in het strategisch voorraadbeleid en aan de risicobuffer. Afhankelijk van het aanbod van bouwprojecten is er een informeel overleg waarin de heer Schneider en mevrouw De Jong vanuit hun specifieke deskundigheid participeren; zij zijn in 2011 eenmaal bijeen geweest en hebben daarover aan de raad gerapporteerd.

Functioneren raad van commissarissen De raad van commissarissen heeft in november 2011, buiten aanwezigheid van de directeurbestuurder, zijn jaarlijkse interne evaluatie gehouden met begeleiding van mevrouw drs. M. Hanemaaijer van het bureau Atrivé. De essenties waren de samenwerking tussen raad van commissarissen en bestuur, en de nieuwe samenstelling van de raad van commissarissen vanwege vier aftredende leden en vaststelling van de profielen.

Afwijkingen van de Governance Code De raad van commissarissen onderschrijft de Governance Code Woningcorporaties en handelt hiernaar. De raad wijkt in haar werkwijze op enkele aspecten af van wat in de Governance Code is geadviseerd: De directeur-bestuurder is benoemd voor onbepaalde tijd en niet voor een periode van maximaal vier jaar. De raad is daar bewust van afgeweken omdat naar zijn mening een periode van vier jaar geen juridische betekenis heeft. De raad van commissarissen was altijd aanwezig bij de bijeenkomsten met de stakeholders, maar niet voltallig en acht dit ook niet noodzakelijk.

Thema‟s en beslissingen De raad van commissarissen is in 2011 acht maal bijeen geweest, waarvan eenmaal zonder directeurbestuurder. Bij alle reguliere vergaderingen was de directeur-bestuurder aanwezig. Geen van de leden van de raad van commissarissen is frequent afwezig geweest. Enige malen hebben de leden die op voordracht van de bewonersraad zijn benoemd, overleg gevoerd met de bewonersraad. Het lid van de raad dat op voordracht van de ondernemingsraad is benoemd heeft tweemaal een vergadering van de ondernemingsraad bijgewoond. De voorzitter van de raad van commissarissen heeft een vergadering van de bewonersraad en een vergadering van de ondernemingsraad bijgewoond, waarbij in aanwezigheid van de directeur-bestuurder onder andere de algemene gang zaken van de corporatie aan de orde kwam. Een delegatie van de raad was aanwezig bij het overleg met de stakeholders. De leden van de raad van commissarissen zijn lid van de Vereniging van Toezichthouders


Woningcorporaties en bezoeken regelmatig bijeenkomsten.

Bezoldiging raad van commissarissen

De raad en de individuele leden hebben in het verslagjaar de actuele ontwikkelingen gevolgd door het bijwonen van lezingen en symposia, cursussen en met het lezen van vakliteratuur en het onderhouden van contacten met stakeholders, ondernemingsraad en bewonersraad.

De leden van de raad van commissarissen ontvangen een vaste vergoeding voor hun werkzaamheden. In 2011 ontving de voorzitter 13.600 euro en ontvingen de overige leden 8.500 euro. Daarnaast ontvangen de leden van de raad een vergoeding voor gemaakte kosten, zoals reiskosten.

Een middag is door de raad besteed aan een globale bezichtiging van het woningbezit van Volksbelang in Rhoon en dat van Woonvisie in Ridderkerk, waarbij met een rondleiding in de nieuwe Riedertoren is besloten.

Remuneratierapport

De raad van commissarissen is 2011 gestart met een themavergadering risicomanagement, daarnaast is het strategisch voorraadbeleid goedgekeurd en is regelmatig gesproken over diverse projecten, met name Het Zand en de Riederbol. In de zomer van 2011 is Woonvisie gevisiteerd door het KWH en leden van de raad waren aanwezig bij de aftrap en de presentatie van de resultaten en zijn vanzelfsprekend door de commissie geïnterviewd. In het laatste kwartaal is tot de werving van vier nieuwe leden besloten omdat voor drie leden de termijn van acht jaar reeds overschreden was en de voorzitter deze bereikt in april 2012. Het laatstgenoemde betekent dat eind 2011, onder leiding van eerdergenoemde mevrouw Hanemaaijer van Atrivé, een aanvang werd gemaakt met de sollicitatieprocedure voor vier nieuwe leden, van wie twee op voordracht van de Bewonersraad Progressie en een op voordracht van de ondernemingsraad en een voorzitter. Besloten is tot een selectieprocedure via openbare werving, zoals in de Governance Code vereist. De profielen voor de nieuwe leden zijn opnieuw vastgesteld Overige relevante beslissingen waren het goedkeuren van de jaarrekening 2010, het volkshuisvestingsverslag, het verlenen van decharge aan de directeur-bestuurder, het beoordelen van de onafhankelijke accountant en het verlengen van de overeenkomst met een jaar, het vaststellen van het strategisch voorraadbeleid 2011-2022, het vaststellen van het ondernemingsplan 2012 en tot slot het behandelen van de begroting 2012.

De door de raad benoemde remuneratiecommissie heeft in januari 2011 een functioneringsgesprek met de directeur-bestuurder gevoerd op basis van haar persoonlijk werken ontwikkelingsplan en daarvan een verslag gemaakt. Zoals vastgelegd in de arbeidsovereenkomst werd op dat moment de hoogte van de variabele bezoldiging voor 2011 bekend gemaakt. Er is hierover een remuneratieverslag gemaakt waarin werd vastgelegd dat er in 2011 een stijging van de bezoldiging zal plaatsvinden van een periodiek van 2,5 procent, evenals 1 procent prijscompensatie. Het salaris is vastgesteld binnen de kaders van de nieuwe sectorbrede beloningscode voor bestuurders van woningcorporaties. In 2011 had de directeur-bestuurder een aantal nevenfuncties waarbij geen sprake was van tegenstrijdige belangen. Nevenfuncties worden door de directeur-bestuurder alleen aanvaard na goedkeuring door de raad van commissarissen. 



Voorzitter platform cliëntenraad Careyn, regio Nieuwe Waterweg, Delft, Westland en Oostland sinds 2006 voor maximaal zes jaar. Bestuurslid Stichting Wijzer, Stichting voor Openbaar Onderwijs Vlaardingen, sinds 2007 voor maximaal zes jaar.

Bezoldiging directeur-bestuurder De directeur-bestuurder is ingeschaald in functiegroep D van de nieuwe beloningscode voor directeur-bestuurder, welke functiegroep overigens niet afwijkt van die van de commissie Izeboud. Het remuneratierapport staat op de website.

naam

functie

belastbaar loon

werkgeversaandeel pensioenafdracht

Mevrouw Ir F.A. de Graaf

directeur-bestuurder

€ 115.864

€ 24.069


eigen bijdrage pensioen

totaal

€ 8.977

€ 148.910

Verbindingen In december 2007 heeft de organisatie, samenhangend met de verplichte invoering van de vennootschapsbelasting voor woningbouwcorporaties, een besloten vennootschap opgericht. Gezien de begin 2008 gekregen helderheid over de regelgeving rond de vennootschapsbelasting, bleek daadwerkelijke activering niet noodzakelijk. Denkbaar is dat door de huidige ontwikkelingen in het verlengde van de Europese regelgeving deze BV alsnog een rol zal kunnen krijgen. De gewijzigde Governance Code vereist een verbindingenstatuut, dat staat gepland voor 2012.

Jaarrekening De controle van de jaarrekening 2011 en de toetsing van het volkshuisvestingverslag is in opdracht van de raad van commissarissen verricht door PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. In overeenstemming met artikel 12 lid 1a van de statuten en de artikelen 27, 28 en 29 van het Besluit Beheer Sociale Huursector heeft de raad van commissarissen kennis genomen van de bevindingen van de onafhankelijke accountant, waarna de jaarstukken, in overeenstemming met het voorstel van de directeur-bestuurder, zijn goedgekeurd in de vergadering van 23 mei 2012.

Tot slot De raad van commissarissen van Woonvisie spreekt waardering uit voor de aandacht en inzet van de directeur-bestuurder en de medewerkers voor de specifieke vraagstukken van de corporatie en de daarmee samenhangende aandachtsvelden.is

Namens de raad van commissarissen, Tammo Beishuizen voorzitter


hoofdstuk 2: bestuursverslag

Een bewogen jaar 2011 was het jaar van de intensieve beweging en hebben we doelen bereikt die we ons eerder hadden gesteld. Daarmee geven we een mooi vervolg op het jaar 2010, toen was de titel van ons jaarverslag: “doelgericht in beweging”. Naast alle speerpunten en doelstellingen is onze primaire doelstelling het allerbelangrijkste en die staat in onze statuten: “de stichting heeft als doel uitsluitend werkzaam te zijn op het gebied van de volkshuisvesting”. Die primaire doelstelling is gehaald, Woonvisie heeft geen activiteiten verricht die strijdig zijn met de statuten en de gemiddelde landelijke opvattingen van de definitie volkshuisvesting.

Er wordt veel discussie gevoerd over de grenzen van de volkshuisvesting en welke vormen van maatschappelijk vastgoed daartoe behoren of welke inzet in het publieke domein daartoe behoort. Wij voeren die discussie ook en overleggen daarover met onze partners. Door incidenten bij corporaties is merkbaar dat de grenzen scherper worden bewaakt door zowel de interne toezichthouder de raad van commissarissen als de externe, het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting en het Ministerie van Binnenlandse Zaken.

Strategie en beleid De strategische visie 2010-2014 was in 2011 onze leidraad, zij het dat tijdens het opstellen van de visie de gewijzigde wetgeving nog niet was voorzien. De grootste wijziging is dat de woningen met een huur lager dan 652,52 euro voor minstens 90 procent verhuurd moeten worden aan de primaire doelgroep met een inkomen tot 33.614 euro. Dat was een aanscherping op ons beleid. In 2011 hebben we dit percentage gehaald, maar zonder deze wettelijke verplichting en de door ons daaraan gekoppelde noodzakelijke sturing waren we, net als voorgaande jaren, uitgekomen op ongeveer 80 procent. Door deze wijziging zijn zeker wel problemen ontstaan bij huurders. Hierover meer verderop in dit jaarverslag. In onze strategie heeft duurzaamheid een afzonderlijk hoofdstuk gekregen in “Nu en in de toekomst” en we hebben daarin een aantal mooie stappen gezet. Onze strategie is vertaald in het ondernemingsplan 2011, waarin de activiteiten staan om de strategische doelen te bereiken. Voor onze stakeholders hebben we een jaarplan 2011 gemaakt, een leesbare versie van het ondernemingsplan. Over het jaarplan 2011 hebben we al gerapporteerd aan onze stakeholders.


Speerpunten Elk hoofdstuk in onze strategische visie is al een speerpunt op zich. In de volgende hoofdstukken leggen we daarover verantwoording af. De bereikte doelen zijn onder meer het vaststellen van het strategisch voorraadbeleid 2011-2022, de fusie met Volksbelang Rhoon en de oplevering van nieuwbouwappartementen in de Prinses Margrietstraat, waarbij we er goed in geslaagd zijn om doorstroming uit onze eengezinswoningen te realiseren. Meer aandacht voor huisvesting van starters is simpelweg bereikt door in het informatiepakket dat alle achttienjarigen in Ridderkerk van de gemeente ontvangen, een inschrijfformulier toe te voegen. Het is ons namelijk meermalen opgevallen dat jongeren zich pas gaan oriënteren op de mogelijkheden op het moment dat ze het ouderlijk huis willen verlaten en dan is een wachttijd een tegenvaller. Een ander speerpunt is de zorg voor een fijne buurt, we hebben intensiever dan voorheen de samenwerking gezocht en gevonden met onze partners. De gecombineerde inzet van woonconsulenten en huismeesters of wijkbeheerders en de samenwerking met gemeente, Sport en Welzijn en politie heeft in Oost gezorgd voor een duidelijke verbetering van het leefklimaat.

Prestatieafspraken Met onze stakeholders gemeente en zorginstelling De Riederborgh hebben we intensief overleg gevoerd en specifiek intentieovereenkomsten opgesteld. Met De Riederborgh hebben we een intentieovereenkomst gesloten over de bouw van het project De Riederbol in Bolnes, waarin 29 zorgeenheden voor deze instelling worden gerealiseerd. De nieuwe bekostigingsnormen in de zorg hebben het project vertraagd en zetten realisatie in deze vorm op losse schroeven. Met de gemeente hebben we gewerkt aan een aanvullende overeenkomst over het project Het

Zand, de bestaande overeenkomst ging over de ontwikkeling Vlietplein en de bebouwing van Het Zand is het sluitstuk van de overeenkomst. Eind 2011 zijn de prestatieafspraken met de gemeente Ridderkerk in concept gereed gekomen, hierin worden alle afspraken tussen gemeente en Woonvisie voor de komende jaren vastgelegd. De afspraken zijn gebaseerd op de gezamenlijk gedragen woningbouwstrategie en bevatten ook de afspraken die de gemeente heeft gemaakt met de stadsregio over de ontwikkeling van de omvang van de sociale voorraad in Ridderkerk. In Albrandswaard zijn eind 2011 de samenwerkingsafspraken Albrandswaard 2010, tussen gemeente en alle daar werkzame woningcorporaties, getekend.

De fusie met de AW Volksbelang Rhoon In 2010 zijn alle voorbereidingen getroffen voor de fusie met de AW Volksbelang in Rhoon. Woonvisie is destijds ingegaan op het verzoek een fusie te onderzoeken omdat Woonvisie het belangrijk vindt dat de sociale woningbouw aan de zuidrand van Rotterdam een sterke positie heeft en houdt. Als daarvoor verbindingen en fusies mogelijk en nodig zijn, dan is dat een goede stap op weg naar die kracht. Woonvisie heeft in 2010 serieus werk gemaakt van de beoogde fusie en heeft onderzoek laten verrichten naar de onderhoudstoestand van de woningen en de financiële positie van Volksbelang. De eerste helft van 2010 stond bij Volksbelang in het teken van de fusie en het overleg met de leden zodat zij een weloverwogen besluit konden nemen om de vereniging om te zetten naar een stichting, de voorwaarde om te kunnen komen tot fusie. De bewonersvertegenwoordiging van Volksbelang en de Bewonersraad Progressie hebben elkaar in een vroeg stadium ontmoet en hebben samen opgetrokken in hun reactie op de fusie.

niet zoveel. De grootste veranderingen kwamen per 1 januari 2012, want vanaf dat moment worden alle vragen, reparatieverzoeken, huuropzeggingen en andere activiteiten behandeld vanuit Ridderkerk. Het kantoor in Rhoon is vanaf 2012 twee ochtenden in de week open voor inloop en er kunnen op andere tijden altijd afspraken worden gemaakt. Een tegenvaller was dat het onmogelijk bleek voor ons om te werken met twee woonruimte verdeelsystemen. Op een laat moment hebben we besloten tijdelijk alle woningen te verhuren via het eigen woonruimte verdeelsysteem. Huurders zijn daarover eind 2011 geïnformeerd en alle inwoners van Albrandswaard zijn via weekblad De Schakel op de hoogte gesteld. Daar is zeker verwarring over ontstaan, want Woonvisie is een van de vier sociale verhuurders in Albrandswaard. Gelukkig wisten de huurders ons met hun vragen te vinden en waren de collega corporaties tijdig geïnformeerd over de mogelijke vragen die zij zouden krijgen.

Maatschappelijke visitatie Volgens de principes van goed ondernemingsbestuur laten woningcorporaties zich elke vier jaar extern (maatschappelijk) visiteren. Externe bureaus doen dat volgens een vaste methodiek, die bewaakt wordt door een onafhankelijke stichting. De visitatie is een gestructureerde beoordeling van de maatschappelijke prestaties van een corporatie, waarbij de stakeholders ook een belangrijke rol spelen. Het Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector (KWH) te Rotterdam heeft de visitatie bij Woonvisie uitgevoerd. Onderstaande figuur laat de scores zien die Woonvisie op de verschillende invalshoeken scoorde:

Na het moment van fusie op 1 juni 2011, is er voor de leden van Volksbelang een afscheidsavond georganiseerd, tevens kennismaking met Woonvisie. In het welkomstwoord is Woonvisie vergeleken met een snoer van verschillende kralen, waaraan er nu twee zijn toegevoegd. Woonvisie heeft immers woningen in Bolnes, Rijsoord, Slikkerveer, Oostendam, Ridderkerk en nu ook in Rhoon en Poortugaal. Woonvisie ervaart het onderlinge verschil van deze kernen en speelt daar op in. We hebben een bewonersblad verspreid met de titel “welkom”, met informatie over wat er voor de huurders per 1 juni zou veranderen. Dat was nog


Voor elk onderdeel krijgt de corporatie een rapportcijfer. Uiteindelijk resulteert dat in één gemiddeld cijfer: voor Woonvisie een 6.8. Woonvisie scoort hiermee op alle perspectieven voldoende tot ruim voldoende.

kwaliteit van wijken en buurten. Woonvisie zou meer de discussie over de toekomst van Ridderkerk moeten durven voeren en meer buiten de grenzen van de eigen gemeenschap moeten kijken. Qua investeringen pakt Woonvisie veel op.

De resultaten per deelgebied zijn kort samengevat als volgt:

Governance (6.5) In 2009-2010 heeft Woonvisie geïnvesteerd in haar beleidscyclus en een beleidsplan 2010-2014 opgesteld dat in jaarplannen in heldere doelstellingen is vertaald. Aandachtspunt is dat deze doelen meer output- en outcome-gericht mogen zijn.

Presteren naar eigen ambities Woonvisie scoort voldoende op alle onderdelen. Waar dat niet wordt gehaald wordt een duidelijke verklaring gegeven voor de afwijking. Wel is aangegeven dat ambities vaak op hoofdlijn zijn aangegeven en daarom is de vraag gewettigd of de lat wel hoog genoeg is neergelegd.

6,9

Wij zijn ons dat bewust en zullen dat moeten verbeteren. Op de prestatievelden „‟huisvesting van de doelgroepen‟‟ en „‟(des)investeren in vastgoed‟‟ is sprake van duidelijke en ambitieuze doelen. Presteren naar de opgaven Hierin scoort Woonvisie op alle velden voldoende tot ruim voldoende. De afgesproken prestaties met de gemeente Ridderkerk zijn geleverd. Niet alle prestaties zijn even goed en duidelijk vertaald in harde afspraken die zijn vastgelegd. In gesprekken geeft de gemeente aan dat Woonvisie haar afspraken nakomt.

6,7

Presteren naar vermogen Woonvisie is financieel in control. De corporatie stuurt met gezond verstand. Verbeterpunten zitten in het hanteren van bedrijfswaarde en in het benoemen van resultaatdoelstellingen en financiële normen. Dit versterkt de sturingsmogelijkheden en de planning & control cyclus. De beweging om dit te doen is al in gang gezet. Kwartaalrapportages en beleidskaders zijn van voldoende niveau. De organisatie is kostenbewust en heeft significant lage bedrijfslasten. De gemiddelde lage waardering op dit onderdeel wordt vooral veroorzaakt door het feit dat het formuleren van een integraal financieel beleid (met bijpassende doelstellingen en indicatoren) gekoppeld aan een volkshuisvestelijke visie en beleid met een bijbehorend investeringskader onvoldoende zichtbaar is. Dit is één van de belangrijkste actiepunten die voor de toekomst zal worden meegenomen.

6,5

Presteren volgens belanghebbenden Het oordeel is gebaseerd op gesprekken die de visitatiecommissie met belanghebbenden heeft gevoerd. Alle prestatievelden worden door belanghouders belangrijk gevonden. Het meest belangrijk vinden belanghouders het presteren op de velden kwaliteit woningen en woningbeheer, huisvesting van de primaire doelgroep en de

7,2


6,5

In 2010 is Woonvisie bewuster en meer gestructureerd met risicomanagement aan de slag gegaan.

Belangrijk aandachtspunt is het ontbreken van een genormeerd toetsingskader voor de hele organisatie, maar ook voor de raad van commissarissen zelf. Met dit toetsingskader kunnen investeringen worden beoordeeld en kan voortgang en status worden afgemeten aan het presteren en strategische koers van Woonvisie. Woonvisie heeft een betrokken en kundige raad van commissarissen. In de ogen van de visitatiecommissie is er nog onvoldoende sprake van een gedeelde visie van raad en directeurbestuurder op het volkshuisvestelijk presteren en maatschappelijk ondernemerschap van de corporatie. Een gedeeld toetsingskader kan hier een hulpmiddel bij zijn. Woonvisie past de Governance Code voldoende adequaat toe. De externe legitimatie is op orde. Woonvisie spant zich in om belanghouders te betrekken. En zoekt daarbij naar meer effectieve vormen. Conclusie De commissie concludeert in haar rapport dat Woonvisie een zakelijke, financieel gezonde en gedegen huisvester is en dat ze merkbaar in transitie is gebracht. De commissie geeft ons een groot aantal aanbevelingen waarmee we de ingeslagen weg kunnen vervolgen. Wij vonden het een goed en stimulerend rapport met een duidelijke boodschap die we graag meenemen in onze verdere ontwikkeling, waarbij centraal staat en blijft staan dat we er samen voor zorgen dat de zwaksten in de samenleving goed bij ons terecht kunnen.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen In ons Ondernemingsplan 2010-2014 staat een aantal doelstellingen waarmee we vorm geven aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. Duurzaamheid Duurzaam en „groen‟ ondernemen zijn in 2011 nadrukkelijk op de agenda gezet. Zowel grootschalig als kleinschalig. Belangrijkste is wellicht het beperken van de CO² uitstoot door maatregelen in ons woningbezit, daarover meer in hoofdstuk 4. In dit hoofdstuk leest u meer over de voortgang van de energielabeling van de woningen ten opzichte van de nulmeting. Ook intern gaven wij verdere invulling aan ‟duurzaamheid‟ door het inkopen van groene stroom, een betere afvalscheiding en inkoop van extra zuinige nieuwe computerapparatuur en bedrijfsauto‟s. In 2011 is bij het initiëren van de reorganisatie besloten een collega te belasten met de extra taak van „duurzaamheidcoördinator‟. Met dit besluit geven we inhoud aan de invulling van „duurzaamheid‟ in onze dagelijkse werkzaamheden. Goed voorbeeld Ook is een belangrijk speerpunt van beleid om het goede voorbeeld te geven, zoals het scheppen van voorwaarden om mensen die moeilijk in het arbeidsproces inzetbaar zijn aan werk te helpen. Dat doen wij niet alleen door werk uit te besteden aan de daartoe geëigende bedrijven (sociale werkvoorzieningsbedrijven), maar ook door in de aanbestedingsvoorwaarden eisen te stellen aan de reguliere bedrijven waarmee wij veelvuldig werken.

Sponsoring We hebben in 2011 verschillende culturele, sportieve, educatieve en welzijnsinitiatieven gesponsord. Bij de beoordeling van sponsoraanvragen weegt het lokale karakter en de toegankelijkheid voor onze huurders zwaar. Uit ons budget van 15.000 euro konden in 2011 onder andere de volgende doelen rekenen op onze steun: Stichting Oud Ridderkerk, Stichting Wereldwerk, de Kunstroute, het Ridderkerks Symfonie Orkest, de Oosterparkloop, 3x2, de seniorendag in Rijsoord, de buurtbus, diverse sportverenigingen en vele andere mooie initiatieven. Voor Albrandswaard is een relatief soortgelijk bedrag beschikbaar vanaf 2012. Internationaal stimuleren we samen met de gemeente Rotterdam en een aantal andere corporaties in de regio via een renteloze lening de sociale huisvesting in Durban, Zuid-Afrika. Een compleet overzicht van onze sponsordoelen staat op onze website.

Maatschappelijk investeren We investeren in buurten omdat voor onze klanten de buurt hun “thuis” is. We investeren daarom ook in maatschappelijke projecten in de buurten. In 2011 hebben we veel tijd gestoken in de voorbereiding van Het Zand, een project dat de revitalisering van het Vlietplein moet afronden. We hebben met de gemeente overleg gevoerd over de bouw van de nieuwe sporthal met voorzieningen zodat de oude sporthal aan het Vlietplein gesloopt kan worden en er een eind komt aan overlast en verval rond deze sporthal.

Concreet hebben we werk geboden bij het aanbrengen van vloerisolatie in de bergingen van woongebouwen en in het algemeen bij het ondersteunen van huismeesters. En ook bij de aanpak van zwerfvuil op diverse plaatsen binnen Ridderkerk en het aanbrengen van achterpadverlichting. Ons streven is om circa een half miljoen euro omzet voor deze doelstelling, vooral in het dagelijks en mutatie onderhoud, te realiseren.

We geven financiële steun aan buurtpreventie, investeren in het wijkoverleg en dragen bij aan verbeteringen en initiatieven in buurten, 50 procent van onze woningen beschikt over het politiekeurmerk veilig wonen.

Leerbedrijf De doelstelling vijf stageplaatsen te bieden in 2011 is ruimschoots gehaald.

De tabel geeft inzicht in onze maatschappelijke investeringen en het effect op de omgeving. Veel van deze investeringen dragen bij aan ons doel “een fijne buurt”.

Ons afwegingskader bij het beslissen over maatschappelijke investeringen is steeds geweest of het belang voor de buurt en de huurders substantieel is.


investering in

resultaat

Schoon, heel en veilig in complex en buurt door inzet van huismeesters.

Goed onderhouden complexen, Vertrouwen van huurders, 13 huismeesters, daarvan 50 snelle reparaties, intensief gevoel van veiligheid. procent, € 359.000, voor contact met huurders. Goede uitstraling complex rekening van Woonvisie. op omgeving of in de buurt.

Voorkomen overlast en Deelname aan lokaal huisuitzettingen. Zorgnetwerk.

effect

Overlast en huurschuldproblemen worden integraal behandeld en opgelost.

kosten/bijdrage Woonvisie

De inzet van onze medewerkers en een bijdrage van € 32.000 aan het lokaal Zorgnetwerk zelf.

Buurtbemiddeling/bemi ddeling bij overlast.

Burenruzies en overlast worden Buren gaan weer goed beslecht. met elkaar om, overlast is minder.

Investering in buurtbemiddeling € 26.000 en inzet woonconsulenten.

Bereikbaarheid van koopwoningen voor starters.

Acht woningen zijn met koopgarant verkocht aan Ridderkerkse starters op de koopmarkt.

Starters kunnen instromen.

De korting die we met koopgarant hebben gegeven bedroeg totaal € 155.000.

Buren kennen elkaar en spreken elkaar weer aan/ergens op aan.

Bijdrage door inzet woonconsulent en € 1.000.

Sociale samenhang Versterking van de sociale Schrijversbuurt in Oost. samenhang door diverse activiteiten. Een vernieuwde en afgesloten speeltuin en een jongeren ontmoetingsplek (JOP) voor de tieners.

De kinderen hebben voldoende plek zodat ze geen overlast bezorgen.

Buurtpreventie.

Uitvoeren van de activiteiten door de vrijwilligers in drie wijken.

Saamhorigheid en gevoel van veiligheid versterken.

Zwerfvuil verwijderen en ondersteunen huismeesters.

Investering in sociale bedrijven. Beschikbaarheid van arbeidservaring plaatsen. Schonere buurten.

Helpen huismeester bij Investering in sociale bedrijven het project aanbrengen en hulp aan huurders bij het vloerisolatie boven leegmaken van hun berging. bergingen.

Beschikbaarheid van arbeidservaringplaatsen.

Bijdrage aan de speeltuin (KR)Oost € 1.000 Bijdrage aan de JOP € 10.000 Bijdrage € 8.000 plus huisvesting voor een team

Kosten € 20.000 per jaar

€ 10.000

Minder overlast voor huurders.

Buitenverlichting achterpaden doorlopend project vanaf 2008.

Goed functionerende verlichting Veiliger woonomgeving. volgens veiligheidsscan in het complex Koninginneweg.

€ 6.500

Brandveiligheid initiatief samen met brandweer.

Leveren en aanbrengen van rookmelders.

Veiliger woonomgeving.

€ 25.000 materiaalkosten

Veiligheid voor de huurder.

Huurders met een eigen open verbrandingstoestel hebben in ruil voor vast onderhoudscontract een CO melder ontvangen van Woonvisie.

Minder risico op koolmonoxide.

€ 1.000


Stakeholders Op alle niveaus in de organisatie is overleg met stakeholders, op operationeel niveau leidt dat doorgaans tot direct merkbare effecten, zoals de al meermalen genoemde samenwerking in Oost. Een mooi voorbeeld is ook de cursus asbestherkenning voor gemeenten waar Woonvisiemedewerkers voor zijn uitgenodigd. En vanzelfsprekend hebben we regelmatig overleg met de bewonerscommissies over alles wat er speelt in de complexen. Over problemen van of door individuele huurders is regelmatig overleg tussen onze medewerkers en diverse hulpverleners ook buiten het Zorgnetwerkoverleg. Op meer tactisch en strategisch niveau hebben de managers van Woonvisie regelmatig overleg met de partners, doorgaans over concrete projecten. Met de gemeente is veel overleg gevoerd over te sluiten convenanten die woonoverlast moeten beperken. Het contact met onze belangrijkste stakeholder de Stichting Bewonersraad Progressie staat in hoofdstuk 8.

De grote stakeholdersbijeenkomst was in september, deze keer een bijeenkomst van raadsleden en andere stakeholders gezamenlijk. De onderwerpen waren landelijke en regionale ontwikkelingen in de volkshuisvesting. Leo Bartelse, bestuurder van de Maaskoepel, gaf zijn visie op die veranderingen. Wij vertelden over de geplande investeringen in het bezit van Woonvisie in de komende jaren en over de plannen om woningen te gaan verkopen. Ook zijn de eerste resultaten van de visitatie bekend gemaakt en is het voornemen om in 2012 over te gaan naar het woonruimte verdeelsysteem van Woonnet Rijnmond gemeld. Vragen waren er over de veranderende samenleving en met name Progressie uitte daarover haar zorgen. Eind 2011 heeft overleg plaatsgevonden met de ACOR (AdviesCommissie Ouderenbeleid Ridderkerk).We hebben gesproken over onze gezamenlijke zorg over de inkomensgrenzen. Immers veel ouderen hebben een inkomen net boven die grens van 33.000 euro en komen daarmee niet meer in aanmerking voor de meeste huurwoningen van Woonvisie. Terwijl er juist zoveel ouderen wonen in eengezinswoningen die ze op zeker moment zouden willen verlaten.

In 2011 is er vijfmaal een bestuurlijk overleg geweest met de gemeente Ridderkerk over projectontwikkelingen en specifiek over Het Zand, de woningbouwstrategie en het strategisch voorraadbeleid van Woonvisie. In december 2011 is hard gewerkt aan de gezamenlijke prestatieafspraken gemeente en Woonvisie en op de valreep van 2011 is er overeenstemming bereikt. De afspraken zijn in de gemeenteraad van februari 2012 behandeld. Vanaf 1 juni 2011 behoren ook de gemeente Albrandswaard en de andere partners in die gemeente tot onze stakeholders, omdat de fusie halverwege het boekjaar heeft plaatsgevonden hebben we de bedrijfsvoering in Albrandswaard op de bestaande voet voortgezet tot 1 januari 2012. Er is deelgenomen aan het breed Welzijnsberaad en er is enige malen informeel bestuurlijk contact geweest met leden van het College van B&W. We waren aanwezig op enkele bijeenkomsten die door de gemeente Albrandswaard waren georganiseerd over Albrandswaard in 2025. Een mooie gelegenheid om kennis te maken en ons een beeld te vormen van de ontwikkelingen die mogelijk en nodig zijn in deze gemeente.


hoofdstuk 3: de organisatie

Organisatie in beweging Op weg naar een sterke organisatie aan de zuidrand van Rotterdam hebben we in 2011 vooral heel hard gewerkt aan het bereiken van de gestelde doelen in ons jaarplan. De fusie is een intensief traject geweest en in de zomer zijn we begonnen aan een reorganisatie waaraan alle medewerkers van vooral de afdelingen Woonservice en Vastgoed en de ondernemingsraad hun bijdrage hebben geleverd. Al met al was 2011 een productief jaar, iedereen heeft heel hard gewerkt en het ziekteverzuim was laag. Dat is een compliment voor alle medewerkers. De één procent eindejaarsuitkering, die uitgekeerd wordt afhankelijk van prestaties, is vanwege deze inzet ook werkelijk uitgekeerd.

Competentiemanagement De medewerkers zijn de meest belangrijke factor bij het behalen van de doelstellingen uit onze strategische visie en we hebben samen vastgesteld dat „samenwerken‟ en „klantvriendelijk‟ belangrijke eigenschappen zijn met als concreet doel om de bewoners te helpen en vooral niet van het kastje naar de muur te sturen. Daarom zijn deze twee eigenschappen in 2010 onze kerncompetenties geworden. We hebben de competenties uitgewerkt zodat iedereen weet wat daarmee bedoeld wordt en we hebben elkaar daarop feedback gegeven. Het werken met competenties is ons goed bevallen, het geeft de medewerkers de mogelijkheid om gericht te werken aan de eigen ontwikkeling en daarover met de leidinggevende afspraken te maken. We hebben aan de Hogeschool Rotterdam gevraagd ons bij het volledig invoeren van het competentie management te ondersteunen en dat is in de tweede helft van 2011 gedaan. Met succes, er ligt een competentiewoordenboek, alle functies hebben een competentieprofiel en we hebben als bedrijf drie collectieve competenties vastgesteld, namelijk de bekende „samenwerken‟ en „klantvriendelijk‟ en daarnaast „proactief‟. Met proactiviteit zorgen we dat we problemen of vragen van bewoners en collega‟s vóór zijn.

Organisatieontwikkeling In 2011 trokken we de conclusie dat er te weinig verbetering is te merken in de onderlinge samenwerking. We zijn bovendien te weinig zichtbaar in de wijken en buurten. De verbetering door het ontwikkelen van en sturen op competenties is niet effectief genoeg. Dit was aanleiding om het


woondienstenmodel als organisatiemodel te onderzoeken. Dat hebben we gedaan. Collega‟s en leden van de ondernemingsraad bezochten corporaties die op deze wijze zijn georganiseerd. In juni 2011 is de knoop doorgehakt en hebben we besloten tot de organisatiewijziging, met als doel het verbeteren van het wijkgericht werken en het versterken van de gezamenlijke focus. Dat doen we concreet door alle op de bewoners gerichte processen onder te brengen in de afdeling Wonen en alle op projecten gerichte processen te bundelen in de afdeling Vastgoed. Daarmee creëren we de mogelijkheid voor versterken van het wijkgericht werken en ook voor een verhoging van de kwaliteit van het projectmatig werken. Samen met de ondernemingsraad en de medewerkers hebben de managers van de nieuwe afdelingen een plan gemaakt voor de inrichting van de afdelingen. Precies op 1 januari 2012 is het nieuwe model ingevoerd op hoofdlijnen en in het eerste kwartaal is het hele model ontwikkeld. De visitatiecommissie concludeerde dat het bij Woonvisie in sleutelposities aan professionaliteit ontbrak. Het nieuwe organisatiemodel biedt de mogelijkheid tot verdere ontwikkeling en in de begroting 2012 is daarvoor ook een aantal functies opgenomen.

Structuur, bestuur en raad van commissarissen Woonvisie werkte in 2011 nog in de structuur van afdelingen en een centraal stafbureau.

raad van commissarissen

directie-bestuur Fenny de Graaf

directiesecretariaat

control

coördinator: Annemarie Alderliesten

Marius van Velzen

bedrijfsvoering en beleid manager: Hans Keijzer (plv. directeur)

vastgoed

wonen

manager: Hans van Haaster

manager: Arianne van Geel

organogram per 31 december 2011 Governancestructuur Het bestuur van Woonvisie wordt gevormd door Fenny de Graaf, de directeur-bestuurder. Zij is verantwoordelijk voor het formuleren en realiseren van de doelstellingen, de strategie, de financiering en het beleid. Het bestuur is ook verantwoordelijk voor de naleving van weten regelgeving en de beheersing van de risico‟s verbonden aan de activiteiten van de corporatie. Het bestuur informeert, rapporteert en legt verantwoording af aan de raad van commissarissen.

Integriteitscode

De raad van commissarissen houdt toezicht op het bestuur en is verantwoordelijk voor benoeming, beoordeling, beloning, schorsing en ontslag. Het verslag van de raad gaat dieper in op de taken en werkzaamheden van de raad van commissarissen en het bestuur. In de raad zijn twee vertegenwoordigers op voordracht van de huurders benoemd en één op voordracht van de ondernemingsraad.

Klokkenluidersregeling

Woonvisie beschikt over een integriteitscode. In 2011 is deze aangescherpt, regelmatig wordt het onderwerp in het werkoverleg per afdeling aan de orde gesteld en ook in het management team. De code is een hulpmiddel, het bespreken van dilemma‟s die we in ons werk tegenkomen wordt gestimuleerd en dat is de beste manier om integriteit te bewaren.

Woonvisie beschikt over deze regeling, waarin is vastgelegd dat er binnen de organisatie een vertrouwenspersoon is. De klokkenluidersregeling staat op onze website. In 2011 is geen beroep gedaan op de regeling.

De formatie In de dagelijkse uitvoering zijn drie managers verantwoordelijk. De controller legt rechtstreeks verantwoording af aan het bestuur.

De formatie was op 31 december 73,9 fte, waarvan 5,8 fte in vacatures.


We hebben van vijf medewerkers afscheid genomen: vier van hen zijn met vroegpensioen gegaan en een medewerker heeft met hulp van de werkgever elders een andere werkkring gevonden. Er zijn drie nieuwe medewerkers in dienst getreden in bestaande functies: een huismeester, projectadministrateur en een senior administrateur.

maart 2012. Twee medewerkers zijn begonnen aan een boekhoudkundige opleidingen een medewerker rondde met goed gevolg de Premaster Managementwetenschappen af, ter voorbereiding op de Masteropleiding Business Process Management and IT. De directeur-bestuurder heeft de Leergang Vastgoedmanagement gevolgd van het RIGO.

Ziekteverzuim

Stagiairs

Het verzuimpercentage was 3,8 procent, de verzuimfrequentie is laag: onveranderd 1,1. Het langdurig verzuim was 1,9 procent.

Ons doel was het aantal stageplaatsen te vergroten. Na enkele jaren van minimaal tot zelfs geen enkele stagiair, is 2011 een vruchtbaar stagejaar geweest. In ons personeelsbeleid hebben wij opgenomen te streven naar stages die jongeren de kans biedt werkervaring op te doen of hun afstudeeropdracht bij ons uit te voeren, maar die ook een inhoudelijke bijdrage leveren aan onze producten en die ons helpen bij ons werk.

Opleiding 2011 was een goed opleidingsjaar, we hebben 3,5 procent van de bruto loonsom uitgegeven aan opleidingen. Een collega voltooide de Vakopleiding Verhuur en een andere collega de post-HBO opleiding Bedrijfskunde. Twee collega‟s werden gecertificeerd EPA-adviseur. Een medewerker voltooide de postHBO studie Qualified Controller HOFAM en een medewerker volgt de opleiding Master of Real Estate. Drie huismeesters volgden in 2011 de Vakopleiding Sociaal huismeester, het examen is in

     

In 2011 lag het accent vooral op afstudeerstages, die voor ons een toegevoegde waarde hadden. De stage op het directiesecretariaat was ook bedoeld als verlichting van het werk en dat resultaat is ook bereikt. En het werk van de studenten Personeel en Arbeid leverde ons het gewenste competentiemanagement op. Hieronder een overzicht van stages in 2011:

Hogeschool Rotterdam, opleiding Communicatie, Communicatieplan SVB (afstudeeropdracht) NHTV Internationaal Hoger Onderwijs Breda, opleiding Ruimtelijke Ordening en Planologie: ontwikkelen Wijk-/buurtmonitor NHTV Internationaal Hoger Onderwijs Breda, opleiding Ruimtelijke Ordening en Planologie: onderzoek haalbaarheid nieuwbouwplan (afstudeeropdracht) DaVinci College Ridderkerk, eerstejaars mbo Secretaresse: stageperiode drie maanden Christelijke Hogeschool Ede, Hbo Maatschappelijk Werk en Dienstverlening: stageperiode zes maanden van twee vierdejaars studenten, onderzoek Voorkomen van huisuitzettingen Hogeschool Rotterdam, opleiding Personeel en Arbeid: studieopdracht drie studenten, invoeren competentiemanagement

Medewerkertevredenheidsonderzoek In het derde kwartaal van 2011 is een tevredenheidsonderzoek gehouden onder alle medewerkers. Het laatste onderzoek was in 2008 en beide uitkomsten zijn goed vergelijkbaar. De tevredenheid is stabiel en kent dezelfde score als in 2008, een 7,2. Volgens medewerkers zijn de sterke punten de direct leidinggevende en de werkinhoud.


Ten opzichte van 2008 is de tevredenheid over het management team opvallend gegroeid, men heeft vertrouwen in de kwaliteiten en in de integriteit van het management team en medewerkers zien dat het management team meer open staat voor ideeën dan in 2008. Wel vindt men dat het management team meer kan nagaan wat er leeft onder de medewerkers. Ook het vertrouwen in de Ondernemingsraad is gegroeid.

Medewerkers hebben “hart” voor Woonvisie, de werkinhoud is hun drijfveer en ze zijn trots op de organisatie. Het is niet allemaal rozengeur en maneschijn, want de medewerkers vinden dat het met de onderlinge samenwerking minder goed gaat en dat is niet voor niets een kerncompetentie geworden en een speerpunt in de organisatieontwikkeling. Medewerkers zien ook mogelijkheden de kwaliteit van het werk te verbeteren en de organisatie efficiënter te laten functioneren, twee aandachtspunten voor het management. In 2012 is een plan van aanpak voor de belangrijkste aandachtspunten gereed en is de aanpak gestart.

Ondernemingsraad De ondernemingsraad van Woonvisie bestond in 2011 uit Erica Houtman, Herman Schinkel, Ron van de Polder, Ad Zwaan en Rob van Slobbe. Deze personeelsvertegenwoordiging vergaderde negen keer met de directeur-bestuurder. Daarbij kwam onder andere de fusie met Volksbelang Rhoon, het loopbaanontwikkelingsbudget uit de cao, de reorganisatie, het protocol agressie en geweld, competentieontwikkeling en het strategisch personeelsbeleid aan de orde. De ondernemingsraad had ook contact met de raad van commissarissen, via de „eigen‟ commissaris (de heer C.L. Schneider is commissaris op voordracht van de ondernemingsraad) en de voorzitter van de raad van commissarissen woonde een overlegvergadering bij. Het continueren van dit voordrachtrecht was een van de belangrijkste punten in dit contact.


hoofdstuk 4: kwaliteit van het bezit

Energie steken in de woning Om onze klanten nu en in de toekomst naar wens te laten wonen, richten we onze blik naar buiten en is het noodzakelijk verder te denken dan ons woningbezit. Dat betekent dat we een gevarieerd aanbod goede en passende woningen bieden, in een prettige woonomgeving, aan een brede groep klanten. Daarbij houden we ook rekening met de wereld van morgen. Onze samenleving heeft te maken met klimaatverandering, eindige fossiele energiebronnen en sterk gestegen energiekosten in verhouding tot woonlasten. Wonen is een terrein waarop veel winst te behalen is. Woonvisie heeft de ambitie duurzaam en groen te ondernemen. Dat gaat verder dan milieuvriendelijke woningen. Het betekent bovendien een woningvoorraad die met zo min mogelijk investeringen aantrekkelijk te houden is bij veranderende wensen van klanten.

Woningvoorraad Onze woningvoorraad bestond op 31 december 2011 uit 7.994 woningen in Ridderkerk en 776 woningen in Albrandswaard. Naast woningen beheren wij garages, bergingen en parkeerplaatsen (430), woonwagens en woonwagenplaatsen (9), zorgcentra (2 centra met in totaal 232 plaatsen), maatschappelijke voorzieningen als een kinderdagverblijf en wijkvoorzieningencentrum (5) en bedrijfsruimten (73). Door verkoop nam ons woningbezit in Albrandswaard met een woning af. Ook het woningbezit in Ridderkerk nam met een woning af. Dat was het resultaat van de sloop van 19, de oplevering van 23, de verkoop van 8 en het aankopen van 3 woningen. Het woningbezit is als volgt onder te verdelen: Albrandswaard Het overgrote deel van de woningen (ruim 90 procent) is gelegen in de kern Rhoon. De overige woningen bevinden zich in de wijk Valckesteyn van de kern Poortugaal van de gemeente Albrandswaard. eengezinswoningen appartementen

509 267

(66%) (34%)

bouwjaar tot 1945 bouwjaar 1945 tot 1970 bouwjaar 1970 tot 2000 bouwjaar na 2000

0 251 433 92

(0%) (32%) (56%) (12%)

goedkoop, tot € 361,66 bereikbaar, tot € 554,76 middelduur, tot € 652,52 duur, vanaf € 652,52

59 573 132 12

(8%) (74%) (17%) (1%)


Ridderkerk Centrum West Oost Bolnes Slikkerveer Drievliet/Het Zand Rijsoord Oostendam

1.601 907 839 1.661 995 1.773 175 43

(21%) (11%) (10%) (21%) (12%) (22%) (2%) (1%)

eengezinswoningen appartementen met lift appartementen zonder lift

2.994 2.599 2.401

(37%) (33%) (30%)

bouwjaar tot 1945 bouwjaar 1945 tot 1970 bouwjaar 1970 tot 2000 bouwjaar na 2000

37 2.955 4.101 901

(1%) (37%) (51%) (11%)

goedkoop, tot € 361,66 bereikbaar, tot € 554,76 middelduur, tot € 652,52 duur, vanaf € 652,52

768 5.712 1.282 232

(10%) (71%) (16%) (3%)

Strategisch voorraadbeleid In het afgelopen jaar is voor ons bezit in Ridderkerk een nieuw strategisch voorraadbeleid opgesteld voor de komende tien tot twaalf jaar. Het strategisch voorraadbeleid geeft antwoord op de vraag welke typen woningen wij met welke (huur)prijs voor welke doelgroep op welk moment in Ridderkerk op de markt brengen. Een gevarieerd aanbod goede en passende woningen vraagt ook om dynamisch beheer van de voorraad die door onttrekking, toevoeging, functiewijziging en (her)positionering een optimale toekomstwaarde behoudt en bijdraagt

aan een evenwichtige bevolkingsopbouw in Ridderkerk.

bewoners op onze plannen. De deelname varieerde van 80 tot 100 procent.

Het strategisch voorraadbeleid is de basis voor een uitvoeringsprogramma per wijk en complex. Dat programma wordt in 2012 uitgewerkt en met de bewoners besproken. Al in 2011 is het overlegtraject gestart met de gemeente en bewonersraad Progressie.

In een van de woongebouwen aan de Brasem in Drievliet gingen we verder. Door bij de vervanging van de cv-ketels warmte-absorptiepompen bij te plaatsen, photovoltaïsche cellen toe te passen en sedum dakbedekking aan te brengen, verwachten wij een energiebesparing van ongeveer 40 procent. We zijn zo zeker van besparing dat we de huurders de woonlastenwaarborg aan konden bieden.

Een strategisch voorraadbeleid voor ons nieuwe bezit in Albrandswaard ronden wij in de eerste helft van 2012 af.

Energieambitie Wij steken hoog in op energiezuinig wonen. Bij nieuwbouw- en hoog niveau renovatieprojecten wordt label A als minimale eis gesteld. In onze bestaande woningvoorraad proberen wij zoveel mogelijk energielabel B te bereiken. In 2011 had dertien procent van onze Ridderkerkse woningen energielabel A of B, in 2022 moet dat voor 72 procent van ons bezit het geval zijn. We halen daarmee op een haar na onze ambitieuze doelstelling van 75 procent. Overigens zijn bovengenoemde labels voor ons vooral een middel om de energieprestatie van de woningen in kaart te brengen en te vergelijken. We streven steeds naar een maximale energiebesparing, waarbij de Trias Energetica (energievraag beperken, duurzame energie gebruiken en fossiele brandstoffen alleen zo schoon en efficiënt mogelijk) ons uitgangspunt is.

Duurzaamheid en energiebesparing in de praktijk Wij houden rekening met duurzaamheidseisen bij alle materialen en installaties die we toepassen, we proberen onze woningen zo goed mogelijk te isoleren en we passen verwarmingsinstallaties toe die zuinig omgaan met energie of van alternatieve energiebronnen gebruik maken. In 2011 konden we al de eerste, mooie, stappen zetten in de naleving van onze energieambitie. Alle gerealiseerde nieuwbouw voldoet ruimschoots aan de huidige eisen met betrekking tot de EPC. Er wordt ook gebruik gemaakt van oneindige energiebronnen. We pasten bijvoorbeeld photovoltaïsche cellen, lage temperatuursystemen, installaties met warmteterugwinning en LEDverlichting toe. In een aantal bestaande woningcomplexen is in 2011 gestart met het aanbrengen van HR++ glas. Wij zijn blij met de positieve respons van de

Ook is in 2011 in een aantal appartementencomplexen gestart met het isoleren van de onderkant van de eerste verdiepingsvloer. In totaal worden ruim 1200 garages en bergingen geïsoleerd om de bewoners van de woningen erboven warme voeten en lagere stookkosten te bezorgen.

Onderhoud Dagelijks onderhoud Het dagelijks onderhoud bestaat uit werkzaamheden die voortkomen uit reparatieverzoeken van bewoners. Veel reparaties worden direct of binnen twee werkdagen uitgevoerd. Hierbij kan men denken aan inbraakschades of het ontstoppen van riolering. Ook een plotseling weigerend slot of daklekkage wordt met de hoogste urgentie afgehandeld. Minder urgente verzoeken worden in overleg met de huurder op een later tijdstip uitgevoerd of zijn afhankelijk van levering van materialen, zoals dubbel glas en keukenblok onderdelen. In 2011 zijn, na een aanbesteding, met zes leveranciers contracten gesloten en vaste prijzen overeengekomen voor zo‟n 250 werkzaamheden in het reparatieonderhoud. In een Service Level Agreement zijn bovendien afspraken vastgelegd over reactietijd, afspraaktijden en afhandelingstijd van reparatieverzoeken. Ridderkerk In 2011 zijn voor ons woningbezit in Ridderkerk 9.805 reparatieopdrachten verstrekt waarvan 49 procent op basis van genoemde eenheidsprijzen. Het totaal aantal reparatieopdrachten vertaalt zich naar 1,2 verzoeken per eenheid. Op vijf adressen hebben we te maken gehad met herstel van brandschade, het totaal van die herstelkosten bedraagt 221.000 euro. Dit bedrag is bij onze verzekeraar geclaimd. De totale kosten voor het reparatieonderhoud bedragen 1.806.641 euro. Dit is een procent lager dan begroot.


Met de gemeente Ridderkerk is een verlenging overeengekomen van de paraplu-sloopvergunning voor asbestsanering bij dagelijks onderhoud. In praktijk betekent dit dat wij na constatering en melding al na vijf dagen mogen saneren. Inventarisaties en uitvoering van asbestsanering hebben geleid tot 37.000 euro ten laste van het budget reparatieverzoeken. Albrandswaard Het totale aantal reparatieverzoeken in Albrandswaard bedroeg in 2011 687, tegenover 605 in 2010. Het gemiddelde verzoek in 2011 is 0,9 per eenheid. De totale kosten voor reparatieonderhoud bedroegen 142.802 euro. Dit is circa acht procent lager dan begroot. Mutatieonderhoud Voor zover noodzakelijk wordt bij mutatie de binnenbouw van een woning of bedrijfspand gerenoveerd. In voorkomende gevallen kan de nieuwe bewoner hierbij meebeslissen over bijvoorbeeld de tegels in een nieuwe badkamer of kleurstelling en uitvoering van een nieuwe keuken. Ridderkerk Het mutatiebudget is begroot op basis van historische realisatie en een verwacht aantal mutaties. Het aantal mutaties in 2011 bedroeg 543, acht procent meer dan begroot. Gemiddelde kosten per mutatie zijn ten opzichte van voorgaand jaar met drie procent gedaald. De totale kosten in 2011 waren 1.226.382 euro, dit is vijf procent meer dan begroot. 58 procent van de mutatieopdrachten is verstrekt met een eenheidsprijs, behalve met de contractpartijen is aanvullend een overeenkomst gesloten met Tempus om volgens vast tarief te komen tot KIWA keuringen voor alle mutatiewoningen, hierbij kijkt men naar veiligheid op het gebied van elektra, gas en water. Voor enkele woningen waren de mutatiekosten hoger dan 10.000 euro. Het gaat dan vooral om woningen in complexen die niet waren opgenomen in het vorige strategisch voorraadbeleid, waar vanuit het verleden nog geen verbetering heeft plaatsgevonden of waar bijvoorbeeld door keuze van zittende bewoners, op het moment van uitvoering geen medewerking is verleend aan renovatie. Gewijzigd asbestbeleid, waarbij is gesteld dat sanering van alle decoratief aangebrachte asbest voor onze rekening wordt uitgevoerd, heeft geleid tot 14 procent van de totale mutatiekosten.


Bewoners met een langdurig huurcontract kunnen rekenen op een korting op de kosten van mutatieonderhoud. Deze korting bedraagt 5 procent van de totale mutatiekosten. Albrandswaard De totale kosten voor mutatieonderhoud in Albrandswaard bedroegen in 2011 320.107 euro. Dit bedrag is ruim 40.000 euro hoger dan begroot. De overschrijding is onder meer ontstaan door de extra mutatiekosten die zijn gemaakt bij het weer in verhuur nemen van de woningen in de Toren. Daarnaast is een aantal grote renovaties uitgevoerd. Contractonderhoud Vooral door het opnieuw en gunstiger aanbesteden van het liftonderhoud is het begrote contractonderhoud met 25 procent onderschreden. Planmatig onderhoud Ook voor planmatig onderhoud is in 2011 minder uitgegeven dan begroot. De onderschrijding bedroeg hier tien procent. De helft daarvan schrijven we toe aan scherp onderhandelen en het tijdelijk lagere BTW tarief, de andere helft is van niet uitgevoerd werk, omdat werkzaamheden (nog) niet nodig bleken. Daartegenover stonden niet begrote uitgaven aan het complex de Vier Jaargetijden. Daar kampen we al sinds de oplevering van de nieuwbouw in 2007 en 2008 met materiaal- en ontwerpfouten en we hebben besloten deze zoveel mogelijk op te lossen. Woningverbetering Woningverbeteringen (met huuraanpassing) worden op verzoek van huurders aangebracht. Hierbij moet worden gedacht aan dakkapellen, vaste trappen, dubbelglas, cv-installaties, zonneschermen e.d. Tegenover de kosten staat een verhoging van de kale huur. Het initiatief voor deze werkzaamheden gaat altijd uit van de huurder. In 2011 werden bij planmatig onderhoud, bij mutatie en op aanvraag woningen voorzien van inbraakwerend hang- en sluitwerk volgens de eisen van het Politiekeurmerk Veilig Wonen. De eisen van dit keurmerk worden regelmatig bijgesteld. Was vroeger bijvoorbeeld alleen een rookmelder verplicht op de woonlaag met slaapkamers, tegenwoordig vereist het keurmerk op iedere woonlaag een rookmelder. Onderhoud directe woonomgeving Veel van onze complexen en dan vooral de portiekwoningen hebben een gemeenschappelijke binnentuin soms met speelgelegenheid, het onderhoud van die tuinen wordt uitgevoerd binnen het serviceonderhoud.

Onze huismeesters beheren de complexen en in sommige gebieden, zoals in Bolnes ook de directe woonomgeving.

Deze doelgroep vraagt om bijzondere domoticavoorzieningen, zoals infraroodbesturing. De omgevingsvergunning is in december ingediend.

Zelf aangebrachte voorzieningen (ZAV) Zelf Aangebrachte Voorzieningen betreft wijzigingen in het gehuurde op initiatief van en uitgevoerd door de huurder. In 2011 ontvingen wij ongeveer 280 aanvragen, in soort variërend van wijziging in vloerof wandafwerking, plaatsing van schotelantennes, luxe keukens of wijziging van indeling van vertrekken. Voorwaarden voor deze wijzigingen worden door ons schriftelijk bevestigd, waarbij eisen voornamelijk zijn gericht op veiligheid, beperken van overlast voor omwonenden en kwaliteit. Bij verdergaande ingrepen wordt de aanvrager gewezen op een aanvraag bouwvergunning bij gemeentelijke instanties.

Riedertoren Een project met 79 woningen waarvan 38 koopappartementen. Op dit moment zijn er twintig verkocht. De planning is dat we nog doorverkopen en eind 2012 het resultaat beoordelen. Het gebouw met gemeenschappelijke ruimtes en de verkochte en te verhuren woningen is in januari 2012 opgeleverd. De start van de bouw van de parkeergarage staat voorzien voor mei 2012.

In 2012 presenteren wij een herzien ZAV beleid, hiermee spelen wij in op de vraag van onze klanten om mogelijkheden van een financiële vergoeding voor de zelf aangebrachte voorziening (bij het verlaten van de woning)al bij de aanvraag helder te regelen.

Nieuwbouwprojecten De Fresia Dit project van twaalf koopappartementen in een woontoren naast onze bestaande woningen aan de Fresiastraat is in 2011 in de verkoop gegaan maar ook weer uit de markt genomen. De verkoopresultaten vielen tegen. Voor diezelfde locatie wordt nu gewerkt aan een project met circa 35 huurwoningen. Driehoek Het Zand We zijn het hele jaar samen met de gemeente intensief bezig geweest met de voorbereiding van de bouw van een multifunctioneel centrum en een groot aantal zorgwoningen voor een zorginstelling. Door de complexiteit van het verbinden van de verschillende functies en de financiering loopt het voorbereidingstraject al een aantal jaren. We hopen in 2012 een beslissing over de start van de bouw te kunnen nemen.

Gezondheidscentrum Prinses Margrietplein In Slikkerveer-Zuidoost werd aan het Prinses Margrietplein gewerkt aan het gezondheidscentrum (start bouw december 2010), dat twee huisartsenpraktijken, een fysiotherapiepraktijk, een apotheek en een buitenpoli van het Ikazia Ziekenhuis zal omvatten. Het gezondheidscentrum wordt in 2012 opgeleverd. Oranjebuurt Op de grens van 2010 en 2011 leverden we 53 appartementen aan de Prinses Margrietstraat op, nadat eerder al tien patiowoningen aan de Marijkehof en 174 woningen in de Oranjebuurt door nieuwe bewoners betrokken konden worden. In 2011 kon gestart worden met het laatste deel van de herontwikkeling in Slikkerveer-Zuidoost: vijftien woningen naast het ZABO-terrein en vier woningen aan de Oranjestraat. Eind 2011 waren de woningen al bijna gereed om op te leveren. In afwachting van voldoende verkoop, blijft nog over de bouw van zes grote eengezinswoningen. Kleidijk Het bouwen van veertien sociale huur- en tien koopwoningen aan de Kleidijk in Rhoon is dit jaar in ontwikkeling genomen. Begin 2012 staat er een informatieavond gepland in overleg met de gemeente Albrandswaard, waarbij alle oudbewoners met een terugkeergarantie, toekomstige kopers, omwonenden en andere belangstellenden worden uitgenodigd.

Kievitsweg Samen met stichting De Poort hebben we een plan ontwikkeld voor de realisatie van appartementen voor (zwaar) lichamelijk gehandicapten. In 2011 namen we daarvoor een optie op een kantoorpand aan de Kievitsweg in Ridderkerk. Er is een plan ontwikkeld voor renovatie waarbij het kantoor tot acht appartementen wordt omgebouwd.


hoofdstuk 5: (ver)huurbeleid

Wonen voor iedereen Wonen voor iedereen betekent voor ons dat we goede en betaalbare woningen aanbieden, zowel in Ridderkerk als in Albrandswaard. We doen dat in het bijzonder voor mensen in een kwetsbare (financiële) positie. De betaalbaarheid van woningen bepaalt namelijk voor velen de kansen op de woningmarkt.

Het wonen voor iedereen werd in 2011 ingeperkt door Europese regelgeving. Die bepaalt dat minimaal 90 procent van de vrijkomende woningen met een huur tot 652,52 euro wordt verhuurd aan huishoudens met een inkomen onder 33.614 euro. Om hieraan te kunnen voldoen moesten wij de toewijzingscriteria verscherpen. Uiteindelijk is 92 procent van de betaalbare woningen bij de doelgroep terecht gekomen.

Huurbeleid Ons huurbeleid is gericht op het behoud van zoveel betaalbare woningen als nodig is voor de huisvesting van de doelgroep, het gewenste aantal is overeengekomen met de gemeente Ridderkerk respectievelijk de gemeente Albrandswaard. De huurverhoging voor de bestaande woningen op 1 juli 2011 is zoals voorgeschreven inflatievolgend net als in voorgaande jaren. Een gemiddelde huurverhoging van 1,3 procent was het resultaat. Elk jaar worden de streefhuren opnieuw bekeken en waar nodig bijgesteld, uitgangspunt is een juiste verhouding tussen huurprijs en kwaliteit, waarbij de ligging, de uitstraling, mutatiegraad, het aantal reacties op een vrijkomende woning maar ook kwaliteitsaspecten worden meegenomen.

huurachterstanden opbouwden. Eind 2011 bedroeg het openstaande saldo aan vorderingen op (ex-) huurders van Volksbelang Rhoon 78.271 euro ofwel 1,76 procent van de bruto jaarhuur. In 2010 was dit nog 0,75 procent. Bij huurachterstand wordt als eerste geprobeerd door een afbetalingsregeling tot een oplossing te komen. Achterstanden van twee maanden of meer worden in handen gegeven van de deurwaarder. In laatste instantie kan een betalingsachterstand, na vonnis van de kantonrechter, leiden tot ontruiming van de woning. In 2011 waren er bijna 200 zaken ondergebracht voor incasso bij Flanderijn en GGN. Het betreft hier ruim 110 zaken van zittende huurders en ongeveer 90 van inmiddels vertrokken huurders. In 2011 heeft Woonvisie samen met onder andere de gemeente een convenant voorbereid ter voorkoming van huisuitzetting door huurachterstand. Naar verwachting zal dit convenant in het eerste kwartaal van 2012 ondertekend worden. Door een nog betere samenwerking tussen verschillende instanties zal het aantal ontruimingen naar verwachting gaan dalen. Nu al konden door het actief benaderen en volgen van huurders met huurachterstand zeventien huisuitzettingen voorkomen worden. Helaas kwam het dertien keer, waarvan twee in Albrandswaard, wel tot een woningontruiming.

Huurbetaling en huurachterstand Woonvisie streeft ernaar om in een zo vroeg mogelijk stadium contact te zoeken met huurders met een huurachterstand. Door snel persoonlijk contact te hebben, proberen we te voorkomen dat de huurachterstand te ver oploopt en de huurder daarmee in een problematische situatie komt. Als het nodig is, zorgen wij ervoor dat huurders een beroep kunnen doen op de schuldhulpverlening. In 2011 is de huurachterstand rond de 1 procent gebleven, iets hoger dan in 2010. Deze lichte stijging werd vooral veroorzaakt doordat meer nieuwe huurders dan voorheen, in het eerste jaar al


Meer dan een kwart van onze huurders kan jaarlijks rekenen op een lagere huur dankzij de huurtoeslag.

Laatste kans Huurachterstanden gaan vaak gepaard met andere problemen zoals overlast of persoonlijke problemen. Woonvisie meldt huurders met een combinatie van problemen aan bij het Lokaal Zorgnetwerk in Ridderkerk. In het Lokaal Zorgnetwerk wordt met succes gewerkt aan een laatste kansbeleid, waarin mensen gecoördineerde begeleiding kunnen krijgen van de verschillende instanties. Huurders krijgen hierbij in bepaalde gevallen een tweede (woon)kans

op voorwaarde dat ze openstaan voor en actief deelnemen aan een vorm van zorg of begeleiding. Ook in Albrandswaard is een dergelijk platform waar deze problemen worden besproken en opgepakt.

Op elke vrijkomende woning reageerden gemiddeld 40 woningzoekenden. Ondanks dat ging het opnieuw verhuren van de woningen niet altijd gemakkelijk. De woningen moesten 2,4 keer aangeboden worden voor er een acceptatie volgde.

Huurderving

Van de nieuwe bewoners van onze woningen kwam 54 procent uit Ridderkerk, 36 procent uit de regio Rotterdam en 10 procent uit andere gemeenten.

Ridderkerk De huurachterstand is in 2011 ten opzichte van 2010 (net onder de één procent) iets opgelopen tot net boven de één procent. Het aantal huishoudens dat korter dan een jaar huurde bij Woonvisie is in 2011 toegenomen. We hebben onze incassoprocedure aangescherpt, wat betekent dat we sneller ingrijpen om een oplopende huurachterstand te voorkomen. De andere componenten van de huurderving zijn ongeveer gelijk gebleven ten opzichte van 2010. Albrandswaard De huurderving in procenten van de jaarhuur bedroeg in 2011 (net als in 2010) 2,3 procent. Het verminderen van de verhuurleegstand blijft een belangrijk aandachtspunt. De huurderving kan worden verklaard uit huurderving bij mutatieonderhoud, vertraging bij de woningtoewijzing door een groot aantal “noshowkandidaten” en leegstand in afwachting van verkoop van woningen in de Toren en de Burcht. Omdat de verkoop niet loopt, is eind 2011 besloten de leegstaande woningen weer te verhuren.

Woningzoekenden Het aantal woningzoekenden is toegenomen, eind 2011 stonden er 5312 ingeschreven. Woningzoekenden die zich in 2011 hebben ingeschreven komen vaker dan voorgaande jaren uit een koopwoning. Ook zagen we het aantal woningzoekende eenoudergezinnen sterk toenemen. De woningen in Albrandswaard zijn in 2011 aangeboden via het woonruimteverdeelsysteem van Woonnet Rijnmond. In het derde kwartaal van 2011 waren er 1.754 huishoudens op zoek naar een woning in Albrandswaard (bron: monitor woonruimteverdeling derde kwartaal 2011).

Woningmutaties Ridderkerk In 2011 wisselden 462 woningen van bewoner. De mutatiegraad lag daarmee op 5,9 procent, een cijfer dat niet veel afwijkt van het gemiddelde van de afgelopen jaren.

Albrandswaard In 2011 werden 45 woningen opnieuw verhuurd, de mutatiegraad lag dus op 5,8 procent. Daarvan is 47 procent verhuurd aan inwoners uit Albrandswaard, 44 procent aan inwoners van Rotterdam en 9 procent van de nieuwe bewoners kwam uit een andere gemeente. De meeste van deze woningen, 67 procent, had een huurprijs tussen 362 en 555 euro. Slechts één woning viel buiten de grenzen van de huurtoeslag.

Urgentie Als een woningzoekende heel dringend een andere woning nodig heeft, om medische of sociale redenen of omdat zijn huidige woning gesloopt wordt, kan de gemeente een urgentieverklaring afgeven. Daarmee kan de woningzoekende sneller een woning vinden. In 2011 zijn in Albrandswaard vijf woningen verhuurd aan een huishouden met een urgentieverklaring en in Ridderkerk 23.

Bijzondere doelgroepen Woonvisie stelt jaarlijks 10 woningen beschikbaar voor de huisvesting van bijzondere doelgroepen. Hiervoor heeft Woonvisie een samenwerkingsverband met Stichting IJsselmondeOost en stichting Pameijer. Stichting Pameijer huurt inmiddels 37 woningen, waarvan 16 woningen in de Noordhave specifiek voor bewoners van 55 jaar of ouder met een sociaal psychiatrische achtergrond, daarnaast huurt Pameijer een groot aantal woningen in ‟s Gravenhof en daar in de buurt. Stichting IJsselmonde-Oost huurt 10 woningen. In 2011 hebben IJsselmonde-Oost en Pameijer geen woningen (meer) zelf gehuurd voor hun cliënten. Beide partijen zitten op de lijn om hun cliënten zoveel mogelijk zelfstandig een huurcontract met Woonvisie te laten aangaan. Dit huurcontract is meestal een driehoekscontract, wat betekent dat naast een huurovereenkomst ook een zorgbegeleidingscontract wordt afgesloten.


In Albrandswaard zijn dergelijke samenwerkingsverbanden er (nog) niet. Er zijn ook geen woningen beschikbaar gesteld voor de huisvesting van bijzondere doelgroepen.

Statushouders Jaarlijks maakt Woonvisie met de gemeente Ridderkerk afspraken over het aantal te plaatsen statushouders. In 2011 zijn we begonnen met een achterstand uit 2010 van 19 personen en een nieuwe opgave voor 2011 van 26 personen. Woonvisie en de gemeente hebben zich ingespannen voor een enorme inhaalslag met als resultaat dat het Woonvisie is gelukt om alle geplande 45 statushouders te huisvesten. In het kader van de taakstelling statushouders heeft Woonvisie in Albrandswaard één persoon kunnen huisvesten.


hoofdstuk 6: betrekken van bewoners bij beleid

In gesprek met de klant Woonvisie vindt het belangrijk om te weten wat huurders willen en hoe zij onze woningen en diensten ervaren. We hechten dan ook veel waarde aan het overleg met onze klanten, formeel en collectief via de bewonerscommissies en bewonersraad Progressie en individueel in ons dagelijks werk.

Progressie Woonvisie overlegt minimaal vier keer per jaar met de bewonersraad Progressie. In 2011 is uitgebreid gesproken over het schotelbeleid en een pilot wijkbeheer, maar ook onderwerpen als overlast, huurbeleid, gsm-masten kwamen aan de orde. Vanuit Progressie is een werkgroep samengesteld die meedenkt over de energiemaatregelen die Woonvisie treft in haar complexen en is een werkgroep aan de slag gegaan met het strategisch voorraadbeleid. Sinds mei 2011 zijn vanzelfsprekend ook de huurders in Albrandswaard vertegenwoordigd in Progressie.

Bewonerscommissies Met de zeventien actieve bewonerscommissies (ten opzichte van 2010 is de commissie Rhoon er bij gekomen) wordt minimaal een keer per jaar overlegd. Naast de bespreking van de jaarlijkse onderhoudsplannen staan veel overleggen in het teken van het schoon, heel en veilig houden van de buurten en complexen. Helaas zijn eind 2011 de twee leden van de commissie West hoogbouw gestopt en is de commissie voorlopig opgeheven.

Communicatie Wij vinden het van het grootste belang dat onze huurders alle mogelijke informatie ontvangen en wij hebben daarvoor onze website, we sturen regelmatig schriftelijke informatie en we organiseren bijeenkomsten. Op onze website www.wv.nl staat ons actuele woningaanbod. Reparaties melden kan ook online en klanten kunnen er diverse formulieren en folders downloaden. Verder ontvangen onze huurders ons bewonersblad Woonvizier. We verspreiden waar nodignieuwsbrieven over bouwactiviteiten en in onze woonwinkel kunnen klanten terecht voor mondelinge informatie en het afhalen van formulieren en folders die ook op onze website

staan, bijvoorbeeld over zelf klussen, medehuurderschap en klachtenafhandeling.

Klachten en geschillen Af en toe ontvangen wij van huurders een compliment voor ons werk. Dat waarderen wij erg. Ook al doen wij onze uiterste best al onze klanten zo goed mogelijk van dienst te zijn, kan het ook voorkomen dat iemand niet tevreden is. Daarover gaan wij graag in gesprek. Komen we er samen niet uit als het over onze dienstverlening gaat, dan kan een beroep worden gedaan op de onafhankelijke klachtencommissie. Wie het niet eens is met het (niet) toewijzen van een woning of urgentieverklaring kan een klacht indienen bij de geschillencommissie. We hadden in 2011 wel een heel bijzonder geschil waarvoor een huurder in het Goudenregenplantsoen de Rijdende Rechter had ingeschakeld. De huurder hoorde een geluid en zij dacht dat het veroorzaakt werd door de cv ketels van het complex. Geen van de betrokken Woonvisie-medewerkers kon het geluid horen en daardoor waren we ook niet in staat om een oplossing te vinden. De Rijdende Rechter vond het probleem interessant genoeg om er een uitzending aan te wijden en kwam met de hele ploeg naar Ridderkerk voor een bezoek aan de woning en een geluidonderzoek. In de Oudheidkamer werd een hoorzitting gehouden en voor de uitspraak reisden medewerkers van Woonvisie en de huurder naar een studio in Zaandam. De uitspraak luidde dat Woonvisie al het mogelijke had gedaan om het probleem te zoeken en te verhelpen en dat ook de Rijdende Rechter geen geluid en oorzaak had gevonden. We kregen veel reacties op de uitzending, ook omdat het zelden voorkomt dat er geen oplossing kan worden gevonden.


Klachtencommissie Woonvisie heeft een klachtencommissie met onafhankelijke leden. De commissie adviseert aan de directeur-bestuurder. In 2011 ontving de commissie 31 klachten, dit zijn er vier meer dan in 2010. De ingediende klachten gingen over overlast van buren/omwonenden/hangjongeren (8), overlast van huisdieren (3), reparatieverzoeken (lekkage)/onderaannemers (11), stookkosten (1), een medewerker (2), een lift (1), gezondheidsklachten (1), een niet goede inschatting van een klacht door de meldkamer (1), overhangend groen (2) en energie (1). Eén van de klachten is tijdens een hoorzitting behandeld door de commissie. De overige klachten zijn door de organisatie opgelost en de klagers zagen geen aanleiding om alsnog de klachtencommissie in te schakelen. Begin 2011 zijn nog vier hoorzittingen gehouden voor in 2010 ingediende klachten. De klachtencommissie bestond in 2011 uit: de heer D. van der Kooij (voorzitter), mevrouw mr. C.J. Vendel-Mulder (lid op voordracht van Woonvisie), de heer M. Cornelisse (vervangend lid op voordracht van Woonvisie), de heer Z. Askin (lid op voordracht van Progressie), de heer C.W. de Lijster (vervangend lid op voordracht van Progressie) en mevrouw J. Kooijman-Boekenstijn (secretaris). Geschillencommissie De gemeente Ridderkerk en Woonvisie hebben een onafhankelijke geschillencommissie ingesteld met als taak het behandelen van geschillen, die verband houden met inschrijving als woningzoekende, woningtoewijzing, urgentieverklaring of herhuisvestingsverklaring. Op 22 februari 2011 is de gewijzigde Huisvestingsverordening Stadsregio Rotterdam in werking getreden. De besluiten over urgentie (de urgentieverklaring) en de herhuisvesting (de herhuisvestingsverklaring) zijn onder de Algemene wet bestuursrecht gebracht. Het gevolg is dat bezwaar tegen deze verklaringen voortaan moet worden ingediend bij het college van burgemeester en wethouders, en behandeld moet worden door de commissie Bezwaarschriften van de gemeente. Ze worden dus niet meer behandeld door deze geschillencommissie. In de rapportageperiode is één klacht binnengekomen. De klacht ging over de weigering van het college van burgemeester en wethouders van een urgentieverklaring op basis van medische gronden.


Er heeft op 31 maart 2011 een hoorzitting plaatsgevonden. De geschillencommissie kwam tot de conclusie dat de klacht ongegrond is omdat de gemeente de regels van de Overeenkomst woonruimteverdeling Stadsregio Rotterdam 2006 goed heeft toegepast. De klager was inwonend. Er waren geen gronden aanwezig om de hardheidsclausule toe te passen. De geschillencommissie bestond in 2011 uit mevrouw A. Twilt onafhankelijk voorzitter, de heer B. van Snek namens Progressie, mevrouw E.E. Houtman namens Woonvisie en mevrouw P.L. van Pagee namens de gemeente Ridderkerk. De heer W.M.J. Dullens was ook lid van de geschillencommissie, helaas overleed Bert Dullens op 28 augustus 2011.Sinds 2006 zette hij zich met veel betrokkenheid in als lid van de geschillencommissie namens Progressie.

Evaluatie oplevering nieuwe woningen We streven ernaar om de nieuwe woningen zo goed mogelijk op te leveren met zo weinig mogelijk klachten. Dat is ons in de afgelopen jaren niet overal goed gelukt. We hebben daarom opleveringen zowel van huurwoningen als van koopwoningen geëvalueerd. Het bespreken van die ervaringen heeft geleid tot verbeteringen in onze manier van werken die we hebben toegepast bij de oplevering van de Riedertoren.

hoofdstuk 7: leefbaarheid

Fijne buurt De buurt is je thuis. De kwaliteit van de omgeving, voorzieningen en sociale contacten spelen een grote rol bij het beleven van woongenot. Geen wonder dat onze klanten een schone, hele en veilige woonomgeving waarderen en er geborgenheid en harmonie zoeken. Voor veel van onze huurders is de buurt waarin zij wonen een belangrijke basis. Woonvisie doet er veel aan om haar huurders die fijne buurt ook te geven.

Huismeesters en wijkbeheerders Onze huismeesters zijn door hun dagelijkse aanwezigheid in complexen de belangrijkste partners van huurders en tevens oren en ogen in de wijk voor Woonvisie. In twee wijken, Bolnes en West, gaan bij wijze van pilot wijkbeheerders aan de slag en worden hier de ogen en oren van de wijk. In 2012 wordt de pilot geëvalueerd en zal bekeken worden of we deze aanpak ook in andere wijken van de grond kunnen tillen. Woonvisie neemt 50 procent van de kosten voor wijkbeheerders en huismeesters voor haar rekening.

zodanig strak traject in gang gezet dat de huurders zelf besloten de huur op te zeggen. Indien we vooraf het vermoeden hebben dat er kans op overlast is door nieuwe huurders wordt er een aanvulling op de huurovereenkomst gemaakt. In 2012 wordt het mogelijk in bepaalde gevallen de aspirant huurders vooraf te screenen. In 2011 zijn in Albrandswaard geen meldingen ontvangen van ernstige vormen van overlast. Wel hebben tien bewoners een melding gedaan van (buren)overlast. In Albrandswaard bestaat is geen buurtbemiddeling, acht gevallen zijn door bemiddeling van Woonvisie opgelost.

Overlastbeleid Buren kunnen het elkaar soms erg lastig maken. Het is belangrijk dat we daar op een goede manier mee omgaan, zodat het voor iedereen prettig wonen blijft. Woonvisie verwacht dat huurders hun onderlinge geschillen eerst zelf proberen op te lossen. Komen zij er niet uit dan schakelen wij buurtbemiddeling in of bemiddelen zelf. In 2011 kregen we in Ridderkerk ruim 170 meldingen van overlast binnen. Hiervan is ruim 13 procent door Buurtbemiddeling opgepakt, waarvan weer de helft met een positief resultaat is afgehandeld. In sommige situaties helpt bemiddeling door Woonvisie en of Buurtbemiddeling niet. De juridische aanpak van overlast is echter gecompliceerd en vraagt een goed dossier en een lange adem van alle betrokkenen. In 2012 wordt een convenant met de gemeente getekend waardoor het mogelijk is om gegevens uit te wisselen over overlastgevende huurders. Woonvisie hoopt hiermee ook effectiever aan de slag te kunnen gaan bij overlastsituaties. In 2011 is er geen huisuitzetting op basis van overlast geweest. Wel is voor een aantal overlastgevende huurders door de consulenten een

Woonvisie participeert in het GOSA-overleg (Gemeentelijke Organisatie Sluitende Aanpak). Het doel van het GOSA is het realiseren van een sluitende aanpak van risico- en probleemjongeren binnen een (deel) gemeente.

Woonfraude en hennepteelt Woonvisie treedt hard op tegen huurders die zonder onze toestemming (onder)huren, onderverhuren, overbewonen, hennep kweken of andere illegale praktijken uitvoeren in onze woningen. Om dit beter te kunnen aanpakken is in 2011 gewerkt aan een betere samenwerking met de gemeente. Het is nu mogelijk om op een eenvoudige manier gegevens uit te wisselen In een van de woningen in Ridderkerk is in 2011 hennep aangetroffen. In Albrandswaard zijn geen meldingen geweest van hennepteelt in woningen.

Politiekeurmerk veilige woning Woonvisie past het Politiekeurmerk Veilige Woning toe in alle nieuwbouwwoningen en bij mutatie ook in


bestaande woningen. Om in een wat hoger tempo het keurmerk in de bestaande bouw te realiseren, is het in 2011 in zes complexen projectmatig aangeboden. In totaal zijn er in 2011 843 certificaten uitgegeven. Dit betekent dat bijna 50 procent van onze woningen in Ridderkerk PKVWgecertificeerd is. In Albrandswaard is in 2011 geen actief beleid gevoerd.

Lokaal Zorgnetwerk, Buurtbemiddeling en incidenteel ook aan buurtbarbecues, sinterklaas- of kerstbijeenkomsten.

Wijkteams en leefbaarheid

Leefbaarheid verbeteren kan niet zonder samenwerking met andere organisaties, in het wijkoverleg en tijdens spreekuren in de wijk. De bijeenkomst met Sport en Welzijn en de gemeente in februari 2011 heeft een mooie basis gelegd voor die samenwerking, die vooral in de wijk Oost een enorme impuls heeft gegeven.

In 2010 is Woonvisie gestart met wijkteams van woonconsulenten, huismeesters en opzichters. Deze ontwikkeling is in 2011 doorgezet en de wijkteams zijn onder andere aan de slag gegaan met leefbaarheidsprojecten en het schotelbeleid. Mooie voorbeelden van leefbaarheidsprojecten in 2011 zijn het project Horen, Zien en Doen in Oost, de bijdrage aan twee jongerenontmoetingsplekken in Oost en Slikkerveer, de opleveringsfeesten bij de nieuwbouw in Slikkerveer-Zuidoost en de Vier Jaargetijden en de Burendag. Woonvisie draagt ook financieel bij aan de drie buurtpreventieploegen, het


Veiligheid is een belangrijk onderwerp, dat blijkt niet alleen uit het grote aantal woningen met het Politiekeurmerk Veilige Woning. We hebben op kosten van Woonvisie verlichting aangebracht voor de achterpaden in de Koninginnebuurt.

Onze organisatieverandering is ook van start gegaan om de zichtbaarheid en de inzet van Woonvisie in de wijken te verbeteren. De medewerkers die in de wijkteams werken, vallen na de reorganisatie onder één afdeling.

hoofdstuk 8: wonen, zorg en welzijn

Een woning die bij je past Of een woning bij je past is afhankelijk van veel factoren: waar de woning staat, wat hij kost, hoeveel kamers er zijn en wat voor type het is. Dat geldt eigenlijk voor iedereen. Er zijn groepen die daarnaast (moeten) letten op bijvoorbeeld de toegankelijkheid van de woning en de nabijheid van zorgvoorzieningen. Vooral door de forse vergrijzing in Ridderkerk is de verbinding tussen wonen, zorg en welzijn belangrijk.

Woningen Het zorgcentrum Riederborgh is na een bouw in twee delen, die begon in 2008, in januari 2011 geheel opgeleverd. Daarmee heeft de Riederborgh uiterst moderne verpleeg- en verzorgingsunits. Naast De Riederborgh wordt de Riedertoren gebouwd. We realiseren daar 79 woningen, waarvan 38 in de vrije verkoop. Huurders en kopers kunnen van alle voorzieningen en diensten van de Riederborgh gebruik maken. Om het hoge niveau van serviceverlening te faciliteren is in de woningen domotica toegepast en is er een verbindingsgang naar het zorgcentrum. De woningen werden begin 2012 opgeleverd. Daarnaast speelt de combinatie van wonen, welzijn en zorg een grote rol in de planontwikkeling voor de „driehoek‟ tussen Het Zand en Drievliet. In 2011 kon weer een aantal stappen gezet worden in het inmiddels lange ontwikkelproces. In het plan zijn 120 woningen met voorzieningen voor (zorg)diensten opgenomen en een sporthal en jongerencentrum. In samenwerking met de Riederborgh namen we, al vóór 2011, een project in Bolnes in voorbereiding. De definitieve invulling van het wonen met zorg wordt in 2012 uitgewerkt. Ouderen vormen de belangrijkste doelgroep van ontwikkelingen op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Maar ook voor (zwaar) lichamelijk gehandicapten spanden wij ons in. Samen met Stichting De Poort uit Ridderkerk werken we aan de realisatie van aangepaste woningen in Slikkerveer.

Maatschappelijk vastgoed In Slikkerveer bouwden wij verder aan een gezondheidscentrum met een fysiotherapiepraktijk, drie huisartsenpraktijken, een apotheek en een buitenpoli van het Ikazia Ziekenhuis. De oplevering zal in 2012 plaatsvinden. Wij verwachten dat dit gezondheidscentrum een rol kan spelen bij de

invulling van een woonzorgzone in Slikkerveer. In 2012 wordt daarvoor een plan van aanpak opgesteld. De ontwikkelingen in de corporatiesector stimuleren ons heldere standpunten in te nemen over onze rol in wijken en buurten en onze investeringen in maatschappelijk (en commercieel) vastgoed. Wij zijn nu eigenaar van onder andere zorgcentra, zorgwoningen, een kerkgebouw en een wijkvoorzieningencentrum. Aan bedrijfsonroerend goed bezitten wij vooral winkelpanden. In de laatste categorie voorzien we geen uitbreiding meer, nieuwe maatschappelijke initiatieven passen beter binnen onze visie. Wij stellen in 2012 onze beleidslijn vast.

Samenwerking We hebben goede contacten met Aafje en de Riederborgh, de grootste zorgorganisaties in Ridderkerk. Op verschillende niveaus weten we elkaar steeds beter te vinden en worden lijnen helder. Medewerkers van zorgorganisaties komen bijvoorbeeld bij onze klanten over de vloer en signaleren daar zaken die ook voor ons van belang zijn. Op strategisch niveau werd in 2011 vooral gesproken over concrete bouwprojecten en over de ontwikkelingen rond zorg en vastgoed, die elkaar in rap tempo opvolgen. We hebben al lang de wens een gezamenlijke visie op wonen en zorg vast te leggen in samenwerkingsovereenkomsten. Ook in 2011 kwam het daar niet van.

Personenalarmering Toen wij enkele jaren geleden besloten dat personenalarmering tot de standaarduitrusting van een deel van onze seniorenwoningen zou moeten behoren, voorzagen we niet hoe ingewikkeld de organisatie ervan was. In 2011 vernieuwden we, na intensief overleg met de bewonerscommissie en Aafje, de „alarmkastjes‟ in de aanleunwoningen bij Reyerheem aan de Torenmolen. De bewoners van deze woningen zijn nu weer verzekerd van snelle en


deskundige hulp in noodgevallen. We concludeerden tegelijkertijd dat de personenalarmering nu in elk wooncomplex anders georganiseerd is. Samen met de zorgaanbieders en de Stichting Welzijn Ouderen Ridderkerk zijn we begin 2012 aan de slag gegaan om de personenalarmering voor iedereen te vereenvoudigen.

Wmo Van individuele woningaanpassingen en andere voorzieningen uit de Wmo zien wij vaak weinig. De afhandeling ervan loopt via de gemeente Ridderkerk. Mede door bijdrage uit de Wmo konden wij aan de Spuistraat in Bolnes de toegankelijkheid van honderden woningen verbeteren door het ophogen van de galerijen. De bewoners van deze appartementengebouwen komen op de weg naar hun woning nu geen hoge drempels meer tegen.


Informatie over toegankelijkheid Goede informatie over onze woningen helpt woningzoekenden de best passende woning te vinden. Voor het eenduidig beoordelen van de toegankelijkheid van woningen en in relatie daarmee de mogelijkheden om nu of in de toekomst zorg thuis te ontvangen is in regionaal verband een sterrensysteem ontwikkeld. Vanaf 2011 vermelden wij het toegankelijkheidsniveau in de advertenties, zodat in één oogopslag zichtbaar is of een woning drempelvrij is.

hoofdstuk 9: financiële continuïteit

In balans In het verslag 2010 hebben wij aangekondigd de stap te zullen zetten naar financiële sturing gebaseerd op kasstromen. Deze stap hebben wij in 2011 gezet door de waardering van het bezit langjarig in de bedrijfswaarde tot uitdrukking te brengen en door uitbreiding van ons financiële beleidskader (de normen). Uitgangspunt is het waarborgen van een gezonde bedrijfsvoering en financiële soliditeit en daarmee borgen dat onze activiteiten goed financierbaar blijven.

Financiële kaders, onze normen In 2011 heeft Woonvisie haar risicoprofiel en daarmee risicobereid in kaart gebracht en een risicomanagementsysteem geïntroduceerd. Gegeven haar risicobereidheid (neutraal) en met de wetenschap van de achtergrond waartegen Woonvisie de cijfers heeft ingerekend (jaarlijkse huurstijging inflatievolgend, bedrijfsuitgaven en onderhoud 1% boven inflatie, de huurtoeslag ingerekend in de kasstromen vanaf 2014 en een relatief beperkt volume aan verkopen uit bestaand bezit), hebben wij de volgende normen bepaald. Kasstroomverloop In de eerste vijf jaren een positieve kasstroom na twee procent aflossingsfictie. In de jaren daarna is het hooguit toegestaan twee achtereenvolgende jaren hier niet aan te voldoen, vanuit de gedachte dat er gelegenheid is tijdig bij te sturen. Interest coverage ratio (ICR) Als afgeleide van de vorige is een ICR norm bepaald van 1,4, wat inhoudt dat uit de operationele kasstroom de rente en fictieve aflossing betaald kan worden. In de eerste vijf jaren is 1,4 een hard gegeven. In de jaren daarna is het hooguit toegestaan twee achtereenvolgende jaren hier niet aan te voldoen, vanuit de gedachte dat er gelegenheid is tijdig bij te sturen. Solvabiliteit Een solvabiliteit van 25 procent is gebaseerd op de bedrijfswaarde. Gegeven ons risicoprofiel en hoe we ingerekend staan op dit moment is dat een gedegen norm voor risico-opvang. Loan to Value (LTV) Daarnaast hanteren we als stuurwiel een Loan to Value (LTV) van 70 procent. Naast bovengenoemde minimale normen is optimalisatie (hoe lager hoe beter) van de LTV altijd een streven. Waarde verhogen en schuld verlagen. Dit kan door een nog scherpere blik te ontwikkelen

op onze portefeuille bij de uitvoering van investeringen in ons bezit (conform het strategisch voorraadbeleid), op de markt aangepaste hold/sell analyses en verder ontwikkelen van het verhuur en verkoopbeleid. In hoofdzaak vinden deze ontwikkelingen in 2013 plaats. Voorwaarden bij onze normen Wij dekken het geheel van aandachtsvelden voor sturing van de corporatie af, te weten: verhuren, verkopen, investeren en afgeleid organisatie en treasury. Verder willen wij deze financiële sturing nog koppelen aan resultaat- en rendementsdoelstellingen, waardeontwikkeling van het bezit en vermogensontwikkeling op basis van actuele waarde. Gerelateerd aan onze strategische visie kijken we in 2012 of een overmaat op onze solvabiliteit wenselijk is voor strategische doeleinden.

Jaarresultaat 2011 De jaarrekening sluit met een positief resultaat van 12,1 miljoen euro. In de begroting werd nog uitgegaan van een winst van 3,9 miljoen euro. Het verschil van 8,2 miljoen euro ten opzichte van de begroting komt grotendeels door lagere vennootschapsbelasting (7,3 miljoen euro), de waardeveranderingen (4 miljoen euro positief), lagere onderhoudslasten (2,4 miljoen euro), tegenvallende verkopen (4,1 miljoen euro),hogere afschrijvingen (1 miljoen euro), lagere bedrijfslasten en saldo overige ( -0,4 miljoen euro). Met uitzondering van de exacte hoogte van bedragen zijn alle afwijkingen door het jaar heen gerapporteerd. Uitzondering hierop is de afwaardering van circa 1,0 miljoen euro op een vordering op Scheffer advocaten, in verband met een waarschijnlijke fraude. De ontwikkelingen rondom de vennootschapsbelasting (Anbi-arrest) zijn aangegeven, maar waren lang niet te kwantificeren. Zie voor verdere uitleg het onderdeel vennootschapsbelasting.


Meerjarenraming volgens begroting 2012 en aangepast op 2011 Kasstroomverloop

20.000 18.000 16.000 14.000 12.000 Kasstroom

10.000

8.000

Kasstroom - 2% aflossingsfictie

6.000

Norm

4.000 2.000 0 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023

Kasstroomverloop (x € 1.000

Interest coverage ratio (ICR)

3,00

2,50 2,00 1,50

ICR Norm

1,00 0,50 0,00 2011

2012

2013

2014

2015 2016

Verloop rentedekkingsgraad


2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

Solvabiliteit

50 45 40 35 30

Solv. op historische kostprijs

25

Solv. op bedrijfswaarde

20

Norm

15 10 5 0

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023

Verloop solvabiliteit (in %)

Loan to value

80% 70% 60% 50% 40%

Loan to value obv bdw

30%

Norm

20% 10% 0% 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023

Loan to value op bedrijfswaarde (in %)

Faciliteringsvolume WSW en achtervang gemeente Ridderkerk Op 11 oktober ontvingen we van het WSW bericht dat voor de periode 2011 tot en met 2013 op basis van de dPi 2010 een faciliteringsvolume van 72 miljoen euro is vastgesteld. Doordat wij sinds 1 januari 2011 reeds tien miljoen euro aan nieuwe leningen hebben aangetrokken, resteert hiervan 62 miljoen euro.

Op basis van de begroting 2010 en meerjarenraming 2011-2014 is de gemeente Ridderkerk een achtervangovereenkomst met het WSW aangaan voor de periode tot 1 januari 2013. Deze heeft een limiet van 43 miljoen euro. In 2010 en 2011 is voor 20 miljoen euro aan leningen afgesloten. Hierdoor resteert nog een limiet van 23 miljoen euro voor 2012. Dit is voldoende voor de (her)financiering in 2012. Begin 2012 hebben we de gemeente Ridderkerk verzocht om op grond van onze een bewogen jaar jaarverslag 2011 33

goedgekeurde begroting 2012 en meerjarenraming tot en met 2022 te komen tot een nieuwe achtervangovereenkomst voor de jaren tot en met 2014. Het college van burgemeester en wethouders heeft positief besloten. Hiermee hebben we de mogelijkheid om, indien dat wenselijk is, in 2012 ook al financieringsafspraken te maken voor de jaren 2013 en 2014.

Toezicht en beoordeling Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting (CfV) Het CfV controleert jaarlijks aan de hand van de verslaggeving hoe de corporaties ervoor staan. Belangrijke documenten zijn: Continuïteitsoordeel 2011 Het oordeel over onze vermogenspositie is positief. Er is dan een zogenoemd A1-oordeel. Dit houdt in dat onze voorgenomen activiteiten passen bij onze vermogenspositie. Het CfV beoordeelt ieder jaar onze vermogenspositie in relatie tot onze voorgenomen activiteiten. In 2011 is dit gedaan op basis van de prognosegegevens 2011-2015. Solvabiliteitsoordeel 2011 Ook het solvabiliteitsoordeel is positief. Dat wil zeggen: we hebben voldoende eigen vermogen, zijn voldoende solvabel, om toekomstige risico‟s te kunnen dragen. Het CfV toetst de solvabiliteit aan de hand van informatie over de resultaten in het voorgaande jaar. In dit oordeel doet het fonds een uitspraak over onze vermogenspositie. Zij bekijkt deze positie in relatie tot een noodzakelijke risicobuffer.

goed te kijken of bepaalde fiscale verliezen en aftrekposten uit jaren waarin de HBR naar verwachting wel kan worden toegepast niet doorgeschoven kunnen worden naar het jaar 2012 of verder. Het nemen van fiscale winsten kan juist weer beter naar voren worden gehaald. Binnen de fiscale regels van goed koopmansgebruik en vaststellingsovereenkomst 2 (VSO-2) bestaan diverse keuzes voor het moment van fiscale winsten verliesneming. Het kan in dit kader zelfs gewenst zijn om terug te komen op eerder gekozen fiscale stelsels in al ingediende, maar nog niet door de fiscus vastgestelde aangiften vennootschapsbelasting. Wij hebben begrepen dat de belastingdienst – naar aanleiding van de uitspraak van de Hoge Raad – het vormen van een HBR accepteert. Hierop vindt nog wel individuele toetsing plaats. Woonvisie voldoet aan de overige voorwaarden bij de toepassing van de HBR. Bij de berekening van de belastinglatentie voor de VPB in de jaarrekening 2011 hebben we in tegenstelling tot vorig jaar nu tot en met 2011 rekening gehouden met de het vormen van een HBR. Door de uitkomsten van het metatoezicht en de hierboven genoemde uitspraak over de HBR, bleek het wenselijk om nog eens goed na te denken over onder meer de verwerking van de fiscale resultaten op projectontwikkeling en de keuzes die op dat vlak gemaakt dienen te worden. Verschillende scenario‟s zijn mogelijk. Fiscaal kiezen wij voor een scenario waarbij voor toekomstige projectverliezen een voorziening wordt gevormd. Dit achten wij pleitbaar. Wij houden voor de jaarrekening 2011 voorzichtigheidshalve rekening met een scenario dat meer aansluit bij het huidige in de aangiften ingenomen standpunt.

Vennootschapsbelasting Tax Control Framework De Hoge Raad heeft op 13 januari 2012 het langverwachte arrest over de vraag of een woningcorporatie kan kwalificeren als Algemeen Nut Beoogende Instelling (ANBI) gewezen. De Hoge Raad heeft beslist dat een woningcorporatie gezien haar activiteiten kan kwalificeren als ANBI. Dit heeft belangrijke gevolgen voor de discussie over de herbestedingsreserve(HBR) en kan ertoe leiden dat woningcorporaties over de periode 2008 tot en met 2011 geen vennootschapsbelasting betalen. Overigens is het nog niet helemaal zeker of iedere corporatie nu ook een succesvol beroep op de HBR kan doen. Wel is de kans van slagen ten opzichte van vorig jaar aanzienlijk toegenomen. Met ingang van 1 januari 2012 is de wet aangepast en kunnen woningcorporaties geen beroep meer doen op de HBR. Het is daarmee van belang om


In het 2011 hebben wij onze strategische lijn, doelstellingen, de fiscale rollen en verantwoordelijkheden opgesteld. In de tweede helft van 2012 werken we dit verder uit.

Opzet en werking interne beheersingssystemen Woonvisie werkt aan een verdere verbetering van de planning en controlcyclus van de organisatie, zodat adequate sturing en verantwoording van de bedrijfsactiviteiten mogelijk is, de bestuurlijke en managementinformatie volledig en betrouwbaar is en handelingen en beslissingen in overeenstemming zijn met de voor de organisatie geldende weten regelgeving.

In 2011 zijn door de organisatie en het bestuur voortdurend de prestaties, de beheersomgeving en de risico‟s waar mogelijk geanalyseerd en beoordeeld. Uit eerder uitgevoerde scans blijkt dat op enkele onderdelen van de bedrijfsvoering verdere verbetering gewenst is. Werkzaamheden op het gebied van de administratieve organisatie en interne controle vinden structureel plaats. In 2011 zijn de procesbeschrijvingen aangevuld en geactualiseerd. Ook is er twee maal een audit uitgevoerd. De rapportage is besproken met de directeurbestuurder en de auditcommissie. De eventuele verbeteringsvoorstellen worden overgenomen en uitgevoerd. Over de voortgang wordt in de periodieke managementinformatie gerapporteerd. Onregelmatigheden en (in de ergste gevallen) fraude kunnen helaas altijd voorkomen en inde dagelijkse aansturing op managementniveau zijn we ons daarvan bewust. Preventief zijn er maatregelen zoals een standaard voor inkoop- en aanbestedingsbeleid, goede functiescheiding, er is periodiek aandacht voor integriteitszaken en daarover wordt ook op diverse niveaus gesproken. De integriteitscode is in 2011 besproken met de medewerkers en aangepast. Ook de volmachtregeling en het inkoop- en aanbestedingsbeleid zijn beoordeeld en aangepast. In het kader van het beheersingssysteem is een fraude risicoscan gericht op de reguliere processen uitgevoerd. De volgende stap is daarbij ook aandacht te besteden aan de „zachte‟ kant van fraude, zoals gedrag van onszelf of onze partners. Om het behalen van de bedrijfsdoelstellingen te borgen heeft Woonvisie een goede deugdelijke opzet van administratieve organisatie, interne controle en een risicomanagementsysteem. En het ondernemingsjaarplan en de begrotingen sluiten aan bij de doelstellingen van het strategisch

beleidsplan 2010-2014 en het strategisch voorraadbeleid. Per kwartaal vindt er rapportage plaats over het realiseren van de doelstellingen en de afwijkingen. Over bouwprojecten vindt separaat rapportage plaats zodat een goede bewaking van doelstellingen en budgetten kan plaatsvinden. De externe controles vinden plaats door de verantwoordelijke accountant, het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting en het ministerie. Risicomanagementsysteem Om de maatschappelijke opgave te kunnen realiseren moeten we onze financiële mogelijkheden optimaal benutten. Risicomanagement is hierbij van groot belang. Ieder jaar worden de specifieke risico‟s beoordeeld op strategisch niveau en op het niveau van omgeving, reputatie, markt en exploitatie, projecten, ict, personeel, financiën en de interne organisatie. Zo wordt bepaald welke risico‟s urgent en onacceptabel zijn en waar specifieke aanvullende maatregelen voor moeten worden genomen. Beoordeling van het stelsel van risicobeheersing intern Jaarlijks wordt in overleg met de externe accountant het geheel aan beheersingsmaatregelen beoordeeld. De scan wordt uitgevoerd op de belangrijkste processen van de organisatie en geeft goed beeld van belangrijke pijlers voor het risicomanagement. Deze wordt gevisualiseerd in de vorm van een „spin‟diagram. De uitkomst wordt met de auditcommissie besproken. Onderstaand het diagram die een beeld schetst. Dit overzicht geeft aan dat op enkele specifieke processen aanvullende acties nodig zijn om het ambitieniveau (voor de langere termijn) te realiseren. Ten opzichte van 2010 is een verbetering zichtbaar.


hoofdstuk 10: kengetallen

Op een rij de cijfers van 2011 zijn inclusief Rhoon 2011

2010

2009

2008

2007

Aantal verhuureenheden 1. vooroorlogse woningen 2. naoorlogse woningen 3. woningen in aanbouw

37 8.742 56

39 7956 64

43 8.006 13

44 7.905 144

46 7.783 191

Totaal woningen

8.835

8.059

8.062*

8.093

8.020

232 508

226 499

202 500

181 498

272 503

Totaal verhuureenheden

9.575

8.784

8.764

8.769

8.795

Aangekocht bezit boekjaar

3 18 0 1.393

1 109 19 1.382

25 158 128 1.467

64 286 1.391

86 1.261

13.459 598 596 209 58 1.461

11.177 462 760 234 97 1.553

10.322 483 1.057 268 84 1.892

10.094 430 899 480 78 1.887

10.242 431 825 529 14 1.799

142 460 3,24 1,3

142 451 3,17 1,2

142 442 3,11 2,5

142 424 3,03 1,5

140 417 2,98 0,9

5,9 2,4

6,0 2,2

5,6 2,2

5,8 2,0

6,2 2,2

26,0 0,3 12,6 4,4 6,1 11.142 26,4 14.160 2.043

25,8 0,1 19,1 4,4 7,9 10.535 25,8 15.490 1.559

21,9 0,2 9,0 4,5 5,1 9.405 24,3 12.344 1.241

22,3 0,3 23,4 4,9 8,6 8.869 25,1 9.730 1.150

19,2 0,6 -2,8 4,9 2,9 7.755 25,0 8.763 1.450

1,0

1,0

1,0

1,1

1,2

0,4

0,3

0,4

0,4

0,2

71,0

67,4

67,1

65,1

65,4

Gegevens woningbezit

4. verzorgings- en verpleegeenheden 5. winkels, garages/bergingen, bedrijfsruimten, woonwagens

Gesloopte eenheden boekjaar Verhuureenheden bestemd voor sloop Waarde volgens beschikkingen WOZ (x € 1 miljoen) Kwaliteit 1. aantal reparatieverzoeken boekjaar 2. kosten niet-planmatig onderhoud in euro per woning 3. kosten planmatig onderhoud in euro per woning 4. kosten kwaliteitsimpuls SVB per woning 5. kosten zorgvriendelijk wonen Totaalkosten onderhoud in euro per woning Prijs-kwaliteitverhouding ultimo jaar 1. gemiddeld aantal punten WWS 2. gemiddelde netto huurprijs in euro per maand 3. gemiddelde puntprijs in euro 4. huurverhogingpercentage per 1 juli boekjaar

Het verhuren van woningen 1. mutatiegraad 2. acceptatiegraad (aantal aanbiedingen)

Financiële continuïteit 1. solvabiliteit op basis van boekwaarde 2. liquiditeitsratio 3. rentabiliteitspercentage eigen vermogen 4. vermogenskostenvoet vreemd vermogen 5. rentabiliteitspercentage totaal vermogen 6. weerstandsvermogen in euro per woning 7. weerstandsvermogen in % balanstotaal 8. bedrag interne financiering in euro per woning 9. cashflow in euro per woning

Algemeen 1. huurachterstanden, in een % van de huren en vergoedingen 2. huurderving, uitgedrukt in een % van de huren (excl. sloopleegstand) 3. personeelsbezetting, volledige plaatsen


Personeel per 31 december 2011 Medewerkers

79,0

Fte

71,0

Vacatures in Fte

5,7

Fulltimers

49

Parttimers

30

Mannen

41

Vrouwen

38

Gemiddelde leeftijd

50,5

Gemiddeld dienstverband

12,1

Ziekteverzuim

3,8

Gemiddelde verzuimfrequentie

1,1

Gemiddelde verzuimduur

8,5

Uitgaven t.b.v. opleiding en scholing

€ 118.000 (circa 3,5 procent van de bruto loonsom)


hoofdstuk 11:

Jaarrekening

Balans per 31 december 2011 bedragen x € 1.000

Referentie

2011

2010

Materiële vaste activa Onroerende zaken in exploitatie Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Onroerende zaken in ontwikkeling Onroerende zaken ten diensten van de exploitatie

1.1 1.1.1 1.1.2 1.1.3 1.1.4

316.152 9.665 11.377 4.679

314.974 9.693 11.833 4.710

Financiële vaste activa Deelnemingen Actieve latentie vennootschapsbelasting Overige vorderingen

1.2 1.2.1 1.2.2 1.2.3

971 8.055 116

675 5.821 980

351.015

348.686

132 379 4.998

159 617 1.807

1.660

124

344 931 798

313 393 577

9.242

3.990

10.628

2.177

370.885

354.853

Vaste activa

Subtotaal

Vlottende activa Voorraden Voorraad materiaal Voorraad te verkopen woningen Voorraad onderhanden werk

1.3

Onderhanden projecten Verkochte woningen uit projectontwikkeling

1.4

Vorderingen Huurdebiteuren Overige vorderingen Nog te ontvangen en vooruitbetaalde posten

1.5 1.5.1 1.5.2 1.5.3

Subtotaal

Liquide middelen Rekening-courant bank

Totaal


1.6

Balans per 31 december 2011 bedragen x € 1.000

Referentie

Eigen vermogen Overige reserves

1.7

Voorzieningen Overige voorzieningen

1.8

Langlopende schulden Leningen bij kredietinstellingen Terugkoopverplichtingen van verkoop onder voorwaarden Waarborgsommen

1.9

Subtotaal

Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden/nog te betalen en vooruit ontvangen posten Rekening-courant bank

Subtotaal

Totaal

1.10 1.10.1 1.10.2 1.10.3 1.10.4 1.10.5

2011

2010

96.524

84.358

1.291

2.223

226.704 9.793 76

222.077 9.693 221

236.573

231.991

22.373 4.180 1.461 8.483 0

22.086 4.192 1.125 8.567 311

36.497

36.281

370.885

354.853


Winst- en verliesrekening 2011 bedragen x € 1.000 Referentie Jaarrekening Jaarrekening 2011 2010 Bedrijfsopbrengsten Huren Vergoedingen Verkoop onroerende zaken Overige opbrengsten

2.1 2.2 2.3 2.4

52.931 3.180 775 417

50.889 3.464 1.466 346

57.303

56.165

8.494 -356 3.843 521 643 2.485 12.215 9.495

7.392 -7.313 3.617 472 644 2.425 13.508 9.246

Totaal bedrijfslasten

37.340

29.991

Bedrijfsresultaat (excl. toegerekende rente)

19.963

26.174

97 -10.531

67 -10.856

-10.434

-10.789

9.529

15.385

265 2.372

96 -851

12.166

14.630

Totaal bedrijfsopbrengsten

Bedrijfslasten Afschrijvingen materiële vaste activa Overige waardeveranderingen materiële vaste activa Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Overige bedrijfskosten Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten

2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10 2.11 2.12

Rentebaten Rentelasten

Totaal renteresultaat

2.13

Resultaat uit gewone bedrijfsvoering

Resultaat uit deelnemingen Vennootschapsbelasting

Jaarresultaat


2.14 2.15

Kasstroomoverzicht (volgens directe methode) bedragen x € 1.000 31-12-2011 Kasstroom uit operationele activiteiten Ontvangsten: Huren en vergoedingen Overige opbrengsten Saldo ingaande kasstroom Uitgaven: Lonen en salarissen Onderhoudsuitgaven Vogelaarheffing Overige bedrijfslasten Vennootschapsbelasting Rentelasten Saldo uitgaande kasstroom Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Ontvangsten MVA: Verkoopontvangsten Subsidies Saldo ingaande kasstroom MVA Uitgaven MVA: Nieuwbouw/aankoop woongelegenheden Overige investeringen Saldo uitgaande kasstroom MVA Ontvangsten FVA: Ontvangsten FVA: Uitgaven FVA: Saldo in- en uitgaande kasstroom FVA Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangsten financieringen: Nieuwe leningen Storting kasgeld/roll-over Saldo ingaande kasstroom financieringen Uitgaven financieringen: Aflossingen leningen Aflossing kasgeld/roll-over Saldo uitgaande kasstroom financieringen Kasstroom uit financieringsactiviteiten Toe- of afname liquide middelen Beginsaldo liquide middelen Eindsaldo liquide middelen Saldo mutatie boekjaar

57.225 425

31-12-2010

54.737 1.601 57.650

-5.107 -12.281 -496 -10.898 303 -10.613

56.338

-4.910 -13.508 -463 -10.883 -394 -11.085 -39.092 18.558

8.400 485

-41.243 15.095

10.166 0 8.885

-23.553 0

10.166

-25.119 -351 -23.553

0 -42

-25.470

437 0 -42 -14.710

20.000 0

437 -14.867

7.906 0 20.000

-6.086 -9.000

7.906

-10.476 0 -15.086 4.914

-10.476 -2.570

8.762

-2.342

1.866 10.628 8.762

4.208 1.866 -2.342


Algemene toelichting Algemeen Woonvisie is een stichting met de status van “toegelaten instelling volkshuisvesting”. Zij heeft landelijke toelating en is werkzaam binnen de juridische wetgeving vanuit de Woningwet en het Besluit Beheer Sociale Huursector. De vestigingsplaats is Ridderkerk. De activiteiten bestaan voornamelijk uit de exploitatie en ontwikkeling van woningen. Regelgeving De jaarverslaggeving door toegelaten instellingen volkshuisvesting moet voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het Besluit Beheer Sociale Huursector. In dit besluit wordt BW2 Titel 9 voorgeschreven behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard. Voor verslagjaren vanaf 2005 is door de Raad voor de Jaarverslaggeving de definitieve Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting uitgegeven. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en de winsten verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie, waarderingsen verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. In 2011 is een herziene richtlijn uitgebracht met verplichte ingangsdatum voor verslagjaren vanaf 2012. In afwachting van binnen de sector uit te brengen leidraden is niet tot eerdere toepassing besloten. Activa en verplichtingen worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. Toelichtingen op posten in de balans en winsten verliesrekening worden in de jaarrekening genummerd. Fusiegrondslagen Stichting Woonvisie is op 1 juni 2011 door middel van een juridische fusie samengegaan met AW Volksbelang in Rhoon. Bij deze fusie was Woonvisie de verkrijgende instelling en was Volksbelang de verdwijnende instelling. Door de fusie heeft Woonvisie onder algemene titel het gehele vermogen van de verdwijnende instelling verkregen. Deze fusie kan worden aangemerkt als een 'samensmelting van belangen'. De beide jaarrekeningenzijn samengevoegd tot één


jaarrekening en ook de vergelijkende cijfers zijn aangepast als ware deze fusie in 2010 al een feit. De waarderingsgrondslagen van Rhoon in 2010 en 2011wijken (beperkt) af van de waarderingsgrondslagen van Ridderkerk. Verschillen zijn te overzien en worden vanaf 2012 gelijk getrokken. Wel is besloten om de afschrijvingstermijnen van Rhoon, van na-investeringen op het complex bij de onroerende zaken in exploitatie, gelijk te trekken met de restant levensduur van het complex. De inhaalafschrijving is als zodanig verwerkt in de toelichting op de balans. Consolidatie Stichting Woonvisie vormt sinds 20 december 2007 een organisatorische en economische eenheid met Woonvisie Vastgoed B.V. Woonvisie heeft een honderd procent deelneming in Woonvisie Vastgoed B.V. Integrale consolidatie is niet aan de orde vanwege het beperkte materiële belang. Bijlage 3 geeft de specificaties van Woonvisie Vastgoed BV. Daarnaast heeft Woonvisie belang in meerdere verenigingen van eigenaars. Zie hiervoor bijlage 4. Schattingen Woonvisie vormt zich bij de toepassing van de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening verschillende oordelen en maakt schattingen die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in artikel 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen in de waarderingsgrondslagen of bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten. Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van voorgaand jaar.

Grondslag voor de waardering van de activa en passiva Materiële vaste activa Onroerende zaken in exploitatie Deze activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de eventueel structureel lagere bedrijfswaarde verminderd met de daarop toegepaste afschrijvingen volgens het annuïteitensysteem, bepaald op basis van de verwachte economische levensduur. De verkrijgings- of vervaardigingsprijs wordt bepaald als de som van alle direct toe te rekenen uitgaven, eventueel vermeerderd met na-investeringen. Voor zover verkregen subsidies kwalificeren als investeringssubsidie worden deze in mindering gebracht op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Uitgaven na eerste verwerking (de zogeheten nainvesteringen) die leiden tot een waardeverhoging van het actief worden aangemerkt als activeerbare kosten van vernieuwing. De afschrijvingstermijnen zijn divers en worden bepaald naar soort investering. Bij nieuwbouwwoningen wordt gerekend met een levensduur van 50 jaar. Voor verbeteringen aan bestaand bezit wordt met 5 tot 20 jaar gerekend. Bij het nemen van sloopbesluiten vindt, indien noodzakelijk, afwaardering van de boekwaarde plaats op basis van de hoogte van de bedrijfswaarde over het resterende exploitatietijdvak. De waarde van de grond blijft intact en wordt te zijner tijd ingebracht in een nieuw op te zetten exploitatie. Per balansdatum is er geen onroerend goed gewaardeerd tegen actuele waarde. De woningen, woongebouwen en ook de overige onroerende zaken zijn verzekerd tegen wettelijke aansprakelijkheid en tegen brand- en vliegtuigschade. Bedrijfswaarde van de complexen Van de opstallen worden de toekomstige kasstromen in kaart gebracht en contant gemaakt, dit levert de bedrijfswaarde op. Aangezien de bedrijfswaarde uitgaat van toekomstige kasstromen moet er veelal gewerkt worden met aannames. De uitgangspunten bij de bepaling van de bedrijfswaarde per complex staan in bijlage 2. Waardering van grond De grond van een complex wordt gewaardeerd op nominale waarde. Bij de bepaling van de bedrijfswaarde van de complexen wordt de waarde van de grond niet als een kasstroom aangemerkt en

om die reden ook niet meegenomen in de berekening. Op de grond wordt geen afschrijving toegepast. Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Onroerende zaken die in het kader van een regeling Verkoop onder Voorwaarden (VOV) zijn overgedragen aan een derde en waarvoor Woonvisie een terugkoopplicht kent worden aangemerkt als financieringsconstructie. De betreffende onroerende zaken worden gewaardeerd tegen actuele waarde, zijnde de met de koper overeengekomen contractprijs (eerste waardering) en daarna de marktwaarde op basis van VOV. Voor de in de regeling overeengekomen overdrachtswaarde wordt aan de creditzijde van de balans een terugkoopverplichting opgenomen. Deze terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd en getoetst aan de bij overdracht ontstane verplichting rekening houdend met de contractvoorwaarden. In het kader van de verkoop van woningen onder voorwaarden heeft Woonvisie een terugkoopverplichting die mede afhankelijk is van de ontwikkeling van de waarde van de woningen in het economisch verkeer. De terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd. De waardeveranderingen worden bepaald met behulp van de prijsindex bestaande koopwoningen van het kadaster en verantwoord via de winsten verlies rekening. Indien de verwachting bestaat dat de terugkoop binnen één jaar zal plaatsvinden is de verplichting onder de kortlopende schulden verantwoord. Onroerende zaken in ontwikkeling Dit betreft complexen in aanbouw die worden gewaardeerd tegen uitgaafprijzen en toegerekende kosten van het werkapparaat uit hoofde van voorbereiding, toezicht en directievoering onder aftrek van een bijzondere waardevermindering uit hoofde van te dekken stichtingskosten. Bij de bepaling van de bijzondere waardevermindering worden de boekwaarde en de realiseerbare waarde van de kasstroom genererende eenheid (PMC) waartoe de onroerende zaken gaan behoren betrokken. Indien de bijzondere waardevermindering hoger is dan de waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling, dan wordt de onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt een voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen. Met betrekking tot zogeheten gecombineerde projecten wordt het aandeel van de koopwoningen verantwoord onder de posten voorraad


onderhanden werk (voor de onverkochte woningen) en onderhanden projecten (voor de reeds verkochte woningen), het aandeel huurwoningen wordt verantwoord onder de onroerende en roerende zaken in ontwikkeling. Afschrijving vindt eerst plaats nadat de betreffende complexen in exploitatie zijn genomen. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs inclusief direct toerekenbare kosten, onder aftrek van lineaire afschrijvingen gedurende de verwachte toekomstige gebruiksduur en bijzondere waardeverminderingen. Bij de bepaling van de afschrijvingen is, indien van toepassing, rekening gehouden met eventuele restwaarden.

Financiële vaste activa Deelnemingen - Verenigingen van eigenaars De deelnemingen van Woonvisie in Vve‟s waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend worden gewaardeerd volgens de nettovermogenswaardemethode. Dit gebeurt aan de hand van het percentage aandeel dat Woonvisie in de respectievelijke verenigingen heeft. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij een belang van meer dan twintig procent. De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening; voor deelnemingen waarvan onvoldoende gegevens beschikbaar zijn voor aanpassing aan deze grondslagen, wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van de betreffende deelneming. Isde waardering van een deelneming volgens de nettovermogenswaarde negatief , dan wordt deze op nihil gewaardeerd. Indien en voor zover Woonvisie in deze situatie geheel of ten dele instaat voor de schulden van de deelneming respectievelijk het stellige voornemen heeft de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen wordt een voorziening getroffen. Actieve Latente Vennootschapsbelasting Latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden opgenomen voor tijdelijke verschillen tussen de waarde van de activa en passiva volgens fiscale voorschriften enerzijds en de boekwaarden die in deze jaarrekening gevolgd worden anderzijds. De berekening van de latente belastingvorderingen en


-verplichtingen geschiedt tegen de belastingtarieven die op het einde van het verslagjaar gelden, of tegen de tarieven die in de komende jaren gelden, voor zover deze al bij wet zijn vastgesteld. Latente belastingvorderingen uit hoofde van verrekenbare verschillen en beschikbare voorwaartse verliescompensatie worden opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er toekomstige fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kunnen worden gecompenseerd en mogelijkheden tot verrekenen kunnen worden benut. Latente belastingvorderingen zijn opgenomen onder de financiële vaste activa, latente belastingverplichtingen zijn opgenomen onder de voorzieningen. De latentie is gewaardeerd tegen contante waarde waarbij discontering plaatsvindt tegen de netto rente. Overige vorderingen De onder financiële vaste activa opgenomen overige vorderingen omvatten verstrekte leningen en overige vorderingen die tot het einde van de looptijd zullen worden aangehouden. Deze vorderingen worden initieel gewaardeerd tegen reële waarde.

Vlottende activa Voorraden Voorraad materiaal De voorraad materiaal betreft materiaal in de magazijnen ten behoeve van het onderhoudswerk. De waardering is gebaseerd op de verkrijgingsprijs. Voorraad onverkochte woningen De voorraad onverkochte woningen betreft gereed zijnde woningen waarvoor per balansdatum nog geen verkoopovereenkomst is afgesloten. De voorraad wordt gewaardeerd op vervaardigingsprijs of lagere opbrengstwaarde. Onderhanden werk De post onderhanden werk betreft de reeds geboekte kosten, onder aftrek van reeds gefactureerde termijnen tot en met de balansdatum inzake de ontwikkeling van woningen die bestemd zijn voor de verkoop. Onderhanden projecten Onderhanden projecten betreft de reeds geboekte kosten, onder aftrek van de per balansdatum gefactureerde termijnen inzake verkoopwoningen waarvoor reeds verkoopovereenkomsten zijn

afgesloten. Dit onder toevoeging van de verwachte winst, bepaald naar rato van de voortgang van het project (PoC), voor zover het de verkochte woningen betreft (PoS).Onderhanden projecten waarvan de gefactureerde termijnen hoger zijn dan de gerealiseerde projectopbrengsten worden gepresenteerd onder de kortlopende schulden.

Indien de verwachting bestaat dat de terugkoop binnen één jaar zal plaatsvinden is de verplichting onder de kortlopende schulden verantwoord.

Vorderingen De vorderingen zijn gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie onder aftrek van een eventueel noodzakelijk geachte voorziening voor dubieuze vorderingen. De voorziening is op dynamische manier bepaald. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en direct opeisbare deposito‟s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Eigen vermogen Toelichting op de vermogenstoewijzing staat onder de overige gegevens. Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen en verliezen die op balansdatum bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de hoogte redelijkerwijs kan worden geschat. Voorzieningen worden tegen nominale waarde opgenomen. Lang- en kortlopende schulden Voor zover niet anders wordt aangegeven worden deze gewaardeerd op de reële waarde. De aflossingsverplichting voor het komend jaar van de langlopende schulden is opgenomen onder de kortlopende schulden. In het kader van de verkoop van woningen onder voorwaarden heeft de corporatie een terugkoopverplichting die mede afhankelijk is van de ontwikkeling van de waarde van de woningen in het economisch verkeer. De terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd.


Grondslagen voor het bepalen van het resultaat Algemeen In het exploitatieresultaat komen de baten en lasten voortvloeiend uit de normale bedrijfsuitoefening tot uitdrukking. In het jaarresultaat zijn naast het exploitatieresultaat de baten en lasten, die niet worden geacht tot de exploitatie van onroerend goed te behoren, begrepen. Deze baten en lasten zijn verantwoord onder overige bedrijfsopbrengsten en lasten. Als baten worden die opbrengsten aangemerkt, die op de balansdatum geïnd dan wel invorderbaar waren. Als lasten worden aangemerkt die kosten die op de balansdatum betaald of verschuldigd waren, c.q. waarvoor de verplichting is aangegaan. In de jaarrekening is de vennootschapsbelasting opgenomen. De verwerking in de balans en het exploitatie resultaat is gebaseerd op de “Vaststellingsovereenkomst 2”, een overeenkomst tussen de belastingdienst en de sector. De verwerking voldoet aan de vigerende regelgeving van de Raad voor de Jaarverslaggeving. Opbrengstverantwoording Opbrengsten uit de levering van goederen worden verwerkt zodra alle belangrijke rechten en risico‟s met betrekking tot de eigendom van de goederen zijn overgedragen aan de koper. Opbrengsten uit de levering van diensten geschieden naar rato van de geleverde prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum in verhouding tot de in totaal te verrichten diensten. Projectopbrengsten en projectkosten Voor onderhanden projecten, waarvan het resultaat op betrouwbare wijze kan worden bepaald, worden de projectopbrengsten en de projectkosten verwerkt als netto-omzet en kosten in de winsten verliesrekening naar rato van de verrichte prestaties per balansdatum (waarbij wordt uitgegaan van de „Percentage of Completion‟-methode, ofwel de PoCmethode en de „Percentage of Sales‟-methode, ofwel de PoS-methode). De voortgang van de verrichte prestaties wordt bepaald op basis van de tot de balansdatum gemaakte projectkosten in verhouding tot de geschatte totale projectkosten. Voor de voortgang in verkopen wordt gekeken naar verkochte aantallen ten opzichte van het totale aantal te verkopen woningen.


Het resultaat wordt bepaald door het percentage PoC te vermenigvuldigen met het percentage PoS en de uitkomst hiervan te vermenigvuldigen met het totaal te verwachten resultaat. Bijzondere posten Bijzondere posten zijn baten of lasten die behoren tot de gewone bedrijfsuitoefening, maar op grond van de aard, omvang of het incidentele karakter afzonderlijk worden toegelicht, teneinde een goed inzicht te geven in het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening van de corporatie en met name de ontwikkeling daarin. Bijzondere posten worden met het oog op de analyse en de vergelijkbaarheid van de resultaten zoveel als mogelijk naar aard en omvang afzonderlijk en niet gesaldeerd toegelicht. Bedrijfsopbrengsten Huren De jaarlijkse huurverhoging is van overheidswege gebonden aan een maximum. Voor het verslagjaar 2011 bedroeg dit maximumpercentage 1,3 procent. Vergoedingen Dit betreffen ontvangen bedragen van huurders en bewoners ter dekking van te maken en gemaakte servicekosten. Jaarlijks vindt verrekening plaats op basis van de daadwerkelijke bestedingen. De kosten worden verantwoord onder de overige bedrijfslasten. Verkoop onroerende zaken De post verkoop onroerende zaken betreft het saldo van de behaalde verkoopopbrengst minus de boekwaarde (bestaand bezit) dan wel de vervaardigingsprijs (projecten). Winsten worden verantwoord op het moment van levering (passeren transportakte). Eventuele verliezen op nieuwbouw koopprojecten worden verantwoord zodra deze voorzienbaar zijn. De opbrengst uit woningen verkocht onder voorwaarden wordt niet verantwoord als verkoopopbrengst, omdat de belangrijkste economische rechten niet zijn overgedragen aan de koper. De gegarandeerde terugkoopverplichting wordt opgenomen onder de post Langlopende schulden, terugkoopverplichting VOV woningen en wordt jaarlijks met inachtneming van de contractvoorwaarden gewaardeerd.

Bedrijfslasten

Rentebaten en rentelasten

Afschrijvingen materiële vaste activa De afschrijvingen op materiële vaste activa worden gebaseerd op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode dan wel de annuïtaire methode op basis van de verwachte gebruiksduur. Met een mogelijke restwaarde wordt geen rekening gehouden. Over grond wordt niet afgeschreven.

Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva.

Indien een schattingswijziging plaatsvindt van de toekomstige gebruiksduur, dan worden de toekomstige afschrijvingen aangepast. Overige waardeveranderingen materiële vaste activa De overige waardeveranderingen worden gebaseerd op de waardering van de betreffende activaposten. De onder deze post verantwoorde bedragen hebben betrekking op een afboeking dan wel terugneming van een bijzondere waardevermindering. Deze bijzondere waardevermindering ontstaat door een jaarlijkse toets van de reële waarde ten opzichte van de waarde gebaseerd op boekwaarde. Periodiek betaalbare beloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winsten verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. Lasten onderhoud Onder deze post worden alle direct aan het verslagjaar toe te rekenen kosten van onderhoud verantwoord. Van toerekenbaarheid is sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar hebben plaatsgevonden. Reeds aangegane verplichtingen waarvan de werkzaamheden nog niet zijn uitgevoerd op balansdatum worden verwerkt onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen.

Belasting over het resultaat Vanaf 1 januari 2008 is Woonvisie integraal belastingplichtig geworden voor de vennootschapsbelasting. Corporaties zijn sindsdien verplicht over al hun activiteiten vennootschapsbelasting te betalen. Een en ander is vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst (VSO). In deze VSO zijn specifieke bepalingen opgenomen met betrekking tot de waardering van posten op de fiscale openingsbalans en de wijze van resultaatneming. De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winsten verliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van nietaftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. Financiële instrumenten en risicobeheersing Het gebruik van rente-instrumenten is volgens het treasurybeleid van Woonvisie toegestaan na goedkeuring van de directeur-bestuurder. Er mag slechts gebruik worden gemaakt van enkelvoudige rente-instrumenten die risico beperkend werken en geen speculatieve doelstelling hebben. Ook moeten de kosten in verhouding staan tot de af te dekken risico‟s. Specificaties/toelichtingen

In het klachten- en mutatieonderhoud onderscheiden we kosten van derden en eigen dienst, evenals de kosten van het materiaalverbruik. In de winsten verliesrekening zijn de kosten van de eigen dienst opgenomen bij de kostensoort salarissen en sociale lasten. De lasten van onderhoud onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardenverhoging van het actief. Overige bedrijfslasten De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben.

Er is separaat een bijlagenrapport uitgebracht met daarin de specificatie van activa in exploitatie en in aanbouw. Een overzicht van de leningen maak hier ook deel van uit evenals de exploitatierekeningen van de diverse activa. In deze exploitatierekeningen wordt gewerkt met 'toegerekende rente' van de investeringen ten laste van de exploitaties. Toegerekende rente is een hulpmiddel, dat we gebruiken sinds er niet meer met complexfinanciering maar met bedrijfsfinanciering gewerkt wordt. Hiermee vermijd je de invloed van fluctuaties in het werkelijke rentepercentage en kan je de exploitaties jaarlijks vergelijken.


Belangrijke inschattingen ten aanzien van waardering en resultaatsbepaling Verwerking verplichtingen In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplichtingen ook feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de corporatie zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom projectontwikkeling en herstructurering. Onrendabele investeringen Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen nieuwbouw worden als bijzondere waardeverandering in mindering gebracht op de boekwaarde van het complex waartoe de investeringen gaan behoren. Indien en voor zover de verwachte verliezen de boekwaarde van het betreffende complex overtreffen wordt voor dit meerdere een voorziening gevormd. Onder verwachte verliezen wordt in dit verband verstaan de netto contante waarde van alle investeringsuitgaven minus aan deze investering toe te rekenen ontvangsten. Het gaat hierbij om onrendabele investeringen in activa waarvan definitieve opdrachten gegeven zijn of waarvan de beslissing om te investeren redelijkerwijs niet meer terug te draaien is (= feitelijke verplichting). De voor deze projecten gemaakte kosten worden in eerste instantie ten laste van de voorziening gebracht. Bij het afsluiten van het jaar is het mogelijk, dat er voor één of meer projecten een stuk voorziening onrendabele investering aanwezig is. De looptijd van de voorziening kan zich over meerdere jaren uitstrekken.

Relatie waardering historische kostprijs (boekwaarde) en bedrijfswaarde (=minimumwaardering) Einde boekjaar wordt beoordeeld of sprake is van waardeverminderingsverlies. Bij de beoordeling wordt als basis aangenomen de indeling naar product markt combinaties (PMC‟s). De PMC‟s bij Woonvisie zijn gebaseerd op wijkindeling. Er vindt eventueel een afboeking plaats ten laste van het resultaat indien de bedrijfswaarde structureel lager wordt ingeschat dan de boekwaarde. Er is dan sprake van een waardeverminderingsverlies. Terugname van een waardeverminderingsverlies treedt (uitsluitend) op als een wijziging in de gehanteerde schattingen bij het bepalen van de bedrijfswaarde heeft plaatsgevonden, en deze wijziging een structureel karakter heeft. Verwerking fiscaliteit Ten aanzien van de acute belastinglast en belastinglatenties in de jaarrekening heeft Woonvisie een aantal standpunten ingenomen die eerst bij afwerking van de aangifte over de verslagjaren 2008 tot en met 2011 door de fiscus zullen worden getoetst. De belangrijkste standpunten betreffen:    

De aftrek van transitorische rente uit de markwaarde van de leningen; Het onderscheid tussen onderhoudskosten en investeringen; De verwerking van projectontwikkelingsresultaten; Het vormen van een herbestedingsreserve.

Gevolg is dat de fiscale last over 2011 en voorgaande jaren nog wijzigingen kan ondergaan en belastinglatenties een andere waarde kennen.

Uitgangspunten bij het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode. Bij de directe methode worden de kasstromen rechtstreeks afgeleid uit de administratie, dat wil zeggen vanuit alle kas-bankmutaties van de organisatie. Zo wordt direct duidelijk hoe de middelen door Woonvisie gegenereerd worden. In het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen operationele, investerings- en financieringsactiviteiten. De liquiditeitspositie in het kasstroomoverzicht bestaat uit liquide middelen onder aftrek van bankkredieten.


Toelichting op de balans per 31-12-2011 bedragen x € 1.000

1.1 Materiële vaste activa 1.1.1 Onroerende zaken in exploitatie Deze post is als volgt samengesteld: - Woningen en woongebouwen - Onroerende zaken niet zijnde woningen - Leveringen en diensten Totaal onroerende zaken in exploitatie

31-12-2011

31-12-2010

296.507 19.400 245 316.152

295.579 19.169 226 314.974

Het verloop van deze post is in 2011 als volgt:

Woningen en Onroerende woongebouwen zaken niet zijnde woningen

Saldo 1 januari 2011 - Aanschafwaarde - Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde 1 januari Mutaties in het boekjaar - Overboeking vanuit activa in ontwikkeling - Overige investeringen - Afschrijvingen - Desinvesteringen - Correctie afschrijvingen i.v.m. desinvesteringen - Waardeveranderingen Saldo Saldo 31 december - Aanschafwaarde - Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde 31 december 2011

Activa tbv leveringen en diensten

Totaal

396.901 101.322 295.579

22.025 2.856 19.169

350 124 226

419.276 104.302 314.974

6.236 3.050 -7.686 -7.508 7.181 -345 928

658 2 -429 0 0 0 231

0 47 -28 -56 56 0 19

6.894 3.099 -8.143 -7.564 7.237 -345 1.178

398.334 101.827 296.507

22.685 3.285 19.400

341 96 245

421.360 105.208 316.152

In de loop van 2011 is een aantal projecten geheel of gedeeltelijk opgeleverd en in exploitatie genomen. Het betreft nieuwbouwwoningen van deelprojecten van Slikkerveer-Zuidoost en Riederborgh (fase 2). De overige investeringen betreffen voornamelijk energetische maatregelen en kwaliteitsingrepen bestaand bezit.

1.1.2 Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

9.665

9.693

Woonvisie hanteert de koopvariant „Koopgarant‟. In deze variant worden bij de verkoop niet alle risico's overgedragen en heeft Woonvisie een zogenaamde terugkoopplicht. Indien niet alle risico's worden overgedragen worden dergelijke transacties op basis van RJ 270 aangemerkt als financieringstransactie. In de post onroerende zaken verkocht onder voorwaarden zijn 72 woningen ultimo 2011 (2010: 70) opgenomen.



1.1.3 Onroerende zaken in ontwikkeling Saldo begin boekjaar -Investeringen -Overboeking naar materiele vaste activa in exploitatie -Overboeking naar onderhanden werk koopwoningen -Afboekingen oude plankosten Fresiastraat -Correctie onrendabele investeringen Stand per 31 december 2011

31-12-2011

31-12-2010

11.833 16.512 -6.891 -11.647 -189 1.759 11.377

7.048 16.877 -10.275 0 0 -1.817 11.833

De post "onroerende zaken in ontwikkeling" betreft de per einde van het boekjaar geboekte kosten met betrekking tot alle in ontwikkeling zijnde nieuwbouw-/herstructureringsprojecten. Verplichtingen worden verantwoord onder het kopje "niet uit de balans blijkende verplichtingen". Volgens de richtlijnen voor de jaarverslaggeving staan de aangegane verplichtingen niet meer op de balans. De post “onroerende zaken in ontwikkeling” bestaat per balansdatum voornamelijk uit de investeringen die gedaan zijn voor de volgende fasen van de wijkontwikkeling Slikkerveer-Zuidoost en de bouw van de Riedertoren.

1.1.4 Onroerende zaken ten dienste van de exploitatie Het verloop van deze post is in 2011 als volgt:

Saldo 1 januari 2011 - Aanschafwaarde - Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde 1 januari Mutaties in het boekjaar - Geactiveerde investeringen - Afschrijvingen - Desinvesteringen - Correctie afschrijvingen i.v.m. desinvesteringen Saldo Saldo 31 december - Aanschafwaarde - Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde 31 december 2011

1.2 Financiële vaste activa 1.2.1 Deelnemingen Deelneming Woonvisie Vastgoed B.V. - Saldo begin boekjaar - Mutaties boekjaar Stand per 31 december 2011 Deelnemingen VvE's - Saldo begin boekjaar - Mutaties boekjaar Stand per 31 december 2011 Totaal deelnemingen


7.523 2.813 4.710

7.289 2.558 4.731

320 -351 -249 249 -31

355 -376 -121 121 -21

7.594 2.915 4.679

7.523 2.813 4.710

18 18

18 18

657 296 953 971

563 94 657 675


1.2.2 Actieve latentie vennootschapsbelasting Saldo begin boekjaar - Mutatie inzake in de toekomst te verrekenen verliezen - Mutatie inzake waarderingsverschil verkoop bestaand bezit - Mutatie inzake waarderingsverschil leningen o/g en u/g Stand per 31 december 2011

31-12-2011

31-12-2010

5.821 2.073 556 -395 8.055

6.395 -2.765 1.873 318 5.821

De post “actieve latentie VPB” is voor 2011 herijkt. De herijking heeft geleid tot een mutatie van de latentie en een bate in de winsten verliesrekening. Zie ook de nadere uitleg onder de vennootschapsbelasting.

1.2.3 Overige vorderingen Dit betreft vorderingen inzake: - Durban Housing project - In depot gegeven in verband met meerwerkclaim projecten - Overige Totaal overige vorderingen

113 0 3 116

113 865 2 980

Met acht collega-corporaties uit de stadsregio en de gemeente Rotterdam dragen wij financieel bij aan het Durban-Rotterdam housing project. Doelstelling is de oprichting en begeleiding van een Zuid-Afrikaanse vorm van een woningcorporatie. Het kapitaal is door de acht corporaties verzameld en via de stichting verstrekt. Woonvisie heeft daarin (maximaal) 113.000 euro toegezegd. Naar verwachting zal deze renteloze lening in 2012 worden afgelost. Er is in 2007 250.000 euro overgemaakt naar een bankrekening stichting derden gelden. In het jaar 2009 is opnieuw geld gestort in dit depot. Dit keer een bedrag van 615.000 euro. Het betreft een arbitragezaak over omstreden meerwerk in het project De Vier Jaargetijden. In 2011 is op verzoek in verband met deze zaak een bijstorting gedaan van 99.000 euro. Het totaal bedrag was daarmee opgelopen tot 963.000 euro. In juni 2012 is de advocate, die de belangen van Woonvisie behartigt aangehouden op verdenking van verduistering van gelden van deze derdenrekening. Woonvisie is hier (mede)slachtoffer van, uit onderzoek moet nog blijken in welke mate. Op balansdatum was Woonvisie van deze zaak nog niet op de hoogte. De resultaten en balanspositie zijn alsnog aangepast aan de nieuw ontstane situatie, hierdoor is het resultaat voor 2011 en het vermogen met 963.000 euro geslonken. Woonvisie zal alles doen om deze schade te verhalen maar heeft aan deze verhaalpost geen waarde toegekend.

1.3 Voorraden Deze post is als volgt samengesteld: - Voorraad materiaal - Voorraad te verkopen woningen - Voorraad onderhanden werk

132 379 4.998

159 617 1.807

De voorraad te verkopen woningen betreft één nieuwbouwwoning Marijkehof (Slikkerveer) en één teruggekochte koopgarantwoning. De voorraadpositie onderhanden werk betreft het project Riedertoren en het deelproject Oranjebuurt van Slikkerveer-Zuidoost.

1.4 Onderhanden projecten Deze post is als volgt samengesteld: - Verkochte woningen project Slikkerveer-Zuidoost - Verkochte woningen project Riedertoren Totaal onderhanden projecten

1.153 507 1.660

124 0 124



31-12-2011 31-12-2010 1.5 Vorderingen 1.5.1 Huurdebiteuren De huurachterstand uitgedrukt in een percentage van het totaal van de huren en vergoedingen bedraagt ultimo 2011 0,96 procent(was ongeveer gelijk aan 2010). - Huurdebiteuren 599 538 - Voorziening dubieuze debiteuren -255 -225 Totaal huurdebiteuren 344 313 De voorziening dubieuze debiteuren is op statische wijze bepaald: de vorderingen zijn beoordeeld op de mogelijkheden deze nog te kunnen incasseren.

1.5.2. Overige vorderingen Vooruit gefactureerde huur eerstekwartaal 2012 Riederborgh Gefactureerde termijnen nieuwbouw Overige Totaal overige vorderingen

473 363 95 931

0 343 50 393

1.5.3. Nog te ontvangen en vooruitbetaalde posten Nog te ontvangen projectsubsidie Overlopende activa Af: voorziening dubieuze vorderingen Totaal nog te ontvangen en vooruitbetaalde posten

456 1.636 -1.294 798

335 1.536 -1.294 577

1.6 Rekening-courant bank Deze post is als volgt samengesteld: - Kas - Rekening-courant banken - Gelden onderweg - Spaarrekeningen (direct opeisbaar) Totaal rekening-courant bank

4 1.471 7 9.146 10.628

0 693 0 1.484 2.177

Op 20 december 2011 eindigde de flex-voorperiode van de NWB basisrentelening, hierdoor werd de lening tijdelijk volgestort tot de afgesproken hoofdsom van 10 miljoen euro. Dit heeft geleid tot een op balansdatum relatief hoge liquide positie. Op 2 januari 2012hebben dit geld ingezet voor de aflossing van de hoofdsom van de variabele geldlening bij de BNG tot het minimum op te nemen deel van de hoofdsom van 2 miljoen euro. De totale liquide middelen staan ter vrije beschikking van de stichting.



1.7 Eigen vermogen Saldo begin boekjaar Bij/af: jaarresultaat Stand per 31 december 2011

1.8 Voorzieningen Deze post is als volgt samengesteld: - Voorziening claim project De Vier Jaargetijden - Voorziening toekomstige onrendabele investeringen - Voorziening voormalig personeel Totaal voorzieningen

31-12-2011

31-12-2010

84.358 12.166 96.524

69.728 14.630 84.358

1.191 0 100 1.291

1.191 883 149 2.223

In mei 2011 heeft de Raad van Arbitrage vonnis gewezen in een geschil tussen Woonvisie en de aannemer van het project De Vier Jaargetijden (verzoek arbitrage is in januari 2009 gedaan). Een deel van de claim van de aannemer is hierbij toegewezen, daarnaast is een deel aangehouden (de aannemer dient hiervoor nog e.e.a. te onderbouwen). In de balans is het toegewezen deel plus omzetbelasting en juridische kosten als verplichting opgenomen en is voor het aangehouden deel plus omzetbelasting en alle wettelijke rente een voorziening gevormd.

Toelichting - het verloop van de voorziening claim project De Vier Jaargetijden Saldo begin boekjaar Dotatie boekjaar Stand per 31 december 2011

Toelichting - het verloop van de voorziening onrendabele investeringen Saldo begin boekjaar Terugboeking ten gunste van het resultaat Onttrekking/dotatie boekjaar Correctie onttrekking voorgaande boekjaren Stand per 31 december 2011

1.191 0 1.191

0 1.191 1.191

883 0 -883 0 0

7.502 -9.492 442 2.431 883

Het saldo van de voorziening onrendabele investeringen per ultimo 2010 betreft volledig het project Slikkerveer Z/O. Dit project is in het boekjaar voor het grootste deel opgeleverd. De voorziening onrendabel blijkt hierbij niet meer benodigd. De voorziening voormalig personeel betreft de toekomstige financiële verplichting naar de gemeente Ridderkerk inzake een „wachtgeldregeling voormalig personeel‟. Deze voorziening loopt tot in 2014.



31-12-2011

31-12-2010

1.9 Langlopende schulden - Leningen kredietinstellingen - Verplichtingen verkoop onder voorwaarden - Waarborgsommen Totaal langlopende schulden

226.704 9.793 76 236.573

222.077 9.693 221 231.991

Toegelicht – leningen Het verloop van de leningen is als volgt: Beginsaldo staat van geldleningen Mutaties in het boekjaar - Nieuwe leningen/herfinanciering - Reguliere aflossingen - Aflossingen kasgeldleningen Saldo staat van geldleningen (bijlagenrapport) - Korte termijn af te lossen Stand per 31 december 2011

228.163 0 18.000 -6.086 0 240.077 -13.373 226.704

236.733 1.906 0 -8.476 -2.000 228.163 -6.086 222.077

Het aflossingsbestanddeel van de leningen voor 2012, inclusief de contracten die geheel vervallen, bedraagt 13,4 miljoen euro en is opgenomen onder de kortlopende schulden. Daarmee kennen de leningen die onder het saldo vallen een resterende looptijd van langer dan één jaar. De gemiddelde restant looptijd van de langlopende leningen per 31 december bedraagt circa 16 jaar. De gemiddelde rentevoet van de langlopende leningen o/g op 31 december 2011 bedraagt inclusief de flexleningen 4,37 procent (2010: 4,39 procent). Al deze leningen zijn geborgd door het WSW of door de gemeente.

Toegelicht –onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Saldi 1 januari Oorspronkelijke verkoopprijs Aandeel verkoper in waarde mutatie Boekwaarde 1 januari Mutaties in het boekjaar - Verkopen - Terugkopen (oorspronkelijke verkoopprijs) - Aandeel verkoper in waarde mutatie Saldo Saldi 31 december Oorspronkelijke verkoopprijs Aandeel verkoper in waarde mutatie Boekwaarde 31 december


9.903 -210 9.693

8.669 -137 8.532

676 -424 -152 100

1.234 0 -73 1.161

10.155 -362 9.793

9.903 -210 9.693

Toelichting op de balans per 31-12-2011 bedragen x € 1.000 31-12-2011

31-12-2010

De waarborgsommen van Stichting Volksbelang Rhoon zijn per einde van het jaar gerubriceerd onder kort lopende schulden in verband met de beslissing tot uitbetaling in 2012. 1.10 Kortlopende schulden 1.10.1 Schulden aan kredietinstellingen - Flexlening(en) - Aflossingsverplichting komend boekjaar leningen - Aflossingsverplichting komend boekjaar kasgeldleningen Totaal schulden aan kredietinstellingen

7.000 13.373 2.000 22.373

14.000 6.086 2.000 22.086

In 2007 is er een flexlening van 10 miljoen euro afgesloten. Het contract loopt in 2012 af. Van deze leningen moet contractueel altijd 2 miljoen euro opgenomen zijn. Deze opname van 2 miljoen euro en de meer opname zijn gepositioneerd als kortlopende schuld. De aflossingsverplichting voor het komend boekjaar betreft de reguliere aflossingen die binnen een jaar moeten worden betaald op de betreffende valutadata inclusief leningen die binnen een jaar in zijn geheel dienen te worden afgelost. 1.10.2 Schulden aan leveranciers Dit betreft de per balansdatum openstaande crediteuren. 1.10.3 Belastingen en premies sociale verzekeringen Deze post is als volgt samengesteld: - Vennootschapsbelasting (voorschot 2010) - Loonheffing en sociale verzekeringspremie - Omzetbelasting - Pensioenpremie Totaal belastingen en premies sociale verzekeringen

4.180

4.192

544 244 634 39 1.461

379 258 461 27 1.125

Stichting Volksbelang Rhoon (hierna: Rhoon) heeft in de aangifte vennootschapsbelasting 2010 ten laste van haar fiscale resultaat een herbestedingsreserve gevormd. In dit kader is de al eerder door Rhoon betaalde vennootschapsbelasting door de Belastingdienst terugbetaald. Op dit moment is echter niet duidelijk of destijds aan de wettelijke voorwaarden voor vorming van deze reserve is voldaan. Omwille van deze onduidelijkheid is in de jaarrekening 2011 zekerheidshalve een schuld opgenomen voor de reeds terug ontvangen vennootschapsbelasting. Indien de herbestedingsreserve terecht is gevormd, dan kan deze in beginsel worden afgeboekt op investeringen in bedrijfsmiddelen die in 2010 of de drie jaren daarna door Rhoon of - na fusie - door Stichting Woonvisie worden gedaan. Indien blijkt dat niet aan de voorwaarden is voldaan, kan het fiscale resultaat van Rhoon tot de fusie mogelijk worden geoptimaliseerd door bijvoorbeeld het vormen van een fiscale onderhoudsvoorziening. 1.10.4 Overige schulden/nog te betalen en vooruit ontvangen posten Deze post is als volgt samengesteld: - Niet vervallen rente van geldleningen - Nog te betalen kosten - Stook-/servicekosten - Vooruit ontvangen huurtoeslag - Vooruit ontvangen huur - Vooruit gedeclareerde huur zorgcentra - Nog te betalen kosten inzake nieuwbouw en onderhoud - Nog te betalen kosten inzake nieuwbouw De Vier Jaargetijden - Nog te betalen waarborgsommen - Nog te ontvangen aanslagen zakelijke lasten - Onderhanden projecten - Overige Totaal overige schulden/nog te betalen en vooruit ontvangen posten

5.063 586 510 278 289 167 782 238 179 121 0 270 8.483

5.194 518 289 256 496 165 321 810 5 162 176 175 8.567


1.10.5 Rekening-courant bank Deze post is als volgt samengesteld: - Kas - Rekening-courant banken - Gelden onderweg Totaal rekening-courant bank

0 0 0 0

-1 313 -1 311

Niet uit de balans blijkende verplichtingen Leaseverplichtingen Per einde van het verslagjaar zijn er diverse, relatief kleine, leaseverplichtingen betreffende kantoorinrichting en transportmiddelen. Deze hebben een looptijd van minder dan vier jaar. Obligoverplichting WSW De totale leningensom onder WSW-garantie bedraagt ultimo 2011 147.483.000 euro. Conform de voorwaarden van het instituut moet rekening worden gehouden met een mogelijke toekomstige obligoverplichting van 5.582.000 euro. De tarieven zijn gedifferentieerd. Voor flexleningen 75 procent *3,85 procent en voor de overige 3,85 procent van het schuldrestant. Aangegane verplichtingen projecten De aangegane verplichtingen met betrekking tot lopende projecten worden niet op de balans vermeld, deze geven het volgende beeld. Ultimo 2011 is voor circa15.000.000 euro aan verplichtingen aangegaan op in voorbereiding en in uitvoering zijnde projecten. Dit bedrag is exclusief de ontwikkeling Het Zand en de verbouwing Reyerheem. Voorzieningen voor pensioenen De Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW) is een sector pensioenfonds. Er zijn geen verplichtingen op corporatieniveau beschikbaar. Het is daarom niet mogelijk om eventuele rechten en verplichtingen met betrekking tot dit pensioenfonds in de balans op te nemen. Een overschot of tekort in het bedrijfstakpensioenfonds SPW kan invloed hebben op toekomstige premies. Het saldo van betaalde en verhaalde premies is in de resultatenrekening verwerkt. De zogenaamde „dekkingsgraad‟ bij pensioenmaatschappijen is bepalend voor de uitkeringen en premievaststelling. Deze „dekkingsgraad‟ bedraagt ultimo 2011 100,6 procent (2010: 104 procent). Wat hiervan de eventuele financiële consequenties zouden kunnen zijn is niet bekend. Een mogelijke reservering heeft in deze jaarrekening niet plaatsgevonden. Nog te ontvangen leningen Er zijn op 31 december 2011 geen contracten voor nog te ontvangen leningen. Juridische zaken Op 31 december 2011 lopen er twee rechtszaken. Een gerechtelijke procedure voor een asbestverontreiniging en een hoger beroep bij de Raad van Arbitrage inzake het project De Vier Jaargetijden.


Financiële instrumenten en risicobeheersing Financiële instrumenten Op balansdatum werd geen gebruik gemaakt van financiële instrumenten. Daarom werd hierover geen markt-, prijs- of valutarisico gelopen. Renterisico Woonvisie loopt renterisico over de rentedragende vorderingen (met name onder financiële vaste activa en liquide middelen) en rentedragende langlopende en kortlopende schulden (waaronder schulden aan kredietinstellingen). Voor vorderingen en schulden met variabele renteafspraken loopt Woonvisie risico ten aanzien van toekomstige kasstromen, met betrekking tot vastrentende vorderingen en schulden loopt Woonvisie risico‟s over de marktwaarde. Met betrekking tot de vorderingen worden geen financiële derivaten met betrekking tot renterisico gecontracteerd. Op balansdatum was het renterisico 9,2 procent. Dit bestond geheel uit de hoofdsom van de variabele geldleningen en is ruim onder de norm van 15 procent uit ons treasurystatuut. 16,00% 14,00% 12,00%

Variabele leningen

Risico

10,00% 8,00%

Aan te trekken bedrijfsfinanciering Herfinanciering

6,00% 4,00% 2,00%

Conversies

0,00%

Jaar

Renterisico in % leningenportefeuille

In deze grafiek is het verloop van het renterisico voor de in de meerjarenbegroting opgenomen jaren weergegeven, uitgesplitst in conversies, herfinanciering, variabele leningen en nieuw aan te trekken leningen voor de bedrijfsfinanciering. De bedrijfsfinanciering is de per saldo benodigde financiering voor het hele bedrijf, exclusief herfinanciering van fix leningen en na inzet van beschikbare eigen middelen. Kredietrisico Woonvisie heeft geen significante concentraties van kredietrisico. Er bestaat een kredietfaciliteit ad 10 miljoen euro bij de Rabobank en er kan gebruik worden gemaakt van een variabele lening ad 10 miljoen euro bij de BNG. Voor zover noodzakelijk worden nadere zekerheden verstrekt aan de bank voor beschikbare kredietfaciliteiten. Liquiditeitsrisico Woonvisie maakt gebruik van meerdere banken om over meerdere kredietfaciliteiten te kunnen beschikken. Voor zover noodzakelijk, worden nadere zekerheden verstrekt aan de bank voor beschikbare kredietfaciliteiten. Beschikbaarheidsrisico Voor de beschikbaarheid van financiering voor sociale woningbouw tegen gunstige voorwaarden is de organisatie sterk afhankelijk in lijn met de gehele sector van het blijvend functioneren van het borgingsstelsel via het Waarborgfonds Sociale Woningbouw.


Toelichting op de winsten verliesrekening bedragen x € 1.000

Opbrengsten 2.1 Huren Netto huur Af: huurderving Totaal huren

2011

2010

53.241 310 52.931

51.267 378 50.889

De algemene huurverhoging per 1 juli 2011 bedroeg gemiddeld 1,3 procent. Verder is de hogere huuropbrengst veroorzaakt door de gewijzigde huurberekening van het zorgcomplex de Riederborgh en de oplevering van de nieuwbouw woningen in Slikkerveer. De huurderving is in 2011 ten opzichte van 2010 gedaald met 0,15 procent naar 0,59 procent. 2.2 Vergoedingen Netto vergoedingen: - Leveringen en diensten (service- en stookkosten, glasverzekering) Af: leeg voor verhuur Af: te verrekenen (vooruitbetaalde bedragen) met huurders Totaal vergoedingen

3.858 -28 -650 3.180

3.770 -30 -276 3.464

De service- en stookkosten zijn in 2011 lager uitgevallen dan verwacht. De voorschotten zijn echter berekend op basis van de kosten van 2010 inclusief een verhoging. Dit veroorzaakt het ontstane verschil. 2.3 Verkopen onroerende zaken - Verkoop bestaand bezit - Verkoop (MGE) nieuwbouwwoningen Totaal verkopen onroerende zaken

791 -16 775

1.015 451 1.466

Dit betreft de gerealiseerde winst bij verkoop van bestaand bezit. Verkopen van nieuwbouwwoningen geeft een positief resultaat op de Riedertoren en de Oranjebuurt in Slikkerveer-Zuidoost. Het resultaat wordt echter negatief beïnvloed door het resultaat op onder MGE (maatschappelijk gebonden eigendom, zoals Koopgarant) voorwaarden verkochte nieuwbouwwoningen in Slikkerveer-Zuidoost. 2.4 Overige opbrengsten De overige opbrengsten betreffen doorbelaste administratie kosten als component bij de servicekosten, overige verhuringen (antennes) en nagekomen baten van woningen en niet-woningen.

Kosten 2.5 Afschrijvingen op materiële vaste activa - Woningen en woongebouwen - Onroerende zaken niet zijnde woningen (garages, winkels e.d.) - Vaste activa ten behoeve van leveringen en diensten - Onroerende goederen ten dienste van de exploitatie Totaal afschrijvingen op materiële vaste activa

2011

2010

7.686 429 28 351 8.494

6.580 408 17 387 7.392

Onroerende goederen ten dienste van de exploitatie betreft het kantoor, inventaris en ict-middelen. Inhaalafschrijvingen op de complexen Rhoon verklaren grotendeels het verschil in afschrijvingen.



2.6 Waardeveranderingen en onrendabele investeringen in activa Deze post is als volgt samengesteld: - Nieuwbouw project Slikkerveer-Zuidoost - Grondexploitatie Slikkerveer-Zuidoost - Herwaardering grond project Riederborgh - Waard mutatie vastgoed (als gevolg van herwaardering) - Waard mutatie vastgoed (als gevolg van herwaardering vov) - Nieuwbouw project De Vierjaargetijden Totaal waarde mutaties

2011

2010

-1.414 1.325 -395 0 128 0 -356

-1.234 0 0 -7.230 0 1.151 -7.313

De hertoets Slikkerveer resulteert in een terugname van de reeds eerder verantwoorde onrendabele top voor 1,4 miljoen euro. Dit wordt veroorzaakt door een positieve waardeverandering in de wijk Slikkerveer. Door een herwaardering van de grondwaarde van de huur- en koopwoningen (voornamelijk de huur) kent de grondexploitatie Slikkerveer-Zuidoost een lagere dekking waardoor een verlies ontstaat van 1,3 miljoen euro. Het project de Riederborgh is financieel opgeleverd. De grondwaarde is hierbij herijkt, met een resultaat van 0,4 miljoen euro. De waarde van de onder voorwaarden verkochte woningen zijn per balansdatum herijkt. Dit levert een waardeverlies op van 0,1 miljoen euro.

2.7 Lonen en salarissen Bruto salarissen

3.843

3.617

2.8 Sociale lasten Sociale lasten

521

472

2.9 Pensioenlasten Pensioenlasten

643

644

5.007

4.733

Totaal lonen en salarissen/sociale lasten excl. uitzendkrachten



2011

2010

2.10 Overige bedrijfskosten Uitzendkrachten Overige personeelskosten Huisvestingskosten Kosten raad van commissarissen Algemene kosten

705 640 451 102 1.635

568 676 495 115 1.579

Totaal overige bedrijfskosten

3.533

3.433

Af: Dekking overige bedrijfskosten Naar huurders doorberekende servicekosten (kosten huismeesters) Naar huurders doorberekende schoonmaakkosten Naar leefbaarheid doorbelaste kosten (huismeesters) Naar projecten doorbelaste interne kosten Dekkingen

380 102 345 221 1.048

411 109 359 129 1.008

Totaal overige bedrijfskosten

2.485

2.425

Toegelicht - Algemene kosten Kosten automatisering exclusief kapitaallasten Advieskosten Kantoorkosten overige algemene kosten Algemene kosten

417 452 193 573 1.635

401 482 202 494 1.579

14 43 33 90

23 58 27 108

Toegelicht – Accountant De kosten van de accountant zijn begrepen in de advieskosten. De kosten van de accountant worden hieronder gespecificeerd: - Afloop reguliere controle 2010 - Jaarrekeningcontrole 2011 - Fiscale advieskosten Totaal accountantskosten

De bedrijfskosten zijn netto gepresenteerd. De dekkingen die ontstaan omdat er personeelskosten worden doorbelast naar servicekosten, leefbaarheid en onderhoud worden op de bedrijfskosten in mindering gebracht.


Toelichting op de winsten verliesrekening bedragen x € 1.000 2011

2010

2.11 Lasten onderhoud Deze post is als volgt samengesteld: - Planmatig onderhoud - Contractonderhoud - Kwaliteitsonderhoud - Zorgvriendelijk wonen - Klachtenonderhoud - Mutatieonderhoud - Verbruik “grijp”voorraad - Onderhoudskosten ten laste van huurders/derden Subtotaal

5.229 1.072 1.839 505 2.423 1.592 82 77 12.819

6.830 1.175 1.878 774 1.667 1.457 105 103 13.989

- Af: interne doorbelasting eigen onderhoudsdienst - Af: aan derden in rekening gebrachte onderhoudskosten Totaal lasten onderhoud

23 581 12.215

21 460 13.508

18

12

1.505 594 554

1.471 603 573

78 119 404 543 494 28 840 -23 0 2.772 147 263 963 196 9.495

142 107 384 498 463 122 545 124 850 3.085 132 0 0 135 9.246

2.12 Bedrijfslasten Deze post is als volgt samengesteld: - Beheerskosten woonwagens - Belastingen en vaste lasten: Onroerend zaakbelastingen Rioolbelastingen Waterschapslasten - Verzekeringen verhuurd onroerend goed (exclusief glasverzekering = servicekosten) - Contributie landelijke federatie / Maaskoepel - Kleine rendabele investeringen t.l.v. resultaat - Kosten leefbaarheid - Bijdrage Centraal Fonds in het kader van “Vogelaarheffing” - Kosten fusie - Overige directe exploitatielasten - Nazorgproject De Vier Jaargetijden - Nagekomen last De Vier Jaargetijden met betrekking tot arbitrage - Overige directe exploitatielasten servicekosten - Administratiekosten servicekosten (zit in overige bedrijfsopbrengsten) - Voorbereidingskosten projecten - Afboeking waarde vordering op Scheffer advocaten - Diversen kosten Totaal bedrijfslasten

De voorbereidingskosten projecten betreffen afboekingen op gedane haalbaarheidsstudies en afboeking van projectkosten Fresiastraat. De afboeking van 963.000 euro betreft de vordering op de stichting derdengelden van Scheffer advocaten. Onder de diverse kosten vallen o.a. de onderzoekskosten voor de totstandkoming van het strategisch voorraadbeleid.

2.13 Renteresultaat De rente voor flexleningen was lager dan begroot. Bovendien is een lager bedrag van deze leningen opgenomen. Hierdoor hebben wij ten opzichte van de begroting een iets positiever renteresultaat behaald.



2.14 Deelnemingen Het resultaat op deelnemingen heeft betrekking op de toe- en afname van de reserves binnen de VvE‟s waarin Woonvisie voor meer dan 50 procent deelneemt.

2.15 Vennootschapsbelasting In de jaarrekening 2011 is een actieve latentie VPB opgenomen van 8.055.290 euro. Deze bestaat uit drie onderdelen: 1. Te compenseren verliezen t/m 2011 2. Waarderingsverschil verkoop bestaand bezit komende 5 jaar 3. Waarderingsverschil leningen o/g (agio en disagio)

3.781 3.437 837

Actieve latentie vpb

8.055

1. De post te compenseren verliezen is gebaseerd op een verrekenbaar verlies uit het jaar 2007. Dit verlies is te verrekenen met de winsten van 2012, 2013 en 2014. 2. De post waarderingsverschil verkoop bestaand bezit is gebaseerd op de ingeschatte verkopen in de komende vijf jaar en bestaat uit de contant gemaakte waarderingsverschillen tussen de fiscale en de commerciële balans. 3. De post waarderingsverschil leningen o/g is gebaseerd op de afschrijving van het bij de fiscale openingsbalans berekende en opgenomen agio en disagio.

De latenties zijn berekend tegen een vpb tarief van 25,5 procent en een disconteringsvoet van 3,3 procent (0,745 x de gemiddelde vermogenskostenvoet van 4,37 procent).

De mutatie van de actieve belastinglatentie bedraagt voor 2011 2.372.000 euro, die als bate in de winsten verliesrekening wordt verantwoord. De opbouw is als volgt: Mutatie inzake in de toekomst te verrekenen verliezen Mutatie inzake waarderingsverschil verkoop bestaand bezit Mutatie inzake waarderingsverschil leningen o/g (agio en disagio)

2.073 556 257 -/-

Verwerkte vpb bate in de winsten verliesrekening

2.372


Overige informatie Werknemers Ultimo het jaar 2011 had Woonvisie 71,0 werknemers in dienst. Dit aantal is gebaseerd op het aantal fulltime equivalenten. Geen van de werknemers is buiten Nederland werkzaam.

Bezoldiging raad van commissarissen De leden van de raad van commissarissen ontvangen een vaste vergoeding voor hun werkzaamheden. In 2011 ontving de voorzitter 13.600 euro en ontvingen de overige leden 8.500 euro. Daarnaast ontvangen de leden van de raad een vergoeding voor gemaakte kosten, zoals reiskosten. De raad conformeert zich aan de adviesregeling van de Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties “Honorering Toezichthouders in Woningbouwcorporaties”. In 2009 is het niveau conform deze regeling bereikt.

Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens Vanaf 2006 is de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (WOPT) van kracht. Een deel van de wet is van toepassing verklaard op de toegelaten instellingen volkshuisvesting. Gemeld dienen te worden de functionarissen die meer verdienen dan het gemiddelde salaris van de minister (in 2011: 197.000 euro). In 2011 had Woonvisie geen medewerkers in dienst die meer verdienden dan het salaris van de minister.

Bezoldiging directeur-bestuurder

naam

functie

belastbaar loon

werkgeversaandeel pensioenafdracht

Mevrouw F.A. de Graaf

directeur-bestuurder

€ 115.864

€ 24.069

eigen bijdrage pensioen

totaal

€ 8.977

€ 148.910

In 2010 bedroeg het totaalniveau van de directeur-bestuurder 144.644 euro.

Ridderkerk, 23 mei 2012 Raad van commissarissen

Bestuur

De heer T. (Tammo) Beishuizen

Mevrouw F.A. (Fenny) de Graaf

De heer N.W. (Nick) van den Berg Mevrouw J. (Janny) Londema De heer R. (Rob) Schallenberg MMC Mevrouw S.B. (Sonja) Stilling De heer J. (Jan) de Blok Mevrouw I.K.L.(Ingeborg) de Jong MRE De heer W.B. (Wibo) van Hekken


Overige gegevens De algemene bedrijfsreserve is binnen de doelstelling van toegelaten instellingen vrij beschikbaar en wordt om die reden onder de overige reserves gerubriceerd. Jaarlijks wordt het resultaat aan deze post toegevoegd of onttrokken.

Toerekening jaarresultaat (x € 1.000)

2011

Resultaat voor belasting en deelnemingen Resultaat uit deelnemingen Vennootschapsbelasting

9.527 265 2.372

15.385 96 -851

Toevoeging aan het eigen vermogen (de overige reserves)

12.166

14.630


2010

Controleverklaring



bijlage 1:

Overzicht bepaling fiscaal resultaat 2011 bedragen x € 1.000

Commercieel resultaat 2011

9.529

Correcties in verband met afschrijvingen

8.494

Correcties in verband met waardeveranderingen

-356

Te activeren onderhoudskosten

250

Vogelaarheffing niet fiscaal aftrekbaar

300

Subtelling

18.217

Fiscale afschrijvingen: Afschrijving onroerend goed (eigen kantoor/magazijn)

-130

Afschrijving maatschappelijk onroerend goed

-200

Afschrijving bedrijfsonroerend goed

-200

Afschrijving inventaris/ict

-200

Afschrijving leveringen en diensten

-20 -750

Correctie winst verkoop bestaand bezit

-791

Afschrijving (dis)agio leningen

-336

Te activeren interne kosten en rente Algemene kosten

600

Rente

600 1.200

Fiscale projectresultaten Dotatie herbestedingsreserve

Fiscaal resultaat 2011

0 -17.540

0


Bijlage 2:

Verloop bedrijfswaarde 2011 bedragen x € 1.000

2011

2010

Verschil

Bedrijfswaarde Huur

732.082

728.653

3.429

Huurderving

-3.542

-3.744

202

Verkopen

12.581

6.300

6.281

Onderhoud

-203.795

-203.316

-479

Bedrijfslasten

-158.978

-147.984

-10.994

378.348

379.909

-1.561

Ongecorrigeerde bedrijfswaarde Rentabiliteitswaardecorrectie Totale bedrijfswaarde (exclusief grondwaarde) Boekwaarde grond

12.779

14.007

-1.228

391.127

393.916

-2.789

50.582

56.016

-5.434

Bij de bepaling van de bedrijfswaarde is rekening gehouden met de volgende parameters: Parameters

2011

2010 Rhoon

Ridderkerk

huurverhoging 1e jaar per 1 juli

2,30%

2,00%

1,30%

huurverhoging vanaf 2e jaar per 1 juli

2,00%

2,00%

2,00%

huurderving gemiddeld over de jaren

0,50%

1,00%

0,50%

stijging variabele lasten 1e jaar

2,00%

3,00%

2,00%

stijging variabele lasten 2e t/m 5e jaar

2,75%

3,00%

2,00%

stijging variabele lasten vanaf 6e jaar

3,00%

3,00%

2,00%

stijging onderhoudskosten/inv. 1e jaar

2,00%

3,00%

2,00%

stijging onderhoudskosten/inv. 2e t/m 5e jaar

2,75%

3,00%

2,00%

zakelijke lasten

2,00%

3,00%

2,00%

disconteringsrente

5,25%

5,25%

5,25%

einde levensduur op basis van

bedrijfsbeleid

bedrijfsbeleid bedrijfsbeleid

De stijging in de contante waarde van de huren wordt veroorzaakt door het in exploitatie nemen van een gedeelte van de nieuwbouwwoningen in Slikkerveer-Zuidoost en van zorgcentrum Riederborgh. De stijging in de contante waarde van de verkopen is het gevolg van het aanwijzen van een groter aantal woningen van ons bestand bezit voor verkoop. Dalingen in de contante waarde bij de bedrijfslasten zijn grotendeels terug te voeren op wijzing van parameters.


bijlage 3:

Overzicht verbindingen Algemene gegevens: • Naam van de verbinding • Rechtsvorm • Vestigingsplaats • Statutaire doelstelling • Kern-/nevenactiviteiten in verslagjaar • Heeft consolidatie binnen de TI plaatsgevonden? Financiële gegevens 2010: • Vennootschap • Eigen vermogen • Jaaromzet • Belang in % • Nominale waarde belang, preferentie en/of prioriteit • Intrinsieke waarde • Eventuele overige participanten in vennootschap • Stichting / Vereniging • Wijze en mate van bestuurlijke zeggenschap • Productie en ontwikkeling van de voorraad woongelegenheden in de verbinding Geldstromen: • Van TI naar verbinding • Doorberekende kosten aan de verbinding • Waarde verstrekte lening(en) • Rentepercentage • Zekerheden • Aflossingstermijn • Beschikbaar gestelde bedrijfsmiddelen door de TI • Inzet van personeel van de TI • Van verbinding naar TI • Ontvangen winstuitkeringen door TI • Afgegeven zekerheden ten behoeve van de verbinding • Maximale risico-exposure / aansprakelijkheid Risicobeheersing: • Wijze waarop de risicobeheersing plaatsvindt verkregen zekerheden juridische structuur selectie samenwerkingspartners maximale omvang projectaanspraken gegarandeerde afzet vooraf vermogensdoelstelling en dividendbeleid

Woonvisie Vastgoed b.v. b.v. Ridderkerk vastgoedontwikkeling geen nee

besloten € 18.000 0 0 geen 0 geen volledig Geen -

In 2011 en tot heden vinden er geen activiteiten plaats, zodat het risicoprofiel beperk is.


bijlage 4:

Overzicht Verenigingen van Eigenaars (VvE’s) Aantal appartementen

Stemverhouding/breukdelen

Naam VvE

Overige eigenaren

Woonvisie huurobjecten

Eigenaren

Woonvisie huurwoningen

Bizetstaete

18

2

82%

18%

Blaak

12

1

22%

78%

Boksdoornstraat

18

92

18,20%

81,80%

Gerard Doustraat 1 t/m 4

3

18

14%

86%

Gerard Doustraat 43 t/m 83

6

15

29%

71%

Hollandsestraat 74 t/m 120

6

18

25%

75%

Jonge Jan I

1

1

50%

50%

Noordstraat

30

45

47,45%

52,55%

Vechtstraat

25

41

50%

50%

De vier jaargetijden - Lente

14

64

23,93%

76,07%

De vier jaargetijden - Zomer

14

97

15,32%

84,68%

4

1

52,30%

47,70%

24

1

63,65%

36,35%

Vondelparck Voorn 47 t/m 71


bijlage 5:

Overzicht (neven)functies en rooster van aftreden raad van commissarissen naam en beroep of functie

functie in rvc

nevenfuncties

benoemd herkies- einddatum per baar

De heer mr. J. van der voorzitter Linde (1948)

Lid geschillencommissie Tennisvereniging Oudelande Ridderkerk

1-4-2004 nee

1-4-2012

Voormalig advocaat en procureur Van den Herik en Verhulst Rotterdam

Vertrouwenspersoon Christelijke Schoolvereniging Ridderkerk

De heer W.S. de Graaf vice-voorzitter (1942) op voordracht van Voormalig directeur huurdersorganisatie Sociale Dienst gemeente Ridderkerk

Lid Raad van Toezicht Stichting Sport en Welzijn Ridderkerk

1-1-2004 nee

1-4-2012

De heer ing. C.L. Schneider (1940)

Adviseur en docent/ workshopleider BOB 1-1-2003 nee Opleidingen, Kennis en Advies Zoetermeer

1-4-2012

Commissaris Metaal Transport Beheer B.V. te Rotterdam

lid RvC

Lid Raad van Toezicht Stichting Bibliotheek A-Z Dordrecht

op voordracht van Voormalig bouwkundige ondernemingsraad gemeente Ridderkerk

Zelfstandig adviseur bouwprojecten en bouwregelgeving

de heer H.C. van Horsen (1947)

Directeur eigenaar Van Horsen Monumentenpanden BV Ridderkerk

lid RvC

op voordracht van Directeur eigenaar van huurdersorganisatie Sauna Sun Beheer Ridderkerk

Directeur eigenaar Van der Voorde Holding te Ridderkerk

Mevr. S.B. Stilling (1951)

Lid RvT TCM (gebruikersvereniging TIS Thuiszorg Informatie Systeem)

lid RvC

Directeur-bestuurder Stichting Thuiszorg West-Brabant Roosendaal

1-7-2003 nee

1-4-2012

1-1-2008 nee

1-1-2016

Bestuurslid van Het Punt (WMO-loket) Roosendaal Directeur-bestuurder @ease Holding BV Lid van het bestuur van de coöperatieve iJGZ

De heer J. de Blok (1967) Directeur eigenaar van Maes BV Barendrecht

lid RvC

Directeur/aandeelhouder Expl.mij. Stonebuilding BV Rotterdam

1-5-2009 1-5-2013 1-5-2017

Directeur/aandeelhouder Jayzet Investments BV Rotterdam


Mevr. drs. I.K.L. de Jong MRE (1964)

lid RvC

Partner bij Boer en Croon Amsterdam

Lid Raad van Toezicht Woningbouwvereniging Amerongen

1-5-2009 1-5-2013 1-5-2017

Lid raad van commissarissen Wooninc. Eindhoven Voorzitter raad van commissarissen Mozaïek Wonen Gouda

De heer drs. W.B. van lid RvC Hekken (1969)

24-112005 (Rhoon)

Hoofd Kredietrisicomanagement Rabobank Voorne Putten Rozenburg

nee

24-11-2013

1-62011(Wo on-visie)

De heer T. Beishuizen voorzitter (1957)

Commissaris bij SGN

1-4-2012 1-4-2016 1-4-2020

Commissaris bij Social Science Group Adviseur Commissaris Rabobank MiddenIJsselmonde Voorzitter Voetbalvereniging Rhoon Voorzitter kunstcommissie Rabobank Lid vereniging Barendrechtse ondernemers Fondsenwerver Daniel den Hoed, Mevrouw J. Londema lid RvC (1964) op voordracht van huurdersorganisatie

Vakbondsconsulent Sociale Zekerheid Abvakabo-FNV regio Rotterdam

1-4-2012 1-4-2016 1-4-2020

Columnist Platform A Juridisch adviseur actiegroep Portland

De heer N. van den Berg (1953) Account- en projectmanager Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam De heer drs. R. Schallenberg (1959) Senior consultant

lid RvC

Bestuurslid Rotterdamse internet eXchange 1-4-2012 1-4-2016 1-4-2020

op voordracht van huurdersorganisatie

Bestuurslid Stichting Rotterdam internet Valley

lid RvC

Voorzitter Stichting De Beaufort, Zeist

op voordracht van ondernemingsraad

Bestuurslid Stichting Kunstuitleen, Deventer


1-4-2012 1-4-2016 1-4-2020


bijlage 6:

Overzicht stakeholders aard van de relatie

thema van de relatie

Gemeenteraad en College van Burgemeester en Wethouders Ridderkerk strategisch woningbouwstrategie, SVB, stuurgroepen tactisch planvorming, maatwerk woonruimteverdeling operationeel toezicht, informatie-uitwisseling, lokaal zorg netwerk Gemeenteraad en College van Burgemeester en Wethouders Albrandswaard strategisch samenwerkingsafspraken tactisch planvorming, maatwerk woonruimteverdeling operationeel toezicht, informatie-uitwisseling, lokaal zorg netwerk Bewonersraad Progressie (huurdersvertegenwoordiging) strategisch strategische visie, SVB, huurbeleid tactisch kwartaaloverleg met bestuurder operationeel ligt bij de bewonerscommissies Stichting Sport en Welzijn strategisch strategische visie en buurtbeheer tactisch samenwerken in wijken operationeel buurtbemiddeling, maatschappelijke stages, vrijwilligerswerk Stichting 3 Primair en Stichting PCPO strategisch visie op bevolkingsontwikkeling en wijkontwikkeling, buurtbeheer tactisch operationeel gebruik school voor de wijk Farel College en Gemini College strategisch strategische visie, accent op huisvesting, inzet in stages tactisch operationeel gebruik school voor de wijk, inzet stagiairs Pameijer en P.C. Stichting IJsselmonde Oost strategisch ontwikkelingen in wonen en zorg tactisch afspraken over aantal woningen operationeel dagelijks onderhoud, huurinning, toewijzing Politie Rotterdam Rijnmond district Ridderster strategisch veiligheid en buurtbeheer tactisch wederzijdse inzet in wijken, aanpak (hennep)overlast operationeel wijkagent en woonconsulent, dagelijkse leefbaarheidsproblemen SWOR en Steunpunt Mantelzorg strategisch strategische visie en ouderenbeleid tactisch klussendienst, woonzorgzones, advies bij ontwerpen operationeel formulierenbrigade, praktische zaken voor ouderen Zorgcentrum Riederborgh strategisch strategische visie op wonen en zorg tactisch overleg over vastgoed, aanbieden zorg aan onze huurders, woonzorgzones operationeel over concrete situaties in woningen of bij huurders Aafje en Zorgcentrum Reyerheem strategisch strategische visie op wonen en zorg tactisch overleg over vastgoed, aanbieden zorg aan onze huurders, woonzorgzones operationeel over concrete situaties in woningen of bij huurders


aard van de relatie

thema van de relatie

Argos Zorggroep (vestiging Albrandswaard) strategisch strategische visie op wonen en zorg tactisch aanbieden zorg aan onze huurders operationeel Winkeliersvereniging Vlietplein strategisch tactisch ontwikkelingen winkelgebied operationeel beheer en onderhoud Woningstichting Rhiant Hendrik Ido ambacht strategisch strategische visie, marktontwikkelingen in de regio tactisch woonruimteverdeling, marktontwikkeling operationeel Patrimonium Barendrecht strategisch strategische visie, marktontwikkelingen in de regio tactisch woonruimteverdeling, marktontwikkeling operationeel waar nodig samenwerking en informatie-uitwisseling Wbv. Poortugaal strategisch tactisch operationeel

strategische visie, marktontwikkelingen in de regio strategisch voorraad beleid

Havensteder regio zuid strategisch marktontwikkelingen in de regio tactisch strategisch voorraad beleid operationeel ACOR strategisch tactisch operationeel

strategische visie en ouderenbeleid ouderenhuisvesting

GGD Rotterdam Rijnmond strategisch tactisch omgaan met overlast en probleemsituaties operationeel concrete probleemgevallen in lokaal zorgnetwerk Gehandicaptenraad Ridderkerk strategisch strategische visie tactisch werkwijze bij woningaanpassing, programma van eisen bij nieuwbouw operationeel huisvestingsproblemen



Postbus 91 2980 AB Ridderkerk telefoon (0180) 49 49 49 [email protected] www.wv.nl


6 een bewogen jaar. een bewogen jaar jaarverslag

Recommend Documents