JAARVERSLAG 2011
jaarverslag 2011
kerncijfers
2011
2010
Omzet (verricht werk)*
2.801
2.674
Orderportefeuille (nog te verrichten werk)
3.489
3.248
Bedrijfsresultaat
354,1
401,9
EBITDA*
590,5
621,5
Nettowinst
254,3
310,5
(Bedragen x € 1 miljoen, tenzij anders vermeld)
Nettogroepswinst*
261,0
312,9
Afschrijvingen, amortisaties en bijzondere waardeverminderingen
236,4
219,6
Cashflow*
497,4
532,5
Eigen vermogen
1.733
1.565
13.935
13.832
Bedrijfsresultaat in % van de omzet
12,6
15,0
Rentabiliteit geïnvesteerd vermogen*
12,1
18,1
Rentabiliteit eigen vermogen*
15,4
21,7
Solvabiliteit*
37,4
37,1
Winst
2,48
3,11
Dividend
1,24
1,24
Cashflow*
4,86
5,30
kerncijfers
Aantal medewerkers Kengetallen (in procenten)
Gegevens per aandeel (in €)
* Zie de begrippenlijst
informatie over het aandeel
2011
2010
Hoog
38,46
36,58
Laag
20,67
23,16
Slot per einde jaar
28,39
35,70
Gemiddeld dagelijks handelsvolume
390.069
485.549
Aantal uitgegeven gewone aandelen (x 1.000)
103.472
100.974
Gemiddeld aantal uitstaande aandelen (x 1.000)
102.391
99.962
Marktkapitalisatie per einde jaar (in € miljarden)
2,938
3,605
(Aandelenkoers in euro’s)
jaarverslag 2011 — Boskalis
Ontwikkeling aandelenkoers Boskalis 2011, AEX-index geherindexeerd voor Boskalis (in euro's)
40 35 30 25 20 15 jan
feb mrt apr mei
jun
jul aug sep
okt nov dec
Boskalis
AEX
omzet (x € 1 miljoen)
nettowinst (x € 1 miljoen) 2.801 2.674
254,3
2.175
investeringen (x € 1 miljoen)
310,5
227,9
2009 2010 2011
33
8
2009 2010 2011
32
288
297
260
2009
2010
2011
Desinvesteringen
Omzet per segment (x € 1 miljoen) 156
Omzet naar geografische gebieden (x € 1 miljoen)
197 4
370
Niet-gealloceerde groepsomzet
Baggeren & Grondverzet
376
Noord- en Zuid-Amerika
633
Nederland
Maritieme Infrastructuur Harbour Towage
Afrika Rest
Salvage, Transport & Terminaldiensten
Australië / Azië Midden-Oosten
296
Heavy Lift
Australië / Azië
Terminaldiensten
Harbour Towage Maritieme
1.835
van Europa
Midden-Oosten
Salvage, Transport & Heavy Lift
233
Netto investeringen
Afrika
Infrastructuur
318
Rest van Europa Noord-
494
Niet-gealloceerde Baggeren & Grondverzet
en Zuid-Amerika
Nederland
groepsomzet 690
orderportefeuille (x € 1 miljoen)
AANGENOMEN WERK (x € 1 miljoen)
BEZETTINGSGRAAD (in weken per jaar)
3.042 2.617 48
3.489
43
3.248 2.875
39
36
1.766 2.083
27
2.620
19
534*
2009 2010 2011
422*
2009 2010 2011 * eenmalig(e) (de)consolidatie-effect(en)
2009 2010 2011 Hoppers
Cutters
Dit Jaarverslag bevat mededelingen over toekomstverwachtingen. Deze mededelingen zijn gebaseerd op actuele verwachtingen, schattingen en projecties van het management van Boskalis en informatie die op dit moment beschikbaar is. De verwachtingen zijn onzeker en bevatten elementen van risico’s die moeilijk te kwantificeren zijn en Boskalis geeft dan ook geen zekerheid dat de verwachtingen zullen worden gerealiseerd. Boskalis heeft niet de verplichting de in dit Jaarverslag vervatte mededelingen te actualiseren. Een aantal van de in dit verslag vermelde projecten is uitgevoerd in samenwerking met andere ondernemingen. Van dit verslag is een Engelse vertaling beschikbaar. In geval van verschillen tussen beide versies prevaleert de Nederlandse tekst.
jaarverslag 2011— Boskalis
jaarverslag 2011
1
4
Bericht van de Voorzitter
9
Boskalis in vogelvlucht
23
Verslag van de Raad van Commissarissen
33
Verslag van de Raad van Bestuur
61
jaarrekening over 2011
123
Overige informatie
verkort jaarverslag 2011— Boskalis
inhoudsopgave
3
Bericht van de voorzitter
Bericht van de voorzitter
4
Dames en heren aandeelhouders, Op ons wereldtoneel is 2011 een van de meest turbulente jaren in de afgelopen decennia geweest. Wereldwijd werden we geconfronteerd met onverwachte gebeurtenissen die van grote invloed zijn geweest op onze bedrijfsvoering – sommige positief, de meeste negatief. Desondanks hebben we in 2011 het een na beste resultaat in de 101-jarige geschiedenis van ons bedrijf behaald.
jaarverslag 2011— Boskalis
RECORDOMZET IN MOEILIJKE MARKTOMSTANDIGHEDEN Geopolitieke spanningen – met name in Arabische wereld – diverse natuurrampen, de eurocrisis en de turbulente wereldwijde financiële situatie hebben onze activiteiten geraakt. In Australië werd de opstart van onze nieuwe sleepdienst in Gladstone vertraagd door de grootschalige overstromingen in dat land. In Libië moest Archirodon het werk aan de golfbreker van Tripoli staken en haar mensen repatriëren wegens de politieke onrust en de daarop volgende burgeroorlog. Na de zware beschadiging van de kerncentrale in Fukushima, Japan ten gevolge van een tsunami volgde een brede en diepgaande discussie over de rol van kernenergie in dat land. Een vergelijkbare discussie volgde in Duitsland. De terughoudendheid ten aanzien van kernenergie leidt tot een vergrote belangstelling voor aardgas. Het laatste heeft op stapel staande investeringen in projecten op het gebied van vloeibaar aardgas (LNG) een extra steun in de rug gegeven – een onverwacht positief effect van een verwoestende natuurramp. Maar ongetwijfeld het grootste effect op onze business heeft de wereldwijde financiële crisis gehad. Daar waar wij begin 2011 rekenden op voorzichtig herstel, werden wij vanaf de zomer geconfronteerd met toenemende terughoudendheid bij onze klanten door de groeiende onzekerheid over de wereldwijde financiële situatie.
5
Verder hebben we een interessant mijnbouwproject in Suriname aangenomen, waarbij onze verantwoordelijkheid loopt van ontgraving tot en met het afleveren van de bauxiet aan de raffinaderij. HAVENS
Het werk aan de uitbreiding van de Rotterdamse haven, de Tweede Maasvlakte, verloopt boven verwachting. Volgend jaar zal dit omvangrijke werk gereed zijn. In Brazilië gaan we in Superporto Onze grote uitdaging is en blijft het verwerven van nieuwe do Açu, het grootste industriële havencomplex van dat land, een opdrachten van goede kwaliteit. Zoals gezegd staan de prijzen en nieuwe haven aanleggen. Een bijzondere opdracht die we in de volumes onder druk. We zien dat terug in de orderportefeuille stevige concurrentie hebben gewonnen. Bij de Havensleepdiensten en in de bezetting van de schepen. Om die reden hebben we de lagen de activiteiten in de meeste havens op een hoger niveau dan in 2009 gestarte vlootrationalisatie verder doorgevoerd en in 2010. In Zeebrugge hebben we een nieuwe, zevenjarige concessie hebben we opnieuw enkele schepen uit de vaart genomen. verworven voor deze diensten. Eind van het jaar hebben we een principeakkoord bereikt met Sudamericana Agencias Aereas y FOCUS OP GROEIMARKTEN Maritimas S.A. in Chili over de samenvoeging van de sleepdiensten van SMIT in Noord- en Zuid-Amerika. De combinatie is met We blijven ons concentreren op die markten die structurele groei 150 schepen in negen landen een leidende speler in die regio. bieden op de langere termijn: Energie, Havens en Infra. In ons Corporate Business Plan hebben we de speerpunten benoemd INFRA voor gerichte groei met onze activiteiten in de geselecteerde regio’s en marktsegmenten. Op het gebied van Kustbescherming is volop gewerkt aan zandsuppletieprojecten in Nederland, bijvoorbeeld aan de ENERGIE ‘Zandmotor’ voor de Hollandse Kust. In Panama zijn we gestart met de aanleg van het eerste kunstmatige eiland in Zuid-Amerika: De olie- en gasmarkt is van oudsher een markt waar we goed Punta Pacifica. In december werd bovendien de acquisitie van vertegenwoordigd zijn en verder in willen groeien. Vooral de MNO Vervat afgerond, dat vanaf nu deel uitmaakt van de stijgende vraag naar LNG en onze aantoonbare ervaring met dit Nederlandse Boskalis-organisatie. Met MNO Vervat versterken soort projecten, zoals in het Gorgon-project in Australië, bieden wij onze positie op de Nederlandse Inframarkt, die zich ons goede kansen op aantrekkelijke opdrachten. In 2011 hebben ontwikkelt naar grotere, multidisciplinaire werken. Daarnaast we in dit segment onder andere gewerkt aan twee uitdagende opdrachten: de aanleg van de LNG haven van Cuyutlán in Mexico willen wij MNO Vervat gaandeweg ter ondersteuning inzetten op internationale projecten met een civiele component. en de uitbreiding van de haven Soyo LNG in Angola. Het afgelopen jaar bereikten we ook overeenstemming over de overdracht van SMIT Terminals aan Lamnalco. Smit Lamnalco VEILIGHEID wordt een leidende speler op het gebied van terminaldiensten. Momenteel werken we intensief aan de nieuwe, geïntegreerde In het afgelopen jaar is ons veiligheidsprogramma NINA organisatie die eind 2012 operationeel moet zijn. (No Injuries, No Accidents) voor iedereen in onze organisatie We zien ook goede kansen in het sterk groeiende segment van een begrip geworden. Welzijn en veiligheid van mensen staan windenergie, waarbij voor Boskalis het accent ligt op de fundering, centraal in onze van oudsher meer op techniek en productie bouw en bekabeling van offshore windparken. In 2011 hebben georiënteerde organisatie. We zien dat ook terug in onze we diverse kabellegwerken aangenomen en een rol gespeeld in veiligheidsprestatie: het LTIF cijfer voor Boskalis daalde verder het transport van onderdelen van offshore windparken. Daarnaast van 0,7 (2010) naar 0,3 per 200.000 gewerkte uren. Een hebben we olie- en gasplatforms op de Noordzee ontmanteld. ontwikkeling die ons positief stemt, maar ons niet tevreden stelt. Ook op het gebied van het winnen van grondstoffen (zowel aan Een aantal van onze collega’s is toch getroffen door serieuze land als op de zeebodem) hebben we belangrijke stappen gezet. persoonlijke ongevallen – iets wat we willen voorkomen. Onze We zetten beproefde technieken in, gecombineerd met innovatieve, ambitie is om incidenten te voorkomen door een cultuur te grensverleggende methoden, om op grote diepte rotsfosfaten te scheppen waarin wij allen onze verantwoordelijkheid nemen winnen in Nieuw-Zeeland. voor onze eigen veiligheid, die van onze collega’s en van onze omgeving.
jaarverslag 2011— Boskalis
Dit resulteerde in grotere druk op de volumes en prijzen in onze markten. Bij aanvang van het jaar was onze orderportefeuille met een omvang van EUR 3,2 miljard goed gevuld. Dankzij deze goedgevulde portefeuille hebben we ondanks de tegenvallende economie toch een forse omzet kunnen realiseren. Geholpen door de consolidatie van SMIT overtreft de omzet het historische record van EUR 2,7 miljard in 2010 en kwam uit op EUR 2,8 miljard. De nettowinst kwam uit op EUR 254 miljoen (2010: EUR 311 miljoen).
6
INTEGRATIE SMIT Binnen de kaders van het Corporate Business Plan van begin 2011 hebben we de integratie met SMIT verder vormgegeven. Op vele fronten is de samenwerking goed op gang gekomen. In de markt trekken we samen op waar de kansen zich voordoen. We benutten onze gezamenlijke inkoopkracht en de stafafdelingen zijn gebundeld. Na de zomer is de eerste fase van de integratie afgerond. Eind 2011 zijn we gestart met de voorbereiding van de volgende fase. Hierin trachten we de optimale organisatie neer te zetten, opdat we alle segmenten en klanten zo effectief en efficiënt mogelijk kunnen bedienen. Als eerste stap zijn de kantoor- en walmedewerkers van SMIT Nederland per 1 januari 2012 in dienst getreden bij Boskalis en zijn ze toegetreden tot het Boskalis Pensioenfonds. Fase 2 van de integratie zal in 2012 worden afgerond.
Bericht van de voorzitter
De combinatie van activiteiten binnen Boskalis biedt ons uitstekende kansen om verder te groeien en te expanderen. Door grondige marktanalyses hebben wij een goed beeld ontwikkeld van de belangrijkste ontwikkelingen in onze relevante markten. En tevens van de wijze waarop wij in die markten nog succesvoller kunnen zijn. Daarop is onze aandacht continu gericht. We hebben de kwaliteiten, talenten en gedrevenheid in huis om onze onderneming nog steviger op de kaart te zetten en uit te bouwen. Namens de Raad van Bestuur wil ik alle collega’s bedanken voor hun inzet. Tevens dank ik onze klanten, partners en aandeelhouders voor hun vertrouwen.
jaarverslag 2011— Boskalis
dr. P.A.M. Berdowski
jaarverslag 2011— Boskalis
7
jaarverslag 2011— Boskalis BOSKALIS IN VOGELVLUCHT
8
10
bedrijfsprofiel
11
activiteiten
12
strategie
18
aandeelhoudersinformatie
jaarverslag 2011— Boskalis
BOSKALIS IN VOGELVLUCHT
9
jaarverslag 2011— Boskalis
BOSKALIS IN VOGELVLUCHT
10
BEDRIJFSPROFIEL Koninklijke Boskalis Westminster N.V. (Boskalis) is een mondiaal leidende expert op het vlak van baggeren en maritieme dienstverlening. Als partner zijn we in staat voor onze klanten complexe infra structurele werken binnen de keten van ontwerp, project management en uitvoering op tijd en binnen budget te realiseren, ook op kwetsbare locaties of afgelegen plaatsen in de wereld. We streven ernaar om onze oplossingen zo duurzaam mogelijk te ontwerpen en te realiseren.
Naast onze infrastructurele activiteiten bieden wij een breed scala aan maritieme diensten aan zoals havensleepdiensten, reddings- en bergingswerk, zwaar transport en hijswerkzaamheden. Terminaldiensten bieden wij aan via de nieuwe combinatie Smit Lamnalco, die in 2011 is ontstaan en waarin wij 50% aandeelhouder zijn. Maritieme infrastructuurdiensten leveren wij via ons strategische partnerschap met Archirodon, waarin wij een 40% deelneming hebben. Met de acquisitie van MNO Vervat in 2011 heeft Boskalis een civiele aannemer van formaat binnen haar gelederen die een uitstekende aanvulling vormt op onze infra- en grondverzet activiteiten. De vraag naar onze diensten wordt gedreven door stijgende energieconsumptie, groei van de wereldhandel, wereldbevolkingsgroei en klimaatverandering. Boskalis opereert mondiaal maar concentreert zich op zes geografische regio’s in de wereld waar de grootste groeiverwachtingen liggen voor de energiemarkt en de markt voor havens. Deze spreiding geeft ons zowel een solide basis als de flexibiliteit om een breed scala aan projecten te kunnen verwerven en zorgt voor uitstekende vooruitzichten op evenwichtige en bestendige groei. Onze voornaamste opdrachtgevers zijn oliemaatschappijen, havenexploitanten, overheden, rederijen, internationale projectontwikkelaars, verzekeraars en mijnbouwbedrijven. Boskalis heeft ongeveer 14.000 medewerkers, inclusief ons aandeel in de deelnemingen zoals Smit Lamnalco en Archirodon. Veiligheid van onze medewerkers en die van onze onderaannemers heeft de hoogste prioriteit. Boskalis heeft een vooruitstrevend veiligheidsprogramma dat hoog aangeschreven staat in de industrie en bij onze klanten. We zijn voor klanten actief in meer dan 75 landen in zes werelddelen. Onze veelzijdige vloot bestaat uit meer dan 1.100 schepen en werktuigen. Het hoofdkantoor is gevestigd in Papendrecht, Nederland. Het aandeel Koninklijke Boskalis Westminster N.V. staat sinds 1971 genoteerd op de Amsterdamse beurs en maakt deel uit van de AEX-index op de NYSE Euronext Amsterdam.
11
activiteiten BAGGEREN & GRONDVERZET
TERMINALDIENSTEN
Alle voorkomende activiteiten die te maken hebben met nat en droog grondverzet zijn van oorsprong de kernactiviteit van Boskalis. Daaronder vallen de aanleg en onderhoud van havens, aanwinning van land en bescherming van kusten en oevers. Verder bieden we specialistische offshorediensten voor onze klanten in de energiesector, zoals het leggen van kabels, het beschermen van pijpleidingen en de aanleg van (delen van) windmolenparken. Verder is Boskalis actief in het delven van grondstoffen, gebruikmakend van baggertechnieken. Dit wordt toegepast op het land, maar Boskalis onderzoekt ook mogelijkheden om grondstoffen op de zeebodem te winnen. Tevens zijn we actief in de droge infrastructuur met onder andere het ontwerp, de aanleg en het onderhoud van (spoor)wegen, rioleringen, bruggen, dammen en tunnels en het uitvoeren van grondverbeterings- en grondsaneringswerken. Door onze mondiale spreiding, ons grote vakmanschap, veelzijdige state-of-the-art vloot en onze bewuste focus op kostenefficiëntie zijn wij een wereld marktleider in baggeren en grondverzet. We staan bekend om onze innovatieve benadering en specialistische kennis van milieuvriendelijke baggertechnieken. Door onze grote expertise, multidisciplinair aanbod en uitgebreide ervaring met engineering en projectmanagement zijn we in staat om, op moeilijke locaties, complexe projecten op tijd en binnen budget te realiseren.
Voor de exploitatie en het beheer van onshore en offshore terminals bieden wij via Smit Lamnalco (50% deelneming) een totaalpakket aan diensten. Ondersteuning bieden bij het aan- en afmeren van olie- en LNG-tankers is daarbij de kernactiviteit. Aanvullende ondersteunende diensten zijn loodsdiensten, inspectie en onderhoud onder water, vast- en loskoppelen van terminalaansluitingen, brandbestrijding, escortering, vervoer van bemanningen en goederen en het gebruik van bunkervaartuigen. Daarnaast assisteren wij ook bij het operationele marine management van een terminal. Het opleiden en trainen van lokale medewerkers is vaak onderdeel van de activiteiten. MARITIEM-CIVIELE INFRASTRUCTUUR Archirodon is onze strategische partner (40% deelneming) op het gebied van maritiem-civiele infrastructuur. Als maritiem aannemer heeft Archirodon uitgebreide ervaring met het ontwerpen en bouwen van kademuren, aanlegsteigers, golfbrekers en olie- en LNG-terminals. Daarnaast is het bedrijf een allrounder op de markten voor civiele infrastructuur en industriële installaties. Archirodon bouwt bijvoorbeeld waterzuiveringsinstallaties, rioleringen, dammen, bruggen, energiecentrales, ontziltingsinstallaties en pompstations in voornamelijk het MiddenOosten en Noord-Afrika.
HARBOUR TOWAGE In de grootste havens ter wereld verlenen wij assistentie aan binnenkomende en uitgaande zeeschepen. SMIT heeft met deze activiteit een uitstekende reputatie opgebouwd en beschikt over een veelzijdige vloot van meer dan 200 sleepboten. Het gaat bijvoorbeeld om RoRo-schepen, olie- en chemicaliëntankers, containerschepen, koelschepen en stukgoedschepen. SMIT is met haar sleepdiensten onder andere actief in Nederland, België, Verenigd Koninkrijk, Canada, Brazilië, Panama, Singapore, Maleisië, Indonesië, China en Taiwan.
Het transporteren van zware ladingen en het leveren van zware hijswerkzaamheden met drijvende bokken, het bergen van schepen en het opruimen van wrakken zijn specialistische activiteiten die we met SMIT bieden. Hiertoe behoren tevens het ontmantelen van olieen gasplatformen op zee, maritiem-civiele projecten,en het aanleggen van de basisinfrastructuur voor offshore windparken. Middels Subsea verzorgt SMIT ook inspectie-, reparatie- en onderhoudsactiviteiten ten behoeve van de olie- en gasindustrie. SMIT is in staat om op ieder moment waar dan ook ter wereld schepen in gevaar te assisteren. SMIT werkt hiervoor vanuit vier locaties die strategisch gelegen zijn ten opzichte van de belangrijkste internationale vaarroutes: Houston, Kaapstad, Rotterdam en Singapore. SMIT beschikt over de hoogwaardige technologie en expertise om gevaarlijke stoffen als bunkerolie uit wrakken te verwijderen en heeft een succesvolle staat van dienst voor het bergen van schepen.
jaarverslag 2011— Boskalis
SALVAGE, TRANSPORT & HEAVY LIFT
12
STRATEGIE
jaarverslag 2011— Boskalis
BOSKALIS IN VOGELVLUCHT
Boskalis is een mondiaal leidende expert op het vlak van baggeren en maritieme dienstverlening. Begin 2011 hebben wij het Corporate Business Plan 2011-2013 bekend gemaakt en vervolgens hebben we in de loop van het jaar goede vooruitgang geboekt bij de realisatie van delen van dit plan.
Wij zijn een toonaangevende dienstverlener op het gebied van innovatieve en competitieve totaaloplossingen – in de maritieme, kust- en deltagebieden in de wereld. We streven ernaar om onze oplossingen zo duurzaam mogelijk te ontwerpen en te realiseren, waarbij veiligheid de hoogste prioriteit heeft.
Focus optimize reinforce expand
De succesvolle integratie van de SMIT-activiteiten vormt een belangrijk onderdeel hiervan. We brengen focus aan in onze gezamenlijke activiteiten en optimaliseren en versterken onze gezamenlijke kennis, kracht en expertise. Boskalis blijft daarbij alert op kansen voor expansie als deze een aanvulling of versterking vormen van de bestaande activiteiten. MARKTONTWIKKELINGEN Boskalis concentreert zich op markten die structurele groei vertonen op de langere termijn. De toenemende vraag naar energie en de groei van de wereldhandel zien wij als de twee belangrijkste drivers voor groei in met name de energiemarkt en de markt voor havens. Uit een wereldwijd marktonderzoek dat Boskalis liet uitvoeren, blijkt dat deze trends doorzetten, ondanks de tijdelijke stagnatie als gevolg van de economische onzekerheid in Europa en de Verenigde Staten. In de opkomende landen Brazilië, Rusland, India en China, blijft de vraag naar maritieme infrastructuur groot. De geprognosticeerde toename van de wereldbevolking blijft de vraag naar onze landaanwinning- en infra-activiteiten stuwen. Dat geldt eveneens voor de klimaat verandering, die overheden in verschillende werelddelen noopt tot maatregelen om hun bevolking te beschermen tegen de stijgende zeewaterspiegel en overstromingen. We zien de vraag naar samenhangende oplossingen voor complete maritieme infrastructuren toenemen, waarbij de zorg voor duurzame oplossingen steeds prominenter op de agenda staat.
13
Wereldwijde investeringen in olie- en gasexploratie en productie (US$ miljard)
containeroverslag (miljoen TEU)
800
1000
600
750
400
500
200
250
0
0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Bron: Barclays Capital - 2012
STRATEGISCH KADER De strategische agenda van Boskalis vloeit voort uit onze missie: Wij zijn een toonaangevende dienstverlener op het gebied van innovatieve en competitieve totaaloplossingen – in de maritieme, kust- en deltagebieden in de wereld. We streven ernaar om onze oplossingen zo duurzaam mogelijk te ontwerpen en te realiseren, waarbij veiligheid de hoogste prioriteit heeft. Onze strategie voor het verwezenlijken van deze missie is gericht op groei. Met vier pijlers willen we onze strategie uitvoeren: Focus, Optimize, Reinforce en Expand. FOCUS
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Bron: Drewry M.R. 10/2011
Transshipment
Haven - naar - haven
Energie In omvang en groeipotentie is de olie- en gasmarkt, met onder meer een stijgende vraag naar vloeibaar aardgas en grootschalige afgelegen infrastructurele ontwikkelingen, zeer belangrijk. Boskalis ontwerpt hiervoor nieuwe havens en legt ze aan. We creëren nieuw land en leggen olie- en gaspijpleidinginfrastructuren aan en verzorgen het onderhoud. Daarnaast bieden we terminaldiensten voor de olie- en gasindustrie. Naast dit traditionele segment omvat de energiemarkt ook het sterk groeiende segment voor duurzame energie, waarbij voor Boskalis het accent ligt op de fundering, bouw en bekabeling van offshore windparken. Verder zien we groeipotentie in het toepassen van (traditionele) baggeroplossingen voor de winning van grondstoffen.
Havens Voor het ontwerp en de aanleg van nieuwe havens en de uitbreiding en het onderhoud van bestaande havens zetten we onze belangrijkste activiteit Baggeren & Grondverzet in, waarbij ook civieltechnische werkzaamheden een grote rol spelen. In de Value-Adding Assets Boskalis focust zich op ‘Value-Adding Assets’. Dat doen we met een exploitatiefase bieden we klanten van de havens dienstverlening combinatie van activiteiten en materieel waarmee we zowel aan de aan zoals havensleepdiensten. onderkant van de markt kostencompetitief actief kunnen zijn, als ook Infra succesvol kunnen zijn bij de complexe turn key/multidisciplinaire Deze activiteit omvat de bouw van civiele infrastructuren en de geïntegreerde projecten aan de bovenzijde van de markt. bescherming en aanleg van nieuw land. Zowel natte als droge activiteiten vallen in dit marktsegment: Landaanwinning & Marktsegmenten De markten waarop wij ons met onze kernactiviteiten richten, zijn Kustbescherming, de realisatie van maritieme infrastructuren via afgeleid van de analyse waar onze kansen voor groei en expansie ons partnership met Archirodon en drooggrondverzet op de het grootst zijn. In elk van deze markten bieden wij onze producten Nederlandse markt, van oudsher via onze Nederlandse dochter en recentelijk versterkt met MNO Vervat. en diensten in samenhang of enkelvoudig aan.
jaarverslag 2011— Boskalis
Op ‘Value-Adding Assets’ Op marktsegmenten Op geografische regio’s
14
Geografische regio’s
Binnen de drie marktsegmenten richten wij onze dienstverlening op een aantal geografische regio’s. De keuze voor deze regio’s is gebaseerd op onze marktanalyse, die aangeeft waar de komende periode de belangrijkste ontwikkelingen plaatsvinden en waar de beste kansen liggen voor onze gezamenlijke activiteiten. Op basis van deze bevindingen concentreren wij ons op de volgende zes geografische regio’s: 1. Noordwest-Europa 2. Zuid- en West-Afrika 3. Midden- en Zuid-Amerika 4. Midden-Oosten 5. Zuidoost-Azië 6. Australië OPTIMIZE
BOSKALIS IN VOGELVLUCHT
Cost leadership uitbouwen Verdere integratie van de activiteiten Investeren in competentie-ontwikkeling Boskalis neemt als expert een unieke positie in op de maritieme wereldmarkt. Er bestaat geen andere onderneming met een dergelijk breed en samenhangend aanbod van maritieme producten en diensten. Deze positie willen wij versterken en uitbreiden door de synergievoordelen van de combinaties binnen de groep volledig te benutten. Onze kansen in het high end segment vergroten wij door te investeren in de ontwikkeling van competenties die onze positie als Design, Construct & Maintenance contractor versterken. Tegelijkertijd blijven wij sterk concurrerend door onze focus op efficiencyverbetering en kostenbesparing. Cost leadership
De integratie met SMIT leidt tot aantoonbare schaalvoordelen waardoor onze inkoopkracht richting leveranciers is vergroot. Door middel van benchmarking en uitwisselen van best practices zijn we in staat kosten te reduceren. Resultaat 2011 Onze doelstelling was om na de overname van SMIT binnen drie jaar EUR 10 – 15 miljoen aan structurele synergievoordelen op jaarbasis te realiseren. Deze doelstelling is eind 2010 bijgesteld naar EUR 20 – 25 miljoen. Inmiddels hebben wij het grootste deel van de beoogde doelstellingen gerealiseerd.
jaarverslag 2011— Boskalis
Integratie en centralisatie van mensen en middelen
Door ons bredere pakket producten en diensten en onze mondiale aanwezigheid ontstaan nieuwe commerciële kansen bij bestaande en nieuwe klanten. In de business komen beide organisaties dichter bij elkaar en trekken we gezamenlijk op naar de markt. Hier liggen de grootste synergiekansen. Onze ondersteunende organisatie wordt efficiënter doordat we verschillende stafactiviteiten verder integreren en waar mogelijk fysiek onder één dak brengen.
Resultaat 2011 De integratie van Boskalis en SMIT verloopt voorspoedig en op onderdelen sneller dan wij hadden gepland. In het hoofdstuk ‘Operationele gang van zaken’ geven we een nadere toelichting op de stand van zaken met betrekking tot de organisatorische integratie van de ondersteunende staven en fleetmanagement. Investeren in de ontwikkeling van competenties
Om in het hogere segment van de markt onze gecombineerde activiteiten aan te bieden, versterken en clusteren wij de daarvoor benodigde competenties. In Design, Construct & Maintenance opdrachten zijn vooral onze kennis van engineering, kostencalculatie, werkvoorbereiding, risicomanagement, projectmanagement en innovatie van belang. Tevens wordt onze kennis van ecodynamisch ontwerpen via het programma Building with Nature en onze milieuexpertise via ons eigen ingenieursbureau Hydronamic steeds belangrijker. Deze competenties en specialistische kennis hebben we de afgelopen jaren sterk ontwikkeld binnen Boskalis voor de grote, complexe baggerprojecten. We willen deze expertise nu verder ontwikkelen en benutten om de overige activiteiten binnen de groep ook op te schalen naar turn-key projecten. Als voorbeeld zien we in de energiemarkt mogelijkheden om enerzijds SMIT zelfstandig als contractor te positioneren en anderzijds complexe baggerprojecten in combinatie met SMIT-activiteiten aan te bieden. Resultaat 2011 Wij hebben goede vorderingen gemaakt met de ontwikkeling van kerncompetenties. Een goed voorbeeld hiervan is het Boskalis Leadership Development Program, waarmee we investeren in de leiderschapscompetenties van medewerkers van zowel Boskalis als SMIT. In ons CSR-verslag gaan we dieper op dit onderwerp in. REINFORCE Investeren in de vloot Terminaldiensten samenvoegen Om onze leidende positie te handhaven en te versterken, investeren wij gericht in ons materieel. Onze R&D-afdeling ondersteunt het nieuwbouwprogramma door technieken te verfijnen. Hiermee spelen we in op de vraag uit de markt, maar we creëren ook vraag door voorop te lopen met vooruitstrevende, toonaangevende technologie. We investeren voortdurend; ook in de duurzaamheid van ons materieel. Meer informatie kunt u vinden in ons CSR-verslag over 2011. Investeren in de vloot
Boskalis beschikt over ‘winning dredging vessels’ in het medium, large en jumbo hoppersegment. We zien voldoende kansen in de markt om selectief verder te investeren. De investeringen richten zich voor de komende jaren op vervanging en het modificeren van bestaande schepen. Op de in 2010 aangekondigde investerings plannen is in 2011 actie ondernomen.
15
Resultaat 2011 Wereldleider in terminaldiensten: de verkoop van activiteiten van SMIT Terminals aan Lamnalco is per 5 oktober 2011 geëffectueerd. De beide aandeelhouders van Lamnalco – Boskalis en Rezayat – hebben de intentie uitgesproken de beschikbare kasstromen in Smit Lamnalco te herinvesteren. De nieuwe onderneming krijgt hiermee alle gelegenheid en slagkracht om te groeien. Daarenboven zal na het voltooien van de integratie, Smit Lamnalco zichzelf herfinancieren om een optimale kapitaalstructuur te bewerkstelligen. Gedurende 2012 wordt gewerkt aan de inrichting van de nieuwe organisatie en de vestiging van het nieuwe hoofdkantoor. Wij zien voor Smit Lamnalco kansen voor groei in onder meer het MiddenOosten, West-Afrika, Rusland en Australië, waarbij de primaire focus ligt op de olie- en gasmarkt. Een veelbelovend nieuw Om onze kansen op opdrachten in de energiemarkt te vergroten, zowel in de olie en gassector als in offshore windparken, investeren marktsegment is de mineralenmarkt. In West-Afrika (Sierra Leone) wij in de uitbreiding van ons specialistisch materieel en sleepboten. biedt de combinatie nu al sleepdiensten en transport aan van ertsen die we over binnenwateren afvoeren en afleveren bij een offshore overslagpunt. Resultaten 2011 De vloot is uitgebreid met een valpijpschip (voor het afdekken en beschermen van pijpleidingen en kabels) dat in de loop van het EXPAND eerste kwartaal 2012 in de vaart is genomen. Voor de valpijp is Versterken regionale positie composiet gebruikt, een licht materiaal waarmee de efficiëntie Regionale positie uitbreiden van het schip wordt bevorderd. Mondiale activiteiten toevoegen Om onze kabellegactiviteiten te versterken hebben we twee multifunctionele cable laying/rock dumping vessels besteld. Regionale positie versterken met bestaande activiteiten Het eerste kabellegschip komt naar verwachting in september In de zes geografische kernregio’s willen wij onze positie 2012 in de vaart, het tweede in december 2012. versterken. Door gebruik te maken van onze marktaanwezigheid In verband met de uitbreiding van de havensleepactiviteiten in en sterke relatie met klanten kunnen wij een breder scala aan Brazilië hebben wij zes sleepboten besteld, die momenteel lokaal activiteiten aanbieden. Bijvoorbeeld in Australië, waar we worden gebouwd, met een optie op nog eens zes sleepboten. grootschalige maritieme infrastructuren bouwen, zien we kansen Voor de diverse activiteiten van SMIT in de wereld worden om ook terminaldiensten en subsea-duikdiensten aan te bieden. verschillende kleinere schepen gebouwd. In Zuid-Amerika zien we ook goede mogelijkheden om een breder Voor Asian Lift Singapore, een joint venture met Keppel scala aan activiteiten te ontwikkelen. In West-Afrika zijn we al vele Corporation Singapore, wordt momenteel de Asian Hercules tientallen jaren succesvol met baggeren en terminaldiensten, terwijl III gebouwd, een grote drijvende bok met een hefcapaciteit we kansen zien voor uitbreiding van onze activiteiten in Transport van 5.000 ton. Hiermee realiseren we een schaalvergroting & Heavy Lift. ten opzichte van de in de markt gebruikelijke hefvermogens tot 3.200 ton. De Asian Hercules III is eind 2013 operationeel. Resultaat 2011 Hij zal voornamelijk worden ingezet voor de assemblage De afgelopen jaren heeft Boskalis in Brazilië enkele maritieme van FPSO’s in Singapore alwaar Keppel marktleider is in de infrastructuurprojecten succesvol afgerond. Boskalis beschikt tevens bouw van deze units. Vanuit efficiëntie-oogpunt laat Keppel over een sterke lokale aanwezigheid als aanbieder van steeds grotere modules aan wal bouwen die later op de sleepdiensten in havens en voor terminals. Deze diensten worden FPSO’s geplaatst worden. Grotere modules vragen om grotere in zes Braziliaanse havens aangeboden via dochteronderneming hefvermogens. SMIT Rebras. Boskalis breidt haar marktpositie uit in Brazilië met de opdracht om in het grootste industriële havencomplex van Versterken van Terminaldiensten Brazilië, Superporto do Açu, een nieuwe haven aan te leggen. Met de integratie van SMIT Terminals in onze deelneming Tot de werkzaamheden behoren het baggeren van een toegangsLamnalco, waarvoor het besluit is genomen in juli 2011, ontstaat en binnenkanaal, een draaikom en een havenbassin, evenals een nieuwe wereldleider in terminaldiensten. Boskalis blijft 50% landaanwinningswerkzaamheden. Daarnaast zal Boskalis de aandeelhouder in deze deelneming. Smit Lamnalco beschikt over oeverbekleding bij de havenmonding aanleggen. een vloot van 200 schepen, heeft 50 lopende terminalcontracten in portefeuille en 2.000 medewerkers in dienst.
jaarverslag 2011— Boskalis
Resultaten 2011 De Taurus II, een zelfvarende jumbocutter, is eind 2011 – begin 2012 gemoderniseerd. Het schip heeft 60% meer pompvermogen en beschikt nu over een volledig nieuwe elektrische installatie. In 2011 is de beslissing genomen om een 4.500 m3 hopper toe te voegen aan de vloot. In 2010 werd de Shoalway, een 4.500 m3 hopper, in de vaart genomen. Begin 2013 komt de megahopper WD Fairway opnieuw in de vaart. Het schip werd in 2007 als gevolg van een aanvaring uit de vaart gehaald. Het schip wordt momenteel in Thailand herbouwd.
16
Regionale positie uitbreiden met nieuwe activiteiten
In de regio’s waarop wij ons concentreren, zien we ook vraag ontstaan naar nieuwe activiteiten waar we onze gezamenlijke expertise in kunnen zetten. Deze vraag wordt vooral gestuwd door de ontwikkelingen in de energiemarkt. De bouw van offshore windparken, het integreren van de Europese elektriciteits- en gasmarkten en de verwijdering van oude olieplatforms op de Noordzee zijn hiervan voorbeelden. We leggen ons meer en meer toe op de aanleg van bekabelingsinfrastructuren en de ontmanteling van olieplatforms op turn-key basis. Verder is ook de groeiende vraag naar grondstoffen een kans om nieuwe activiteiten te ontplooien, zoals het winnen van mineralen.
BOSKALIS IN VOGELVLUCHT
We positioneren ons als aanbieder van totaaloplossingen voor maritieme infrastructuren, inclusief de bouw van maritiem-civiele constructies. Via Archirodon zijn we hiermee al vele jaren succesvol in het Midden-Oosten. Ook in andere delen van de wereld willen we deze expertise aanbieden onder meer met onze nieuwe acquisitie MNO Vervat. Door de complementariteit met de bagger- en grondverzetactiviteiten zien we mogelijkheden om deze activiteiten uit te breiden in Noordwest-Europa en op termijn ook internationaal toe te passen. Resultaat 2011 In 2011 hebben wij verschillende projecten gecontracteerd waarbij wij onze regionale positie hebben versterkt met nieuwe activiteiten. Offshore kabelleggen: we hebben een aantal kabellegopdrachten verworven waaronder het leggen van twee stroomkabels in Indonesië, een glasvezelkabel door de Straat van Magellaan, Argentinië en een exportkabel in de Baltische Zee. Onshore en offshore mijnbouw: we gaan in Suriname een geïntegreerd mijnbouwproject uitvoeren voor het delven van bauxiet. In Nieuw-Zeeland hebben we een concept ontwikkeld voor de diepzeemijnbouw van fosfaten. Ontmanteling olie- en gasplatforms: in opdracht van de Nederlandse Aardolie Maatschappij hebben we een gasplatform in de Noordzee ontmanteld. We hebben van Wintershall de opdracht gekregen om in 2012 twee gasplatforms te gaan ontmantelen. Civiele infrastructuren: met de overname van MNO Vervat versterken wij onze civiele infrastructuurcompetenties en activiteiten op nationaal en internationaal niveau. Mondiale activiteiten toevoegen
jaarverslag 2011— Boskalis
Boskalis wil de toonaangevende positie in bestaande activiteiten regionaal en mondiaal vergroten door autonome groei of door acquisities. We staan ook open voor acquisities waarmee we veelbelovende activiteiten kunnen toevoegen aan het portfolio. Dit zullen we echter alleen doen als ze op een aantal cruciale onderdelen aansluiten op de bestaande activiteiten en waarde toevoegen in het topsegment van de markt. Resultaat 2011 Sleepdiensten in Midden- en Zuid-Amerika: Boskalis en Sudamericana Agencias Aereas y Maritimas S.A. (SAAM) verkennen de mogelijkheden en kansen om hun sleepactiviteiten in Noord- en Zuid-Amerika gezamenlijk voort te zetten. Door de combinatie SMIT en SAAM zal een leidende dienstverlener van sleepactiviteiten in Midden- en Zuid-Amerika ontstaan. Als combinatie worden 45 havens in negen landen bediend met een vloot van ruim 150 sleepboten. De samenvoeging zal naast operationele synergievoordelen tevens de gecombineerde marktposities in belangrijke mate versterken.
jaarverslag 2011— Boskalis
17
18
AANDEELHOUDERS INFORMATIE
BOSKALIS IN VOGELVLUCHT
Wij vinden het belangrijk dat de waarde van ons aandeel onze prestaties en de ontwikkeling in onze markten voldoende reflecteert. Daarom spannen we ons in onze stakeholders zo volledig en transparant mogelijk te informeren over onze strategie en het beleid en over de daaruit voortvloeiende financiële prestaties.
OPEN DIALOOG Wij hechten grote waarde aan transparante en regelmatige communicatie met onze stakeholders. Tot onze financiële stakeholders rekenen wij bestaande en potentiële aandeelhouders, overige kapitaalverschaffers en hun intermediairs en de media. Wij vinden het belangrijk om hen op een heldere, toegankelijke manier te informeren. Ook de grote Nederlandse en een aantal buitenlandse effectenhuizen en hun analisten die het aandeel Boskalis volgen rekenen we tot onze financiële stakeholders. Zij willen hun klanten goed adviseren en informeren over ons bedrijf en over de baggermarkt en maritieme dienstverlening en aannemerij in het algemeen. Vragen van stakeholders beantwoorden wij openhartig; waar mogelijk nemen wij zelf het initiatief om belangrijke kwesties aan te kaarten. Met grote beleggers en analisten hebben wij regelmatig contact, onder andere door jaarlijkse bezoeken te organiseren aan projectlocaties. In 2011 hebben we ruim 350 meetings gehad met beleggers uit West-Europa, de Verenigde Staten, Australië en Canada, zowel tijdens roadshows en conferenties als door middel van persoonlijke gesprekken. Gesprekken met beleggers en analisten worden aan de hand van publiek beschikbare presentaties gevoerd (www.boskalis.nl) en hierbij wordt geen koersgevoelige informatie besproken. CORPORATE WEBSITE Onze corporate website wordt voortdurend geactualiseerd en is een bron van informatie over onze kernactiviteiten en lopende projecten. In de rubriek Investor Relations vinden bezoekers informatie over ons aandeel en andere voor hen relevante informatie. Hier zijn ook recente persberichten en het persberichtenarchief te vinden, evenals analisten- en bedrijfspresentaties. INFORMATIE OVER HET AANDEEL Het maatschappelijk kapitaal van Boskalis van EUR 240 miljoen is onderverdeeld in 200 miljoen aandelen, zijnde 150 miljoen gewone aandelen en 50 miljoen cumulatief beschermingspreferente aandelen. Per 1 januari 2011 stonden er 101 miljoen gewone aandelen uit. Bij het keuzedividend over 2010 heeft 64% van de aandeelhouders gekozen voor stock dividend. Hiervoor hebben wij in 2011 ruim 2,5 miljoen nieuwe gewone aandelen uitgegeven. Per saldo bestond het geplaatste kapitaal per 31 december 2011 uit 103,5 miljoen gewone aandelen.
jaarverslag 2011— Boskalis
Het aandeel Koninklijke Boskalis Westminster N.V. is genoteerd op NYSE Euronext Amsterdam en opgenomen in de AEX-hoofdindex. Daarnaast maakt het aandeel onder meer deel uit van de Euronext Next 150 index en de Dow Jones STOXX 600 Index. Tickers: Bloomberg: BOKA:NA, Reuters: BOSN.AS In 2011 werden 100 miljoen aandelen Boskalis op NYSE Euronext Amsterdam verhandeld (2010: 125 miljoen). Het gemiddelde dagelijkse handelsvolume in 2011 bedroeg ruim 390.000 aandelen. In de loop van 2011 is de koers van het aandeel met 21% gedaald van EUR 35,83 tot EUR 28,39. De marktkapitalisatie is ten opzichte van eind 2010 met 18,5% afgenomen tot EUR 2,9 miljard.
AANDEELHOUDERS
FINANCIËLE AGENDA 2012
Bij Boskalis zijn per 31 december 2011 de volgende aandeelhouders met een belang van 5% of meer bekend:
15 maart Publicatie jaarcijfers 2011 eind maart Publicatie jaarverslag 2011 10 mei Trading update eerste kwartaal 2012 10 mei Algemene Vergadering van Aandeelhouders 14 mei Aandeel noteert ex-dividend 16 mei Registratiedatum voor dividendgerechtigdheid (na sluiting beurs) 29 mei Uiterste datum bekendmaking dividendvoorkeur 1 juni Vaststelling en publicatie van het keuzedividend aan de hand van gemiddelde beurskoersen op 30 en 31 mei en 1 juni (na sluiting beurs) 6 juni Betaalbaarstelling dividend en levering aandelen 16 augustus Publicatie halfjaarcijfers 2012 16 november Trading update derde kwartaal 2012
HAL Investments B.V.: 33,37% Delta Lloyd N.V.: 5,82% Mondrian Investment Partners Limited: 5,01% Naast deze grootaandeelhouders is naar schatting 18% van de aandelen in handen van aandeelhouders in de Verenigde Staten en Canada, 20% in het Verenigd Koninkrijk en de rest in voornamelijk Nederland, Frankrijk, Duitsland en Scandinavië. DIVIDENDBELEID Het dividendbeleid van Boskalis heeft als uitgangspunt dat 40% tot 50% van de nettowinst uit gewone bedrijfsvoering beschikbaar wordt gesteld als dividend. Tegelijkertijd streeft Boskalis voor de langere termijn naar een stabiele ontwikkeling van het dividend. Bij de keuze voor de vorm van het dividend (in contanten en/of geheel of gedeeltelijk in aandelen) wordt rekening gehouden met de gewenste balansverhoudingen van de onderneming en de belangen van aandeelhouders.
jaarverslag 2011— Boskalis
19
20
jaarverslag 2011— Boskalis
SMIT REBRAS OPENT DEUREN VOOR BOSKALIS
21
“Bij de integratie van Boskalis en SMIT hebben we drie mogelijke vormen van synergie gedefinieerd: kosten, geografisch en technisch-operationeel,” zegt Frank Verhoeven, voorzitter van het directieteam van SMIT. “Alle drie de vormen van synergie zie je in Brazilië heel duidelijk terugkomen. De integratie van de kantoren levert inkoopvoordelen en andere forse besparingen op. In geografisch opzicht kan Boskalis meeliften op de sterke positie van SMIT in Brazilië. En ook technisch-operationeel zijn er volop mogelijkheden: SMIT maakt gebruik van de Survey-afdeling van Boskalis, Boskalis maakt gebruik van schepen van SMIT, we maken gebruik van elkaars knowhow. Dankzij die gecombineerde kennis kunnen we nu meer projecten aanbieden dan toen we ieder afzonderlijk opereerden.”
thematekst
In 2011 heeft Boskalis haar belang in de Braziliaanse Harbour Towage deelneming Rebras (Rebocadores do Brasil SA), uitgebreid naar 100%. SMIT Rebras maakte in de afgelopen periode een snelle groei door en heeft ambitieuze toekomstplannen. “We verwachten dat delen van onze markt in de komende vijf jaar flink zullen groeien en we doen er alles aan om die groei op te vangen,” zegt Mauro Sales van SMIT Rebras. Sinds de integratie van Boskalis en SMIT is de samenwerking van beide partijen in Brazilië met enthousiasme omarmd. De kantoororganisaties zijn niet alleen fysiek, maar ook qua systemen al volledig geïntegreerd.
Een van die ontwikkelingen betreft het Complex Superporto do Açu. Dit industriële superhavencomplex in het noorden van de Braziliaanse staat Rio de Janeiro is de grootste havenonderneming in Latijns-Amerika en zal naar verwachting uitgroeien tot een van de omvangrijkste havencomplexen ter wereld. In augustus 2011 verwierf Boskalis het contract voor de aanleg van de nieuwe TX2 haven in dit complex.
jaarverslag 2011— Boskalis
Loek Kullberg, SMIT’s Managing Director Harbour Towage & Terminals: “Het belangrijkste verhaal in Brazilië is groei. Het land beschikt over een zeer grote olievoorraad. Het volume van de zeehandel in Brazilië is enorm gestegen en daarnaast zijn er omvangrijke investeringsplannen voor de offshore industrie, die de vraag naar sleepdiensten verder zullen stimuleren. Al die activiteiten bieden niet alleen enorme kansen voor SMIT, denk aan het uitbreiden van onze activiteiten op het gebied van Subsea engineering, Heavy Lift en Salvage, maar juist ook voor Boskalis.” Mauro Sales vult aan: “Brazilië heeft een kustlijn met een lengte van 8.000 kilometer, met nu al 36 grote en kleinere commerciële havens. Om te profiteren van de economische ontwikkelingen hebben veel havens een grotere diepgang nodig. In komende jaren worden er daarnaast ook tal van nieuwe havengebieden en terminals ontwikkeld. Dat biedt volop kansen voor de waterbouw.”
jaarverslag 2011— Boskalis VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
22
jaarverslag 2011— Boskalis
VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
23
24
VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
De Raad van Commissarissen wil haar waardering uitspreken voor de betoonde inzet van de Raad van Bestuur en alle werk nemers van de onderneming en complimenteert hen met het in 2011 behaalde resultaat.
In overeenstemming met artikel 27 van de statuten van Koninklijke Boskalis Westminster N.V. biedt de Raad van Commissarissen het jaarverslag 2011 aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders aan. Het jaarverslag, met daarin opgenomen de jaarrekening en de bestuurdersverklaring, is door de Raad van Bestuur opgemaakt. De jaarrekening gaat vergezeld van de verklaring van de externe accountant, KPMG Accountants N.V., welke is opgenomen in dit verslag op pagina 120. Wij stellen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor: De jaarrekening, waarin opgenomen het voorstel tot winstbestemming, vast te stellen; De leden van de Raad van Bestuur decharge te verlenen voor hun bestuur over het jaar 2011; De leden van de Raad van Commissarissen decharge te verlenen voor hun toezicht op het bestuur over het jaar 2011; en Een dividend uit te keren aan aandeelhouders van EUR 1,24 per gewoon aandeel in de vorm van gewone aandelen, tenzij een aandeelhouder het verkiest een uitkering in contanten te willen ontvangen. SAMENSTELLING RAAD VAN BESTUUR De Raad van Bestuur bestond in 2011 uit drie leden. Op 12 mei 2011 is de heer T.L. Baartmans door de Raad van Commissarissen herbenoemd tot lid van de Raad van Bestuur voor een periode van vier jaar. De overige samenstelling van de Raad van Bestuur is in het verslagjaar niet gewijzigd. SAMENSTELLING RAAD VAN COMMISSARISSEN De Raad van Commissarissen bestond aan het begin van 2011 uit zes leden.
jaarverslag 2011— Boskalis
Tot ieders ontsteltenis is op 22 maart 2011 de voorzitter van de Raad van Commissarissen de heer H. Heemskerk plotseling overleden. De heer H.J. Hazewinkel heeft vanaf deze datum de taken van voorzitter van de Raad van Commissarissen waargenomen. Voorts heeft de heer M. van der Vorm in het verslagjaar te kennen gegeven niet voor herbenoeming beschikbaar te zijn. Op 12 mei 2011 is de heer Van der Vorm derhalve als lid van de Raad van Commissarissen afgetreden. De Raad van Commissarissen dankt de heer Van der Vorm voor alle inzet die hij in de afgelopen jaren als lid van de Raad van Commissarissen heeft betoond. Met zijn grote kennis en ervaring heeft hij een belangrijke bijdrage geleverd aan het verder uitbouwen van Boskalis tot een internationale maritieme dienstverlener van wereldformaat. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft op 12 mei 2011 de heer J. van Wiechen, op voordracht van de Raad van Commissarissen, benoemd voor een periode van vier jaar, ter invulling van de aldus ontstane vacature. Op 12 mei 2011 is eveneens op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op voordracht van de Raad van Commissarissen de herbenoeming van de heer C. van Woudenberg aan de orde geweest. De heer Van Woudenberg is door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders met steun van de Ondernemingsraad herbenoemd als lid van de Raad van Commissarissen voor een periode van vier jaar. Op 17 augustus 2011 heeft de Buitengewone Algemene Vergadering van Aandeel houders, op voordracht van de Raad van Commissarissen, de heer J.M. Hessels benoemd als lid van de Raad van Commissarissen voor een periode van vier jaar.
25
De heer Hessels fungeert vanaf 17 augustus 2011 als voorzitter van de Raad van Commissarissen. De heer Hazewinkel is op 17 augustus 2011 op grond van zijn ruime ervaring benoemd tot vicevoorzitter van de Raad van Commissarissen. De overige samenstelling van de Raad van Commissarissen is in het verslagjaar niet gewijzigd. Per ultimo 2011 bestaat de Raad van Commissarissen uit zes leden. WERKZAAMHEDEN RAAD VAN COMMISSARISSEN De Raad van Commissarissen heeft vijfmaal vergaderd met het bestuur van de onderneming. Alle commissarissen hebben in het verslagjaar het merendeel van de vergaderingen bijgewoond. Voorts heeft de Raad diverse malen overleg gepleegd buiten de aanwezigheid van het bestuur. De Raad van Commissarissen heeft als vaste agendapunten de behandeling van de volgende onderwerpen op de agenda staan: de ontwikkeling van de resultaten, de balans en de branche- en marktontwikkelingen. In het kader van de marktontwikkelingen worden de orderportefeuille en de potentiële grote projecten alsmede de gang van zaken van materiële aangenomen werken besproken. In het verslagjaar zijn onder andere het aannemen van grote projecten als Lelydorp in Suriname, Superporto do Açu in Brazilië, alsmede de uitvoering van projecten zoals Maasvlakte 2 in Nederland, Gorgon in Australië en de wrakopruiming van de Hyundai 105 aan de orde geweest.
en controlesystemen aangebracht. De besprekingen van de jaarresultaten en halfjaarresultaten zijn gevoerd in de aanwezigheid van de externe accountant. In 2011 heeft de Raad van Commissarissen tevens stil gestaan bij de voorstellen van de Raad van Bestuur voor de overdracht van SMIT Terminals aan Lamnalco alsmede de overname van MNO Vervat B.V. De verkoop van SMIT Terminals aan Lamnalco was reeds afgesproken in het kader van de fusie van Smit Internationale N.V. Voorts heeft de Raad van Commissarissen de acquisitie van MNO Vervat B.V. goedgekeurd nadat is vastgesteld dat deze goed binnen de strategie van de onderneming past en een versterking met zich meebrengt van de infra- en drooggrond verzetactiviteiten van Boskalis. Ook de voorgenomen samenwerking met SAAM voor het ontplooien van sleepactiviteiten in Midden- en Zuid-Amerika heeft de aandacht van de Raad van Commissarissen gehad. De Raad van Commissarissen heeft in het verslagjaar een werkbezoek gebracht aan Panama. Tijdens dat bezoek heeft de Raad van Commissarissen zich op de hoogte gesteld van de waterbouw- en havensleepactiviteiten in dat land. Voorts is uitgebreid aandacht besteedt aan de marktontwikkelingen in Panama op het gebied van het ontwikkelen van maritieme infrastructuur en maritieme diensten.
Een aantal commissarissen heeft met de Ondernemingsraad de resultaten, de strategie van de onderneming, de markt ontwikkelingen, de stand van zaken met betrekking tot de In 2011 heeft de Raad van Commissarissen voorts aandacht gehad pensioenfondsen alsmede de fusie en integratie met Smit Internationale N.V. besproken. voor het bedrijfsbudget, de liquiditeit, acquisitie- en investerings voorstellen, de organisatiestructuur evenals het personeelsbeleid. Specifieke aandacht is besteed aan het beleid van de onderneming De Raad van Commissarissen heeft drie kerncommissies, te weten de Auditcommissie, de Remuneratiecommissie en de Selectie- en op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu, waarbij Benoemingscommissie. Deze hebben als volgt uitvoering gegeven uitgebreid is stilgestaan bij het veiligheidsprogramma van de aan hun taken: vennootschap, NINA (No Injuries No Accidents) genaamd, en de wijze waarop dit programma wordt geïmplementeerd binnen de organisatie en bij onderaannemers. AUDITCOMMISSIE Leden Auditcommissie
De Auditcommissie bestaat uit twee leden: de heer M. Niggebrugge (voorzitter) en de heer H. Heemskerk (tot maart 2011). De heer J. van Wiechen heeft de heer Heemskerk op 12 mei 2011 opgevolgd. Taken en verantwoordelijkheden Auditcommissie
De belangrijkste taken van de Auditcommissie zijn het adviseren van de Raad van Commissarissen ten aanzien van: Het houden van toezicht en controle op, en het adviseren van de Raad van Bestuur omtrent de werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen, waaronder het toezicht op de naleving van de relevante wet- en regelgeving en toezicht op de werking van gedragscodes.
jaarverslag 2011— Boskalis
De Raad van Commissarissen heeft de strategie van de onderneming en de daarbij behorende risico’s doorgenomen. In dat kader heeft de Raad van Commissarissen ingestemd met het nieuwe Corporate Business Plan voor de jaren 2011-2013, dat is opgesteld voor het nieuwe geïntegreerde bedrijf na de acquisitie van Smit Internationale N.V. in 2010. Voorts is regelmatig aandacht besteed aan de belangrijkste aan de bedrijfsvoering van de onderneming verbonden risico’s, waaronder de risico’s gemoeid bij het aannemen van werken. Voor een nadere toelichting daarop wordt verwezen naar de pagina’s 49 tot en met 53 van dit verslag. De opzet en werking van de daaraan gekoppelde interne risico beheersings- en controlesystemen werden periodiek geëvalueerd en met de Raad van Commissarissen besproken. In het verslagjaar zijn geen significante wijzigingen in de interne risicobeheersings-
26
Toezicht op de financiële informatieverschaffing door de vennootschap, de taxplanning, de toepassing van informatie en communicatie en communicatietechnologie en de financiering van de vennootschap. Het onderhouden van regelmatige contacten met en het toezicht op de relatie met de externe accountant alsmede de naleving en opvolging van de aanbevelingen van de externe accountants. Het doen van een voordracht tot benoeming van de externe accountant aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De jaarrekening, de jaarlijkse begroting en belangrijke kapitaalinvesteringen van de vennootschap. Toezicht op het functioneren van de interne auditfunctie.
Daarnaast heeft de Auditcommissie meer specifiek aandacht besteedt aan de overname van MNO Vervat B.V. en de overdracht van SMIT Terminals en AHTS transportactiviteiten aan Lamnalco, een 50 procent deelneming van Boskalis. Ook de integratie van de accounting- en rapportageprocessen en systemen bij Boskalis en SMIT heeft in het kader van de overname extra aandacht gehad. De Auditcommissie heeft voorts de ontwikkeling van de financiële positie van de pensioenfondsen waarbij Boskalis is betrokken, uitgebreid besproken. In de Auditcommissie zijn met de interne auditor de in 2011 door de interne auditor uitgevoerde werkzaamheden besproken, alsmede het interne Audit plan voor 2012.
jaarverslag 2011— Boskalis
VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
Activiteiten 2011
In het verslagjaar 2011 is de Auditcommissie driemaal bijeengeweest. In de vergaderingen zijn onder meer de volgende reguliere onderwerpen aan de orde gekomen: de jaarrekening 2010, de (tussentijdse) financiële verslaglegging over het boekjaar 2011, het resultaat met betrekking tot grote projecten, ontwikkelingen binnen de IFRS, risico- en kostenbeheersing, ontwikkelingen in de orderportefeuille, de financiering en liquiditeit van de onderneming, verzekeringszaken, de fiscale positie van de onderneming, de interne controle en administratieve organisatie en de relevante wet- en regelgeving, inclusief de Corporate Governance Code. Ook de opvolging van de door de accountant in het kader van de controle van de jaarrekening 2010 uitgebrachte Management Letter is besproken.
Naast de voorzitter van de Raad van Bestuur en de Chief Financial Officer zijn de Concern Controller en de externe accountant bij de vergaderingen van de Auditcommissie aanwezig geweest. Met de externe accountant is in het verslagjaar eveneens vergaderd buiten aanwezigheid van het bestuur van de onderneming. De Auditcommissie heeft met de externe accountant de vergoedingen voor de controle alsmede de aanpak van de controle besproken. Voorts heeft de Auditcommissie de onafhankelijkheid van de externe accountant vastgesteld. Eind 2011 is aangevangen met de periodieke beoordeling van het functioneren van de externe accountant. Deze evaluatie is begin 2012 afgerond. De uitkomst is dat tevredenheid bestaat over het functioneren van KPMG als onafhankelijk accountant. KPMG levert kwalitatief hoogwaardig werk, gebaseerd op gedegen risico-analyses, een adequate controle-aanpak en met goede kennis van de business en
27
internationale context waarin Boskalis opereert. De werkzaamheden worden met een hoge mate van vakkundigheid en professionaliteit uitgevoerd. De relatie met de Raad van Commissarissen, de Auditcommissie en de Raad van Bestuur is goed, waarbij de onafhankelijkheid goed wordt bewaakt. Gezien de verdere internationale expansie van Boskalis is het blijvend versterken van de regie met betrekking tot de inzet van internationale KPMGvestigingen van belang. Daarnaast is het behouden van voldoende ervaring met en kennis van de controle-omgeving van Boskalis in het kernteam van KPMG een blijvend aandachtspunt. Van de vergaderingen en de bevindingen van de Auditcommissie is verslag gedaan aan de voltallige Raad van Commissarissen.
Beloningsbeleid Raad van Bestuur
Het beloningsbeleid voor de Raad van Bestuur is op 21 januari 2011 door de Buitengewone Algemene Vergadering van Aandeelhouders vastgesteld. Het beloningsbeleid past bij de strategie en kernwaarden van Boskalis, waarbij langetermijn oriëntatie en continuïteit centraal staan en Boskalis de belangen van zowel aandeelhouders, klanten, medewerkers als de ‘brede omgeving’ meeweegt. Het beloningsbeleid is gedurende 2011 uitgevoerd overeenkomstig het beloningsbeleid zoals vastgesteld door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De integrale tekst van het aangepaste beloningsbeleid evenals het remuneratierapport is te vinden op de website (www.boskalis.nl). Beloningsbeleid voor de Raad van Commissarissen
REMUNERATIECOMMISSIE Leden Remuneratiecommissie
De Remuneratiecommissie bestaat uit twee leden: de heer C. van Woudenberg (voorzitter) en de heer M.P. Kramer. De Remuneratiecommissie maakt regelmatig gebruik van de diensten van een onafhankelijke beloningsadviseur en heeft zich ervan vergewist dat deze beloningsadviseur geen advies verstrekt aan de leden van de Raad van Bestuur.
Het beloningsbeleid voor de Raad van Commissarissen is in 2007 door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders vastgesteld. Gedurende 2011 is het beloningsbeleid conform het vastgestelde beleid uitgevoerd. In 2011 is een beloningsonderzoek naar de bezoldiging van commissarissen opgestart. De uitkomsten zullen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders worden voorgelegd. SELECTIE- EN BENOEMINGSCOMMISSIE Leden Selectie- en Benoemingscommissie
De Selectie- en Benoemingscommissie bestaat uit twee leden. De heer H. Heemskerk was tot maart 2011 voorzitter van deze commissie. De heer M. van der Vorm heeft tot 12 mei 2011 als De Remuneratiecommissie heeft de volgende taken: lid van de commissie gefungeerd. Op 17 augustus heeft de Raad Het doen van een voorstel aan de Raad van Commissarissen inzake het te voeren beloningsbeleid voor de Raad van Bestuur. van Commissarissen de heer J.M. Hessels als voorzitter en de Het beleid wordt ter goedkeuring aan de Algemene Vergadering heer C. van Woudenberg als lid van de Selectie- en Benoemings commisie aangesteld. van Aandeelhouders voorgelegd. Het doen van een voorstel aan de Raad van Commissarissen inzake de beloning van individuele leden van de Raad van Taken en verantwoordelijkheden Selectie- en Benoemingscommissie Bestuur (een en ander binnen het door de Algemene Vergadering De taken van de Selectie- en Benoemingscommissie betreffen de van Aandeelhouders vastgestelde beloningsbeleid). volgende onderwerpen: Het opmaken van het remuneratierapport over het gevoerde Het opstellen van selectiecriteria en benoemingsprocedures beloningsbeleid, zoals vast te stellen door de Raad van inzake commissarissen en bestuurders van de vennootschap. Commissarissen. De periodieke beoordeling van omvang en samenstelling van de Raad van Commissarissen en het bestuur en het opstellen van de profielschets. Activiteiten 2011 Gedurende 2011 is de Remuneratiecommissie tweemaal De periodieke beoordeling van het functioneren van de individuele bijeengeweest. Tevens heeft de commissie buiten de vergaderingen commissarissen en bestuurders en het daarover rapporteren aan om regelmatig overleg gevoerd. de Raad van Commissarissen. Het voorstellen voor (her)benoemingen. Op 21 januari 2011 heeft de Buitengewone Algemene Vergadering Het toezicht op het beleid van het bestuur inzake selectiecriteria van Aandeelhouders het voorstel van de Raad van Commissarissen en benoemingsprocedures voor het hoger management van de aangenomen om het beloningsbeleid voor de Raad van Bestuur te vennootschap. wijzigen. Dit voorstel was gebaseerd op een door de Remuneratie commissie geformuleerd advies om de berekeningsmethode voor de Activiteiten 2011 kwantitatieve maatstaven van het variabele korte- en langetermijn In 2011 is de Selectie- en Benoemingscommissie eenmaal bijeen element te vereenvoudigen. geweest en heeft daarnaast meermalen telefonisch beraad gehouden. De Selectie- en Benoemingscommissie heeft in het De Remuneratiecommissie heeft onder meer: verslagjaar overleg gepleegd over een evenwichtige samenstelling zich op de hoogte gesteld van de meest recente Nederlandse en van de Raad van Bestuur en de samenstelling en omvang van de internationale Corporate Governance-ontwikkelingen; Raad van Commissarissen beoordeeld, met inachtneming van de Profielschets en het Rooster van Aftreden. een beloningsonderzoek opgestart omtrent het beloningsbeleid In het verslagjaar betrof dit de voorbereiding van de volgende voor commissarissen in de Nederlandse markt; selecties en herbenoemingen: scenarioanalyses uitgevoerd.
jaarverslag 2011— Boskalis
Taken en verantwoordelijkheden Remuneratiecommissie
jaarverslag 2011— Boskalis
VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
28
De Selectie- en Benoemingscommissie heeft na het overlijden van de heer H. Heemskerk, voorzitter van de Raad van Commissarissen, de invulling van de aldus ontstane vacature ter hand genomen. De Raad van Commissarissen heeft gelijktijdig de aandeelhouders en de Ondernemingsraad geïnformeerd over de ontstane vacature. De Selectie- en Benoemingscommissie heeft aan de Raad van Commissarissen op grond van de Profielschets van de Raad van Commissarissen de heer Hessels voorgesteld als kandidaat. De voordracht was gebaseerd op de brede bestuurlijke ervaring die de heer Hessels heeft opgedaan bij een divers palet aan internationale beursgenoteerde bedrijven. De Raad van Commissarissen heeft dit voorstel van de Selectie- en Benoemings commissie overgenomen en op 17 augustus 2011 voorgelegd aan de Buitengewone Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De Buitengewone Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft de heer Hessels per deze datum benoemd voor een periode van vier jaar. Vervolgens heeft de Raad van Commissarissen de heer Hessels aangewezen als voorzitter.
Voorts heeft de Selectie- en Benoemingscommissie de herbenoeming van de heer T.L. Baartmans als lid van de Raad van Bestuur besproken. De heer Baartmans is voor de eerste maal als zodanig benoemd in 2007. De Raad van Commissarissen heeft het voorstel tot herbenoeming overgenomen en heeft na daartoe het oordeel gevraagd te hebben van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders de heer Baartmans op 12 mei 2011 voor een periode van vier jaar herbenoemd als lid van de Raad van Bestuur. De vennootschap heeft voor de heer Hessels en de heer Van Wiechen in het verslagjaar een introductieprogramma over de vennootschap verzorgd. NEDERLANDSE CORPORATE GOVERNANCE CODE
Sinds de invoering van de Nederlandse Corporate Governance Code (de “Code”) in 2004 worden tijdens vergaderingen van de Raad van Commissarissen de in de Code verwoorde beginselen van deugdelijk ondernemingsbestuur en best practice-bepalingen regelmatig aan de orde gesteld. De hoofdlijnen van het Corporate De heer Van der Vorm heeft in het verslagjaar aangegeven niet voor Governance beleid bij Boskalis staan vermeld op de pagina’s 54 herbenoeming als lid van de Raad van Commissarissen en 55 van dit jaarverslag. beschikbaar te zijn. De Raad van Commissarissen heeft gelijktijdig de aandeelhouders en de Ondernemingsraad op de hoogte gesteld Naar het oordeel van de Raad van Commissarissen is voldaan aan van het ontstaan van deze vacature. De Selectie- en Benoemings het in de Code bepaalde ten aanzien van de onafhankelijkheid van commissie heeft aan de hand van de Profielschets van de Raad de commissarissen. Als niet-onafhankelijk in de zin van de Code van Commissarissen zijn opvolging besproken en heeft de heer beschouwt de Raad van Commissarissen de heer J. van Wiechen. J. van Wiechen als kandidaat aan de Raad van Commissarissen voorgedragen, gezien zijn ervaring bij een aantal (internationale) Buiten aanwezigheid van het bestuur heeft de Raad van bedrijven. De Raad van Commissarissen heeft deze voordracht Commissarissen het functioneren van de Raad van Bestuur overgenomen en heeft de Algemene Vergadering van Aandeel besproken en dat van de individuele bestuurders. Daarnaast is houders op 12 mei 2011 voorgesteld de heer Van Wiechen voor het functioneren van de Raad van Commissarissen en van de een periode van vier jaar als lid van de Raad van Commissarissen individuele commissarissen besproken tegen de achtergrond van te benoemen. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders de Profielschets. Deze evaluatie heeft plaatsgevonden door middel heeft dit voorstel aangenomen. van een questionnaire en collectieve en bilaterale gesprekken tussen de Raad van Commissarissen, de voorzitter van de Raad van Op grond van het rooster van aftreden van de Raad van Commissarissen en de individuele leden van de Raad van Bestuur. Commissarissen was de benoemingstermijn van de heer Van Woudenberg in 2011 afgelopen. De Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen wil haar waardering uitspreken voor heeft de aandeelhouders en de Ondernemingsraad gelijktijdig de betoonde inzet van de Raad van Bestuur en alle werknemers van over het ontstaan van deze vacature geïnformeerd. De heer Van de onderneming en complimenteert hen met het in 2011 behaalde Woudenberg heeft te kennen gegeven beschikbaar te zijn voor resultaat. herbenoeming. De Raad van Commissarissen heeft de heer Van Woudenberg voorgedragen aan de Algemene Vergadering Papendrecht/Sliedrecht, 14 maart 2012 van Aandeelhouders ter herbenoeming als lid van de Raad van Commissarissen. De voordracht tot herbenoeming was gestoeld Raad van Commissarissen op het feit dat de heer Van Woudenberg een uitgebreide ervaring heeft als lid van de Raad van Commissarissen en de deskundige mr. J.M. Hessels, voorzitter wijze waarop hij invulling geeft aan dat lidmaatschap. De H.J. Hazewinkel RA, vicevoorzitter aanbeveling om de heer Van Woudenberg te benoemen was mr. M.P. Kramer conform de wet en de statuten van de Vennootschap, waarin is drs. M. Niggebrugge voorgeschreven dat de Raad van Commissarissen een door de drs. J. van Wiechen Ondernemingsraad aanbevolen persoon op de voordracht plaatst mr. C. van Woudenberg voor een derde van het aantal leden van de Raad van Commissarissen. De Ondernemingsraad steunde de voordracht tot herbenoeming van de heer Van Woudenberg ten volle. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft de heer Van Woudenberg op 12 mei 2011 voor een periode van vier jaar benoemd.
jaarverslag 2011— Boskalis
29
30
jaarverslag 2011— Boskalis
EEN WERELDLEIDER OP HET GEBIED VAN TERMINAL SERVICES
31
Loek Kullberg, Directielid Smit Lamnalco: "Smit Lamnalco zal echt een wereldspeler zijn op het gebied van terminalactiviteiten, dat wil zeggen het aan- en afmeren van olie- en gastankers. Wij zien ook veel nieuwe kansen op het gebied van ondersteunende dienstverlening aan de mijnbouwindustrie. Wij willen ons aanbod in alle sectoren uitbreiden, door bijvoorbeeld diensten aan te gaan bieden zoals inspectie en onderhoud onder water, loodsdiensten, en laden en lossen." "Wij willen onze klanten ook meerwaarde bieden door terminalexploitanten te ondersteunen bij hun streven om overal ter wereld commerciële risico's te beheersen en te beperken. Hierbij gaat het dan onder andere om activiteiten in afgelegen gebieden. Risicodeling zal steeds belangrijker worden binnen onze dienstverlening.”
thematekst
De oprichting van Smit Lamnalco (een joint venture waarin Boskalis 50% van de aandelen houdt) is een feit. Smit Lamnalco is opgericht om de sterke kanten van SMIT Terminals en Lamnalco zo goed mogelijk te benutten. Met het samengaan ontstaan aanzienlijke operationele en commerciële synergieën. Zo is Lamnalco vooral een sterke speler in West-Afrika en het Midden-Oosten, terwijl SMIT Terminals een breder speelveld heeft, dat hier een mooie aanvulling op vormt. Het resultaat van de fusie is een marktleider met een omvangrijke vloot van 177 schepen en een omzet van rond de USD 300 miljoen. Smit Lamnalco heeft nu een zeer sterke marktpositie, met activiteiten in meer dan 30 landen. Het nieuwe bedrijf opereert wereldwijd.
jaarverslag 2011— Boskalis
"Wij zijn ervan overtuigd dat Smit Lamnalco, verzekerd van de sterke support van Boskalis, binnen de olie- en gasindustrie en de mijnbouw industrie de voorkeursaanbieder is voor sleepdiensten aan terminals en voor ondersteunende dienstverlening."
jaarverslag 2011— Boskalis VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR
32
34
marktontwikkelingen
35
FINANCIËLE GANG VAN ZAKEN
44
OPERATIONeLE GANG VAN ZAKEN
48
CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY
49
RISICOBEHEER
54
CORPORATE GOVERNANCE
56
VOORUITZICHTEN VOOR HET KOMENDE JAAR
57
BESTUURDERSVERKLARING
jaarverslag 2011— Boskalis
VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR
33
34
MARKTONTWIKKELINGEN
jaarverslag 2011— Boskalis
VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR
De markten waarop Boskalis actief is worden voor de lange termijn gedreven door groei van de wereldhandel, energie consumptie, wereldbevolking en de gevolgen van klimaat verandering.
Voor de korte termijn is sprake van een stagnatie in de vraag en van een toestroom aan nieuwe productiecapaciteit in een aantal van onze markten. Dit vertaalt zich in druk op volume en marges. Wel zien wij in meerdere regio’s in de wereld en in verschillende marktsegmenten klanten die volop initiatieven ontwikkelen voor nieuwe, en veelal ook omvangrijke maritieme infrastructuurprojecten. Dit geldt in het bijzonder voor energieen grondstoffen gerelateerde projecten in Zuid-Amerika, West-Afrika en Australazië. De marktontwikkelingen in de offshore-markt zijn van belang voor een substantieel deel van onze business. In het verlengde van de vraag naar en de aanleg van nieuwe olie- en LNG import- en exportterminals, wordt een groei van de terminalactiviteiten (Smit Lamnalco) voorzien. Verder zijn de ontwikkelingen bij Transport, Heavy Lift en Subsea voor een groot deel afhankelijk van het aantrekken van de vraag vanuit de energiemarkten, in het bijzonder die van de offshore-markt in Noordwest-Europa, Brazilië en Zuidoost-Azië. Wij zijn positief gestemd over de ontwikkelingen in de Offshore-markt op de middellange termijn.
35
Financiële gang van zaken Koninklijke Boskalis Westminster N.V. heeft over 2011 een recordomzet behaald van EUR 2,8 miljard (2010: EUR 2,7 miljard). De nettowinst nam af tot EUR 254 miljoen (2010: EUR 311 miljoen), waarbij in het resultaat in 2010 bijzondere baten ter hoogte van EUR 33,6 miljoen voor belasting waren opgenomen. Ondanks de lagere nettowinst is Boskalis voornemens het dividend gelijk te houden op EUR 1,24 per aandeel. Door de toegenomen onzekerheden op de internationale markten duurt de terughoudendheid met betrekking tot investeringsbeslissingen door opdrachtgevers voort. Dit heeft geresulteerd in druk op marges en bezetting van materieel. Hierdoor is de EBITDA afgenomen tot EUR 591 miljoen (2010: EUR 622 miljoen) en het bedrijfsresultaat (EBIT) tot EUR 354 miljoen (2010: EUR 402 miljoen). Bij de kernactiviteit Baggeren & Grondverzet werd het lagere resultaat positief beïnvloed door de financiële afwikkeling van reeds opgeleverde projecten. De overige activiteiten realiseerden een stabiel of licht hoger bedrijfsresultaat, ten dele door de volledige consolidatie van SMIT. De omvang van de orderportefeuille vertoonde een stijging en bedroeg per jaareinde EUR 3.489 miljoen (ultimo 2010: EUR 3.248 miljoen). In vergelijking met de orderportefeuille van medio 2011 en gecorrigeerd voor (de)consolidatie-effecten was het orderboek per jaareinde licht hoger.
Operationele en financiële ontwikkelingen Omzet geassocieerde deelnemingen en pas vanaf het tweede kwartaal volledig geconsolideerd. In het vierde kwartaal 2011 is de verkoop van de SMIT terminalactiviteiten aan Lamnalco en de acquisitie van MNO Vervat succesvol afgerond. Deze twee transacties hebben per saldo geen materieel effect op de omzet en het resultaat gehad.
De omzet steeg in het verslagjaar met 5% tot EUR 2,80 miljard (2010: EUR 2,67 miljard). Deze toename is volledig toe te schrijven aan het consolidatie-effect van SMIT. De resultaten van SMIT zijn over 2011 voor het eerst volledig geconsolideerd. In 2010 was het SMIT resultaat in het eerste kwartaal nog op basis van een pro rata belang verantwoord als resultaat van 2011
2010
1.835
1.801
Harbour Towage
233
155
Salvage, Transport & Heavy Lift
376
296
Terminaldiensten
156
148
Maritieme Infrastructuur
197
265
Naar segment
156
197
4
Niet-gealloceerde groepsomzet
(in miljoenen EUR)
4
9
2.801
2.674
2011
2010
Nederland
633
517
Rest van Europa
494
585
Australië / Azië
690
626
Midden-Oosten
318
370
Afrika
296
228
Noord- en Zuid-Amerika
370
348
2.801
2.674
Niet-gealloceerde groepsomzet Groep
Naar geografisch gebied
Maritieme Infrastructuur
376
Terminaldiensten Salvage, Transport & Heavy Lift Harbour Towage
233
1.835
370
633
(in miljoenen EUR)
Groep
Baggeren & Grondverzet
Noord- en Zuid-Amerika Afrika
296
Midden-Oosten Australië / Azië Rest van Europa
318
494
690
Nederland
jaarverslag 2011— Boskalis
Baggeren & Grondverzet
36 orderportefeuille
Resultaat Het bedrijfsresultaat (EBIT) kwam in 2011 uit op EUR 354 miljoen (2010: EUR 402 miljoen). segmentresultaten
2011
2010
(in miljoenen EUR)
266,9
320,5
Harbour Towage
29,3
23,2
Salvage, Transport & Heavy Lift
43,2
43,0
Terminaldiensten
25,0
22,3
Maritieme Infrastructuur
30,4
28,9
VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR
Baggeren & Grondverzet
Niet-gealloceerde groepskosten
–40,7
–36,0
Groep
354,1
401,9
De daling van het bedrijfsresultaat is vooral veroorzaakt door het lagere resultaat bij Baggeren en Grondverzet. Dit lagere resultaat komt voor een belangrijk deel voort uit de gewijzigde markt omstandigheden, waarbij de bezetting van de schepen en de marges onder druk staan. Daarenboven is dit segmentresultaat in 2010 positief beïnvloed door een bedrag van EUR 33,6 miljoen, verbandhoudend met de afwikkeling van langlopende verzekeringsen andere materieel-gerelateerde claims.
31 dec 2010
2.307
1.923
(in miljoenen EUR)
Baggeren & Grondverzet
-
-
Salvage, Transport & Heavy Lift
182
162
Terminaldiensten
590
677
Maritieme Infrastructuur
410
486
3.489
3.248
Harbour Towage
Groep
Baggeren & Grondverzet Aanleg en onderhoud van havens en vaarwegen, landaanwinning, kust- en rivieroeverbescherming, droog grondverzet, offshoredienstverlening voor de olie- en gasindustrie, grondverbetering en rotsfragmentatie onder water. 2011
2010
1.835
1.801
(in miljoenen EUR)
Omzet Bedrijfsresultaat Orderportefeuille
267
321
2.307
1.923
Omzet Het bedrijfsresultaat exclusief resultaat geassocieerde deelnemingen De omzet in het segment Baggeren & Grondverzet bedroeg en vóór rente, belastingen, afschrijvingen, amortisaties en EUR 1.835 miljoen (2010: EUR 1.801 miljoen). De activiteiten bijzondere waardeverminderingen (EBITDA) kwam uit op van MNO Vervat, die medio december zijn overgenomen, EUR 590,5 miljoen (2010: EUR 621,5 miljoen). hebben voor EUR 12 miljoen aan de omzet bijgedragen. Met ingang van 2012 zullen de drooggrondverzetactiviteiten niet Nettowinst langer in dit segment worden opgenomen, maar in het nieuwe Het gerealiseerde bedrijfsresultaat bedroeg EUR 354 miljoen. segment Droge Infrastructuur. Daarin zullen, naast de droog Na per saldo financieringslasten van EUR 40,4 miljoen en grondverzetprojecten van Boskalis, ook de droge infrastructuur EUR 2,0 miljoen resultaat uit deelnemingen, resulteerde een winst activiteiten van MNO Vervat worden ondergebracht. voor belasting van EUR 316 miljoen. De nettowinst toerekenbaar aan aandeelhouders bedroeg EUR 254 miljoen (2010: Omzetverdeling naar markt 2011 2010 EUR 311 miljoen). (in miljoenen EUR) Orderportefeuille In de loop van 2011 werd voor, per saldo, EUR 2.620 miljoen aan nieuw werk aangenomen, breed gespreid over de wereld en over de verschillende marktsegmenten. Als gevolg van de acquisitie van MNO Vervat zijn daarenboven de door MNO Vervat gehouden contracten in de orderportefeuille opgenomen in het segment Baggeren & Grondverzet. De (omzet)waarde van deze contracten bedroeg per ultimo 2011 EUR 527 miljoen. Daar tegenover stond een deconsolidatie effect van EUR 105 miljoen in de orderporte feuille van Terminaldiensten in verband met de verkoop van SMIT Terminals aan Lamnalco, welke voor 50 % in de consolidatie is opgenomen.
jaarverslag 2011— Boskalis
31 dec 2011
Thuismarkten in Europa
588
572
Thuismarkten buiten Europa
191
118
Internationale projecten
882
873
Specialistische nichediensten
174
238
1.835
1.801
Thuismarkten
De omzet op de thuismarkten bedroeg EUR 779 miljoen (2010: EUR 690 miljoen). De omzet op de Europese thuismarkten (Nederland, Duitsland, Verenigd Koninkrijk, Nordic landen) steeg met 3% tot EUR 588 miljoen (2010: EUR 572 miljoen). Projecten die aan deze omzet bijdroegen in Nederland waren onder andere Maasvlakte 2 en kustbeschermingsprojecten langs de Zuid Hollandse kust (Zandmotor en Delflandse kust) en de Waddeneilanden (Ameland). In de overige Europese thuismarkten is aan een groot De omvang van de totale orderportefeuille bedroeg eind 2011 aantal onderhoudsprojecten in havens en waterwegen gewerkt, EUR 3.489 miljoen (ultimo 2010: EUR 3.248 miljoen). In vergelijking evenals aan enkele kustbeschermingsprojecten in het Verenigd met de orderportefeuille van medio 2011 en gecorrigeerd voor de Koninkrijk. Buiten Europa steeg de thuismarktomzet (Nigeria en (de)consolidatie-effecten van MNO Vervat en SMIT Terminals was Mexico) met 62% tot EUR 191 miljoen (2010: EUR 118 miljoen). het orderboek per jaareinde licht hoger. In Mexico droeg vooral het project Cuyutlán bij aan de omzet. De grootste groei was echter afkomstig uit Nigeria, waar het activiteitenniveau, na enkele wat meer rustige jaren, weer is toegenomen.
37
Internationale projectenmarkt
De omzet op de internationale projectenmarkt was, met EUR 882 miljoen, licht hoger dan het voorgaande jaar (2010: EUR 873 miljoen). De projecten zijn breed gespreid over de marktsegmenten en de wereld, waarbij projecten in Australazië en Midden- en Zuid-Amerika thans de grootste bijdrage leveren aan de omzet. Specialistische nichediensten
De omzet van de specialistische nichediensten was, met EUR 174 miljoen, lager dan het voorgaande jaar (2010: EUR 238 miljoen). Evenals in 2010 is door Boskalis Offshore aan het Nordstreamproject gewerkt, zijn diverse stenenwerken, met de inzet van valpijpschepen, uitgevoerd. In het tweede halfjaar van 2011 is begonnen aan een kabellegcontract in Zuid-Argentinië. Daarnaast is in 2011 goede vooruitgang geboekt op het zeven jaar durende Fox River-project, waarbij de met PCB verontreinigde baggerspecie uit de Fox River in Wisconsin (Verenigde Staten) wordt gescheiden en verwerkt. Vlootontwikkelingen
Door een goede bezetting van de hoppervloot in het tweede halfjaar is, na een zwak eerste halfjaar, de jaarbezetting uit gekomen op een niveau van 39 weken (2010: 43 weken). Door de lastige marktomstandigheden kost het aanzienlijke moeite om een goede materieelbezetting veilig te stellen tegen aanvaardbare projectmarges en/of risico’s. Vooral in de lagere bezetting van de cuttervloot, die in 2011 is uitgekomen op 19 weken (2010: 27 weken), is dit merkbaar geweest. In januari 2012 is het nieuwe valpijpschip ‘Rockpiper’ in Singapore gedoopt. Het schip zal voornamelijk voor offshore-activiteiten worden ingezet en wordt eind maart 2012 opgeleverd. De orderportefeuille voor dit schip bedraagt inmiddels meer dan een jaar bezetting.
31 dec 2011
(in miljoenen EUR)
1.045
628
108
133
Internationale projecten
864
965
Specialistische nichediensten
290
197
2.307
1.923
Thuismarkten in Europa Thuismarkten buiten Europa
In de olie- en gasmarkt werden diverse projecten in Nigeria aangenomen en werd ondermeer op lopende projecten in Australazië meerwerk verkregen. In de loop van 2011 zijn meerdere kabellegcontracten verworven, waaronder een contract voor het leggen en afdekken van twee nieuwe stroomkabels tussen de eilanden Java en Bali in Indonesië en een telecom glasvezelkabel in Zuid-Argentinië. In Suriname werd een bijzonder werk aangenomen voor het delven van bauxiet, gebruikmakend van een cutterzuiger. In het marktsegment havens werd een omvangrijk havenproject verkregen voor de aanleg van een nieuwe haven bij het Complex Superporto do Açu in Brazilië en werd voor Sydney Port in Canada een havenontwikkelingsproject aangenomen en uitgevoerd. Verder werden diverse haven- en waterweg-onderhoudsprojecten aangenomen in de verschillende thuismarkten. In het marktsegment landaanwinning en kustbescherming werd begin januari het Punta Pacifica project, de aanleg van een kunstmatig eiland voor de kust bij Panama-Stad, verworven. Tot slot verkreeg Boskalis begin november de opdracht om het Waterfront in de gemeente Harderwijk opnieuw te gaan ontwikkelen. Eind 2011 stond voor EUR 2.307 miljoen aan werk uit in de order portefeuille (ultimo 2010: EUR 1.923 miljoen). Harbour Towage Aan- en afmeren van zeeschepen, assistentie verlenen aan speciale objecten en havendiensten. 2011
Segmentresultaat Het resultaat (EBIT) van het segment Baggeren & Grondverzet bedroeg EUR 267 miljoen (2010: EUR 321 miljoen). Naast de gewijzigde marktomstandigheden, wordt deze daling verklaard door bijzondere baten van EUR 33,6 miljoen die in het resultaat over 2010 waren opgenomen. Deze baten betroffen de afwikkeling van enkele langlopende verzekerings- en andere materieelgerelateerde claims. Ook in 2011 is het resultaat positief beïnvloed door de afwikkeling van projecten, met name in het Midden Oosten, die reeds eerder technisch waren afgesloten. Orderportefeuille
31 dec 2010
2010*
(in miljoenen EUR)
Omzet Bedrijfsresultaat
233
155
29,3
23,2
* Activiteiten van SMIT vanaf het tweede kwartaal geconsolideerd
Omzet Boskalis is actief in dit segment middels SMIT Harbour Towage (geconsolideerd vanaf het tweede kwartaal 2010), in ondermeer Rotterdam, België, Brazilië, Panama, Canada, Australië en Singapore. De omzet over 2011, inclusief de proportionele consolidatie van deelnemingen, bedroeg EUR 233 miljoen (2010 drie kwartalen: EUR 155 miljoen).
In 2011 werd, per saldo, voor EUR 1.692 miljoen aan nieuw werk aangenomen. Daarenboven zijn door MNO Vervat gehouden Het in 2010 ingezette herstel, met het aantrekken van vrachtvolumes contracten, met een (omzet)waarde van EUR 527 miljoen, in de in de zeevaart, heeft zich in delen van de markt voortgezet. De orderportefeuille opgenomen. vrachttarieven voor zowel de containerscheepvaart als het bulktransport zijn echter in de loop van 2011 verder onder druk komen te staan. Desondanks was er voor SMIT alleen in de havens van Rotterdam en Antwerpen sprake van een verminderd activiteitenniveau.
jaarverslag 2011— Boskalis
De verdere groeivooruitzichten in Nigeria zijn hoopgevend, alhoewel de zorg bij de grote olie- en gasmaatschappijen over de algehele stabiliteit in het land nog altijd tot terughoudendheid leidt bij het nemen van grote investeringsbeslissingen.
Orderportefeuille verdeling naar markt
VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR
38
Medio maart heeft Boskalis het resterende belang van 50% in SMIT Rebras in Brazilië verworven. Nadien is besloten om verder te investeren in 12 nieuwe sleepboten voor deze groeimarkt, waarvan er inmiddels zes besteld en in aanbouw zijn. Vooruitlopend op het gereedkomen van deze boten zijn vier voorloopschepen (frontrunners) ingezet in de havens van Victoria en Rio Grande, waarmee een bijdrage is geleverd aan de omzetgroei. De havensleepactiviteiten in Argentinië zijn, gelet op de aanhoudend teleurstellende resultaten, beëindigd. Eind oktober heeft SMIT de concessie verkregen voor het exclusief leveren van havensleepdiensten in de haven van Zeebrugge (België) voor een periode van 7 jaar. Op basis van vrachtvervoersprognoses vertegenwoordigt de concessie een totale omzet van circa EUR 90 miljoen.
De ‘spotmarkt’ in Noordwest Europa trok in 2011 aan, terwijl de uit aflopende contracten vrijgekomen capaciteit ingezet in het Verre en Midden-Oosten, slechts moeizaam en tegen relatief lage tarieven kon worden ingezet op nieuwe contracten. Een deel van deze laatstgenoemde activiteit is, in het kader van de verkoop van de SMIT Terminal-activiteiten, eveneens aan Lamnalco verkocht.
Segmentresultaat
Segmentresultaat
Het bedrijfsresultaat, inclusief de proportionele consolidatie van deelnemingen, was EUR 29,3 miljoen (2010 drie kwartalen: EUR 23,2 miljoen). De activiteiten in Rotterdam, België, Brazilië en Canada droegen goed bij aan dit resultaat. Het bedrijfsresultaat werd negatief beïnvloed door de kosten van de beëindiging van de activiteiten in Argentinië.
Het bedrijfsresultaat, inclusief de proportionele consolidatie van deelnemingen, bedroeg EUR 43,2 miljoen (2010 drie kwartalen: EUR 43,0 miljoen). Het resultaat is negatief beïnvloed door een impairmentlast van EUR 7,2 miljoen op een drietal schepen van Transport.
De drijvende bokken (Heavy Lift) waren in 2011 zeer matig bezet, met forse onderbezettingresultaten als gevolg. Bij de Subsea duikactiviteiten, waar inmiddels twee diving support vessels worden ingezet, was sprake van een redelijk druk jaar, met een aantrekkende vraag naar inspectie, reparatie & onderhoudsdiensten vanuit de olie- en gasindustrie.
Orderportefeuille SALVAGE, TRANSPORT & HEAVY LIFT Salvage: emergency response, wrakopruiming, milieuzorg en advisering. Transport: chartering, verhuur van werkschepen, zwaar transport en (oceaan)sleepdiensten. Heavy Lift: hijswerkzaamheden, maritieme projecten, maritieme ondersteuning en subsea-activiteiten. 2011
2010*
376
296
Bedrijfsresultaat
43,2
43,0
Orderportefeuille
182
162
De orderportefeuille nam toe tot EUR 182 miljoen (ultimo 2010: EUR 162 miljoen). De portefeuille bestaat thans voornamelijk uit langlopende transportcontracten. Terminaldiensten Sleep- en afmeerdiensten, onderhoud boven en onder de waterlijn en aanverwante maritieme en managementdiensten voor offshore en onshore olie- en gasterminals.
(in miljoenen EUR)
Omzet
* Activiteiten van SMIT vanaf het tweede kwartaal geconsolideerd
Omzet
jaarverslag 2011— Boskalis
Boskalis is actief in dit segment middels de betreffende activiteiten van SMIT. De omzet over 2011, inclusief de proportionele consolidatie van deelnemingen, bedroeg EUR 376 miljoen (2010 drie kwartalen: EUR 296 miljoen). Bij Salvage is, door een goede combinatie van emergency response en wrakopruimings-projecten, een goed jaar afgesloten. Begin van het jaar is met succes een gedeeltelijk gezonken groot containerschip voor de kust van Mumbai, India, opgedreven. Voor de kust van Indonesië is verder gewerkt aan het bergen van de gezonken car carrier Hyundai 105. Het scheepswrak wordt in stukken gezaagd, waarna de wrakdelen worden afgevoerd. Op 13 januari 2012 is het cruiseschip Costa Concordia, nabij het Italiaanse eiland Giglio, tegen de rotsen op haar zij gekapseisd. Kort daarna verkreeg SMIT, met een lokale partner, de opdracht om de olie uit het schip te verwijderen. Bij het ter perse gaan van het jaarverslag bevonden de werkzaamheden zich in een afrondende fase. De Transportactiviteiten, die voornamelijk worden verricht voor de olie- en gasindustrie, toonden een wisselend beeld.
2011
2010*
(in miljoenen EUR)
156
148
Bedrijfsresultaat
25,0
22,3
Orderportefeuille
590
677
Omzet
* Activiteiten van SMIT vanaf het tweede kwartaal geconsolideerd
Omzet Boskalis was in 2011 actief in het segment Terminaldiensten middels SMIT Terminals en het 50% belang in Lamnalco. Medio 2011 is bekendgemaakt dat een groot deel van de activiteiten van SMIT Terminals verkocht zouden worden aan Lamnalco, waarin Boskalis een 50% belang houdt. Begin oktober is deze verkoop geëffectueerd. Sedertdien betreft dit segment hoofdzakelijk het aandeel van 50% van Boskalis in de activiteiten van Lamnalco. In 2011 steeg de omzet van Terminaldiensten naar EUR 156 miljoen (2010: EUR 148 miljoen). Exclusief de bijdrage van SMIT Terminals kwam de omzet in 2011 uit op EUR 84,8 miljoen (2010: EUR 75,8 miljoen). De omzetgroei van Lamnalco is ondermeer toe te schrijven aan een tweetal nieuwe contracten in Sierra Leone. Segmentresultaat Het bedrijfsresultaat, inclusief de proportionele consolidatie van deelnemingen, steeg in 2011 tot EUR 25,0 miljoen (2010: EUR 22,3 miljoen). Het resultaat is, vooral bij SMIT Terminals,
39
negatief beïnvloed doordat er slechts beperkte mogelijkheden waren om schepen, voorafgaand aan de inzet op nieuwe langetermijncontracten, in te zetten op de spotmarkt.
Holding Niet-toegewezen activiteiten hoofdkantoor 2011
Orderportefeuille
2010*
(in miljoenen EUR)
Door de verkoop van de activiteiten van SMIT Terminals is ook het bijbehorende orderboek voor 50% gedeconsolideerd. De omvang van de orderportefeuille is daardoor met EUR 105 miljoen afgenomen, waarmee de eindejaarsstand is uitgekomen op EUR 590 miljoen (ultimo 2010: EUR 677 miljoen).
Omzet Bedrijfsresultaat
4,0
9,1
–40,7
–36,0
* Activiteiten van SMIT vanaf het tweede kwartaal geconsolideerd
Segmentresultaat Maritieme Infrastructuur Maritieme infrastructuur-gerelateerde dienstverlening en projecten, waaronder het aanleggen van kademuren, aanlegsteigers, golfbrekers, waterzuiveringsinstallaties, rioleringen, dammen en bruggen. Industriële constructie van o.a. krachtcentrales en ontziltingsinstallaties.
Het bedrijfsresultaat in de verslagperiode omvat vooral de gebruikelijke niet-toegewezen kosten van de hoofdkantoren van Boskalis en SMIT, evenals een aantal niet-toegewezen eenmalige lasten. Dit laatste betreft vooral kosten verband houdende met de acquisitie en integratie van SMIT. Overige financiële informatie
2011
2010
In 2011 bedroeg het totaal van afschrijvingen, amortisaties en bijzondere waardeverminderingen EUR 236 miljoen (2010: Omzet 197 265 EUR 220 miljoen). Deze toename is met name toe te schrijven aan Bedrijfsresultaat 30,4 28,9 de consolidatie van een extra kwartaal van SMIT (2010 drie Orderportefeuille 410 486 kwartalen) en de begin 2011 verworven additionele 50% van Rebras. In 2011 is, per saldo, een impairmentlast verantwoord op enkele eenheden materieel van EUR 6,4 miljoen (2010: EUR 8,7 miljoen). Omzet Het resultaat uit geassocieerde deelnemingen bedroeg De omzet in het segment Maritieme Infrastructuur wordt gerealiseerd EUR 2,0 miljoen. In 2010 bedroeg het resultaat EUR 25,0 miljoen, middels de strategische partner Archirodon, waarin Boskalis een waarvan het overgrote deel verband hield met een herwaarderings belang van 40% houdt. Archirodon realiseert vooral maritieme en resultaat op het in SMIT gehouden belang direct voorafgaand aan civiele werken, voor onder meer de olie- en gassector en de de gestanddoening van het publieke bod. elektriciteitsindustrie, in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Daarbij is vooral Saoedi-Arabië een belangrijke markt. De omzet Door het lagere resultaat nam ook de belastinglast in 2011 af, van Archirodon is in het verslagjaar gedaald, vooral als gevolg van tot EUR 54,7 miljoen (2010: EUR 77,1 miljoen). De relatieve de binnenlandse onrust in Egypte en vooral Libië. Daardoor zijn belastingdruk liep terug tot 17,3% (2010: 19,8%), mede doordat werkzaamheden aan projecten in uitvoering tijdelijk onderbroken verhoudingsgewijs een groter deel van het resultaat in landen met c.q. gestaakt. Het aandeel van Boskalis in de omzet van Archirodon een lagere belastingdruk werd gerealiseerd. bedroeg EUR 197 miljoen (2010: EUR 265 miljoen). (in miljoenen EUR)
Ondanks de daling van de omzet en de negatieve invloed op het resultaat van de bovengenoemde ontwikkelingen in Egypte en Libië, nam het bedrijfsresultaat in 2011 toe. Dit door de in het algemeen goede tot zeer goede resultaten op de projecten in de overige landen in de regio waar Archirodon werkzaam is. Dit betreft ondermeer werkzaamheden aan havens en kademuren in Koeweit en Qatar en aan spoorwegen en electriciteits- en ontziltings installaties in Saoedi-Arabië. De bijdrage van Archirodon aan het bedrijfsresultaat was EUR 30,4 miljoen (2010: EUR 28,9 miljoen).
Over 2011 bedroeg het rendement van het eigen vermogen 15,4% (2010: 21,7%). Investeringen en balans
In het verslagjaar is voor een totaalbedrag van EUR 292 miljoen geïnvesteerd. Belangrijke investeringen betroffen de bouw van het nieuwe valpijpschip ten behoeve van de olie- en gasindustrie en de offshore windmarkt, de ‘Rockpiper’. Het schip wordt eind maart 2012 opgeleverd. Het afgelopen jaar is bovendien geïnvesteerd in de modificatie van de mega cutter Taurus II. Ook is begonnen aan de herstelwerkzaamheden aan de WD Fairway, een 36.000 m3 mega hopper. Het schip zal naar verwachting in Orderportefeuille de loop van 2013 in de vaart worden genomen. Verdere Mede onder invloed van de ontwikkelingen in Noord-Afrika is de investeringen betroffen twee nieuwe multifunctionele kabelleg/ orderportefeuille afgenomen tot EUR 410 miljoen (ons 40% aandeel; offshore-schepen, de bouw van de Asian Hercules III (5.000 MT ultimo 2010: EUR 486 miljoen). drijvende bok in de Asian Lift JV) en diverse kleinere investeringen bij Terminaldiensten, Harbour Towage, Salvage en Transport. In 2011 is een aantal oudere baggerschepen, waaronder de Cornelia, Puerto Mexico, Atlantico en Alpha B uit de vaart genomen. De sloop hiervan vindt op een verantwoorde duurzame wijze plaats,
jaarverslag 2011— Boskalis
Segmentresultaat
40
VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR
bij gecertificeerde werven. Verder is het leasecontract voor de Amerikaanse sleephopperzuiger Stuyvesant aan het einde van het jaar beëindigd. Door de leeftijd van het schip en de beperkte mogelijkheden in de Amerikaanse markt, was het voortzetten van de leaseovereenkomst niet aantrekkelijk.
De rentedragende schulden bedroegen EUR 792 miljoen per 31 december 2011 en de netto schuldpositie kwam uit op EUR 410 miljoen (ultimo 2010: EUR 450 miljoen). Het grootste deel van de schuldenpositie bestaat uit langlopende US Private Placement (USPP) leningen en trekkingen onder de 3- en 5-jaars bankfaciliteit die is afgesloten, mede in het kader van de financiering van de acquisitie van SMIT. Boskalis heeft met het De investeringsverplichtingen per 31 december 2011 zijn bankensyndicaat en de USPP-kredietverschaffers afspraken gemaakt toegenomen tot EUR 193 miljoen (eind 2010: EUR 93 miljoen). Deze verplichtingen betreffen hoofdzakelijk de hierboven genoemde over een aantal convenanten waaraan Boskalis moet voldoen. Per 31 december 2011 wordt ruimschoots voldaan aan deze afspraken. investeringen, zes nieuwe sleepboten voor de Braziliaanse markt De belangrijkste convenanten zijn de netto-schuld : EBITDA ratio, en de uitbreiding van het hoofdkantoor in Papendrecht. met een limiet van 3, en de EBITDA : netto-rente ratio met een minimum van 4. Per 31 december 2011 bedroeg de netto-schuld : Aan acquisities is in het verslagjaar EUR 105,3 miljoen besteed. Dit betrof met name de verwerving van het 50% belang in Rebras EBITDA ratio 0,7 en de EBITDA : netto-rente ratio 16,6. en het volledige aandelenkapitaal van MNO Vervat. Uit de verkoop van de Terminalactiviteiten aan Lamnalco werd, per saldo, Dividendbeleid en -voorstel EUR 83 miljoen in contanten ontvangen. Van het transactiebedrag is door Lamnalco de helft gefinancierd middels een kapitaalstorting Uitgangspunt voor het dividendbeleid van Boskalis is het door de beide aandeelhouders en het restant middels een door beschikbaar stellen van 40% tot 50% van de nettowinst uit gewone Boskalis verstrekte overbruggingsfinanciering. Na de in 2012 te bedrijfsvoering als dividend. Binnen dit uitgangspunt streeft Boskalis realiseren herfinanciering van Lamnalco zal, per saldo, nogmaals voor de langere termijn naar een stabiele ontwikkeling van het EUR 83 miljoen in contanten worden ontvangen. Aan de verwerving dividend. Bij de keuze voor de vorm van het dividend (in contanten van de ontbrekende 2% van de aandelen SMIT werd EUR 20 miljoen en/of geheel of gedeeltelijk in aandelen) wordt rekening gehouden besteed. met de gewenste balansverhoudingen en de belangen van de aandeelhouders. In dat kader zal aan de op 10 mei 2012 te houden Algemene Vergadering van Aandeelhouders worden De cashflow is afgenomen tot EUR 497 miljoen voorgesteld om een dividend uit te keren van EUR 1,24 per aandeel (2010: EUR 532,5 miljoen). in de vorm van gewone aandelen, tenzij een aandeelhouder het verkiest een uitkering in contanten te willen ontvangen. De liquiditeiten per eind 2011 bedroegen EUR 383 miljoen. Het dividend zal vanaf 6 juni 2012 betaalbaar zijn. Daarvan was EUR 225 miljoen vrij beschikbaar en bevond EUR 152 miljoen zich bij deelnemingen en werken die in combinatie met derden worden uitgevoerd.
jaarverslag 2011— Boskalis
De solvabiliteit van de onderneming bedroeg 37,4% per 31 december 2011. Eind 2010 bedroeg de solvabiliteit 37,1%.
41
Overige ontwikkelingen MNO Vervat
SAAM
Boskalis heeft eind december de reeds aangekondigde overname van MNO Vervat afgerond. MNO Vervat heeft een vooraanstaande positie in de Nederlandse civiele infrastructuur markt en heeft zich in wegen, beton- en overige civiele constructies gespecialiseerd. Internationaal is MNO Vervat vooral actief in Suriname. Met het samengaan van Boskalis Nederland en MNO Vervat ontstaat een speler die in staat is een leidende rol te spelen in de top van de Nederlandse markt. Daarnaast verkrijgt Boskalis met MNO Vervat de benodigde kennis en expertise op het gebied van beton- en overige civiele constructies voor de internationale projecten. Hiermee kan worden ingespeeld op de toenemende vraag naar complete oplossingen voor complexe haven- en offshore projecten. Vergelijkbare expertise wordt binnen de groep op regionale schaal in het Midden-Oosten met Archirodon reeds zeer succesvol toegepast.
Begin november hebben Boskalis en Sudamericana Agencias Aereas y Maritimas S.A. (SAAM) aangegeven de mogelijkheden en kansen te verkennen om hun sleepactiviteiten in Noord- en Zuid-Amerika gezamenlijk voort te zetten. De voorgenomen samenwerking vindt plaats tussen de Noord- en Zuid-Amerikaanse havensleep activiteiten van SMIT en die van SAAM, een dochter van Compañía Sud Americana de Vapores (CSAV). Door de combinatie SMIT en SAAM zal een leidende dienstverlener van sleepactiviteiten in Midden en Zuid Amerika ontstaan. Als combinatie worden 45 havens in 9 landen bediend met een vloot van ruim 150 sleepboten. De samenvoeging zal naast operationele synergie voordelen, de gecombineerde marktposities in belangrijke mate versterken.
SMIT Lamnalco
jaarverslag 2011— Boskalis
Op 30 juni 2011 is een overeenkomst gesloten tussen Boskalis en haar mede-aandeelhouder in Lamnalco, de Saoedi-Arabische Rezayat Group, aangaande de verkoop van de terminal- en AHTS-transportactiviteiten van SMIT aan Lamnalco. Begin oktober is deze transactie geëffectueerd. Lamnalco heeft een belangrijk deel van de activiteiten overgenomen voor een bedrag van USD 434 miljoen. De helft daarvan is gefinancierd door middel van een kapitaalinbreng door de beide aandeelhouders; het restant door middel van een door Boskalis verstrekte lening. Deze lening zal in 2012, na realisatie van een herfinanciering van Lamnalco, worden afgelost. Lamnalco heeft alle terminalactiviteiten van SMIT overgenomen, uitgezonderd de terminalactiviteiten van Rebras (Brazilië) en van de joint-ventures in Egypte en Singapore (Keppel-SMIT). De gecombineerde activiteiten worden voortgezet onder de naam Smit Lamnalco en de organisatorische integratie zal in 2012 plaatsvinden.
42
jaarverslag 2011— Boskalis
NAM ONTMANTELINGS PROJECT
43
Wim Vogelaar, General Manager SMIT Marine Projects: “Het contract met de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) geeft aan waar we heen willen. Wij waren de hoofdaannemer bij dit ontmantelingsproject, waarvoor onder andere de beschermconstructie van de L13-gasbron onder water moest worden verwijderd. We zullen steeds vaker inschrijven op omvangrijke werkzaamheden, desgevraagd tegen een vaste aanneemprijs en met eindverantwoordelijkheid voor het hele proces: van prospects vinden, aanbesteden, contractonderhandelingen, engineering en voorbereiding tot en met de daadwerkelijke uitvoering.” “Het NAM-contract is een goed voorbeeld van nauwe samenwerking tussen SMIT en Boskalis. Het was mede dankzij de samenwerking dat we de zeer krappe deadline konden halen. We moesten binnen een paar weken tijd de beschermconstructie van een gasbron verwijderen. Er was weinig tijd, omdat dit gebied van het Nederlands Continentaal Plat, uit de kust bij Den Helder, vanaf eind oktober zou worden opengesteld als oefengebied voor de marine.”
thematekst
Boskalis en SMIT schrijven steeds vaker gezamenlijk in voor de installatie van nieuwe en de ontmanteling van oude olie- en gasplatforms. In de markt is hier veel vraag naar. Zo is er de afgelopen maanden een aantal ontmantelingsprojecten in de Noordzee uitgevoerd waarbij Boskalis en SMIT als hoofdaannemer optraden.
jaarverslag 2011— Boskalis
Voor dit project werd de drijvende bok ‘Taklift 7’ gemobiliseerd, die werd ondersteund door een sleepboot voor het ankeren. Hydronamic, het eigen ingenieursbedrijf van Boskalis, heeft een werkbaarheidsanalyse uitgevoerd met betrekking tot het gebied, het tijdschema en de materieelbeperkingen. Een surveyor van Boskalis was verantwoordelijk voor de positionering en SMIT Subsea leverde een Seaeye Tiger ROV ter ondersteuning van de werkzaamheden onder water. De gehele operatie verliep soepel, binnen budget en zonder overschrijding van het strakke tijdschema.
44
OPERATIONELE GANG VAN ZAKEN VEILIGHEID, GEZONDHEID, MILIEU EN KWALITEIT: SHE-Q
VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR
VEILIGHEID EN GEZONDHEID We hebben flinke vooruitgang geboekt met het aanscherpen van de Boskalis veiligheidsstandaard. Het veiligheidsprogramma NINA (No Injuries, No Accidents) is in 2010 breed geïntroduceerd in de organisatie. Het op waarden en regels gebaseerde programma heeft in positieve zin veel losgemaakt bij management en medewerkers. Welzijn en veiligheid van mensen staan nu centraal in onze van oudsher meer op techniek en productie georiënteerde organisatie. De acceptatie van het concept is hoog. Op alle locaties in de wereld is NINA inmiddels een begrip. Door middel van een uitgebreid trainings- en communicatieprogramma zijn de waarden van NINA tot leven gebracht. Medewerkers zijn zich ervan bewust dat zij kunnen worden aangesproken op hun verantwoordelijkheid en krijgen de gelegenheid om die verantwoordelijkheid te nemen. Het management is sterk gecommitteerd en steunt beslissingen om veiligheid en welzijn van medewerkers voor te laten gaan. De doelstelling voor 2011 om voor ieder schip en nieuw project een NINA-startup sessie te organiseren, is behaald. Risico-inventarisaties voorafgaand aan een project zijn standaardprocedure. Dit leidt ook tot dialoog met opdrachtgevers en onderaannemers over preventieve maatregelen om onveilige situaties te voorkomen. Veiligheidsprestatie
De transparantie over veiligheidsaspecten is sterk verbeterd. Het aantal incidenten en ongevallen met verzuim is sterk gedaald, terwijl het aantal preventieve meldingen van onveilige situaties is verdubbeld ten opzichte van 2010. De stijging van het aantal preventieve meldingen is positief, omdat het aangeeft dat medewerkers zich verantwoordelijk voelen voor een veilige werkomgeving. De Lost Time Injury Frequency, het aantal ongevallen met verzuim per 200.000 gewerkte uren (LTIF) daalde in 2011 verder naar 0,3 (0,7 in 2010). In dit cijfer zijn ook de ongevallen met verzuim bij onderaannemers meegenomen. In ons CSR-verslag 2011 gaan we uitgebreider in op deze rapportage en de analyse hierbij.
jaarverslag 2011— Boskalis
Technische standaard Tijdens de ontwikkeling van het NINA programma is in 2010 tevens een nieuwe technische standaard ontwikkeld voor al het varende Boskalis-materieel. Deze standaard is gebaseerd op een analyse van de ongevallen en incidenten. In een grootschalig programma dat eind 2012 voltooid moet zijn, wordt ieder baggerschip getoetst op afwijkingen van deze standaard en waar nodig worden aanpassingen gedaan. Harmonisatie SHE-Q beleid In 2011 zijn eveneens voorbereidingen gestart om het beleid ten aanzien van veiligheid, kwaliteit en milieu te harmoniseren met de SMIT-organisatie. Inventarisaties hebben plaatsgevonden naar de verschillen in beleid en structuur. Op basis hiervan is gekeken welke aspecten meerwaarde hebben om te harmoniseren. Onder andere gaat het hierbij om de wijze van rapporteren van incidenten, procedures voor het uitvoeren van risicoanalyses en -management en daarnaast een standaard ten aanzien van persoonlijke beschermingsmiddelen. Om de haalbaarheid te toetsen zijn diverse workshops georganiseerd met de managementteams van de business units in Nederland en Singapore. In eerste instantie wordt de harmonisatie van het beleid gericht op de projectgeoriënteerde bedrijfsonderdelen van SMIT.
45
Milieu
Onze doelstelling voor 2011 was om een rapportagestructuur op te zetten en te implementeren voor het brandstofverbruik van ons varend materieel en het energieverbruik van de kantoororganisatie om daarmee eenvoudig periodiek CO2-emissies te kunnen rapporteren. Hierin zijn we geslaagd. Een uitgebreidere toelichting hierop geven we in ons CSR-verslag.
stafafdelingen op één locatie gevestigd in Papendrecht. Waar mogelijk streven we naar bundeling van HR-contracten, zoals de leaseregeling, verzekeringen van medewerkers in het buitenland en de arbodienst in Nederland. Behalve verbetering van de service aan medewerkers en de vanzelfsprekende efficiëntievoordelen leidt dit ook tot aanzienlijke kostenbesparingen. Personeel
Integratie en ontwikkeling van gezamenlijke competenties heeft in 2011 alle aandacht gekregen in trainingsprogramma’s en kennisuitwisselingen. We hebben in de trainingsprogramma’s vooral gewerkt aan de verdere verbreding en versterking van managementcapaciteiten, contractuele kennis en commerciële vaardigheden. Bijvoorbeeld in de nieuwe opleidingen Tender coördinatie en Engineering Management en in de bestaande International Contracting Management Course via Tias Nimbas. PERSONEEL EN ORGANISATIE Het Boskalis Leadership Development Program is een succesvol ORGANISATIE voorbeeld hoe de integratie in de praktijk vorm krijgt. Twintig senior managers, ambassadeurs van de integratie van Boskalis en De integratie van de Boskalis en SMIT-organisaties en -activiteiten SMIT, zijn dit intensieve programma in 2010 gestart en hebben verloopt voorspoedig. Oorspronkelijk hadden wij onszelf drie dit in 2011 afgerond. Individuele ontwikkeling, teambuilding en jaar gegeven om een goed geoliede organisatie neer te zetten. het opbouwen van een intern netwerk stonden centraal. Door Op onderdelen lopen we echter beduidend voor op plan. deze kruisbestuiving en door samen te werken aan praktijkcases hebben zij ervaren dat er veel overeenkomsten zijn in denken Commerciële organisatie en doen tussen de activiteiten van onze bedrijven. De commerciële organisatie heeft al snel de synergiekansen Naast training en opleiding zien wij onderlinge kennisuitwisseling ingezien en weten te benutten. In de business komen de beide organisaties dichter bij elkaar en trekken deze gezamenlijk op naar als een belangrijk pad voor ontwikkeling. We stimuleren het opbouwen van interne netwerken. In 2011 zijn onder meer twee de markt. We streven ernaar samenhang te creëren door een kennisuitwisselingsdagen georganiseerd voor medewerkers en slagvaardige organisatiestructuur neer te zetten en activiteiten logisch te bundelen ten behoeve van onze commerciële activiteiten. projectmanagers in Transport, Heavy lift en Salvage. Het bundelen van onze offshore activiteiten vanuit Boskalis met de Personeelsbezetting olie- en gassectorgerelateerde activiteiten van SMIT is hiervan een goed voorbeeld. De verkoop van SMIT Terminals aan Lamnalco past Door de bundeling van activiteiten zijn wij voor de arbeidsmarkt eveneens in het streven om de commerciële kansen slagvaardig te aantrekkelijker geworden. Samen bereiken wij meer synergie op benutten. De voorbereiding van de integratie van beide bedrijven de arbeidsmarkt. Met onze twee krachtige merken richten we ons is direct na het besluit van de aandeelhouders hierover in juli 2011 met succes op de gemeenschappelijke doelgroep van maritieme professionals. met verve opgepakt. De integratie zal eind 2012 zijn afgerond. In verschillende belangrijke markten van Boskalis en SMIT zijn de Per eind 2011 was het totale personeelsbestand van Boskalis, organisaties in 2011 in gemeenschappelijke kantoorlocaties gevestigd. Dit geldt voor Singapore, Australië, Panama en Brazilië. inclusief onze deelnemingen, 13.935 medewerkers. Kwaliteit
Stafafdelingen
Eind 2011 zijn de voorbereidingen gestart om voor het kantooren walpersoneel van SMIT Nederland BV een Overgang van Onderneming te realiseren. Het gaat om 288 medewerkers die sinds 1 januari 2012 bij Boskalis in dienst zijn. Vanaf 1 januari 2012 nemen zij deel in het Boskalis Pensioenfonds. Alle stafafdelingen hebben wij inmiddels onder één aansturing gebracht. Om omvangrijke projecten op een eenduidige manier voor te bereiden en uit te voeren, hebben we een geïntegreerde organisatiestructuur voor projectmanagement ingericht. Het gaat dan vooral om risicomanagement, contractmanagement en planning. Vanaf medio 2012 worden de gezamenlijke commerciële- en
Ondernemingsraad De Ondernemingsraden van Boskalis (1) en SMIT (4) hebben eind 2011 verkiezingen uitgeschreven om te komen tot een gezamenlijke ondernemingsraad. Er is een medezeggenschap geformeerd die een goede vertegenwoordiging is van alle groepsmaatschappijen. In ons CSR-verslag doen wij uitgebreider verslag over onze sociale prestaties.
jaarverslag 2011— Boskalis
Ons plan was om de belangrijkste kansen en risico’s op de grote werken actiever te gaan managen. Hiervoor hebben wij beleid geformuleerd dat inhoudt dat de risicoanalyses uit de tenderfase worden doorgezet naar de werkvoorbereiding. Over de top vijf van kansen en risico’s wordt structureel gerapporteerd.
46
VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR
MATERIEEL De doelstelling van de afdeling Vlootmanagement was ook dit jaar om het materieel betrouwbaar en beschikbaar te hebben voor inzet op projecten. Gedurende het jaar zijn de voorbereidingen getroffen om het beheer van de vloot van Boskalis en SMIT samen te voegen. De opzet van de nieuwe afdeling, die Fleetmanagement gaat heten, is in een afrondende fase. In de nieuwe opzet is er voor gekozen om de specifieke kennis en kunde van beide afdelingen zoveel mogelijk te behouden. Daarnaast is er voor gekozen om het onderhoudssysteem Maximo ook in te zetten voor het onderhoud van de SMIT-vloot. In het hoofdstuk Strategie wordt een overzicht gegeven van het investeringsprogramma voor de vloot. Dit programma bestaat voornamelijk uit vervangingsinvesteringen voor de baggervloot en de toevoeging van nieuwe schepen voor de overige activiteiten. In 2011 zijn ook enkele grotere baggerschepen op een milieuvriendelijke wijze ontmanteld. Het betreft onder meer de Cornelia, Cetus, Alpha B en Freeway evenals kleiner materieel. ONDERZOEK EN ONTWIKKELING NIEUWE ONTWIKKELINGEN Boskalis wil zich blijven onderscheiden van de concurrentie. Productiviteitsverhoging en kostenverlaging zijn daarbij onontbeerlijk. Om de beschikbare mankracht zo goed mogelijk in te kunnen blijven zetten is een voortdurende optimalisatie van alle bedrijfsprocessen nodig. Dat vraagt om nieuwe technieken, slimme toepassingen en het continu verbeteren van materieel, werkmethodes en rekenmodellen. Diepzeemijnbouw
jaarverslag 2011— Boskalis
Grondstoffenwinning op zee is een activiteit die dicht tegen baggeren aan ligt en waarnaar steeds meer vraag ontstaat. In 2011 heeft Boskalis een voorstudie gedaan om rotsfosfaten van de zeebodem te winnen. Nieuw-Zeeland heeft jaarlijks 1 miljoen ton aan fosfaten nodig, die in de landbouwsector als kunstmest worden toegepast. Het winnen van rotsfosfaat biedt substantiële voordelen op economisch, milieu- en markttechnisch gebied, omdat de kunstmest niet langer hoeft te worden geïmporteerd. Boskalis is uit drie internationale partijen geselecteerd om haar concept door te ontwikkelen. De technische haalbaarheid hebben wij inmiddels aangetoond.
Samenwerking met SMIT
Voor de SMIT-activiteiten ligt de uitwisseling van expertise onder andere op het gebied van de plaatsbepaling of survey. Dit soort technologie huurde SMIT voorheen in bij derden. Nu zet SMIT surveydiensten van Boskalis standaard in bij het in kaart brengen van de wrakken en het begeleiden van bergingsoperaties. Materieel onder water en soms ook duikers worden voorzien van plaatsbepalingapparatuur waardoor dergelijke bergingen efficiënter en veiliger kunnen worden uitgevoerd. Plaatsbepalingapparatuur van Boskalis wordt ook toegepast op de Remotely Operated Vehicles (robots) die SMIT en Boskalis inzetten bij onderwater operaties of steenstorten. Wetenschappelijk onderzoek
Naast onderzoek en innovaties die intern gedaan worden, ondersteunt Boskalis fundamenteel wetenschappelijk onderzoek dat van belang is voor onze sector. Al of niet in brancheverband, voeren we samen met kennisinstituten en universiteiten (fundamenteel) onderzoek uit en delen kennis via lezingen en presentaties. Dit geldt ook voor de kennis die het Building with Nature programma oplevert. Die informatie dragen we uit bij universiteiten en HBO-opleidingen via verschillende lectoraten, gastdocentschappen en (PAO-)cursussen. Verder lopen er verschillende promotieonderzoeken bij de TU Delft die Boskalis ondersteunt. Zo ondersteunt Boskalis onderzoek naar slijtageprocessen van de baggerinstallatie die worden veroorzaakt door stroming. Met dit promotieonderzoek gaan twee promovendi zich bezighouden binnen het topinstituut Materials to Innovate (M2I), in samenwerking met de TU Delft. Binnen het Maritiem Innovatie Programma van de Nederlandse overheid gaan we met een aantal partners bijdragen aan een promotieonderzoek van de TU Delft naar de wijze waarop harde grond op grote diepte gebaggerd moet worden. De Nederlandse overheid investeert in dit soort onderzoeken om de leidende kennis- en marktpositie van de Nederlandse maritieme industrie te handhaven. Dit Exhadero onderzoek (Excavation of Hard Deposits and Rocks) is van belang voor de ontwikkeling van materieel en werkmethoden voor de diepzeemijnbouw. Grondstoffen moeten vaak losgesneden worden van de zeebodem. Het snijproces op zeer grote waterdiepte is echter anders dan in ondiep water, in verband met de grote waterdruk. In dit onderzoek worden nieuwe modellen ontwikkeld om beter te kunnen bepalen aan welke eisen en krachtenniveaus het nieuw te bouwen of te modificeren materieel moet voldoen.
47
ICT Alhoewel ICT voor onze onderneming een ondersteunende functie heeft, neemt het relatieve belang van informatie toe voor het succes van onze business. We willen projecten realiseren met een hogere complexiteit en een hogere toegevoegde waarde. Dat stelt eisen aan de kwaliteit van onze tenders, en volledigheid en tijdigheid van onze rapportages aan klanten. We investeren gericht in die aspecten van de informatievoorziening die daaraan ondersteunend zijn.
jaarverslag 2011— Boskalis
Om de samenwerking tussen de groepsmaatschappijen te bevorderen hebben we in 2011 gewerkt aan een verdere standaardisatie en harmonisatie van ICT-voorzieningen en applicaties en bieden we via de portaltechnologie onze mensen toegang tot elkaars informatie en kennis.
48
CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY
jaarverslag 2011— Boskalis
VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR
Onze strategie is erop gericht om de oplossingen die wij wereldwijd realiseren zo duurzaam mogelijk te ontwerpen en te realiseren.
Sinds 2009 brengen wij naast het Jaarverslag een CSR-verslag uit. We leggen in ons CSR-verslag verantwoording af over onze niet-financiële prestaties, die materieel en relevant zijn, voortvloeiend uit onze strategie en kernactiviteiten. Wij rapporteren conform de internationale richtlijnen van de Global Reporting Initiative (versie G3-1). Bij de selectie van onze prestatie-indicatoren en de totstandkoming van ons CSR-verslag houden we rekening met de informatiebehoefte van onze belangrijkste stakeholders. Onze strategie is erop gericht om de oplossingen die wij wereldwijd realiseren zo duurzaam mogelijk te ontwerpen en te realiseren. Om onze sociale, maatschappelijke en milieu-verantwoordelijkheid zo goed mogelijk te kunnen waarborgen, richt ons CSR-beleid zich op aandachtsgebieden waar onze invloed het grootst is: Onze sociale prestaties zijn vooral gericht op onze medewerkers waarbij wij streven naar het bevorderen van hun veiligheid, ontplooiingsmogelijkheden en welzijn. Onze maatschappelijke prestaties uiten zich in bijdrages aan lokale gemeenschappen, investeringen in onderwijs, onderzoek en kennisoverdracht en maatschappelijke sponsoring en donaties. Onze milieuprestaties zijn vooral gericht op het beperken en voorkomen van een negatieve impact op het milieu. Onze focus ligt op de verdere uitbouw van onze milieu-expertise, het aanbieden van ecodynamische ontwerpen en de continue investering in en toepassing van milieuvriendelijk materieel. In ons CSR-verslag over 2011 leggen wij verantwoording af over bovengenoemde prestaties. Het CSR-verslag over 2011 is beschikbaar op de corporate website www.boskalis.nl
RISICOBEHEER
49
STRATEGIE EN BUSINESS DRIVERS Boskalis bereidt zich met haar strategie voor op de kansen en uitdagingen waar de onderneming zich voor gesteld ziet. De strategie is gericht op winstgevende groei in aantrekkelijke marktsegmenten en uitbreiding en versterking van de kernactiviteiten. De markten waarop Boskalis actief is worden vooral gedreven door economische langetermijnfactoren, zoals groei van de wereldbevolking, de wereldeconomie en internationale handels- en transportvolumes, met name over water. De lange termijnvooruitzichten voor deze factoren zijn positief. Effectief beheer van zowel risico’s als kansen is essentieel voor het succesvol uitvoeren van de strategie en plannen van de groep. Het identificeren, kwantificeren en bewaken van risico’s en kansen is, met name ten aanzien van de voorbereiding en uitvoering van projecten, geborgd in onze managementaanpak. De recente ontwikkelingen in de wereldeconomie en de financiële markten hebben de noodzaak voor gestructureerd en gedisciplineerd risicobeheer nog eens onderstreept. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste strategische en operationele risico’s en de risico’s ten aanzien van de financiële verslaggeving. STRATEGISCHE EN MARKTRISICO’S
Hoewel de langetermijnvooruitzichten voor onze markten gunstig zijn, kunnen deze markten, zeker op de korte en middellange termijn, negatief beïnvloed worden door factoren waar wij geen invloed op hebben. Hiertoe behoren onder meer algemene of regionale geopolitieke ontwikkelingen, zoals politieke onrust, regimewisselingen, van overheidswege ingestelde handelsbelemmeringen, onrust op de financiële markten c.q. crises in de financiële sector en soortgelijke ontwikkelingen. Dergelijke ontwikkelingen kunnen onze activiteiten in bepaalde regio’s of zelfs wereldwijd beïnvloeden wanneer deze ingrijpende negatieve gevolgen hebben voor de wereldeconomie of voor de exploratie- en exploitatieactiviteiten in de markten voor energieproducten en grondstoffen. Boskalis streeft ernaar zo effectief mogelijk in te spelen op zowel positieve als negatieve ontwikkelingen in individuele marktsegmenten door een mondiale spreiding van activiteiten, een omvangrijke en veelzijdige vloot die opereert vanuit verschillende internationale locaties, en sterke marktposities op de thuismarkten. Bovendien zijn onze activiteiten voor een groot deel gericht op onderhoud en ontwikkeling van infrastructuur, hetgeen betekent dat ontwikkelingen op de langere termijn in het algemeen zwaarder wegen dan economische schommelingen op de korte termijn. Opdrachten worden pas in de orderportefeuille van Boskalis opgenomen als er overeenstemming is bereikt met de opdrachtgever. Hoewel de ervaring leert dat het slechts zelden voorkomt dat eenmaal overeengekomen contracten geannuleerd werden of substantieel in omvang gereduceerd, zijn dergelijke annuleringen of substantiële reducties van opdrachten in de portefeuille niet uit te sluiten. Dit kan ertoe leiden dat er, als gevolg van een dergelijke annulering of substantiële reductie, verliezen kunnen ontstaan uit hoofde van het afwikkelen c.q. tegensluiten van de ter dekking van valuta-
jaarverslag 2011— Boskalis
De markten van Boskalis zijn heterogeen en ontwikkelen zich vaak verschillend. In de meeste gevallen zijn de (eind)afnemers nationale, regionale en lokale overheden of aanverwante instellingen zoals havenautoriteiten of particuliere havenexploitanten, grote internationale olie- en gasbedrijven en andere grote particuliere opdrachtgevers zoals containerrederijen en mijnbouwmaatschappijen.
50
onderaannemers in de prijs te verwerken. Het is doorgaans niet of nauwelijks mogelijk om eventuele onverwachte, in de loop van een opdracht optredende kosten met de opdrachtgever te verrekenen. Bovendien bevatten veel contracten ‘mijlpalen’ en, indien deze niet gehaald worden, bijbehorende boeteclausules. Boskalis heeft te maken met zowel grote, internationaal Derhalve wordt tijdens de aanbestedingsprocedure en bij het opererende concurrenten, als met meer regionaal of lokaal opererende concurrenten met activiteiten op slechts één of meerdere berekenen van de kostprijs aanzienlijke nadruk gelegd op het identificeren, analyseren en kwantificeren van dergelijke deelmarkten. In de meeste gevallen worden projecten en dienst uitvoerings-, kosten- en vertragingsrisico’s. verleningscontracten door middel van – al dan niet openbare – tenderprocedures aanbesteed. Bij het merendeel van de contracten wordt op prijs geconcurreerd. Klanten, in het bijzonder Operationele risico’s betreffen met name afwijkende grond- en bodemcondities, wisselende weers- of werkomstandigheden, olie- en gasconcerns en private havenexploitanten, kijken bij het technische geschiktheid van het materieel, slijtage van materieel toekennen van contracten echter in toenemende mate eveneens ten gevolge van de verwerking van gebaggerd materiaal en naar andere, ook kwalitatieve factoren. schade aan materieel en eigendommen van derden alsmede de prestaties van onderaannemers. Boskalis richt zich proactief op Voor het inschrijven op aanbestedingen zijn er adequate goed beheersing van deze risico’s; in de eerste plaats door middel van keuringsprocessen, waaronder het evalueren van gesignaleerde een gestructureerde aanpak in de aanbestedingsfase om eventuele risico’s en/of potentiële risicofactoren die samenhangen met het risico’s en hun mogelijke gevolgen te identificeren. Opdrachten uitvoeren van een bepaald project. worden op basis van omvang en risicoprofiel ingedeeld in De activiteiten van Boskalis zijn kapitaalintensief, waarbij voor de bepaalde risicocategorieën. Voor elke risicocategorie zijn er procedures die voorschrijven hoe de aanbesteding van de opdracht baggeractiviteiten in het bijzonder geldt dat sprake is van een kapitaalintensieve bedrijfstak met hoge toe- en uittredingsdrempels, dient te geschieden en welk bestuursorgaan bevoegd is om de opdracht te autoriseren en de prijs en voorwaarden te bepalen. vooral voor bedrijven die internationaal opereren. Door het kapitaalintensieve karakter van de activiteiten worden marktprijzen in belangrijke mate beïnvloed door de verhouding tussen de vraag In de voorbereidingsfase van de aanbesteding van projecten, en naar en het aanbod van beschikbare capaciteit c.q. bezettingsgraad afhankelijk van de risicoclassificatie en aard van de projecten, maken wij gebruik van middelen als bodemonderzoek, goed van het materieel. Een brede internationale spreiding van toegankelijke databases met historische gegevens en uitvoerige marktposities en een leidende positie wat betreft materieel en risicoanalysetechnieken. De resultaten van de risicoanalyse worden kosten en standaardisering van materieel zijn derhalve cruciale vervolgens gebruikt als factor in de bepaling van de kostprijs en/ succesfactoren. Boskalis schenkt hier veel aandacht aan, zowel of verkoopprijs, en bij het opstellen van de aanbestedings- en/of als speerpunt van de operationele bedrijfsvoering als in het contractvoorwaarden. Wanneer een opdracht wordt toegekend, investeringsbeleid. Voor individuele investeringsvoorstellen is er hoort het bijwerken van de risicoanalyse bij het grondige een adequaat proces voor evaluatie en goedkeuring. voorbereidingsproces voor het project en worden op basis hiervan, In het kader van de uitvoering van haar strategie acquireert Boskalis indien nodig, concrete maatregelen genomen. Daarnaast wordt ook andere ondernemingen. Om de verwachte resultaten te kunnen uitgebreid aandacht besteed aan het opleiden en trainen van medewerkers, het uitvoeren van een gecertificeerd kwaliteits- en realiseren, hecht Boskalis veel belang aan een zorgvuldige integratie van dergelijke acquisities. Het creëren van waarde voor veiligheidsprogramma en het optimaal onderhouden van materieel. onze stakeholders en het vasthouden van belangrijke medewerkers Voorts worden bepaalde risico’s, waar mogelijk, verzekerd. vormt hierbij een belangrijk onderdeel. Het vermogen om effectief en verantwoord met operationele risico’s om te gaan, is bepalend voor de professionaliteit en OPERATIONELE RISICO’S vakkundigheid van de onderneming. De operationele risico’s van Boskalis zijn divers van aard, met Bij het berekenen van de kostprijs wordt ook rekening gehouden name omdat de groep actief is in verschillende activiteiten, met risico’s die samenhangen met prijsontwikkelingen aan de verspreid over de gehele wereld. De activiteiten zijn daarom inkoopzijde, zoals materiaalkosten, kosten van onderaannemers onderhevig aan economische, juridische en politieke risico's van en brandstofprijzen alsmede loonkosten. Daar waar mogelijk, en de landen waarin de onderneming actief is. in het bijzonder bij contracten met een lange uitvoeringsduur, worden kostenindexeringsclausules in het contract opgenomen, De belangrijkste operationele risico’s van Boskalis liggen op het vooral met betrekking tot arbeidsloon en brandstofkosten. gebied van het aannemen en uitvoeren van projecten voor opdrachtgevers, zoals hierboven omschreven. Voor het grootste Binnen de Salvage-activiteiten van SMIT die verband houden met deel van onze activiteiten, vooral in de segmenten Baggeren & scheepsongevallen worden contracten met klanten voor vaartuigen Grondverzet en Maritieme Infrastructuur en een aantal van de in nood veelal afgesloten op basis van gestandaardiseerde activiteiten in de overige segmenten, zoals het bergen van ‘Lloyd's Open Forms’ (LOF). Hierbij is de vergoeding gebaseerd op gezonken of gestrande vaartuigen, geldt dat ‘fixed price/ een waarderingsmechanisme dat samenhangt met een aantal lumpsum’ de meest gangbare contractvorm is. Bij een dergelijke factoren, waaronder de geborgen waarde van het vaartuig en van contractvorm dient de opdrachtgever nagenoeg alle operationele de lading, de technische complexiteit van de berging, milieurisico's risico’s alsmede kostenrisico’s gepaard gaande met inkoop en
jaarverslag 2011— Boskalis
VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR
en/of brandstofkostenrisico’s afgesloten financiële derivaten wanneer de onderliggende transactie c.q. kasstromen niet meer zullen worden gerealiseerd.
51
De divisie Harbour Towage wordt gekenmerkt door een brede geografische spreiding van de activiteiten, waarbij sleepopdrachten veelal worden uitgevoerd op basis van meerjarige contracten met tarieven die op jaarbasis worden herzien. Hierin kunnen vaak wijzigingen in de lokale loonkostenontwikkeling, ontwikkeling van brandstofprijzen en de beschikbare capaciteit van het betreffende materieel, zoals sleepboten, worden meegenomen. Terminaldiensten worden normaliter uitgevoerd op basis van langlopende contracten met een vaste prijs voor de contractperiode, aansluitend bij de behoeften en specificaties van de opdrachtgever. In de meeste contracten is een vorm van prijsindexatie opgenomen.
door regelmatige bezoeken door verantwoordelijke managers en medewerkers uit de betreffende business units en ondersteuning door goed gekwalificeerde centrale stafafdelingen op het hoofdkantoor. FINANCIËLE RISICO’S Bij het uitvoeren van haar bedrijfsactiviteiten loopt Boskalis verschillende niet-operationele, financiële risico’s. In dit gedeelte worden de belangrijkste financiële risicocategorieën beschreven. VALUTARISICO’S
Een groot deel van de activiteiten, vooral baggerprojecten, wordt niet gecontracteerd in euro’s. Doorgaans worden posities in niet-euro valuta’s volledig afgedekt zodra zij zich voordoen, in de meeste gevallen door middel van valutatermijncontracten. Vooral de koers van de US dollar ten opzichte van de euro is daarbij van belang. Een groot deel van de projecten wordt gecontracteerd in US dollars of valuta die daar in meer of mindere mate aan gecorreleerd zijn. Binnen de baggerindustrie heeft het merendeel van onze grote, internationaal opererende concurrenten eveneens een kostenstructuur die grotendeels aan de euro gerelateerd is. Binnen het segment Transport & Heavy Lift is veelal sprake van Dat betekent dat onze relatieve concurrentiepositie niet sterk verhuur van materieel voor relatief korte termijnen (spot-markten), onderhevig is aan wisselkoersschommelingen. In een aantal waarbij de operationele risico’s in het algemeen – zeker in marktsegmenten ondervinden wij concurrentie van partijen met verhouding tot de overige activiteiten – relatief beperkt zijn. Het een kostenstructuur die niet aan de euro gerelateerd is. De invloed lokale management van projecten en operaties wordt geacht de van wisselkoersschommelingen op onze concurrentiepositie is in complexiteit te kunnen overzien van het werken onder de specifieke deze marktsegmenten groter. Per saldo wordt de concurrentiepositie lokale omstandigheden. De schaal van lokale operaties is vaak te van de onderneming echter relatief beperkt beïnvloed door beperkt voor een volwaardige organisatie, inclusief uitgebreide schommelingen in valutakoersen. ondersteunende diensten en stafafdelingen. Dit wordt opgevangen
jaarverslag 2011— Boskalis
en inzet van eigen materieel en van onderaannemers. Deze waardering leidt tot een lumpsum-bedrag, dat wordt vastgesteld middels onderhandelingen met de klant of via een arbitrage procedure. Indien tijdens een bergingswerk blijkt dat de uiteindelijke vergoeding van de berging de daarmee gemoeide kosten niet zal dekken, dan kan het LOF-contract worden omgezet in een contract op basis van een daghuurvergoeding. Hierdoor worden de financiële risico's beperkt.
52
Een aantal belangrijke deelnemingen van Boskalis (Archirodon, Smit Lamnalco, Keppel SMIT Towage, Asian Lift) zijn geheel of grotendeels US dollar- of Singapore dollar-gerelateerd. Zowel de kostenstructuur als de opbrengstenstructuur van deze ondernemingen zijn echter geheel of grotendeels aan dezelfde valuta gerelateerd. Deze deelnemingen worden bezien vanuit een langetermijnvisie. Wisselkoersrisico’s die samenhangen met de investeringen in deze deelnemingen worden niet afgedekt. Er wordt vanuit gegaan dat schommelingen in de valutakoersen, rente- en inflatieontwikkelingen elkaar op lange termijn zullen compenseren. Posten op de verliesen winstrekeningen van deze deelnemingen worden omgerekend tegen de gemiddelde wisselkoers. Omrekeningsverschillen worden rechtstreeks ten gunste of ten laste van het eigen vermogen gebracht.
jaarverslag 2011— Boskalis
VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR
POLITIEKE EN KREDIETRISICO’S Tot deze risico’s behoren onrust of ontwrichting als gevolg van politieke ontwikkelingen en geweld, alsmede wanbetaling door opdrachtgevers. Boskalis hanteert een strikt acceptatie- en afdekkingsbeleid ten aanzien van politieke en betalingsrisico’s. Tenzij sprake is van eersterangs opdrachtgevers met een zeer hoge kredietwaardigheid worden de risico’s in principe afgedekt door middel van bijvoorbeeld kredietverzekeringen, bankgaranties en vooruitbetalingen. Uit principe worden omzet en resultaat pas verantwoord wanneer voldoende zekerheid bestaat over de realisatie ervan. BRANDSTOFKOSTENRISICO’S
van voldoende kredietruimte. De onderneming beschikt over ruime krediet- en bankgarantiefaciliteiten en voldoet ruimschoots aan de convenanten die in 2010 zijn opgesteld in het kader van de bestaande financieringsconstructie. Wij zijn van mening dat de huidige situatie op de financiële markten geen directe bedreiging vormt voor onze financiële slagkracht. RENTERISICO’S Wij hebben ons risico op renteschommelingen beperkt door een vast rentetarief overeen te komen voor onze onderhands geplaatste lening in de Verenigde Staten (US Private Placement) en renteswaps af te sluiten voor de langlopende bankleningen. SCHADE EN AANSPRAKELIJKHEID Boskalis heeft een adequaat pakket van verzekeringsfaciliteiten afgesloten voor haar materiële vaste activa en voor mogelijke aansprakelijkheidsrisico’s jegens derden. INTERNE RISICOBEHEER- EN CONTROLESYSTEMEN De interne risicobeheer- en controlesystemen zijn gebaseerd op de principes van een effectieve beheersing op verschillende niveaus in de organisatie en zijn toegesneden op de dagelijkse werkomgeving waarin Boskalis wereldwijd opereert. Gezien het ‘hands-on’-karakter van onze onderneming en de korte communicatielijnen die wij hanteren, zijn er bij Boskalis drie factoren van belang bij het beoordelen en evalueren van de systemen en praktijken met betrekking tot intern risicobeheer en controle:
Materiële brandstofkosten worden op verschillende manieren afgedekt. Waar mogelijk worden in het contract clausules opgenomen met betrekking tot schommelingen in de brandstof 1. In de dagelijkse gang van zaken wordt de ruggengraat van het kosten. Ook komt het voor dat een contract voorziet in de levering operationele risicobeheer en de operationele controle gevormd van brandstof door de opdrachtgever. In andere gevallen, waarbij door een uitgebreid stelsel van kwaliteitszorgvoorschriften, de brandstofrisico’s substantieel zijn, worden deze veelal afgedekt -procedures en -systemen waarin duidelijke richtlijnen zijn met behulp van financiële instrumenten als termijncontracten opgenomen met betrekking tot verantwoordelijkheden, of futures. bevoegdheden en risicobeheersing. De toereikendheid van dit stelsel wordt regelmatig getoetst, mede gezien de toenemende Financiële derivaten (zoals termijncontracten, opties, renteswaps diversiteit van de aannemings- en projectactiviteiten die wij en futures) worden uitsluitend gebruikt voor het afdekken van conform onze strategie verrichten. Naast audits door externe onder andere valuta-, brandstofkosten- en/of andere risico’s indien certificeringsbedrijven worden ook regelmatig interne audits er sprake is van een onderliggend risico. Er bestaat echter een uitgevoerd onder de auspiciën van de afdeling SHE-Q. risico dat er, als gevolg van de annulering of substantiële reductie De auditverslagen worden regelmatig besproken tijdens van opdrachten, verliezen kunnen ontstaan op het afwikkelen c.q. de vergaderingen van de Raad van Bestuur met managers tegensluiten van de financiële derivaten waarmee de onderliggende van de business units. transactie c.q. kasstromen – die nu niet meer zullen worden gerealiseerd – zijn afgedekt. 2. Bij de dagelijkse aansturing van de organisatie wordt uitgegaan van duidelijke verantwoordelijkheden en korte, LIQUIDITEITS- EN FINANCIERINGSRISICO’S heldere managementlijnen die eenduidig zijn vastgelegd. Zoals in de aannemerij gebruikelijk is, staan ook bij Boskalis Zowel in de concurrentiestrijd als bij de uitvoering van grote bedragen uit in de vorm van bankgaranties en ‘surety bonds’ projecten zijn snelheid, kennis van zaken en daadkracht van (garanties van verzekeringsmaatschappijen), voornamelijk ten het grootste belang. De dagelijkse aansturing is ‘hands-on’. gunste van opdrachtgevers. Omdat het voor de continuïteit van de bedrijfsvoering essentieel is dat er voldoende krediet- en 3. De voortgang en ontwikkeling van de operationele resultaten en de bankgarantiefaciliteiten ter beschikking staan, is het financierings financiële positie van de onderneming, evenals de operationele beleid van Boskalis gericht op het behouden van een solide en financiële risico’s, worden bewaakt door middel van een financiële positie. De relatief beperkte mate van vreemd vermogen gestructureerde periodieke rapportage, analyse van de financiële financiering tezamen met het gebruik van gespreide financierings resultaten en functioneringsgesprekken op het niveau van de bronnen zorgen voor voldoende capaciteit voor het opvangen van Raad van Bestuur en het senior management. liquiditeitsrisico’s en staan garant voor constante beschikbaarheid
53
RISICO’S TEN AANZIEN VAN DE FINANCIELE VERSLAGGEVING
VERKLARING AANGAANDE RISICO’S TEN AANZIEN VAN DE FINANCIELE VERSLAGGEVING
OPZET VAN DE FINANCIËLE VERSLAGGEVING
Ondanks de risicobeheer- en controlesystemen die Boskalis heeft ingesteld, bestaat er geen absolute zekerheid dat fouten, verliezen, fraude of onwettige handelingen voorkomen kunnen worden.
De financiële rapportage van Boskalis is opgezet binnen een strak kader van budgettering, verslaggeving en prognoses. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen rapportage voor intern en extern gebruik. De externe verslaggeving bestaat uit een jaarverslag, inclusief een door de externe accountant gecontroleerde jaar rekening, alsmede een halfjaarbericht met verkorte geconsolideerde en gesegmenteerde financiële informatie. De externe rapportages worden conform EU-IFRS opgesteld op basis van de interne financiële verslaggeving.
De werking van de interne risicobeheer- en controlesystemen is met de Raad van Commissarissen besproken. In de interne risicobeheeren controlesystemen zijn in de loop van het verslagjaar geen wijzigingen van belang doorgevoerd. De opzet en werking van de door Boskalis gehanteerde financiële verslaggeving en controle systemen in aanmerking genomen, is de Raad van Bestuur van mening dat:
De interne financiële verslaggeving, de zogenaamde de interne risicobeheer- en controlesystemen een redelijke mate managementrapportage, bestaat uit uitgebreide geconsolideerde van zekerheid geven dat de financiële verslaggeving geen kwartaalrapportages, waarin actuele ontwikkelingen worden onjuistheden van materieel belang bevat; en vergeleken met de (cumulatieve) kwartaalbudgetten. Daarnaast de risicobeheer- en controlesystemen in het verslagjaar naar wordt elk kwartaal een prognose opgesteld van de verwachte behoren hebben gewerkt. jaarresultaten, kasstroom en balansposities per ultimo boekjaar. De kwartaalbudgetten zijn onderdeel van het jaarlijkse groeps budget, dat elk jaar door de Raad van Commissarissen en Raad van Bestuur wordt vastgesteld. De interne financiële verslaggeving kent een gelaagde opbouw, conform de interne verdeling van managementverantwoordelijkheden, waarbij trapsgewijs wordt geconsolideerd, beginnend bij de projecten, via de business units en divisies tot en met de geconsolideerde groepsrapportage. Projecten contractmanagers zijn verantwoordelijk voor de budgetten, winst- en verliesrekeningen en balansen voor hun projecten c.q. contracten, die worden opgesteld conform de geldende richtlijnen en afspraken. Op hun beurt zijn de business unit managers verant woordelijk voor de financiële rapportage van hun business units. Boskalis heeft substantiële investeringen in deelnemingen. Bij de significante deelnemingen is Boskalis vertegenwoordigd in het bestuur. Hierdoor heeft Boskalis toegang tot (tussentijdse) rapportages. Een externe accountant controleert de boeken van alle significante deelnemingen.
De opzet en kwaliteit van de financiële verslaggeving en controlesystemen van Boskalis en de groepsmaatschappijen worden gewaarborgd door eenduidige periodieke interne en externe audits. Ter zake doende aspecten van de financiële verslaggeving en controlesystemen zijn vastgelegd in elektronisch beschikbare handboeken, richtlijnen en procedures. Medewerkers worden getraind in het toepassen van verslaggevingsregels, -richtlijnen en -procedures. Interne audits ter bewaking en verbetering van de kwaliteit en discipline vinden plaats op basis van steekproeven en adhoc-onderzoeken (de zogenoemde financiële audits). Daarbij wordt ook aandacht besteed aan voorschriften en training. Bovendien wordt de kwaliteit van de financiële controlesystemen regelmatig beoordeeld in het kader van de werkzaamheden van de externe accountants, die hierover verslag doen in de management letter.
jaarverslag 2011— Boskalis
De kwartaalrapportages worden door de Raad van Bestuur in formele kwartaalvergaderingen met de verantwoordelijke business unit managers besproken. Deze vergaderingen worden genotuleerd. De geconsolideerde groepsrapportage wordt op kwartaalbasis met de Raad van Commissarissen besproken.
54
CORPORATE GOVERNANCE
jaarverslag 2011— Boskalis
VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR
De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen zijn samen verantwoordelijk voor het behartigen van de belangen van onze stakeholders.
TOEPASSING BIJ BOSKALIS Boskalis heeft een tweelaags bestuursmodel, wat betekent dat bestuur en toezicht gescheiden zijn. De Raad van Bestuur is belast met het dagelijks bestuur van de vennootschap en is verantwoordelijk voor (de realisatie van) haar langetermijnstrategie met de bijbehorende risico’s, het resultaat en de voor de onderneming relevante aspecten van ondernemen. De Raad van Bestuur bepaalt de doelstellingen van de vennootschap en implementeert het zakelijke beleid en de daaruit voortvloeiende bedrijfsprestatie. De Raad van Bestuur legt verantwoording af aan de Raad van Commissarissen en aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De Raad van Bestuur laat zich bij de vervulling van zijn taak leiden door het belang van de vennootschap en haar activiteiten, en weegt daarbij de in aanmerking komende belangen af van bij de vennootschap betrokken partijen. De Raad van Commissarissen is verantwoordelijk voor het toezicht op het functioneren van het bestuur en voorziet de Raad van Bestuur tevens van advies. De Raad van Commissarissen wordt in zijn werk terzijde gestaan door drie zogeheten kerncommissies, te weten de Auditcommissie, de Remuneratiecommissie en de Selectie- en Benoemingscommissie. Zie pagina’s 25 tot en met 28 van dit verslag voor een samenvatting van de activiteiten van deze commissies in 2011.
55
Bij Boskalis bestaat een nauwe samenwerking tussen de Raad van Commissarissen en haar commissies, de Raad van Bestuur en de stakeholders. De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen zijn samen verantwoordelijk voor het behartigen van de belangen van onze stakeholders. Daarbij behoort het creëren van aandeel houderswaarde op lange termijn.
COMPLIANCE Aandelen Boskalis zijn genoteerd en worden verhandeld aan NYSE Euronext Amsterdam N.V.
De Corporate Governance Verklaring is te vinden op de corporate website www.boskalis.nl.
jaarverslag 2011— Boskalis
De Nederlandse Corporate Governance Code (de ‘Code’) is voor alle Nederlandse beursvennootschappen van toepassing en omvat een stelsel van gedragsregels voor goed en verantwoord bestuur. Onze stakeholders zijn die groepen en individuen die direct of De Code bevat zowel specifieke principes als ‘best practice’indirect de activiteiten van de vennootschap beïnvloeden, of erdoor bepalingen, alsmede richtlijnen voor adequaat toezicht hierop. beïnvloed worden. Hiertoe behoren de werknemers, aandeelhouders en andere kapitaalverschaffers, toeleveranciers, afnemers, overheids Boskalis onderschrijft het principe dat een deugdelijk en instanties en de gemeenschappen waarbinnen Boskalis actief is. transparant stelsel van ‘checks and balances’ belangrijk is voor het vertrouwen in ondernemingen die op de kapitaalmarkt Jaarlijks wordt ten minste één Algemene Vergadering van opereren. Duidelijkheid en openheid in toezicht en Aandeelhouders gehouden. De aandeelhoudersvergadering stelt verantwoording zijn volgens Boskalis de hoekstenen van goed onder meer de jaarrekening vast, en heeft bevoegdheden ten bestuur en ondernemerschap. aanzien van benoeming en ontslag van leden van de Raad van Commissarissen. Boskalis heeft, zoals vereist door de introductie van de Code in 2004, een ‘Pas toe of Leg uit’-verslag uitgegeven, dat uiteenzet De belangen van de werknemers worden behartigd door de hoe de principes en best practice-bepalingen bij Boskalis worden Ondernemingsraad, die zorgt voor doorlopende medezeggenschap toegepast. Dit verslag is te vinden op de website en is tevens bij in het kader van de Wet op de Ondernemingsraden. De de vennootschap op te vragen. Ondernemingsraad dient erop toe te zien dat de doelstellingen van het bestuur aansluiten bij die van de werknemers. Boskalis onderschrijft alle principes en best practice-bepalingen van de Corporate Governance Code en past deze toe, met De algemene normen en waarden met betrekking tot zakelijke uitzondering van de volgende bepalingen: activiteiten zijn vastgelegd in de ‘Algemene Gedragscode voor de Bedrijfsvoering’. Deze code is te vinden op de website van de In afwijking van best practice II.1.1 is de voorzitter van de Raad vennootschap. Daarnaast zijn de kernwaarden en de regelgeving van Bestuur voor onbepaalde tijd benoemd. Deze benoeming voor veilig werken vastgelegd in het veiligheidsprogramma NINA heeft plaatsgehad voor de introductie van Corporate Gover(No Injuries, No Accidents). Het belang van de naleving van de nance Code. Ook het arbeidscontract van dit bestuurslid is gedragscode en van de NINA-principes wordt door de Raad van afgesloten voor de inwerkingtreding van de Corporate GoverBestuur regelmatig benadrukt. Ook stelt de Raad van Bestuur nance Code en kent een onbepaalde tijdsduur. Voor de andere werknemers in de gelegenheid om zonder gevaar voor hun en nieuwe leden van de Raad van Bestuur past Boskalis deze rechtspositie te rapporteren aan een onafhankelijke vertrouwens best practice toe; persoon over vermeende onregelmatigheden van algemene, De arbeidsovereenkomsten van twee leden van de Raad van operationele of financiële aard. Bestuur wijken af van best practice-bepaling II.2.8. Het contract van de voorzitter bevat een ontslagvergoeding van anderhalf jaar en het contract van de Chief Financial Officer een ontslagvergoeding van twee jaar. Ten aanzien van de contracten voor andere en nieuwe leden van de Raad van Bestuur past Boskalis deze best practice toe.
56
VOORUITZICHTEN VOOR HET KOMENDE JAAR
jaarverslag 2011— Boskalis
VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR
De financiële positie van Boskalis is zeer solide. Voor de periode 2012-13 wordt rekening gehouden met een totaal investeringsbedrag van EUR 600-700 miljoen. Naar verwachting kunnen de investeringen uit de eigen kasstroom worden betaald. In het licht van de huidige marktomstandigheden voorzien we ook voor 2012 een remmend effect op de structurele positieve trends die ten grondslag liggen aan onze strategie. Deze situatie gecombineerd met het projectmatige karakter van een significant deel van onze activiteiten stelt ons op dit moment niet in staat een kwantitatieve verwachting van het jaarresultaat 2012 af te geven. Wel gaan wij er vanuit dat wij het jaarresultaat van 2011 niet zullen evenaren. Op basis van de huidige inzichten zal het marktbeeld in 2012 niet ingrijpend wijzigen ten opzichte van 2011, maar de vooruitzichten op de middellange termijn zijn positiever.
BESTUURDERS VERKLARING
57
De Raad van Bestuur van Koninklijke Boskalis Westminster N.V. verklaart hierbij dat in overeenstemming met artikel 5:25c van de Wet op het financieel toezicht, voor zover haar bekend: (1) de jaarrekening, opgesteld overeenkomstig de toepasselijke standaarden voor het opstellen van jaarrekeningen en opgenomen op pagina 61 tot en met pagina 118 van het Jaarverslag, een getrouw beeld geeft per 31 december 2011 van de activa, de passiva, de financiële positie en de winst of het verlies van Koninklijke Boskalis Westminster N.V. en de gezamenlijke in de consolidatie opgenomen ondernemingen; (2) het jaarverslag per balansdatum, zijnde 31 december 2011, een getrouw beeld geeft omtrent de toestand, de gang van zaken gedurende het boekjaar van Koninklijke Boskalis Westminster N.V. en van de met haar verbonden ondernemingen, waarvan de gegevens in de jaarrekening zijn opgenomen; (3) het jaarverslag een beschrijving geeft van de wezenlijke risico’s waarmee de vennootschap wordt geconfronteerd. Papendrecht / Sliedrecht, 14 maart 2012
jaarverslag 2011— Boskalis
Raad van Bestuur dr. P.A.M. Berdowski, voorzitter ing. T.L. Baartmans drs. J.H. Kamps, CFO
jaarverslag 2011— Boskalis
58
SMIT Salvage snel paraat na schipbreuk Costa Concordia
59
Voordat het werk kon aanvangen, is eerst een onderwaterinspectie uitgevoerd door Boskalis om de bodemgesteldheid onder het schip te bestuderen evenals de rotsformaties waar het schuin tegenaan lag. Alvorens SMIT kon beginnen met het afpompen van ruim 2.000 ton scheepsbrandstof verdeeld over 17 bunkertanks moest immers de stabiliteit van het schip worden vastgesteld. Op verzoek van de Italiaanse autoriteiten trof SMIT extra voorzorgs maatregelen. Er zijn twee opblaasbare ‘beschermingswallen’ aangebracht rondom het schip in de vorm van een drijvende kraag die verspreiding van olie in het zeewater tegengaan, mocht dit onverhoopt voorvallen.
thematekst
Op 13 januari 2012 verongelukte het 35 meter brede en 290 meter lange cruiseschip Costa Concordia voor de kust van Italië bij het eiland Giglio. SMIT Salvage, dat de volgende dag arriveerde, bood direct haar diensten aan ten behoeve van een adequate ‘emergency response’. De eigenaren en verzekeraars gaven SMIT en haar Italiaanse partner Tito Neri in de dagen volgend op de schipbreuk de opdracht om de olie uit het schip te verwijderen en maatregelen te nemen om milieuschade te voorkomen. Geen eenvoudige klus vanwege de omvang en ligging van het schip.
Bij het wegpompen van de olie heeft SMIT een bijzondere Hot Tap techniek toegepast. Via een afsluiter die boven in de bunkertanks werd bevestigd, is de olie uit het schip gepompt; tegelijkertijd is via een afsluiter onder in de tank water binnengelaten. Dit gebeurde om de olie te vervangen en de stabiliteit van het schip te behouden. Op een kraanwerkschip, dat langszij het cruiseschip werd afgemeerd, bevond zich de pompinstallatie, een stoommachine en duikapparatuur. Aan de andere zijde van het kraanwerk schip lag een olietanker voorzien van alle benodigde materieel om de olie uit de Costa Concordia direct te kunnen afvoeren.
jaarverslag 2011— Boskalis
Op 28 januari kon het wegpompen starten. SMIT was er klaar voor, maar de weersomstandigheden verhinderden een vlotte start. Pas op 13 februari kon de eerste olie veilig en gecontroleerd worden overgepompt. Bij het ter perse gaan van dit jaarverslag bevonden de werkzaamheden zich in een afrondende fase.
jaarverslag 2011— Boskalis VERKORTE FINANCIËLE INFORMATIE OVER 2011
60
boskalis Jaarrekening 2011
61
62
inhoudsopgave Geconsolideerde winst- en verliesrekening Geconsolideerd overzicht van de gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten Geconsolideerde balans Geconsolideerd kasstroomoverzicht Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen Toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening 1. Algemeen 2. Overeenstemming met International Financial Reporting Standards 2.1 Overeenstemmingsverklaring 2.2 Nieuwe en aangepaste standaarden 2.3 Nog niet toegepaste nieuwe standaarden en interpretaties 3. Belangrijkste grondslagen voor financiële verslaggeving 3.1 Opmaak en waardering 3.2 Consolidatie 3.3 Vreemde valuta 3.4 Afgeleide financiële instrumenten en afdekking van kasstromen 3.5 Bijzondere waardeverminderingen 3.6 Immateriële activa 3.7 Materiële vaste activa 3.8 Geassocieerde deelnemingen 3.9 Langlopende vorderingen 3.10 Voorraden 3.11 Te vorderen van en verschuldigd aan opdrachtgevers 3.12 Debiteuren en overige vorderingen 3.13 Liquide middelen 3.14 Aandelenkapitaal 3.15 Leningen en overige financieringsverplichtingen 3.16 Verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen 3.17 Voorzieningen 3.18 Crediteuren en overige schulden 3.19 Netto-omzet 3.20 Overige opbrengsten 3.21 Grondstoffen, materialen en diensten 3.22 Personeelslasten 3.23 Leasebetalingen 3.24 Financieringsbaten en –lasten 3.25 Aandeel in resultaat van geassocieerde deelnemingen 3.26 Winstbelastingen / uitgestelde belastingvorderingen en –verplichtingen 3.27 Winst per aandeel 3.28 Dividenden 3.29 Bepaling reële waarde 3.30 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 4. Gesegmenteerde informatie 4.1 Operationele segmenten 5. Wijzigingen van dochterondernemingen en verwerving van minderheidsbelang 6. Netto omzet 7. Overige opbrengsten 8. Grondstoffen, materialen en diensten 9. Personeelslasten 10. Financieringsbaten en –lasten 11. Winstbelastingen 12. Belastingvorderingen en –verplichtingen 13. Uitgestelde belastingvorderingen en –verplichtingen 14. Immateriële activa 14.1 Goodwill 14.2 Overige immateriële activa 15. Materiële vaste activa 16. Geassocieerde deelnemingen 17. Langlopende vorderingen 18. Voorraden
64 65 66 67 68 70 70 70 70 70 70 70 70 71 72 72 73 73 74 74 74 74 74 75 75 75 75 75 76 76 76 76 76 77 77 77 77 77 77 77 77 78 79 80 81 83 83 84 84 84 84 85 86 88 88 89 90 91 92 92
63
19. Te vorderen van en verschuldigd aan opdrachtgevers 20. Debiteuren en overige vorderingen 21. Liquide middelen 22. Groepsvermogen 22.1 Geplaatst kapitaal en agioreserve 22.2 Reserve ingehouden winsten 22.3 Dividenden 22.4 Winst per aandeel 22.5 Overige reserves 23. Leningen en overige financieringsverplichtingen 24. Verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen 24.1 Pensioenverplichtingen uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen 25. Voorzieningen 26. Crediteuren en overige schulden 27. Financiële instrumenten 27.1 Financieel risicobeheer 27.2 In de balans opgenomen financiële instrumenten en reële waarde 27.3 Kapitaalbeheer 27.4 Overige financiële instrumenten 28. Niet uit de balans blijkende verplichtingen 29. Gebeurtenissen na balansdatum 30. Verbonden partijen 30.1 Identiteit van verbonden partijen 30.2 Transacties met verbonden partijen
92 92 93 93 93 93 94 94 94 96 96 97 99 99 100 100 105 106 107 107 108 108 108 111
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening 114 Vennootschappelijke balans voor winstbestemming 114 Vermogensmutatieoverzicht 115 Toelichting bij de vennootschappelijke jaarrekening 116 1. Algemeen 116 2. Belangrijkste grondslagen voor financiële verslaggeving 116 2.1 Gehanteerde grondslagen 116 2.2 Opmaak vennootschappelijke jaarrekening 116 2.3 Deelnemingen in dochterondernemingen 116 2.4 Vorderingen op dochterondernemingen 116 2.5 Schulden aan dochterondernemingen 116 2.6 Resultaat deelnemingen 116 3. Deelnemingen in dochterondernemingen 116 4. Geplaatst kapitaal en agioreserve 117 5. Reserves 117 6. Onverdeelde winst 117 7. Financiële instrumenten 117 8. Bezoldigingen van leden van de Raad van Bestuur en leden van de Raad van Commissarissen 118 9. Honoraria accountants 118 10. Niet uit de balans blijkende verplichtingen 118 Overige gegevens Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
119 120
64
Geconsolideerde winst- en verliesrekening
Toelichting
2011
2010
Netto-omzet
[6]
2.801.037
2.674.439
Overige opbrengsten
[7]
8.780
38.289
2.809.817
2.712.728
- 1.594.802
(in € 1.000)
Bedrijfsopbrengsten
Bedrijfslasten
Grondstoffen, materialen, diensten en uitbesteed werk
[8]
- 1.669.675
Personeelslasten
[9]
- 549.661
- 496.452
[14/15]
- 236.388
- 219.604
- 2.455.724
- 2.310.858
354.093
401.870
Afschrijvingen, amortisaties en bijzondere waardeverminderingen
Bedrijfsresultaat Financieringsbaten en -lasten
Financieringsbaten
[10]
22.987
23.238
Financieringslasten
[10]
- 63.355
- 60.074
- 40.368
- 36.836
2.020
24.973
315.745
390.007
- 54.735
- 77.125
261.010
312.882
254.254
310.517
Aandeel in resultaat van geassocieerde deelnemingen (na winstbelastingen)
[16]
Winst voor belastingen
Winstbelastingen
[11]
Nettogroepswinst over de verslagperiode Nettogroepswinst over de verslagperiode toerekenbaar aan:
Aandeelhouders Minderheidsbelangen
6.756
2.365
261.010
312.882
[22.4]
102.390.642
99.962.337
Gewone winst per aandeel
[22.4]
€ 2,48
€ 3,11
Verwaterde winst per aandeel
[22.4]
€ 2,48
€ 3,11
jaarrekening 2011 boskalis
Gewogen gemiddeld aantal aandelen
De toelichting op pagina 70 t/m 113 is een integraal onderdeel van de geconsolideerde jaarrekening.
65
Geconsolideerd overzicht van de gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten (in € 1.000)
Toelichting
Nettogroepswinst over de verslagperiode
2011
2010
261.010
312.882
- 823
37.864
Niet-gerealiseerde resultaten
Koersomrekeningsverschillen buitenlandse activiteiten Actuariële winsten en verliezen en limitering nettopensioenvorderingen op toegezegdpensioenregelingen
[24.1]
- 58.789
- 28.593
Mutatie in de reële waarde van kasstroomafdekkingen
[27.2]
6.074
- 11.554
10.847
6.624
Niet-gerealiseerde resultaten over de verslagperiode, na winstbelastingen
- 42.691
4.341
Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten over de verslagperiode
218.319
317.223
212.528
313.340
5.791
3.883
218.319
317.223
Winstbelastingen op niet-gerealiseerde resultaten
[13]
Toe te rekenen aan:
Aandeelhouders Minderheidsbelangen
jaarrekening 2011 boskalis
Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten over de verslagperiode
De toelichting op pagina 70 t/m 113 is een integraal onderdeel van de geconsolideerde jaarrekening.
66
Geconsolideerde balans 31 december (in € 1.000)
Toelichting
2011
2010
Activa Vaste activa
Immateriële activa
[14]
595.596
593.677
Materiële vaste activa
[15]
2.206.038
2.178.625
Geassocieerde deelnemingen
[16]
23.428
20.617
Langlopende vorderingen
[17]
112.064
40.373
Afgeleide financiële instrumenten Uitgestelde belastingvorderingen
[13]
155
106
28.813
18.706
2.966.094
2.852.104
Vlottende activa
Voorraden
[18]
97.717
86.906
Te vorderen van opdrachtgevers
[19]
234.353
197.170
Debiteuren en overige vorderingen
[20]
949.171
793.339
Afgeleide financiële instrumenten Te vorderen winstbelastingen
[12]
Liquide middelen
[21]
Totaal activa
7.080
4.930
21.298
23.060
397.957
357.744
1.707.576
1.463.149
4.673.670
4.315.253
Groepsvermogen
Geplaatst kapitaal
[22]
82.777
80.779
Agioreserve
[22]
230.360
231.335
Overige reserves
[22]
230.175
150.803
Reserve ingehouden winsten
[22]
1.189.500
1.102.053
1.732.812
1.564.970
14.503
34.324
[22]
1.747.315
1.599.294
Leningen en overige financieringsverplichtingen
[23]
679.696
705.003
Verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen
[24]
83.864
35.896
Uitgestelde belastingverplichtingen
[13]
93.483
104.135
Voorzieningen
[25]
26.996
42.986
Totaal eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhouders Minderheidsbelangen Totaal groepsvermogen Schulden Langlopende schulden en voorzieningen
Afgeleide financiële instrumenten
10.462
21.496
894.501
909.516
jaarrekening 2011 boskalis
Kortlopende schulden en voorzieningen
Verschuldigd aan opdrachtgevers
[19]
488.881
479.264
Leningen en overige financieringsverplichtingen
[23]
112.572
102.766
Rekening-courantkredieten banken
[21]
15.364
1.475
Te betalen winstbelastingen
[12]
149.816
163.107
Crediteuren en overige schulden
[26]
1.233.125
1.022.113
20.853
23.211
11.243
14.507
2.031.854
1.806.443
Totaal schulden
2.926.355
2.715.959
Totaal groepsvermogen en schulden
4.673.670
4.315.253
Afgeleide financiële instrumenten Voorzieningen
De toelichting op pagina 70 t/m 113 is een integraal onderdeel van de geconsolideerde jaarrekening.
[25]
67
Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2011
2010
Nettogroepswinst
261.010
312.882
Afschrijvingen, amortisaties en bijzondere waardeverminderingen
236.388
219.604
Cashflow
497.398
532.486
Financieringsbaten en -lasten
40.368
36.836
Winstbelastingen
54.735
77.125
Boekresultaten
- 4.101
- 4.710
5.488
- 21.924
- 20.712
- 15.556
(in € 1.000)
Toelichting
Kasstroom uit operationele activiteiten
Aanpassingen voor:
Mutatie overige financiële vaste activa Mutatie voorzieningen (inclusief directe vermogensmutaties) Mutatie voorraden Mutatie debiteuren en overige vorderingen Mutatie crediteuren en overige schulden Mutatie te vorderen van en verschuldigd aan opdrachtgevers Resultaat van geassocieerde deelnemingen Kasstroom gegenereerd uit operationele activiteiten Ontvangen dividenden
- 4.635
2.028
- 64.014
- 28.394
72.505
89.227
- 14.390
- 43.206
- 2.020
- 24.973
560.622
598.939
729
17.611
8.324
5.094
Betaalde financieringslasten
- 44.578
- 29.975
Betaalde winstbelastingen
- 75.915
- 64.210
Nettokasstroom uit operationele activiteiten
449.182
527.459
- 293.326
- 329.205
Ontvangen financieringsbaten
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
Investeringen in (im)materiële vaste activa, exclusief geactiveerde financieringskosten Desinvesteringen materiële vaste activa tegen opbrengstwaarde Verwerving van dochterondernemingen, na aftrek van verworven geldmiddelen Verkoop van (deel van) dochterondernemingen, na aftrek van afgestoten geldmiddelen en verstrekte leningen Saldo investeringen en desinvesteringen in geassocieerde deelnemingen Nettokasstroom uit investeringsactiviteiten
35.831
38.173
- 105.256
- 675.146
82.953
—
1.772
- 50.383
- 278.026
- 1.016.561
Opgenomen leningen en overige financieringsverplichtingen Aflossingen op leningen en overige financieringsverplichtingen Betalingen van transactiekosten voor aantrekken financieringen
529.088
2.194.756
- 607.195
- 1.869.500
- 2.149
- 17.179
Verwerving van minderheidsbelangen
- 19.939
—
Betaald dividend aan aandeelhouders
- 44.686
- 44.137
Betaald dividend aan minderheidsbelangen Nettokasstroom uit financieringsactiviteiten (Afname) / Toename liquide middelen
Saldo liquide middelen per 1 januari
[21]
(Afname) / Toename liquide middelen Koersomrekeningsverschillen Mutatie in saldo liquide middelen Saldo liquide middelen per 31 december
De toelichting op pagina 70 t/m 113 is een integraal onderdeel van de geconsolideerde jaarrekening.
[21]
- 5.673
- 2.031
- 150.554
261.909
20.602
- 227.193
356.269
593.489
20.602
- 227.193
5.722
- 10.027
26.324
- 237.220
382.593
356.269
jaarrekening 2011 boskalis
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
68
Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen Totaal
Minderheids belangen
Totaal groepsvermogen
1.102.053
1.564.970
34.324
1.599.294
—
254.254
254.254
6.756
261.010
—
2.373
—
2.373
- 965
1.408
—
—
5.153
—
5.153
—
5.153
—
—
- 49.252
—
- 49.252
—
- 49.252
—
—
17.316
- 17.316
—
—
—
—
—
103.782
- 103.782
—
—
—
Totaal niet-gerealiseerde resultaten
—
—
79.372
- 121.098
- 41.726
- 965
- 42.691
Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten over de verslagperiode
—
—
79.372
133.156
212.528
5.791
218.319
Agioreserve
Overige reserves
Reserve ingehouden winsten
[22.1]
[22.1]
[22.5]
[22.2]
80.779
231.335
150.803
—
—
Koersomrekeningsverschillen buitenlandse activiteiten
—
Effectief deel van veranderingen in de reële waarde van kasstroomafdekkingen Actuariële winsten en verliezen en limitering nettopensioenvorderingen op toegezegd-pensioenregelingen, na belasting Herwaardering aanwezig belang voorafgaande aan bedrijfscombinatie met Smit Mutatie reserve deelnemingen
(in € 1.000) Toelichting
Stand per 1 januari 2011
Geplaatst kapitaal
Totaal gerealiseerde en nietgerealiseerde resultaten over de verslagperiode Netto groepswinst over de verslagperiode Niet-gerealiseerde resultaten
Transacties met aandeelhouders, rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen Uitkeringen aan aandeelhouders
Contant dividend Dividend in aandelen
—
—
—
- 44.686
- 44.686
- 5.673
- 50.359
1.998
- 975
—
- 1.023
—
—
—
Veranderingen in eigendomsbelangen in dochterondernemingen
Nieuw in consolidatie
—
—
—
—
—
6
6
Minderheidsbelangen in Smit Internationale N.V.
—
—
—
—
—
- 19.945
- 19.945
1.998
- 975
—
- 45.709
- 44.686
- 25.612
- 70.298
82.777
230.360
230.175
1.189.500
1.732.812
14.503
1.747.315
Totaal transacties met aandeelhouders
jaarrekening 2011 boskalis
Stand per 31 december 2011
De toelichting op pagina 70 t/m 113 is een integraal onderdeel van de geconsolideerde jaarrekening.
69
Totaal groepsvermogen
Geplaatst kapitaal
Agioreserve
Overige reserves
Reserve ingehouden winsten
[22.1]
[22.1]
[22.5]
[22.2]
78.921
232.076
77.181
907.589
1.295.767
9.154
1.304.921
—
—
—
310.517
310.517
2.365
312.882
Koersomrekeningsverschillen buitenlandse activiteiten
—
—
36.909
—
36.909
1.518
38.427
Effectief deel van veranderingen in de reële waarde van kasstroomafdekkingen
—
—
- 10.616
—
- 10.616
—
- 10.616
Actuariële winsten en verliezen en limitering nettopensioenvorderingen op toegezegd-pensioenregelingen, na belasting
—
—
- 23.470
—
- 23.470
—
- 23.470
Mutatie reserve deelnemingen
—
—
70.799
- 70.799
—
—
—
Totaal niet-gerealiseerde resultaten
—
—
73.622
- 70.799
2.823
1.518
4.341
Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten over de verslagperiode
—
—
73.622
239.718
313.340
3.883
317.223
(in € 1.000) Toelichting
Stand per 1 januari 2010
MinderheidsTotaal belangen
Totaal gerealiseerde en nietgerealiseerde resultaten over de verslagperiode Netto groepswinst over de verslagperiode Niet-gerealiseerde resultaten
Transacties met aandeelhouders, rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen Uitkeringen aan aandeelhouders
Contant dividend Dividend in aandelen
—
—
—
- 44.137
- 44.137
- 2.031
- 46.168
1.858
- 741
—
- 1.117
—
—
—
Veranderingen in eigendomsbelangen in dochterondernemingen
Nieuw in consolidatie
—
—
—
—
—
2.750
2.750
Minderheidsbelangen in Smit Internationale N.V.
—
—
—
—
—
20.568
20.568
1.858
- 741
—
- 45.254
- 44.137
21.287
- 22.850
80.779
231.335
150.803
1.102.053
1.564.970
34.324
1.599.294
Totaal transacties met aandeelhouders
jaarrekening 2011 boskalis
Stand per 31 december 2010
De toelichting op pagina 70 t/m 113 is een integraal onderdeel van de geconsolideerde jaarrekening.
70
Toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening 1. Algemeen Koninklijke Boskalis Westminster N.V. is een toonaangevende internationale dienstverlener op het gebied van baggeren, maritieme infrastructuur en maritieme diensten. Koninklijke Boskalis Westminster N.V. (de “Vennootschap”) heeft haar statutaire zetel in Sliedrecht, Nederland en haar hoofdkantoor is gevestigd in Papendrecht, Nederland. De Vennootschap is een naamloze vennootschap die ter beurze is genoteerd aan de NYSE Euronext Amsterdam. De geconsolideerde jaarrekening van Koninklijke Boskalis Westminster N.V. over 2011 omvat de Vennootschap en haar dochterondernemingen (tezamen te noemen de “Groep” en afzonderlijk de “Groepsentiteiten”) en de belangen van de Groep in geassocieerde deelnemingen en entiteiten waarover gezamenlijke zeggenschap wordt uitgeoefend. Deze geconsolideerde jaarrekening is door Raad van Bestuur opgesteld en op 14 maart 2012 ondertekend. De jaarstukken 2011 zullen ter vaststelling worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 10 mei 2012. 2. Overeenstemming met International Financial Reporting Standards
2.1 Overeenstemmingsverklaring
De geconsolideerde jaarrekening en toelichtingen daarop zijn in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards (IFRS) zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW.
2.2 Nieuwe en aangepaste standaarden
Er zijn geen standaarden, wijzigingen op standaarden en interpretaties, welke in 2011 voor het eerst worden toegepast en welke van materiële invloed zijn op de jaarrekening. 2.3 Nog niet toegepaste nieuwe s tandaarden en
jaarrekening 2011 boskalis
interpretaties
De volgende standaarden, wijzigingen op standaarden en interpretaties zijn in 2011 nog niet van kracht en zijn daarom niet toegepast op deze geconsolideerde jaarrekening. De Groep is op basis van de huidige inzichten niet van plan deze standaarden en interpretaties vervroegd toe te passen en heeft de omvang van het te verwachten effect nog niet bepaald. De voor de Groep mogelijk belangrijkste veranderingen kunnen als volgt worden samengevat: De nieuwe IAS 19 Personeelsbeloningen bevat een aantal wijzigingen op het gebied van opname, presentatie en toelichting, die de pensioenverslaggeving minder complex
en beter vergelijkbaar moet maken. Belangrijkste wijzigingen betreffen het niet meer toestaan van de toepassing van de ‘corridormethodiek’, het verwachte beleggingsrendement dient - net als de interestkosten op de pensioenverplichting – te worden berekend op basis van de IAS 19-rekenrente (die wordt afgeleid van het rendement op hoogwaardige ondernemingsobligaties) en de toelichtingsvereisten, met name met betrekking tot specifieke pensioenrisico’s, worden sterk uitgebreid. IFRS 9 Financiële instrumenten: classificatie en waardering is van toepassing op boekjaren die ingaan op of na 1 januari 2015 waarbij eerdere toepassing is toegestaan. IFRS 11 Gezamenlijke overeenkomsten herziet de verwerking van joint ventures (die onder de nieuwe standaard ‘gezamenlijke overeenkomsten’ worden genoemd). De belangrijkste verandering is dat er voor joint ventures niet langer een keuzemogelijkheid bestaat tussen de ‘equity’ methode en proportionele consolidatie; uitsluitend de ‘equity’ methode is nog toegestaan voor joint ventures en joint-operations moeten proportioneel worden geconsolideerd. IFRS 11 en de gelijktijdig gewijzigde IAS 28 zijn van toepassing op boekjaren die aanvangen op of na 1 januari 2013. IFRS 12 Toelichting van belangen in andere entiteiten bevat uniforme vereisten inzake de toelichting op dochterondernemingen, ‘associates’ en gezamenlijke overeenkomsten alsmede niet-geconsolideerde gestructureerde entiteiten. IFRS 12 is van toepassing op boekjaren die aanvangen op of na 1 januari 2013. IFRS 13 Waardering tegen reële waarde bevat een raamwerk voor de waardering tegen reële waarde en vereisten inzake de toelichting van waarderingen tegen reële waarde, maar introduceert geen nieuwe grondslagen voor waardering tegen reële waarde. De wijzigingen in IAS 1 Presentatie van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten behelzen dat entiteiten niet-gerealiseerde resultaten die in de toekomst mogelijk zullen worden geherclassificeerd naar de winst- en verliesrekening afzonderlijk moeten worden gepresenteerd van niet-gerealiseerde resultaten die nooit naar de winsten verliesrekening zullen worden geherclassificeerd.
3 Belangrijkste grondslagen voor financiële verslaggeving De hierna uiteengezette grondslagen voor financiële verslaggeving zijn consistent toegepast voor alle gepresenteerde perioden in deze geconsolideerde jaarrekening en zijn tevens consequent toegepast door de Groepsentiteiten. 3.1 Opmaak en waardering
De geconsolideerde jaarrekening wordt opgesteld in euro, de functionele valuta van de Groep. De geconsolideerde
71
jaarrekening wordt opgesteld op basis van historische kostprijzen voor zover IFRS de waardering en resultaatbepaling van specifieke posten niet op andere wijze voorschrijft. Het opmaken van de jaarrekening brengt met zich mee dat beoordelingen, inschattingen en aannames van het management mede de opgenomen bedragen van activa, passiva, opbrengsten en kosten bepalen. Inschattingen en aannames hebben met name betrekking op de waardering van immateriële activa (inclusief goodwill), materiële vaste activa, eindewerkresultaten op onderhanden werken, pensioenverplichtingen, belastingposities, voorzieningen en financiële instrumenten. Beoordelingen door het management in toepassing van IFRS die een belangrijk effect hebben op de jaarrekening betreffen de kwalificatie van deelnemingen als dochteronderneming, joint venture of geassocieerde deelneming. De informatie terzake is opgenomen in de toelichtingen op deze posten. Behalve de al in de toelichting op de jaarrekening uiteengezette elementen zijn er geen andere kritische waarderingsinschattingen in de toepassing van de grondslagen die een nadere toelichting vereisen. De gemaakte inschattingen en daarmee samenhangende aannames zijn gebaseerd op ervaringen en inzichten van het management en op de ontwikkeling van externe factoren die onder de gegeven omstandigheden als redelijk kunnen worden beschouwd. Inschattingen en aannames zijn aan wijzigingen, als gevolg van veranderende feiten en inzichten, onderhevig en kunnen per verslagperiode andere uitkomsten hebben. De mutaties in deze uitkomsten worden, afhankelijk van de aard van de betreffende post, verwerkt in de balans of in de winst- en verliesrekening. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van eerdere op basis van inschattingen en aannames gerapporteerde resultaten. Alle bedragen in de toelichting luiden, tenzij anders vermeld, in duizenden euro’s. 3.2 Consolidatie 3.2.1 bedrijfscombinaties en verwerving van min-
Indien het verschil negatief is, wordt onmiddellijk een boekwinst uit een voordelige koop in de winst- en verliesrekening opgenomen. In de overgedragen vergoeding is geen bedrag begrepen voor de afwikkeling van bestaande relaties. Een dergelijk bedrag wordt in de winst- en verliesrekening opgenomen. Door de Groep gemaakte kosten in verband met een bedrijfscombinatie, niet zijnde kosten in verband met de uitgifte van aandelen of obligaties, worden verantwoord wanneer zij worden gemaakt. De reële waarde van een voorwaardelijke vergoeding wordt op overnamedatum opgenomen. Indien die voorwaardelijke vergoeding wordt geclassificeerd als eigen vermogen, vindt geen latere herwaardering plaats en wordt de afwikkeling verantwoord binnen het eigen vermogen. In het andere geval worden wijzigingen na eerste opname in de winst- en verliesrekening opgenomen. Verantwoording van verwerving van minderheidsbelangen
Verworven minderheidsbelangen worden verwerkt als transacties met eigenaars in hun capaciteit als eigenaar en er wordt uit hoofde van dergelijke transacties geen goodwill opgenomen. De aanpassingen van de minderheidsbelangen uit hoofde van transacties waarbij geen sprake is van zeggenschap zijn gebaseerd op een evenredig bedrag van de netto-activa van de dochteronderneming. 3.2.2 Dochterondernemingen
Dochterondernemingen worden op grond van feitelijke beslissende zeggenschap voor 100%, rekening houdend met minderheidsbelangen, in de consolidatie betrokken. De jaarrekeningen van dochterondernemingen zijn in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen vanaf de datum waarop voor het eerst sprake is van zeggenschap, tot aan het moment waarop deze eindigt. De grondslagen voor financiële verslaggeving van dochterondernemingen zijn waar nodig aangepast aan de door Groep gehanteerde grondslagen.
Bedrijfscombinaties worden verwerkt op basis van de overnamemethode per de overnamedatum, dat wil zeggen de datum waarop de zeggenschap overgaat naar de Groep. Er is sprake van zeggenschap als de Groep de mogelijkheid heeft om het financiële en operationele beleid van een entiteit te bepalen teneinde voordelen te verkrijgen uit de activiteiten van de entiteit. Bij de beoordeling van zeggenschap houdt de Groep rekening met potentiële stemrechten die op dat moment uitoefenbaar zijn. De groep waardeert de goodwill per overnamedatum als: de reële waarde van de overgedragen vergoeding; plus het opgenomen bedrag van eventuele minderheids belangen in de overgenomen partij; plus indien de bedrijfscombinatie in fasen plaatsvindt, de reële waarde van het voorafgaande belang in de overgenomen partij; verminderd met het opgenomen nettobedrag (over het algemeen de reële waarde) van de identificeerbare verworven activa en aangegane verplichtingen.
Bij verlies van zeggenschap worden de activa en verplichtingen van de dochteronderneming, eventuele minderheidsbelangen en overige met de dochter samenhangende vermogens componenten niet langer in de balans verantwoord. Het eventuele overschot of tekort op het verlies van zeggenschap wordt opgenomen in de winst- en verliesrekening. Indien de Groep een belang houdt in de voormalige dochter onderneming, wordt dat belang tegen de reële waarde verantwoord per de datum dat niet langer sprake was van zeggenschap. Het belang wordt na eerste opname verantwoord als een joint venture of als geassocieerde deelneming, afhankelijk van de mate en soort van behouden invloed. 3.2.3 Joint ventures
Joint ventures zijn die entiteiten waarover de Groep gezamenlijke zeggenschap heeft, waarbij deze zeggenschap in een overeenkomst is vastgelegd en waarin strategische beslissingen over het financiële en operationele beleid met unanieme instemming moeten worden genomen. Joint ventures, zowel strategische allianties als op contractuele afspraken gebaseerde projectgedreven aannemingscombinaties, worden
jaarrekening 2011 boskalis
derheidsbelangen
72
op basis van het aandeel in de feitelijke gezamenlijke zeggenschap op proportionele basis in de consolidatie opgenomen. Vorderingen op en schulden aan projectgedreven aannemingscombinaties worden in de consolidatie geëlimineerd. Eliminatieverschillen als gevolg van onbalans tussen partners in rekeningen-courant met projectgedreven aannemingscombinaties, bijvoorbeeld door leverantie verschillen in de tijd, worden in de geconsolideerde balans als overige vorderingen of overige schulden opgenomen.
worden omgerekend tegen de wisselkoers op de transactiedatum. Koersverschillen op langlopende vorderingen, leningen en overige financieringsverplichtingen worden verantwoord als financieringsbaten en –lasten; overige koersverschillen als gevolg van transacties in de bedrijfsvoering worden verantwoord in de betreffende posten en binnen het bedrijfsresultaat. 3.4 Afgeleide financiële instrumenten en afdekking van kasstromen
3.2.4 Geassocieerde deelnemingen
Aandelenbelangen die op grond van het criterium van feitelijke beslissende zeggenschap niet in aanmerking komen voor consolidatie, maar waarbij invloed van betekenis op het financiële en operationele beleid bestaat, worden opgenomen in de post Geassocieerde deelnemingen. Invloed van betekenis wordt verondersteld te bestaan indien de Groep houder is van 20 procent en meer van de stemrechten van een andere entiteit. De geconsolideerde jaarrekening omvat het aandeel van de Groep in het resultaat van geassocieerde deelnemingen, na correctie van de grondslagen in overeenstemming met de grondslagen van de Groep, vanaf de datum waarop de Groep voor het eerst invloed van betekenis heeft, tot aan de datum waarop voor het laatst sprake is van invloed van betekenis (zie toelichting 3.8). 3.2.5 Eliminatie van transacties bij consolidatie
Intragroep vorderingen en schulden alsmede onderlinge leveringen en financieringsbaten en –lasten binnen de Groep en niet-gerealiseerde resultaten binnen de Groep en met geassocieerde deelnemingen en joint ventures worden naar rato van het belang dat de Groep in de investering heeft, in de consolidatie geëlimineerd.
jaarrekening 2011 boskalis
3.3 Vreemde valuta
De activa en passiva van buitenlandse dochteronder nemingen en joint ventures die luiden in andere functionele valuta dan de euro, zijn omgerekend tegen de koersen per het einde van het verslagjaar c.q. de verslagperiode. De posten van de winst- en verliesrekeningen van de betreffende buitenlandse dochterondernemingen en joint ventures zijn omgerekend tegen gemiddelde koersen, die de transactiekoersen gedurende het jaar benaderen. De uit deze systematiek voortvloeiende koersomrekeningsverschillen worden rechtstreeks ten gunste, dan wel ten laste van de koersomrekeningsreserve in het groepsvermogen gebracht. Koersverschillen als gevolg van transacties in de bedrijfs voering worden ten gunste of ten laste van het resultaat over de lopende verslagperiode gebracht. In vreemde valuta luidende monetaire activa en verplichtingen worden op balansdatum in de functionele valuta omgerekend tegen de op die datum geldende wisselkoers. De valutakoersverschillen met betrekking tot de monetaire posten omvatten het verschil tussen de geamortiseerde kostprijs in de functionele valuta aan het begin van het jaar, gecorrigeerd voor de effectieve rente en betalingen gedurende het boekjaar, en de geamortiseerde kostprijs in buitenlandse valuta omgerekend tegen de wisselkoers aan het einde van het jaar. In vreemde valuta luidende niet-monetaire activa en verplichtingen die op basis van historische kosten worden gewaardeerd,
De Groep heeft als beleid dat alle operationele valutarisico’s, die vooral betrekking hebben op toekomstige kasstromen uit contracten die geheel of gedeeltelijk luiden in andere valuta dan de betreffende functionele valuta en die een hoge mate van waarschijnlijkheid van realisatie hebben, worden afgedekt door middel van kasstroomafdekkingen. Ook kunnen brandstofprijsrisico’s en renterisico’s in toekomstige kasstromen door middel van specifieke derivaten worden afgedekt. Op kasstroomafdekkingen wordt overwegend “hedge accounting” toegepast, hetgeen als volgt is uitgewerkt. Op het moment dat de afdekking voor het eerst wordt aangewezen, documenteert de Groep formeel de relatie die bestaat tussen afdekkingsinstrument(en) en afgedekte positie(s), inclusief haar risicodoelstellingen en strategie bij het aangaan van de afdekkingstransactie, alsmede de methode die wordt gebruikt om de effectiviteit van de afdekkingsrelatie vast te stellen. Bij het aangaan van de afdekkingsrelatie en daarna doorlopend beoordeelt de Groep of de afdekkingsinstrumenten naar verwachting gedurende de periode waarvoor de afdekking is aangewezen ‘effectief’ zullen zijn in het bereiken van compensatie van aan de afgedekte positie(s) toe te rekenen veranderingen in reële waarde of kasstromen, en of de daadwerkelijke resultaten van iedere afdekking binnen een bereik van 80 tot 125 procent vallen. Een kasstroomafdekking van een verwachte transactie vereist dat het zeer waarschijnlijk is dat de transactie zal plaatsvinden en deze transactie een blootstelling zou opleveren aan variabiliteit van kasstromen die dusdanig is dat deze uiteindelijk van invloed zou kunnen zijn op het gerapporteerde netto resultaat. De toepassing van hedge accounting betekent dat marktwaardemutaties van nog niet afgewikkelde kasstroomafdekkingen, inclusief gerealiseerde resultaten op het doorrollen van bestaande afdekkingen als gevolg van afwijkende looptijden van de betreffende afdekkingen en de onderliggende kasstromen, rekening houdend met belastingen, direct ten gunste of ten laste van de afdekkingsreserve in het groepsvermogen worden gebracht. Indien een ten gunste of ten laste van het groepsvermogen opgenomen kasstroom afdekking expireert, wordt tegengesloten of wordt uitgeoefend danwel de afdekkingsrelatie met de onderliggende kasstromen niet meer als effectief kan worden aangemerkt, maar zolang de onderliggende kasstroom naar verwachting nog steeds zal plaatsvinden, blijft het cumulatieve resultaat in het groepsvermogen opgenomen tot de verslagperiode waarin de onderliggende kasstroom zich voordoet. Alsdan wordt het cumulatieve resultaat direct ten gunste of ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht. Marktwaarde
73
3.5 Bijzondere waardeverminderingen
De boekwaarde van de activa van de Groep, uitgezonderd voorraden, een actief uit hoofde van personeelsbeloningen en uitgestelde belastingvorderingen, wordt per balansdatum opnieuw bezien om te bepalen of er aanwijzingen zijn voor bijzondere waardeverminderingen. Indien dergelijke aanwijzingen bestaan, wordt een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde van het actief. Voor goodwill en activa met een onbepaalde gebruiksduur wordt jaarlijks de realiseerbare waarde geschat. Er wordt een bijzonder waardeverminderingsverlies opgenomen wanneer de boekwaarde van een actief of de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort, hoger is dan de realiseerbare waarde.
Indicaties voor bijzondere waardeverminderingen van met name drijvend en ander aannemingsmaterieel worden gebaseerd op meerjarige verwachtingen van de materieelexploitatie van materieel of indien van toepassing groepen van onderling uitwisselbaar materieel. Ingeval van indicaties voor bijzondere waardeverminderingen wordt de realiseerbare waarde bepaald op basis van de directe opbrengstwaarde of de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen, gedurende de resterende levensduur, uit de materieelexploitatie van het betreffende materieel of groep van onderling uitwisselbaar materieel. Met betrekking tot goodwill worden geen bijzondere waardeverminderingsverliezen teruggenomen. Een bijzonder waardeverminderingsverlies met betrekking tot een tegen amortisatiewaarde gewaardeerde vordering wordt teruggenomen indien de terugname objectief in verband kan worden gebracht met een gebeurtenis die zich heeft voorgedaan nadat dit bijzonder waardeverminderingsverlies werd opgenomen. Voor andere activa worden bijzondere waardeverminderingsverliezen teruggenomen als de schattingen zijn veranderd aan de hand waarvan de realiseerbare waarde was bepaald, echter uitsluitend voor zover de boekwaarde van het actief niet hoger is dan de boekwaarde na aftrek van afschrijvingen of amortisatie die zou zijn bepaald als geen bijzonder waardeverminderingsverlies was opgenomen. 3.6 Immateriële activa
Goodwill bestaat uit het bij de verwerving van dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde deelnemingen vastgestelde verschil tussen de verwervingsprijs en de reële waarde van de verworven activa en verplichtingen, op basis van de waarderingsgrondslagen van Koninklijke Boskalis Bijzondere waardeverminderingsverliezen worden in de Westminster N.V. Hierbij wordt de goodwill toegerekend aan winst- en verliesrekening opgenomen. Bijzondere waardever- de kasstroomgenerende eenheid welke het laagste niveau minderingsverliezen opgenomen met betrekking tot representeert waarop de Groep voor interne management kasstroomgenererende eenheden worden eerst in mindering doeleinden goodwill bewaakt uit hoofde van intern beheer, gebracht op de boekwaarde van eventueel aan kasstroomge- hetgeen niet hoger is dan het niveau van de operationele nererende eenheden (of groepen van eenheden) toegeresegmenten van de Groep. Goodwill en overige immateriële kende goodwill en vervolgens naar rato in mindering activa worden geactiveerd onder aftrek van cumulatieve gebracht op de boekwaarde van de overige activa van de afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardevermindeeenheid (of groep van eenheden). ringen. Stelselmatige afschrijving op goodwill en immateriële activa met een onbeperkte gebruiksduur vindt niet plaats. De realiseerbare waarde van tegen geamortiseerde kostprijs Jaarlijks, of indien er een indicatie is voor een bijzondere gewaardeerde vorderingen wordt berekend als de contante waardevermindering, wordt de boekwaarde hiervan getest waarde van de verwachte toekomstige kasstromen, gediscon- op bijzondere waardevermindering (zie toelichting 3.5). teerd tegen de oorspronkelijke effectieve rente. Voor de Eventueel bij een overname ontstane negatieve goodwill overige activa of kasstroomgenererende eenheden is de wordt direct ten gunste van het resultaat gebracht. Met realiseerbare waarde gelijk aan de reële waarde minus betrekking tot geassocieerde deelnemingen is de boekverkoopkosten of de bedrijfswaarde, indien deze hoger is. waarde van de goodwill opgenomen in de boekwaarde Bij het bepalen van de bedrijfswaarde wordt de contante van de investering. waarde van de geschatte toekomstige kasstromen berekend Overige immateriële activa worden uitsluitend geactiveerd, met behulp van een disconteringsvoet vóór belasting die een wanneer het waarschijnlijk is dat toekomstige economische afspiegeling is van zowel de actuele markttaxaties van de voordelen die een actief in zich bergt, zullen toekomen aan tijdswaarde van geld als de specifieke risico’s met betrekking de Groep en de kosten van het actief betrouwbaar kunnen tot het actief. Voor drijvend en ander aannemingsmaterieel worden vastgesteld. Overige immateriële activa, met een wordt in de disconteringsvoet rekening gehouden met risico’s eindige gebruiksduur, worden opgenomen tegen kostprijs voor zover deze al niet zijn opgenomen in de geschatte verminderd met cumulatieve amortisatie en cumulatieve toekomstige kasstromen. bijzondere waardeverminderingen. De amortisatie op bij acquisitie gewaarde merknamen vindt plaats over vier jaar;
jaarrekening 2011 boskalis
mutaties van kasstroomafdekkingen waarop geen hedge accounting wordt toegepast (niet-effectieve kasstroomafdekkingen en het niet-effectieve deel van effectieve kasstroom afdekkingen), worden ten gunste of ten laste van de winst- en verliesrekening over de lopende verslagperiode gebracht. Resultaten uit afgewikkelde effectieve kasstroomafdekkingen en marktwaardemutaties van niet-effectieve kasstroomafdekkingen worden, voorzover deze langlopende vorderingen, leningen en overige financieringsverplichtingen betreffen, verantwoord als financieringsbaten en -lasten en voor het overige in de betreffende posten binnen het bedrijfsresultaat. Afgeleide financiële instrumenten worden bij de eerste opname gewaardeerd tegen reële waarde; toerekenbare transactiekosten worden als last in de winst- en verliesrekening opgenomen wanneer zij worden gemaakt. Na de eerste opname worden afgeleide financiële instrumenten tegen reële waarde gewaardeerd en eventuele wijzigingen worden op de hiervoor beschreven manier verantwoord.
74
gewaardeerd op de laagste van de reële waarde of de de amortisatie van bij acquisities gewaardeerde klantportefeuilles en –contracten vindt plaats over zeven tot dertien jaar. contante waarde van de minimale leasebetalingen. Na de eerste opname geschiedt de verwerking in overeenstemming met de van toepassing zijnde grondslag. Uitgaven voor onderzoeksactiviteiten, die worden verricht met het vooruitzicht nieuwe wetenschappelijke of technische kennis en inzichten te verwerven, worden als last in de winst- Overige leases betreffen operationele leaseovereenkomsten; en verliesrekening opgenomen wanneer zij worden gemaakt. deze worden niet in de balans van de Groep opgenomen. Ontwikkelingskosten worden indien materieel geactiveerd. Deze kosten hangen met name samen met investeringen in 3.8 Geassocieerde deelnemingen baggermaterieel. De overige in omvang beperkte kosten Geassocieerde deelnemingen, worden bij eerste opname voor ontwikkeling komen direct ten laste van de winst- en gewaardeerd tegen kostprijs. In de investering is begrepen verliesrekening. de bij de acquisitie vastgestelde goodwill. Daarna worden deze deelnemingen verantwoord op basis van de ‘equity’methode, gecorrigeerd voor verschillen met de grondslagen 3.7 Materiële vaste activa van de Groep, onder aftrek van cumulatieve bijzondere Materiële vaste activa worden opgenomen tegen kostprijs waardeverminderingen. Wanneer het aandeel van de Groep verminderd met de cumulatieve lineaire afschrijvingen berein de verliezen groter is dan de waarde van het belang in kend vanaf de datum van ingebruikstelling en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. De kostprijs is gebaseerd een geassocieerde deelneming, wordt de boekwaarde van dat belang in de balans van de Groep afgeboekt tot nihil en op de aanschafprijs en/of de intern gegenereerde kostprijs gebaseerd op direct toerekenbare kosten. De hoogte van de worden verdere verliezen niet meer in aanmerking genomen behalve voor zover de Groep een in rechte afdwingbare en afschrijvingen is, rekening houdend met een aangenomen restwaarde, bepaald door een aan de verschillende objecten feitelijke verplichting is aangegaan of betalingen heeft verricht namens de geassocieerde deelneming. toegekende geschatte resterende gebruiksduur. Modificaties en capaciteitsvergrotende investeringen worden eveneens tegen kostprijs geactiveerd en lineair afgeschreven gedu3.9 Langlopende vorderingen rende de resterende levensduur van het betreffende activum. De langlopende vorderingen worden overwegend voor de Materieel in aanbouw wordt op de balans opgenomen voor lange termijn en/of tot einde looptijd gehouden en gewaarde betaalde termijnen, inclusief interest gedurende de bouw. deerd tegen geamortiseerde kostprijs. Cumulatieve bijzondere Wanneer materiële vaste activa bestaan uit onderdelen met waardeverminderingen worden op de boekwaarde in mindeeen ongelijke gebruiksduur, worden deze als afzonderlijke ring gebracht. posten afgeschreven. 3.10 Voorraden
jaarrekening 2011 boskalis
Gebouwen worden in termijnen variërend van tien tot vijftig jaar afgeschreven. De afschrijvingstermijnen van het overwegende deel van drijvend en ander aannemingsmaterieel variëren van tien tot twintig jaar. Inventarissen en andere vaste bedrijfsmiddelen hebben afschrijvingstermijnen tussen de drie en tien jaar. Op terreinen wordt niet afgeschreven. De slijtage van baggermaterieel is sterk afhankelijk van moeilijk voorspelbare projectspecifieke combinaties van grondomstandigheden, te verwerken materiaal, maritieme omstandigheden en de intensiteit van de inzet van het materieel. De als gevolg hiervan grillige en tijdonafhankelijke onderhoudskosten ter instandhouding van de activa worden ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht. In uitzonderingsgevallen komen onderhoudskosten in aanmerking voor activering en lineaire afschrijving. Wanneer geherwaardeerde materiële vaste activa worden verkocht, wordt het betreffende bedrag uit de herwaarderingsreserve overgeheveld naar de post ingehouden winsten. Afschrijvingsmethoden, gebruiksduur en restwaarde worden op het einde van ieder boekjaar opnieuw geëvalueerd en, indien noodzakelijk, aangepast. Leaseovereenkomsten waarbij de Groep vrijwel alle aan het eigendom verbonden risico’s en voordelen overneemt, worden geclassificeerd als financiële leases. Bij de eerste opname wordt het geleasde actief gewaardeerd als vaste activa die via financiële lease zijn verworven, worden
De voorraden, voornamelijk bestaande uit brandstof, hulpstoffen en reserveonderdelen, worden gewaardeerd tegen gemiddelde inkoopprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. Netto-opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs bij normale bedrijfsuitoefening, verminderd met de geschatte verkoopkosten. 3.11 Te vorderen van en verschuldigd aan opdrachtgevers
De te vorderen bedragen van opdrachtgevers betreffen de nog in rekening te brengen bedragen die naar verwachting bij opdrachtgevers zullen worden geïnd voor tot de verslagdatum uitgevoerde contractwerkzaamheden (hierna te noemen “onderhanden werken”) en verleende diensten (met name bergingsprojecten). Onderhanden werken worden gewaardeerd tegen de kostprijs van het verrichte werk, vermeerderd met het naar rato van de voortgang gerealiseerde deel van de verwachte eindewerkresultaten en verminderd met de gedeclareerde termijnen, vooruitbetalingen en eventuele verliesvoorzieningen. Voor verwachte verliezen op onderhanden werken worden voorzieningen getroffen zodra deze verliezen blijken en in mindering gebracht op de kostprijs; eventueel worden reeds verantwoorde winsten teruggenomen. De kostprijs bevat de (direct toerekenbare) projectkosten, bestaande uit loonkosten, materialen, kosten van uitbesteed werk, tarieven voor huur en onderhoudskosten van het ingezette materieel en overige projectkosten. De hierbij gehanteerde tarieven zijn gebaseerd op de lange termijn
75
in de winst- en verliesrekening wordt opgenomen over de looptijd van de leningen. 3.16 Verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen
Toegezegde-bijdrage pensioenregelingen Een toegezegde-bijdrage pensioenregeling is een pensioenregeling waarbij een onderneming een vaste bijdrage betaalt aan een separate entiteit. De onderneming heeft geen juridische of feitelijke verplichting om additionele bijdragen te betalen indien het pensioenfonds onvoldoende middelen bezit om de personeelsbeloningen verband houdende met de door de werknemer verleende huidige dan wel vroegere diensten te betalen. De pensioenbijdragen worden in de winst- en verliesrekening als kosten van personeelsbeloningen verantwoord in het jaar waarop zij betrekking hebben. De op de balansdatum opgeleverde bergingsprojecten, Vooruitbetaalde bijdragen worden opgenomen als actief waarvoor de opbrengsten nog niet definitief zijn vastgesteld voor zover een terugbetaling in contanten of een verlaging door partijen, worden gewaardeerd op basis van de van toekomstige betalingen beschikbaar is. Bijdragen aan verwachte opbrengsten, rekening houdend met de onzekereen toegezegde-bijdrageregeling die meer dan twaalf maanheid van deze schatting verminderd met de gedeclareerde den na afloop van de periode waarin de werknemers de termijnen en vooruitbetalingen. Indien een opbrengst van een gerelateerde prestaties verrichten betaalbaar zijn, worden opgeleverd bergingsproject niet betrouwbaar kan worden verdisconteerd tot hun contante waarde. geschat, wordt de opbrengst verantwoord tot maximaal het bedrag van de opgenomen lasten. Voor verwachte verliezen Toegezegd-pensioenregelingen op bergingsprojecten worden een voorziening getroffen Een toegezegd-pensioenregeling is een pensioenregeling zodra deze blijken. die geen toegezegde-bijdrage pensioenregeling is. Voor de afzonderlijke toegezegd-pensioenregelingen wordt de nettovordering of -verplichting berekend als het saldo van de 3.12 Debiteuren en overige vorderingen Debiteuren en overige vorderingen worden bij eerste verwer- contante waarde van de toekomstige uitkeringen aan (ex-) king gewaardeerd tegen reële waarde; na de eerste verwer- werknemers, verminderd met de reële waarde van de daarvoor aangehouden fondsbeleggingen. De berekeningen king vindt waardering plaats tegen geamortiseerde kostprijs worden uitgevoerd door bevoegde actuarissen volgens de onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen voor onder meer oninbaarheid. De geamortiseerde kostprijs wordt ‘projected unit credit’-methode. Het disconteringspercentage is gelijk aan het rendement op solide bedrijfsobligaties op bepaald op basis van de effectieve rentevoet. balansdatum waarvan de looptijd de termijn van de verplichtingen benadert. Wanneer de berekening resulteert in een 3.13 Liquide middelen positief saldo voor de Groep, wordt de opname van het De liquide middelen bestaan uit kas- en banksaldi en depoactief beperkt tot een bedrag dat maximaal gelijk is aan sito’s met looptijden van maximaal drie maanden. Voor eventuele niet opgenomen pensioenkosten van verstreken zover liquide middelen niet ter vrije beschikking staan als diensttijd en de contante waarde van economische voordelen gevolg van transferrestricties, gezamenlijke zeggenschap of in de vorm van eventuele toekomstige terugstortingen door andere juridische belemmeringen, wordt daarvan melding het fonds of lagere toekomstige pensioenpremies. Bij de gemaakt in de toelichting. Opgenomen rekening-courant kredieten maken onderdeel uit van de liquide middelen in het berekening van de contante waarde van economische voordelen wordt rekening gehouden met minimale financieringskasstroomoverzicht. verplichtingen die van toepassing zijn op de afzonderlijke regelingen van de Groep. Een economisch voordeel is voor de 3.14 Aandelenkapitaal Groep beschikbaar als dit realiseerbaar is tijdens de looptijd Gewone aandelen worden geclassificeerd als eigen vermogen. Kosten die direct zijn toe te schrijven aan de uitgifte van van de regeling of bij de afwikkeling van de verplichtingen van de regeling. Actuariële resultaten worden, inclusief evengewone aandelen worden, na aftrek van eventuele belastintuele mutaties op limiteringen van nettopensioenvorderingen, gen, in mindering gebracht op het eigen vermogen. 3.15 Leningen en overige financieringsverplichtingen in de niet-gerealiseerde resultaten binnen het Geconsolideerd overzicht van de gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten Leningen en overige financieringsverplichtingen betreffen opgenomen. ‘Past service’-kosten die betrekking hebben op schulden aan financiële instellingen. Opgenomen renteverstreken diensttijd van werknemers worden, voor zover nog dragende leningen worden bij de eerste verwerking gewaarniet onvoorwaardelijk toegezegd, lineair ten laste van de deerd tegen reële waarde verminderd met transactiekosten voor verwerving. Na de eerste verwerking worden rentedra- winst- en verliesrekening verwerkt over de gemiddelde periode totdat de pensioenaanspraken onvoorwaardelijk worden. gende leningen en schulden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs waarbij een verschil tussen de kostprijs en het aflossingsbedrag op basis van de effectieve-rentemethode
jaarrekening 2011 boskalis
verwachte gemiddelde bezetting. De voortgang van een project wordt bepaald op basis van de kostprijs van het verrichte werk in relatie tot de verwachte kostprijs van het project als geheel. Winstneming op onderhanden werken blijft achterwege zolang geen betrouwbare schatting kan worden gemaakt van het eindewerkresultaat. Per project wordt het saldo van de waarde van het onderhanden werk en de gedeclareerde termijnen en vooruitbetalingen bepaald. Voor projecten waarvan de gedeclareerde termijnen en vooruitbetalingen de waarde van het onderhanden werk overtreffen, wordt het saldo opgenomen onder de kortlopende schulden in plaats van onder de vlottende activa. De benaming van deze posten in de balans luidt respectievelijk “te vorderen van opdrachtgevers” en “verschuldigd aan opdrachtgevers”.
76
Kortetermijnpersoneelsbeloningen Kortetermijnpersoneelsbeloningen worden zonder contant making gewaardeerd en opgenomen wanneer de daarmee verband houdende dienst wordt verricht. Er wordt een verplichting verantwoord voor het bedrag dat naar verwachting ten gevolge van een kortetermijnbonus in contanten of een winstdelingsregeling zal worden uitbetaald indien de Groep een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft als gevolg van verstreken diensttijd van werknemers en indien deze verplichting betrouwbaar kan worden bepaald.
jaarrekening 2011 boskalis
Overige verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen De overige verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen hebben voornamelijk betrekking op jubileumuitkeringen. De bepaling van deze verplichtingen wordt uitgevoerd volgens de ‘projected unit credit’-methode, waarbij de actuariële parameters voor de belangrijkste toegezegd-pensioenregelingen worden gehanteerd.
zijn dan de onvermijdbare kosten om aan de verplichtingen uit hoofde van de overeenkomst te voldoen. In overeenstemming met het beleid van de Groep en de toepasselijke wettelijke vereisten wordt een voorziening getroffen voor herstel van vervuilde terreinen, en de daarmee samenhangende kosten, op het moment dat de vervuiling zich voordoet. 3.18 Crediteuren en overige schulden
Crediteuren en overige schulden worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde; na de eerste verwerking vindt waardering plaats tegen (geamortiseerde) kostprijs. Indien het tijdseffect materieel is, wordt gewaardeerd tegen contante waarde. 3.19 Netto-omzet
De netto-omzet van de operationele segmenten Baggeren & Grondverzet en Maritieme Infrastructuur bestaat voornamelijk Op aandelen gebaseerde belongingsplannen uit de kostprijs van het in de verslagperiode verrichte werk, Voor de leden van de Raad van Bestuur bestaat een mede vermeerderd met het naar rato van de voortgang in de op de ontwikkeling van de aandelenkoers gebaseerd beloverslagperiode gerealiseerde deel van de verwachte ningsplan, waarbij wordt uitgekeerd in contanten. De reële eindewerkresultaten, verminderd en/of vermeerderd met in waarde van het over het jaar verschuldigde bedrag, wordt de verslagperiode gevormde en/of benutte en vrijgekomen opgenomen als personeelslast in de winst- en verliesrekening, voorzieningen voor verwachte verliezen. De aldus toegepaste met een overeenkomstige opboeking van de verplichting. “percentage-of-completion”-methode is naar zijn aard gebaDe waardering van de verplichting wordt op iedere verslagseerd op een schattingsproces. Daarnaast bevat de nettodatum opnieuw bepaald, evenals op afwikkeldatum. omzet de opbrengsten voor in het verslagjaar verleende Eventuele veranderingen in de reële waarde van de verplich- diensten aan derden. De opbrengsten uit hoofde van ting worden opgenomen als personeelskosten in de winst- en verleende diensten betreffen met name opbrengsten uit het verliesrekening. beschikbaar stellen van materieel en/of personeel en deze opbrengsten worden in de winst- en verliesrekening opgenomen naar rato van het stadium van voltooiing van de 3.17 Voorzieningen verrichte werkzaamheden op verslagdatum. Het stadium van Voorzieningen worden bepaald op basis van schattingen van toekomstige uitgaande kasstromen uit juridisch afdwing- voltooiing wordt bepaald aan de hand van beoordelingen bare of feitelijke verplichtingen als gevolg van een gebeurte- van de verrichte werkzaamheden. Opbrengsten van op balansdatum opgeleverde bergingsprojecten (onderdeel van nis in het verleden, met een onzekere omvang of een het operationele segment Salvage, Transport & Heavy Lift), onzeker tijdstip van afwikkeling, die samenhangen met de waarvoor de vergoedingen nog niet definitief zijn vastgebedrijfsactiviteiten en waarvoor een betrouwbare schatting steld door partijen, worden verantwoord op basis van de kan worden gemaakt. Voorzieningen worden gewaardeerd tegen contante waarde, voor zover de tijdswaarde materieel verwachte opbrengsten, rekening houdend met de onzekerheid van deze schatting. Opbrengsten waarvan niet waarafwijkt van de kostprijs. De voorzieningen betreffen, indien schijnlijk is dat de economische voordelen van het verrichte van toepassing, voorzieningen voor reorganisatie, garantieverplichtingen, voorzieningen voor verlieslatende contracten, werk of de verleende diensten naar de Groep zullen vloeien, worden niet in de netto-omzet opgenomen. De netto-omzet lopende rechtsgedingen en ingediende claims. bevat geen kostprijsverhogende belastingen. Reorganisatievoorzieningen worden getroffen indien daarvoor per balansdatum een gedetailleerd formeel plan aan betrokkenen is meegedeeld of indien met de uitvoering daar- 3.20 Overige opbrengsten van is aangevangen. Voorzieningen voor garantieverplichtin- De overige opbrengsten bestaan voornamelijk uit boekresulgen worden gevormd voor garantieaanspraken uit hoofde taten en verzekeringsresultaten. van opgeleverde projecten met overeengekomen garantietermijnen binnen enkele in de consolidatie betrokken entiteiten. 3.21 Grondstoffen, materialen, diensten en De hoogte van deze voorziening is gebaseerd op gebruik in uitbesteed werk de bedrijfstak en de historie binnen de onderneming van De post grondstoffen, materialen, diensten en uitbesteed garantieaanspraken over de laatste tien jaar met betrekking werk bestaat uit de kostprijs van het in de verslagperiode tot relevante projecten. verrichte werk voor zover deze geen betrekking heeft op kosten van personeelsbeloningen en afschrijvingen, amortisaEr wordt in de balans een voorziening voor verlieslatende ties en bijzondere waardeverminderingen. Daarnaast bevat contracten opgenomen wanneer de door de Groep naar deze post onder andere de overige exploitatiekosten van het verwachting te behalen voordelen uit een overeenkomst lager materieel, kosten van operationele leases, algemene beheers-
77
3.22 Personeelslasten
De personeelslasten bestaan uit de loon- en salariskosten van eigen personeel en de daarop betrekking hebbende sociale lasten en pensioenlasten, inclusief betaalde en verschuldigde premies uit hoofde van toegezegde-bijdrage pensioenregelingen en de mutatie in de vorderingen en verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen uit toegezegd-pensioen regelingen, met uitzondering van actuariële resultaten en de limitering van netto pensioenvorderingen die rechtstreeks ten gunste of ten laste van het groepsvermogen worden verwerkt. 3.23 Leasebetalingen
Leasebetalingen uit hoofde van operationele leasing worden lineair over de leaseperiode in de winst- en verliesrekening opgenomen. Vergoedingen ontvangen als stimulering voor het sluiten van leaseovereenkomsten worden als integraal deel van de totale leasekosten in de winst- en verliesrekening verwerkt over de leaseperiode. De minimale leasebetalingen uit hoofde van een financiële lease worden deels als financieringkosten opgenomen en deels als aflossing van de uitstaande verplichting. De financieringskosten worden zodang aan iedere periode van de totale leasetermijn toegerekend dat dit resulteert in een constante periodieke rentevoet over het resterende saldo van de verplichting. Voorwaardelijke leasebetalingen worden verwerkt door herziening van de minimale leasebetalingen over de resterende leasetermijn zodra de aanpassing van een leaseovereenkomst wordt bevestigd. 3.24 Financieringsbaten en –lasten
Onder de financieringsbaten zijn verantwoord van derden ontvangen en te vorderen rente, koerswinsten en winsten op financiële afdekkingsinstrumenten waarvan de resultaten op de afgedekte positie worden opgenomen in de financieringsbaten en –lasten. Rentebaten worden in de winst- en verliesrekening opgenomen naarmate deze opbouwen, door middel van de effectieve-rentemethode. Financieringslasten bevatten aan derden betaalde en verschuldigde rente die op basis van de effectieve-rentemethode aan verslagperioden wordt toegerekend, koersverliezen, afsluitprovisies en verliezen op financiële afdekkingsinstrumenten waarvan de resultaten op de afgedekte positie worden opgenomen in de financieringsbaten en –lasten. De rentecomponent van de financiële-lease betalingen wordt in de winst- en verliesrekening opgenomen met behulp van de effectieve-rentemethode. Financieringskosten die niet rechtstreeks zijn toe te rekenen aan de verwerving, bouw of productie van een in aanmerking komend actief worden opgenomen in de winst- en verliesrekening.
3.26 Winstbelastingen / uitgestelde belasting vorderingen en –verplichtingen
De belastingen naar de winst worden berekend op basis van het over de verslagperiode verantwoorde resultaat vóór belastingen met inachtneming van de geldende fiscale bepalingen en wettelijk vastgestelde tarieven en omvat tevens correcties op belastingen over eerdere boekjaren en de in de verslagperiode verantwoorde mutaties in uitgestelde belastingen. De belasting wordt in de winst- en verliesrekening opgenomen, behoudens voor zover deze betrekking heeft op posten die rechtstreeks in het eigen vermogen worden opgenomen; in dat geval wordt de belasting in het eigen vermogen verwerkt. Tijdelijke verschillen worden gewaardeerd in uitgestelde belastingvorderingen en/of -verplichtingen; uitgestelde belastingvorderingen worden uitsluitend opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat in de voorzienbare toekomst belastbare winst beschikbaar is voor realisatie. Uitgestelde belastingvorderingen worden per iedere verslagdatum herzien en verlaagd voor zover het niet langer waarschijnlijk is dat het daarmee samenhangende belasting voordeel zal worden gerealiseerd. Uitgestelde belasting vorderingen en –verplichtingen worden gesaldeerd indien er een wettelijk afdwingbaar recht bestaat om de verschuldigde belastingvorderingen en –verplichtingen te salderen en deze vorderingen en verplichtingen samenhangen met door dezelfde belastingautoriteit opgelegde winstbelasting aan dezelfde belasting verschuldigde entiteit, dan wel op verschillende belasting verschuldigde entiteiten die voornemens zijn de verschuldigde belastingvorderingen en –verplichtingen te salderen of waarvan de belastingvorderingen en –verplichtingen gelijktijdig worden gerealiseerd. Uitgestelde belasting vorderingen en –verplichtingen worden berekend tegen nominale waarde. Additionele winstbelastingen voor dividenduitkeringen worden verantwoord bij uitbetaling van het betreffende dividend. 3.27 Winst per aandeel
De Groep presenteert gewone en verwaterde winst per aandeel voor het gewone aandelenkapitaal. Het nettoresultaat per gewoon aandeel wordt berekend aan de hand van de aan de aandeelhouders van de Groep toe te rekenen winst of het verlies gedeeld door het gewogen gemiddelde aantal gewone aandelen die gedurende de verslagperiode uitstaan. Bij de berekening van de verwaterde winst per aandeel worden de aan de aandeelhouders van de Groep toe te rekenen winst of het verlies en het gewogen gemiddelde aantal gewone aandelen die gedurende de verslagperiode uitstaan gecorrigeerd voor alle potentiële verwaterende effecten op de gewone aandelen. 3.28 Dividenden
Dividenden worden als een verplichting verantwoord in de periode waarin zij krachtens besluit worden toegekend.
3.25 Aandeel in resultaat van geassocieerde deelnemingen
3.29 Bepaling reële waarde
De post Aandeel in resultaat van geassocieerde deelnemingen bevat het aandeel in de resultaten na belasting van de niet in de consolidatie betrokken deelnemingen en eventuele in het verslagjaar gerealiseerde (terugneming van) bijzondere waardeverminderingen.
Een aantal grondslagen en de informatieverschaffing van de Groep vereisen de bepaling van de reële waarde van zowel financiële als niet-financiële activa en verplichtingen. Voor waarderings- en informatieverschaffingsdoeleinden is de reële waarde op basis van de volgende methoden bepaald.
jaarrekening 2011 boskalis
kosten, externe kosten voor onderzoek en ontwikkeling voor zover niet geactiveerd, koersverschillen en marktwaarde veranderingen van afgeleide financiele instrumenten en overige (nagekomen) resultaten.
78
Materiële vaste activa De reële waarde van de materiële vaste activa die ten gevolge van een bedrijfscombinatie zijn opgenomen, is gebaseerd op marktwaarde. De marktwaarde is het geschatte bedrag waarvoor een activum op waarderingsdatum kan worden verhandeld tussen een tot een transactie bereid zijnde koper en verkoper in een zakelijke, objectieve transactie voorafgegaan door gedegen onderhandeling waarbij de partijen goed geïnformeerd en tot een transactie bereid waren. Immateriële activa De reële waarde van overige immateriële activa, die ten gevolge van een bedrijfscombinatie zijn opgenomen, is gebaseerd op de verwachte contante waarde van de kasstroom uit het gebruik en de uiteindelijke verkoop van de activa. Debiteuren en overige vorderingen De reële waarde van debiteuren en overige vorderingen, exclusief vordering op opdrachtgevers, wordt tegen de contante waarde van de toekomstige kasstromen geschat, die op hun beurt worden gedisconteerd tegen de marktrente per verslagdatum. Op aandelen gebaseerde transacties De reële waarde wordt bepaald op basis van genoteerde koersen. Afgeleide financiële instrumenten De reële waarde van afgeleide financiële instrumenten wordt gevormd door het geschatte bedrag dat de Groep zou ontvangen of betalen om het contract per balansdatum te beëindigen, waarbij rekening wordt gehouden met de actuele rente en de actuele kredietwaardigheid van de tegenpartijen bij het contract. Deze waarde wordt opgegeven door de financiële instelling waar het derivaat uitstaat. Deze opgaven worden op redelijkheid gecontroleerd met behulp van technieken gebaseerd op contant gemaakte kasstromen op basis van de voorwaarden en de looptijden van het contract en met gebruikmaking van de marktrente voor een vergelijkbaar instrument per waarderingsdatum.
jaarrekening 2011 boskalis
Niet-afgeleide financiële verplichtingen De reële waarde van niet-afgeleide financiële verplichtingen wordt bepaald ten behoeve van de informatieverschaffing en berekend op basis van de contante waarde van toekomstige aflossingen en rentebetalingen, gedisconteerd tegen de marktrente per verslagdatum. 3.30 Geconsolideerd kasstroomoverzicht
Het geconsolideerde kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Het middelenbegrip omvat de liquide middelen inclusief rekening-courantkredieten zoals vermeld in de toelichtingen op de liquide middelen en de rentedragende leningen. De kasstromen zijn onderscheiden in kasstromen uit operationele activiteiten, investeringsactiviteiten en financieringsactiviteiten.
79
4. Gesegmenteerde informatie De Groep onderkent een vijftal operationele segmenten, die, zoals hieronder beschreven, de strategische bedrijfseenheden van de Groep vormen. Deze strategische bedrijfseenheden bieden verschillende producten en diensten, en worden afzonderlijk beheerd, omdat ze verschillende strategieën vereisen. Voor ieder van de strategische bedrijfseenheden beoordeelt de Raad van Bestuur tenminste per kwartaal de interne management rapportages. De volgende samenvatting beschrijft de activiteiten per operationeel segment: Baggeren & Grondverzet Het voornaamste operationeel segment wordt gevormd door Baggeren & Grondverzet, waaronder ook havenontwikkeling en activiteiten op het gebied van pijpleidinginterventie, landaanwinning en kust- en rivieroeverbescherming vallen. Dit segment is wereldwijd verspreid en kan qua markten worden opgesplitst in thuismarkten (binnen en buiten Europa), internationale projecten markten en specialistische niche markten. De medio december 2011 verworven onderneming MNO Vervat BV (“MNO Vervat”) is vooralsnog volledig opgenomen in het operationele segment Baggeren & Grondverzet. Salvage, Transport & Heavy Lift Dit operationeel segment verleent transport diensten door middel van verschillende zeewaardige transportvaartuigen, waarvan een deel zelf-aangedreven is. Heavy Lift voert wereldwijd gespecialiseerde takel activiteiten uit met behulp van drijvende ‘bokken’, op basis van gespecialiseerde technische kennis. Binnen dit segment vallen ook de activiteiten ‘Marine Projects’ (verschillende soorten van transport, hijs- en installatiewerkzaamheden op het water) en Subsea (onderwater activiteiten met duikers en op afstand bestuurbare apparatuur). Tenslotte bevat dit segment de bergingsactiviteiten, die bestaan uit dienstverlening aan vaartuigen in nood (‘emergency response’) en het verwijderen en bergen van wrakken (‘wreck removal’). Harbour Towage Het derde operationeel segment waar de Groep werkzaam is, is Harbour Towage. De activiteiten betreffen het assisteren van binnenkomende en vertrekkende zeeschepen en andere vaartuigen, bijvoorbeeld grote containerschepen, ‘roll-on roll-off’ schepen, tankers met olie of chemicaliën, andere bulk carriers en cargo schepen en ‘offshore’ olie- en gas boortorens. Terminaldiensten Het vierde operationeel segment waar de Groep werkzaam is, is Terminaldiensten. Binnen dit segment is de onderneming wereldmarktleider op het gebied van maritieme en terminaldiensten voor de olie- en gassector, enerzijds via haar eigen terminalactiviteiten en anderzijds via een 50% belang in Lamnalco. Na de verkoop van de SMIT terminalactiviteiten in het vierde kwartaal 2011 aan Lamnalco, bestaat vanaf dat moment dit segment nagenoeg volledig een 50% belang in Lamnalco. Maritieme Infrastructuur Het vijfde operationeel segment is Maritieme Infrastructuur, waarin de Groep actief is middels een 40% belang in Archirodon, een toonaangevend aannemersbedrijf in deze sector.
jaarrekening 2011 boskalis
De operationele segmenten worden beoordeeld op basis van het segmentresultaat vòòr financieringsbaten en -lasten en winstbelastingen. Het segmentresultaat wordt gehanteerd als maatstaf om de financiële prestaties van de operationele segmenten te beoordelen, zowel onderling als ook met andere aanbieders die opereren in deze markten. Leveringen tussen operationele segmenten, voor zover daar sprake van is, vinden plaats op zakelijke basis. Gedurende de verslagperiode hebben geen materiële transacties tussen de operationele segmenten plaatsgevonden.
80
4.1 Operationele segmenten
2011 Netto-omzet Segmentresultaat
Baggeren & grondverzet
Salvage, Transport & Heavy Lift
harbour towage
Terminal diensten
maritieme infra structuur
1.835.386
375.949
233.331
155.690
266.930
43.187
29.360
24.977
Holding & eliminaties
Groep
196.568
4.113
2.801.037
30.364
- 40.725
354.093 354.093
Bedrijfsresultaat Aandeel in het resultaat van geassocieerde deelnemingen
- 322
1.161
- 27
1.208
—
—
2.020
Niet-gealloceerde financieringsbaten en -lasten
- 40.368
Niet-gealloceerde winstbelastingen
- 54.735
Netto groepswinst
261.010
Segmentactiva Geassocieerde deelnemingen
2.351.336
776.393
838.069
495.089
164.840
- 32.831
4.592.896
9.354
954
9.123
3.541
—
456
23.428 57.346
Niet-gealloceerde activa
4.673.670
Totaal activa Segment schulden
1.564.915
200.940
111.856
89.114
56.656
- 179.372
1.844.109
Niet-gealloceerde schulden
1.082.246
Totaal schulden
2.926.355
Investeringen in materiële vaste activa Afschrijvingen op materiële vaste activa Amortisaties op immateriële activa (Terugname van) bijzondere waardeverminderingen van materiële vaste activa
151.351
56.712
32.379
27.489
13.892
10.072
291.895
96.317
41.303
40.751
27.705
—
1.225
4.564
2.123
11.963
1.079
219.118
—
2.927
10.839
- 759
7.190
—
—
—
—
6.431 236.388
2010
Baggeren & grondverzet
Salvage, Transport & Heavy Lift
harbour towage
Terminal diensten
maritieme infra structuur
Netto-omzet
1.801.082
296.533
155.451
147.543
320.468
42.986
23.177
22.340
Segmentresultaat
Holding & eliminaties
Groep
264.690
9.140
2.674.439
28.851
- 35.952
401.870
Bedrijfsresultaat Aandeel in het resultaat van geassocieerde deelnemingen
401.870 3.475
323
74
227
—
20.874
Niet-gealloceerde financieringsbaten en -lasten Niet-gealloceerde winstbelastingen
- 77.125
Netto groepswinst
312.882
Segmentactiva Geassocieerde deelnemingen
2.145.717
790.357
765.090
533.891
220.623
- 207.842
4.247.836
8.002
1.851
8.121
2.187
—
456
20.617 46.800
Niet-gealloceerde activa Totaal activa Segment schulden
jaarrekening 2011 boskalis
24.973 - 36.836
4.315.253 972.255
207.923
359.246
65.881
114.774
- 125.313
1.594.766
Niet-gealloceerde schulden
1.121.193
Totaal schulden
2.715.959
Investeringen in materiële vaste activa
183.856
46.902
20.906
41.616
6.684
Afschrijvingen op materiële vaste activa
103.371
31.964
27.608
22.861
—
1.138
2.296
2.238
8.729
—
—
—
Amortisaties op immateriële activa Bijzondere waardeverminderingen van materiële vaste activa
30.383
330.347
18.006
915
204.725
—
478
6.150
—
—
8.729 219.604
De niet-gealloceerde activa betreffen de uitgestelde belastingvorderingen, te vorderen winstbelastingen en afgeleide financiële instrumenten. De niet-gealloceerde schulden bestaan uit uitgestelde belasting verplichtingen, te betalen winstbelastingen, afgeleide financiële instrumenten, leningen en overige financieringsverplichtingen.
81
5. Wijzigingen van dochterondernemingen en verwerving van minderheidsbelang 5.1 Bedrijfscombinatie Rebras
Op 3 maart 2011 heeft de Groep beslissende zeggenschap verkregen over Rebras Rebocadores do Brasil S.A. (“Rebras”) door verkrijging van de resterende 50% van de uitstaande aandelen en stemrechten. De participatie bedraagt nu 100%. Rebras is een Braziliaanse maritieme dienstverlener in het operationeel segment Harbour Towage. De voornaamste klanten bevinden zich in de sectoren rederijen, scheepsagenten en de olie- en gasindustrie. Het verkrijgen van beslissende zeggenschap over Rebras stelt de Groep beter in staat om in Brazilië het volledige dienstenpakket van de Groep aan te bieden en voor andere groepsmaatschappijen ondersteuning te bieden bij het uitvoeren van opdrachten aldaar. Ook kan Rebras verdergaand worden geïntegreerd in het operationeel segment Harbour Towage. Gedurende 2011 heeft Rebras voor € 41,6 miljoen bijgedragen aan de netto-omzet van de Groep en € 0,1 miljoen negatief aan de nettogroepswinst na de verantwoording van € 4,7 miljoen aan ongerealiseerde koersverliezen op US dollar financieringen. Overgedragen vergoeding en transacties samengaand met de overname De vergoeding voor de aankoop van de 50% in Rebras bedraagt € 27 miljoen (US dollar 38 miljoen) in contanten. Er zijn geen materiële met deze transactie samenhangende kosten geweest. Identificeerbare verworven activa en aangegane verplichtingen (op acquisitiedatum) (in € 1.000, op basis van 100%)
Materiele vaste activa Voorraden Handels- en overige vorderingen Liquide middelen en rekening-courantkredieten Leningen en overige financieringsverplichtingen
99.746 779 5.704 4.097 - 59.091
Voorzieningen
- 4.100
Uitgestelde belastingverplichtingen
- 5.986
Handelsschulden en overige te betalen posten Saldo van identificeerbare activa en verplichtingen
- 4.343 36.806
De handels- en overige vorderingen op overnamedatum bestonden uit bruto contractuele vorderingen van € 5,9 miljoen, waarvan op overnamedatum € 0,2 miljoen naar verwachting oninbaar was. Goodwill Uit hoofde van de overname is als volgt Goodwill opgenomen: (in € 1.000)
Totaal overgedragen vergoeding
26.967
Reële waarde van reeds bestaand belang in Rebras
18.403 45.370
Goodwill
36.806 8.564
De naar aanleiding van de overname opgenomen Goodwill is voornamelijk toe te rekenen aan de synergie voordelen die naar verwachting zullen voortvloeien uit de integratie van de onderneming met de bestaande activiteiten van de Groep. De opgenomen Goodwill is naar verwachting grotendeels fiscaal aftrekbaar. De herwaardering naar reële waarde van het bestaande belang van de Groep in Rebras heeft niet geleid tot materiële boekresultaten. De aanpassingen in de reële waarde van het reeds bestaande belang zijn in belangrijke mate verwerkt als aanpassing (€ 3,6 miljoen) op de voorlopige Goodwill zoals deze is verantwoord bij de overname van Smit in 2010.
jaarrekening 2011 boskalis
Af: saldo van identificeerbare activa en verplichtingen
82
5.2 Bedrijfscombinatie MNO Vervat
Op 14 december 2011 heeft de Groep beslissende zeggenschap verkregen over MNO Vervat door verkrijging van alle uitstaande aandelen en stemrechten. MNO Vervat heeft een vooraanstaande positie in de Nederlandse civiele infrastructuur markt en is gespecialiseerd in wegen, beton- en overige civiele constructies in met name Nederland en in Suriname. De belangrijkste opdrachtgevers zijn veelal (semi) overheidsorganen. Met de overname van MNO Vervat versterkt Boskalis de civiele infra competenties en activiteiten op nationaal en internationaal niveau. Gedurende 2011 heeft MNO Vervat voor € 12,1 miljoen bijgedragen aan de netto-omzet van de Groep en € 0,1 miljoen aan de nettogroepswinst (exclusief de aan de overname gerelateerde kosten). Als de overname primo 2011 had plaatsgevonden, is het de inschatting dat de geconsolideerde netto-omzet over dit jaar € 3.090 miljoen zou hebben bedragen en de geconsolideerde nettogroepswinst € 264,6 miljoen. Bij de bepaling van deze bedragen is uitgegaan van dezelfde reële-waardecorrecties op overnamedatum als wanneer de overname primo 2011 had plaatsgevonden. Overgedragen vergoeding en transacties samengaand aan de overname De vergoeding voor de aankoop van de 100% in MNO Vervat bedraagt € 77,9 miljoen in contanten. De Groep heeft aan de overname gerelateerde externe kosten verantwoord van € 0,3 miljoen in verband met adviseurs, due diligence onderzoek en overige kosten welke in de geconsolideerde jaarrekening zijn verantwoord onder Grondstoffen, materialen en diensten en in het overzicht Operationele segmenten in Holding & Eliminaties. Identificeerbare verworven activa en aangegane verplichtingen (op acquisitiedatum) (in € 1.000)
Immateriële activa Materiele vaste activa Geassocieerde deelnemingen Uitgestelde belastingvorderingen Voorraden
1.172 32.707 2.307 156 2.416
Te vorderen van opdrachtgevers
25.177
Handels- en overige vorderingen
72.553
Liquide middelen en rekening-courantkredieten
- 2.483
Leningen en overige financieringsverplichtingen
- 9.598
Voorzieningen Uitgestelde belastingverplichtingen
- 835 - 2.447
Handelsschulden en overige te betalen posten
- 84.788
Saldo van identificeerbare activa en verplichtingen
36.337
Door de korte tijdspanne tussen overnamedatum en rapportagedatum zijn bij de waardering van (alle categorieën) identificeerbare verworven activa en aangegane verplichtingen reële waarden vastgesteld op hoofdlijnen en op voorlopige basis verantwoord. Deze waarden worden nader uitgewerkt voor de volgende rapportagedatum. Deze en eventuele andere nadere inzichten in de twaalf maanden na overnamedatum kunnen tot een aanpassing van de gehanteerde reële waarden en de hierna te noemen Goodwill leiden. De handels- en overige vorderingen op overnamedatum bestonden bruto uit contractuele vorderingen van € 74,0 miljoen, waarvan op overnamedatum € 1,4 miljoen naar verwachting oninbaar was.
jaarrekening 2011 boskalis
Goodwill Uit hoofde van de overname is als volgt Goodwill opgenomen: (in € 1.000)
Totaal overgedragen vergoeding Af: saldo van identificeerbare activa en verplichtingen Goodwill
77.852 36.337 41.515
83
De naar aanleiding van de overname opgenomen goodwill is voornamelijk toe te rekenen aan de expertise en technische kwaliteiten van het personeel van MNO Vervat en de synergievoordelen die naar verwachting zullen voortvloeien uit de integratie van de onderneming met de bestaande activiteiten van de Groep. De opgenomen goodwill is niet fiscaal aftrekbaar. 5.3 Overname van minderheidsbelang SMIT
In januari 2011 heeft de Groep de resterende 1,81% van alle uitstaande aandelen van en stemrechten in SMIT Internationale N.V. (“SMIT”) verkregen na afronding van de uitkoopprocedure. Met de aankoop van het resterende belang was € 20 miljoen gemoeid, hetgeen heeft geresulteerd in een afname van Minderheidsbelangen met dezelfde omvang (ultimo 2010 was het resterende belang gewaardeerd op reële waarde). 5.4 Verkoop van eigen terminalactiviteiten aan Lamnalco (50%)
Begin oktober 2011 heeft Lamnalco, een joint venture waarin de Groep voor 50% participeert, een belangrijk deel van de terminalactiviteiten van SMIT voor US dollar 434 miljoen verworven. De Groep heeft ter financiering van een deel van deze transactie, evenals de joint venture partner, een kapitaalstorting in Lamnalco gedaan (US dollar 114 miljoen) en daarnaast een rentedragende lening van US dollar 206 miljoen aan Lamnalco verstrekt (zie toelichting 17). De transactie is primo oktober verwerkt in de consolidatie en met ingang van deze datum zijn deze terminalactiviteiten via Lamnalco proportioneel geconsolideerd. Dit heeft geresulteerd in een afname van de activa en verplichtingen van deze activiteiten, welke in de afzonderlijke toelichtingen bij de jaarrekeningen als ‘in / (uit) consolidatie’ zijn vermeld. Het boekresultaat samenhangend met deze transactie bedraagt € 1,4 miljoen. 6. Netto-omzet De netto-omzet met betrekking tot opbrengsten uit hoofde van onderhanden werken wordt hoofdzakelijk gerealiseerd in de segmenten Baggeren & Grondverzet en Maritieme Infrastructuur. Mutaties in de waarde van de onderhanden werken, bestaande uit cumulatief bestede kosten plus naar rato van de voortgang genomen winst minus voorzieningen voor verliezen, vormen tezamen met de opbrengsten uit in het boekjaar uitgevoerd en tevens opgeleverd werk de netto-omzet van deze segmenten. De netto-omzet uit verleende diensten aan derden is hoofdzakelijk gerealiseerd in de overige operationele segmenten. Voor zover er sprake is van samenwerking op gemeenschappelijke projecten in de vorm van joint ventures, wordt door de segmenten uitsluitend het eigen aandeel in de netto-omzet en het resultaat verantwoord, waardoor geen sprake is van materiële onderlinge leveringen die voor eliminatie in aanmerking komen. De netto-omzet per regio kan als volgt worden gespecificeerd:
2011
2010
Nederland
633.181
517.238
Rest van Europa
494.231
585.283
Australië / Azië
689.503
625.566
Midden-Oosten
318.026
371.005
Afrika
295.696
227.534
Noord- en Zuid-Amerika
370.400
347.813
2.801.037
2.674.439
Een belangrijk deel van de door de Groep gerealiseerde netto-omzet wordt op projectbasis uitgevoerd voor een brede groep van opdrachtgevers in diverse landen en geografische gebieden. Door het veelal incidentele karakter en de spreiding van de opdrachten kwalificeert geen van de opdrachtgevers zich structureel als een belangrijke cliënt in relatie tot het totaal van de netto-omzet van de Groep. In de netto-omzet zijn mutaties in de waarde van onderhanden werken van € 960,2 miljoen (2010: € 145,3 miljoen) begrepen. 7. Overige opbrengsten De overige opbrengsten bestaan voornamelijk uit opbrengsten uit de afwikkeling van claims (€ 4,5 miljoen; 2010: € 4,2 miljoen), boekresultaten op de verkoop van materieel (€ 4,5 miljoen; 2010: € 4,7 miljoen) en de verkoop van de SMIT terminalactiviteiten. In 2010 waren hierin ook verzekeringsresultaten ten bedrage van € 29,4 miljoen begrepen.
jaarrekening 2011 boskalis
Netto-omzet
84
8. Grondstoffen, materialen, diensten en uitbesteed werk In de post Grondstoffen, materialen, diensten en uitbesteed werk is € 5,2 miljoen (2010: € 6,7 miljoen) begrepen die betrekking heeft op schepen die via CV-constructies zijn geleased. De Groep heeft het recht om deze schepen acht jaar na aanvang van de huurperiode tegen een vaste optieprijs te verwerven. Uit hoofde van overige operationele leaseovereenkomsten is € 38,2 miljoen in de winst- en verliesrekening opgenomen (2010: € 45,3 miljoen). 9. Personeelslasten 2011
2010
- 469.641
- 430.921
Sociale lasten
- 44.716
- 38.132
Pensioenlasten uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen
- 17.427
- 11.456
Pensioenlasten uit hoofde van toegezegde-bijdrageregelingen
- 17.877
- 15.943
- 549.661
- 496.452
Lonen en salarissen
Voor de kosten van personeelsbeloningen van leden van de Raad van Bestuur en leden van de Raad van Commissarissen wordt verwezen naar toelichting 30.2. 10. Financieringsbaten en –lasten 2011
2010
8.324
5.005
Reële waardeaanpassingen (inzake afdekkingsinstrumenten op) leningen
14.663
18.233
Financieringsbaten
22.987
23.238
Rentelasten
- 39.528
- 28.833
Reële waardeaanpassingen (inzake afdekkingsinstrumenten op) leningen
- 17.672
- 18.233
- 6.155
- 13.008
Financieringslasten
- 63.355
- 60.074
Nettofinancieringslasten in de geconsolideerde winst- en verliesrekening
- 40.368
- 36.836
Rentebaten op kortlopende deposito's
Overige financieringslasten
De overige financieringslasten betreffen in 2011 voor € 3,0 miljoen afwikkelingskosten van afgeleide instrumenten welke, door de verkoop van de terminalactiviteiten, niet meer effectief waren. In 2010 is hierin opgenomen de afwikkeling van een forward start interest rate swap (€ 9,6 miljoen). Voor het overige betreft dit met name bereidstellingsprovisies. 11. Winstbelastingen 2011
2010
- 77.686
- 82.470
Acute belastinglast
Boekjaar Correcties met betrekking tot voorgaande boekjaren
9.706
12.197
Herrubricering van uitgestelde belastingen met betrekking tot voorgaande boekjaren
3.196
- 13.718
- 64.784
- 83.991
10.532
- 5.124
Uitgestelde belastinglast
Ontstaan en afwikkeling van tijdelijke verschillen dit boekjaar
jaarrekening 2011 boskalis
Effect veranderingen van belastingtarieven op uitgestelde belastingen Herrubricering van uitgestelde belastingen met betrekking tot voorgaande boekjaren Mutatie verrekenbare fiscale verliezen
Winstbelastingen volgens de geconsolideerde winst- en verliesrekening
- 380
- 38
- 3.196
13.718
3.093
- 1.690
10.049
6.866
- 54.735
- 77.125
85
De operationele bedrijfsactiviteiten van de Groep zijn onderworpen aan verschillende winstbelastingregimes met wettelijke belastingtarieven die variëren van 0% tot 42% (2010: 0% tot 42%). Deze verschillende tarieven, tezamen met fiscale faciliteiten in diverse landen en de behandeling van fiscale verliezen, resultaten vrij van belastingheffing alsmede niet-aftrekbare kosten, leidden in het verslagjaar tot een gemiddelde effectieve belastingdruk van 17,3% (2010: 19,8%). De effectieve belastingdruk is de winstbelasting gedeeld door de winst vóór belastingen volgens de geconsolideerde winst- en verliesrekening. De aansluiting tussen het Nederlandse nominale belastingtarief en de effectieve belastingdruk is als volgt: 2011
2010
Nominaal belastingtarief in Nederland
25,0%
25,5%
Toepassing van lokale nominale belastingtarieven
- 9,3%
- 4,7%
Fiscaal niet-aftrekbare posten
1,0%
3,0%
Effect van niet-gewaardeerde fiscale verliezen en tijdelijke verschillen
4,6%
0,7%
-0,3%
-0,3%
Effect van niet eerder gewaardeerde verrekenbare fiscale verliezen
-0,5%
-0,2%
- 3,1%
- 3,1%
Effect van aandeel in het resultaat van geassocieerde deelnemingen
-0,1%
- 1,1%
Effectieve belastingdruk
17,3%
19,8%
Bijzondere fiscale regimes Correcties met betrekking tot voorgaande boekjaren
jaarrekening 2011 boskalis
12. Belastingvorderingen en –verplichtingen De lopende (acute) belastingvorderingen en –schulden hebben betrekking op de fiscale posities van de betreffende groepsonderdelen, bestaande uit nog niet afgewikkelde fiscale boekjaren onder aftrek van voorheffingen of voorlopige teruggaven.
86
13. Uitgestelde belastingvorderingen en –verplichtingen Per 1 januari 2011
Vordering
Immateriële activa Materiële vaste activa Te vorderen van en verschuldigd aan opdrachtgevers
Mutaties in tijdelijke verschillen gedurende het jaar
Ten laste (-) / ten Verplich- gunste van ting nettowinst
Bedrijfscombinatie
In / Uit Consolidatie
Per 31 december 2011
Koers omrekeningsverschillen
Vordering
Verplichting
—
- 26.890
2.886
—
—
70
- 20
—
- 23.954
7.508
- 65.224
672
—
- 5.941
1.827
5.112
4.628
- 60.674 - 6.873
—
- 7.751
1.036
—
—
—
- 158
—
Debiteuren en overige vorderingen
239
- 153
76
—
- 626
—
-3
172
- 639
Afdekkingsreserve
645
- 887
-6
- 921
—
—
-4
701
- 1.874
Actuariële winsten en verliezen en limitering nettopensioenvorderingen op toegezegd-pensioenregelingen Personeelsbeloningen Voorzieningen Leningen en overige financierings verplichtingen Crediteuren en overige schulden Overige activa en passiva Fiscale reserves Resultaten in buitenlandse vaste inrichtingen Verrekenbare fiscale verliezen Saldering uitgestelde belasting vorderingen en -verplichtingen Netto in de geconsolideerde balans
10.287
—
—
9.882
—
—
—
20.169
—
950
- 6.704
2.201
- 345
—
—
- 111
1.718
- 5.727
7.648
- 644
- 1.416
—
1.349
—
34
7.409
- 438
550
- 1.840
65
—
1.081
—
199
55
—
2.237
- 130
- 683
—
—
—
31
1.593
- 138
476
- 2.007
848
2.231
- 1.147
- 774
- 691
973
- 2.037
—
- 1.194
212
—
—
708
—
—
- 274 - 3.137
—
- 4.202
1.065
—
—
—
—
—
1.659
-2
3.093
—
—
—
- 1.073
3.677
—
32.199
- 117.628
10.049
10.847
- 5.284
1.831
3.316
41.095
- 105.765
- 13.493
13.493
- 12.282
12.282
18.706
- 104.135
28.813
- 93.483
Per 1 januari 2010
Vordering
Immateriële activa
Mutaties in tijdelijke verschillen gedurende het jaar
Ten laste (-) / ten Verplich- gunste van ting nettowinst
Per 31 december 2010
Verantwoord in groepsvermogen
Bedrijfscombinatie
In / Uit Consolidatie
Koers omrekeningsverschillen
Vordering
Verplichting
—
—
980
—
- 27.082
—
- 788
—
- 26.890
1.832
- 13.073
9.869
—
- 57.053
—
709
7.508
- 65.224
Te vorderen van en verschuldigd aan opdrachtgevers
—
- 6.298
- 146
—
- 815
—
- 492
—
- 7.751
Debiteuren en overige vorderingen
67
—
- 197
—
211
—
5
239
- 153
Afdekkingsreserve
—
- 2.282
- 2.708
938
3.808
—
2
645
- 887
Materiële vaste activa
Actuariële winsten en verliezen en limitering nettopensioenvorderingen op toegezegd-pensioenregelingen Personeelsbeloningen Voorzieningen Leningen en overige financierings verplichtingen Crediteuren en overige schulden Overige activa en passiva Fiscale reserves Resultaten in buitenlandse vaste inrichtingen Verrekenbare fiscale verliezen
jaarrekening 2011 boskalis
Verantwoord in groepsvermogen
Saldering uitgestelde belasting vorderingen en -verplichtingen Netto in de geconsolideerde balans
5.234
—
- 305
5.358
—
—
—
10.287
—
982
- 5.230
- 2.564
- 235
1.448
—
- 155
950
- 6.704
1.929
- 568
310
—
5.164
—
169
7.648
- 644 - 1.840
—
—
23
—
- 1.212
—
- 101
550
914
- 4.775
5.761
—
—
—
207
2.237
- 130
3.446
- 878
- 3.983
563
2.852
—
- 3.531
476
- 2.007
—
—
- 407
—
- 787
—
—
—
- 1.194 - 4.202
—
- 6.125
1.923
—
—
—
—
—
2.306
—
- 1.690
—
519
—
522
1.659
-2
16.710
- 39.229
6.866
6.624
- 72.947
—
- 3.453
32.199
- 117.628
- 9.997
- 9.997
- 13.493
13.493
6.713
- 29.232
18.706
- 104.135
87
Uitgestelde belastingvorderingen worden niet gewaardeerd zolang het niet waarschijnlijk is dat daar in de toekomst economische voordelen uit zijn te verwachten. Uitgestelde belastingvorderingen en –schulden binnen fiscale eenheden worden in de balans gesaldeerd gepresenteerd. In het groepsvermogen zijn de volgende niet-gerealiseerde resultaten met bijbehorende mutaties in de (uitgestelde) belastingvorderingen en –verplichtingen, inclusief geldende tariefwijzigingen, verwerkt: 2011 Vòòr belasting
Belastingbate (-last)
Koersomrekeningsverschillen buitenlandse activiteiten
- 823
2.231
1.408
Reële waarde van kasstroomafdekkingen
6.074
- 921
5.153
Actuariële winsten en verliezen en limitering nettopensioenvorderingen op toegezegdpensioenregelingen
Na belasting
- 58.789
9.537
- 49.252
- 53.538
10.847
- 42.691
2010 Vòòr belasting
Koersomrekeningsverschillen buitenlandse activiteiten
Belastingbate (-last)
Na belasting
37.864
563
38.427
Reële waarde van kasstroomafdekkingen
- 11.554
938
- 10.616
Actuariële winsten en verliezen en limitering nettopensioenvorderingen op toegezegdpensioenregelingen
- 28.593
5.123
- 23.470
- 2.283
6.624
4.341
Niet in de balans opgenomen uitgestelde belastingvorderingen
jaarrekening 2011 boskalis
De niet in de balans opgenomen uitgestelde belastingvorderingen met betrekking tot fiscaal compensabele verliezen en verrekenbare tijdelijke verschillen bij dochterondernemingen bedragen € 86,5 miljoen (2010: € 58,8 miljoen). Daarvan vervalt binnen één jaar € 0,0 miljoen (2010: € 1,4 miljoen), binnen één tot vijf jaar € 12,4 miljoen (2010: € 17,3 miljoen) en over 5 jaar en later € 74,1 miljoen (2010: € 40,1 miljoen). Deze uitgestelde belastingvorderingen zijn niet in de balans opgenomen omdat realisatie door middel van belastbare winst of verrekenbare tijdelijke verschillen binnen de gestelde termijnen niet waarschijnlijk is.
88
14. Immateriële activa Goodwill
Overige
Totaal
461.978
137.849
599.827
—
- 6.150
- 6.150
461.978
131.699
593.677
Balans per 1 januari 2011
Aanschafwaarde Cumulatieve amortisaties Boekwaarde Mutaties
Verworven via bedrijfscombinatie In / (uit) consolidatie Amortisatie Koersomrekeningsverschillen en overige mutaties
50.079
1.172
51.251
- 35.697
- 8.936
- 44.633 - 10.839
—
- 10.839
4.866
1.274
6.140
19.248
- 17.329
1.919
Balans per 31 december 2011
Aanschafwaarde Cumulatieve amortisaties Boekwaarde
481.226
131.359
612.585
—
- 16.989
- 16.989
481.226
114.370
595.596
Goodwill
Overige
Totaal
13.595
—
13.595
—
—
—
13.595
—
13.595
Balans per 1 januari 2010
Aanschafwaarde Cumulatieve amortisaties Boekwaarde Mutaties
Verworven via bedrijfscombinatie
448.383
128.091
576.474
Amortisatie
—
- 6.150
- 6.150
Koersomrekeningsverschillen en overige mutaties
—
9.758
9.758
448.383
131.699
580.082
461.978
137.849
599.827
—
- 6.150
- 6.150
461.978
131.699
593.677
Balans per 31 december 2010
Aanschafwaarde Cumulatieve amortisaties Boekwaarde
14.1 Goodwill
De in 2011 geactiveerde goodwill heeft betrekking op de bedrijfscombinaties met Rebras en MNO Vervat (zie toelichting 5); in 2010 betreft dit de bedrijfscombinatie met SMIT. De in/(uit)consolidatie in 2011 betreft de mutatie uit hoofde van de verkoop van de (SMIT) terminalactiviteiten aan Lamnalco. De Goodwill is, conform 2010, voor de jaarlijkse toets op bijzondere waardevermindering aan de volgende kasstroomgenererende eenheden toegerekend: 2011
2010
Smit Harbour Towage
198.266
186.435
Smit Salvage, Transport & Heavy Lift
156.096
178.965
—
82.983
Lamnalco
71.754
—
MNO Vervat
41.515
—
Thuismarkt 'Mexico'
13.595
13.595
481.226
461.978
jaarrekening 2011 boskalis
Smit Terminals
Totaal
89
Bij de toetsing op bijzondere waardevermindering van goodwill is de bedrijfswaarde van de kasstroom genererende eenheid bepaald door discontering van de verwachte toekomstige kasstromen, voortvloeiend uit voortgezette exploitatie van deze eenheid. Het management heeft de geprojecteerde kasstromen gebaseerd op ontwikkelingen in het verleden en inschattingen van de marktontwikkelingen. De berekening bestaat uit kasstroomprojecties voor een periode van vijf jaar, waarna de kasstromen worden geëxtrapoleerd met een veronderstelde groeivoet van 2% (2010: 2%) per jaar voor de omzet en een gelijkblijvend operationeel rendement. Deze groeivoet overschrijdt niet de langjarig gemiddelde groeivoet welke verwacht mag worden voor de activiteiten van de kasstroomgenererende eenheid. De gehanteerde gemiddelde disconteringsvoet reflecteert de specifieke risico’s van de kasstroomgenererende eenheden en bedraagt 8,3% (2010: 8,2%) voor SMIT Harbour Towage en 10,4% (2010: 10,3%) voor SMIT Salvage, Transport & Heavy Lift. Na het uitvoeren van de beoordeling is gebleken dat geen bijzondere waardevermindering noodzakelijk is, aangezien de realiseerbare waarde hoger is dan de tot waardering gebrachte goodwill en de boekwaarde van de aan de kasstroomgenererende eenheid toe te rekenen activa en passiva. Ook leiden redelijke mogelijke aanpassingen in de uitgangspunten van de berekening van de realiseerbare waarde per jaareinde, zoals een toename van de disconteringsvoet met 1% of een afname van de groeivoet met 1%, niet tot bijzondere waardeverminderingen. De boekwaarden van de overige (proportioneel geconsolideerde) kasstroomgenerende eenheden, waaraan Goodwill is toegerekend, zijn in 2011 getoetst aan de bedrijfswaarde op basis van verwachte kasstromen. Hierbij is gebruik gemaakt van een disconteringsvoet variërend van 8,3% tot 11,2%. Op basis van deze beoordelingen is gebleken dat geen bijzondere waardeverminderingen noodzakelijk zijn. 14.2 Overige immateriële activa
jaarrekening 2011 boskalis
De Overige immateriële activa bestaan voornamelijk uit immateriële activa welke tot waardering zijn gebracht bij acquisities. De post bestaat met name uit bij de bedrijfscombinatie met SMIT gewaardeerde klantportefeuilles en merknamen.
90
15. Materiële vaste activa
Bedrijfsgebouwen en terreinen
Drijvend en ander aannemingsmaterieel
Andere vaste bedrijfs middelen
Materiële vaste activa in aanbouw
Totaal
Balans per 1 januari 2011
Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Boekwaarde
71.611
3.205.416
57.504
147.252
3.481.783
- 22.798
- 1.236.089
- 32.689
- 11.582
- 1.303.158
48.813
1.969.327
24.815
135.670
2.178.625
291.895
Mutaties
417
93.412
6.320
191.746
6.502
74.225
1.755
98
82.580
In / (uit) consolidatie
- 95
- 101.282
- 490
- 391
- 102.258
Inbedrijfnemingen
552
89.261
155
- 89.968
—
—
- 10.475
—
4.044
- 6.431
Afschrijvingen
- 2.488
- 210.724
- 5.906
—
- 219.118
Desinvesteringen en overige mutaties
- 1.155
- 3.090
- 8.166
- 3.668
- 16.079
- 539
- 4.472
- 66
1.901
- 3.176
3.194
- 73.145
- 6.398
103.762
27.413
Investeringen, inclusief geactiveerde financieringskosten Verworven via bedrijfscombinatie
(Terugname van) bijzondere waardeverminderingen
Koersomrekeningsverschillen Balans per 31 december 2011
Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Boekwaarde
76.289
3.156.649
41.525
246.970
3.521.433
- 24.282
- 1.260.467
- 23.108
- 7.538
- 1.315.395
52.007
1.896.182
18.417
239.432
2.206.038
Bedrijfsgebouwen en terreinen
Drijvend en ander aannemingsmaterieel
Andere vaste bedrijfs middelen
Materiële vaste activa in aanbouw
Totaal
Balans per 1 januari 2010
Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Boekwaarde
66.512
1.815.358
34.926
257.945
2.174.741
- 22.974
- 1.053.867
- 26.552
- 11.560
- 1.114.953
43.538
761.491
8.374
246.385
1.059.788
Mutaties
Investeringen
7.918
92.743
4.472
225.214
330.347
Verworven via bedrijfscombinatie
3.015
823.596
25.407
130.398
982.416
279
482.210
- 7.456
- 475.033
—
—
- 8.393
- 336
—
- 8.729
Afschrijvingen
- 3.477
- 194.952
- 6.296
—
- 204.725
Desinvesteringen en overige mutaties
- 2.656
- 27.462
242
1.032
- 28.844
196
40.094
408
7.674
48.372
5.275
1.207.836
16.441
- 110.715
1.118.837
Inbedrijfnemingen Bijzondere waardeverminderingen
Koersomrekeningsverschillen Balans per 31 december 2010
Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
jaarrekening 2011 boskalis
Boekwaarde
71.611
3.205.416
57.504
147.252
3.481.783
- 22.798
- 1.236.089
- 32.689
- 11.582
- 1.303.158
48.813
1.969.327
24.815
135.670
2.178.625
Jaarlijks beoordeelt de Groep de belangrijkste eenheden van de vloot op (verwachte) inzet en operationele resultaten. In 2011 heeft dit geresulteerd in het toetsen van een beperkt aantal specifieke eenheden op duurzame waardeverminderingen en is per saldo een bijzondere waardevermindering verantwoord van € 6,4 miljoen (2010: € 8,7 miljoen). Dit betreft afwaarderingen naar bedrijfswaarde voor € 9,3 miljoen, afwaarderingen naar directe opbrengstwaarde voor € 2,0 miljoen en terugname van afwaarderingen naar directe opbrengstwaarde voor € 4,9 miljoen. De directe opbrengstwaarde is onder aftrek van verkoop- danwel sloopkosten. Ook is per jaareinde 2011 de verwachte levensduur van (componenten van) eenheden geëvalueerd en voor een deel van de eenheden prospectief aangepast. Het per saldo effect van deze aanpassingen op de netto-groepswinst voor zowel de verslagperiode als toekomstige jaren is niet materieel. De Groep least een aantal activa via financiele-leaseovereenkomsten. Per 31 december 2011 bedraagt de boekwaarde van het geleasde materieel €10,6 miljoen (2010: € 5,5 miljoen ).
91
De tot zekerheid van verstrekte financieringen hypothecair bezwaarde materiële vaste activa staan vermeld in toelichting 23. Het karakter van de activiteiten van de Groep brengt met zich mee dat de materiële vaste activa gedurende de verslagperiode wereldwijd (kunnen) worden ingezet. Specificatie van materiële vaste activa naar gebieden zou daarom arbitrair zijn en derhalve geen relevante informatie bieden. 16. Geassocieerde deelnemingen 2011
2010 20.617
Balans per 1 januari
298.674
Verworven via bedrijfscombinatie
2.307
17.843
Ontvangen dividend
- 729
- 17.611
—
56.061
Investering Smit Internationale N.V.
- 1.772
Overige (des)investeringen 2.020
Aandeel in resultaat Herwaardering aanwezig belang voorafgaande aan bedrijfscombinatie
—
Afname door uitbreiding belang waarbij zeggenschap over de deelneming is verkregen Koersverschillen en overige mutaties Balans per 31 december
- 5.678 7.657 17.316
2.020
24.973
—
- 349.571
985
- 4.074
23.428
20.617
Primo 2010 had de Groep een belang van 26,76% in Smit Internationale N.V. waarbij de groep per 1 april 2010 beslissende zeggenschap verkreeg. De mutaties in 2010 betreffen in belangrijke mate deze bedrijfscombinatie. De belangrijkste geassocieerde deelnemingen van de Groep zijn: Aandelenbelang Vennootschap
Land van vestiging
2011
2010
IRSHAD
Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten
20%
20%
RW Aggregates Ltd
Verenigd Koninkrijk
50%
50%
Dafeng Smit Towage Company Ltd
China
40%
40%
Taizhou Smit Towage Services Co Ltd
China
40%
40%
Damietta for Maritime Services Company S.A.E.
Egypte
31%
31%
Fleetcare Services Pte Ltd
Singapore
45%
45%
De stemrechten in de geassocieerde deelnemingen zijn gelijk aan de direct gehouden aandelenbelangen. Onderstaand is het groepsaandeel in de activa, de passiva, de omzet en het resultaat van bovenstaande geassocieerde deelnemingen weergegeven:
Activa Passiva Eigen Vermogen Omzet Aandeel in resultaat
2010
23.696
26.932
- 14.828
- 18.153
8.868
8.779
11.777
53.963
2.020
7.657
jaarrekening 2011 boskalis
2011
92
17. Langlopende vorderingen 2011 Balans per 1 januari Verworven via bedrijfscombinatie
2010
40.373
6.019
—
10.990
In / (uit) consolidatie
77.651
—
Overige mutaties
-5.537
23.022
Koersomrekeningsverschillen Balans per 31 december
- 423
342
112.064
40.373
De langlopende vorderingen bevatten leningen aan strategische joint-ventures, geassocieerde deelnemingen, langlopende voorschotten aan leveranciers en langlopende vorderingen en retenties van opdrachtgevers, die vervallen binnen overeengekomen termijnen. Hierin zijn ook begrepen overlopende activa welke over perioden van langer dan een jaar worden toegerekend aan het resultaat. In/(uit) consolidatie betreft voor een in oktober 2011 aan de strategische joint-venture Lamnalco versterkte achtergestelde lening, na eliminatie van ons proportionele aandeel, waarvan verwacht wordt dat deze binnen 18 maanden na verstrekking wordt afgelost. De rente bedraagt 6%. 18. Voorraden 2011
2010
Brandstof en materialen
37.108
29.686
Reserveonderdelen
56.575
54.585
Overige voorraden
4.034
2.635
97.717
86.906
2011
2010
Cumulatief bestede kosten plus naar rato van de voortgang genomen winst minus voorzieningen voor verliezen
4.741.275
3.781.111
Gefactureerde termijnen
4.843.683
3.984.425
19. Te vorderen van en verschuldigd aan opdrachtgevers
152.120
78.780
Gefactureerde termijnen en vooruitbetalingen
4.995.803
4.063.205
Saldo
- 254.528
- 282.094
Vooruitbetalingen
234.353
197.170
Verschuldigd aan opdrachtgevers
- 488.881
- 479.264
Saldo
- 254.528
- 282.094
Te vorderen van opdrachtgevers
jaarrekening 2011 boskalis
Ultimo 2011 zijn in Gefactureerde termijnen posten van in totaal € 26,3 miljoen (2010: € 11,6 miljoen) begrepen die pas worden voldaan indien met betrekking tot contracten voor onderhanden projecten in opdracht van derden bepaalde voorwaarden zijn vervuld (retenties). De bepaling van de naar rato van de voortgang genomen winst en de voorzieningen voor verliezen is gebaseerd op de inschattingen van de kosten en de opbrengsten van de betreffende projecten. Deze schattingen zijn door onzekerheden omgeven. 20. Debiteuren en overige vorderingen
Handelsdebiteuren Vorderingen op geassocieerde deelnemingen Overige vorderingen en overlopende activa
2011
2010
518.164
550.080
22.973
9.672
408.034
233.587
949.171
793.339
93
21. Liquide middelen 2011
2010
Banktegoeden en contanten
243.474
200.018
Kortlopende deposito's
154.483
157.726
Liquide middelen
397.957
357.744
Rekening-courantkredieten
- 15.364
- 1.475
Saldo liquide middelen in kasstroomoverzicht
382.593
356.269
In de liquide middelen zijn begrepen geldmiddelen van projectgedreven aannemingscombinaties ten bedrage van € 65,9 miljoen (2010: € 59,2 miljoen) en geldmiddelen van strategische allianties ten bedrage van € 85,8 miljoen (2010: € 93,8 miljoen) waarover gezamenlijke zeggenschap wordt uitgeoefend. De overige liquide middelen stonden ter vrije beschikking. 22. Groepsvermogen 22.1 Geplaatst kapitaal en agioreserve
Het maatschappelijk kapitaal van € 240 miljoen is verdeeld in 150.000.000 gewone aandelen van elk nominaal € 0,80 per aandeel en 50.000.000 cumulatief beschermingspreferente aandelen van elk nominaal € 2,40 per aandeel. Het verloop van het geplaatst kapitaal is als volgt: (in aantallen stukken)
Uitgegeven per 1 januari Stockdividend Dividendgerechtigd per 31 december
2011
2010
100.974.263
98.651.289
2.497.479
2.322.974
103.471.742
100.974.263
Per 31 december 2011 bestaat het geplaatste kapitaal uit 103.471.742 gewone aandelen van nominaal € 0,80 per aandeel, in totaal derhalve € 82,8 miljoen (ultimo 2010: € 80,8 miljoen). Als gevolg van de uitkering van stockdividend is gedurende het boekjaar 2011 het geplaatst kapitaal uitgebreid met 2.497.479 gewone aandelen. Van het geplaatst kapitaal per 31 december 2011 zijn 120 gewone aandelen in bezit van de Groep. Aan de Stichting Continuïteit KBW is een, overigens niet uitgeoefend, optierecht toegekend tot het nemen van cumulatief beschermingspreferente aandelen in Koninklijke Boskalis Westminster N.V. De agioreserve bestaat uit het boven nominale waarde op aandelen gestort kapitaal. De agioreserve is volledig belastingvrij uitkeerbaar. 22.2 Reserve ingehouden winsten
jaarrekening 2011 boskalis
De reserve ingehouden winsten muteert als gevolg van winstbestemmingsbesluiten, stelselwijzigingen en mutaties in de wettelijke reserve deelnemingen. Het saldo staat ter beschikking van de aandeelhouders. Daarnaast is in de reserve ingehouden winsten de winst over het lopend boekjaar opgenomen waarover nog geen bestemmingsbesluit is genomen. Voorstellen dienaangaande zijn opgenomen onder gebeurte nissen na balansdatum in toelichting 29.
94
22.3 Dividenden
De onderstaande dividenden zijn door Koninklijke Boskalis Westminster N.V. aangekondigd en uitgekeerd aan houders van gewone aandelen: 2011
2010
Dividend voorgaand jaar € 1,24 respectievelijk € 1,19 per in aanmerking komend gewoon aandeel
125.208
117.395
Totaal aangekondigd en uitgekeerd dividend
125.208
117.395
Dividend in de vorm van aandelen
80.522
73.258
Contant dividend
44.686
44.137
125.208
117.395
Totaal uitgekeerd dividend
22.4 Winst per aandeel
De winst per aandeel over 2011 bedraagt € 2,48 (2010: € 3,11). Vanwege het ontbreken van verwateringseffecten bedroeg de verwaterde winst per aandeel eveneens € 2,48 (2010: € 3,11). De berekening van de winst per aandeel is gebaseerd op de nettowinst toerekenbaar aan aandeelhouders, € 254,3 miljoen (2010: € 310,5 miljoen) en het gewogen gemiddeld aantal over 2011 uitstaande gewone aandelen, 102.390.642 (2010: 99.962.337). Dit aantal is als volgt bepaald: 2011
2010
100.974.263
98.651.289
(in aantallen stukken)
Uitgegeven gewone aandelen per 1 januari
1.416.379
1.311.048
102.390.642
99.962.337
Gewogen effect van uitgegeven gewone aandelen als gevolg van keuzedividend Gewogen gemiddeld aantal over het jaar uitstaande gewone aandelen
22.5 Overige reserves
De mutaties in de overige reserves zijn als volgt: Wettelijke reserves
(in € 1.000) Toelichting
Stand per 1 januari 2011
Afdekkingsreserve
Her waarderingsreserve
Koers omrekeningsreserve
Actuariële reserve
[22.5.1]
[22.5.2]
[22.5.3]
[22.5.4]
[22.5.5]
203.524
- 2.354
3.834
- 633
- 53.568
150.803
Totaal overige reserves
Koersomrekeningsverschillen buitenlandse activiteiten
—
—
—
2.373
—
2.373
Kasstroomafdekkingen, na belasting
—
5.153
—
—
—
5.153
Actuariële winsten en verliezen en limitering nettopensioen-vorderingen op toegezegdpensioenregelingen, na belasting
—
—
—
—
- 49.252
- 49.252
Herwaardering aanwezig belang voorafgaande aan bedrijfscombinatie met Smit
jaarrekening 2011 boskalis
Reserve deelnemingen
—
—
17.316
—
—
17.316
Mutatie reserve deelnemingen
103.782
—
—
—
—
103.782
Totaal mutaties
103.782
5.153
17.316
2.373
- 49.252
79.372
Stand per 31 december 2011
307.306
2.799
21.150
1.740
- 102.820
230.175
95 Wettelijke reserves
(in € 1.000) Toelichting
Stand per 1 januari 2010
Reserve deelnemingen
Afdekkingsreserve
Her waarderingsreserve
Koersomrekeningsreserve
Actuariële reserve
[22.5.1]
[22.5.2]
[22.5.3]
[22.5.4]
[22.5.5]
132.725
8.262
3.834
- 37.542
- 30.098
Totaal overige reserves
77.181
Koersomrekeningsverschillen buitenlandse activiteiten
—
—
—
36.909
—
36.909
Kasstroomafdekkingen, na belasting
—
- 10.616
—
—
—
- 10.616
Actuariële winsten en verliezen en limitering nettopensioen-vorderingen op toegezegdpensioenregelingen, na belasting
—
—
—
—
- 23.470
- 23.470
Mutatie reserve deelnemingen
70.799
—
—
—
—
70.799
Totaal mutaties
70.799
- 10.616
—
36.909
- 23.470
73.622
203.524
- 2.354
3.834
- 633
- 53.568
150.803
Stand per 31 december 2010
22.5.1 Reserve deelnemingen (wettelijke reserve)
Met betrekking tot de verschillen tussen de kostprijs en de vermogenswaarde van zowel op proportionele basis geconsolideerde entiteiten als op basis van de ‘equity’-methode gewaardeerde geassocieerde deelnemingen wordt vanwege het ontbreken van feitelijke beslissende zeggenschap een reserve deelnemingen aangehouden voor zover deze verschillen niet begrepen zijn in de cumulatieve koersomrekenings verschillen op buitenlandse activiteiten. 22.5.2 Afdekkingsreserve (wettelijke reserve)
De afdekkingsreserve bestaat, rekening houdend met belastingen, uit de reële waarde van effectieve kasstroomafdekkingen die op balansdatum nog niet zijn gerealiseerd, inclusief gerealiseerde tussentijdse resultaten op het doorrollen van bestaande afdekkingen als gevolg van afwijkende looptijden van de betreffende afdekkingen en de onderliggende kasstromen. De mutaties in de afdekkingsreserve worden uiteengezet in toelichting 27.2. 22.5.3 Herwaarderingsreserve (wettelijke reserve)
Deze reserve betreft ultimo 2010 de herwaarderingen van het bestaande belang inzake de bedrijfs combinatie Dragamex SA de CV en Codramex SA de CV uit 2008. Dit deel van de reserve wordt gerealiseerd door afschrijvingen, eventuele duurzame waardevermindering of verkoop van het actief. In 2011 is de interpretatie van de Nederlandse verslaggevingregels veranderd waardoor er in 2011 ook een herwaarderingsreserve gevormd dient te worden voor de herwaarderingswinst op het minderheidsbelang dat werd gehouden in Smit Internationale N.V. voordat de bedrijfscombinatie per 1 april 2010 werd geëffectueerd. 22.5.4 Koersomrekeningsreserve (wettelijke reserve)
De koersomrekeningsreserve omvat alle cumulatieve koersomrekeningsverschillen die ontstaan bij het omrekenen van investeringen in buitenlandse activiteiten in andere rapporteringsvaluta dan die van de Groep, inclusief de daarmee samenhangende intragroep financieringen. Deze koersomrekeningsverschillen worden vanaf de transitiedatum naar IFRS (1 januari 2004) gecumuleerd. Realisatie van deze cumulatieve koersomrekeningsverschillen ten gunste of ten laste van de winst- en verliesrekening vindt plaats bij beëindiging van de betreffende buitenlandse activiteiten.
De actuariële reserve heeft betrekking op de limitering van nettopensioenvorderingen op toegezegd pensioenregelingen en de actuariële winsten en verliezen, bestaande uit het verschil tussen de werkelijke en de verwachte mutaties in toegezegd-pensioenverplichtingen en beleggingsresultaten op de fonds beleggingen.
jaarrekening 2011 boskalis
22.5.5 Actuariële reserve
96
23. Leningen en overige financieringsverplichtingen 2011
2010
Langlopende schulden
Hypothecaire leningen
146.417
181.451
Overige rentedragende leningen
533.279
523.552
679.696
705.003
Kortlopende schulden
Hypothecaire leningen (kortlopend deel)
52.060
35.173
Overige rentedragende leningen (kortlopend deel)
60.512
67.593
112.572
102.766
792.268
807.769
Totaal rentedragende leningen
In maart 2010 heeft de Groep een combinatie van drie- en vijfjarige bankfinancieringen (€ 350 miljoen respectievelijk € 300 miljoen) met een groep van banken afgesloten. In juli 2010 heeft de Groep een inaugurale onderhandse plaatsing (US Private Placement) ter grootte van US dollar 433 miljoen en GBP 11 miljoen afgerond en geplaatst bij 26 institutionele beleggers in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. De plaatsing bestaat uit drie tranches met een looptijd van respectievelijk 7, 10 en 12 jaar. De opbrengst in US dollars en Britse ponden is door middel van cross currency swaps omgewisseld in Euro’s voor een totaalbedrag van € 354 miljoen. Terzake van de hypothecaire leningen, luidende voor een deel in andere valuta dan de euro, zijn rechten van hypotheek gevestigd op materiële vaste activa, overwegend schepen, met een boekwaarde van € 326,0 miljoen (2010: € 333,6 miljoen). In een aantal gevallen zijn ook opbrengsten uit hoofde van verhuurcontracten aan derden en opbrengsten uit verzekeringen op betreffende materiële vaste activa tot meerdere zekerheid verstrekt. Aan geldende financiële ratio’s en negatieve zekerheidsverklaringen wordt per 31 december 2011 voldaan. Een nadere uiteenzetting van de effectieve rentepercentages, resterende looptijden en de valuta waarin de rentedragende leningen luiden, is opgenomen in de toelichting op financiële instrumenten in de paragraaf over renterisico’s. Het gewogen gemiddelde rentepercentage op 31 december 2011 van het langlopende deel van de hypothecaire leningen en overige rentedragende leningen bedraagt respectievelijk 5,33% (2010: 5,04%) en 3,91% (2010: 3,65% ). Van het langlopende deel van de hypothecaire leningen en overige rentedragende leningen vervalt respectievelijk € 59,1 miljoen (2010: € 53,8 miljoen) en € 348,4 miljoen (2010: € 348,7 miljoen) over meer dan vijf jaar. 24. Verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen De verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen bestaan uit toegezegd-pensioenregelingen en overige verplichtingen ter zake van een aantal toegezegde-bijdrage pensioenregelingen in het buitenland en jubileumuitkeringen. Het totaal bedraagt:
Pensioenverplichtingen uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen Overige verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen
jaarrekening 2011 boskalis
Verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen
Toelichting
2011
2010
[24.1]
76.386
26.861
7.478
9.035
83.864
35.896
97
24.1 Pensioenverplichtingen uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen
Toegezegdpensioenverplichtingen
586.570
Totaal
580.157
- 6.413
- 9.157
- 15.570
Ten laste van de winsten verlies rekening
Rechtstreeks verwerkt in het groepsvermogen
Toegerekende pensioenkosten dienstjaar
14.687
—
- 14.687
- 461
- 15.148
- 15.148
—
Rentekosten
28.774
—
- 28.774
- 401
- 29.175
- 29.175
—
—
25.468
25.468
—
25.468
—
—
Verwacht rendement op fonds beleggingen
—
26.896
26.896
—
26.896
26.896
—
Actuariële winsten en verliezen
65.949
4.858
- 61.091
- 214
- 61.305
—
61.305
- 28.304
- 28.304
—
1.257
1.257
—
—
18.500
18.500
—
—
—
—
—
1.484
1.608
124
- 158
- 34
—
—
Totaal mutaties
101.090
49.026
- 52.064
23
- 52.041
- 17.427
61.305
Balans per 31 december 2011
687.660
629.183
- 58.477
- 9.134
- 67.611
- 17.427
61.305
—
- 2.516
76.216
17.427
58.789
Ongedekte toegezegdpensioen verplichtingen
Totaal
Ten laste van de winsten verlies rekening
Rechtstreeks verwerkt in het groepsvermogen
63
- 8.288
- 8.225
Ontvangen bijdragen
Betaalde pensioenuitkeringen Verworven via bedrijfscombinatie Koersomrekeningsverschillen
- 11.291
Toepassing limiet waardering netto pensioenvorderingen per 1 januari
2.516
Mutatie toepassing limiet waardering netto pensioenvorderingen
- 8.775
Toepassing limiet waardering netto pensioenvorderingen per 31 december
- 76.386
Balans per 31 december 2011 na toepassing limiet
Totaalresultaat toegezegd-pensioenregelingen
Toegezegdpensioenverplichtingen
Balans per 1 januari 2010
Reële waarde Netto pensioenfonds- vorderingen en beleggingen -verplichtingen
327.872
327.935
Toegerekende pensioenkosten dienstjaar
10.318
—
- 10.318
- 790
- 11.108
11.108
—
Rentekosten
24.289
—
- 24.289
- 431
- 24.720
24.720
—
—
22.576
22.576
—
22.576
—
—
Verwacht rendement op fondsbeleggingen
—
24.372
24.372
—
24.372
- 24.372
—
Actuariële winsten en verliezen
35.936
18.770
- 17.166
- 289
- 17.455
—
17.455
- 25.170
- 25.170
—
969
969
—
—
1.084
—
- 1.084
—
- 1.084
—
—
209.740
209.155
- 585
- 44
- 629
—
—
2.501
2.519
18
- 284
- 266
—
—
Totaal mutaties
258.698
252.222
- 6.476
- 869
- 7.345
11.456
17.455
Balans per 31 december 2010
586.570
580.157
- 6.413
- 9.157
- 15.570
11.456
17.455
—
11.138
11.456
28.593
Ontvangen bijdragen
Betaalde pensioenuitkeringen Overige mutaties Verworven via bedrijfscombinatie Koersomrekeningsverschillen
Toepassing limiet waardering netto pensioenvorderingen per 1 januari
- 153
Mutatie toepassing limiet waardering netto pensioenvorderingen
- 11.138
Toepassing limiet waardering netto pensioenvorderingen per 31 december
- 11.291
Balans per 31 december 2010 na toepassing limiet
- 26.861
Totaalresultaat toegezegd-pensioenregelingen
40.049
Een deel van het Nederlandse personeel is aangesloten bij een zestal bedrijfstakpensioenfondsen. Deze regelingen kwalificeren onder IFRS als toegezegd-pensioenregeling. De fondsen hebben aangegeven geen gegevens ter beschikking te kunnen stellen op basis waarvan een berekening in overeenstemming met IFRS kan worden gemaakt omdat er geen betrouwbare en consistente basis is om de pensioenverplichtingen, de fondsbeleggingen en de inkomsten en uitgaven toe te rekenen aan de individuele bij het fondsen aangesloten ondernemingen. Dientengevolge zijn deze regelingen behandeld als toegezegde bijdrageregeling.
jaarrekening 2011 boskalis
Balans per 1 januari 2011
Ongedekte toegezegdpensioen verplichtingen
Reële waarde Netto pensioenfonds- vorderingen en beleggingen -verplichtingen
98
De gedekte toegezegd-pensioenregelingen betreffen de ondernemingspensioenfondsen in Nederland, België, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Canada en Zuid-Afrika. De ongedekte toegezegd-pensioenregelingen bestaan uit kleinere regelingen bij een tweetal Duitse dochterondernemingen en Archirodon. De overige pensioenregelingen binnen de Groep zijn niet aan te merken als toegezegd-pensioenregelingen. De samenstelling van de fondsbeleggingen is als volgt: 2011
2010
Aandelen
134.474
140.104
Obligaties
462.421
419.317
2.136
21.237
Vastgoed Liquiditeiten (niet-rentedragend)
32.429
3.628
Overige bezittingen en schulden
- 2.277
- 4.129
629.183
580.157
De fondsbeleggingen per 31 december 2011 en 31 december 2010 bevatten geen aandelen van Koninklijke Boskalis Westminster N.V. In onderstaand overzicht is weergegeven hoe de pensioenlasten uit toegezegd-pensioenregelingen in de geconsolideerde jaarrekening zijn verwerkt:
Totaalresultaat toegezegd-pensioenregelingen Pensioenlasten uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen ten laste van de winst- en verliesrekening
2011
2010
76.216
40.049
- 17.427
- 11.456
Rechtstreeks in het groepsvermogen verwerkte resultaten
58.789
28.593
Belastingen
- 9.537
- 5.123
Rechtstreeks in het groepsvermogen verwerkte actuariële winsten en verliezen na belastingen
49.252
23.470
Effectief rendement op fondsbeleggingen
31.754
43.142
De cumulatieve actuariële winsten en verliezen en de stand van de limitering van de nettopensioenvorderingen bedragen:
Cumulatieve actuariële winsten en verliezen per 31 december Limitering nettopensioenvorderingen per 31 december
2011
2010
- 113.869
- 52.564
- 8.775
- 11.291
- 122.644
- 63.855
De Groep verwacht in 2012 € 66,5 miljoen bij te dragen aan gedekte toegezegd-pensioenregelingen en € 1,2 miljoen aan ongedekte pensioenregelingen.
jaarrekening 2011 boskalis
Het verwachte rendement op fondsbeleggingen is het gewogen gemiddelde van actuarieel getoetste, mede op externe bronnen gebaseerde, verwachte rendementen op vastrentende waarden en aandelen. De voornaamste gehanteerde actuariële veronderstellingen die zijn gehanteerd voor bovenstaande berekeningen zijn: 2011
2010
Disconteringsvoet
4,40% - 6,00%
4,70% - 6,75%
Verwacht rendement op fondsbeleggingen
4,00% - 5,50%
4,70% - 5,70%
Verwachte toekomstige reële loonsverhogingen
0,50% - 2,00%
0,50% - 2,00%
Verwachte toekomstige inflatie
1,00% - 3,30%
1,00% - 3,40%
Verwachte pensioenstijging actieve deelnemers
1,90% - 3,00%
0,20% - 3,50%
Verwachte pensioenstijging inactieve deelnemers
0,20% - 2,70%
0,20% - 3,50%
99
Historische informatie: 2011
2010
2009
2008
2007
-687.660
-586.570
-327.872
-301.853
-314.186
Reële waarde fondsbeleggingen
629.183
580.157
327.935
287.007
345.014
Nettopensioenvorderingen en -verplichtingen
-58.477
-6.413
63
-14.846
30.828
Toegezegd-pensioenverplichtingen
-9.134
-9.157
-8.288
-7.598
-6.931
Totaal netto pensioenvorderingen en -verplichtingen
-67.611
-15.570
-8.225
-22.444
23.897
Ervaringsaanpassingen ontstaan op verplichtingen van de regeling
-10.922
-16.512
-1.264
7.929
-25.747
4.858
18.770
27.081
-56.011
-10.165
Ongedekte toegezegd-pensioenverplichtingen
Ervaringsaanpassingen ontstaan op fondsbeleggingen
Aanpassingen op basis van ervaring worden gedefinieerd als alle winsten / verliezen (-) die niet worden veroorzaakt door veranderingen in de disconteringsvoet. 25. Voorzieningen Ongunstige en verlieslatende contracten
Claims
30.381
10.309
5.618
2.050
—
835
Balans per 1 januari 2011
Verworven via bedrijfscombinatie In / (uit) consolidatie Dotaties gedurende het jaar Onttrekkingen gedurende het jaar
GarantieBodemverplichtingen verontreiniging
Overige
Totaal
2010
4.086
7.099
57.493
8.148
—
—
2.885
45.423
- 1.247
—
—
—
- 342
- 1.589
—
—
1.000
1.415
216
2.669
5.300
19.997
- 14.151
- 34
- 763
—
- 2.106
- 17.054
- 13.748
Vrijgevallen gedurende het jaar
- 3.754
- 67
—
—
- 390
- 4.211
- 2.504
Overige mutaties
- 4.466
—
—
—
- 1.001
- 5.467
—
- 255
—
179
—
- 17
- 93
204
Koersomrekeningsverschillen Oprenting
—
948
27
—
—
975
- 27
8.558
12.156
7.311
4.302
5.912
38.239
57.493
Langlopend
3.956
12.156
4.425
4.302
2.157
26.996
42.986
Kortlopend
4.602
—
2.886
—
3.755
11.243
14.507
8.558
12.156
7.311
4.302
5.912
38.239
57.493
Balans per 31 december 2011
Balans per 31 december 2011
De voorziening voor ongunstige en verlieslatende contracten betreft hoofdzakelijk voorzieningen welke bij bedrijfscombinaties zijn gevormd voor projecten of klantencontracten welke bij waardering op reële waarde als ongunstig zijn gekwalificeerd. De andere voorzieningen hebben voornamelijk betrekking op garantieverplichtingen, verwachte kosten voor het opruimen van bodemverontreiniging en in het verslagjaar en in voorgaande jaren ontvangen claims met betrekking tot uitgevoerde projecten. De Groep bestrijdt deze claims en heeft een voorziening getroffen voor haar beste schatting van de verwachte lasten die uit deze claims voortvloeien. De uitkomsten van de claims zijn onzeker en kunnen afwijken van de hiervoor opgenomen voorzieningen.
2011
2010
238.039
214.182
Belastingen en sociale premies
81.286
69.418
Schulden aan geassocieerde deelnemingen
11.308
343
902.492
738.170
1.233.125
1.022.113
Crediteuren
Overige schulden en overlopende passiva
Deze kortlopende schulden zijn niet-rentedragend.
jaarrekening 2011 boskalis
26. Crediteuren en overige schulden
100
27. Financiële instrumenten Algemeen
Op basis van een door de Raad van Bestuur vastgesteld beleid maakt de Groep in de normale bedrijfsuitoefening gebruik van verschillende financiële instrumenten. Het beleid met betrekking tot financiële instrumenten is in het jaarverslag in het hoofdstuk “Corporate Governance” uitgebreid toegelicht. Financiële instrumenten van de Groep omvatten liquide middelen, debiteuren en overige vorderingen, rentedragende leningen en rekening-courantkredieten, c rediteuren en overige schulden en afgeleide financiële instrumenten. De Groep gaat transacties aan in afgeleide financiële instrumenten, voornamelijk valutatermijncontracten en renteswaps, teneinde de gerelateerde risico’s af te dekken. Afgeleide financiële instrumenten worden niet voor handelsdoeleinden aangehouden. 27.1 Financieel risicobeheer
De Groep is uit hoofde van het gebruik van financiële instrumenten blootgesteld aan de volgende risico’s: Kredietrisico Liquiditeitsrisico Marktrisico, bestaande uit: valutarisico, renterisico en prijsrisico 27.1.1 Kredietrisico
Met betrekking tot kredietrisico’s die voortvloeien uit politieke en betalingsrisico’s, hanteert de Groep een strikt acceptatie- en dekkingsbeleid. Tenzij sprake is van eerste klas kredietwaardige debiteuren, worden risico’s in principe afgedekt door middel van verzekeringen, bankgaranties, vooruitbetaling, en dergelijke. Deze procedures en de (geografische) spreiding van de activiteiten van de dochterondernemingen beperken de blootstelling aan het risico verbonden aan kredietconcentraties. Blootstelling aan kredietrisico Kredietrisico is het risico van financieel verlies voor de Groep indien een afnemer of tegenpartij van een financieel instrument de aangegane contractuele verplichtingen niet nakomt. Kredietrisico’s vloeien met name voort uit vorderingen op opdrachtgevers. De blootstelling aan kredietrisico van de Groep wordt hoofdzakelijk bepaald door de individuele kenmerken van de afzonderlijke afnemers en het land van vestiging van de afnemers. Een groot deel van de onderhanden projecten binnen Baggeren & Grondverzet en Maritieme Infrastructuur wordt direct of indirect uitgevoerd in opdracht van overheidsinstellingen en (aannemers van) olie- en gasproducenten in diverse landen en geografische gebieden. Activiteiten met betrekking tot havensleepactiviteiten worden veelal uitgevoerd voor grote reders en lokale haven agenten. Vorderingen met betrekking tot Transport, Terminaldiensten en Heavy Lift activiteiten staan veelal uit bij olie- en gasproducenten waardoor de desbetreffende debiteuren voor een belangrijk deel aan deze branches zijn gerelateerd. Vorderingen voor bergingsactiviteiten staan voor het belangrijkste gedeelte uit bij rederijen, hun casco-assuradeuren en aansprakelijkheidsverzekeraars (Protection & Indemnity Associations: onderlinge verzekeringsmaatschappijen van reders, ofwel “P&I Clubs”). Over het algemeen is sprake van diversificatie van uitstaande vorderingen bij afzonderlijke klanten in de diverse landen waar de Groep actief is. Continue bewaking van het kredietrisico vormt onderdeel van het debiteurenbeheer. De afboekingen op debiteuren zijn niet materieel vergeleken met het activiteitenniveau van de laatste jaren. Derhalve is het management van mening dat het kredietrisico op adequate wijze wordt beheerst door middel van de huidige van toepassing zijnde procedures.
jaarrekening 2011 boskalis
Het maximale kredietrisico op balansdatum, zonder rekening te houden met de hiervoor genoemde risicoafdekkingsinstrumenten en -beleid, bestaat uit de boekwaarden van de financiële activa zoals hieronder vermeld: 31 december
2011
2010
Langlopende vorderingen
112.064
40.373
Handelsdebiteuren
518.164
550.080
Vorderingen op geassocieerde deelnemingen Overige vorderingen en overlopende activa Afgeleide financiële instrumenten (te vorderen) Te vorderen winstbelastingen Liquide middelen
22.973
9.672
408.034
233.587
7.235
5.036
21.298
23.060
397.957
357.744
1.487.725
1.219.552
101
Het maximale kredietrisico op handelsdebiteuren bedroeg op verslagdatum per operationeel segment: 2011
2010
316.468
398.082
Salvage, Transport & Heavy Lift
61.439
65.340
Harbour Towage
37.455
26.926
Terminaldiensten
41.397
41.781
Maritieme Infrastructuur
67.611
21.613
Holding
- 6.206
- 3.662
518.164
550.080
Baggeren & Grondverzet
De ouderdomsopbouw van de handelsdebiteuren per 31 december 2011 is als volgt: 2011 Bruto
2010 Bijz. waarde vermindering
Bruto
Bijz. waardevermindering
Niet vervallen
276.884
—
323.935
—
0- 90 dagen vervallen
102.340
4.872
148.690
2.806
90- 180 dagen vervallen
27.407
8.448
23.577
4.504
180- 360 dagen vervallen
24.419
3.672
13.382
2.416
114.121
10.015
60.884
10.662
545.171
27.007
570.468
20.388
Meer dan 360 dagen vervallen
Bijzondere waardevermindering
- 27.007
- 20.388
Boekwaarde debiteuren
518.164
550.080
Met betrekking tot de vorderingen die niet zijn vervallen en niet zijn afgewaardeerd, bestaan er per balansdatum geen indicaties dat deze niet zullen worden voldaan. Mutaties in de voorziening voor bijzondere waardeverminderingen met betrekking tot handelsdebiteuren gedurende het jaar waren als volgt: 2011
2010
20.388
4.435
Verworven via bedrijfscombinatie
1.508
15.555
In / (uit) consolidatie
- 668
—
Dotaties gedurende het jaar
7.168
3.738
- 70
- 4.058
Stand per 1 januari
Onttrekkingen gedurende het jaar Vrijgevallen voorzieningen gedurende het jaar Koersomrekeningsverschillen
Stand per 31 december
- 1.459
- 88
140
806
6.619
15.953
27.007
20.388
27.1.2 Liquiditeitsrisico
Het liquiditeitsrisico is het risico dat de Groep op enig moment niet aan haar financiële verplichtingen kan voldoen. Het uitgangspunt voor het managen van het liquiditeitsrisico is dat er voldoende liquiditeiten worden aangehouden dan wel kredietfaciliteiten beschikbaar zijn om te kunnen voldoen aan de huidige en toekomstige financiële verplichtingen, onder zowel normale als moeilijke omstandigheden. Liquiditeits prognoses, inclusief beschikbare kredietfaciliteiten, vormen onderdeel van de reguliere managementinformatie ten behoeve van de Raad van Bestuur. De focus bij het managen van het liquiditeitsrisico ligt op de nettofinancieringsruimte, bestaande uit vrij beschikbare liquide middelen en beschikbare kredietfaciliteiten, in relatie tot de financiële verplichtingen. Op basis van financiële ratio’s kan worden geconcludeerd dat
jaarrekening 2011 boskalis
Concentratierisico handelsdebiteuren Per balansdatum is er geen sprake van concentratie van kredietrisico’s bij bepaalde partijen.
102
de Groep over een substantiële financieringsruimte beschikt onder handhaving van haar (veronderstelde) “investment grade”-kredietprofiel. Hieronder volgen de contractuele looptijden van de financiële verplichtingen, inclusief de geschatte rentebetalingen en exclusief het effect van saldocompensatie-overeenkomsten:
Boekwaarde
Contractuele kasstromen
Minder dan een jaar
1 - 5 jaar
Hypothecaire leningen
- 198.477
- 244.316
- 62.503
- 110.501
- 71.312
Overige rentedragende leningen
- 593.791
- 717.241
- 83.490
- 251.617
- 382.134
Meer dan 5 jaar
Per 31 december 2011
- 15.364
- 15.364
- 15.364
—
—
- 1.233.125
- 1.233.125
- 1.233.125
—
—
- 149.816
- 149.816
- 149.816
—
—
- 31.315
- 31.315
- 20.853
2.202
- 12.664
- 2.221.888
- 2.391.177
- 1.565.151
- 359.916
- 466.110
Boekwaarde
Contractuele kasstromen
Minder dan een jaar
1 - 5 jaar
Meer dan 5 jaar
Hypothecaire leningen
- 216.624
- 265.515
- 46.030
- 152.931
- 66.554
Overige rentedragende leningen
- 591.145
- 738.900
- 89.211
- 238.570
- 411.119
Rekening-courantkredieten banken Crediteuren en overige schulden Te betalen winstbelastingen Afgeleide financiële instrumenten
Per 31 december 2010
Rekening-courantkredieten banken Crediteuren en overige schulden Te betalen winstbelastingen Afgeleide financiële instrumenten
- 1.475
- 1.564
- 1.564
—
—
- 1.022.113
- 1.022.113
- 1.022.113
—
—
- 163.107
- 163.107
- 163.107
—
—
- 44.707
- 44.707
- 23.213
- 1.235
- 20.259
- 2.039.171
- 2.235.906
- 1.345.238
- 392.736
- 497.932
27.1.3 Marktrisico
Marktrisico betreft het risico dat de inkomsten van de Groep of de waarde van de beleggingen in financiële instrumenten nadelig worden beïnvloed door veranderingen in marktprijzen, zoals valuta koersen en rentetarieven. Het beheer van het marktrisico heeft tot doel de marktrisicopositie binnen aanvaardbare grenzen te houden bij een optimaal rendement. Valutarisico Een groot deel van de opdrachten wordt gecontracteerd in vreemde valuta. Hierdoor staan de gerapporteerde financiële resultaten en kasstromen bloot aan risico’s als gevolg van gewijzigde valutakoersen. De Raad van Bestuur heeft een beleid ter beheersing van valutarisico vastgesteld met als uitgangspunt dat valutarisico’s voortkomend uit transacties in de bedrijfsvoering, onmiddellijk moeten worden afgedekt, in de meeste gevallen door middel van valutatermijncontracten. Afgeleide financiële instrumenten worden uitsluitend gebruikt voorzover sprake is van hiermee samenhangende reële transacties, voornamelijk toekomstige kasstromen uit gecontracteerde projecten. Op kasstroomafdekkingen wordt overwegend “hedge accounting” toegepast.
jaarrekening 2011 boskalis
Blootstelling aan valutarisico Het beleid van de Groep terzake beheersing van valutarisico is in 2011 overeenkomstig uitgevoerd en heeft geleid tot een niet-materiële gevoeligheid van de Groep voor valutatransactierisico. De belangrijkste wisselkoersen gedurende het verslagjaar luidden als volgt: Gemiddelde koers
Koers per balansdatum
2011
2010
2011
2010
US dollar
1,383
1,334
1,298
1,342
Arab Emirates Dirham
5,091
4,901
4,768
4,928
Singaporese dollar
1,738
1,814
1,680
1,720
Zuid-Afrikaanse Rand
9,995
9,716
10,480
8,880
Australische dollar
1,339
1,450
1,270
1,310
Braziliaanse real
2,316
2,514
2,420
2,230
Euro
103
Valutatransactierisico Het valutatransactierisico per balansdatum kan als volgt worden samengevat: 2011
2010
162.875
139.626
Verwachte kasstromen in Australische Dollars
2.835
39.061
Verwachte kasstromen in Singaporese Dollars
- 2.363
55.573
Verwachte kasstromen in overige valuta's
72.435
97.243
Verwachte kasstromen in vreemde valuta's
235.782
331.503
Kasstroomafdekkingen
223.716
325.970
12.066
5.533
Verwachte kasstromen in US Dollars
Netto positie
Door de min of meer vaste koppeling van de wisselkoersverhouding tussen een aantal valuta en de US Dollars zijn deze valuta deels afgedekt door middel van US Dollar-kasstroomafdekkingen. Valutatranslatierisico en financiering Het valutatranslatierisico betreft het valutakoersrisico op de netto vermogenspositie van dochterondernemingen, geassocieerde deelnemingen en joint ventures, waarvan de functionele valuta een andere is dan de presentatievaluta van de Groep. Deze deelnemingen worden bezien vanuit een langetermijnvisie. Wisselkoersrisico’s die samenhangen met de investeringen in deze deelnemingen worden niet afgedekt. Er wordt vanuit gegaan dat valutakoersschommelingen, rente- en inflatieontwikkelingen elkaar op lange termijn zullen compenseren. Posten op de winst- en verliesrekeningen van deze deelnemingen worden omgerekend tegen de gemiddelde wisselkoers. Koersomrekeningsverschillen worden rechtstreeks ten gunste of ten laste van het groepsvermogen gebracht. Per balansdatum is de netto vermogenspositie van de belangrijkste groepsmaatschappijen, deelnemingen en joint ventures in de belangrijkste functionele valuta’s als volgt: 2011
2010
US dollar
365.357
215.395
Singaporese dollar
272.259
243.250
Zuid-Afrikaanse rand
30.174
39.644
Braziliaanse real
56.669
23.074
724.459
521.363
Euro
Totaal netto vermogen
Gevoeligheidsanalyse De Groep is in belangrijke mate gefinancierd met bankfinanciering luidende in euro’s en een US Private Placement luidende in US dollars en Britse ponden (zie toelichting 23). Deze laatste financiering is middels cross currency swaps omgewisseld naar euro’s en daarmee is er per saldo geen koersgevoeligheid in de winst- en verliesrekening. De SMIT activiteiten in Brazilië hebben onderliggend deels een US Dollar kasinstroom welke lokaal is ingedekt met een kasuitstroom op de US Dollar financiering (uitstaande financiering: US dollar 54,2 miljoen). Een verzwakking van de US dollar ten opzichte van de Braziliaanse real van 5% resulteert in een koerswinst van € 2,1 miljoen en vice versa waarbij is aangenomen dat de koersverhouding met de Euro niet wijzigt. Deze koersomrekeningsverschillen terzake worden verantwoord in de winsten verliesrekening. De overige US dollarleningen dienen voornamelijk ter financiering van materiële vaste activa van proportioneel meegeconsolideerde strategische joint ventures. Over 2011 zou de winst voor belasting, exclusief het effect op niet effectieve kasstroomafdekkingen, € 4,1 miljoen hoger (2010: € 2,6 miljoen hoger) zijn geweest indien sprake zou zijn van een toename van 5% van de hiervoor genoemde niet in Euro luidende belangrijkste functionele valuta’s ten opzichte van de Euro. Hierbij wordt aangenomen dat alle andere variabelen, met name de rentetarieven, constant blijven. Het totaaleffect op de koersomrekeningsreserve bedraagt circa € 36 miljoen (2010: circa € 26 miljoen).
jaarrekening 2011 boskalis
Daarnaast is een lening verstrekt van US Dollar 206,2 miljoen aan Lamnalco. Deze lening is middels afgeleide financiële instrumenten omgewisseld naar euro’s.
104
Een verzwakking met 5% van de hiervoor genoemde niet in Euro luidende belangrijkste functionele valuta’s ten opzichte van de euro per jaareinde zou een vergelijkbaar maar tegengesteld effect hebben gehad, aangenomen dat alle andere variabelen constant blijven. Renterisico De verplichtingen van de Groep kennen zowel variabele als vaste rentevoeten. Het uitgangspunt bij het beheersen van renterisico’s is dat de rentes met betrekking tot opgenomen langlopende leningen in beginsel voor de gehele looptijd worden gefixeerd. Dit wordt gerealiseerd door het opnemen van leningen met een vaste rente of door gebruik te maken van derivaten zoals renteswaps. De effectieve rentevoet en looptijdprofielen van de leningen, deposito’s en banktegoeden en contanten zijn als volgt: Effectieve rentevoet
Minder dan een jaar
1 - 5 jaar
Meer dan 5 jaar
Totaal
Banktegoeden en contanten
0,46%
243.474
—
—
243.474
Kortlopende deposito's
0,39%
154.483
—
—
154.483
Hypothecaire leningen (euro)
4,28%
- 6.543
- 25.337
- 9.447
- 41.327
Hypothecaire leningen (US$)
5,01%
- 42.237
- 48.622
- 35.373
- 126.232
Hypothecaire leningen (overig)
7,60%
- 3.280
- 13.404
- 14.234
- 30.918
Overige rentedragende leningen (euro)
3,95%
- 50.606
- 177.248
- 348.121
- 575.975
Overige rentedragende leningen (overig)
1,27%
- 9.906
- 7.652
- 258
- 17.816
Rekening-courantkredieten (euro)
4,00%
- 7.041
—
—
- 7.041
Rekening-courantkredieten (US$)
3,30%
- 8.094
—
—
- 8.094
Rekening-courantkredieten (overig)
3,96%
- 229
—
—
- 229
270.021
- 272.263
- 407.433
- 409.675
Effectieve rentevoet
Minder dan een jaar
1 - 5 jaar
Meer dan 5 jaar
Totaal
Banktegoeden en contanten
0,41%
200.018
—
—
200.018
Kortlopende deposito's
0,60%
157.726
—
—
157.726
Hypothecaire leningen (euro)
4,47%
- 8.167
- 29.459
- 18.522
- 56.148
Hypothecaire leningen (US$)
4,80%
- 25.480
- 91.377
- 25.216
- 142.073
Hypothecaire leningen (overig)
8,30%
- 1.526
- 6.800
- 10.077
- 18.403
Overige rentedragende leningen (euro)
3,72%
- 66.071
- 170.944
- 333.969
- 570.984
Overige rentedragende leningen (overig)
1,87%
- 1.522
- 3.884
- 14.755
- 20.161
Rekening-courantkredieten (overig)
6,00%
- 1.475
—
—
- 1.475
253.503
- 302.464
- 402.539
- 451.500
Per 31 december 2011
Per 31 december 2010
Kortlopende banktegoeden, deposito’s en rekening-courantkredieten en de overige bankleningen zijn niet vastrentend.
jaarrekening 2011 boskalis
Gevoeligheidsanalyse De beheersing van renterisico heeft ten doel het effect van korte termijn renteschommelingen op de groeps resultaten te beperken. Op de lange termijn echter zullen blijvende wijzigingen in rentepercentages van invloed zijn op het resultaat.
105
Op de verslagdatum zag het renteprofiel van de rentedragende financiële instrumenten van de Groep, rekening houdend met de aan deze instrumenten gekoppelde effectieve afdekkingsinstrumenten, er als volgt uit: 2011
2010
Instrumenten met een vaste rente
Financiële activa Financiële passiva
209.862
88.343
- 651.253
- 661.778
- 441.391
- 573.435
Instrumenten met een variabele rente
Financiële activa Financiële passiva
267.517
269.401
- 156.371
- 147.466
111.146
121.935
Door een daling van 100 basispunten in de rentestanden per 31 december 2011 zou het groepsresultaat voor belastingen met € 1,1 miljoen (2010: € 1,2 miljoen) zijn afgenomen. Aangenomen wordt dat alle andere variabelen, met name de valutakoersen, constant blijven. Prijsrisico’s Met risico’s ten aanzien van prijsontwikkelingen aan de inkoopzijde, zoals lonen, materiaalkosten, kosten van onderaannemers, brandstoffen en dergelijke, die in het algemeen voor rekening van de Groep zijn, wordt rekening gehouden bij het opstellen van de kostprijscalculaties en offertes. Daar waar mogelijk worden, vooral bij projecten met een lange uitvoeringsduur, met opdrachtgevers prijsindexeringsclausules overeengekomen. Met betrekking tot brandstofprijsrisico’s heeft de Raad van Bestuur een beleid ter beheersing van brandstofprijsrisico’s vastgesteld waarin uiteengezet wordt welke instrumenten ter beheersing van het brandstofprijsrisico’s zijn toegestaan. Deze instrumenten omvatten: levering van brandstof door de opdrachtgever, prijsindexeringsclausules, vaste-prijs leveringscontracten en afgeleide financiële instrumenten (termijn contracten, futures en swaps). 27.2 In de balans opgenomen financiële instrumenten en reële waarde
Onder de activa en passiva verantwoorde financiële instrumenten zijn onder meer financiële vaste activa, liquide middelen, vorderingen en kort- en langlopende schulden. De afgeleide financiële instrumenten betreffen voornamelijk door middel van valutatermijncontracten afgedekte toekomstige kasstromen waarop “hedge accounting” wordt toegepast. Daarnaast lopen er een aantal renteswaps. Deze zijn verantwoord onder de post Afgeleide financiële instrumenten. De reële waarde van de meeste financiële instrumenten wijkt niet materieel af van de boekwaarde met uitzondering van, lang- en kortlopende, leningen en overige schulden met een vaste rente. De reële waarde van deze schulden is € 15,0 miljoen hoger dan de boekwaarde (2010: € 7,7 miljoen)
Niveau 1: genoteerde marktprijzen (niet gecorrigeerd) in actieve markten voor identieke activa of verplichtingen. Niveau 2: input die geen onder niveau 1 vallende genoteerde marktprijs betreft en die waarneembaar is voor het actief of de verplichting, hetzij rechtstreeks (in de vorm van een prijs) hetzij indirect (dat wil zeggen, afgeleid van een prijs). Niveau 3: input voor het actief dat of de verplichting die niet op waarneembare marktgegevens is gebaseerd (niet-waarneembare input). De groep heeft de reële waarde van de financiële instrumenten, de enige voor deze bepaling kwalificerende categorie, bepaald op basis van niveau 2 (2010: niveau 2). De reële waarde van afgeleide financiële instrumenten is ontleend aan de termijnkoersen op afwikkelingsdatum, per einde van het boekjaar (niet gecorrigeerde marktprijzen in actieve markten voor identieke
jaarrekening 2011 boskalis
Hiërarchie reële waarde Conform IFRS 7 wordt voor de bepaling van de reële waarde van de opgenomen financiële instrumenten een aantal waarderingsniveaus gedefinieerd:
106
activa of verplichtingen). De reële waarde van de overige financiële instrumenten is gebaseerd op de actuele rente op balansdatum rekening houdende met de looptijd en condities. De effectieve renten wijken niet materieel af van de huidige marktrenten. De reële waarde van niet-rentedragende financiële instrumenten met een looptijd korter dan een jaar is gelijk gesteld aan de boekwaarde. Afgeleide financiele instrumenten De samenstelling van de uitstaande afgeleide financiële instrumenten op balansdatum is onderstaand weergegeven. 2011
Binnen één jaar
Meer dan één jaar
Totaal 357.669
338.798
18.871
USD aankopen op termijn (in US$)
70.389
—
70.389
Overige valuta verkopen op termijn (gemiddelde contractkoers in euro)
81.355
10.818
92.173
Overige valuta aankopen op termijn (gemiddelde contractkoers in euro)
53.668
—
53.668
- 66
- 115
- 181
Interest Rate Swaps (in US$)
- 763
- 1.893
- 2.656
Interest Rate Swaps (in EUR)
1.788
- 5.311
- 3.523
Binnen één jaar
Meer dan één jaar
Totaal
223.418
30.069
253.487
43.136
2.450
45.586
Overige valuta verkopen op termijn (gemiddelde contractkoers in euro)
217.278
32.985
250.263
Overige valuta aankopen op termijn (gemiddelde contractkoers in euro)
87.232
10.415
97.647
Fuel hedges (in US$)
- 2.690
—
- 2.690
- 58
- 18
- 76
Interest Rate Swaps (in US$)
- 1.441
- 4.550
- 5.991
Interest Rate Swaps (in EUR)
- 334
- 17.020
- 17.354
USD verkopen op termijn (in US$)
Fuel hedges (in US$)
2010
USD verkopen op termijn (in US$) USD aankopen op termijn (in US$)
Overige financiële instrumenten (in US$)
De resterende looptijden van deze afgeleide financiële instrumenten hebben een directe relatie met de resterende looptijd van de betreffende onderliggende contracten in de orderportefeuille. De kasstromen uit valuta aan- en verkopen op termijn kunnen op basis van afwijkingen met de onderliggende kasstromen op afwikkeldatum worden doorgerold. De resultaten op effectieve kasstroomafdekkingen zijn als volgt in het groepsvermogen verwerkt: 2011
2010
- 2.354
8.262
In het groepsvermogen opgenomen mutatie reële waarde effectieve kasstroomafdekkingen
2.937
- 4.380
Overgebracht naar de winst- en verliesrekening
3.137
- 7.174
Totaal direct verwerkt in het groepsvermogen
6.074
- 11.554
Stand afdekkingsreserve per 1 januari
Belastingen
- 921
938
Direct ten laste van de afdekkingsreserve (na belastingen)
5.153
- 10.616
Stand afdekkingsreserve per 31 december
2.799
- 2.354
jaarrekening 2011 boskalis
De resultaten op niet-effectieve kasstroomafdekkingen zijn verantwoord in de grondstoffen, materialen en diensten en bedragen over 2011 € 0,9 miljoen negatief (2010: € 6,2 miljoen negatief). 27.3 Kapitaalbeheer
Het beleid van de Raad van Bestuur is gericht op de handhaving van een sterke vermogenspositie waarmee het vertrouwen van opdrachtgevers, beleggers, crediteuren en de markten kan worden behouden en de toekomstige ontwikkeling van de bedrijfsactiviteiten kan worden gestimuleerd. De Raad van Bestuur bewaakt het rendement op het eigen vermogen, dat door de Groep wordt gedefinieerd als het nettogroepsresultaat gedeeld door het eigen vermogen, exclusief minderheidsbelangen. De Raad van Bestuur bewaakt tevens het niveau van het aan gewone aandeelhouders uit te keren dividend. Voor het dividendbeleid wordt verwezen naar Aandeelhoudersinformatie in het Jaarverslag.
107
De Raad van Bestuur streeft naar een evenwicht tussen een hoger rendement dat mogelijk zou zijn met een hoger niveau aan vreemd vermogen enerzijds en de voordelen van een solide vermogenspositie anderzijds. Het doel van de Groep is een langetermijnrentabiliteit van het eigen vermogen van tenminste 12%; in 2011 bedroeg deze rentabiliteit 15,4% (2010: 21,7%). Koninklijke Boskalis Westminster N.V. beschikt niet over een vastomlijnde regeling voor de inkoop van eigen aandelen. Er zijn het afgelopen jaar geen wijzigingen aangebracht in de kapitaalbeheerbenadering van de Groep. De vennootschap noch haar dochterondernemingen zijn onderworpen aan van buitenaf opgelegde kapitaalvereisten. De verhouding tussen vreemd vermogen (€ 2.926 miljoen; 2010: € 2.716 miljoen) en groepsvermogen (€ 1.747 miljoen; 2010: € 1.599 miljoen) aan het einde van de verslagperiode bedraagt 1,67 (2010: 1,70). 27.4 Overige financiële instrumenten
De Stichting Continuïteit KBW (hierna te noemen de Stichting) heeft ter uitvoering van het besluit van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders d.d. 9 mei 2001 het recht verkregen tot het nemen van cumulatief beschermingspreferente aandelen in Koninklijke Boskalis Westminster N.V. voor een nominaal bedrag dat gelijk is aan het nominale bedrag van de ten tijde van plaatsing van bedoelde aandelen uitstaande gewone aandelen. Dit optierecht kwalificeert als een afgeleide financiële verplichting, met de volgende belangrijke condities. Plaatsing bij de Stichting geschiedt a pari tegen een 25%-storting in contanten, restant volstorting geschiedt na opvraging in overleg met Koninklijke Boskalis Westminster N.V. door de Stichting. Na plaatsing is Koninklijke Boskalis Westminster N.V. verplicht de aandelen op verzoek van de Stichting te kopen of in te trekken. Het preferente dividendrecht bedraagt Euribor met een opslag van maximaal 4%. Het rente- en kredietrisico is beperkt. De reële waarde van het optierecht bedraagt nihil. 28. Niet uit de balans blijkende verplichtingen Operationele lease verplichtingen De operationele leaseverplichtingen betreffen in hoofdzaak de operationele lease van een sleephopper zuiger (ultimo 2010), auto’s en kantoorgebouwen. Met additionele clausules, zoals indexatie, wordt geen rekening gehouden zolang deze niet onvoorwaardelijk zijn. Niet-opzegbare operationele leaseovereenkomsten zijn opgenomen tegen nominale bedragen en hebben het volgende looptijdprofiel: 2011
2010
Binnen één jaar
27.152
22.563
Tussen één en vijf jaar
32.592
33.663
Meer dan vijf jaar
5.741
7.068
65.485
63.294
Garanties De garantieverplichtingen ultimo 2011 belopen € 960 miljoen (2010: € 812 miljoen) en kunnen als volgt worden gespecificeerd: 2011
2010
Geassocieerde deelnemingen Aannemingscombinaties en eigen werken Lease- en overige financieringsverplichtingen
10.000
8.000
948.000
804.000
2.000
—
960.000
812.000
Voor bovengenoemde garanties ultimo 2011 zijn tot een bedrag van circa € 958 miljoen contragaranties verstrekt aan financiële instellingen (2010: circa € 804 miljoen). Binnen de Groep hebben negentien belangrijke vennootschappen zich hoofdelijk aansprakelijk gesteld met betrekking tot krediet- en garantiefaciliteiten verstrekt aan diverse dochterondernemingen. Ten aanzien van deze faciliteiten is overeengekomen dat het verstrekken van verdere zekerheden op thans aanwezige materiële vaste activa is gelimiteerd. Dochterondernemingen zijn mede hoofdelijk aansprakelijk voor de niet in de consolidatie opgenomen schulden van door hen aangegane projectgedreven aannemingscombinaties, die in totaal € 150 miljoen (2010: € 189 miljoen) bedragen. Daarnaast zijn zij mede hoofdelijk aansprakelijk voor
jaarrekening 2011 boskalis
Afgegeven garanties betrekking hebbend op:
108
leveringsverplichtingen uit hoofde van contracten met derden in projectgedreven aannemingscombinaties. Voorts bestaan nog zekere regresverplichtingen jegens bij de financiering van projecten betrokken instellingen en inzetgaranties met betrekking tot materieel. Voor zover noodzakelijk geacht zijn hiervoor voorzieningen getroffen. Aangegane investeringsverplichtingen Ultimo 2011 zijn er investeringsverplichtingen ter hoogte van € 193 miljoen (ultimo 2010: € 93 miljoen). Overige Er lopen enige gerechtelijke procedures en onderzoeken jegens (onderdelen van) Koninklijke Boskalis Westminster N.V. Voor zover noodzakelijk geacht en een betrouwbare schatting kan worden gemaakt van eventuele uitgaande toekomstige kasstromen zijn hiervoor voorzieningen getroffen. Nederlandse vennootschappen maken deel uit van een Nederlandse fiscale eenheid van Koninklijke Boskalis Westminster. Op grond daarvan zijn de vennootschappen aansprakelijk voor belastingschulden van de fiscale eenheid als geheel. 29. Gebeurtenissen na balansdatum Winstbestemmingsvoorstel 2011 Aan de reserve ingehouden winsten zal € 126,0 miljoen worden toegevoegd. Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders zal worden voorgesteld het restant, een bedrag van € 128,3 miljoen, te bestemmen voor uitkering van een dividend van € 1,24 per gewoon aandeel. Het dividend zal worden uitgekeerd in gewone aandelen ten laste van de belastingvrije agioreserve of de overige reserves, tenzij een aandeelhouder aangeeft een uitkering in contanten te willen ontvangen. 30. Verbonden partijen 30.1 Identiteit van verbonden partijen
Als verbonden partijen van de Groep zijn te onderscheiden: dochterondernemingen, joint ventures, geassocieerde deelnemingen (zie toelichting 16), aandeelhouders met invloed van betekenis, pensioenfondsen welke in overeenstemming met IAS 19 worden geclassificeerd als gedekte toegezegd-pensioen regelingen en leden van de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur. Dochterondernemingen
jaarrekening 2011 boskalis
Hierna volgen de belangrijkste actieve dochterondernemingen. Vennootschap
Plaats van vestiging
Land van vestiging
2011
2010
Baggermaatschappij Boskalis B.V.
Papendrecht
Nederland
100%
100%
Baggermaatschappij Holland B.V.
Papendrecht
Nederland
100%
100%
Boskalis Finance B.V.
Papendrecht
Nederland
100%
100%
Boskalis Holding B.V.
Papendrecht
Nederland
100%
100%
Boskalis International B.V.
Papendrecht
Nederland
100%
100%
Boskalis Maritime Investments B.V.
Papendrecht
Nederland
100%
100%
Boskalis Offshore B.V.
Papendrecht
Nederland
100%
100%
Boskalis Westminster Dredging B.V.
Papendrecht
Nederland
100%
100%
Boskalis Westminster International B.V.
Papendrecht
Nederland
100%
100%
Boskalis Westminster Shipping B.V.
Papendrecht
Nederland
100%
100%
Boskalis Zinkcon B.V.
Papendrecht
Nederland
100%
100%
BW Marine B.V.
Papendrecht
Nederland
100%
100%
BW Soco B.V.
Sliedrecht
Nederland
100%
100%
Hydronamic B.V.
Sliedrecht
Nederland
100%
100%
Boskalis Dolman B.V.
Dordrecht
Nederland
100%
100%
A.H. Breijs & Zonen B.V.
Rotterdam
Nederland
100%
100%
Boskalis B.V.
Rotterdam
Nederland
100%
100%
Rotterdam Tug B.V.
Rotterdam
Nederland
100%
100%
SMIT Harbour Towage Rotterdam B.V.
Rotterdam
Nederland
100%
100%
SMIT Heavy Lift Europe B.V.
Rotterdam
Nederland
100%
100%
Smit Internationale Beheer B.V.
Rotterdam
Nederland
100%
100%
Smit Internationale N.V.
Rotterdam
Nederland
100%
100%
Smit Internationale Overseas B.V.
Rotterdam
Nederland
100%
100%
SMIT Marine Projects B.V.
Rotterdam
Nederland
100%
100%
Smit Nederland B.V.
Rotterdam
Nederland
100%
100%
Plaats van vestiging
Land van vestiging
2011
2010
SMIT Salvage B.V.
Rotterdam
Nederland
100%
100%
SMIT Subsea Europe B.V.
Rotterdam
Nederland
100%
100%
SMIT Transport Europe B.V.
Rotterdam
Nederland
100%
100%
Smit Vessel Management Services B.V.
Rotterdam
Nederland
100%
100%
Cofra B.V.
Amsterdam
Nederland
100%
100%
Aannemingsmaatschappij Markus B.V.
Halfweg
Nederland
100%
100%
MNO Vervat - International B.V.
Nieuw Vennep
Nederland
100%
—
MNO Vervat B.V.
Nieuw Vennep
Nederland
100%
—
URS Nederland B.V.
Terneuzen
Nederland
100%
100%
J. van Vliet B.V.
Wormerveer
Nederland
100%
100%
SMIT Transport Belgium N.V.
Antwerpen
België
100%
100%
Unie van Redding- en Sleepdienst België N.V.
Antwerpen
België
100%
100%
Unie van Redding- en Sleepdienst N.V.
Antwerpen
België
100%
100%
Dredging & Contracting Belgium N.V.
Overijse
België
100%
100%
Heinrich Hirdes GmbH
Hamburg
Duitsland
100%
100%
Heinrich Hirdes Kampfmittelräumung GmbH
Duisburg
Duitsland
100%
100%
Rock Fall Company Ltd
Ayrshire
Verenigd Koninkrijk
100%
100%
Boskalis Westminster Ltd
Fareham
Verenigd Koninkrijk
100%
100%
Cofra Ltd
Fareham
Verenigd Koninkrijk
100%
—
Westminster Dredging (Overseas) Ltd
Fareham
Verenigd Koninkrijk
100%
100%
Westminster Dredging Company Ltd
Fareham
Verenigd Koninkrijk
100%
100%
Westminster Gravels Ltd
Fareham
Verenigd Koninkrijk
100%
100%
Smit Subsea Africa Ltd.
Isle of Man
Verenigd Koninkrijk
100%
100%
Smit Harbour Towage (U.K.) Ltd.
Londen
Verenigd Koninkrijk
100%
100%
Irish Dredging Company Ltd.
Cork
Ierland
100%
100%
Atlantique Dragage SARL
Nanterre
Frankrijk
100%
100%
Sociedad Española de Dragados SA
Madrid
Spanje
100%
100%
Dragapor Dragagens de Portugal SA
Alcochete
Portugal
100%
100%
Boskalis Italia S.r.l.
Rome
Italië
100%
100%
Terramare Oy
Helsinki
Finland
100%
100%
Boskalis Offshore A/S
Randaberg
Noorwegen
100%
100%
Boskalis Sweden AB
Gothenburg
Zweden
100%
100%
Boskalis Polska Sp. z O.O.
Szczecin
Polen
100%
100%
Terramare Eesti Osaühing
Tallinn
Estland
100%
100%
UAB Boskalis Baltic
Klaipeda
Litouwen
100%
100%
OOO Bolmorstroy
Sint Petersburg
Rusland
100%
100%
Boskalis Westminster Dredging and Contracting Ltd
Nicosia
Cyprus
100%
100%
Boskalis Westminster Dredging Ltd
Nicosia
Cyprus
100%
100%
Boskalis Westminster Middle East Ltd
Nicosia
Cyprus
100%
100%
BW Marine (Cyprus) Ltd
Nicosia
Cyprus
100%
100%
Boskalis do Brasil Dragagem e Serviços Maritímos Ltda
Rio de Janeiro
Brazilië
100%
100%
Rebras Rebocadores do Brasil S.A.
Rio de Janeiro
Brazilië
100%
50%
Boskalis Canada Dredging & Marine Service Ltd.
Vancouver
Canada
100%
100%
Smit Marine Canada Inc.
Whitehorse
Canada
100%
100%
Stuyvesant Dredging Co.
Metairie
Verenigde Staten van Amerika
100%
100%
Stuyvesant Projects Realization Inc.
Metairie
Verenigde Staten van Amerika
100%
100%
Boskalis Westminster Inc.
Wilmington
Verenigde Staten van Amerika
100%
100%
Stuyvesant Envirionmental Contracting LLC
Wilmington
Verenigde Staten van Amerika
100%
100%
Dragamex S.A. de CV
Coatzacoalcos
Mexico
100%
100%
Boskalis Panama S.A.
Ancon
Panama
100%
100%
Smit Harbour Towage (Panama), Inc.
Panama City
Panama
100%
100%
Smit Caribbean Ltd.
Dominica
Dominica
100%
100%
Boskalis Westminster St. Lucia Ltd
Castries
St. Lucia
100%
100%
Boskalis Guyana Inc.
Georgetown
Guyana
100%
100%
Riovia S.A.
Montevideo
Uruguay
100%
100%
Boskalis International Uruguay S.A.
Montevideo
Uruguay
100%
100%
Dravensa C.A.
Caracas
Venezuela
100%
100%
BKI Egypt for Marine Contracting S.A.E.
Cairo
Egypte
49%
49%
Nigerian Westminster Dredging and Marine Ltd
Lagos
Nigeria
60%
60%
Adreco - Serviços de Dragagem Ltda
Luanda
Angola
49%
49%
BKI Gabon S.A.
Libreville
Gabon
100%
100%
Smit Amandla Marine (Pty) Ltd.
Kaapstad
Zuid Afrika
70%
70%
Smit Marine South Africa (Pty) Ltd.
Kaapstad
Zuid Afrika
100%
100%
Boskalis Westminster (Oman) LLC
Seeb
Oman
49%
49%
Boskalis Westminster Al Rushaid Co Ltd
Dhahran
Saoedi-Arabië
49%
49%
SMIT Subsea Middle East L.L.C.
Dubai
Verenigde Arabische Emiraten
49%
49%
Boskalis Australia Pty Ltd
Chatswood
Australië
100%
100%
jaarrekening 2011 boskalis
109 Vennootschap
110 Vennootschap
Plaats van vestiging
Land van vestiging
2011
2010
Smit Marine Australia Pty Ltd
Sydney
Australië
100%
100%
Boskalis International (S.) Pte Ltd
Singapore
Singapore
100%
100%
Zinkcon Marine Singapore Pte Ltd
Singapore
Singapore
100%
100%
Koon Zinkcon Pte Ltd
Singapore
Singapore
50%
50%
Smit Shipping Singapore Private Ltd.
Singapore
Singapore
100%
100%
Smit Singapore Pte. Ltd.
Singapore
Singapore
100%
100%
Smit Holding Singapore Private Ltd.
Singapore
Singapore
100%
100%
Smit Tak Heavy Lift (S) Pte. Ltd.
Singapore
Singapore
100%
100%
P.T. Boskalis International Indonesia
Jakarta
Indonesië
100%
100%
Boskalis International (M) Sdn Bhd
Kuala Lumpur
Malysië
Boskalis Dredging India PvT Ltd.
Mumbai
Beijing Boskalis Dredging Technology co Ltd. Boskalis Taiwan Ltd Smit Taiwan Investments Holding Co. Ltd.
30%
30%
India
100%
100%
Beijing
China
100%
100%
Taipei
Taiwan
100%
100%
Taipei
Taiwan
100%
100%
2011
2010
Joint ventures
Hierna volgen de belangrijkste actieve joint ventures. Strategische allianties: Entiteit
Land van vestiging
Archirodon Group N.V.
Nederland
40%
40%
Deeprock CV
Nederland
50%
50%
Overseas Contracting & Chartering Services B.V.
Nederland
50%
50%
Rock Braz B.V.
Nederland
50%
50%
Adriatic Towage S.r.l.
Italië
50%
50%
Lamnalco Ltd
Sharjah, Verenigde Arabische Emiraten
50%
50%
Ocean Marine Egypt S.A.E
Egypte
50%
50%
Asian Lift Pte. Ltd.
Singapore
50%
50%
Keppel Smit Towage Pte. Ltd.
Singapore
49%
49%
Maju Maritime Pte. Ltd.
Singapore
49%
49%
Donjon-SMIT LLC
Verenigde Staten van Amerika
50%
50%
2011
2010
jaarrekening 2011 boskalis
Projectgedreven aannemingscombinaties: Entiteit
Land van vestiging
Combinatie Haarrijnse Plas
Nederland
25%
25%
Combinatie Bowegro vof
Nederland
50%
50%
Consortium N11
Nederland
17%
17%
Bouwcombinatie Hollandse Meren
Nederland
9%
9%
Bouwcombinatie Brabant Noord
Nederland
9%
9%
Combinatie HSL 1 Grond & Wegen
Nederland
20%
20%
Combinatie HSL 5 Noord Grond & Wegen
Nederland
15%
15%
Combinatie Smink BKD vof
Nederland
50%
50%
Combinatie BVNN Boskalis Dolman vof
Nederland
50%
50%
Oosterhof Holman Boskalis
Nederland
50%
50%
N201 Aalsmeer - Uithoorn
Nederland
15%
15%
Projectorganisatie Uitbreiding Maasvlakte (PUMA) vof
Nederland
50%
50%
Combinatie Grond & Wegen N201
Nederland
50%
50%
Combinatie KWS - Markus
Nederland
50%
50%
Bouwcombinatie Volgermeer
Nederland
50%
50%
Combinatie A2 HoMa
Nederland
38%
38%
Combinatie de Keent
Nederland
50%
50%
Stemat/Boskalis vof
Nederland
50%
50%
Combinatie KWS/Boskalis Westrandweg GWW
Nederland
50%
50%
Combinatie Westpoort vof
Nederland
15%
15%
Vinkeveen-Haarrijn
Nederland
25%
25%
Combinatie Opperduit
Nederland
33%
33%
Trajectum Novum Grond & Wegen
Nederland
33%
33%
Combinatie Trajectum Novum vof
Nederland
13%
13%
Markus - Transverko
Nederland
50%
50%
Combinatie Van Kessel - Boskalis Gouwe Park
Nederland
50%
50%
Combinatie KWS Infra - Boskalis N23
Nederland
30%
30%
CV Projectbureau Grensmaas
Nederland
17%
17%
111 Entiteit
Land van vestiging
2011
2010
Infrateam N50 Ramspol A4all
Nederland
18%
18%
Nederland
10%
—
Combinatie Amschberg
Nederland
33%
—
Boskalis Offshore AS - Tideway vof
Nederland
50%
50%
Joint Venture Boskalis - Jac. Rijk
Nederland
50%
50%
Boskalis Offshore/Rohde Nielsen vof
Nederland
50%
50%
Tideway - Boskalis Offshore L9 vof
Nederland
50%
50%
Lago Wirense CV
Nederland
50%
50%
Boskalis International - Dredging International CV
Nederland
50%
50%
BOFF-TID NL vof
Nederland
50%
50%
Vof BKO-TID
Nederland
50%
50%
Offshorebasis Cuxhaven LP8
Duitsland
50%
50%
Weserunterhaltungsbaggerung Bremerhaven
Duitsland
50%
50%
Binnenhafenkaje Kiel
Duitsland
50%
50%
Swinoujscie Breakwater
Polen
60%
60%
Britannia Satellites
Verenigd Koninkrijk
50%
50%
UTE Dragado Gijon
Spanje
50%
50%
OOO Mortekhnika
Rusland
50%
50%
Jurong and Tuas Rock Contractors JV
Singapore
75%
75%
Penta-Ocean Koon DI Boskalis Ham JV (Jurong 4)
Singapore
17%
17%
Ras Laffan Port Expansion
Qatar
50%
50%
Khalifa Port Marine Consortium
Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten
43%
43%
Port Rashid
Dubai, Verenigde Arabische Emiraten
50%
50%
Boskalis International - DISC JV
Angola
50%
50%
Boskalis Jan de Nul Ltda
Angola
50%
50%
Boscampo
Kameroen
50%
50%
Bahia Blanca
Argentinië
50%
50%
Quequen
Argentinië
50%
50%
Geassocieerde deelnemingen De belangrijkste actieve geassocieerde deelnemingen zijn opgenomen in toelichting 16. Pensioenfondsen, welke in overeenstemming met IAS 19 worden geclassificeerd als gedekte toegezegdpensioenregelingen Voor informatie omtrent de pensioenfondsen, welke in overeenstemming met IAS 19 worden geclassificeerd als gedekte toegezegd-pensioenregelingen, wordt verwezen naar toelichting 24.1. Er is geen sprake van overige materiële transacties met deze pensioenfondsen. Leden van de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen Leidinggevende functionarissen die sleutelposities bekleden in de zin van verbonden partijen zijn alleen de leden van de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen.
Joint ventures Begin oktober 2011 heeft Lamnalco, een joint venture waar de Groep voor 50% in participeert, een belangrijk deel van de terminalactiviteiten van SMIT verworven. De Groep heeft aan Lamnalco ter financiering van een deel van deze transactie een kapitaalstorting gedaan en een lening verstrekt. Verder verwijzen wij naar de toelichting 5.4. Gedurende de boekjaren 2011 en 2010 hebben verder geen andere materiële transacties met strategische allianties en joint ventures plaatsgevonden anders dan in gezamenlijke zeggenschap en overwegend in verhouding tot het percentage van deelname in de activiteiten in projectgebonden aannemingscombinaties. Transacties met projectgedreven aannemingscombinaties vinden vanwege de aard van de bedrijfs-activiteiten op grote schaal plaats. In joint venture overeenkomsten terzake wordt gelijkwaardigheid van de individuele partners bewerkstelligd door onder meer overeengekomen vergoedingen voor ingebracht personeel en materieel. De gezamenlijke dochtermaatschappijen van de Groep hebben ultimo 2011 vorderingen op en schulden aan projectgedreven aannemingscombinaties uitstaan ter hoogte van respectievelijk € 106 miljoen en € 286 miljoen (2010: respectievelijk € 106 miljoen en € 295 miljoen).
jaarrekening 2011 boskalis
30.2 Transacties met verbonden partijen
112
Het proportionele aandeel van de Groep in de activa, passiva, omzet en kosten van joint ventures is onderstaand weergegeven 2011
2010
Vaste activa
565.633
437.534
Vlottende activa
463.064
482.329
1.028.697
919.863
Langlopende schulden en voorzieningen
105.338
163.527
Kortlopende schulden en voorzieningen
509.281
414.758
Totaal schulden en voorzieningen
614.619
578.285
Vermogen
414.078
341.578
Totaal activa
Omzet
908.691
988.641
Kosten
- 738.222
- 824.847
170.469
163.794
Nettowinst
Geassocieerde deelnemingen Transacties met geassocieerde deelnemingen hebben geen materiële omvang anders dan toegelicht onder toelichting 16. Transacties met leden van de Raad van Bestuur en leden van de Raad van Commissarissen De vergoedingen aan de leden van de Raad van Bestuur en de leden van de Raad van Commissarissen van de vennootschap in 2011 en 2010 kunnen als volgt worden weergegeven:
Pensioenpremies
Korte- en langetermijn variabele beloningen
overige vergoedingen
Totaal
2010
659
167
750
7
1.583
1.535
477
121
495
7
1.100
1.009
477
121
535*)
7
1.140
1.037
1.613
409
21
3.823
3.581**)
vaste beloningen en vergoedingen
dr. P.A.M. Berdowski T.L. Baartmans J.H. Kamps
Leden Raad van Bestuur
1.780
Leden Raad van Commissarissen
J.M. Hessels (vanaf 17 augustus 2011)
20
1
21
—
H.J. Hazewinkel (vanaf 27 maart 2010)
41
2
43
28
H. Heemskerk (tot 22 maart 2011)
15
1
16
62
M.P. Kramer
39
2
41
41
M. Niggebrugge
44
2
46
46
M. van der Vorm (tot 12 mei 2011)
14
1
15
39
J. van Wiechen (vanaf 12 mei 2011)
26
2
28
—
C. van Woudenberg
42
2
44
43
241
13
254
259
4.077
Totaal 2011
1.854
409
1.780
34
Totaal 2010
1.651
300
1.860
29
*) inclusief jubileumuitkering **) Het totaal van de vergoedingen aan Leden van de Raad van Bestuur
jaarrekening 2011 boskalis
inclusief gewezen bestuurders bedroeg € 4.244 duizend in 2010.
De variabele beloning die in 2011 is toegekend, is gerelateerd aan het behalen van bepaalde doel stellingen in het verslagjaar 2010 (kortetermijn variabele beloningen) en het behalen van bepaalde doelstellingen over de periode 2008- 2010 (langetermijn variabele beloningen). Er zijn geen leningen of garanties afgegeven ten behoeve van bestuurders en commissarissen.
3.840
113
Langetermijnbeloningsregeling De leden van de Raad van Bestuur nemen deel aan een lange termijn beloningsregeling (3 jaar) welke bestaat uit een deel dat is gekoppeld aan de koersontwikkeling van het gewone aandeel Boskalis en een deel dat afhankelijk is van de mate van de realisatie van een aantal doelstellingen zoals deze zijn bepaald door de Raad van Commissarissen en welke zijn afgeleid van de strategische agenda en in lijn met de doelstellingen van Boskalis voor de onderliggende perioden. Per 31 december 2011 is een verplichting van € 2,1 miljoen (2010: € 1,9 miljoen) terzake de bovenstaande lange termijn beloningsregeling voor de perioden 2009/2011, 2010/2012 en 2011/2013 opgenomen onder de Overige schulden en overlopende passiva. Meerjarenoverzicht variabele beloningen Met betrekking tot jaren 2010 tot en met 2012 zijn aan de huidige leden van de Raad van Bestuur de volgende totale variabele beloningen toegekend:
2011
2010
1.089
750
830
T.L. Baartmans
682
495
501
J.H. Kamps
682
495
529
2.453
1.740
1.860
dr. P.A.M. Berdowski
Totaal
jaarrekening 2011 boskalis
Jaar van uitbetaling
2012
114
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening (in € 1.000)
Resultaat deelnemingen
Toelichting
2011
2010
[3]
254.254
310.517
—
—
254.254
310.517
Toelichting
2011
2010
[3]
1.728.694
1.556.166
1.728.694
1.556.166
Overige resultaten na winstbelastingen Nettowinst
Vennootschappelijke balans voor winstbestemming (in € 1.000)
Activa Vaste activa
Deelnemingen in dochterondernemingen Vlottende activa
Te vorderen winstbelastingen Vorderingen op dochterondernemingen Overige vorderingen
Totaal activa
—
907
3.225
7.954
950
—
4.175
8.861
1.732.869
1.565.027
Passiva Eigen vermogen
Geplaatst kapitaal
[4]
82.777
80.779
Agioreserve
[4]
230.360
231.335
Wettelijke reserve deelnemingen
[5]
307.306
203.524
Afdekkingsreserve
[5]
2.799
- 2.354
Herwaarderingsreserve
[5]
21.150
3.834
Koersomrekeningsreserve
[5]
1.740
- 633
Actuariële reserve
[5]
- 102.820
- 53.568
Reserve ingehouden winsten
[5]
935.246
791.536
Onverdeelde winst
[6]
254.254
310.517
1.732.812
1.564.970
57
57
57
57
1.732.869
1.565.027
Kortlopende schulden
jaarrekening 2011 boskalis
Crediteuren en overige schulden
Totaal passiva
115
Vermogensmutatieoverzicht
Toelichting
Contant dividend
Dividend in aandelen
Toevoeging aan reserve ingehouden winsten
Mutatie wettelijke reserve
Totaalresultaat
Balans per 31 december 2011
Geplaatst kapitaal
[4]
80.779
1.998
82.777
Agioreserve
[4]
231.335
- 975
230.360
312.114
1.023
313.137
Wettelijke reserve deelnemingen
[5]
203.524
—
103.782
—
Afdekkingsreserve
[5]
- 2.354
—
—
5.153
307.306 2.799
Herwaarderingsreserve
[5]
3.834
—
17.316
—
21.150
Koersomrekeningsreserve
[5]
- 633
—
—
2.373
1.740
Actuariële reserve
[5]
- 53.568
—
—
- 49.252
- 102.820
Reserve ingehouden winsten
[5]
791.536
264.808
- 121.098
—
935.246
942.339
264.808
—
- 41.726
1.165.421
310.517
- 44.686
- 1.023
- 264.808
—
—
—
—
—
254.254
254.254
310.517
- 44.686
- 1.023
- 264.808
254.254
254.254
Totaal eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhouders
1.564.970
- 44.686
—
—
—
212.528
1.732.812
(in € 1.000)
Balans per 1 januari 2010
Contant dividend
Dividend in aandelen
Toevoeging aan reserve ingehouden winsten
Mutatie wettelijke reserve
Winstbestemming 2010 Nettowinst 2011 Onverdeelde winst
[6]
Toelichting
Balans per
Totaal- 31 december resultaat 2010
Geplaatst kapitaal
[4]
78.921
1.858
80.779
Agioreserve
[4]
232.076
- 741
231.335
310.997
1.117
312.114
Wettelijke reserve deelnemingen
[5]
132.725
—
70.799
—
203.524
Afdekkingsreserve
[5]
8.262
—
—
- 10.616
- 2.354
Herwaarderingsreserve
[5]
3.834
—
—
—
3.834
Koersomrekeningsreserve
[5]
- 37.542
—
—
36.909
- 633
Actuariële reserve
[5]
- 30.098
—
—
- 23.470
- 53.568
Reserve ingehouden winsten
[5]
679.737
182.598
- 70.799
—
791.536
756.918
182.598
—
2.823
942.339
310.517
310.517
310.517
310.517
313.340
1.564.970
Winstbestemming 2009
227.852
- 44.137
- 1.117
—
—
227.852
- 44.137
- 1.117
- 182.598
1.295.767
- 44.137
—
—
Nettowinst 2010 Onverdeelde winst Totaal eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhouders
[6]
- 182.598
—
—
jaarrekening 2011 boskalis
(in € 1.000)
Balans per 1 januari 2011
116
Toelichting bij de vennootschappelijke jaarrekening 1. Algemeen De jaarrekening van Koninklijke Boskalis Westminster N.V. (‘de vennootschap’) is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Koninklijke Boskalis Westminster N.V. 2. Belangrijkste grondslagen voor financiële verslaggeving 2.1 Gehanteerde grondslagen
Op grond van artikel 362 lid 8 Titel 9 Boek 2 BW is de vennootschappelijke jaarrekening opgemaakt op basis van de voor de geconsolideerde jaarrekening gehanteerde grondslagen, met uitzondering van de deelnemingen in dochterondernemingen. De geconsolideerde jaarrekening is op grond van artikel 362 lid 1 Titel 9 Boek 2 BW opgesteld op basis van de International Financial Reporting Standards (IFRS) zoals aanvaard binnen de Europese Unie. De voor de geconsolideerde jaarrekening gehanteerde grondslagen zijn opgenomen in toelichting 3 van de geconsolideerde jaarrekening. 2.2 Opmaak vennootschappelijke jaarrekening
Alle bedragen in de cijferopstellingen in deze toelichting zijn in duizenden euro’s, tenzij anders is vermeld. De vennootschappelijke balans is vóór winstbestemming opgesteld. De vennootschappelijke winst- en verliesrekening is beperkt op grond van artikel 402 Titel 9 Boek 2 BW. 2.3 Deelnemingen in dochterondernemingen
De deelnemingen in dochterondernemingen worden gewaardeerd volgens de ‘equity’-methode, zoals deze is vermeld in de grondslagen voor financiële verslaggeving met betrekking tot geassocieerde deelnemingen in de geconsolideerde jaarrekening. 2.4 Vorderingen op dochterondernemingen
Vorderingen op dochterondernemingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde; na eerste verwerking vindt waardering plaats tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentevoet minus duurzame waardeverminderingen. 2.5 Schulden aan dochterondernemingen
Schulden op dochterondernemingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde; na eerste verwerking vindt waardering plaats tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentevoet. 2.6 Resultaat deelnemingen
Het resultaat deelnemingen bestaat uit het aandeel dat de vennootschap heeft in de resultaten na winstbelastingen van deelnemingen in dochterondernemingen. Resultaten op transacties, waarbij overdracht van activa en passiva tussen de vennootschap en haar deelnemingen en tussen deelnemingen onderling heeft plaatsgevonden, zijn niet verwerkt voor deze als niet gerealiseerd kunnen worden beschouwd.
jaarrekening 2011 boskalis
3. Deelnemingen in dochterondernemingen Dit betreft de 100%-deelneming in Boskalis Westminster Dredging B.V., Papendrecht. Het verloop van de waarde van deze deelneming is als volgt:
Balans per 1 januari
2011
2010
1.556.166
1.294.826
Ontvangen dividenden
- 40.000
- 52.000
Resultaat boekjaar
254.254
310.517
Directe vermogensmutatie deelneming
- 41.726
2.823
1.728.694
1.556.166
Balans per 31 december
117
Voor een overzicht van de belangrijkste directe en indirecte deelnemingen van de vennootschap wordt verwezen naar de toelichtingen 16 en 30.1 bij de geconsolideerde jaarrekening 2011. 4. Geplaatst kapitaal en agioreserve Het maatschappelijk kapitaal van € 240 miljoen is verdeeld in 150.000.000 gewone aandelen van elk nominaal € 0,80 per aandeel en 50.000.000 cumulatief beschermingspreferente aandelen van elk nominaal € 2,40 per aandeel. Als gevolg van de uitkering van stockdividend is gedurende het boekjaar 2011 het geplaatst kapitaal uitgebreid met 2.497.479 gewone aandelen. (in aantallen stukken)
Uitgegeven per 1 januari Stockdividend Dividendgerechtigd per 31 december
2011
2010
100.974.263
98.651.289
2.497.479
2.322.974
103.471.742
100.974.263
Per 31 december 2011 bestaat het geplaatste kapitaal uit 103.471.742 gewone aandelen van nominaal € 0,80 per aandeel, in totaal derhalve € 82,8 miljoen (ultimo 2010: € 80,8 miljoen). Van het geplaatst kapitaal per 31 december 2011 zijn zes gewone aandelen in bezit van Koninklijke Boskalis Westminster N.V. Aan de Stichting Continuïteit KBW is een, overigens niet uitgeoefend, optierecht toegekend tot het nemen van cumulatief beschermingspreferente aandelen in Koninklijke Boskalis Westminster N.V. De agioreserve bestaat uit het boven nominale waarde op aandelen gestort kapitaal. De agioreserve is volledig belastingvrij uitkeerbaar. 5. Reserves Met betrekking tot de verschillen tussen de kostprijs en de vermogenswaarde van zowel op proportionele basis geconsolideerde entiteiten als op basis van de ‘equity’-methode gewaardeerde geassocieerde deelnemingen wordt vanwege het ontbreken van feitelijke beslissende zeggenschap een reserve deelnemingen aangehouden voor zover deze verschillen niet begrepen zijn in de cumulatieve koersomrekeningsverschillen op buitenlandse activiteiten. Deze wettelijke reserve voor niet-uitkeerbare winsten van deelnemingen bedroeg ultimo 2011 € 307,3 miljoen (2010: € 203,5 miljoen). De reserve deelnemingen wordt op individuele basis bepaald. Voor een toelichting op de overige in de balans opgenomen wettelijke reserves wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans (toelichting 22.5). 6. Onverdeelde winst Aan de reserve ingehouden winsten zal € 126,0 miljoen worden toegevoegd. Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders zal worden voorgesteld het restant, een bedrag van € 128,3 miljoen, te bestemmen voor uitkering van een dividend van € 1,24 per gewoon aandeel.
7. Financiële instrumenten Algemeen De Groep is uit hoofde van het gebruik van financiële instrumenten blootgesteld aan kredietrisico, liquiditeitsrisico en marktrisico. In de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening wordt informatie gegeven over de blootstelling van de Groep aan elk van de hierboven genoemde risico’s, de doelstellingen, grondslagen en procedures van de Groep voor het beheren en meten van deze risico’s alsmede het kapitaalbeheer van de Groep. Deze risico’s, doelstellingen, grondslagen en procedures voor het beheren en meten van deze risico’s alsmede het kapitaalbeheer zijn van overeenkomstige toepassing op de enkelvoudige jaarrekening van Koninklijke Boskalis Westminster N.V.
jaarrekening 2011 boskalis
Het dividend zal worden uitgekeerd in gewone aandelen ten laste van de belastingvrije agioreserve of de overige reserves, tenzij een aandeelhouder aangeeft een uitkering in contanten te willen ontvangen.
118
Reële waarde De reële waarde van de meeste in de balans verantwoorde financiële instrumenten, waaronder vorderingen, effecten, liquide middelen en kortlopende schulden, benadert de boekwaarde ervan. 8. Bezoldigingen van leden van de Raad van Bestuur en leden van de Raad van Commissarissen De bezoldiging van de leden van de Raad van Bestuur en de leden van de Raad van Commissarissen is in de geconsolideerde jaarrekening toegelicht onder transacties met verbonden partijen (toelichting 30.2). 9. Honoraria accountants De volgende honoraria van KPMG Accountants N.V. zijn ten laste gebracht van de onderneming, haar dochtermaatschappijen en andere maatschappijen die zij consolideert, een en ander zoals bedoeld in artikel 382a Titel 9 Boek 2 BW: 2011 Onderzoek van de jaarrekening Andere controleopdrachten
2010
816
980
92
132
908
1.112
Het totaal aan honoraria accountants, inclusief andere dan KPMG Accountants N.V., terzake de controle van de jaarrekening bedraagt € 1,6 miljoen (2010: € 1,4 miljoen). 10. Niet uit de balans blijkende verplichtingen Koninklijke Boskalis Westminster N.V. staat aan het hoofd van een fiscale eenheid. Op grond daarvan is de vennootschap aansprakelijk voor de belastingschulden van de fiscale eenheid als geheel. De vennootschap heeft overeenkomsten afgesloten met derden, waaronder banken en pensioenfondsen. Deze overeenkomsten zijn afgesloten ten behoeve van haar dochterondernemingen. Omdat de risico’s en beloningen bij de dochterondernemingen liggen worden de lasten daar in rekening gebracht en de verplichtingen in de dochterondernemingen verantwoord. De vennootschap is juridisch medeverantwoordelijk om de verplichtingen uit hoofde van deze overeenkomsten na te komen. Door de vennootschap zijn garanties afgegeven ten behoeve van projectgedreven aannemingscombinaties en eigen werken van dochterondernemingen, die ultimo 2011 € 1 miljoen (2010: € 1 miljoen) bedroegen. Voorts bestaan nog zekere regresverplichtingen jegens bij financiering van projecten betrokken instellingen. Voor zover noodzakelijk geacht zijn hiervoor voorzieningen getroffen. Er lopen enige gerechtelijke procedures en onderzoeken jegens (onderdelen van) Koninklijke Boskalis Westminster N.V. Voor zover noodzakelijk geacht zijn hiervoor voorzieningen getroffen.
jaarrekening 2011 boskalis
Papendrecht / Sliedrecht, 14 maart 2012
Raad van Commissarissen mr. J.M. Hessels, voorzitter H.J. Hazewinkel RA mr. M.P. Kramer drs. M. Niggebrugge drs. J. van Wiechen mr. C. van Woudenberg Raad van Bestuur dr. P.A.M. Berdowski, voorzitter ing. T.L. Baartmans drs. J.H. Kamps
119
Overige gegevens Statutaire bepalingen omtrent resultaatbestemming Artikel 28.
Artikel 29.
1. U it de winst die in enig boekjaar is behaald, wordt allereerst, zo mogelijk, op de cumulatief beschermings preferente aandelen uitgekeerd het hierna te noemen percentage van het verplicht op die aandelen, per de aanvang van het boekjaar waarover de uitkering geschiedt, gestorte bedrag. Het hiervoor bedoelde percentage is gelijk aan het gemiddelde van de Euribor-rente berekend voor leningen met een looptijd van één jaar – gewogen naar het aantal dagen waarvoor deze rente gold – gedurende het boekjaar waarover de uitkering geschiedt, verhoogd met maximaal vier procent punten; deze laatst bedoelde verhoging wordt telkens voor vijf jaar vastgesteld door de Raad van Bestuur onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen. Indien in het boekjaar waarover de hiervoor bedoelde uitkering plaatsvindt, het verplicht op de cumulatief beschermingspreferente aandelen gestorte bedrag is verlaagd of, ingevolge een besluit tot verdere storting, is verhoogd, zal de uitkering worden verlaagd respectievelijk, zo mogelijk, worden verhoogd met een bedrag gelijk aan het hiervoor bedoelde percentage van het bedrag van de verlaging respectievelijk verhoging, berekend vanaf het tijdstip van de verlaging respectievelijk vanaf het tijdstip waarop de verdere storting verplicht is geworden. Indien in de loop van enig boekjaar uitgifte van cumulatief beschermingspreferente aandelen heeft plaats gevonden, zal voor dat jaar het dividend op die cumulatief beschermingspreferente aandelen naar rato tot de dag van uitgifte worden verminderd, waarbij een gedeelte van een maand voor een volle maand zal worden gerekend. 2. Indien en voorzover de winst niet voldoende is om de in lid 1 bedoelde uitkering volledig te doen, zal het tekort worden uitgekeerd ten laste van de reserves met inachtneming van de wettelijke bepalingen. 3. Indien in enig boekjaar de in lid 1 bedoelde winst niet toereikend is om de hiervoor in dit artikel bedoelde uitkeringen te doen, en voorts geen uitkering of slechts ten dele een uitkering uit de reserves, als bedoeld in lid 2, geschiedt, zodanig dat het tekort niet of niet volledig is uitgekeerd, vindt in de daarop volgende boekjaren het hiervoor in dit artikel bepaalde en het bepaalde in de volgende leden eerst toepassing nadat het tekort is ingehaald. Na de toepassing van de leden 1, 2 en 3 zal geen verdere uitkering geschieden op de cumulatief beschermingspreferente aandelen. 4. Van de resterende winst wordt jaarlijks een zodanig bedrag gereserveerd als de Raad van Bestuur onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen zal vaststellen. Hetgeen na reservering, als bedoeld in de vorige zin, van de winst overblijft, staat ter vrije beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en komt bij uitkering toe aan de houders van gewone aandelen, naar verhouding van hun bezit aan gewone aandelen.
1. Dividenden worden betaalbaar gesteld dertig dagen na vaststelling daarvan of zoveel eerder als de Raad van Bestuur bepaalt. 2. Dividenden, welke vijf jaar, nadat zij betaalbaar zijn, niet in ontvangst zijn genomen, vervallen aan de vennootschap. 3. Indien de Raad van Bestuur onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen zulks bepaalt, wordt een interim-dividend uitgekeerd, met inachtneming van de preferentie van de cumulatief beschermingspreferente aandelen en het bepaalde in artikel 2:105 Burgerlijk Wetboek. 4. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders kan, mits op voorstel van de Raad van Bestuur, besluiten dat dividenden geheel of gedeeltelijk in de vorm van aandelen in de vennootschap of certificaten daarvan zullen worden uitgekeerd. 5. De vennootschap kan aan de aandeelhouders slechts uitkeringen doen, voorzover haar eigen vermogen groter is dan het bedrag van het geplaatste kapitaal, vermeerderd met de reserves die krachtens de wet of de statuten moeten worden aangehouden. 6. Ten laste van de door de wet voorgeschreven reserves mag een tekort slechts worden gedelgd, voorzover de wet dat toestaat. Voorstel winstbestemming
Aan de reserve ingehouden winsten zal € 126,0 miljoen worden toegevoegd. Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders zal worden voorgesteld het restant, een bedrag van € 128,3 miljoen, te bestemmen voor uitkering van een dividend van € 1,24 per gewoon aandeel.
jaarrekening 2011 boskalis
Het dividend zal worden uitgekeerd in gewone aandelen ten laste van de belastingvrije agioreserve of de overige reserves, tenzij een aandeelhouder aangeeft een uitkering in contanten te willen ontvangen.
120
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Koninklijke Boskalis Westminster N.V.
Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen Verklaring betreffende de jaarrekening voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de Wij hebben de jaarrekening 2011 van Koninklijke Boskalis Westminster N.V. te Sliedrecht, zoals opgenomen op pagina 61 door het bestuur van de entiteit gemaakte schattingen, alsmede tot en met 118, gecontroleerd. De jaarrekening omvat de gecon- een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. solideerde en de vennootschappelijke jaarrekening. De geconWij zijn van mening dat de door ons verkregen controlesolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde balans informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing per 31 december 2011, de geconsolideerde winst- en verliesre- voor ons oordeel te bieden. kening, het geconsolideerde overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten, kasstroomoverzicht en mutatieover- Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening zicht eigen vermogen over 2011 en de toelichting waarin zijn Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een opgenomen een overzicht van de belangrijke grondslagen voor getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het financiële verslaggeving en overige toelichtingen. De vennootvermogen van Koninklijke Boskalis Westminster N.V. per schappelijke jaarrekening bestaat uit de vennootschappelijke 31 december 2011 en van het resultaat en de kasstromen balans per 31 december 2011 en de vennootschappelijke over 2011 in overeenstemming met International Financial winst- en verliesrekening over 2011 met de toelichting, waarin Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslaen met Titel 9 Boek 2 BW. gen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Oordeel betreffende de vennootschappelijke jaarrekening Verantwoordelijkheid van het bestuur
Het bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW), alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
jaarrekening 2011 boskalis
Verantwoordelijkheid van de accountant
Naar ons oordeel geeft de vennootschappelijke jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Koninklijke Boskalis Westminster N.V. per 31 december 2011 en van het resultaat over 2011 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen
Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, zoals opgenomen op pagina 33 tot en met 57, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en Rotterdam, 14 maart 2012 dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een KPMG Accountants N.V. redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle D.J. Randeraad RA omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden.
jaarverslag 2011— Boskalis
121
jaarverslag 2011— Boskalis OVERIGE INFORMATIE
122
124
TIEN JAREN OVERZICHT
125
STICHTING CONTINUÏTEIT KBW
126
TOEZICHT, BESTUUR & MANAGEMENT
130
JURIDISCHE STRUCTUUR
131
Mededelingen in het kader van Besluit artikel 10 EU overnamerichtlijn
133
BEGRIPPENLIJST
134
MATERIEELOVERZICHT
jaarverslag 2011— Boskalis
OVERIGE INFORMATIE
123
124
tien jaren overzicht (1)(14) (in € 1 miljoen, tenzij anders vermeld)
Omzet
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2.801
2.674
2.175
2.094
1.869
1.354
1.156
1.020
1.046
1.035
Orderportefeuille (nog te verrichten werk)
(3)
3.489
3.248
2.875
3.354
3.562
2.543
2.427
1.244
1.202
1.273
EBIT
(5)
354,1
401,9
249,3
339,1
245,5
150,3
82,3
47,5
69,6
99,6
EBITDA
(6)
590,5
621,5
444,9
454,6
348,1
236,8
162,5
136,5
148,9
166,2
254,3
310,5
227,9
249,1
204,4
116,6
62,7
33,9
70,9
82,1
261,0
312,9
229,2
250,1
207,1
117,0
63,3
34,1
70,9
82,1
Nettoresultaat
Nettogroepswinst
OVERIGE INFORMATIE
2011
(7)
Afschrijvingen, amortisaties en bijzondere waardeverminderingen
236,4
219,6
195,7
115,4
102,5
86,6
80,2
89,0
79,3
66,6
Cashflow
497,4
532,5
424,8
365,6
309,6
203,6
143,5
123,1
150,2
148,7
1.565,0
1.295,8
860,1
768,1
618,6
542,9
467,9
455,2
413,0
Eigen vermogen
(3)
1.732,8
Gemiddeld aantal uitstaande aandelen (x 1.000)
(8)
102.391
99.962
88.372
85.799
85.799
85.799
85.254
83.307
79.890
77.847
Aantal uitstaande aandelen (x 1.000)
(9)
103.472
100.974
98.651
85.799
85.799
85.799
85.799
84.522
81.768
77.910
Aantal medewerkers
(4)
13.935
13.832
10.514
10.201
8.577
8.151
7.029
7.033
3.186
3.285
12,6
15,0
11,5
16,2
13,1
11,1
7,1
4,7
6,7
8,9
Kengetallen (in procenten) Bedrijfsresultaat in % van de omzet Rentabiliteit geïnvesteerd vermogen
(10)
12,1
18,1
20,2
29,1
27,7
19,1
12,0
7,0
16,0
20,3
Rentabiliteit eigen vermogen
(11)
15,4
21,7
21,1
30,6
29,5
20,1
12,4
7,2
16,3
20,8
(3) (12)
37,4
37,1
46,5
34,0
35,3
39,4
41,3
38,1
42,5
41,6
(8) (13)
2,48
3,11
2,58
2,90
2,38
1,36
0,74
0,41
0,89
1,05
Solvabiliteit Gegevens per aandeel (bedragen x € 1,00) Winst Cashflow Dividend
(8)
4,86
5,30
4,81
4,26
3,61
2,37
1,68
1,48
1,88
1,91
1,24
1,24
1,19
1,19
1,19
0,68
0,37
0,25
0,35
0,42
20,67
23,16
13,25
15,30
21,06
14,67
8,58
6,02
5,50
5,93
38,46
36,58
28,45
42,45
46,25
25,48
18,75
8,33
7,72
11,85
Laagste / hoogste koers (bedragen x € 1,00) (Certificaten van) gewone aandelen
(1) Ontleend aan de desbetreffende jaarrekeningen. Met ingang van 2004 zijn de cijfers gebaseerd op EU-IFRS. (2) Resultaten op onderhanden werken met ingang van 2003 op basis van verricht werk, 2002 op basis van opgeleverd werk. (3) Per 31 december 2003 gecorrigeerd voor EU-IFRS (4) Per 31 december 2004 gecorrigeerd voor EU-IFRS (5) Bestaat uit het resultaat voor het aandeel in resultaat van geassocieerde deelnemingen, interest en belastingen.
jaarverslag 2011— Boskalis
(6) Bestaat uit het resultaat voor het aandeel in resultaat van geassocieerde deelnemingen, interest, belastingen, afschrijvingen, amortisaties en bijzondere waardeverminderingen. (7) Met ingang van 2004: Nettoresultaat + Nettoresultaat toerekenbaar aan Minderheidsbelangen (8) Gewogen gemiddeld aantal uitstaande gewone aandelen onder aftrek van de voorraad ingekochte eigen aandelen. (9) Aantal uitstaande gewone aandelen onder aftrek van de voorraad ingekochte eigen aandelen per 31 december. (10) Nettoresultaat + rentelasten langlopende leningen in % van het gemiddeld geïnvesteerd vermogen (eigen vermogen + langlopende leningen). (11) Nettoresultaat in % van het gemiddeld eigen vermogen. (12) Groepsvermogen in % van balanstotaal (vaste activa + vlottende activa). (13) Tot en met het boekjaar 2011 is het verwateringseffect vrijwel nihil. (14) Op 21 mei 2007 splitste Koninklijke Boskalis Westminster N.V. het gewone aandeel Boskalis in de verhouding 3:1 (drie nieuwe aandelen voor één oud aandeel) om de verhandelbaarheid van het aandeel te vergroten. Voor vergelijkingsdoeleinden zijn de gegevens met betrekking tot het aantal aandelen en de gegevens per aandeel voor alle perioden omgerekend tot de situatie na splitsing van de gewone aandelen in 2007.
STICHTING CONTINUÏTEIT KBW
125
VERSLAG De Stichting Continuïteit KBW heeft ter uitvoering van het besluit van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders d.d. 9 mei 2001 het recht verkregen tot het nemen van cumulatief beschermingspreferente aandelen in Koninklijke Boskalis Westminster N.V. voor een nominaal bedrag dat gelijk is aan het nominale bedrag van de ten tijde van plaatsing van bedoelde aandelen uitstaande gewone aandelen. De optie tot het plaatsen van de cumulatief beschermingspreferente aandelen is in de verslagperiode niet uitgeoefend. Het Bestuur van de Stichting Continuïteit KBW bestaat uit drie leden: ir. J.A. Dekker – voorzitter drs. J.F. van Duyne mr. P.N. Wakkie ONAFHANKELIJKHEIDSVERKLARING Het Bestuur van de Stichting Continuïteit KBW en de Raad van Bestuur van Koninklijke Boskalis Westminster N.V. verklaren hiermede dat naar hun oordeel de Stichting Continuïteit KBW een van Koninklijke Boskalis Westminster N.V. onafhankelijke rechtspersoon is als bedoeld in artikel 5:71, eerste lid, onder c van de Wet op het financieel toezicht. Papendrecht/Sliedrecht, 14 maart 2012 Koninklijke Boskalis Westminster N.V. Raad van Bestuur
jaarverslag 2011— Boskalis
`s-Graveland, 14 maart 2012 Stichting Continuïteit KBW Het Bestuur
126
,B
DE HEER MR. J.M. HESSELS (1942), VOORZITTER
DE HEER DRS. M. NIGGEBRUGGE (1950)
datum van eerste benoeming 17 augustus 2011, lopende termijn tot 2015 voormalig voorzitter Raad van Bestuur Koninklijke Vendex KBB N.V. voorzitter Board NYSE Euronext, Inc. lid Raad van Commissarissen Heineken N.V. lid Raad van Commissarissen S.C. Johnson & Son, Inc. voorzitter Centraal Plan Commissie
datum van eerste benoeming 30 augustus 2006, lopende termijn tot 2013 voormalig lid Raad van Bestuur N.V. Nederlandse Spoorwegen lid Raad van Commissarissen SPF Beheer B.V. lid Raad van Toezicht Diakonessenhuis Utrecht DE HEER DRS. J. VAN WIECHEN (1972)
datum van eerste benoeming 12 mei 2011, lopende termijn tot 2015 DE HEER H.J. HAZEWINKEL RA (1949), VICEVOORZITTER directeur HAL Investments B.V. datum van eerste benoeming 27 maart 2010, lopende termijn non-executive Director Raad van Bestuur Dockwise Ltd. tot 2014 voorzitter Raad van Commissarissen N.V. Nationale Borgmaatschappij voormalig voorzitter Raad van Bestuur Koninklijke Volker Wessels Stevin N.V. lid Raad van Commissarissen Atlas Services Group Holding B.V., Mercurius Groep B.V., FD Mediagroep B.V., InVesting B.V. voorzitter Raad van Commissarissen TKH Groep N.V., Heisterkamp Beheer II B.V. en Reggefiber B.V. en Orthopedie Investments Europe B.V. lid Raad van Commissarissen Zeeman Groep B.V., Zorgpunt Holding B.V., SOWECO N.V. en Schiphol Group N.V. DE HEER MR. C. VAN WOUDENBERG (1948) lid Raad van Toezicht Nederlands Symfonie Orkest datum van eerste benoeming 9 mei 2007, lopende termijn tot lid Bestuur Stichting ING Aandelen 2015 lid Bestuur Stichting Slagheek voormalig lid Executive Committee Air France-KLM lid Raad van Commissarissen Koninklijke Grolsch N.V., DE HEER MR. M.P. KRAMER (1950) Mercurius Groep B.V., MN Services N.V. en Kamer van Koophandel Nederland datum van eerste benoeming 19 augustus 2009, lopende termijn tot 2012 lid Raad van Toezicht Het Gelders Orkest voormalig hoofddirecteur N.V. Nederlandse Gasunie Alle leden van de Raad van Commissarissen hebben de Nederlandse Chief Executive Officer South Stream project nationaliteit en bezitten geen aandelen Koninklijke Boskalis voorzitter Bestuur Koninklijke Vereniging van Gasfabrikanten in Westminster N.V. of hierop betrekking hebbende optierechten. Nederland (KVGN)
jaarverslag 2011— Boskalis
Secretaris: Mevrouw mr. F.E. Buijs (1969)
127
LEDEN VAN DE RAAD VAN BESTUUR DE HEER DR. P.A.M. BERDOWSKI (1957), VOORZITTER
DE HEER DRS. J.H. KAMPS (1959), CHIEF FINANCIAL OFFICER
voorzitter Raad van Bestuur sinds 2006 lid Raad van Bestuur sinds 1997 voorzitter Raad van Commissarissen Amega Holding B.V. en N.V. Holding Westland Infra lid Raad van Commissarissen Van Gansewinkel Groep B.V.
lid Raad van Bestuur sinds 2006 lid Bestuur Stichting Fondsenbeheer Waterbouw en Stichting Bedrijfstakpensioenfonds Waterbouw voorzitter Bestuur Stichting Pensioenfonds Boskalis
lid Raad van Bestuur sinds 2007 voorzitter Vereniging van Nederlandse Aannemers met Belangen in het Buitenland (NABU) lid Bestuur International Association of Dredging Companies (IADC) en Mutual Insurance Association (Munis)
Secretaris: Mevrouw mr. F.E. Buijs (1969)
Van links naar rechts: drs. J.H. Kamps, dr. P.A.M. Berdowski en ing. T.L. Baartmans
jaarverslag 2011— Boskalis
DE HEER ING. T.L. BAARTMANS (1960)
Alle leden van de Raad van Bestuur hebben de Nederlandse nationaliteit en bezitten geen aandelen Koninklijke Boskalis Westminster N.V. of hierop betrekking hebbende optierechten.
128
dr. P.A.M. Berdowski ing. T.L. Baartmans drs. J.H. Kamps ir. F.A. Verhoeven ing. P. van der Linde
drs. M.L.D. Schuttevâer drs. J.O.B. Goslings RC mr. R.J. Selij drs. F.A.J. Rousseau mr. F.E. Buijs ir. M.J. Krijger ir. W. Haaijer drs. T.R. Bennema
IR & Corporate Communications Group Controlling Fiscale Zaken Treasury & Verzekeringen Secretaris Raad van Bestuur ICT SHE-Q Strategy & Business Development
B
&
voorzitter Raad van Bestuur lid Raad van Bestuur, groepsdirecteur Internationaal lid Raad van Bestuur, Chief Financial Officer voorzitter Directie SMIT groepsdirecteur Thuismarkten Europa
Personeel & Organisatie Research & Development Bedrijfsbureau Centrale Technische Dienst Rock Department
B
J. den Hartog dr. ir. A.C. Steenbrink ir. H. Postma E.C. Holman ir. J. de Reus ir. S.G. van Keulen
,
W
e &
diensten
u
jaarverslag 2011— Boskalis
Y
Kantoren Projecten en locatiegeboden activiteiten
BAGGEREN & GRONDVERZET
HARBOUR TOWAGE
Internationale Projectenmarkt
Noordwest-Europa P. Vierstraete ir. M.J. van den Akker (VK) Amerika (Noord/Zuid) ir. F.J. Tjallingii (Canada) drs. P.J.G. van Stein (Brazilië) W.M. van der Dussen (Panama) Azië M. Wong (Singapore) P. Zhang (China) V. Tsai (Taiwan) B. Chew Chin Heng, J. Wong (Keppel SMIT Towage) Australië F.N.R. Rutgers
Area Europa ir. M. Siebinga, ir. J.M.L.D. Dieteren Area Midden P.G.R. Devinck, B. Fresel, J.H. Wiersma, M. van der A Area Midden-Oosten ir. J. Boender, K.A. Vakanas Area Oost L. Slinger, P.M. de Jong, N.A. Haworth Area West P. Klip
129
Thuismarkten SALVAGE, TRANSPORT & HEAVY LIFT
Specialistische nichediensten Offshore-diensten Boskalis Offshore B.V.: ing. J.F.A. de Blaeij, ir. S.G.M. van Bemmelen Milieu-activiteiten Boskalis Dolman B.V.: J.A. Dolman Grondverbeteringstechnieken Cofra B.V.: J.K. van Eijk Rotsfragmentatie onder water Rock Fall Company Ltd: C. Fergusson DIRECTIE SMIT ir. F.A. Verhoeven voorzitter en directeur Salvage, Transport & Heavy Lift ing. L.F.J. Kullberg directeur Harbour Towage en Terminals drs. H.J. Hilhorst RA financieel directeur
Salvage J. Halfweeg D. Martin (VS) D. Main (Zuid-Afrika) mr. R.Th. Peek (Singapore) Transport & Heavy Lift Europa M. Meeuwisse (Transport & Heavy Lift Europe) ing W.B. Vogelaar (SMIT Marine Projects) ing. S. Korte (SMIT Subsea) Afrika P. Maclons (SMIT Amandla Marine) P.D. Murray (SMIT Transport) J. Wengrowe (SMIT Subsea Africa) M. Shilbaya (Ocean Marine Egypt) Azië J. Bruinsma (SMIT Transport Asia) J. Chua Bee Hin (Asian Lift) VAE P. Cottrell (SMIT Subsea Middle East) TERMINALdiensten Smit Lamnalco D.M. Koornneef, R.F.P. van ’t Hof, ir. M.A.A. de Jonge Ondernemingsraad T.A. Scheurwater (voorzitter), C.C. Brijder, W.G. Burger, C.A. van Dam, J.C. Elenbaas, A.D. Groeneveld, A. Kastelein, A.M.W. Kruithof, S. van der Land, B.A.J. Mes (vicevoorzitter), F. Pronk, J.G. Roos, W.L. Stander, F.R. Timmer, M. Treffers, D.A. van Uitert, M.F. van Wijk (secretaris), P.E. den Otter-Bakker (ambtelijk secretaris)
jaarverslag 2011— Boskalis
Nederland Boskalis B.V.: ing. P. van der Knaap, ir. B.J.H. Pröpper Verenigd Koninkrijk Westminster Dredging Company Ltd: H.H.A.G. Wevers, J. Verdoorn Duitsland Heinrich Hirdes GmbH: H.G. Peistrup Nordic (Finland en Zweden) Terramare Oy en Boskalis Sweden AB: J.K. Yletyinen, H. Lindström Mexico Dragamex S.A. de C.V.: A. Landewee Nigeria Nigerian Westminster Dredging & Marine Ltd: F.J. Buitenhuis
130
Juridische Structuur Koninklijke Boskalis Westminster N.V. Boskalis Westminster Dredging B.V. Houdster- en dienstverlenende vennootschappen. Een selectie van werkmaatschappijen en deelnemingen Boskalis Holding B.V. MNO Vervat B.V. MNO Vervat – International B.V. Baggermaatschappij Boskalis B.V. Boskalis Dolman B.V. Cofra B.V. Hydronamic B.V.
OVERIGE INFORMATIE
Boskalis B.V. Aannemingsmaatschappij Markus B.V. A.H. Breijs & Zonen B.V. J. van Vliet B.V. Boskalis Westminster International B.V Heinrich Hirdes GmbH Heinrich Hirdes Kampfmittelräumung GmbH Atlantique Dragage SARL OOO Bolmorstroy OOO Mortekhnika (50%) UAB Boskalis Baltic BKW Dredging & Contracting Ltd. Sociedad Española de Dragados S.A. Boskalis Dredging India Pvt Ltd. Boskalis Polska Sp. z O.O. Boskalis Italia S.r.l. Dragapor Dragagens de Portugal S.A. Boskalis Sweden AB Terramare Oy Terramare Eesti Osaühing Boskalis Westminster (Oman) LLC (49%) Nigerian Westminster Dredging & Marine Ltd. (60%)
jaarverslag 2011— Boskalis
Boskalis Westminster Ltd. Westminster Dredging Company Ltd. Rock Fall Company Ltd. Westminster Dredging (Overseas) Ltd. Irish Dredging Company Ltd. Westminster Gravels Ltd. RW Aggregates Ltd. (50%) Cofra Ltd. Boskalis International B.V. Adreco – Serviços de Dragagem Ltda (49%) Boskalis Taiwan Ltd. Beijing Boskalis Dredging Technology co Ltd. Boskalis Panama S.A. BKI Gabon S.A. Boskalis Australia Pty. Ltd. Dragamex S.A. de CV Riovia S.A. Dravensa C.A. Boskalis Westminster St. Lucia Ltd. Boskalis International Uruguay S.A. Boskalis Guyana Inc. Boskalis International (S) Pte Ltd. Koon Zinkcon Pte Ltd. (50%) P.T. Boskalis International Indonesia
Rock Braz B.V. (50%) Boskalis Zinkcon B.V. Boskalis International (M) Sdn Bhd (30%) Zinkcon Marine Singapore Pte Ltd. Overseas Contracting & Chartering Services B.V. (50%) Boskalis do Brasil Dragagem e Serviços Maritinos Ltda. Boskalis International Egypt for Marine Contracting S.A.E. (49%) Overige Archirodon Group N.V. (40%) Boskalis Westminster Inc. Stuyvesant Dredging Company Stuyvesant Projects Realization Inc Stuyvesant Environmental Contracting LLC Dredging & Contracting Belgium N.V. Boskalis Canada Dredging & Marine Services Ltd Boskalis Offshore B.V. Boskalis Offshore A.S. Boskalis Westminster Middle East Ltd. Lamnalco Ltd. (50%) Lamnalco (Sjarjah) Ltd. (35%) Lamnalco LLC (50%) Boskalis Westminster Al-Rushaid Ltd. (49%) BW Marine (Cyprus) Ltd. Boskalis Finance B.V. Boskalis Maritime Investments B.V. BW Marine B.V. Smit Internationale N.V. Smit International Overseas B.V. Adriatic Towage S.R.L. (50%) Ocean Marine Egypt S.A.E. (50%) Rebras Rebocadores Do Brasil S.A. Rotterdam Tug B.V. Smit Marine Canada Inc. Smit Caribbean Ltd. Smit Harbour Towage (U.K.) Ltd. Smit Harbour Towage (Panama) Inc. Smit Subsea Middle East L.L.C. (49%) Smit Subsea Africa Ltd. Smit Taiwan Investments Holding Co. Ltd. Smit Marine Australia Pty Ltd. Unie van Redding- en Sleepdienst N.V. Unie van Redding- en Sleepdienst België N.V. Smit Transport Belgium N.V. Smit Internationale Beheer B.V. Smit Harbour Towage Rotterdam B.V. Smit Heavy Lift Europe B.V. Smit Subsea Europe B.V. Smit Nederland B.V. Smit Salvage B.V. Smit Holding Singapore Private Ltd Smit Shipping Singapore Private Ltd Smit Singapore Pte Ltd Keppel SMIT Towage Pte. Ltd. (49%) Asian Lift Pte. Ltd. (50%) Smit Marine Projects B.V. Smit Maritime Contractors B.V. Smit Transport Europe B.V. Smit Vessel Management Services B.V.
Mededelingen in het kader van Besluit artikel 10 EU overnamerichtlijn Op grond van het Besluit artikel 10 EU overnamerichtlijn dienen vennootschappen, waarvan effecten zijn toegelaten tot de handel op een gereglementeerde markt, in hun jaarverslagen informatie te verschaffen over onder meer de kapitaalstructuur van de vennootschap en de aanwezigheid van aandeelhouders met bijzondere rechten. In het kader hiervan doet Boskalis de volgende mededelingen: a. V oor wat betreft de kapitaalstructuur van de vennootschap, de samenstelling van het geplaatste kapitaal en het bestaan van verschillende soorten aandelen wordt verwezen naar bladzijde 93 van de toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening in dit jaarverslag. Wat betreft de aan deze aandelen verbonden rechten wordt verwezen naar de statuten van de vennootschap, zoals geplaatst op de website van de vennootschap. Kort samengevat bestaan deze rechten ten aanzien van gewone aandelen uit een voorkeursrecht bij uitgifte van gewone aandelen, de bevoegdheid om de vergadering van aandeelhouders bij te wonen, daarin het woord te voeren en het stemrecht uit te oefenen en het recht op uitkering van hetgeen, na reservering, van de winst van de vennootschap overblijft. Per 31 december 2011 bestaat het geplaatste kapitaal geheel uit gewone aandelen (op naam en aan toonder). Deze zijn tegen volstorting uitgegeven.
131
g. Er bestaan geen overeenkomsten met aandeelhouders die aanleiding kunnen geven tot beperking van de overdracht van aandelen of tot beperking van stemrecht. h. De voorschriften betreffende benoeming en ontslag van bestuurders en commissarissen en wijziging van de statuten staan vermeld in de statuten van de vennootschap. Kort samengevat is op de vennootschap het structuurregime van toepassing. Bestuurders worden benoemd en ontslagen door de Raad van Commissarissen, met dien verstande dat een bestuurslid niet wordt ontslagen dan nadat de algemene vergadering van aandeelhouders daarover is gehoord. Commissarissen worden op voordracht van de Raad van Commissarissen benoemd door de vergadering van aandeelhouders. Er geldt een versterkt recht van aanbeveling voor de ondernemingsraad ten aanzien van een derde van het aantal leden van de Raad van Commissarissen. De vergadering van aandeelhouders kan bij volstrekte meerderheid van de uitgebrachte stemmen, vertegenwoordigend ten minste een derde van het geplaatste kapitaal, het vertrouwen in de Raad van Commissarissen opzeggen. Dit besluit heeft onmiddellijk ontslag tot gevolg. De statuten van de vennootschap kunnen worden gewijzigd door een besluit in een vergadering van aandeelhouders, op een onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen gedaan voorstel van de Raad van Bestuur.
i. De bevoegdheden van het bestuur in het algemeen staan in de statuten vermeld. De bevoegdheden van het bestuur met betrekking tot de uitgifte van aandelen van de vennootschap staan omschreven in artikel 4 van de statuten van de vennootschap. Kort samengevat besluit, na vooraf verkregen goedkeuring van de Raad van Commissarissen, de algemene c. Voor wat betreft deelnemingen in de vennootschap waarvoor vergadering van aandeelhouders, dan wel de Raad van Bestuur een meldingsplicht bestaat (in overeenstemming met de artikelen indien gemachtigd, door de algemene vergadering, tot uitgifte 5:34, 5:35 en 5:43 van de Wet op het financieel toezicht), van aandelen, waarbij de algemene vergadering, danwel de wordt verwezen naar bladzijde 19 onder “Investor Relations” in Raad van Bestuur indien gemachtigd, de koers en de verdere het jaarverslag. Onder het kopje “Aandeelhouders” staat daar voorwaarden van uitgifte vaststelt. Indien de Raad van Bestuur vermeld welke aandeelhouders met een belang van 5% of meer wordt aangewezen als bevoegd om tot uitgifte van aandelen te op de aangegeven datum bij de vennootschap bekend zijn. besluiten, wordt bij die aanwijzing bepaald hoeveel aandelen mogen worden uitgegeven en wordt tevens de duur van de d. Aan aandelen in de vennootschap zijn geen bijzondere aanwijzing vastgesteld. De verkrijging en vervreemding van eigen zeggenschapsrechten verbonden. aandelen door de vennootschap staan omschreven in artikel 7 van de statuten van de vennootschap. Kort samengevat kan de e. D e vennootschap kent geen regeling die rechten toekent aan Raad van Bestuur, mits met machtiging van de vergadering van werknemers om aandelen in het kapitaal van de vennootschap aandeelhouders en na vooraf verkregen goedkeuring van de of een dochtermaatschappij te nemen of te verkrijgen. Raad van Commissarissen, de vennootschap volgestorte aandelen in haar eigen kapitaal tot een wettelijk maximum van 50% van f. De stemrechten verbonden aan de aandelen in de vennootschap het geplaatste kapitaal doen verwerven. Vervreemding van de zijn niet beperkt, noch zijn termijnen voor de uitoefening van door de vennootschap verworven aandelen geschiedt op besluit stemrecht beperkt. van de Raad van Bestuur, na vooraf verkregen goedkeuring van de Raad van Commissarissen.
jaarverslag 2011— Boskalis
b. D e vennootschap heeft geen beperkingen opgelegd aan de overdracht van gewone aandelen. Voor de cumulatief preferente aandelen geldt een statutaire blokkeringsregeling. Er zijn geen certificaten van aandelen met medewerking van de vennootschap uitgegeven.
132
jaarverslag 2011— Boskalis
OVERIGE INFORMATIE
j. A nders dan de optieovereenkomst met de Stichting Continuïteit KBW tot het plaatsen bij de Stichting van cumulatief beschermingspreferente aandelen als vermeld in paragraaf 27.4 van de jaarrekening, is de vennootschap geen partij bij belangrijke overeenkomsten die tot stand komen, worden gewijzigd of ontbonden onder de voorwaarde van een wijziging van zeggenschap over de vennootschap nadat een openbaar bod in de zin van artikel 5:70 van de Wet op het financieel toezicht is uitgebracht. In de algemene vergadering van aandeelhouders van 9 mei 2001 hebben de aandeelhouders besloten tot het verlenen van een recht tot het nemen van beschermingspreferente aandelen aan Stichting Continuïteit KBW. k. D e vennootschap heeft geen overeenkomsten gesloten met een bestuurder of werknemer die voorzien in een uitkering bij beëindiging van het dienstverband naar aanleiding van een openbaar bod in de zin van artikel 5:70 van de Wet op het financieel toezicht.
133
begrippenlijst Aangenomen werk Contractuele waarde van verworven opdrachten.
Ontmantelen Het demonteren van een object.
Backhoe Een grote, hydraulische graafmachine, gemonteerd op het uiteinde van een ponton. Het ponton wordt stevig verankerd met spudpalen. Een backhoe kan een verscheidenheid aan materialen met grote nauwkeurigheid baggeren.
Opgeleverd werk Contractuele waarde van de opgeleverde werken.
Bunkerolie Wordt als brandstof voor (zee)schepen gebruikt. Met bunkeren wordt het tanken van deze brandstof bedoeld. Bunkervaartuig Vaartuig dat voor de brandstof bevoorrading van zeeschepen gebruikt wordt. Cashflow Nettogroepswinst gecorrigeerd voor afschrijvingen, amortisaties en bijzondere waardeverminderingen. Cost leadership Laagst in kostprijs zijn. Cutter/cutterzuiger Zie snijkopzuiger. Drijvende bok Drijvende kraan waarmee zware objecten gehesen kunnen worden. EBITDA Bedrijfsresultaat vóór resultaat geassocieerde deelnemingen, afschrijvingen, amortisatie, bijzondere waardeverminderingen, rente en belastingen. CO2-Emissies Uitstoot van koolstofdioxide EU-IFRS IFRS staat voor International Financial Reporting Standards. EU-IFRS zijn financiële verslaggevingsregels opgesteld en uitgevaardigd door het IASB (International Accounting Standards Board) en aanvaard binnen de Europese Unie, die met ingang van 2005 door alle beursgenoteerde ondernemingen binnen de Europese Unie verplicht gevolgd worden in de externe financiële verslaggeving/berichtgeving. FPSO Floating Production Storage en Offloading system. Drijvende productie-, opslag- en overslagsystemen die veelal ver uit de kust opereren. De systemen scheiden de binnenkomende vloeistoffen in olie, gas en water en slaan de ruwe olie tijdelijk op. Tankers worden ingezet om de olie te vervoeren. Futures Een future (derivaat) is een zogenaamd termijncontract; een overeenkomst tussen handelaren waarin is vastgesteld dat bepaalde financiële producten op een vooraf vastgestelde prijs en tijd verhandeld kunnen worden. Gevaarlijke stoffen (Vloei)stoffen die leiden tot gezondheidsschade en/of schade aan het milieu. Global Reporting Initiative Internationale organisatie die richtlijnen voor duurzaamheidsverslaggeving opstelt. Hopper/hopperzuiger Zie sleephopperzuiger. Internationale projectenmarkt Markt die zich vooral richt op grotere investeringswerken voor nieuwbouw en/of uitbreiding. Daarbij wordt op projectbasis regelmatig in combinatie met derden gewerkt; enerzijds om klanten optimaal te kunnen bedienen, anderzijds om risico’s te delen. LNG Vloeibaar aardgas. LTI Lost Time Injury. Geeft het aantal ongevallen met verzuim weer. LTIF Lost Time Injury Frequency. Geeft het aantal ongevallen met verzuim per 200.000 gewerkte uren weer. Nettogroepswinst Nettoresultaat + Nettoresultaat toerekenbaar aan Minderheidsbelangen. Onderhanden werk Werken die per balansdatum nog niet zijn opgeleverd, waarvan echter een deel reeds is uitgevoerd.
Rentabiliteit eigen vermogen Nettoresultaat in % van het gemiddeld eigen vermogen. Rentabiliteit geïnvesteerd vermogen Nettoresultaat + rentelasten langlopende leningen in % van het gemiddeld geïnvesteerd vermogen (eigen vermogen + langlopende leningen). Roro (roll-on/roll-off) schip Scheepstype met laadklep dat rollende lading zoals auto's, busjes, vrachtwagens of specifieke soorten rollende transporten vervoert. Rotsfragmentatie onder water Het springen van harde materialen (rots, graniet) om bijvoorbeeld havens te verdiepen en vaarwegen vrij te maken. SHE-Q Safety, Health, Environment & Quality. Sleephopperzuiger Zelfvarend baggerschip dat haar eigen ruim kan laden met behulp van centrifugaalpompen. Het laden gebeurt met pijpen die over de bodem slepen terwijl het schip vaart. Sleephopperzuigers hebben het vermogen om het gebaggerde materiaal over grote afstanden te vervoeren. Het materiaal wordt gestort door het openen van klapdeuren in de bodem, door middel van rainbowing of wordt via een pijpleiding aan land gepompt. Snijkopzuiger Een baggerschip dat baggert terwijl het vaartuig is verankerd met behulp van spudpalen of ankers. Bij deze techniek wordt krachtig snijden gecombineerd met zuigen. Een snijkopzuiger wordt met name daar ingezet waar de grond hard en compact is. Het gebaggerde materiaal wordt soms in beunschepen geladen maar meestal aan land gepompt via een persleiding. Solvabiliteit Groepsvermogen in % van het balanstotaal (vaste activa + vlottende activa). Thuismarkt Boskalis onderscheidt zich binnen het segment Baggeren & Grondverzet van haar concurrenten door een thuismarktstrategie. Een thuismarkt heeft een lokaal commercieel gezicht, een eigen vloot en infrastructuur en weet zich gesteund door de financiële en technische kracht van de mondiale Boskalis-organisatie. Thuismarkten zorgen voor een stabiele stroom van opdrachten en de mogelijkheid om met aanverwante activiteiten extra marges te genereren. Valpijpschip Schip dat op grote diepte nauwkeurig steen kan deponeren. Het uiteinde van de valpijp wordt door middel van een plaatsbepalingssysteem tot op slechts enkele meters nauwkeurig boven het installatieniveau gepositioneerd. Vervolgens wordt het steen door de valpijp gevoerd, terwijl het schip over het af te storten gebied vaart. Deze toepassing wordt veelal bij de olie- en gasindustrie toegepast om de zeebodem voor pijpleidingen te egaliseren of om pijpleidingen af te dekken met steen. Het valpijpschip Seahorse kan optioneel uitgerust worden met een A-frame op het achterschip en een ROV (Remotely Operated Vehicle)-gestuurde grijper waarmee gebaggerd kan worden tot op 1.000 meter waterdiepte. Verricht werk Geproduceerde volumes in een bepaalde periode waarbij het werk nog niet hoeft te zijn opgeleverd.
jaarverslag 2011— Boskalis
Baggermolen Een klassiek, verankerd werkend baggerschip met een ketting waaraan emmers ronddraaien die beurtelings over de bodem schrapen en geleegd worden. Tegenwoordig wordt dit type materieel met name gebruikt bij milieubaggerwerken en andere werken waar grote precisie vereist is, zoals het baggeren van tunnelsleuven.
Orderportefeuille De omzetwaarde van het nog te verrichten deel van verworven opdrachten.
134
materieel baggermaterieel
Bakken Sleephopperzuigers Capaciteit > 6.000 m
25
3
9
Capaciteit ≤ 6.000 m3
16
Snijkopzuigers
30
Capaciteit > 12.000 kW
4
Capaciteit ≤ 12.000 kW
26
Backhoes
19
Beunschepen Capaciteit van 50 tot 3.800 m
OVERIGE INFORMATIE
3
Zeegaande laadpontons
48
Laadpontons binnen
20
27
sleepboten
baggermolen, milieuschijfcutter, steenplaatser, bakkenzuigers, bodemzuigers
Zeesleepboten
3
Capaciteit van 4.478 tot 19.403 kW
oFFSHORE
Ankerbehandelingssleepboten Valpijpschepen
83
Capaciteit van 100 tot 2.000 ton
Grijperinhoud van 1,2 tot 9,2 m3
Overig baggermaterieel
Zeegaande laadpontons (half-afzinkbaar) Capaciteit 24.000 ton
Capaciteit van 1.000 tot 14.000 ton
Lepelinhoud van 1,4 tot 24 m3
Grijperkranen
137 3
53
Capaciteit van 2.239 tot 11.194 kW
3
Capaciteit van 17.000 tot 18.500 ton
Duiksupportschepen
4
Kust/havensleepboten
Lucht- en saturatieduikondersteuning, ROV services
Kabellegschepen (in aanbouw)
289
Capaciteit van 358 tot 5.224 kW
2
Haven/riviersleepboten
101
Capaciteit van 75 tot 2.089 kW
Drijvende bokken Drijvende bokken
12
Support schepen
47
jaarverslag 2011— Boskalis
Capaciteit van 400 tot 5.000 ton vletten,werk-en bevoorradingsschepen
127
diverse vaartuigen
124
De vermelde aantallen zijn inclusief de vaartuigen van de (minderheids)deelnemingen (naar rato) en vaartuigen in aanbouw (15). Naast het op deze pagina vermelde materieel beschikt het concern nog over een groot scala aan hulpmaterieel, zoals drijvende leidingen, lieren, pompen, draglines, hydraulische graafmachines, wielladers, dumpers, bulldozers, mobiele kranen, mobiele landboorinstallaties, zandpaalinstallaties, vulinstallaties voor oeverbekleding, vaste walleidingen en een breed spectrum aan bergingsmaterieel, waaronder brandbestrijdings-, duik- en anti-vervuilingsmaterieel.
Snijkopzuiger Cyprus II baggert het toegangskanaal van TX2 dat onderdeel is van Superporto do Acu, een project van LLX Logistica, in Sao Joao da Barra (Brazilië)
jaarverslag 2011— Boskalis
135
colofon Samenstelling en coördinatie Koninklijke Boskalis Westminster N.V. afdeling Corporate Communications afdeling Group Accounting & Reporting www.boskalis.nl
Koninklijke Boskalis Westminster N.V. Rosmolenweg 20 Postbus 43 3350 AA Papendrecht
[email protected] T 078 6969000 F 078 6969555 www.boskalis.nl
Annual Report 2011
Annual Report 2011
key figures
2011
2010
Revenue (work done)*
2,801
2,674
Order book (work to be done)
3,489
3,248
Operating profit
354.1
401.9
EBITDA*
590.5
621.5
Net profit
254.3
310.5
(Amounts x € 1 million, unless stated otherwise)
Net group profit*
261.0
312.9
Depreciation, amortization and impairment losses
236.4
219.6
Cash flow*
497.4
532.5
Shareholders’ equity
1,733
1,565
13,935
13,832
Operating result as % of revenue
12.6
15.0
Return on capital employed*
12.1
18.1
Return on equity*
15.4
21.7
Solvency*
37.4
37.1
Profit
2.48
3.11
Dividend
1.24
1.24
Cash flow*
4.86
5.30
key figures
Personnel (headcount) RATIOS (IN PERCENTAGES)
FIGURES PER SHARE (IN €)
* Refer to glossary for definitions and abbreviation
Share information
2011
2010
High
38.46
36.58
Low
20.67
23.16
Close
28.39
35.70
Average daily trading volume
390,069
485,549
Number of issued ordinary shares (x 1,000)
103,472
100,974
Average number of outstanding shares (x 1,000)
102,391
99,962
2.938
3.605
(Share price in €)
annual report 2011— Boskalis
Stock market capitalization (in € billions)
DEVELOPMENT BOSKALIS SHARE PRICE 2011, AEX INDEX REBASED TO BOSKALIS (in €)
40 35 30 25 20 15 jan
feb
mAr apr
may jun
jul aug sep oct nov dec
Boskalis
AEX
REVENUE (x € 1 million)
NET PROFIT (x € 1 million) 2,801 2,674
254.3
2,175
CAPITAL EXPENDITURE (x € 1 million)
310.5
227.9
2009 2010 2011
33
8
2009 2010 2011
32
288
297
260
2009
2010
2011
Disposals
REVENUE BY SEGMENT (x € 1 million) 156
197 4
REVENUE BY GEOGRAPHICAL AREA (x € 1 million)
370
Niet-gealloceerde groepsomzet
Dredging & Earthmoving
376
Noord- en Zuid-Amerika
633
The Netherlands
Maritieme Infrastructuur Harbour Towage
Afrika Rest
Salvage, Transport & Terminaldiensten
Australia / Asia Midden-Oosten
296
Heavy Lift
Australië / Azië
Terminal Services
Harbour Towage Maritime
1.835
of Europe
Middle East
Salvage, Transport & Heavy Lift
233
Net capital expenditure
Africa
Infrastructure
318
Rest van Europaand North
494
Non-allocated Baggeren & Grondverzet group
South America
Nederland
revenue 690
ORDER BOOK (x € 1 million)
ACQUIRED ORDERS (x € 1 million)
FLEET UTILIZATION (in weeks per year)
3,042 2,617 48
3,489
43
3,248 2,875
39
36
1,766 2,083
27
2,620
19
534*
2009 2010 2011
422*
2009 2010 2011 * one-off (de)consolidation effect(s)
2009 2010 2011 Hoppers
Cutters
This Annual Report contains forward-looking statements. These statements are based on current expectations, estimates and projections of Boskalis’ management and information currently available to the company. These forecasts are not certain and contain elements of risk that are difficult to predict and therefore Boskalis does not guarantee that its expectations will be realized. Boskalis is under no obligation to update the statements contained in this Annual Report. Some of the projects referred to in this report were carried out in cooperation with other companies. This is an English translation of the official Annual Report in the Dutch language. In the event of discrepancies between the two, the Dutch version shall prevail.
Annual Report 2011 – boskalis
Annual Report 2011
1
table of contents
4
Chairman’s statement
9
BOSKALIS AT A GLANCE
23
Report of the Supervisory Board
33
Report of the Board of Management
61
financial statements 2011
123
Other information
Chairman’s statement
Chairman’s statement
4
Dear shareholders, On a global scale 2011 was one of the most turbulent years of the last few decades. All over the world we were faced with unexpected events which had a major impact on our business – some in a positive sense, most in a negative. Despite this, in 2011 we managed to achieve our second-best result in our 101-year history.
Annual Report 2011 – boskalis
RECORD REVENUE IN DIFFICULT MARKET CONDITIONS Geopolitical tensions - particularly in the Arab world - various natural disasters, the euro crisis and the turbulent global financial situation all affected our activities. In Australia the launch of our new harbour towage service in Gladstone was delayed by the widespread flooding in Queensland. In Libya Archirodon was forced to halt work on the breakwater in Tripoli and repatriate its people due to the political unrest and subsequent civil war in the country. The serious tsunami damage to the nuclear power plant at Fukushima in Japan sparked a broad and in-depth discussion about the role of nuclear energy in that country. This was followed by a comparable discussion in Germany. The reluctance with regard to nuclear energy is fuelling the interest in natural gas, which has lent extra support to planned investments in projects involving liquefied natural gas (LNG) - an unexpected positive consequence of a devastating natural disaster. But without a doubt it is the global financial crisis that has had the greatest impact on our business. Whereas in early 2011 we were counting on a cautious recovery, from the summer onwards we were faced with growing reluctance from our clients as a result of the increasing uncertainty surrounding the global financial situation. This put greater pressure on volumes and prices in our markets.
5
At the beginning of the year we had a well-filled order book worth EUR 3.2 billion. Thanks to this well-filled order book we were able to realize strong revenue despite the weak economic climate. Aided by the consolidation of SMIT, revenue surpassed the historical record high of EUR 2.7 billion in 2010 to reach EUR 2.8 billion. Net profit came in at EUR 254 million (2010: EUR 311 million).
PORTS
Work on the expansion of the Port of Rotterdam, the Maasvlakte 2 project, is progressing above expectations. This massive project should reach completion next year. In Brazil we are to construct a new port at Superporto do Açu, the country’s biggest industrial port complex - an interesting contract that we won in the face of stiff competition. In the Harbour Towage segment, activities in most Our greatest challenge is and will continue to be the acquisition of ports exceeded 2010 levels. In Zeebrugge we won a new, new, high-quality orders. As we said before, prices and volumes seven-year concession for the provision of these services. At the are under pressure. This is reflected in the order book and the end of the year we reached an agreement in principle with utilization levels of the fleet. For this reason we continued with the Sudamericana Agencias Aereas y Maritimas S.A. (SAAM) in further implementation of the fleet rationalization program launched Chile regarding a combined towage operation with SMIT’s services in 2009 and once again took several ships out of service. in North and South America. With 150 vessels in nine countries, the joint operation between SMIT and SAAM would create a FOCUS ON GROWTH MARKETS leading player in the region. We continue to concentrate on those markets which offer structural long-term growth: Energy, Ports and Infra. Our Corporate Business INFRA Plan sets out the key focal points for targeted growth with our In Coastal Defense there was plenty of work on sand replenishment activities in our selected regions and market segments. projects in the Netherlands, for example the ‘Sand Motor’ off the coast of the province of Zuid-Holland. In Panama we started ENERGY construction work on Punta Pacifica, the first artificial island in South America. Moreover, in December we completed the The oil and gas market is traditionally a market in which we are well represented and in which we want to achieve further growth. acquisition of MNO Vervat, which will henceforth be part of the The growing demand for LNG in particular, as well as our proven Dutch Boskalis organization. With MNO Vervat we strengthen our track record for this type of project, such as the Gorgon project in position on the Dutch Infra market, which is developing towards larger, multidisciplinary works. In addition we gradually want to Australia, mean we are well placed to secure attractive contracts. In 2011 our work in this segment included two challenging contracts: start using MNO Vervat for support on international projects with the construction of the LNG import terminal at Cuyutlán in Mexico a civil engineering component. and the expansion of the Soyo LNG port in Angola. SAFETY
Over the past year our safety program NINA (No Injuries, No Accidents) has become a household name across our organization. People’s well-being and safety are top priority within our traditionally more technology and production-oriented organization. This is reflected in our safety performance: in 2011 the LTIF figure for Boskalis showed a further decline, from 0.7 (in We also see good opportunities in the fast-growing segment of renewable energy, where the focus for Boskalis lies on the foundations, 2010) to 0.3 per 200,000 hours worked. Whilst we are positive construction and cabling of offshore wind parks. In 2011, we took about this development, we are still not satisfied. Despite our on several cable-laying projects and were involved in transporting efforts, a number of our colleagues still experienced serious personal accidents – something we want to prevent. It is our parts for offshore wind parks. We also decommissioned a number ambition to prevent incidents by creating a culture in which we all of oil and gas platforms in the North Sea. take responsibility for our own safety as well as that of our colleagues and our environment. In addition to this, we made important strides in the area of commodities extraction (both onshore and on the seabed). We use proven techniques combined with innovative, ground-breaking methods for seabed mining of rock phosphates in deep water in New Zealand. We have also taken on an interesting mining project in Suriname, where our responsibilities range from excavation of bauxite up to and including its delivery to the refinery.
Annual Report 2011 – boskalis
Last year we also reached agreement on the transfer of SMIT Terminals to Lamnalco. Smit Lamnalco will be a leading player in the terminal services segment. At present we are working intensively on the new integrated organization, which should be operational by the end of 2012.
6
INTEGRATION OF SMIT Within the framework of the Corporate Business Plan of early 2011 we have given further shape to the integration with SMIT. In many areas the cooperation is already working well. We act in concert in the market when opportunities present themselves, we leverage our joint purchasing power and we have combined our staff departments. The first stage of the integration was completed after the summer. At the end of 2011 we started preparing for the next stage, during which we want to establish the best possible organization to enable us to cater to all segments and clients with maximum efficiency and effectiveness. As a first step, the shore-based staff and office staff of SMIT Netherlands joined Boskalis with effect from 1 January 2012 and became members of the Boskalis pension fund. Stage 2 of the integration will be completed in 2012. The combination of activities within Boskalis offers us excellent opportunities for further growth and expansion. In-depth market analyses have allowed us to build a good picture of the most important developments in the markets relevant to us, and how we can be even more successful in these markets. This is what our attention is constantly focused on. We have the qualities, talent and drive to put our company even more firmly on the map and expand it.
Chairman’s statement
On behalf of the Board of Management I want to thank all the colleagues for their efforts. I also thank our clients, partners and shareholders for putting their trust in us.
Annual Report 2011 – boskalis
dr. P.A.M. Berdowski
Annual Report 2011 – boskalis
7
Annual Report 2011 – boskalis BOSKALIS AT A GLANCE
8
10
COMPANY PROFILE
11
ACTIVITIES
12
STRATEGY
18
SHAREHOLDER INFORMATION
Annual Report 2011 – boskalis
BOSKALIS AT A GLANCE
9
Annual Report 2011 – boskalis
BOSKALIS AT A GLANCE
10
COMPANY PROFILE Royal Boskalis Westminster N.V. (Boskalis) is a worldleading expert in the field of dredging and maritime services. As a partner we are able to realize complex infrastructural works for our clients within the chain of design, project management and execution, on time and within budget, even at vulnerable or remote locations around the world. We seek to ensure that the design and realization of our solutions are as sustainable as possible.
In addition to our infrastructural activities we offer a broad range of maritime services, such as harbour towage, salvage, transport and heavy lift. Terminal services are provided through the new combination Smit Lamnalco, which was established in 2011 and in which we hold a 50% stake. Maritime infrastructure services are provided through our strategic partnership with Archirodon, in which we hold a 40% stake. With the acquisition of MNO Vervat in 2011 Boskalis added a civil contractor of stature to its ranks that forms an excellent addition to our infrastructure and earthmoving activities. Demand for our services is driven by growing energy consumption, growth in global trade, growth in world population and climate change. Boskalis operates worldwide but concentrates on six geographic regions which have the highest growth expectations for the energy and ports markets. This spread gives us both a solid foundation and the flexibility to be able to secure a wide range of projects, as well as providing excellent prospects for balanced and sustained growth. Our main clients are oil companies, port operators, governments, shipping companies, international project developers, insurance companies and mining firms. Boskalis has around 14,000 employees, including our share in associated companies such as Smit Lamnalco and Archirodon. The safety of our own employees and those of our subcontractors is paramount. Boskalis has a progressive safety program which is held in high regard in the industry and by our clients. We operate on behalf of our clients in over 75 countries across six continents. Our versatile fleet consists of over 1,100 vessels and equipment. Our head office is based in the Dutch city of Papendrecht. Royal Boskalis Westminster N.V. shares have been listed on the Amsterdam stock exchange since 1971 and are currently included in the AEX index of NYSE Euronext Amsterdam.
11
ACTIVITIES DREDGING & EARTHMOVING
TERMINAL SERVICES
All manner of activities relating to wet and dry earthmoving traditionally belong to Boskalis’ core business and include port construction and maintenance, land reclamation and coastal defense and riverbank protection. We also provide specialist offshore services to our clients in the energy sector, including cable-laying, pipeline protection and the construction of (sections of) wind parks. Boskalis is also active in the extraction of raw materials using dredging techniques. This is already applied onshore, but Boskalis is also looking at options for offshore mining of minerals. We are also active in dry infrastructure with activities including the design, construction and maintenance of roads and railroads, sewer systems, bridges, dams and tunnels and the execution of soil improvement and land remediation work. Our global spread, high professional standards, versatile state-of-the-art fleet and conscious focus on cost efficiency make us a world leader in dredging and earthmoving. We are renowned for our innovative approach and specialist knowledge of environmentally friendly dredging techniques. Our great expertise, multidisciplinary approach and extensive experience with engineering and project management enables us to realize complex projects on time and within budget, even at difficult locations.
Through Smit Lamnalco, in which we hold a 50% stake, we offer a full range of services for the operation and management of onshore and offshore terminals. Providing support for the berthing and unberthing of oil and LNG tankers is the core activity in this segment. Additional support services include pilotage, subsea inspection and maintenance, coupling and uncoupling of terminal connections, firefighting, escort services, transportation of crews and goods and operating bunker vessels. We also assist with the operational marine management of terminals. The instruction and training of local staff often forms an integral component of these activities.
HARBOUR TOWAGE
MARITIME CIVIL INFRASTRUCTURE Archirodon, in which we hold a 40% stake, is our strategic partner in the field of maritime civil infrastructure. As a maritime contractor Archirodon has extensive experience in designing and constructing quay walls, jetties, breakwaters and oil and LNG terminals. In addition, the company is an all-rounder in the civil infrastructure and industrial installations markets, building for example water purification plants, sewer systems, dams, bridges, power stations, desalination plants and pumping stations, particularly in the Middle East and North Africa.
We provide assistance to incoming and outgoing seagoing vessels – including ro-ro ships, oil and chemical tankers, container ships, reefers and mixed cargo ships – in the world’s biggest ports. With a versatile fleet of over 200 tugs, SMIT has built up an excellent reputation in this area. SMIT operates tug services in countries including the Netherlands, Belgium, the United Kingdom, Canada, Brazil, Panama, Singapore, Malaysia, Indonesia, China and Taiwan.
The specialist activities we offer through SMIT include the transport of heavy loads and heavy lifting work using floating cranes, the salvage of ships and wreck clearance. They also comprise the decommisioning of offshore oil and gas platforms, maritime civil engineering projects, and the construction of basic infrastructure for offshore wind parks. Through its Subsea division SMIT also provides services including inspection, repair and maintenance activities on behalf of the oil and gas industry. SMIT is able to provide assistance to ships in distress anywhere in the world and at any time. It does this by operating out of four locations which are strategically situated in relation to the main international shipping routes: Houston, Cape Town, Rotterdam and Singapore. SMIT has the advanced technology and expertise needed to remove hazardous substances such as bunker fuel from wrecks and has a successful track record in salvaging ships.
Annual Report 2011 – boskalis
SALVAGE, TRANSPORT & HEAVY LIFT
12
STRATEGY
Annual Report 2011 – boskalis
BOSKALIS AT A GLANCE
Boskalis is a world-leading expert in the field of dredging and maritime services. In early 2011 we presented our Corporate Business Plan for 2011-2013 and subsequently made good progress in realizing parts of this plan during the course of the year.
We are a leading services provider in the field of innovative and competitive all-round solutions – in the maritime, coastal and delta regions of the world. We seek to ensure that the design and realization of our solutions are as sustainable as possible, with safety being given top priority.
Focus optimize reinforce expand
The successful integration of the SMIT activities is an important part of this. We are focusing on our joint activities and are optimizing and reinforcing our combined knowledge, strength and expertise. In doing so Boskalis remains alert to opportunities for expansion if these complement or reinforce our existing activities. MARKET DEVELOPMENTS Boskalis concentrates on markets which show structural growth in the longer term. We consider the growing demand for energy and growth in global trade as the two most important drivers for growth, particularly in the energy and ports markets. A global market study commissioned by Boskalis showed these trends continuing, despite the temporary stagnation caused by the economic uncertainty in Europe and the United States. In the emerging countries of Brazil, Russia, India and China, the demand for maritime infrastructure remains strong. The projected growth in world population continues to boost demand for our land reclamation and infra activities. The same applies to climate change, which is forcing governments on several continents to take steps to protect their populations against rising sea levels and flooding. We see the demand for integrated solutions for complete maritime infrastructures growing, with attention to sustainable solutions taking an ever more prominent place on the agenda.
13
Worldwide investments in oil and gas exploration and production (USD billion)
container throughput (million TEU)
800
1000
600
750
400
500
200
250
0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Source: Barclays Capital - 2012
STRATEGIC FRAMEWORK Boskalis’ strategic agenda stems from our mission: We are a leading services provider in the field of innovative and competitive all-round solutions - in the maritime, coastal and delta regions of the world. We seek to ensure that the design and realization of our solutions are as sustainable as possible, with safety being given top priority. Our strategy for achieving this mission is focused on growth. The implementation of our strategy is based on four pillars: Focus, Optimize, Reinforce and Expand. FOCUS On Value-Adding Assets On market segments On geographic regions Value-Adding Assets
Boskalis focuses on Value-Adding Assets through a combination of activities and equipment which enables us both to operate cost-effectively at the lower end of the market and to be successful in the complex turnkey/multidisciplinary integrated projects at the top end of the market. Market segments
The markets which we target with our core activities are chosen based on the analysis of where our opportunities for growth and expansion are greatest. In each of these markets we provide our products and services both in combination and separately.
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Source: Drewry M.R. 10/2011
Transshipment
Port - to - port
Energy The oil and gas market, featuring for example growing demand for liquefied natural gas and large-scale remote infrastructure developments, is very important in terms of both size and growth potential. Boskalis designs and builds new ports for this market. We create new land, realize oil and gas pipeline infrastructures and handle their maintenance. We also provide terminal services to the oil and gas industry. In addition to this traditional segment, the energy market comprises the strongly growing sustainable energy segment, where the emphasis for Boskalis lies on the foundations, construction and cabling of offshore wind parks. We also see growth potential in the use of (traditional) dredging solutions for the mining of minerals. Ports For the design and construct of new ports and the expansion and maintenance of existing ports we call into play our main activity, Dredging & Earthmoving, with civil engineering work also playing a major role. At the operating stage we provide our port clients with harbour towage services. Infra This activity comprises the construction of civil infrastructures and the defense and creation of new land. This market segment covers both wet and dry activities: Land Reclamation & Coastal Defense, the realization of maritime infrastructures through our partnership with Archirodon and dry earthmoving in the Dutch market, traditionally through our Dutch subsidiary and recently reinforced with MNO Vervat.
Annual Report 2011 – boskalis
0
14
Geographic regions
Within the three market segments we target our activities at a number of geographic regions. The choice for these regions is based on our market analysis, which shows where the main developments are taking place in the coming period and where the best opportunities lie for our combined activities. Based on these findings we concentrate our activities on the following six geographic regions: 1. Northwest Europe 2. South and West Africa 3. Central and South America 4. Middle East 5. Southeast Asia 6. Australia OPTIMIZE
BOSKALIS AT A GLANCE
Expansion of cost leadership Further integration of activities Invest in developing competencies As an expert Boskalis occupies a unique position on the global maritime market. There is no other company that offers such a broad and integrated range of maritime products and services. We want to reinforce and expand this position by fully leveraging the synergy benefits of the combinations within the group. We improve our chances in the high-end segment by investing in developing competencies which strengthen our position as a Design, Construct & Maintenance contractor. At the same time, our focus on efficiency improvements and cost savings allows us to remain strongly competitive. Cost leadership
The integration with SMIT is resulting in demonstrable economies of scale and has increased our purchasing power towards suppliers. Benchmarking and exchanging best practices allow us to reduce costs. Result in 2011 Our target was to realize EUR 10 – 15 million of annual structural synergy benefits within three years of acquiring SMIT. At the end of 2010 this target was raised to EUR 20 – 25 million. We have now largely achieved the stated targets.
Result in 2011 The integration of Boskalis and SMIT is proceeding well and in parts more quickly than we had planned. In the section ‘Operational performance’ we provide a more detailed account of the current progress with regard to the organizational integration of the corporate support services and fleet management. Invest in developing competencies
In order to provide our joint activities in the higher segment we are combining and reinforcing the necessary competencies. In Design, Construct & Maintenance contracts these are primarily our knowledge of engineering, cost estimating, work preparation, risk management, project management and innovation. In addition our knowledge of eco-dynamic design through the Building with Nature program and our environmental expertise through our in-house engineering consultancy Hydronamic are steadily gaining in importance. In the past few years Boskalis has strongly developed these competencies and specialist knowledge with regard to large, complex dredging projects. We now want to further develop this expertise and use it to scale up the group’s other activities towards turnkey projects. For example, we see opportunities in the energy market for positioning SMIT as an independent contractor on the one hand and providing complex dredging projects combined with SMIT activities on the other. Result in 2011 We have made good progress in developing our core competencies. A good example is the Boskalis Leadership Development Program, through which we invest in the leadership skills of staff at both Boskalis and SMIT. This topic is covered in greater depth in our CSR report. REINFORCE Invest in the fleet Combine terminal services In order to maintain and reinforce our leading position we make targeted investments in our equipment. Our R&D department supports our newbuild program by refining techniques. In this way we not only respond to demand in the market but also create demand by leading the way with advanced and cutting-edge technology. We invest on an ongoing basis, also in the sustainability of our equipment. More information can be found in our 2011 CSR report. Invest in the fleet
Annual Report 2011 – boskalis
Integration and centralization of people and resources
Our broader range of products and services and our global presence create new commercial opportunities with both new and existing clients. In the business the two organizations are moving closer together and we are acting in concert in the market. This is where the greatest opportunities for synergy lie. Our support organization will become more efficient as we further integrate various corporate support activities and where possible physically house them under the same roof.
Boskalis has ‘winning dredging vessels’ in the medium, large and jumbo hopper segments. We see sufficient opportunities in the market to warrant further selective investment. Over the next years investments will be aimed at replacing and modifying existing ships. In 2011 we acted on the investment plans announced in 2010.
15
Result in 2011 Global leader in terminal services: the sale of the activities of SMIT Terminals to Lamnalco became effective on 5 October 2011. Lamnalco’s two shareholders – Boskalis and Rezayat – expressed their intention to reinvest the available cash flows in Smit Lamnalco, which gives the new company the opportunity and strength for growth. In addition, once the integration has been completed, Smit Lamnalco will refinance itself in order to optimize its capital structure. During 2012, we will work on the structure of the new organization and the establishment of the new head office. We see growth opportunities for Smit Lamnalco in regions such as In order to increase our chances of securing contracts in the energy the Middle East, West Africa, Russia and Australia, with the primary market, both in the oil and gas sector and in offshore wind parks, focus being on the oil and gas market. A promising new market segment is the minerals market. In West Africa (Sierra Leone), we are investing in expanding our specialist equipment and the combined entity already provides towage services and tugboats. transportation of ores mined in the country’s interior, which we convey down inland waterways and deliver to an offshore Results in 2011 The fleet was augmented by a fallpipe vessel (for the covering and transshipment facility. protection of pipelines and cables) which was commissioned in EXPAND the first quarter of 2012. The fallpipe is made of composite, a lightweight material which enhances the vessel’s efficiency. Strengthen regional position To reinforce our cable-laying activities we ordered two Expand regional position multifunctional cable laying/rock dumping vessels. The first is Add global activities expected to be commissioned in September 2012, the second in December 2012. Strengthen regional position using existing activities In connection with the expansion of our harbour towage We want to strengthen our position in the six geographic focus activities in Brazil we ordered six tugboats, which are currently areas. By leveraging our market presence and strong client under construction locally, with an option for another six. relationships we will be able to offer a wider range of activities. Several smaller vessels are under construction for SMIT’s various For example in Australia, where we are building large-scale maritime activities around the world. infrastructures, we also see opportunities to offer terminal services For Asian Lift Singapore, a joint venture with Keppel Corporation and subsea diving services. We also see good opportunities for Singapore, the Asian Hercules III, a large floating crane with a developing a broader range of activities in South America. lift capacity of 5,000 tonnes is currently under construction. In West Africa, where we have successfully been providing dredging This represents a step-up in capacity compared to the lift capacity and terminal services for many decades, we see opportunities for of up to 3,200 tonnes customarily found in the market. growth in Transport & Heavy Lift. The Asian Hercules III will be brought into service at the end of 2013 and will mainly be used to assemble FPSOs in Singapore, Result in 2011 where Keppel leads the market for constructing these units. In the Over the past few years Boskalis has successfully completed interests of efficiency Keppel is having increasingly large several maritime infrastructure projects in Brazil. Boskalis also has modules built onshore for subsequent installation on the FPSOs. a strong local presence as a provider of towage services in ports Larger modules require greater lift capacity. and for terminals. These services are provided in six Brazilian ports through our subsidiary SMIT Rebras. Boskalis is expanding its Reinforce Terminal services market position in Brazil with the contract to construct a new port The integration of SMIT Terminals with our partner company in the country’s biggest industrial port complex, Superporto do Açu. Lamnalco, a move which was decided in July 2011, has created The work will include the dredging of an access and inner channel, a new global leader in terminal services. Boskalis remains a 50% turning basin and harbor basin as well as land reclamation work. shareholder in this combined entity. Smit Lamnalco has a fleet of Boskalis will also construct the revetments at the entrance of 200 ships, 50 current terminal contracts on its books and 2,000 the harbour. employees.
Annual Report 2011 – boskalis
Results in 2011 The self-propelled jumbo cutter Taurus II was modernized in late 2011 – early 2012. The vessel now has 60% more press pump capacity as well as an all-new electrical installation. In 2011 the decision was taken to add another 4,500 m3 hopper to the fleet. The Shoalway, a 4,500 m3 hopper, was taken into service in 2010. The megahopper WD Fairway will be recommissioned in early 2013. The ship was taken out of service following a collision in 2007 and is currently undergoing reconstruction in Thailand.
16
Expand regional position with new activities
In our focus regions we also see demand arising for new activities to which we can apply our combined expertise. This demand is mainly fuelled by the developments in the energy market, with examples being the construction of offshore wind parks, the integration of the European gas and electricity markets and the removal of old oil platforms in the North Sea. We are increasingly involved in the laying of cabling infrastructures and the dismantling of oil platforms on a turnkey basis. In addition, the growing demand for raw materials also presents an opportunity to develop new activities, such as mineral extraction.
BOSKALIS AT A GLANCE
We position ourselves as a provider of all-round solutions for maritime infrastructures, including the realization of maritime civil constructions. We have already been successfully providing these activities in the Middle East for many years, through Archirodon. We also want to offer this expertise in other parts of the world, partly through our newly acquired MNO Vervat. Given their complementarity with the dredging and earthmoving activities we see opportunities for expanding these activities in North-West Europe and eventually also providing them internationally. Result in 2011 In 2011 we contracted various projects which enabled us to strengthen our regional position with new activities. Offshore cable-laying: we won a number of cable-laying contracts, including the laying of two power cables in Indonesia, a fiber-optic cable through the Strait of Magellan in Argentina and an export cable in the Baltic Sea. Onshore and offshore mining: in Suriname we are executing an integrated mining project for the excavation of bauxite. In New Zealand we have developed a concept for the deep-sea mining of phosphates. Decommissioning of oil and gas platforms: Nederlandse Aardolie Maatschappij commissioned us to decommission a gas platform in the North Sea. Wintershall has awarded us a contract for the decommissioning of two gas platforms in 2012. Civil infrastructures: the acquisition of MNO Vervat has enabled us to strengthen our civil infrastructure competencies and activities at a national and international level. Add global activities
Boskalis wants to strengthen its leading position in existing activities at a regional and global level though organic growth and/or acquisitions. We are also open to acquisitions which allow us to add promising activities to our portfolio. However, we will do this only provided they are a good fit with the existing activities in a number of key aspects and add value in the top segment of the market.
Annual Report 2011 – boskalis
Result in 2011 Towage services in Central and South America: Boskalis and Sudamericana Agencias Aereas y Maritimas S.A. (SAAM) are exploring the possibilities and opportunities for a joint towage operation in North and South America. The combination of SMIT and SAAM would create a leading provider of towage services in Central and South America. The combined towage operations would serve 45 ports in nine countries with a fleet of more than 150 vessels. Besides producing operational synergies, the joint operation would also significantly strengthen the market position of the combined entity.
Annual Report 2011 – boskalis
17
18
SHAREHOLDER INFORMATION
BOSKALIS AT A GLANCE
It is important to us that the value of our share adequately reflects our performance and the development in our markets. We therefore strive to inform our stakeholders as completely and transparently as possible about our strategy and policy and the ensuing financial performance.
OPEN DIALOG Transparent and regular communication with our stakeholders is something we value highly. We consider our financial stakeholders to include existing and potential shareholders, other investors and their brokers, and the media. It is important to us to provide them with clear and accessible information. The Boskalis share is covered by the major Dutch brokers as well as a number of foreign brokers and their analysts, whom we also consider as belonging to our financial stakeholders. They want to provide their clients with good advice and information about our company, and about developments in the dredging and maritime services markets and contracting in general. Questions from stakeholders are answered candidly and wherever possible we take the initiative when it comes to raising important issues. We maintain regular contact with major investors and analysts, for example by organizing annual visits to project sites. In 2011 we held over 350 meetings with investors from Western Europe, the United States, Australia and Canada, including roadshows and conferences. Meetings with investors and analysts are held using publicly available presentations (www.boskalis.com) and no stock price-sensitive information is discussed. CORPORATE WEBSITE Our corporate website provides a constantly updated source of information about our core activities and ongoing projects. The Investor Relations section offers share information and other information relevant to shareholders, as well as the latest and archived press releases and analyst and company presentations. SHARE INFORMATION Boskalis’ authorized share capital of EUR 240 million is divided into 200 million shares, comprising 150 million ordinary shares and 50 million cumulative protective preference shares. The issued capital as at 1 January 2011 consisted of 101 million ordinary shares. Nearly two-thirds of shareholders (64%) opted to have their 2010 dividend distributed in the form of a stock dividend, in light of which we issued over 2.5 million new shares in 2011. On balance, the issued share capital as at 31 December 2011 consisted of 103.5 million ordinary shares. Royal Boskalis Westminster N.V. shares are listed on NYSE Euronext Amsterdam, where they are included in the AEX leading index. The share is also included in the Euronext Next 150 index and the Dow Jones STOXX 600 Index.
Annual Report 2011 – boskalis
Tickers: Bloomberg: BOKA:NA, Reuters: BOSN.AS In 2011, 100 million Boskalis shares were traded on NYSE Euronext Amsterdam (2010: 125 million). The average daily trading volume in 2011 was over 390,000 shares. In the course of 2011 the share price fell by 21% from EUR 35.83 to EUR 28.39. The market capitalization declined by 18.5% compared to the end of 2010 to EUR 2.9 billion.
19
SHAREHOLDERS
FINANCIAL AGENDA 2012
15 March Publication of 2011 annual results End of March Publication of 2011 annual report 10 May Trading update on first quarter of 2012 10 May Annual General Meeting of Shareholders HAL Investments B.V.: 33.37% 14 May Ex-dividend date Delta Lloyd N.V.: 5.82% 16 May Record date for dividend entitlement (after market Mondrian Investment Partners Limited: 5.01% close) Final date for stating of dividend preference Besides these large shareholders, an estimated 18% of the shares 29 May are held by shareholders in the United States and Canada, 20% in 1 June Determination and publication of conversion rate for dividend based on the average share price on the United Kingdom and the remainder in mainly the Netherlands, 30 and 31 May and 1 June (after market close) France, Germany and Scandinavia. 6 June Date of dividend payment and delivery of shares 16 August Publication of 2012 half-year results DIVIDEND POLICY 16 November Trading update on third quarter of 2012 The main principle underlying the Boskalis dividend policy is to distribute 40% to 50% of the net profit from ordinary operations as dividend. At the same time Boskalis aims to achieve a stable development of the dividend in the longer term. The choice of dividend (in cash and/or entirely or partly in shares) takes into account both the company’s desired balance sheet structure and the interests of shareholders.
Annual Report 2011 – boskalis
The following shareholders are known to have a holding of at least 5% in Boskalis as at 31 December 2011:
20
Annual Report 2011 – boskalis
SMIT REBRAS OPENS DOORS FOR BOSKALIS
21
“We have defined three possible forms of synergy with regard to the integration of Boskalis and SMIT: costs, geographical and technicaloperational,” said Frank Verhoeven, chairman of the SMIT management team. “All three forms of synergy are clearly reflected in Brazil. The integration of the offices delivers sourcing and procurement benefits and other sizeable savings. In geographical terms Boskalis can ride the wave of SMIT’s strong position in Brazil. And from a technical-operational point of view there are also many possibilities: SMIT makes use of Boskalis’ Survey department, Boskalis makes use of SMIT vessels, we both use each other’s know-how. Thanks to this combined package we are now able to respond to more tender requests compared to when we were operating separately.”
CASE
In 2011 Boskalis increased its stake in the Brazilian Harbour Towage joint venture Rebras (Rebocadores do Brasil SA) to 100%. SMIT Rebras has been growing fast over the recent period and has ambitious plans for the future. “We expect that sections of our market will grow strongly in the next five years and we will do everything we can to accommodate that growth,” said Mauro Sales of SMIT Rebras. Since the integration of Boskalis and SMIT the cooperation between the two parties has been embraced with enthusiasm in Brazil. The office organizations are already fully integrated, not just physically but also in terms of systems.
One such development is the Complex Superporto do Açu. This industrial superport complex in the north of Rio de Janeiro state is the largest portindustry enterprise in Latin America and is expected to become one of the largest port complexes in the world. In August 2011 Boskalis was awarded the contract for the construction of the new TX2 port at this complex.
Annual Report 2011 – boskalis
Loek Kullberg, SMIT’s Managing Director Harbour Towage & Terminals: “The main story in Brazil is growth. The country has vast oil reserves. The volume of maritime trade in Brazil has increased enormously and in addition there are extensive investment plans for the offshore industry, which will further drive demand for towage services. All these activities not only offer great chances for SMIT - think of the expansion of our activities in the area of Subsea engineering, Heavy Lift and Salvage - but especially also for Boskalis.” Mauro Sales added: ‘Brazil has 8,000 kilometers of coastline, and already has 36 large and smaller commercial ports. To take advantage of the economic developments many ports need to be deepened, in addition to which many new port areas and terminals will also be developed over the coming years. That means many opportunities for hydraulic engineering.”
Annual Report 2011 – boskalis REPORT OF THE SUPERVISORY BOARD
22
Annual Report 2011 – boskalis
REPORT OF THE SUPERVISORY BOARD
23
24
REPORT OF THE SUPERVISORY BOARD
REPORT OF THE SUPERVISORY BOARD
The Supervisory Board wishes to express its appreciation of the efforts shown by the Board of Management and all employees of the company and extends its compliments for the results achieved in 2011.
In accordance with Article 27 of the Articles of Association of Royal Boskalis Westminster N.V., the Supervisory Board presents the 2011 annual report to the Annual General Meeting of Shareholders. The annual report, including the financial statements and the management statement, was drawn up by the Board of Management. The financial statements are accompanied by the report of the company’s external auditor KPMG Accountants N.V., which is included on page 120 of this report. We recommend the following to the Annual General Meeting of Shareholders: The adoption of the financial statements, including the proposed profit appropriation; The discharge of the members of the Board of Management in respect of their management activities during 2011; The discharge of the members of the Supervisory Board for their supervision of management during 2011; and The distribution to shareholders of a dividend of EUR 1.24 per ordinary share to be paid in ordinary shares, unless the shareholder opts for a cash dividend. COMPOSITION OF THE BOARD OF MANAGEMENT In 2011 the Board of Management consisted of three members. On 12 May 2011 the Supervisory Board reappointed Mr. T.L. Baartmans to the Board of Management for a period of four years. There were no other changes to the composition of the Board of Management during the year under review. COMPOSITION OF THE SUPERVISORY BOARD Regrettably Mr. H. Heemskerk, the chairman of the Supervisory Board, passed away unexpectedly on 22 March 2011. From that date Mr. H.J. Hazewinkel has fulfilled the duties of chairman of the Supervisory Board on a temporary basis.
Annual Report 2011 – boskalis
Furthermore, during the year under review Mr. M. van der Vorm announced that he was not available for re-appointment. Mr. Van der Vorm stepped down as a member of the Supervisory Board on 12 May 2011. The Supervisory Board thanks Mr. Van der Vorm for the efforts shown as a member of the Supervisory Board over the past years. With his extensive knowledge and experience he made an important contribution to the further expansion of Boskalis to become an international maritime services provider of global stature. The Annual General Meeting appointed Mr. J. van Wiechen on the recommendation of the Supervisory Board on 12 May 2011 for a period of four years to fill the vacancy thus arisen. On 12 May 2011 the Annual General Meeting also considered the re-appointment of Mr. C. van Woudenberg, on the recommendation of the Supervisory Board. Supported by the Works Council, the Annual General Meeting re-appointed Mr. C. van Woudenberg to the Supervisory Board for a period of four years. On 17 August 2011 and on the recommendation of the Supervisory Board, the Extraordinary General Meeting of Shareholders appointed Mr. J.M. Hessels as a member of the Supervisory Board for a period of four years. Mr. Hessels has held the post of chairman of the Supervisory Board since 17 August 2011. Mr. Hazewinkel was appointed on 17 August 2011 as deputy chairman of the Supervisory Board by merit of his extensive experience. There were no other changes to the composition of the Supervisory Board during the year under review. At the end of 2011 the Supervisory Board consisted of six members.
25
ACTIVITIES OF THE SUPERVISORY BOARD
paid attention to the proposed cooperation with SAAM for the development of towage operations in Central and South America.
The Supervisory Board held five meetings with the Board of Management of the company. All members of the Supervisory In the course of the year under review the Supervisory Board paid Board attended most of the meetings during the year under review. a working visit to Panama. During this visit the Supervisory Board In addition the Board met several times without the Board of familiarized itself with the hydraulic engineering and harbour Management being present. towage activities in that country. Furthermore, extensive attention was paid to the market trends in Panama with regard to the Permanent items on the agenda of the Supervisory Board are: development of marine infrastructure and maritime services. the development of the results, the balance sheet, and the industry and market developments. With regard to the market developments, A number of Supervisory Board members discussed with the the order book and potential large projects as well as the status Works Council the results, the corporate strategy, the market of material projects contracted are discussed. During the year developments, the current situation in relation to the pension funds under review subjects discussed included the contracting of large as well as the merger and integration with Smit Internationale N.V. projects such as Lelydorp in Suriname and Superporto do Açu in Brazil, as well as the execution of projects such as Maasvlakte 2 The Supervisory Board has instituted three core committees – the in the Netherlands, Gorgon in Australia and the salvage of Audit Committee, the Remuneration Committee and the Selection the Hyundai 105. and Appointment Committee. They performed their tasks as follows:
The Supervisory Board examined the company’s strategy and the risks associated with it. In this context the Supervisory Board agreed with the new Corporate Business Plan for the years 2011-2013 which was drawn up for the new integrated company following the acquisition of Smit Internationale N.V. in 2010. Another regular topic of discussion concerned the principal risks inherent to the management of the company, such as the risks associated with contracting. Further information about this can be found on pages 49 to 53 of this report. The structure and operation of the associated internal risk management and control systems were assessed regularly and discussed with the Supervisory Board. No significant changes were made to the internal risk management and control systems during the year under review. The meetings to discuss the annual and semi-annual results were held in the presence of the external auditor. In 2011 the Supervisory Board also gave consideration to the Board of Management’s proposals to transfer SMIT Terminals to Lamnalco and to the acquisition of MNO Vervat B.V. The sale of SMIT Terminals to Lamnalco had already been agreed in the framework of the acquisition of Smit Internationale N.V. Furthermore the Supervisory Board approved the acquisition of M.N.O. Vervat after the determination that this is consistent with the company’s strategy and represents a reinforcement of Boskalis’ infra and dry earthmoving activities. The Supervisory Board also
AUDIT COMMITTEE Members of the Audit Committee
The Audit Committee consists of two members: Mr. M. Niggebrugge (chairman) and Mr. H. Heemskerk (until March 2011). Mr. J. van Wiechen succeeded Mr. Heemskerk on 12 May 2011. Duties and responsibilities of the Audit Committee
The main duties of the Audit Committee are to advise the Supervisory Board on: The supervision and monitoring of, and advising the Board of Management concerning the operation of the internal risk management and control systems, including the supervision of compliance with the relevant legislation and regulations, and supervision of the operation of the codes of conduct. The supervision of the provision of financial information by the company, its tax planning, the application of information and communication technology, and the financing of the company. The maintenance of regular contacts with and supervising the relationship with the external auditor as well as the compliance with and implementation of the external auditor’s recommendations. The nomination of an external auditor for appointment by the General Meeting of Shareholders. The financial statements, the annual budget and significant capital investments by the company. The supervision of the functioning of the internal audit function.
Annual Report 2011 – boskalis
Other topics under scrutiny in 2011 included the corporate budget, liquidity, acquisition and investment proposals, the organizational structure and the staffing policies. Special attention was paid to the company’s policy on safety, health and the environment, with extensive discussion of the company’s safety program, NINA (No Injuries No Accidents), and how this program is being implemented within the organization and with subcontractors.
26
The chairman of the Board of Management and the Chief Financial The Audit Committee met three times during 2011. In the meetings Officer were present at the meetings of the Audit Committee, along with the Group Controller and the external auditor. During the following regular subjects were discussed: the 2010 financial the year under review meetings were also held with the external statements, the (interim) financial reporting for the 2011 financial auditor without the Board of Management being present. The Audit year, the results relating to large projects, developments in IFRS, Committee discussed the audit fees and the audit approach with risk management, cost control, developments in the order book, the external auditor. The Audit Committee also established the the financing and liquidity of the company, insurance matters, independence of the external auditor. The periodical evaluation the company’s tax position, the internal control procedures and of the functioning of the external auditor was started at the end of financial accounting and the relevant legislation and regulations, 2011. This evaluation was completed in early 2012. The outcome including the Corporate Governance Code. The follow-up of the is that satisfaction exists with KPMG’s functioning as independent Management Letter issued by the auditor as part of the audit of external auditor. KPMG delivers high-quality work, based on the 2010 financial statements was also discussed. thorough risk analyses, an effective approach to control and a good knowledge of the business and international context in which In addition, the Audit Committee focused more specifically on the acquisition of MNO Vervat B.V. and the transfer of SMIT Terminals Boskalis operates. It performs its activities with a high degree of expertise and professionalism. It maintains good relationships with and AHTS transport activities to Lamnalco, a company in which the Supervisory Board, Audit Committee and Board of Management, Boskalis holds a 50% stake. Extra attention was also paid to the integration of the accounting and reporting processes and systems with due preservation of its independence. Given the further international expansion of Boskalis the further permanent at Boskalis and SMIT in the context of the takeover. The Audit Committee also discussed at length the development of the financial strengthening of the management with regard to the use of international KPMG offices is of importance. In addition, position of the pension funds with which Boskalis is involved. maintaining sufficient experience with and knowledge of the Boskalis control environment in the core team of KPMG is a The Audit Committee with the internal auditor discussed the permanent point for attention. activities of the internal auditor during 2011 as well the internal Audit Plan for 2012. Reports and findings of the meetings of the Audit Committee were presented to the entire Supervisory Board.
Annual Report 2011 – boskalis
REPORT OF THE SUPERVISORY BOARD
Activities during 2011
27
REMUNERATION COMMITTEE Members of the Remuneration Committee
The Remuneration Committee consists of two members: Mr. C. van Woudenberg (chairman) and Mr. M.P. Kramer.
was started into the remuneration of Supervisory Board members. The results will be submitted to the General Meeting of Shareholders. SELECTION AND APPOINTMENT COMMITTEE Members of the Selection and Appointment Committee
The Remuneration Committee regularly availed itself of the services The Selection and Appointment Committee consists of two members. of an independent remuneration adviser and ascertained that this Mr. H. Heemskerk was chairman of the committee until March remuneration adviser does not provide advice to the members of 2011. Mr. M. van der Vorm served as a member of the committee the Board of Management. until 12 May 2011. On 17 August the Supervisory Board appointed Mr. J.M. Hessels as chairman and Mr. C. van Woudenberg as a Duties and responsibilities of the Remuneration Committee member of the Selection and Appointment Committee. The Remuneration Committee performs the following duties: The submission of a proposal to the Supervisory Board Duties and responsibilities of the Selection and Appointment concerning the remuneration policy to be pursued for the Committee members of the Board of Management. The policy is submitted The duties of the Selection and Appointment Committee concern to the General Meeting of Shareholders for approval. the following matters: The submission of a proposal to the Supervisory Board Drawing up selection criteria and appointment procedures with concerning the remuneration of individual members of the Board respect to members of the Supervisory Board and members of of Management (in accordance with the remuneration policy the Board of Management of the company. adopted by the General Meeting of Shareholders). The periodical assessment of the size and composition of the The preparation of the remuneration report on the remuneration Supervisory Board and the Board of Management and the policy pursued, subject to adoption by the Supervisory Board. drafting of the Profile of the Supervisory Board. The periodical assessment of the functioning of individual Activities during 2011 members of the Supervisory Board and Board of Management The Remuneration Committee met twice during 2011. The committee and reporting there on to the Supervisory Board. also held regular consultations outside these meetings. Proposing appointments and re-appointments. Supervising the policy of the Board of Management with respect On 21 January 2011 the Extraordinary General Meeting of to selection criteria and appointment procedures for the senior Shareholders adopted the Supervisory Board’s proposal to revise management of the company. the remuneration policy for the Board of Management. This proposal was based on a recommendation drawn up by the Remuneration Activities during 2011 Committee to simplify the method used to calculate the quantitative In 2011, the Selection and Appointment Committee met once and measures of the variable short-term and long-term elements. also consulted several times by telephone. During the year under review the Selection and Appointment Committee discussed a Amongst other activities the Remuneration Committee: balanced composition of the Board of Management, and also kept itself up to date with the latest developments in Corporate assessed the size and composition of the Supervisory Board, Governance, both in the Netherlands and internationally; bearing in mind the description of the Board’s Profile and its started a remuneration survey relating to Supervisory Board retirement rota. remuneration policies in the Dutch market; conducted scenario analyses. In the year under review this involved the preparation of the following selections and reappointments: The remuneration policy for the Board of Management was adopted by the Extraordinary General Meeting of Shareholders on 21 January 2011. The remuneration policy is appropriate to the strategy and core values of Boskalis, which are centered on long-term orientation and continuity, and take into account the interests of Boskalis’ shareholders, clients, employees as well as the ‘wider environment’. In the course of 2011 the remuneration policy was executed in accordance with the remuneration policy as adopted by the General Meeting of Shareholders. The full text of the revised remuneration policy as well as the remuneration report can be found on the website (www.boskalis.com). Remuneration policy for the Supervisory Board
The remuneration policy for the Supervisory Board was adopted by the General Meeting of Shareholders in 2007. During 2011 the remuneration policy was executed in accordance with the remuneration policy as adopted. In 2011, a remuneration survey
Following the passing away of Supervisory Board chairman Mr. H. Heemskerk, the Selection and Appointment Committee took in hand the matter of filling the resulting vacancy. The Supervisory Board simultaneously informed both the shareholders and the Works Council of the resulting vacancy. The Selection and Appointment Committee proposed Mr. Hessels to the Supervisory Board as a candidate based on the Supervisory Board Profile. The nomination was based on the broad management experience gained by Mr. Hessels at a wide range of international listed companies. The Supervisory Board adopted this proposal by the Selection and Appointment Committee and on 17 August 2011 presented it to the Extraordinary General Meeting of Shareholders. The Extraordinary General Meeting of Shareholders appointed Mr. Hessels for a period of four years as per that date. The Supervisory Board subsequently appointed Mr. Hessels as its chairman.
Annual Report 2011 – boskalis
Remuneration policy for the Board of Management
28
REPORT OF THE SUPERVISORY BOARD
During the year under review Mr. Van der Vorm announced that he was not available for re-appointment to the Supervisory Board. The Supervisory Board simultaneously informed both the shareholders and the Works Council of the resulting vacancy. Bearing in mind the Supervisory Board Profile the Selection and Appointment Committee discussed his replacement and proposed Mr. J. van Wiechen to the Supervisory Board as a candidate, given his experience at a number of (international) companies. The Supervisory Board adopted this proposal by the Selection and Appointment Committee and proposed to the General Meeting of Shareholders on 12 May 2011 that Mr. Van Wiechen be appointed to the Supervisory Board for a period of four years. The proposal was adopted by the General Meeting of Shareholders. According to the Supervisory Board retirement rota the term of office of Mr. Van Woudenberg ended in 2011. The Supervisory Board simultaneously informed both the shareholders and the Works Council of the resulting vacancy. Mr. Van Woudenberg announced to be available for re-appointment. The Supervisory Board proposed to the General Meeting of Shareholders that Mr. Van Woudenberg be re-appointed to the Supervisory Board. The proposal to re-appoint rested on the fact that Mr. Van Woudenberg has extensive experience as a member of the Supervisory Board and he puts this membership into practice with great expertise. The recommendation to appoint Mr. Van Woudenberg was in accordance with the law and the Company’s Articles of Association, which prescribe that the Supervisory Board puts forward a candidate recommended by the Works Council for one-third of the number of members of the Supervisory Board. The recommendation to re-appoint Mr. Van Woudenberg had the full support of the Works Council. On 12 May 2011 the General Meeting of Shareholders appointed Mr. Van Woudenberg for a period of four years. Furthermore the Selection and Appointment Committee discussed the re-appointment of Mr. T.L. Baartmans as a member of the Board of Management. Mr. Baartmans was first appointed to the position in 2007. The Supervisory Board adopted the proposal to re-appoint and, having sought the opinion of the General Meeting of Shareholders, on 12 May 2011 re-appointed Mr. Baartmans to the Management Board for a period of four years.
Annual Report 2011 – boskalis
During the year under review the company organized an introduction program to the company for Mr. Hessels and Mr. Van Wiechen.
DUTCH CORPORATE GOVERNANCE CODE Since the introduction of the Dutch Corporate Governance Code (the ‘Code’) in 2004, the principles of proper corporate governance and best practice provisions set out in the Code have regularly been discussed at Supervisory Board meetings. The principal points of the Boskalis Corporate Governance policy can be found on pages 54 and 55 of this annual report. In the opinion of the Supervisory Board, the provisions of the Code regarding the independence of the members of the Supervisory Board have been complied with. The Supervisory Board considers Mr. van Wiechen not to be independent in the sense of the Code. Outside the presence of the board members, the Supervisory Board discussed the performance of the Board of Management and its individual members as well as reviewing the performance of the Supervisory Board and its individual members as compared against the Profile. This evaluation took place with the aid of a questionnaire as well as through collective and bilateral discussions of the Supervisory Board, the chairman of the Supervisory Board and the individual members of the Board of Management. The Supervisory Board wishes to express its appreciation of the efforts shown by the Board of Management and all employees of the company and extends its compliments for the results achieved in 2011. Papendrecht / Sliedrecht, 14 March 2012 Supervisory Board Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr.
J.M. Hessels, chairman H.J. Hazewinkel, deputy chairman M.P. Kramer M. Niggebrugge J. van Wiechen C. van Woudenberg
Annual Report 2011 – boskalis
29
30
Annual Report 2011 – boskalis
A GLOBAL LEADER IN TERMINAL SERVICES
31
The establishment of Smit Lamnalco, a joint venture in which Boskalis holds a 50% stake, is a fact. Smit Lamnalco was set up to take maximum advantage of the strong sides of both SMIT Terminals and Lamnalco. The combination offers considerable operational and commercial synergies. For example, Lamnalco is a strong player particularly in West Africa and the Middle East, whilst SMIT Terminals complements this through its broader playing field. The result of the merger is a market leader with an extensive fleet of 177 ships and revenue of around USD 300 million. Smit Lamnalco currently holds a very strong market position, operating globally with activities in over 30 countries.
"We also intend to provide added value to clients by supporting terminal operators in their drive to manage and reduce commercial risks around the world. This will include their operations at remote locations. Risk-sharing will be an increasingly important element of the services we provide.”
case
Loek Kullberg, member of the Smit Lamnalco Board: "Smit Lamnalco will be a truly global provider of terminal services - primarily the berthing and unberthing of vessels (oil and gas tankers). We also see many opportunities for the provision of marine support to the mining industry. In all sectors, our intention is to widen the marine package, to include services such as underwater inspection and maintenance, pilotage, loading and discharging."
Annual Report 2011 – boskalis
"We believe Smit Lamnalco, with the strong support of Boskalis, will be the preferred provider of terminal towage and marine support services in the oil and gas industry and mining industry."
Annual Report 2011 – boskalis REPORT OF THE BOARD OF MANAGEMENT
32
34
Market developments
35
Financial performance
44
Operational performance
48
CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY
49
Risk management
54
CORPORATE GOVERNANCE
56
Outlook
57
Statement of Directors’ responsibilities
Annual Report 2011 – boskalis
REPORT OF THE BOARD OF MANAGEMENT
33
34
MARKET DEVELOPMENTS
Annual Report 2011 – boskalis
REPORT OF THE BOARD OF MANAGEMENT
The markets in which Boskalis operates are driven in the long term by growth in global trade, growing energy consumption, growth in world population and the consequences of climate change.
In the short term there is a stagnation of demand and an influx of new production capacity in a number of our markets, translating into pressure on volume and margins. However, what we are seeing in various regions around the world and in different market segments is clients who are developing all kinds of initiatives for new and in many cases sizeable maritime infrastructure projects. This applies in particular to energy and minerals-related projects in South America, West Africa and Australasia. The market developments in the offshore market are relevant to a substantial part of our business. Following on from the demand in and construction of new oil and LNG import and export terminals, we expect to see growth for the terminal activities (Smit Lamnalco). Furthermore the developments at Transport, Heavy Lift and Subsea are largely dependent on a recovery in demand from the energy markets, in particular those of the offshore markets of Northwest Europe, Brazil and Southeast Asia. We are positive regarding the developments in the offshore market in the medium term.
35
FINANCIAL PERFORMANCE
Royal Boskalis Westminster N.V. achieved a record revenue of EUR 2.8 billion in 2011 (2010: EUR 2.7 billion). Net profit declined to EUR 254 million (2010: EUR 311 million), though it should be noted that the 2010 result included exceptional pre-tax gains of EUR 33.6 million. In spite of the decline in net profit, Boskalis proposes to maintain the dividend at EUR 1.24 per share. Due to the increased uncertainties in the international markets there is continued hesitance amongst clients with regard to investment decisions, and this is putting pressure on both margins and equipment utilization levels. As a result EBITDA declined to EUR 591 million (2010: EUR 622 million) and the operating result (EBIT) to EUR 354 million (2010: EUR 402 million). The lower result in the core segment Dredging & Earthmoving was positively impacted by the financial settlement from previously completed projects. The remaining activities realized a stable or slightly higher operating result, partly as a result of the full consolidation of SMIT. The order book increased to EUR 3,489 million as per end-2011 (end-2010: EUR 3,248 million). Compared to the 2011 mid-year level and adjusted for consolidation and deconsolidation effects, the order book was slightly higher at the end of the year.
OPERATIONAL AND FINANCIAL DEVELOPMENTS REVENUE During the year under review revenue rose by 5% to EUR 2.80 billion (2010: EUR 2.67 billion), with the increase being wholly attributable to the SMIT consolidation effect. The SMIT results were fully consolidated for the first time in 2011. In the first quarter of 2010 the SMIT result was still accounted for as a result from associated companies based on a pro rata stake and was only fully 2011
2010
1,835
1,801
Harbour Towage
233
155
Salvage, Transport & Heavy Lift
376
296
Terminal Services
156
148
Maritime Infrastructure
197
265
BY SEGMENT
consolidated from the second quarter. The fourth quarter of 2011 saw the successful completion of the sale of the SMIT terminal activities to Lamnalco and the acquisition of MNO Vervat. On balance these two transactions had no material effect on revenue and the result.
156
197
4
Niet-gealloceerde groepsomzet
(in EUR millions)
4
9
2,801
2,674
2011
2010
The Netherlands
633
517
Rest of Europe
494
585
Australia / Asia
690
626
Middle East
318
370
Africa
296
228
North and South America
370
348
2,801
2,674
Non-allocated group revenue Group
BY GEOGRAPHICAL area
Maritieme Infrastructuur
376
Terminaldiensten Salvage, Transport & Heavy Lift Harbour Towage
233
1,835
370
633
(in EUR millions)
Group
Baggeren & Grondverzet
Noord- en Zuid-Amerika Afrika
296
Midden-Oosten Australië / Azië Rest van Europa
318
494
690
Nederland
Annual Report 2011 – boskalis
Dredging & Earthmoving
36 ORDER BOOK
RESULT
2011
Dredging & Earthmoving
REPORT OF THE BOARD OF MANAGEMENT
2,307
1,923
-
-
Salvage, Transport & Heavy Lift
182
162
Terminal Services
590
677
Maritime Infrastructure
410
486
3,489
3,248
Harbour Towage 2010
(in EUR millions)
266.9
320.5
Harbour Towage
29.3
23.2
Salvage, Transport & Heavy Lift
43.2
43.0
Terminal Services
25.0
22.3
Maritime Infrastructure
30.4
28.9
Dredging & Earthmoving
31 Dec 2010
(in EUR millions)
The operating result (EBIT) in 2011 was EUR 354 million (2010: EUR 402 million). RESULT BY SEGMENT
31 Dec 2011
Non-allocated group costs
–40.7
–36.0
Group
354.1
401.9
The decline in the operating result was mainly attributable to a lower result in the Dredging & Earthmoving segment. This lower result was largely due to the changed market conditions which put both fleet utilization levels and margins under pressure. Moreover, in 2010 the result of this segment was positively impacted by a pre-tax gain of EUR 33.6 million in connection with the settlement of a number of long-running insurance and other equipmentrelated claims.
Group
DREDGING & EARTHMOVING Construction and maintenance of ports and waterways, land reclamation, coastal defense and riverbank protection, dry earthmoving, offshore services for the oil and gas industry, soil improvement techniques and underwater rock fragmentation. 2011
2010
1,835
1,801
(in EUR millions)
Revenue Operating result Order book
267
321
2,307
1,923
REVENUE Group earnings excluding the result of associated companies and Revenue in the Dredging & Earthmoving segment totaled before interest, tax, depreciation, amortization and impairments EUR 1,835 million (2010: EUR 1,801 million). The activities of (EBITDA) amounted to EUR 590.5 million (2010: EUR 621.5 million). MNO Vervat, which were acquired in mid-December, contributed EUR 12 million to the revenue figure. As from 2012 the dry NET PROFIT earthmoving activities will be reported in the new Dry Infrastructure The operating profit (EBIT) was EUR 354 million. Net of financing segment. In addition to Boskalis’ dry earthmoving projects this expenses of EUR 40.4 million and EUR 2.0 million in results from new segment will also comprise the dry infrastructure activities of associated companies, pre-tax profit amounted to EUR 316 million. MNO Vervat. Net profit attributable to shareholders totaled EUR 254 million (2010: EUR 311 million). REVENUE BY MARKET 2011 2010 (in EUR millions)
ORDER BOOK
Annual Report 2011 – boskalis
In the course of 2011 Boskalis acquired, on balance, EUR 2,620 million worth of new contracts, broadly spread across the world and the various market segments. In addition, subsequent to the acquisition of MNO Vervat the contracts held by MNO Vervat were added to the order book in the Dredging & Earthmoving segment. The (revenue) value of these contracts was EUR 527 million at end-2011. This was offset by a EUR 105 million deconsolidation effect relating to the Terminal Services order book in connection with the sale of SMIT Terminals to Lamnalco, 50% of which has been included in the consolidation. At end-2011 the total order book stood at EUR 3,489 million (end-2010: EUR 3,248 million). Compared to the order book at mid-2011 and adjusted for the consolidation and deconsolidation effects of MNO Vervat and SMIT Terminals, the order book was slightly higher at the end of the year.
Home markets in Europe
588
572
Home markets outside Europe
191
118
International projects
882
873
Specialist niche services
174
238
1,835
1,801
Home markets
Revenue in the home markets amounted to EUR 779 million (2010: EUR 690 million). Revenue in the European home markets (the Netherlands, Germany, United Kingdom, Nordic countries) rose by 3% to EUR 588 million (2010: EUR 572 million). Projects contributing to this revenue in the Netherlands included Maasvlakte 2 and coastal defense projects along the coast of the province of Zuid-Holland (Sand Motor and Delfland coast) and the Wadden islands (Ameland). In the other European home markets Boskalis worked on numerous port and waterway maintenance projects as well as several coastal defense projects in the United Kingdom. Revenue in the home markets outside Europe (Nigeria and Mexico) rose by 62% to EUR 191 million (2010: EUR 118 million). In Mexico it was mainly the Cuyutlán project which contributed to revenue. However, most of the growth was achieved in Nigeria, where the activity level picked up again after a few quieter years. Prospects for further growth in Nigeria are promising, although concerns on the part of the oil and gas majors about the general
37
stability of the country are still causing them to be cautious in taking major investment decisions. International project market
At EUR 882 million, revenue from the international project market was slightly higher than that of the previous year (2010: EUR 873 million). The projects are broadly spread across the market segments and the geographical regions, with projects in Australasia and Central and South America currently making the biggest contribution to revenue. Specialist niche services
At EUR 174 million, revenue from specialist niche services was down on last year (2010: EUR 238 million). As in 2010 Boskalis Offshore worked on the Nordstream project and carried out various rock projects using fallpipe vessels. In the second half of 2011 work started on a cable-laying project in South Argentina. In addition, good progress was made in 2011 on the seven-year Fox River project, involving the separation and processing of PCBcontaminated dredging sludge from the Fox River in Wisconsin (the United States).
ORDER BOOK BY MARKET
31 Dec 2011
31 Dec 2010
(in EUR millions)
1,045
628
108
133
International projects
864
965
Specialist niche services
290
197
2,307
1,923
Home markets in Europe Home markets outside Europe
In the oil and gas market various projects were acquired in Nigeria, while variation orders were awarded on current projects including those in Australasia. Several cable-laying contracts were acquired in the course of 2011, including a contract for the installation and protection of two power cables between the Indonesian islands of Java and Bali and a fiber-optic telecom cable in Southern Argentina. In Suriname we took on an interesting contract to excavate bauxite using a cutter dredger. In the ports market segment we acquired a large project for the construction of a new port at the Superporto do Açu complex in Brazil, and took on and executed a port development project for Sydney Ports in Canada. In addition several port and waterway maintenance projects were acquired in the various home markets.
Fleet developments
In early January, the Punta Pacifica project was taken on in the land reclamation and coastal defense segment, involving the construction of an artificial island off the coast of Panama City. Finally, in early November, Boskalis acquired the contract to redevelop the waterfront in the Dutch municipality of Harderwijk. At the end of 2011, the order book stood at EUR 2,307 million (end-2010: EUR 1,923 million). HARBOUR TOWAGE Berthing and unberthing of oceangoing vessels, providing assistance to special objects and port services. 2011
SEGMENT RESULT The operating result (EBIT) of the Dredging & Earthmoving segment totaled EUR 267 million (2010: EUR 321 million). The decline is attributable to the changed market conditions as well as the fact that the result for 2010 included extraordinary gains of EUR 33.6 million related to the settlement of a number of long-running insurance and other equipment-related claims. In 2011, the result was once again positively impacted by the financial settlement of various projects, especially in the Middle East, which had previously been technically completed. ORDER BOOK
2010*
(in EUR millions)
Revenue Operating profit
233
155
29.3
23.2
* SMIT activities consolidated from the second quarter
REVENUE Boskalis is active in this segment through SMIT Harbour Towage (consolidated as from the second quarter of 2010) at locations including Rotterdam, Belgium, Brazil, Panama, Canada, Australia and Singapore. Revenue in 2011, including the proportionate consolidation of associates, was EUR 233 million (2010 three quarters: EUR 155 million).
In 2011, on balance EUR 1,692 million of new work was acquired. In addition, contracts with a (revenue) value of EUR 527 million held While the recovery, which started in 2010, and the associated by MNO Vervat were added to the order book. upturn in freight shipping volumes continued in some parts of the market, freight tariffs for both container shipping and bulk transport came under further pressure during the course of 2011. Even so, SMIT only saw a reduction in the level of activity in the ports of Rotterdam and Antwerp.
Annual Report 2011 – boskalis
Good utilization of the hopper fleet in the second half of the year, following a weak first half, allowed us to achieve an annual utilization rate of 39 weeks (2010: 43 weeks). Because of the tough market conditions it takes considerable effort to secure good equipment utilization levels at acceptable project margins and/or risk levels. This was particularly noticeable in the lower utilization rate of the cutter fleet, which stood at 19 weeks in 2011 (2010: 27 weeks). January 2012 saw the naming ceremony of the new fallpipe vessel, the Rockpiper, in Singapore. The ship, which will be deployed mainly for offshore work, is scheduled for delivery at the end of March 2012. The order book for this ship already equates to over a year’s utilization.
38
In early March, Boskalis acquired the remaining 50% of SMIT Rebras in Brazil. It was subsequently decided to invest in another 12 new tugs for this growth market, six of which have now been ordered and are under construction. Ahead of the completion of these vessels, four frontrunners have been deployed in the ports of Victoria and Rio Grande, and these contributed towards the growth in revenue. The harbour towage activities in Argentina were terminated due to continued disappointing results. At the end of October, SMIT won a seven-year exclusive concession to provide harbour towage services in the port of Zeebrugge (Belgium). Based on freight traffic projections, the concession represents total revenues of around EUR 90 million.
REPORT OF THE BOARD OF MANAGEMENT
SEGMENT RESULT The operating result, including the proportionate consolidation of associates, was EUR 29.3 million (2010 three quarters: EUR 23.2 million), with the activities in Rotterdam, Belgium, Brazil and Canada making a good contribution to this result. The operating result was negatively impacted by the costs associated with discontinuing the activities in Argentina.
The Transport activities, which are performed primarily for the oil and gas industry, showed a mixed picture. The spot market in North-West Europe picked up in 2011. However, whilst capacity deployed in the Far East and Middle East became available as a result of contracts reaching conclusion, the company experienced difficulty in redeploying this capacity on new contracts and, where it did succeed, tariffs were relatively low. A part of this, latter activity was also sold to Lamnalco as part of the sale of the SMIT Terminal activities. The utilization level of the floating sheerleg cranes (Heavy Lift) was very poor in 2011, resulting in a substantial underutilization. Conversely, the Subsea diving activities, where two diving support vessels are now in use, had a reasonably busy year, with an increasing demand for inspection, repair and maintenance services from the oil and gas industry. SEGMENT RESULT The operating result, including the proportionate consolidation of associates, was EUR 43.2 million (2010 three quarters: EUR 43.0 million). The result was negatively impacted by a EUR 7.2 million impairment charge on three ships belonging to Transport.
SALVAGE, TRANSPORT & HEAVY LIFT Salvage: emergency response, wreck removal, environmental care and consultancy. Transport: chartering, rental of work vessels, heavy transport and (ocean) towage services. Heavy Lift: lifting work, maritime projects, marine support and subsea activities.
ORDER BOOK The order book level increased to EUR 182 million at year-end (end-2010: EUR 162 million) and currently consists mainly of long-term Transport contracts. TERMINAL SERVICES
2011
2010*
(in EUR millions)
Revenue Operating profit Order book
376
296
43.2
43.0
182
162
Towage and mooring services, surface and subsurface maintenance and related maritime and management services to offshore and onshore oil and gas terminals. 2011
* SMIT activities consolidated from the second quarter
(in EUR millions)
Revenue
REVENUE
Annual Report 2011 – boskalis
Boskalis is active in this segment through the relevant activities of SMIT. Revenue in 2011, including the proportionate consolidation of associates, was EUR 376 million (2010 three quarters: EUR 296 million). Through a good combination of emergency response and wreck clearance projects, Salvage was able to look back on a good year. At the beginning of the year, a large container ship which had partially sunk off the coast of Mumbai in India was successfully refloated. Off the coast of Indonesia work continued on salvaging the sunken Hyundai 105 car carrier. The wreck is being sawn into sections for subsequent removal. On 13 January 2012 the Costa Concordia cruise liner ran aground on rocks off the Italian island of Giglio and partially capsized. Shortly afterwards SMIT, together with a local partner, was awarded the contract to remove the fuel from the ship. As the annual report went to press the work had reached a concluding stage.
2010*
Operating profit Order book
156
148
25.0
22.3
590
677
* SMIT activities consolidated from the second quarter
REVENUE In 2011, Boskalis was active in the Terminal Services segment through SMIT Terminals and its 50% stake in Lamnalco. Mid-2011 it was announced that a large part of the activities of SMIT Terminals were to be sold to Lamnalco, in which Boskalis holds a 50% stake. The sale was completed in early October and for this reason this segment currently mainly consists of Boskalis’ 50% stake in the activities of Lamnalco. In 2011, the revenue of Terminal Services rose to EUR 156 million (2010: EUR 148 million). Excluding the contribution from SMIT Terminals 2011 revenue amounted to EUR 84.8 million (2010: EUR 75.8 million). The revenue growth at Lamnalco is partly attributable to two new contracts in Sierra Leone.
39
SEGMENT RESULT
ORDER BOOK
The operating result, including the proportionate consolidation of associates, rose to EUR 25.0 million in 2011 (2010: EUR 22.3 million). The result, particularly at SMIT Terminals, was negatively impacted by the fact that there were only limited opportunities to deploy vessels on the spot market ahead of their deployment on new long-term contracts.
Partly due to the influence of the developments in North Africa, the order book declined to EUR 410 million (our 40% stake; end-2010: EUR 486 million). HOLDING Non-allocated head office activities
ORDER BOOK
2011
The sale of the activities of SMIT Terminals to Lamnalco means that 50% of the associated order book has also been deconsolidated. This resulted in a EUR 105 million decline in the order book, resulting in a year-end order book of EUR 590 million (end-2010: EUR 677 million).
Maritime infrastructure-related services and projects, including the construction of quay walls, jetties, breakwaters, water purification systems, sewer systems, dams and bridges. Industrial construction including power stations and desalination plants. 2011
2010
197
265
30.4
28.9
410
486
(in EUR millions)
Operating profit Order book
Revenue Operating profit
4.0
9.1
-40.7
-36.0
* SMIT activities consolidated from the second quarter
SEGMENT RESULT
MARITIME INFRASTRUCTURE
Revenue
2010*
(in EUR millions)
The operating result for the reporting period mainly includes the usual non-allocated Boskalis and SMIT head office costs, as well as various non-allocated non-recurring costs relating mainly to the acquisition and integration of SMIT. OTHER FINANCIAL INFORMATION Depreciation, amortization and impairments amounted to EUR 236 million in 2011 (2010: EUR 220 million). The increase was largely attributable to the effect of consolidating SMIT for an additional quarter (three quarters in 2010) and the additional 50% stake in Rebras acquired in early 2011.
REVENUE
SEGMENT RESULT Despite the decline in revenue and the negative impact on the result from the aforementioned developments in Egypt and Libya, operating profit rose in 2011. This was thanks to the generally good to very good results on the projects in the other countries in the region where Archirodon is active. They included work on ports and quay walls in Kuwait and Qatar and on railroads, power stations and desalination plants in Saudi Arabia. Archirodon contributed EUR 30.4 million to the operating profit (2010: EUR 28.9 million).
In 2011, a net impairment charge of EUR 6.4 million was taken on several units of equipment (2010: EUR 8.7 million). The result from associated companies was EUR 2.0 million. In 2010 the result was EUR 25.0 million, which was for the most part connected with a revaluation gain on the stake held in SMIT directly prior to the public offer being declared unconditional. Because of the lower result, the tax burden also declined in 2011, to EUR 54.7 million (2010: EUR 77.1 million). The effective tax rate fell to 17.3% (2010: 19.8%), partly because a relatively larger share of the result was realized in countries with a lower tax rate. In 2011, the return on equity was 15.4% (2010: 21.7%). CAPITAL EXPENDITURE AND BALANCE SHEET In the year under review, a total amount of EUR 292 million was invested. Important investments concerned the construction of the new Rockpiper fallpipe vessel to cater to the oil and gas industry and the offshore wind market. The ship is scheduled for delivery at the end of March 2012. During the past year, the company also invested in the conversion of the Taurus II mega cutter and reconstruction work started on the WD Fairway, a 36,000 m3 mega hopper. The ship is expected to be taken into service in the course of 2013. Other investments concerned two new
Annual Report 2011 – boskalis
Revenue from the Maritime Infrastructure segment is realized through strategic partner Archirodon, in which Boskalis holds a 40% stake. Archirodon is primarily involved in realizing maritime and civil engineering works, for clients in, for example, the oil and gas sectors and electricity industry, in the Middle East and North Africa, with Saudi Arabia as its main market. Archirodon’s revenue declined during the year under review, mainly as a result of the domestic unrest in Egypt and particularly Libya. This led to work on ongoing projects being temporarily suspended or halted. Boskalis’ share in Archirodon’s revenue was EUR 197 million (2010: EUR 265 million).
REPORT OF THE BOARD OF MANAGEMENT
40
multifunctional cable laying/offshore vessels, the construction of the Asian Hercules III (5,000 MT floating sheerleg crane for the Asian Lift JV) and various smaller investments at Terminal Services, Harbour Towage, Salvage and Transport.
The cash position was EUR 383 million at the end of 2011. Of the total cash position, EUR 225 million was freely available and EUR 152 million was tied up in associated companies and projects being executed in conjunction with third parties.
In 2011, a number of older dredging vessels, including the Cornelia, Puerto Mexico, Atlantico and Alpha B, were taken out of service and will be scrapped at certified yards adhering to strict environmental standards. In addition, the lease contract for the American trailing suction hopper dredger, the Stuyvesant, was terminated at the end of the year. The age of the ship and the limited opportunities on the American market meant that extending the lease contract was not an attractive option.
The company’s solvency ratio was 37.4% at 31 December 2011. At end-2010 the solvency ratio was 37.1%.
Capital expenditure commitments as at 31 December 2011 increased to EUR 193 million (end-2010: EUR 93 million). These commitments mainly concern the aforementioned investments, six new tugs for the Brazilian market and the expansion of the head office in Papendrecht. During the year under review, EUR 105.3 million was spent on acquisitions. This mainly concerned the acquisition of the 50% stake in Rebras and the entire share capital of MNO Vervat. The sale of the Terminal activities to Lamnalco generated net cash proceeds of EUR 83 million. Lamnalco financed half of the transaction amount by means of a capital contribution from both shareholders, with the remainder being financed through a bridging loan provided by Boskalis. After the forthcoming refinancing of Lamnalco in 2012, Boskalis will receive further net cash proceeds of EUR 83 million. An amount of EUR 20 million was spent on acquiring the remaining 2% of shares in SMIT.
Interest-bearing debt totaled EUR 792 million at 31 December 2011 and the net debt position stood at EUR 410 million (end2010: EUR 450 million). The majority of the debt position consists of long-term US Private Placement (USPP) loans and drawings on the three- and five-year bank facility taken out, partly in connection with the financing of the SMIT acquisition. Boskalis must comply with various covenants as agreed with the syndicate of banks and the USPP investors. These agreements were comfortably met as at 31 December 2011. The main covenants relate to the net debt : EBITDA ratio, with a limit of 3, and the EBITDA : net interest ratio, with a minimum of 4. At 31 December 2011, the net debt : EBITDA ratio stood at 0.7 and the EBITDA : net interest ratio at 16.6. DIVIDEND POLICY AND PROPOSAL The main principle of the Boskalis dividend policy is to distribute 40% to 50% of net profit from ordinary operations as dividend, whereby Boskalis aims to achieve a stable development of the dividend over the longer term. The choice of dividend form (in cash and/or entirely or partly in shares) takes into account the company’s desired balance sheet structure as well as the interests of shareholders.
Annual Report 2011 – boskalis
In light of this, Boskalis will propose to the Annual General Meeting Cash flow declined to EUR 497 million (2010: EUR 532.5 million). of Shareholders on 10 May 2012 that a dividend of EUR 1.24 per share be distributed in the form of ordinary shares, unless the shareholder opts to receive a cash dividend. The dividend will be payable from 6 June 2012.
41
OTHER DEVELOPMENTS MNO VERVAT
SAAM
At the end of December Boskalis completed the previously announced acquisition of MNO Vervat. MNO Vervat holds a leading position in the Dutch civil infrastructure market and is specialized in road construction, concrete and other civil construction work. On the international front MNO Vervat is mainly active in Suriname. The combination of Boskalis Nederland and MNO Vervat creates a player with the ability to perform a leading role at the top of the Dutch market. In addition, MNO Vervat gives Boskalis the knowledge and expertise in the field of concrete and other civil construction work that it needs for its international projects. This will enable it to respond to the growing demand for all-round solutions for complex port and offshore projects. Comparable expertise is already very successfully applied within the group on a regional scale in the Middle East through our partner company Archirodon.
In early November Boskalis and Sudamericana Agencias Aereas y Maritimas S.A. (SAAM) announced that they were exploring the possibilities and opportunities for a joint towage operation in North and South America. The proposed cooperation would be between SMIT’s harbour towage services in North and South America and those of SAAM, part of Compañía Sud Americana de Vapores (CSAV). The combination of SMIT and SAAM will create a leading provider of towage services in Central and South America. The combined towage operations would serve 45 ports in nine countries with a fleet of more than 150 vessels. Besides producing operational synergies, the joint operation would also significantly strengthen the market position of the combined entity.
SMIT LAMNALCO
Annual Report 2011 – boskalis
On 30 June 2011 Boskalis reached an agreement with the Rezayat Group of Saudi Arabia, its co-shareholder in Lamnalco, regarding the sale of SMIT’s terminal and AHTS transport activities to Lamnalco. The transaction was completed in early October. Lamnalco acquired an important part of the activities for a consideration of USD 434 million, half of which was funded through a capital injection by both shareholders; the remainder through a loan extended by Boskalis. This loan will be redeemed in 2012 following the refinancing of Lamnalco. Lamnalco acquired all of SMIT’s terminal activities, with the exception of the terminal activities of Rebras (Brazil) and those of the joint ventures in Egypt and Singapore (Keppel-SMIT). The combined activities will continue under the name of Smit Lamnalco and the organizational integration will take place in 2012.
Annual Report 2011 – boskalis
42
NAM DECOMMISSIONING PROJECT
43
Boskalis and SMIT are increasingly submitting joint tenders for the installation of new, and dismantling of old, oil and gas platforms. There is strong demand in the market for these services. Over the past few months, for example, a number of decommissioning projects have been carried out in the North Sea in which Boskalis and SMIT were involved as lead contractor.
"The NAM contract is a good example of the close cooperation between SMIT and Boskalis - a factor which contributed to meeting the extremely short project timeline. The task was to remove a gas well protective structure in just a few weeks. The time available was limited as this section of the Dutch continental shelf, off the coast of Den Helder, was due to be opened as a training area for the Navy from the end of October."
case
Wim Vogelaar, General Manager of SMIT Marine Projects: “Our recent contract for Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) shows the way we want to go. We were lead contractor for this decommissioning project, which involved the removal of the subsea protection structure of the L13 gas well. We will increasingly tender for major works, for a fixed price if required and with ultimate responsibility for the entire process: prospecting, tendering, contract negotiations, engineering and the preparation right through to the actual execution.”
Annual Report 2011 – boskalis
The sheerleg ‘Taklift 7’ was mobilized for this project, partnered by a tug to assist in anchor-handling. Hydronamic, Boskalis’ in-house engineering company, completed a workability study with regard to the area, the operating window and workability limits for the equipment. A Boskalis surveyor was responsible for positioning and SMIT Subsea provided a Seaeye Tiger ROV to assist the underwater work team. The entire operation went smoothly and was completed on time and within budget.
44
OPERATIONAL PERFORMANCE SAFETY, HEALTH, ENVIRONMENT AND QUALITY: SHE-Q
REPORT OF THE BOARD OF MANAGEMENT
HEALTH AND SAFETY We have made great progress in further improving the Boskalis safety standard. The NINA (No Injuries, No Accidents) safety program was widely introduced across the organization in 2010. The program, based on values and rules, has unlocked a lot in a positive sense among both management and staff. People’s well-being and safety are now paramount within our traditionally more technology and productionoriented organization. The concept enjoys high acceptance and at our sites around the world NINA is now a household name. An extensive training and communication program has been used to bring the NINA values to life. Employees are aware that they are expected to take responsibility and are given the opportunity to take that responsibility. The management is strongly committed and supports decisions that give priority to the safety and well-being of staff. The objective for 2011 of organizing a NINA start-up session for every vessel and every new project was achieved. Risk inventories prior to a project are standard procedure, and also result in dialog with clients and subcontractors regarding preventative measures to avoid unsafe situations. Safety performance
Transparency regarding safety-related matters has improved considerably. The number of incidents and accidents resulting in sick leave has fallen sharply, while the number of preventive reports of unsafe situations doubled compared to 2010. The increase in the number of preventive reports is positive, because it shows that employees feel responsible for a safe working environment. The Lost Time Injury Frequency (LTIF), the figure that expresses the number of incidents per 200,000 hours worked resulting in sick leave, showed a further decline in 2011 to 0.3 (0.7 in 2010). The figure also includes incidents resulting in sick leave at subcontractors. Our CSR report provides more detailed information about and an analysis of the safety performance.
Annual Report 2011 – boskalis
Technical standard In developing the NINA program in 2010, a new technical standard for all Boskalis’ floating equipment was also formulated. This standard is based on an analysis of the accidents and incidents. In a large-scale program scheduled for completion by the end of 2012, every dredging vessel will be tested for deviations from this standard and where necessary will be adapted. Harmonization of SHE-Q policy In 2011, we also started preparations for harmonizing the policy with regard to safety, quality and the environment with the SMIT organization. Surveys were conducted to identify the differences in policy and structure, and based on this we looked at which aspects would add value if harmonized. Examples include the way incidents are reported, procedures for conducting risk analyses and risk management as well as a standard for personal protection measures. Various workshops were organized with the management teams of the business units in the Netherlands and Singapore to assess feasibility. The harmonization of the policy will initially focus on SMIT’s project-oriented business units.
45
Environment
Quality
Our plan was to manage the main opportunities and risks on the major works more actively. To achieve this we formulated a policy involving carrying the risk analyses from the tender stage over to the work preparation stage. Structural reporting takes place on the top five opportunities and risks. PERSONNEL AND ORGANIZATION ORGANIZATION The integration of the Boskalis and SMIT organizations and activities is proceeding well. Originally we gave ourselves three years in which to establish a smooth-running organization, but in some areas we are significantly ahead of schedule.
structure for project management. This mainly concerns risk management, contract management and planning. From mid-2012 the joint commercial and corporate staff departments will be based at a single location in Papendrecht, the Netherlands. Where possible, we are seeking to combine HR contracts, such as the company car scheme, insurance policies for employees abroad and health & safety services in the Netherlands. In addition to improved service to staff and the obvious efficiency gains, this will also realize considerable cost savings. Personnel
Integration and development of joint competencies was a key focus of the training programs and knowledge exchanges in 2011. In the training programs we focused mainly on the further broadening and strengthening of management skills, contractual knowledge and commercial skills, for example through the new courses Tender Coordination and Engineering Management and through the existing International Contracting Management Course run by the TiasNimbas business school in the Netherlands.
The Boskalis Leadership Development Program is a successful example of integration in action. Twenty senior managers, Commercial organization ambassadors of the integration of Boskalis and SMIT, started this The commercial organization was quick to identify opportunities intensive course in 2010 and completed it in 2011. The course for synergy and to take advantage of them. In the business the two revolved around personal development, teambuilding and building organizations are moving closer together and we are acting in an internal network. Through this cross-pollination and by working concert in the market. We aim to create cohesion by establishing together on real-life cases they were able to experience that there an efficient organizational structure and combining activities in a are many similarities in the way our companies think and operate. logical way so as to benefit our commercial activities. Combining of our offshore activities from the Boskalis side with SMIT’s oil and In addition to training and instruction, we consider mutual knowledge gas sector-related activities is a good example. The sale of SMIT exchange to be an important path for development. We encourage Terminals to Lamnalco is also consistent with our aim to make the building of internal networks. Initiatives in 2011 included two effective use of commercial opportunities. Straight after the knowledge exchange days organized for employees and project shareholders’ decision in July 2011, an enthusiastic start was managers in Transport, Heavy Lift and Salvage. made on the preparations for the integration of the two companies. The integration will be completed by the end of 2012. In various Staffing important Boskalis and SMIT markets the respective organizations The combination of activities has made us a more attractive moved into shared offices in 2011. This was the case in Singapore, employer. By using our two strong brands to successfully focus on Australia, Panama and Brazil. our joint target group of maritime professionals we can achieve further synergies in the job market. At end-2011, the total number Corporate staff departments of people employed by the group was 13,935. At the end of 2011, preparations were started to realize a Transfer of Undertaking for the office and shore staff of SMIT Nederland BV. Works Council This concerned 288 employees who joined the Boskalis workforce The Works Councils of Boskalis (1) and SMIT (4) held elections with effect from 1 January 2012. On 1 January 2012 they also at the end of 2011 aimed at establishing a joint works council. became members of the Boskalis pension fund. An employee representation body has been formed which is a All corporate staff departments have now been brought under joint good representation of all the group companies. Our CSR report control. In the interests of clear preparation and execution of largeprovides a detailed account of our social performance. scale projects, we have established an integrated organization
Annual Report 2011 – boskalis
Our objective for 2011 was to establish and implement a reporting structure for the fuel consumption of our floating equipment and the energy consumed by our office organization to allow for simple periodic reporting on carbon emissions. And we succeeded. A more detailed account can be found in our CSR report.
46
REPORT OF THE BOARD OF MANAGEMENT
EQUIPMENT This year the objective of the Fleet Management department was once again to ensure that the equipment is readily available for deployment on projects. During the year preparations were made to combine the fleet management operations of Boskalis and SMIT. The framework of the new department, which will be called Fleet Management, is nearing completion. The new framework has been chosen so as to retain as much as possible of the specific knowledge and expertise of both departments. In addition, it was decided that the Maximo maintenance system should also be used for the SMIT fleet. The Strategy section provides a summary of the investment program for the fleet. The program consists mainly of replacement investments for the dredging fleet and the addition of new vessels for the other activities. In 2011 we also sustainably scrapped a few of our larger dredging vessels, including the Cornelia, the Cetus, the Alpha B and the Freeway, as well as some smaller equipment. RESEARCH AND DEVELOPMENT NEW DEVELOPMENTS Boskalis wants to continue to set itself apart from its competitors. Increased productivity and lower costs are essential to achieving this. If we are to continue to be able to use the available manpower as efficiently as possible, we will need to constantly optimize all business processes. This calls for new techniques, smart applications and the constant improvement of equipment, working methods and computer models. Deep-sea mining
Annual Report 2011 – boskalis
Seabed mining of minerals is an activity which is closely related to dredging and for which demand is growing. In 2011, Boskalis conducted a preliminary study into the collection of rock phosphates from the seabed. New Zealand needs one million tonnes of phosphates a year to use as artificial fertilizers in the agricultural sector. The extraction of rock phosphate offers substantial economic, environmental and market benefits as it obviates the need to import artificial fertilizers. Boskalis was selected from three international parties to further develop its concept. We have since demonstrated its technical feasibility.
Working with SMIT
The SMIT activities benefit from, amongst other areas of expertise, the geographic positioning and survey capabilities of Boskalis. Whereas previously SMIT sourced this type of expertise from third parties, it now uses the Boskalis survey services when charting shipwrecks and supervising salvage operations. Subsea equipment and in some cases divers are fitted with positioning equipment which allow such salvage operations to be carried out more efficiently and safely. Boskalis positioning equipment is also in use on the Remotely Operated Vehicles (robots) which both SMIT and Boskalis use for subsea operations and rock dumping. Scientific research
In addition to the research it carries out and innovations it achieves internally, Boskalis supports fundamental scientific research relevant to our industry. Both individually and at sector level, we engage in (fundamental) research in conjunction with knowledge institutes and universities, and share knowledge through lectures and presentations. This also applies to the knowledge gained from the Building with Nature program. We communicate this information to universities and professional education institutions through various readerships, guest lecturer positions and post-academic and other courses. In addition, Boskalis supports a number of doctorate research projects at Delft University of Technology. For example, Boskalis supports research into wear and tear processes to the dredging installation caused by currents. Two doctorate students are going to work on this doctorate research project at the leading institute Materials to Innovate (M2I), in cooperation with Delft University of Technology. In the framework of the Dutch government’s Maritime Innovation Program we, along with a number of partners, are going to contribute to a doctorate research project at Delft University of Technology into dredging techniques in hard soil at great water depth. The Dutch government is investing in this type of research in order to maintain the leading knowledge and market position of the Dutch maritime industry. This Exhadero research (Excavation of Hard Deposits and Rocks) is important for the development of equipment and working methods for deep-sea mining. Raw materials often have to be cut away from the seabed. However, the enormous water pressure means that the cutting process at great depths differs from that in shallow water. This research project involves developing new models to help determine what requirements and force levels will have to be met by modified or newly built equipment.
47
ICT Although ICT plays a supporting role for our company, the relative importance of information to the success of our business is growing. We want to realize projects of higher complexity and greater added value. This imposes requirements on the quality of our tenders, and demands complete and timely reporting to our clients. We make targeted investments in those aspects of information provision which support this.
Annual Report 2011 – boskalis
In order to promote cooperation between the group’s companies in 2011, we worked on the further standardization and harmonization of ICT facilities and applications, and use portal technology to provide our people with a platform to share information and knowledge.
48
CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY
Annual Report 2011 – boskalis
REPORT OF THE BOARD OF MANAGEMENT
Our strategy is aimed at ensuring that the design and execution of the solutions that we realize globally are as sustainable as possible.
Since 2009 we have published a CSR Report in addition to an Annual Report. In our CSR report we account for material and relevant non-financial aspects of our performance arising from our strategy and core activities. We report in accordance with the international guidelines set out by the Global Reporting Initiative (version G3-1). In selecting the performance indicators and compiling our CSR report, we take into account the information requirement of our main stakeholders. Our strategy is aimed at ensuring that the design and execution of the solutions that we realize globally are as sustainable as possible. In order to safeguard our social, societal and environmental responsibility as much as possible, our CSR policy focuses on the key areas where our impact is greatest: Our social performance is mainly concerned with our employees and our efforts to promote their safety, self-development opportunities and well-being. Our societal performance is expressed in contributions to local communities, investment in education, research and knowledge transfer, and social sponsorship and donations. Our environmental performance is mainly concerned with limiting and preventing a negative impact on the environment, and involves us focusing on the further expansion of our environmental expertise, the provision of eco-dynamic designs and the ongoing investment in and use of environmentally friendly equipment. In our 2011 CSR report we provide details of our performance in the aforementioned areas. Our 2011 CSR report is available on the corporate website www.boskalis.com
RISK MANAGEMENT
49
STRATEGY AND BUSINESS DRIVERS Boskalis’ strategy is aimed at being prepared for both opportunities and challenges in the market. The strategy is focused on profitable growth in attractive market segments as well as expanding and reinforcing the core business. The markets in which Boskalis operates are mainly driven by long-term economic factors, such as the growth of the global population, the expansion of the global economy and the growth in international trade and transport volumes, particularly over water. The long-term prospects for these factors are favorable. Effective management of risks and opportunities is essential for the successful delivery of the group’s strategy and plans. The identification, measurement and monitoring of risks and opportunities is, particularly with respect to the preparation and execution of projects, embedded in our management approach. Recent developments in the global economy and in financial markets have underlined the necessity of disciplined and structured risk management. An overview of the key strategic, operational and financial reporting risks is set-out below. STRATEGIC AND MARKET RISKS The Boskalis markets are heterogeneous and often develop differently. In most cases, the (ultimate) clients are national, regional, and local governments, or associated institutions such as port authorities or private port operators, major international oil and gas companies and other large private clients such as container shipping companies and mining companies.
Boskalis does not include contracts in the order book until agreement has been reached with the client. Although, historically speaking, cancellations or substantial reductions in the size of contracts after agreement has been reached have been relatively rare, such cancellations or substantial reductions of work in portfolio cannot be ruled out. In the wake of such a cancellation or substantial reduction, losses may arise from the unwinding or settlement of the financial derivatives taken out to cover the related currency risks and/or fuel cost risks but for which the underlying transaction or cash flows will no longer be realized.
Annual Report 2011 – boskalis
Factors outside our control may have a negative impact on our markets, in particular in the short term and medium term, despite the long-term growth trends. These include general or regional geopolitical developments, such as political unrest, regime changes, government-imposed trade barriers, financial markets turmoil or crises in the financial sector, and similar developments. Such developments may negatively affect our activities in certain regions or even globally if they have major negative consequences for the global economy or for exploration and exploitation activities in the energy products and commodities markets. Boskalis aims to respond as effectively as possible to both positive and negative developments in individual market segments through a global spread of its activities, an extensive, versatile and internationally based fleet, and strong positions in the home markets. Moreover, our activities are largely focused on the maintenance and development of infrastructure, which means that longer-term developments will generally outweigh short-term economic fluctuations.
50
REPORT OF THE BOARD OF MANAGEMENT
Boskalis deals with large, internationally operating competitors as well as more regional or local competitors with activities restricted to one or several submarkets. In most cases, projects and service contracts are brought to the market using public or private tender procedures. With respect to the majority of contracts, competition is price-based. However, clients – primarily in the oil and gas industry and private port operators – are increasingly taking other factors, including qualitative ones, into consideration when awarding contracts.
Operating risks mainly concern unexpected soil and settlement conditions, variable weather or working conditions, technical suitability of the equipment, wear and tear due to the processing of dredged materials, damage to equipment and property of third parties and performance of sub-contractors. Boskalis focuses on For the submission of tenders, adequate approval processes are in proactively controlling such risks, first of all by adopting a structured place, including the evaluation of identified risks and/or potential approach in the tender phase to identify risks and their possible consequences. Each tender is assigned to a particular risk category liabilities associated with the execution of a particular project. based on its size and risk profile. Procedures exist for each risk Boskalis’ activities are capital-intensive, with dredging in particular category which prescribe how the tenders should be processed, being a capital-intensive business with high entry and exit barriers, and which management level is entitled to authorize the tender and set the relevant price and conditions. especially for companies operating in the international arena. Because of the capital-intensive nature of the activities, market prices During preparations for the tender, and depending on the risk are to a great extent influenced by the relationship between the demand for services and the available capacity or utilization levels classification and nature of the projects, we use resources such as of the equipment. This means that a broad international spread of soil investigations, readily accessible databases containing market positions, and a leadership position in terms of equipment, historical data, and extensive risk analysis techniques. The results of the risk analysis are then used as a factor in determining the costs and standardization of equipment are key success factors. cost price and/or selling price, and in setting the tender and/or Boskalis places a great deal of emphasis on these, both as a contract conditions. When a contract is awarded, an updated risk critical focal point in operational management and in terms of analysis is part of the thorough project preparation process, investment strategy. For individual investment proposals an leading to concrete actions being taken where necessary. In adequate evaluation and approval process is in place. addition, there is a strong focus on instruction and training of staff, a certified quality and safety program, and optimal equipment As part of implementing its strategy, Boskalis acquires other maintenance. Where possible, certain risks are insured. companies. In order to be able to realize the anticipated results, Boskalis attaches great importance to integrating such acquisitions The ability to manage operating risks effectively and responsibly is with care. Creating value for our stakeholders and retaining key key to the company’s professionalism and expertise. personnel are an important part of this process. OPERATIONAL RISKS The operational risks faced by Boskalis are varied in nature, particularly as the group operates in various activity segments around the world. This means that the activities are exposed to economic, legal and political risks in the countries where the company operates.
Annual Report 2011 – boskalis
well as penalty clauses if they are not achieved. For these reasons, considerable emphasis is placed on identifying, analyzing and quantifying operating, cost and delay risks of this kind when calculating the cost price and during the tendering procedure.
The main operational risks for Boskalis concern the acceptance and execution of projects from clients, as outlined above. For most of our activities, particularly in the Dredging & Earthmoving and Maritime Infrastructure segments as well as several activities in the other segments, such as salvaging sunken or stranded vessels, the most common type of contract is ‘fixed price/lump sum’. With this type of contract, the contractor must include nearly all the operating and (procurement and sub-contracting) cost risks in the price. Opportunities to claim payment from the client for any unexpected costs arising during the course of a project tend to be scarce or non-existent. Furthermore, many contracts include ‘milestones’ as
Risks related to price developments on the procurement side, such as costs of materials, sub-contracting costs and fuel, as well as increases in cost of labor, are taken into account in cost-price calculations. Wherever possible and especially on projects with a long completion time, cost indexation clauses are included in the contract, particularly with regard to labor and fuel costs. Within SMIT’s Salvage activities related to shipping accidents, contracts with insurance companies concerning vessels in distress are often concluded based on a standardized ‘Lloyd’s Open Form’ (LOF). In that case, compensation is based on a valuation mechanism related to various factors including the salvage value of the ship and its cargo, the technical complexity of the salvage operation, environmental risks and the use of own equipment and subcontractors. This valuation produces a lump sum, which is finalized through negotiations with the client or an arbitration process. Should it transpire in the course of a salvage operation that the final salvage fee will not be sufficient to cover the costs involved, then the LOF (contract) can be converted to a contract
51
Within the Transport & Heavy Lift segment, equipment often tends to be leased for relatively short periods (spot markets), meaning that the operational risks in general, certainly when compared to the other activities, are relatively limited. Local management on projects and operations is expected to have a grasp of the complexity of working under the specific local circumstances. The scale of local operations is often too small to warrant a fully fledged organization, complete with extensive support services and staff departments. Regular visits by responsible managers and employees from the relevant business units and support from highly qualified central staff departments at the head office make up for this. FINANCIAL RISKS In conducting its business, Boskalis is exposed to financial as well as operating risks. This section describes the main financial risk categories.
CURRENCY RISK A large proportion of projects, particularly dredging projects, are not contracted in euros. Generally, positions in non-euro currencies are fully hedged as soon as they occur, usually with forward exchange contracts. The US dollar exchange rate in relation to the euro is particularly relevant. A large proportion of the projects are contracted in US dollars or in currencies that are linked, to a greater or lesser extent, to the US dollar. Within the dredging industry most of our major international competitors also have a cost structure largely based on the euro. This means that exchange rate fluctuations have no major impact on our relative competitive position. In a number of market segments there is competition from parties whose cost structures are not based on the euro. The competitive impact of currency fluctuations is greater in these market segments. However, on balance, exchange rate fluctuations only have a limited impact on the company’s competitive position.
Annual Report 2011 – boskalis
based on a daily hire fee. This limits the financial risks. The other major operating risks at the Harbour Towage division are characterized by a broad geographical spread of the activities, with towage contracts often being carried out under long-term contracts with fees being reviewed each year. This allows for changes in local wage cost developments, fuel price developments and the available capacity of the equipment involved – for example tugboats – to be reflected. Terminal services are usually performed under long-term contracts with a fixed price for the contract period, corresponding to the wishes and specifications of the client. Most contracts include some form of price indexation.
52
Several important affiliated companies of Boskalis (Archirodon, Smit Lamnalco, Keppel Smit Towage, Asian Lift) are largely or entirely based on the US dollar or Singapore dollar. However, both the revenue structure and the cost structure of these companies are also largely or entirely based on these same currencies. These holdings are viewed from a long-term perspective. Exchange rate risks related to the investments in these holdings are not hedged. It is assumed that currency fluctuations and developments in interest rates and inflation will offset each other in the long term. The income statements of these affiliates are translated at average exchange rates. Translation differences are charged or credited directly to shareholders’ equity.
REPORT OF THE BOARD OF MANAGEMENT
POLITICAL AND CREDIT RISKS The main risks include disruption by political developments and violence, and the risk of non-payment by clients. Boskalis has a strict risk acceptance and hedging policy for political and payment risks. Except where first-class clients with an excellent credit rating are involved, these risks are in principle covered by measures such as credit insurance, bank guarantees and advance payments. As a matter of principle, revenue and profits are only accounted for once realization is sufficiently certain. FUEL PRICE RISK Material fuel costs are hedged in a number of different ways. Where possible, fuel cost variation clauses are included in the contract. Some contracts may also require fuel to be supplied by the client. In other cases, where substantial fuel risks exist, these are usually hedged with financial instruments such as forward contracts or futures. Financial derivatives (such as forward contracts, options, interest rate swaps and futures) for hedging currency risks, fuel cost risks and/or other risks are only used where there is a physical underlying transaction. However, there is a risk that, in the wake of a cancellation or substantial reduction in the size of contracts, losses may arise from the unwinding or settlement of the financial derivatives taken out but for which the underlying transaction or cash flows will no longer be realized.
Annual Report 2011 – boskalis
LIQUIDITY AND FUNDING RISKs As is customary in the contracting industry, Boskalis also has large amounts outstanding in the form of bank guarantees or surety bonds (guarantees from insurance companies), usually in favor of clients. Given that the availability of adequate credit and in particular bank guarantee facilities is essential to the uninterrupted conduct of business, Boskalis’ funding policy is aimed at maintaining a solid financial position. Our moderate level of leverage in the balance sheet and diversified sources of funding provide for sufficient capacity to absorb liquidity risk and warrants a continuous availability of sufficient credit lines. The company currently has ample credit and bank guarantee facilities at its disposal and operates well within the covenants agreed for the financing arrangements put in place in 2010. We believe that the current state of the financial markets does not present a direct threat to our strength.
INTEREST RATE RISK By agreeing a fixed interest rate on our US private placement scheme and putting in place an interest rate swap for our main corporate bank loans, our exposure to fluctuations in interest rates is limited. DAMAGE AND LIABILITIES Boskalis has taken out a satisfactory package of insurance facilities to cover its tangible fixed assets and potential third-party liability. INTERNAL RISK MANAGEMENT AND CONTROL SYSTEMS The internal risk management and control systems are based on the principles of effective management control at various levels in the organization and tailored to the day-to-day working environment in which Boskalis operates worldwide. Given the hands-on nature of the company and its short lines of communication, three factors are important in the assessment and evaluation of the internal risk management and control practices and systems at Boskalis: 1. With regard to daily operations, an extensive framework of quality assurance rules, procedures and systems that include clear guidelines for responsibilities, authorization and risk control, forms the backbone of operational risk management and control. The adequacy of this framework is reviewed regularly, also in the light of the increasing diversity of our contracting and project activities, which we undertake in accordance with our strategy. In addition to audits by external agencies, Boskalis also performs regular internal audits under the auspices of the SHE-Q department. Reports of these audits are a regular item on the agenda during meetings of the Board of Management with the business unit managers. 2. The daily management of the Boskalis organization involves clear responsibilities and short, clear lines of command which are defined unambiguously. Both competitively and in project implementation speed, knowledge, and decisiveness are of the essence. Daily management is hands-on. 3. The progress and development of the operating results and the company’s financial position, as well as operational and financial risks, are monitored by means of structured periodical reporting, analysis of the financial results, and performance reviews at Board of Management and senior management levels.
53
RISKS WITH REGARD TO FINANCIAL REPORTING Structure of the financial reporting Financial reporting at Boskalis is structured within a tight framework of budgeting, reporting and forecasting. Reports may be for external or internal use. External reporting consists of an annual report, including financial statements audited by the external auditor, as well as a half-yearly report containing abridged financial information, both consolidated and segmented. The external reports are drawn up in accordance with EU-IFRS on the basis of the internal financial reporting. Internal financial reporting or ‘management reporting’ consists of extensive consolidated quarterly reports dealing with actual developments compared to quarterly (cumulative) budgets. Quarterly forecasts are also drawn up of the annual results, cash flows and balance sheet positions at the end of the financial year. The quarterly budgets are part of the annual group budget, which is set every year by the Supervisory Board and the Board of Management. The internal financial reporting has a layered structure – in accordance with the internal allocation of management responsibilities – with consolidation taking place level by level, starting with the projects, moving on to the business units and divisions and ending with group consolidated reports. Project and contract managers are responsible for budgets, income statements and balance sheets for their projects or contracts, which are drawn up in accordance with applicable guidelines and instructions. In turn, business unit managers are responsible for the financial reports of their business units.
Statement regarding the risks relating to financial reporting In spite of the risk management and control systems that Boskalis has put in place, there can be no absolute certainty that mistakes, losses, fraud or unlawful activities will be prevented. The effectiveness of the internal risk management and control systems has been discussed with the Supervisory Board. No material changes were introduced in the risk management and internal control systems during the course of the year under review. Given the structure and operation of the financial reporting and control systems at Boskalis, the Board of Management is of the opinion that: the internal risk management and control systems provide a reasonable degree of assurance that the financial reporting does not contain any errors of material importance; and the risk management and control systems worked properly during the year under review.
Part of the equity consists of investments in associated companies. Boskalis is represented on the board of those associated companies in which it holds a significant participating interest, and as a result has access to (interim) reporting. The figures of significant holdings are verified by an external auditor.
The structure and quality of the financial accounting and control systems of Boskalis and its group companies are safeguarded by unambiguous and regular internal and external audits. Relevant aspects of the financial accounting and control systems are set out in manuals, guidelines and procedures, all of which are available electronically. Staff is trained in the application of accounting standards, guidelines and procedures. Internal audits to monitor and improve quality and discipline are also conducted on the basis of random and ad hoc investigations (‘financial audits’) that also contain elements of instruction and training. Moreover, the quality of the financial control systems is evaluated regularly in the context of the activities of the external auditors, who report on it in the management letter.
Annual Report 2011 – boskalis
The Board of Management discusses the quarterly reports in formal quarterly meetings with the relevant business unit managers. These meetings are minuted. The consolidated group reports are discussed with the Supervisory Board every quarter.
54
CORPORATE GOVERNANCE
Annual Report 2011 – boskalis
REPORT OF THE BOARD OF MANAGEMENT
The Board of Management and the Supervisory Board are jointly responsible for looking after the interests of our stakeholders.
APPLICATION AT BOSKALIS Boskalis operates a two-tier board model, which means that management and supervision are segregated. The Board of Management is responsible for the day-to-day management of the business, and for setting out and realizing the company’s long-term strategy along with the associated risks, the results and entrepreneurial aspects relevant to the company. The Board of Management is responsible for establishing the company’s objectives, implementing its business policies and for the resulting performance. The Board of Management is accountable to the Supervisory Board and the General Meeting of Shareholders. In performing its tasks, the Board of Management is guided by the interests of the company and its activities, and takes into account any relevant interests of parties involved with the company. The Supervisory Board is responsible for supervising management performance and advising the Board of Management. The Supervisory Board is supported in its work by three so-called core committees: the Audit Committee, the Remuneration Committee and the Selection and Appointment Committee. For a summary of the committees’ activities in 2011 please refer to pages 25 to 28 of this report.
55
Our stakeholders are those groups and individuals that directly or indirectly influence the company’s activities, or are influenced by them. They include the employees, shareholders and other financiers, suppliers, clients, government bodies and the communities in which Boskalis operates. At least one General Meeting of Shareholders takes place every year. Its tasks include the adoption of financial statements and it holds authority with regard to the appointment and dismissal of Supervisory Board members. The interests of employees are promoted by the Works Council, which provides ongoing employee representation as required under the Dutch Works Councils Act. It is the task of the Works Council to ensure that management objectives correspond to those of the employees.
COMPLIANCE Boskalis shares are listed and traded on NYSE Euronext Amsterdam N.V. The Dutch Corporate Governance Code (the ‘Code’) applies to all Dutch companies listed on the stock exchange and comprises a code of conduct for governance best practice. This Code includes both specific principles and best practice provisions, as well as guidelines for their proper supervision. Boskalis subscribes to the notion that a sound and transparent system of checks and balances is key to maintaining confidence in companies operating on the capital market. Boskalis believes clarity and openness in accountability and supervision are the cornerstones of good management and entrepreneurship. As required since the introduction of the Code in 2004, Boskalis published an ‘Apply or Explain’ report that sets out how the principles and best practice provisions are applied at Boskalis. This report is available on the website and copies can also be requested from the company.
Boskalis subscribes to and applies all the principles and best practice provisions contained in the Corporate Governance Code, The general standards and values relating to our business activities with the exception of the following provisions: are set out in the ‘Statement of General Business Principles’ which can be found on the company’s website. In addition, the core In deviation of best practice II.1.1., the chairman of the Board values and rules for safety at work are set out in our safety of Management has been appointed for an indefinite period of program, NINA (No Injuries, No Accidents). The Board of time. This appointment predates the introduction of the CorManagement regularly stresses the importance of complying with porate Governance Code. The contract of employment of this the general business principles and the NINA principles. The member of the Board of Management was also entered into Board of Management also provides employees with the prior to the introduction of the Corporate Governance Code and opportunity to report any alleged irregularities of a general, applies for an indefinite period of time. Boskalis does apply this operational or financial nature to an independent confidential best practice provision to the other members and new members counsellor, without jeopardizing their legal position. of the Board of Management. The contracts of employment of two of the members of the Board of Management deviate from best practice provision II.2.8. The contract of the chairman provides for a severance payment equal to 18 months and the contract of the Chief Financial Officer provides for a 24-month severance payment. Boskalis does apply this best practice provision to the contracts of other members and new members of the Board of Management. The Corporate Governance Declaration can be found on the corporate website www.boskalis.com.
Annual Report 2011 – boskalis
At Boskalis there is close collaboration between the Supervisory Board and its committees, the Board of Management and the stakeholders. The Board of Management and the Supervisory Board are jointly responsible for looking after the interests of our stakeholders, which includes creating shareholder value in the long term.
56
OUTLOOK
Annual Report 2011 – boskalis
REPORT OF THE BOARD OF MANAGEMENT
The financial position of Boskalis is very solid. The capital expenditure for the period 2012-13 is estimated to amount to around EUR 600-700 million. The expectation is that this can be funded from our cash flow. Given the current market conditions we also expect that 2012 will be affected by a slow down on the positive drivers that underpin our strategy. This situation, combined with the project-based nature of a significant part of our activities means that we are currently unable to provide quantitative guidance for the 2012 annual result. We anticipate, however, that we will not be able to match the 2011 result. Based on current insights we do not foresee a materially different market environment in 2012 relative to 2011, but prospects for the medium term are more positive.
STATEMENT OF DIRECTORS’ RESPONSIBILITIES
57
The Board of Management of Royal Boskalis Westminster N.V. hereby declares, in accordance with article 5:25c of the Dutch Financial Supervision Act, that to the best of its knowledge: (1) the financial statements, which have been prepared in accordance with the applicable standards for preparing financial statements and as included on pages 61 to 118 of the Annual Report, provide a true and fair view of the assets, liabilities and financial position as at 31 December 2011 as well as the profit or loss of Royal Boskalis Westminster N.V. and all the business undertakings included in the consolidation; (2) the annual report provides a true and fair view of the condition, the business performance during the financial year of Royal Boskalis Westminster N.V. and the companies associated with it whose details are included in the financial statements, as at the balance sheet date of 31 December 2011; (3) the annual report provides a description of the material risks faced by the company. Papendrecht / Sliedrecht, 14 March 2012
Annual Report 2011 – boskalis
Board of Management dr. P.A.M. Berdowski, chairman T.L. Baartmans J.H. Kamps, CFO
Annual Report 2011 – boskalis
58
SMIT SALVAGE QUICKLY PRESENT AT THE SCENE AFTER COSTA CONCORDIA SHIPWRECK
59
On 13 January 2012, the 290 meter long and 35 meter wide cruise ship Costa Concordia ran aground off the coast of the Italian island of Giglio. SMIT Salvage arrived at the scene the next day and immediately offered its services to aid an efficient emergency response operation. In the days following the disaster the owners and underwriters of the ship awarded SMIT and its Italian partner Tito Neri the contract to remove the oil from the stricken ship and to take measures to prevent environmental damage. Not an easy task, given the size and position of the ship.
At the request of the Italian authorities SMIT took a number of extra precautions. A double inflatable oil boom was positioned around the ship as a floating barrier to prevent oil from spreading in the seawater in the unlikely event of a spill.
case
Before the work could begin, Boskalis conducted a subsea inspection of the conditions of the seabed under the ship as well as the rock formations it was listing against. This was necessary since SMIT needed to determine how stable the ship was before it could start work on pumping off over 2,000 tonnes of fuel divided over 17 bunker tanks.
SMIT used special Hot-Tap technology to remove the oil. The oil was pumped from the ship through a valve placed in the tops of the fuel tanks; at the same time water was let into the bottom of the tanks through another valve. The purpose of this was to replace the oil with water in order to maintain the ship’s stability. A crane barge was moored alongside the cruise liner, supporting the pumping equipment, a steam heating plant and diving equipment. On the other side of the crane barge an oil tanker was positioned with all the equipment needed for the immediate disposal of the oil from the Costa Concordia.
Annual Report 2011 – boskalis
On 28 January everything was in place for the pumping operation to begin. SMIT was ready for the job but adverse weather conditions prevented a swift start. It was not until 13 February that the first oil could be removed in a safe and controlled manner. As this annual report went to press the work had reached a concluding stage.
Annual Report 2011 – boskalis SUMMARY FINANCIAL INFORMATION 2011
60
boskalis Financial statements 2011
61
62
Table of contents Consolidated income statement Consolidated statement of recognized and unrecognized income and expenses Consolidated balance sheet Consolidated statement of cash flows Consolidated statement of changes in equity Explanatory notes to the consolidated financial statements 1. General 2. Compliance with International Financial Reporting Standards 2.1 Compliance statement 2.2 New and revised standards 2.3 New standards and interpretations not yet adopted 3. Principles of financial reporting 3.1 Format and valuation 3.2 Consolidation 3.3 Foreign currencies 3.4 Derivatives and hedging 3.5 Impairment 3.6 Intangible assets 3.7 Property, plant and equipment 3.8 Associated companies 3.9 Non-current receivables 3.10 Inventories 3.11 Due from and due to customers 3.12 Trade and other receivables 3.13 Cash and cash equivalents 3.14 Share capital 3.15 Interest-bearing borrowings 3.16 Employee benefits 3.17 Provisions 3.18 Trade and other payables 3.19 Revenue 3.20 Other income 3.21 Raw materials, consumables, services and subcontracted work 3.22 Personnel expenses 3.23 Lease payments 3.24 Finance income and expenses 3.25 Share in result of associated companies 3.26 Taxation / deferred income tax assets and liabilities 3.27 Profit per share 3.28 Dividends 3.29 Determation of fair value 3.30 Consolidated statement of cash flows 4. Segment reporting 4.1 Operational segments 5. Changes in subsidiaries and acquisition of non-controlling interest 6. Revenue 7. Other income 8. Raw materials, consumables, services and contracted work 9. Personnel expenses 10. Finance income and expenses 11. Taxation 12. Income tax receivable and payable 13. Deferred income tax assets and liabilities 14. Intangible assets 14.1 Goodwill 14.2 Other intangible assets 15. Property, plant and equipment 16. Associated companies 17. Other non-current receivables 18. Inventories
64 65 66 67 70 70 70 70 70 70 70 70 70 71 72 72 73 73 74 74 74 74 74 75 75 75 75 75 76 76 76 76 76 77 77 77 77 77 77 77 77 78 79 80 81 83 83 84 84 84 84 85 86 88 88 89 90 91 92 92
63
19. Due from and due to customers 20. Trade and other receivables 21. Cash and cash equivalents 22. Group equity 22.1 Issued capital and share premium 22.2 Retained earnings 22.3 Dividends 22.4 Earnings per share 22.5 Other reserves 23. Interest-bearing borrowings 24. Employee benefits 24.1 Defined benefit pension schemes 25. Provisions 26. Trade and other payables 27. Financial instruments 27.1 Financial risk management 27.2 On-balance financial instruments and fair value 27.3 Capital management 27.4 Other financial instruments 28. Commitments and contingent liabilities 29. Subsequent events 30. Related parties 30.1 Identity of related parties 30.2 Related party transactions
92 92 93 93 93 93 94 94 94 96 96 97 99 99 100 100 105 106 107 107 108 108 108 111
Company income statement Company balance sheet before profit appropriation Statement of changes in shareholders’ equity Explanatory notes to the company financial statements 1. General 2. Principles of financial reporting 2.1 Accounting policies 2.2 Format 2.3 Investment in Group companies 2.4 Amounts due from Group companies 2.5 Amounts due to Group companies 2.6 Result of Group company 3. Investments in Group companies 4. Issued capital and share premium 5. Other reserves 6. Profit for the year 7. Financial instruments 8. Remuneration of members of the Board of Management and members of the Supervisory Board 9. Auditor remuneration 10. Commitments and contingent liabilities
114 114 115 116 116 116 116 116 116 116 116 116 116 117 117 117 117 118 118 118
Other information Independent auditor’s report
119 120
64
Consolidated income statement
Note
2011
2010
Revenue
[6]
2,801,037
2,674,439
Other income
[7]
8,780
38,289
2,809,817
2,712,728
- 1,594,802
(in € 1,000)
Operating income
Operating expenses
Raw materials, consumables, services and subcontracted work
[8]
- 1,669,675
Personnel expenses
[9]
- 549,661
- 496,452
[14/15]
- 236,388
- 219,604
- 2,455,724
- 2,310,858
354,093
401,870
Depreciation, amortization and impairment losses
Operating result Finance income and expenses
Finance income
[10]
22,987
23,238
Finance expenses
[10]
- 63,355
- 60,074
- 40,368
- 36,836
2,020
24,973
315,745
390,007
- 54,735
- 77,125
261,010
312,882
254,254
310,517
Share in result of associated companies (after taxation)
[16]
Profit before taxation
Taxation
[11]
Net group profit Net group profit attributable to:
Shareholders Non-controlling interests
6,756
2,365
261,010
312,882
[22.4]
102,390,642
99,962,337
Earnings per share
[22.4]
€ 2.48
€ 3.11
Diluted earnings per share
[22.4]
€ 2.48
€ 3.11
Financial statements 2011 boskalis
Average number of shares
The notes on pages 70 to 113 are an integral part of these consolidated financial statements.
Consolidated statement of recognized and unrecognized income and expenses (in € 1,000)
Note
Net group profit for the period
2011
2010
261,010
312,882
65
Unrecognized income and expenses for the period
- 823
37,864
- 58,789
- 28,593
[27.2]
6,074
- 11,554
[13]
10,847
6,624
Unrecognized income and expenses for the period, net of income tax
- 42,691
4,341
Total recognized and unrecognized income and expenses for the period
218,319
317,223
212,528
313,340
5,791
3,883
218,319
317,223
Currency translation differences on foreign operations Actuarial gains and losses and asset limitation on defined benefit pension schemes
[24.1]
Movement in fair value of cash flow hedges Income tax on unrecognized income and expenses
Attributable to:
Shareholders Non-controlling interests
Financial statements 2011 boskalis
Total recognized and unrecognized income and expenses for the period
The notes on pages 70 to 113 are an integral part of these consolidated financial statements.
66
Consolidated balance sheet December 31 (in € 1,000)
Note
2011
2010
Assets Non-current assets
Intangible assets
[14]
595,596
593,677
Property, plant and equipment
[15]
2,206,038
2,178,625
Investments in associated companies
[16]
23,428
20,617
Non-current receivables
[17]
112,064
40,373
Derivatives Deferred income tax assets
[13]
155
106
28,813
18,706
2,966,094
2,852,104
Current assets
Inventories
[18]
97,717
86,906
Due from customers
[19]
234,353
197,170
Trade and other receivables
[20]
949,171
793,339
Derivatives Income tax receivable
[12]
Cash and cash equivalents
[21]
Total assets
7,080
4,930
21,298
23,060
397,957
357,744
1,707,576
1,463,149
4,673,670
4,315,253
Group equity
Issued capital
[22]
82,777
80,779
Share premium
[22]
230,360
231,335
Other reserves
[22]
230,175
150,803
Retained earnings
[22]
1,189,500
1,102,053
1,732,812
1,564,970
14,503
34,324
[22]
1,747,315
1,599,294
Interest-bearing borrowings
[23]
679,696
705,003
Employee benefits
[24]
83,864
35,896
Deferred income tax liabilities
[13]
93,483
104,135
Provisions
[25]
26,996
42,986
Shareholders' equity Non-controlling interests Total group equity Liabilities Non-current liabilities
Derivatives
10,462
21,496
894,501
909,516
Financial statements 2011 boskalis
Current liabilities
Due to customers
[19]
488,881
479,264
Interest-bearing borrowings
[23]
112,572
102,766
Bank overdrafts
[21]
15,364
1,475
Income tax payable
[12]
149,816
163,107
Trade and other payables
[26]
1,233,125
1,022,113
20,853
23,211
11,243
14,507
2,031,854
1,806,443
Total liabilities
2,926,355
2,715,959
Total group equity and liabilities
4,673,670
4,315,253
Derivatives Provisions
The notes on pages 70 to 113 are an integral part of these consolidated financial statements.
[25]
67
Consolidated statement of cash flows 2011
2010
Net group profit
261,010
312,882
Depreciation, amortization and impairment losses
236,388
219,604
Cash flow
497,398
532,486
Finance income and expenses
40,368
36,836
Taxation
54,735
77,125
Results from disposals of property, plant and equipment
- 4,101
- 4,710
5,488
- 21,924
- 20,712
- 15,556
(in € 1,000)
Note
Cash flows from operating activities
Adjustments for:
Movement non-current receivables Movement provisions (including direct equity movements) Movement in inventories Movement trade and other receivables Movement trade and other payables Movement due from and due to customers Result of associated companies Cash generated from operating activities Dividends received
- 4,635
2,028
- 64,014
- 28,394
72,505
89,227
- 14,390
- 43,206
- 2,020
- 24,973
560,622
598,939
729
17,611
8,324
5,094
Interest paid
- 44,578
- 29,975
Income taxes paid
- 75,915
- 64,210
Net cash from operating activities
449,182
527,459
- 293,326
- 329,205
Interest received
Cash flows from investing activities
Purchases of intangible assets and property, plant and equipment, excluding recognized borrowing costs Proceeds from disposals of property, plant and equipment
35,831
38,173
Net investment in group companies, net of cash acquired
- 105,256
- 675,146
Disposal of (a part of) group companies, net of cash disposed and loans issued Net investments in associated companies Net cash used in investing activities
82,953
—
1,772
- 50,383
- 278,026
- 1,016,561
Proceeds from loans
529,088
2,194,756
Repayment of loans
- 607,195
- 1,869,500
- 2,149
- 17,179
Transaction costs relating to the arrangement of credit facilities Net investment in non-controlling interests
- 19,939
—
Dividends paid to the Company's shareholders
- 44,686
- 44,137
Dividends paid to non-controlling interests Net cash used in / from financing activities Net (decrease) / increase in cash and cash equivalents
Net cash and cash equivalents as at January 1
[21]
Net (decrease) / increase in cash and cash equivalents Currency translation differences Movement in net cash and cash equivalents Net cash and cash equivalents as at December 31
The notes on pages 70 to 113 are an integral part of these consolidated financial statements.
[21]
- 5,673
- 2,031
- 150,554
261,909
20,602
- 227,193
356,269
593,489
20,602
- 227,193
5,722
- 10,027
26,324
- 237,220
382,593
356,269
Financial statements 2011 boskalis
Cash flows from financing activities
68
Consolidated statement of changes in equity (in € 1,000) Note
Balance as at January 1, 2011
Noncontrolling interest Total
Total group equity
Issued capital
Share premium
Other reserves
Retained earnings
[22.1]
[22.1]
[22.5]
[22.2]
80,779
231,335
150,803
1,102,053
1,564,970
34,324
1,599,294
—
—
—
254,254
254,254
6,756
261,010
Total recognized and unrecognized income and expenses for the period Net group profit for the period Unrecognized income and expenses for the period
Foreign currency translation differences for foreign operations
—
—
2,373
—
2,373
- 965
1,408
Effective cash flow hedges, after taxation
—
—
5,153
—
5,153
—
5,153
Defined benefit plan actuarial gains (losses) and asset limitation, after taxation
—
—
- 49,252
—
- 49,252
—
- 49,252
Revaluation existing participation prior to business combination with SMIT
—
—
17,316
- 17,316
—
—
—
Movement other legal reserve
—
—
103,782
- 103,782
—
—
—
Total unrecognized income and expenses for the period
—
—
79,372
- 121,098
- 41,726
- 965
- 42,691
Total recognized and unrecognized income and expenses for the period
—
—
79,372
133,156
212,528
5,791
218,319
Transactions with SHAREHOLDERS, RECOGNIZED DIRECTLY IN EQUITY Distributions to shareholders
Cash dividend
—
—
—
- 44,686
- 44,686
- 5,673
- 50,359
Stock dividend
1,998
- 975
—
- 1,023
—
—
—
Movements in interests in subsidiaries
New in consolidation
—
—
—
—
—
6
6
Non-controlling interest in Smit Internationale N.V.
—
—
—
—
—
- 19,945
- 19,945
1,998
- 975
—
- 45,709
- 44,686
- 25,612
- 70,298
82,777
230,360
230,175
1,189,500
1,732,812
14,503
1,747,315
Total transactions with shareholders
Financial statements 2011 boskalis
Balance as at December 31, 2011
The notes on pages 70 to 113 are an integral part of these consolidated financial statements.
69
(in € 1,000) Note
Balance as at January 1, 2010
Noncontrolling interest Total
Total group equity
Issued capital
Share premium
Other reserves
Retained earnings
[22.1]
[22.1]
[22.5]
[22.2]
78,921
232,076
77,181
907,589
1,295,767
9,154
1,304,921
—
—
—
310,517
310,517
2,365
312,882
Total recognized and unrecognized income and expenses for the period Net group profit for the period Untrecognized income and expenses for the period
Foreign currency translation differences for foreign operations
—
—
36,909
—
36,909
1,518
38,427
Effective cash flow hedges, after taxation
—
—
- 10,616
—
- 10,616
—
- 10,616
Defined benefit plan actuarial gains (losses) and asset limitation, after taxation
—
—
- 23,470
—
- 23,470
—
- 23,470
Movement other legal reserve
—
—
70,799
- 70,799
—
—
—
Total unrecognized income and expenses for the period
—
—
73,622
- 70,799
2,823
1,518
4,341
Total recognized and unrecognized income and expenses for the period
—
—
73,622
239,718
313,340
3,883
317,223
Transactions with SHAREHOLDERS, RECOGNIZED DIRECTLY IN EQUITY Distributions to shareholders
Cash dividend
—
—
—
- 44,137
- 44,137
- 2,031
- 46,168
Stock dividend
1,858
- 741
—
- 1,117
—
—
—
Movements in interests in subsidiaries
New in consolidation
—
—
—
—
—
2,750
2,750
Non-controlling interest in Smit Internationale N.V.
—
—
—
—
—
20,568
20,568
1,858
- 741
—
- 45,254
- 44,137
21,287
- 22,850
80,779
231,335
150,803
1,102,053
1,564,970
34,324
1,599,294
Total transactions with shareholders
Financial statements 2011 boskalis
Balance as at December 31, 2010
The notes on pages 70 to 113 are an integral part of these consolidated financial statements.
70
Explanatory notes to the consolidated financial statements 1. General Royal Boskalis Westminster N.V. is a leading global services provider operating in the dredging, maritime infrastructure and maritime services sectors. Royal Boskalis Westminster N.V. (the ‘company’) has its registered office in Sliedrecht, the Netherlands, and its head office is located in Papendrecht, the Netherlands. The company is a public limited company listed on the NYSE Euronext Amsterdam stock exchange. The consolidated financial statements of Royal Boskalis Westminster N.V. for 2011 include the company and group companies (hereinafter referred to jointly as the ‘Group’ and individually as the ‘Group entities’) and the interests of the Group in associated companies and entities over which it has joint control. The consolidated financial statements were prepared by the Board of Management and have been signed on March 14, 2012. The financial statements 2011 will be submitted for approval to the Annual General Meeting of Shareholders of May 10, 2012.
2. Compliance with International Financial Reporting Standards 2.1 Compliance statement
The consolidated financial statements and the accompanying explanatory notes have been prepared in accordance with the International Financial Reporting Standards (IFRS), as adopted by the European Union, and with Part 9 of Book 2 of the Netherlands Civil Code. 2.2 New and revised standards
There are no standards, amendments to standards and interpretations, that are being applied for the first time in 2011 and that have a significant effect on the financial statements.
Financial statements 2011 boskalis
2.3 New standards and interpretations not yet adopted
The following standards, amendments to standards and interpretations, are not effective in 2011 and therefore have not been applied in these consolidated financial statements. Based on the current insights, the Group does not plan to adopt these standards and interpretations early and the extent of the possible impact has not been determined. The most important possible changes for the Group can be can be summarized as follows: The new IAS 19 Employee Benefits includes a number of changes with respect to the recognition, presentation and disclosure, which should make pensionreporting less complex and more comparable. Key changes comprise that the option of applying the “corridor method” is
eliminated, the expected return on plan assets and the interest cost on pensionobligation should be based on the IAS 19-discount rate (which is derived from a high quality corporate bond rate) and the disclosure requirements, mainly related to specific pensionrisks are strongly extended. IFRS 9 Financial instruments: classification and measurement, has an effective date for annual periods starting on or after January 1, 2015 with earlier application being permitted. IFRS 11 Joint arrangements revises the accounting for joint ventures (in the new standard called “joint arrangements”). Most important change is that for joint arrangements the option of applying the “equity” method or proportional consolidation is removed; only the equity method can be applied for joint ventures and joint operations should be consolidated proportionally. IFRS 11 and the amended IAS 28 are effective for annual periods beginning on or after January 1, 2013. IFRS 12 Disclosure of interests in other entities includes the disclosure requirements for subsidiaries, associates and joint arrangements, as well as unconsolidated structured entities. IFRS 12 is effective for annual periods beginning on or after January 1, 2013. IFRS 13 Fair value measurement establishes a framework for measuring fair value and sets out disclosure requirements for fair value measurements, but does not introduce new fair value measurements. The amendments in IAS 1 Presentation of items of other comprehensive income require that an entity presents separately the items of other comprehensive income that would be reclassified to profit or loss in the future from those that would never be reclassified to profit or loss.
3 Principles of financial reporting The principles for financial reporting subsequently disclosed are applied consistently for all periods included in these consolidated financial statements and have been applied consistently by the Group entities. 3.1 Format and valuation
The consolidated financial statements are drawn up in euros, the Group’s functional currency. The consolidated financial statements are based upon historical cost to the extent that IFRS does not prescribe another accounting method for specific items. Preparing financial statements means that estimates and assumptions made by the management partly determine the recognized amounts under assets, liabilities, revenues and costs. The estimates and assumptions are mainly related to the measurement of intangible assets (including goodwill), property, plant and equipment, results on completion of work in progress, pension liabilities, taxa-
71
3.2 Consolidation 3.2.1. Business combinations and acquisitions of non-controlling interests
Business combinations are accounted for using the acquisition method as at the acquisition date, which is the date on which control is transferred to the Group. Control is the power to govern the financial and operating policies of an entity so as to obtain benefits from its activities. In assessing control, the Group takes into consideration potential voting rights that currently are exercisable. The Group measures goodwill at the acquisition date as: the fair value of the consideration transferred; plus the recognized amount of any non-controlling interests in the acquiree; plus if the business combination is achieved in stages, the fair value of the existing equity interest in the acquiree; less the net recognized amount (generally fair value) of the identifiable assets acquired and liabilities assumed. When the excess is negative, a bargain purchase gain is recognised immediately in profit or loss. The consideration transferred does not include amounts related to the settlement of preexisting relationships. Such amounts are recognised in profit or loss. Costs related to the acquisition, other than those associated with the issue of debt or equity securities, that the Group incurs in connection with a business combination are expensed as incurred. Any contingent consideration payable is recognised at fair value at the acquisition date. If the contingent consideration is classified as equity, it is not remeasured and settlement is accounted for within equity. Otherwise, subsequent changes to the fair value of the contingent consideration are recognised in profit or loss.
Accounting for acquisitions of non-controlling interests
Acquisitions of non-controlling interests are accounted for as transactions with owners in their capacity as owners and therefore no goodwill is recognised as a result of such transactions. The adjustments to non-controlling interests are based on a proportionate amount of the net assets of the subsidiary. 3.2.2 Group companies
Group companies are included in the consolidation for 100% on the basis of existing control, taking into account any minority interests. The financial statements of Group companies are included in the consolidated financial statements from the date that control commences until the date that control ceases. The accounting policies of Group companies have been changed when necessary to align them with the policies adopted by the Group. On the loss of control, the Group derecognises the assets and liabilities of the subsidiary, any non-controlling interests and the other components of equity related to the subsidiary. Any surplus or deficit arising on the loss of control is recognised in profit or loss. If the Group retains any interest in the previous subsidiary, then such interest is measured at fair value at the date that control is lost. Subsequently it is accounted for as a joint venture or as an associated company depending on the level and nature of influence retained. 3.2.3 Joint ventures
Joint ventures are those entities over which the Group has joint control, whereby this control has been laid down in a contract and strategic decisions on financial and operational policy are taken by unanimous agreement. Joint ventures, both strategic alliances and contractual project-driven construction consortiums, are included in the consolidation on a proportional basis in accordance with the share in joint control. Amounts receivable from and payable to projectdriven construction consortiums are eliminated in the consolidation. Elimination differences as a result of imbalances between partners in current account relation with projectdriven construction consortiums, for example timing differences in supply, are recognized in the consolidated balance sheet under other receivables or other creditors. 3.2.4 Associated companies
Shareholdings that are not eligible for consolidation based on control, but where there is significant influence on the financial and operating policy, are recognized under associated companies. Significant influence is presumed to exist when the Group holds 20 percent or more of the voting power of another entity. The consolidated financial statements include the Group’s share in the result of associated companies, after adjustments to align the accounting policies with those of the Group, from the date that significant influence commences until the date that significant influence ceases (see note 3.8).
Financial statements 2011 boskalis
tion, provisions and financial instruments. Judgements made by management within the application of IFRS with an material effect on the financial statements are the qualifications of investments as Group companies, joint ventures or associated companies. Details are incorporated in the explanatory notes to these items. Next to the elements already explained in the explanantory notes to the financial statements, there are no other critical valuation judgements in the application of the principles that need further explanation. The estimates made and the related assumptions are based on management’s experience and understanding and the development of external factors that can be considered reasonable under the given circumstances. Estimates and assumptions are subject to alterations as a result of changes to facts and understanding and may have different outcomes per reporting period. Any differences are recognized in the balance sheet or income statement, depending on the nature of the item. The actual results may deviate from results reported previously on the basis of estimates and assumptions. Unless stated otherwise, all amounts in the notes in these financial statements are stated in thousands of euros.
72
3.2.5 Elimination of transactions upon consolidation
Intragroup receivables and payables, as well as intragroup transactions and finance income and expenses and unrealized results within the Group and with associated companies and joint ventures, are eliminated in preparing the consolidated financial statements to the extent of the Group’s share in the entity.
flow hedge of a forecast transaction, the transaction should be highly probable to occur and should present an exposure to variations in cash flows that could ultimately affect reported net income.
The application of hedge accounting means that movements in the market value of cash flow hedges not yet settled – including results realized on the “rolling forward” of existing hedges as a result of differences between the duration of the hedges concerned and the underlying cash flows – will be 3.3 Foreign currencies directly added or charged to the hedging reserve in group The assets and liabilities of foreign Group companies and equity, taking taxation into account. If a cash flow hedge joint ventures that are denominated in functional currencies added or charged to the group equity either expires, is closed other than the euro have been translated at the exchange or is settled, or the hedge relation with the underlying cash rates as at the end of the reporting period. The income statement items of the foreign Group companies and joint ventures flows can no longer be considered effective, the accumulated result will continue to be recognized in group equity as long concerned have been translated at average exchange rates, which approximate the applicable exchange rates at transac- as the underlying cash flow is still expected to take place. tion settlement date. Resulting currency translation differences When the underlying cash flow actually takes place, the accumulated result is included directly in the income statement. are added or charged directly to the currency translation reserve in group equity. Exchange rate differences as a result Movements in the market value of cash flow hedges to which no hedge accounting is applied (ineffective cash flow hedges of operational transactions are included in the consolidated and the ineffective portion of effective cash flow hedges) are income statement of the reporting period. At the end of each included in the income statement for the reporting period. reporting period, monetary items denominated in foreign Results from settled effective cash flow hedges and the movecurrencies are translated at the rates prevailing at that date. ments in the market value of ineffective cash flow hedges insoThe foreign currency gain or loss on monetary items is the far these relate to non-current receivables, loans and other difference between amortized cost in the functional currency at the beginning of the year, adjusted for effective interest and borrowings are recognized as finance income and finance expenses and otherwise in the related items within operating payments during the year, and the amortized cost in foreign result. The purchase or sale of financial instruments is genercurrency translated at the exchange rate at the end of the year. Non-monetary items that are measured in terms of histor- ally recorded at transaction rate. Derivatives are stated at fair value; attributable transaction costs are recognized in profit ical cost in a foreign currency are translated using the exchange rate at the date of the transaction. Foreign currency or loss as incurred. Subsequent to initial recognition, derivatives are measured at fair value, and changes therein are differences on non-current receivables, loans and other borrowings are recognized as finance income and expenses; accounted for as described. other foreign currency differences as a result of transactions are recognized in the related items within the operating result. 3.4 Derivatives and hedging
Financial statements 2011 boskalis
It is the policy of the Group to use cash flow hedges to cover all operational currency risks that mainly relate to future cash flows from contracts that are highly probable and that are denominated in currencies other than the relevant functional currency. Fuel price risks and interest rate risks in future cash flows can be hedged from time to time using specific derivatives. Hedge accounting is applied to the majority of cash flow hedges as follows. On initial designation of the hedge, the Group formally documents the relationship between the hedging instrument(s) and hedged item(s), including the risk management objectives and strategy in undertaking the hedge transaction, together with the methods that will be used to assess the effectiveness of the hedging relationship. The Group makes an assessment, both at the inception of the hedge relationship as well as on an ongoing basis, whether the hedging instruments are expected to be “effective” in offsetting the changes in the fair value or cash flows of the respective hedged items during the period for which the hedge is designated, and whether the actual results of each hedge are within a range of 80 - 125 percent. For a cash
73
3.5 Impairment
The book value of the assets of the Group, excluding inventories, assets arising from employee benefits and deferred income tax assets is reviewed at each balance sheet date to determine whether there is any indication of impairment. If any such indication exists, an estimate of the realizable amount of the asset is made. For goodwill, assets with an indefinite useful life, the realizable amount is estimated annually. An impairment loss is recognized when the book value of an asset or its cash-generating unit to which it belongs exceeds its realizable amount. Impairment losses are recognized in the income statement. Impairment losses recognized in respect of cash generating units are allocated first to reduce the book value of any cashgenerating units (or groups of units) goodwill and then proportionally deducted from the book value of the assets of the unit (or group of units). The realizable amount of receivables accounted for at amortized cost is calculated as the present value of expected future cash flows, discounted at the effective interest rate. For the other assets or cash generating units, the realizable amount equals the fair value less costs to sell or value, whichever is higher. In determining the value, the present value of estimated future cash flows is calculated using a discount rate that reflects current market assessments of the time value of money and the risks specific to the asset. For floating and other construction material the discount rate takes into account risks to the extent they have not already been included in the estimated future cash flows.
representing the lowest level within the Group at which the goodwill is monitored for internal management purposes, which does not exceed the level of the Group’s operating units. Goodwill and other intangible assets are capitalized net of accumulated amortization and accumulated impairment losses. Goodwill and intangible assets with an infinite useful life are not systematically amortized, but are tested for impairment every year or in case of an indication for impairment (see note 3.5). Negative goodwill that may arise upon acquisition is added directly to the income statement. In respect of associated companies, the book value of goodwill is included in the book value of the investment. Other intangible assets are capitalized only when it is probable that future economic benefits embodied in an asset, will flow to the Group and the cost of the asset can be reliably measured. Other intangible assets with a finite useful life are stated at cost less accumulated amortization and accumulated impairment losses. Amortization of trademarks valued at acquisition takes place over four years, the amortization of customer portfolios and contracts valued at acquisition takes place over seven to thirteen years. Expenditure on research activities, undertaken with the prospect of gaining new scientific or technical knowledge and understanding, is expensed as incurred. Development expenditure is capitalized when material. Development activities are particularly related to investments in dredging equipment. The limited costs for research and development are by their nature directly charged to the income statement.
In respect of goodwill no impairment losses are reversed. An impairment loss in respect of an receivable account for at amortized cost is reversed if the reversal can be related objectively to an event occurring after the impairment loss was recorded. For other assets, impairment losses are reversed if the estimates used to determine the realizable amount give cause to do so, but only to the extent that the book value of the asset does not exceed the book value net of depreciation or amortization that would have applied if no impairment loss had been recognized. 3.6 Intangible assets
Goodwill arises upon acquiring Group companies, joint ventures and associated companies and is calculated as the difference between the acquisition price and the fair value of the assets and liabilities acquired, according to the accounting principles of Royal Boskalis Westminster N.V. The goodwill has been allocated to the cash generating unit
Financial statements 2011 boskalis
Indications of impairment of floating and other construction material are based on long-term expectations for the utilization of equipment or of interchangeable equipment. If there is any indication of impairment, the realizable value of the asset concerned is determined on the basis of the net realizable value or present value of the estimated future cash flows over the remaining useful life of the equipment from the utilization of the relevant equipment or group of interchangeable equipment.
74
3.7 Property, plant and equipment
3.8 Associated companies
Property, plant and equipment are stated at cost price less accumulated depreciation calculated from the date of commissioning and accumulated impairment losses. The cost price is based on the purchase price and / or the internally generated cost based on directly attributable expenses The depreciation, allowing for an assumed residual value, is calculated over the estimated remaining useful lives assigned to the various categories of assets. Modifications and capacity enhancing investments are also capitalized at cost and amortized over the remaining life of the asset. Property, plant and equipment under construction are included in the balance sheet on the basis of installments paid, including interest during construction. Where property, plant and equipment consist of components with different useful lives, they are accounted for as separate items.
Associated companies are initially recognized at cost including the goodwill determined at acquisition date. Subsequently accounted companies are accounted for using the equity method, adjusted for differences with the accounting principles of the Group, less any accumulated impairment. When the Group’s share of losses exceeds the book value of the associated company, the book value is reduced to zero and recognition of further losses is discontinued except to the extent that the Group has incurred legal or constructive obligations or made payments on behalf of the associated company.
Buildings are depreciated over periods ranging from ten to fifty years. The depreciation periods of the majority floating and other construction materials ranges from ten to twenty years. Furnitures and other fixed assets are depreciated over a period between three and ten years. Land is not depreciated. The wear of dredging equipment is highly dependent on unpredictable project-specific combinations of soil conditions, material to be processed, maritime circumstances, and the intensity of the deployment of the equipment. As a result of this erratic and time-independent patterns, the maintenance and repair expenses for upkeep the assets are charged to the income statement. In exceptional cases, maintenance and repair expenses are eligible for capitalization and linear depreciation. Upon its disposal the revaluation surplus of an item of property, plant and equipment is transferred from the revaluation reserve to the retained earnings.
Financial statements 2011 boskalis
Methods for depreciation, useful life and residual value are reassessed at the end of each financial year and amended if necessary. Leases in terms of which the Group assumes substantially all the risks and rewards of ownership are classified as finance leases. Upon initial recognition the leased asset is measured at an amount equal to the lower of its fair value and the present value of the minimum lease payments. Subsequent to initial recognition, the asset is accounted for in accordance with the accounting policy applicable to that asset. Other leases are operating leases and are not recognised in the Group’s consolidated balance sheet.
3.9 Non-current receivables
The non-current receivables are mainly held on a long-term basis and/or until maturity and are carried at amortized cost. Accumulated impairment losses are deducted from the book value. 3.10 Inventories
Inventories, which mainly consist of fuel, auxiliary materials and spare parts, are stated at the lower of cost and net realizable value. Net realizable value is the estimated selling price in the ordinary course of business, less the estimated costs of selling. 3.11 Due from and due to customers
Due from and due to customers concerns the gross amount yet to be charged which is expected to be received from customers for contractual work done up to the reporting date (hereinafter: “work in progress”) and services rendered (mainly salvage work). Work in progress is valued at the cost price of the work done, plus a part of the expected results upon completion of the project in proportion to the progress made and less progress billings, advances and possible provisions for losses. Provisions are recognized for expected losses on work in progress as soon as they are foreseen, and deducted from the cost price; if necessary, any profits already recognized are reversed. The cost price includes project costs, consisting of payroll costs, materials, costs of subcontracted work, rental charges and maintenance costs for the equipment used and other project costs. The rates used are based on the expected average occupation in the long run. The progress of a project is determined on the basis of the cost of the work done in relation to the expected cost price of the project as a whole. Profits are not recognized unless a reliable estimate can be made of the result on completion of the project. The balance of the value of work in progress, progress billings and advance payments is determined per project. For projects where the progress billings and advance payments exceed the value of work in progress, the balance is recognized under current liabilities instead of under current assets. The respective balance sheet items are “due from customers for work in progress” and “due to customers”. Salvage work that is completed at the balance sheet date, but for which the proceeds are not yet finally determined between parties, is recognized at expected proceeds taking into account the estimation uncertainty less progress billings and advances. If the revenue of a completed salvage contract cannot be estimated reliably, revenue is recognized to the
75
3.12 Trade and other receivables
Trade and other receivables are stated initially at fair value and subsequently at amortized cost less accumulated impairment losses, such as doubtful debts. Amortized cost is determined using the effective interest rate. 3.13 Cash and cash equivalents
Cash and cash equivalents consist of cash and bank balances and deposits with terms of no more than three months. The explanatory notes disclose the extent to which cash and cash equivalents are not freely available as a result of transfer restrictions, joint control or other legal restrictions. Bank overdrafts are included as a component of cash and cash equivalents for the purpose of the consolidated statement of cash flows. 3.14 Share capital
Ordinary shares are classified as equity. Incremental costs directly attributable to the issue of ordinary shares are recognized as a deduction from equity, net of any tax effects. 3.15 Interest-bearing borrowings
Interest-bearing borrowings are liabilities to financial institutions. At initial recognition, interest-bearing borrowings are stated at fair value less transaction costs. Subsequently, interest-bearing borrowings are stated at amortized cost with any difference between cost and redemption value being recognized in the income statement over the period of the borrowings on an effective interest basis. 3.16 Employee benefits
Defined contribution pension schemes A defined contribution pension scheme is a post-employment benefit scheme under which an entity pays fixed contributions into a separate entity. The entity will have no legal or constructive obligation to pay further amounts if the pension fund has insufficient funds to pay employee benefits in connection with services rendered by the employee in the current of prior periods. Obligations for contributions to defined contribution pension schemes are recognized as an employee benefit expense as part of the personnel expenses in the income statement when they are due. Prepaid contributions are recognized as an asset to the extent that a cash refund or a reduction in future payment is available. Contributions to a defined contribution pension sheme payable more than twelve months after the period during which the employee rendered the services, are discounted. Defined benefit pension schemes A defined benefit pension scheme is every post-employment benefit scheme other than a defined contribution scheme. For each separate defined benefit pension scheme, the net asset or liability is determined as the balance of the discounted value of the future payments to employees and former employees, less the fair value of plan assets. The calculations are done by qualified actuaries using the projected unit
credit method. The discount rate equals the yield on high quality corporate bonds as at the balance sheet date, with the period to maturity of the bonds approximating the duration of the liability. If the calculation results in a positive balance for the group, the asset is included up to an amount equal to any unrecognized past service pension costs and the discounted value of economic benefits in the form of possible future refunds or lower future pension premiums from the fund. In calculating the discounted value of economic benefits, the lowest possible financing obligations are taken into account as applicable to the individual schemes in force within the group. An economic benefit is receivable by the Group if it can be realized within the period to maturity of the scheme or upon settlement of the scheme’s obligations. Actuarial gains and losses, including any movements in limitations on the net pension assets, are recognized in the unrecognized results within the Consolidated statement of recognized and unrecognized income and expenses. Past service costs are charged to the income statement on a straight-line basis over the average period until the benefits become vested, insofar as the benefits are not granted unconditionally. Short-term employee benefits Short-term employee benefit obligations are measured on an undiscounted basis and are expensed as the related service is provided. A liability is recognized for the amount expected to be paid under short-term cash bonus or profit-sharing plans if the Group has a present legal or constructive obligation to pay this amount as a result of past services provided by the employee, and the obligation can be estimated reliably. Other long-term employee benefits The other long-term employee benefits consist mainly of jubilee benefits. The calculation of these liabilities is executed according to the ‘projected unit method’ using the actuarial assumptions for the predominant defined benefit scheme. Share-based remuneration plans Member of the Board of Management are granted a bonus scheme that is based on the development of the share price, whereby the bonus is distributed in cash. The fair value of the amount payable over the year, is recognised as personnel expenses in the income statement, with a corresponding increase in liabilities. The liability is remeasured each reporting date and at settlement date. Any changes in the fair value of the liability are recognised as personnel expenses in the income statement.
Financial statements 2011 boskalis
maximum of the extent of the recognized expenses. For expected losses on salvage work, provisions are recognized as soon as they are foreseen.
76
3.17 Provisions
Provisions are determined on the basis of estimates of future outflows of economic benefits relating to operational activities for legal or constructive obligations of an uncertain size or with an uncertain settlement date that arise from past events and for which a reliable estimate can be made. Provisions are discounted insofar as the difference between the discounted value and nominal value is material. Provisions, if applicable, relate to reorganization, warranties, provisions for unfavarouble contracts and onerous contracts, legal proceedings and submitted claims. Provisions for reorganization costs are recognized when a detailed and formal plan is announced at balance sheet date to all those concerned or when the execution of the plan has commenced. Provisions for warranties are recognized for warranty claims relating to completed projects with agreed warranty periods applying to some of the consolidated/ proportionally consolidated entities. The book value of these provisions is based on common practice in the industry and the company’s history of warranty claims over the past ten years for relevant projects. A provision for onerous contracts is recognized when the expected benefits to be derived by the Group form a contract are lower than the unavoidable cost of meeting its obligations under the contract. In accordance with the Group’s policy and applicable legal requirements, a provision for site restoration in respect of contaminated land, and the related expenses, is recognized when the land is contaminated. 3.18 Trade and other payables
Trade and other payables are recognized initially at fair value and subsequently at (amortized) cost. Insofar as the difference between the discounted and nominal value is not material, trade and other payables are stated at cost.
Financial statements 2011 boskalis
3.19 Revenue
Revenu of the operational segments Dredging & Earthmoving and Maritime Infrastructure mainly consists of the cost price of the work done during the reporting period, plus a part of the expected results upon completion of the project in proportion to the progress made during the reporting period, and including and/or deducting the provisions recognized and/ or used and released during the reporting period for expected losses. The applied “percentage-of-completion” method is, by its nature, based on an estimation process. Revenue also includes services rendered to third parties during the reporting period. The revenue from services relates in particular to hire or to make available equipment and/or personnel and this revenue is recognized in the income statement in proportion to the stage of completion of the work performed at the reporting date. The stage of completion is determined based on assessments of the work performed. Revenue from salvage work that is completed at the balance sheet date (part of the operational segment Salvage, Transport & Heavy Lift), but for which the proceeds are not finally determined between parties, is recognized at
expected proceeds taking into account the estimation uncertainty. When it is uncertain whether the economic benefits of work done or services rendered will flow to the Group, the relevant revenue is not recognized. Revenue does not include any direct taxes. 3.20 Other income
Other income mainly consists of book profits from disposals and insurance results. 3.21 Raw materials, consumables, services and contracted work
Raw materials, consumables, services and contracted work consist of the cost price of the work done during the reporting period, excluding personnel expenses, amortization and depreciation. This item also includes among others equipment utilization costs, cost of operational leases, general overhead costs, external costs for research and development where not capitalized, currency translation differences, fair value changes of derivatives and other results/late results.
77
3.22 Personnel expenses
Personnel expenses consist of wages and salaries for own personnel and the related social security charges and pension costs, including paid and accrued contributions for defined pension contribution plans and the movement in the assets and liabilities from defined benefit plans, excluding actuarial gains and losses and the limitation on net pension plan assets added or charged directly to group equity. 3.23 Lease payments
Payments made under operating leases are recognised in profit or loss on a straight-line basis over the term of the lease. Lease incentives received are recognised as an integral part of the total lease expense, over the term of the lease. Minimum lease payments made under finance leases are apportioned between the finance expense and the reduction of the outstanding liability. The finance expense is allocated to each period during the lease term so as to produce a constant periodic rate of interest on the remaining balance of the liability. Contingent lease payments are accounted for by revising the minimum lease payments over the remaining term of the lease when the lease adjustment is confirmed. 3.24 Finance income and expenses
Finance income comprises interest received and receivable from third parties, currency gains and gains on financial instruments to hedge risks of which the results are recognized through the finance income and expenses. Interest income is recognized in the income statement as it accrues, using the effective interest rate method.
relates to items directly recognized in equity, in which case taxation is included in equity. Temporary differences are accounted for in deferred tax assets and/or deferred tax liabilities. Deferred tax assets are only recognized to the extent that it is probable that taxable profit will be available for realization in the foreseeable future. Deferred tax assets are reviewed at each reporting date and are reduced to the extent that it is no longer probable that the related tax benefit will be realized. Deferred tax assets and liabilities are offset if there is a legally enforceable right to offset tax liabilities and assets, and they relate to income taxes levied by the same tax authority on the same taxable entity, or on different tax entities, but they intend to settle tax liabilities and assets on a net basis or their tax assets and liabilities will be realized simultaneously. Deferred income tax assets and liabilities are recognized at norminal value. Additional income taxes that arise from the distribution of dividends are recognized at the same time that the liability to pay the related dividend is recognized. 3.27 Profit per share
The Group discloses profit per ordinary share as well as diluted profit per ordinary share. The net profit per ordinary share is calculated based on the result attributable to the Group’s shareholders divided by the calculated average of the number of issued ordinary shares during the reporting period. In calculating the dilluted profit per share the result attributable to the Group’s shareholders and the calculated average number of issued ordinary shares are adjusted for all potentially diluting effects for ordinary shares. 3.28 Dividends
Borrowing costs not directly attributable to the acquisition, construction or production of a qualifying asset are recognized in the income statement. 3.25 Share in result of associated companies
Share in result of associated companies comprises the share in the results after taxation of the participating interests not included in the consolidation and, if applicable, (the reversal of) impairment losses recognized in the reporting period.
Dividends are recognized as a liability in the period in which they are declared. 3.29 Determation of fair value
A number of the Group’s accounting policies and disclosures require the determination of fair value, for both financial and non-financial assets and liabilities. Fair values have been determined for measurement and/or disclosure purposes based on the following methods: Property, plant and equipment The fair value of property, plant and equipment recognized as a result of a business combination is based on market values. The market value of property is the estimated amount for which a property could be exchanged on the date of valuation between a willing buyer and a willing seller in an arm’s length transaction after proper marketing wherein the parties had each acted knowledgeably, prudently and without compulsion.
3.26 Taxation / deferred income tax assets and liabilities
Taxation is calculated on the basis of the result before taxation for the reporting period, taking into account the applicable tax provisions and tax rates, and also includes adjustments on taxation from previous reporting periods and movements in deferred taxes recognized in the reporting period. Taxation is included in the income statement unless it
Intangible assets The fair value of other intangible assets recorded as a result of a business combination, is based on the discounted cash flows expected to be derived from the use and eventual sale of the assets.
Financial statements 2011 boskalis
Finance costs include interest paid and payable to third parties, which are allocated to reporting using the effective interest method, currency losses, arrangement fees, and losses on financial instruments used to hedge risks of which the results are recognized through the finance income and expenses. The interest component of financial lease payments is recognized in the income statement using the effective interest rate method.
78
Trade and other receivables The fair value of trade and other receivables, exept due from customers, is estimated as the present value of future cash flows, discounted at the market rate of interest at the reporting date. Share-based payment transactions The fair value is determined based on quoted prices. Derivatives The fair value of derivatives is based on the estimated amount to be paid or received for a settlement of the contract as at reporting date taking into account the actual interest rate en and the credit rating of the counterparty. These fair value is based on broker quotes. Those quotes are tested for reasonableness by discounting estimated future cash flows based on the terms and maturity of each contract and using market interest rates for a similar instrument at the measurement date. Non-derivative financial liabilities Fair value, which is determined for disclosure purposes, is calculated based on the present value of future principal and interest cash flows, discounted at the market rate of interest at the reporting date. 3.30 Consolidated statement of cash flows
Financial statements 2011 boskalis
The consolidated statement of cash flows is drawn up using the indirect method. Cash is defined as cash and cash equivalents including bank overdrafts as presented in the explanatory notes to the cash and cash equivalents and the interest-bearing borrowings. Cash flows are presented separately in the statement of cash flows as cash flows from operating activities, investing activities and financing activities.
79
4. Segment reporting The Group recognizes five operational segments which, as described below, constitute the strategic business units of the Group. These strategic business units offer different products and services and are managed separately because they require different strategies. Each of the strategic business units is reviewed by the Board of Management based on internal management reporting at least once every quarter. The following is a brief summary of the activities of the operational segments: Dredging & earthmoving The main operational segment is Dredging & earthmoving, which also includes port development, pipeline intervention activities, land reclamation, and coastal and riverbank protection. This segment is active around the world and can be divided into home markets (inside and outside Europe), international project markets and specialist niche markets. MNO Vervat B.V. (“MNO Vervat”) is acquired in December 2011 and is yet recorded in the operational segment Dredging & Earthmoving. Salvage, Transport & Heavy Lift This operational segment provides transport services with an array of different seaworthy transport vessels, some of which are self-propelled. With its specialist technical know-how, Heavy Lift carries out specialist activities around the world using floating sheerlegs. Marine Project operations are included in this segment (including various types of transport, hoisting and installation activities carried out offshore) and Subsea (underwater activities with divers and remote control equipment). Finally, this segment also includes the salvage activities, consisting of providing wreck removal and emergency response services. Harbour Towage The third operational segment in which the Group operates is Harbour Towage. The activities concern assisting incoming and departing seagoing vessels and other vessels, including large container ships, roll-on roll-off ships, tankers carrying oil or chemicals, other bulk carriers and cargo ships, as well as offshore oil and gas drilling platforms. Terminal Services The fourth operational segment in which the Group operates is Terminal Services. Within this segment the company is one of the world’s leading suppliers of maritime and terminal services to the oil and gas industry with both its own terminal services and through a 50% interest in Lamnalco. As from the sale of the SMIT terminal business to Lamnalco in the fourth quarter, this segment mainly comprises of the 50% interest in Lamnalco. Maritime Infrastructure The fifth operational segment is Maritime Infrastructure. The Group is involved in this segment through its 40% interest in Archirodon, a leading contractor in this sector.
Financial statements 2011 boskalis
The operational segments are monitored based on the segment result before finance income and expenses and taxation. The segment result is used for performance measurement of operational segments, both between segments and compared to other companies in the same industries. Inter-operational segment services, if any, take place at arm’s length basis. In the reporting period there were no material inter-operational segment services.
80
4.1 OPERATIONAL SEGMENTS
2011 Revenue Segment result
Maritime infraHolding & structure eliminations
Dredging & earthmoving
Salvage, Transport & Heavy Lift
Harbour Towage
Terminal services
1,835,386
375,949
233,331
155,690
196,568
4,113
2,801,037
266,930
43,187
29,360
24,977
30,364
- 40,725
354,093
- 322
1,161
- 27
1,208
—
—
354,093
Operating result Share in result of associated companies
Group
2,020
Non-allocated finance income and expenses
- 40,368
Non-allocated taxation
- 54,735
Net group profit
261,010
Segment assets Investments in associated companies
2,351,336
776,393
838,069
495,089
164,840
- 32,831
4,592,896
9,354
954
9,123
3,541
—
456
23,428 57,346
Non-allocated assets
4,673,670
Total assets Segment liabilities
1,564,915
200,940
111,856
89,114
56,656
- 179,372
1,844,109
Non-allocated liabilities
1,082,246
Total liabilities
2,926,355
Investments in property, plant and equipment Depreciation on property, plant and equipment Amortisation on intangible assets Impairment losses on property, plant and equipment
151,351
56,712
32,379
27,489
13,892
10,072
291,895
96,317
41,303
40,751
27,705
—
1,225
4,564
2,123
11,963
1,079
219,118
—
2,927
- 759
7,190
—
—
10,839
—
—
6,431 236,388
Maritime infraHolding & structure eliminations
2010
Dredging & earthmoving
Salvage, Transport & Heavy Lift
Harbour Towage
Terminal services
Revenue
1,801,082
296,533
155,451
147,543
264,690
9,140
2,674,439
320,468
42,986
23,177
22,340
28,851
- 35,952
401,870
3,475
323
74
227
—
20,874
Segment result Operating result Share in result of associated companies
401,870
Non-allocated finance income and expenses
24,973 - 36,836
Non-allocated taxation
- 77,125
Net group profit
312,882
Segment assets Investments in associated companies
2,145,717
790,357
765,090
533,891
220,623
- 207,842
4,247,836
8,002
1,851
8,121
2,187
—
456
20,617 46,800
Non-allocated assets Total assets Segment liabilities
Financial statements 2011 boskalis
Group
4,315,253 972,255
207,923
359,246
65,881
114,774
- 125,313
1,594,766
Non-allocated liabilities
1,121,193
Total liabilities
2,715,959
Investments in property, plant and equipment
183,856
46,902
20,906
41,616
6,684
Depreciation on property, plant and equipment
103,371
31,964
27,608
22,861
—
1,138
2,296
2,238
8,729
—
—
—
Amortisation on intangible assets Impairment losses on property, plant and equipment
30,383
330,347
18,006
915
204,725
—
478
6,150
—
—
8,729 219,604
The non-allocated assets comprise deferred tax assets, income tax receivable and derivatives. The nonallocated liabilities comprise deferred tax liabilities, income tax payable, derivatives and interest-bearing borrowings.
81
5. Changes in subsidiaries and acquisition of non-controlling interest 5.1 Business combination Rebras
On 3 March 2011 the Group obtained control of Rebras Rebocadores do Brasil S.A. (“Rebras”) after acquiring the remaining 50% of the outstanding shares and voting rights. After this acquistion, the participation amounts to 100%. Rebras is a Brazilian maritime services provider in the operational segment Harbour Towage. The main customer groups are in the sectors of shipping companies, shipping agents and the oil and gas industry. Gaining control over Rebras allows the Group to offer the full service concept in Brazil and to support other group companies in carrying out assignments in Brazil. Also Rebras can be further integrated in the operational segment Harbour Towage. During 2011 Rebras contributed € 41.6 million to Group revenue and € 0.1 million negative to the net group profit after deduction of unrecognized currency exchange losses regarding US dollar denominated financing amounting to € 4.7 million. Consideration transferred and transactions related to the acquisition The consideration of the purchase of the 50% in Rebras amounts € 27 million (US dollar 38 million) in cash. There were no material expenses related to this transaction. Identifiable assets acquired and liabilities assumed (as at acquisiton date) (in € 1,000)
Property, plant & equipment
99,746
Stocks Trade and other receivables Cash, cash equivalents and bank overdrafts Loans and other financial obligations
779 5,704 4,097 - 59,091
Provisions
- 4,100
Deferred tax liabilities
- 5,986
Trade and other payables Balance of identifiable assets and liabilities
- 4,343 36,806
At acquisition date trade and other receivables consisted of a gross amount of contractual obligations of € 5.9 million, of which an amount of € 0.2 million was deemed impaired. Goodwill (in € 1,000)
Total consideration paid
26,967
Fair value of existing shareholding in Rebras
18,403 45,370
Goodwill
36,806 8,564
Goodwill recognized as a result of the acquisition is mainly related to the synergies which are expected to result from the integration of the company into the Group’s existing activities. The goodwill recognized is for the majority expected to be tax deductible. The revaluation of the existing participation of the Group in Rebras did not lead to material bookresults. The fair value adjustments of the existing investment are recorded as an adjustment (€ 3.6 million) on the provisional goodwill amount which was recognized with the acquisition of SMIT in 2010. 5.2 Business combination MNO vervat
On 14 December 2011 the Group obtained control of MNO Vervat after acquiring all outstanding shares and voting rights. MNO Vervat holds a leading position in the Dutch civil infrastructure market and is specialized in road construction, concrete and other civil construction work mainly in the Netherlands and in Suriname. The main clients comprise (semi) governmental organisations. Through the acquisition of MNO Vervat, Boskalis strengthens the civil infra competences and activities on national and international level.
Financial statements 2011 boskalis
Minus: balance of identifiable assets and liabilities
82
During 2011 MNO Vervat contributed € 12.1 million to Group revenue and € 0.1 million to the net group profit (excluding costs related to the acquisition). If the acquisition had taken place at the start of 2011, revenue for the reporting period would have totaled € 3,090 million and consolidated net group profit would have been € 264.4 million. In determining these amounts the same fair value adjustments as at the date of the acquisition were assumed. Consideration transferred and transactions related to the acquisition The purchase of the 100% in MNO Vervat amounts € 77.9 million in cash. The Group incurred acquisition-related expenses of € 0.3 million in connection with the costs of external advisors, due diligence and other expenses which are recognized in the income statement in Raw materials, consumables, services and subcontracted work, and in the Operational segment Holding & Eliminations. Identifiable assets acquired and liabilities assumed (as at acquisition date) (in € 1,000)
Intangible assets Property, plant & equipment Investments in associated companies Deferred income tax assets Stocks
1,172 32,707 2,307 156 2,416
Due from customers
25,177
Trade and other receivables
72,553
Cash, cash equivalents and bank overdrafts
- 2,483
Loans and other financial obligations
- 9,598
Provisions Deferred tax liabilities
- 835 - 2,447
Trade and other payables
- 84,788
Balance of identifiable assets and liabilities
36,337
Due to the short time frame between acquisition date and reporting date the valuation of (all categories) of identifiable assets and liabilities was based on provisional accounting. The amounts will be calculated in more detail before the following reporting date. These and any other possible insights within twelve months after acquisition date could result in adjustments in the fair values and the resulting Goodwill. Trade and other receivables consisted of a gross amount of contractual obligations of € 74.0 million, of which an amount of € 1.4 million was deemed impaired at the date of acquisition. Goodwill (in € 1,000)
Total consideration paid Minus: balance of identifiable assets and liabilities
Financial statements 2011 boskalis
Goodwill
77,852 36,337 41,515
Goodwill recognized as a result of the acquisition is mainly related to the expertise and technical skills of MNO Vervat’s employees and the synergies which are expected to result from the integration of the company into the Group’s existing activities. The goodwill recognized is not expected to be tax deductible. 5.3 Acquisition of the non-controlling interest Smit
In January 2011 the Group acquired the remaining 1.81% of all outstanding shares and voting rights in Smit Internationale N.V. after finalisation of the buy out procedure. This transaction involved an amount of € 20 million resulting. With this transaction an amount of € 20 million was involved which resulted in a decrease in the non-controlling interest for the same amount (at year-end 2010 this interest was measured at fair value). 5.4 Sale of the own terminal activities to Lamnalco (50%)
Early October 2011 Lamnalco, a joint venture in which the Group participates for 50%, has acquired a significant part of the terminal business of SMIT for a consideration of US dollar 434 million. This transaction was partly financed by the Group, together with the joint venture partner, through a capital injection in Lamnalco of US dollar 114 million and the issuance of an interest-bearing loan to Lamnalco of US dollar
83
206 million (see note 17). The transaction is recorded in the consolidation as from October 2011 and as from that date the terminal business is proportionally consolidated through the Group’s share in Lamnalco. The resulting decrease of assets and liabilities is presented in the relating notes as ‘In / (out) consolidation’. The bookresult from this transaction amounted to € 1.4 million. 6. Revenue The revenue of the segments Dredging & Earthmoving and Maritime Infrastructure mainly comprises revenues from work in progress. Movements in the value of work in progress, consisting of cumulative incurred costs plus profit in proportion to progress less provisions for losses, together with the work done and completed during the reporting period, determine the revenue for these segments. The revenue from services rendered to third parties is mainly realized in the remaining operational segments. If certain projects are executed together in a joint venture, the segments only report their own share in the revenue and results recognized, resulting in no material related party transactions that need to be eliminated. Revenue by region can be specified as follows: Revenue 2011
2010
Netherlands
633,181
517,238
Rest of Europe
494,231
585,283
Australia / Asia
689,503
625,566
Middle East
318,026
371,005
Africa
295,696
227,534
North and South America
370,400
347,813
2,801,037
2,674,439
A large part of the Group’s revenue is executed project based for a various group of clients in various countries and geographical areas. Because of the often incidental character and spread of the contracts none of these clients qualifies structurally as a material client in relation to the total revenue of the Group. Revenue includes the movements in work in progress of € 960.2 million (2010: € 145.3 million).
Financial statements 2011 boskalis
7. Other income Other income mainly comprises the settlement of claims (€ 4.5 million; 2010: € 4.2 million), book results on the disposal of equipment (€ 4.5 million; 2010: € 4,7 million) and on the sale of the Smit terminal activities. In 2010 insurance results amounting to € 29.4 million were included.
84
8. Raw materials, consumables, services and contracted work During 2011 € 5.2 million was recognized as an expense in the consolidated income statement of operating leases (2010: € 6.7 million) through limited partnerships (Dutch: ‘CV-contructions’). The Group has an option to purchase these vessels eight years after the commencement of the lease period at a fixed price. In respect of other operational lease agreements € 38.2 million was recognized in the consolidated income statement (2010: € 45.3 million). 9. Personnel expenses 2011
2010
Wages and salaries
- 469,641
- 430,921
Social security costs
- 44,716
- 38,132
Pension costs for defined benefit pension schemes
- 17,427
- 11,456
Pension costs for defined contribution pension schemes
- 17,877
- 15,943
- 549,661
- 496,452
For the remuneration of the Board of Management and the Supervisory Board reference is made to note 30.2. 10. FINANCE INCOME AND EXPENSES 2011
2010
8,324
5,005
Change in fair value of (hedging instruments regarding) borrowings
14,663
18,233
Finance income
22,987
23,238
Interest expenses
- 39,528
- 28,833
Change in fair value of (hedging instruments regarding) borrowings
- 17,672
- 18,233
- 6,155
- 13,008
Finance expenses
- 63,355
- 60,074
Net finance expense recognized in consolidated income statement
- 40,368
- 36,836
Interest income on short-term bank deposits
Other finance expenses
Other finance expenses includes € 3.0 million settlement costs of derivatives, which, due to the sale of the terminal activities, were no longer effective. In 2010 the settlement of a forward start interest rate swap (€ 9.6 million) is included. The remainder of the other finance expenses mainly relates to commitment fees. 11. Taxation 2011
2010
- 77,686
- 82,470
Current tax expense
Current year Over / under(-) provided in prior years
9,706
12,197
Reclassification of deferred taxes regarding prior financial years
3,196
- 13,718
- 64,784
- 83,991
10,532
- 5,124
Financial statements 2011 boskalis
Deferred tax expense
Origination and reversal of temporary differences Effect of changes in tax rates on deferred taxes Reclassification of deferred taxes regarding prior financial years Movement of recognized tax losses carried forward
Taxation in the consolidated income statement
- 380
- 38
- 3,196
13,718
3,093
- 1,690
10,049
6,866
- 54,735
- 77,125
85
The operational activities of the Group are subject to various tax regimes with tax rates varying from 0% to 42% (2010: 0% to 42%). These different tax rates, together with fiscal facilities in various countries and the treatment of tax losses, results not subject to taxation and non-deductible costs, lead to an effective tax rate in the reporting period of 17.3% (2010: 19.8%). The effective tax rate is calculated as the tax charge divided by the profit before tax, as shown in the consolidated income statement. The reconciliation between the Dutch nominal tax rate and the effective tax rate is as follows: 2011
2010
Nominal tax rate in the Netherlands
25.0%
25.5%
Application of local nominal tax rates
- 9.3%
- 4.7%
Non-deductible expenses
1.0%
3.0%
Effect of previously non-balancing and unrecognized tax losses
4.6%
0.7%
-0.3%
-0.3%
Effect of previously non-recognized tax losses
-0.5%
-0.2%
- 3.1%
- 3.1%
Effect of share in result of associated companies
-0.1%
- 1.1%
Effective tax rate
17.3%
19.8%
Special taxation regimes Adjustment in respect of prior years
Financial statements 2011 boskalis
12. Income tax receivable and payable The current income tax receivables and income tax payables relate to the fiscal positions of the respective Group companies and consist of fiscal years still to be settled less withholding taxes or tax refunds.
86
13. Deferred income tax assets and liabilities Balance as at January 1, 2011
Asset
Intangible assets Property, plant and equipment
Movement in temporary differences during the year
Liability
Charged (-)/ added to net profit
Business combination
In / out consolidation
Currency translation differences
Asset
Liability
—
- 26,890
2,886
—
—
70
- 20
—
- 23,954
7,508
- 65,224
672
—
- 5,941
1,827
5,112
4,628
- 60,674 - 6,873
—
- 7,751
1,036
—
—
—
- 158
—
Trade and other receivables
239
- 153
76
—
- 626
—
-3
172
- 639
Hedging reserve
645
- 887
-6
- 921
—
—
-4
701
- 1,874
Due from and due to customers
Actuarial gains and losses and asset limitation on defined benefit pension schemes
10,287
—
—
9,882
—
—
—
20,169
—
950
- 6,704
2,201
- 345
—
—
- 111
1,718
- 5,727
7,648
- 644
- 1,416
—
1,349
—
34
7,409
- 438
550
- 1,840
65
—
1,081
—
199
55
—
Trade and other payables
2,237
- 130
- 683
—
—
—
31
1,593
- 138
Other assets and liabilities
- 2,037
Employee benefits Provisions Interest-bearing borrowings
476
- 2,007
848
2,231
- 1,147
- 774
- 691
973
Fiscal reserves
—
- 1,194
212
—
—
708
—
—
- 274
Foreign branch results
—
- 4,202
1,065
—
—
—
—
—
- 3,137
Tax losses carried forward Offsetting deferred tax assets and liabilities Net in the consolidated balance sheet
1,659
-2
3,093
—
—
—
- 1,073
3,677
—
32,199
- 117,628
10,049
10,847
- 5,284
1,831
3,316
41,095
- 105,765
- 13,493
13,493
- 12,282
12,282
18,706
- 104,135
28,813
- 93,483
Balance as at January 1, 2010
Asset
Intangible assets Property, plant and equipment
Movement in temporary differences during the year
Liability
Charged (-)/ added to net profit
Charged to equity
Business combination
Balance as at December 31, 2010
In / out consolidation
Currency translation differences
Asset
Liability
—
—
980
—
- 27,082
—
- 788
—
- 26,890
1,832
- 13,073
9,869
—
- 57,053
—
709
7,508
- 65,224 - 7,751
Due from and due to customers
—
- 6,298
- 146
—
- 815
—
- 492
—
Trade and other receivables
67
—
- 197
—
211
—
5
239
- 153
Hedging reserve
—
- 2,282
- 2,708
938
3,808
—
2
645
- 887
Actuarial gains and losses and asset limitation on defined benefit pension schemes
5,234
—
- 305
5,358
—
—
—
10,287
—
982
- 5,230
- 2,564
- 235
1,448
—
- 155
950
- 6,704
1,929
- 568
310
—
5,164
—
169
7,648
- 644
—
—
23
—
- 1,212
—
- 101
550
- 1,840
Trade and other payables
914
- 4,775
5,761
—
—
—
207
2,237
- 130
Other assets and liabilities
3,446
- 878
- 3,983
563
2,852
—
- 3,531
476
- 2,007
Employee benefits Provisions Interest-bearing borrowings
Fiscal reserves
—
—
- 407
—
- 787
—
—
—
- 1,194
Foreign branch results
—
- 6,125
1,923
—
—
—
—
—
- 4,202
Tax losses carried forward
Financial statements 2011 boskalis
Charged to equity
Balance as at December 31, 2011
Offsetting deferred tax assets and liabilities Net in the consolidated balance sheet
2,306
—
- 1,690
—
519
—
522
1,659
-2
16,710
- 39,229
6,866
6,624
- 72,947
—
- 3,453
32,199
- 117,628
- 9,997
- 9,997
- 13,493
13,493
6,713
- 29,232
18,706
- 104,135
87
Deferred tax assets are not recognized as long as it is not probable that economic benefits can be expected in future periods. Deferred tax assets and liabilities within fiscal entities are offset in the balance sheet. The following movements in deferred tax assets and liabilities, including applicable tax rate changes, together with the items they relate to, are recognized directly in group equity: 2011 Before tax
Tax (expense) benefit
Foreign currency translation differences for foreign operations
- 823
2,231
1,408
Fair value of cash flow hedges
6,074
- 921
5,153
Defined benefit plan actuarial gains (losses) and asset limitation
Net of tax
- 58,789
9,537
- 49,252
- 53,538
10,847
- 42,691
Before tax
Tax (expense) benefit
2010
Foreign currency translation differences for foreign operations
Net of tax
37,864
563
38,427
Fair value of cash flow hedges
- 11,554
938
- 10,616
Defined benefit plan actuarial gains (losses) and asset limitation
- 28,593
5,123
- 23,470
- 2,283
6,624
4,341
Unrecognized deferred income tax assets
Financial statements 2011 boskalis
Unrecognized deferred tax assets regarding tax losses carried forward of Group companies amount to € 86.5 million (2010: € 58.8 million), of which € 0.0 million (2010: € 1.4 million) expires within one year, € 12.4 million (2010: € 17.3 million) in between one and five years, and € 74.1 million (2010: € 40.1 million) after more than five years. These deferred tax assets are not recognized in the balance sheet as long as recovery through taxable profit or deductible temporary differences before expiration is not probable.
88
14. Intangible assets Goodwill
Other
Total
461,978
137,849
599,827
—
- 6,150
- 6,150
461,978
131,699
593,677
Balance as at January 1, 2011
Cost Accumulated amortisations Book value Movements
Acquired through business combinations In / (out) consolidation Amortisation Currency translation differences and other movements
50,079
1,172
51,251
- 35,697
- 8,936
- 44,633 - 10,839
—
- 10,839
4,866
1,274
6,140
19,248
- 17,329
1,919
Balance as at December 31, 2011
Cost Accumulated amortisations Book value
481,226
131,359
612,585
—
- 16,989
- 16,989
481,226
114,370
595,596
Goodwill
Other
Total
13,595
—
13,595
—
—
—
13,595
—
13,595
Balance as at January 1, 2010
Cost Accumulated amortisations Book value Movements
Acquired through business combinations
448,383
128,091
576,474
Amortisation
—
- 6,150
- 6,150
Currency translation differences and other movements
—
9,758
9,758
448,383
131,699
580,082
461,978
137,849
599,827
—
- 6,150
- 6,150
461,978
131,699
593,677
Balance as at December 31, 2010
Cost Accumulated amortisations Book value
14.1 Goodwill
The goodwill recognized in 2011 relates to the business combinations with Rebras and MNO Vervat (see note 5); in 2010 this concerns the business combination with SMIT. The movement with respect of the sale of the SMIT terminals activities to Lamnalco is presented in in/ (out) consolidation in 2011.
Financial statements 2011 boskalis
The goodwill, in accordance with 2010, per cash generating unit for the annual impairment test amounts to: 2011
2010
SMIT Harbour Towage
198,266
186,435
SMIT Salvage, Transport & Heavy Lift
156,096
178,965
—
82,983
Lamnalco
71,754
—
MNO Vervat
41,515
—
Homemarket ‘Mexico’
13,595
13,595
481,226
461,978
SMIT Terminals
Total
89
In the impairment testing of goodwill the value in use of the cash generating unit is determined by discounting expected future cash flows from continuing operations of the unit. Management has projected cash flows based on past trends and estimates of market developments. The calculation includes cash flow projections for a period of five years, after which the cash flows are extrapolated using an assumed growth rate for the revenue of 2% (2010: 2%) per year and an unchanged operating profit. This growth rate does not exceed the long-term average growth rate which may be expected for the activities of the cash generating unit. The average discount rate used reflects the risks specific to the cash generating units and is 8.3% (2010: 8.2%) for SMIT Harbour Towage and 10.4% (2010: 10.3%) for SMIT Salvage, Transport & Heavy Lift. The assessment has indicated that no impairment is required while the recoverable amount is higher than the recognized goodwill and the carrying amount of the assets and liabilities attributable to the cash generating unit. Changes that could be reasonably expected in the principles of calculating the recoverable amount at year-end such as an increase in the discount rate by 1% or a decrease in growth rate by 1% does not give rise to an impairment. The book values of the remaining (proportionally consolidated) cash generating units to which Goodwill has been allocated, are assessed for their value in use based on expected future cash flows. The discount rates used in this calculations vary from 8.3% to 11.2%. This assessment indicated that no impairment is required. 14.2 Other intangible assets
Financial statements 2011 boskalis
Other intangible assets mainly comprise intangible assets which were recognized as a result of acquisitions. This item primarily relates to customer portfolios and trademarks resulting from the business combination of SMIT in 2010.
90
15. Property, plant and equipment
Land and buildings
Floating and other construction equipment
Property, plant & equipment under Other fixed construction assets
Total
Balance as at January 1, 2011
Cost Accumulated depreciation and impairment losses Book value
71,611
3,205,416
57,504
147,252
3,481,783
- 22,798
- 1,236,089
- 32,689
- 11,582
- 1,303,158
48,813
1,969,327
24,815
135,670
2,178,625
291,895
Movements
417
93,412
6,320
191,746
6,502
74,225
1,755
98
82,580
In / (out) consolidation
- 95
- 101,282
- 490
- 391
- 102,258
Put into operation
552
89,261
155
- 89,968
—
Impairment losses
—
- 10,475
—
4,044
- 6,431
Depreciation
- 2,488
- 210,724
- 5,906
—
- 219,118
Disposals and other movements
- 1,155
- 3,090
- 8,166
- 3,668
- 16,079
Currency translation differences
- 539
- 4,472
- 66
1,901
- 3,176
3,194
- 73,145
- 6,398
103,762
27,413
Investments, including capitalized finance costs Acquired through business combinations
Balance as at December 31, 2011
Cost Accumulated depreciation and impairment losses Book value
76,289
3,156,649
41,525
246,970
3,521,433
- 24,282
- 1,260,467
- 23,108
- 7,538
- 1,315,395
52,007
1,896,182
18,417
239,432
2,206,038
Land and buildings
Floating and other construction equipment
Property, plant & equipment under Other fixed construction assets
Total
Balance as at January 1, 2010
Cost Accumulated depreciation and impairment losses Book value
66,512
1,815,358
34,926
257,945
2,174,741
- 22,974
- 1,053,867
- 26,552
- 11,560
- 1,114,953
43,538
761,491
8,374
246,385
1,059,788
Movements
Investments, including capitalized finance costs
7,918
92,743
4,472
225,214
330,347
Acquired through business combinations
3,015
823,596
25,407
130,398
982,416
Put into operation
279
482,210
- 7,456
- 475,033
—
Impairment losses
—
- 8,393
- 336
—
- 8,729
Depreciation
- 3,477
- 194,952
- 6,296
—
- 204,725
Disposals and other movements
- 2,656
- 27,462
242
1,032
- 28,844
Currency translation differences
196
40,094
408
7,674
48,372
5,275
1,207,836
16,441
- 110,715
1,118,837
Balance as at December 31, 2010
Cost Accumulated depreciation and impairment losses
Financial statements 2011 boskalis
Book value
71,611
3,205,416
57,504
147,252
3,481,783
- 22,798
- 1,236,089
- 32,689
- 11,582
- 1,303,158
48,813
1,969,327
24,815
135,670
2,178,625
Annually the Group reviews the main units of the fleet on (expected) utilization and operational results. In 2011 this resulted in the testing of a limited number of specific units on possible impairments and the recognition of an impairment charge amounting to € 6.4 million (2010: € 8.7 million) has been recognized. This concerns impairments to value in use for 9.3 million, impairments to net selling price for 2.0 million and a reversal of impairments to net selling price for 4.9 million. The net selling price is determined net of sale and demolition expenses. Also at year-end 2011 the expected useful life of the (components of) units is evaluated and adjusted prospectively for a part of the units. The net effect of these adjustment on net group profit for both the reporting period and future years is not material. The Group leases various assets through financial lease agreements. The book value of the leased equipment was € 10.6 million at the end of 2011 (2010: € 5.5 million).
91
The securities provided for financing granted by means of mortgage rights on property, plant and equipment are disclosed in note 23. In accordance with the characteristics of the Group’s activities property, plant & equipment can be deployed on a worldwide scale during the reporting period. As a consequence, segmentation of the property, plant & equipment to geographical areas would not provide additional relevant information. 16. Associated companies 2011
2010 20,617
Balance as at January 1
298,674
Acquired through business combinations
2,307
17,843
Dividends received
- 729
- 17,611
—
56,061
Investment in Smit Internationale N.V.
- 1,772
Other net investments 2,020
Share in result Revaluation existing participation prior to business combination Reduction due to expansion of participation resulting in acquiring control over the associated company Currency translation and other differences Balance as at December 31
- 5,678 7,657
—
17,316 2,020
24,973
—
- 349,571
985
- 4,074
23,428
20,617
At the start of 2010 the Group had a interest of 26.76% in Smit Internationale N.V. and on April 1, 2010 the Group gained control. The movements in 2010 mainly relate to this business combination. The key associated companies of the Group are: Ownership interest Company
Country of incorporation
2011
2010
IRSHAD
Abu Dhabi, United Arab Emirates
20%
20%
RW Aggregates Ltd
United Kingdom
50%
50%
Dafeng Smit Towage Company Ltd
China
40%
40%
Taizhou Smit Towage Services Co Ltd
China
40%
40%
Damietta for Maritime Services Company S.A.E.
Egypt
31%
31%
Fleetcare Services Pte Ltd
Singapore
45%
45%
The voting rights in associated companies are equal to the ownership interests. The share of the Group in assets, liabilities, revenue and result of the aforementioned associated companies is stated below:
Assets Liabilities Equity Revenues Share in result
2010
23,696
26,932
- 14,828
- 18,153
8,868
8,779
11,777
53,963
2,020
7,657
Financial statements 2011 boskalis
2011
92
17. Other non-current receivables 2011 Balance as at January 1 Acquired through business combinations
2010
40,373
6,019
—
10,990
In / (out) consolidation
77,651
—
Other movements
- 5,537
23,022
Currency translation differences Balance as at December 31
- 423
342
112,064
40,373
The other non-current receivables comprise loans to strategic joint ventures, associated companies, long-term advance payments to suppliers and long-term receivables and retentions from customers, which are due in agreed time schedules. This item also includes accrued receivables which are allocated to the result over periods longer than one year. In / (out) consolidation concerns a subordinated loan that is provided to the strategic joint venture Lamnalco, after elimination of the Group’s proportional share, and that is to be expected to be repaid within 18 months after issuance. The interest amounts to 6%. 18. Inventories 2011
2010
Fuel and materials
37,108
29,686
Spare parts
56,575
54,585
4,034
2,635
97,717
86,906
2011
2010
Cumulative incurred costs plus profit in proportion to progress less provisions for losses
4,741,275
3,781,111
Progress billings
4,843,683
3,984,425
Other inventories
19. Due from and due to customers
152,120
78,780
Progress billings and advances received
4,995,803
4,063,205
Balance
- 254,528
- 282,094
Advances received
234,353
197,170
Due to customers
- 488,881
- 479,264
Balance
- 254,528
- 282,094
Financial statements 2011 boskalis
Due from customers
As at year-end 2011 the payments due from customers includes an amount of € 26.3 million (2010: € 11.6 million) which will be paid subject to specified conditions (retentions) from third parties. The determination of the profit in proportion to the stage of completion and the provision for losses is based on estimated costs and revenues of the relating projects. These estimates contain uncertainties. 20. Trade and other receivables
Trade receivables Amounts due from associated companies Other receivables and prepayments
2011
2010
518,164
550,080
22,973
9,672
408,034
233,587
949,171
793,339
93
21. Cash and cash equivalents 2011
2010
Bank balances and cash
243,474
200,018
Short-term bank deposits
154,483
157,726
Cash and cash equivalents
397,957
357,744
Bank overdrafts
- 15,364
- 1,475
Net cash and cash equivalents in the consolidated statement of cash flows
382,593
356,269
Cash and cash equivalents include € 65.9 million (2010: € 59.2 million) held by project-driven construction consortiums and € 85.8 million (2010: € 93.8 million) mainly held by strategic alliances, which are subject to joint control. The remaining funds were freely disposable. 22. Group equity 22.1 Issued capital and share premium
The authorized share capital of € 240 million is divided into 150,000,000 ordinary shares with a par value of € 0.80 each and 50,000,000 cumulative protective preference shares with a par value of € 2.40 each. (in number of shares)
On issue and fully paid at January 1 Stock dividend On issue and fully paid at December 31
2011
2010
100,974,263
98,651,289
2,497,479
2,322,974
103,471,742
100,974,263
The issued capital as at December 31, 2011 consists of 103,471,742 ordinary shares with a par value of € 0.80 each and consequently amounts to € 82.8 million (2010: € 80.8 million). Issued capital increased by 2,497,479 ordinary shares in the course of 2011 as a result of the distribution of stock dividend. Of the issued capital as at December 31, 2011, 120 ordinary shares were owned by the Group. The as yet unexercised option right to take cumulative protective preference shares in Royal Boskalis Westminster N.V. has been assigned to the Stichting Continuiteit KBW. Share premium comprises additional paid-in capital exceeding the par value of outstanding shares. Share premium is distributable free of tax. 22.2 Retained earnings
Financial statements 2011 boskalis
Retained earnings consist of additions and distributions based on profit appropriations, effects of changes in accounting principles and losses and movements in the legal reserve. The balance is at the disposal of the shareholders. Retained earnings also comprises the yet unappropriated current year profit. A proposal for profit appropriation is included in note 29 relating to subsequent events.
94
22.3 Dividends
Royal Boskalis Westminster N.V. announced and distributed the following dividends to holders of ordinary shares: 2011
2010
Dividends previous year € 1.24 respectively € 1.19 per ordinary share
125,208
117,395
Total announced and distributed dividend
125,208
117,395
Stock dividend
80,522
73,258
Cash dividend
44,686
44,137
125,208
117,395
Total distributed dividend
22.4 Earnings per share
Earnings per share over 2011 amount to € 2.48 (2010: € 3.11). Because there are no dilution effects, the diluted earnings per share also amount to € 2.48 (2010: € 3.11). The calculation of earnings per share is based on the profit attributable to shareholders of € 254.3 million (2010: € 310.5 million) and the weighted average number of ordinary shares for the year 2011, 102,390,642 (2010: 99,962,337). This number is calculated as follows: 2011
2010
100,974,263
98,651,289
(in number of shares)
Issued ordinary shares as at January 1
1,416,379
1,311,048
102,390,642
99,962,337
Weighted effect of ordinary shares issued due to optional dividend Weighted average number of ordinary shares during the fiscal year
22.5 Other reserves
Movement in other reserves: Legal reserves
(in € 1,000) Note
Balance as at January 1, 2011
Hedging reserve
Revaluation reserve
Currency translation reserve
Actuarial reserve
[22.5.1]
[22.5.2]
[22.5.3]
[22.5.4]
[22.5.5]
203,524
- 2,354
3,834
- 633
- 53,568
150,803
Total other reserves
Foreign currency translation differences for foreign operations
—
—
—
2,373
—
2,373
Cash flow hedges, after taxation
—
5,153
—
—
—
5,153
Defined benefit plan actuarial gains (losses) and asset limitation, after taxation
—
—
—
—
- 49,252
- 49,252
Revaluation existing participation prior to business combination with SMIT
Financial statements 2011 boskalis
Other legal reserve
—
—
17,316
—
—
17,316
Movement legal reserve
103,782
—
—
—
—
103,782
Total movement
103,782
5,153
17,316
2,373
- 49,252
79,372
Balance as at December 31, 2011
307,306
2,799
21,150
1,740
- 102,820
230,175
95 Legal reserves
(in € 1,000) Note
Balance as at January 1, 2010
Other legal reserve
Hedging reserve
Revaluation reserve
Currency translation reserve
Actuarial reserve
[22.5.1]
[22.5.2]
[22.5.3]
[22.5.4]
[22.5.5]
132,725
8,262
3,834
- 37,542
- 30,098
Total other reserves
77,181
Foreign currency translation differences for foreign operations
—
—
—
36,909
—
36,909
Cash flow hedges, after taxation
—
- 10,616
—
—
—
- 10,616 - 23,470
Defined benefit plan actuarial gains (losses) and asset limitation, after taxation
—
—
—
—
- 23,470
Movement legal reserve
70,799
—
—
—
—
70,799
Total movement
70,799
- 10,616
—
36,909
- 23,470
73,622
203,524
- 2,354
3,834
- 633
- 53,568
150,803
Balance as at December 31, 2010
22.5.1 Other legal reserve (legal reserve)
With regard to the difference between the cost price and equity value of entities, consolidated either proportionally as well as associated companies recognized in accordance with the equity method, a legally required reserve is recognized because of a lack of control over the distribution of profits only to the extent that these differences are not included in the accumulated currency translation differences on foreign operations. 22.5.2 Hedging reserve (legal reserve)
The hedging reserve comprises the fair value of effective cash flow hedges, not yet realized at balance sheet date, net of taxation, including results realized on the “rolling forward” of existing hedges as a result of differences between the duration of the hedges concerned and the underlying cash flows. Details about the movements in the hedging reserve are disclosed in note 27.2. 22.5.3 Revaluation reserve (legal reserve)
This reserve at year-end 2010 relates the revaluations of the existing interests following the business combination Dragamex SA de CV and Codramex SA de CV in 2008. This part of the reserve is realized through depreciation, impairments if any and sale of the asset. In 2011 the interpretation of the Dutch accounting rules changed which resulted in the accounting for a revaluation reserve for the profit with respect to the revaluation of the existing non-controlling interest prior to the business combination with Smit Internationale N.V. effective as from April 1, 2010. 22.5.4 Currency translation reserve (legal reserve)
The currency translation reserve comprises all accumulated currency translation differences arising from the translation of investments in foreign operations, which are denominated in reporting currencies other than those used by the Group, including the related intragroup financing. These currency translation differences are accumulated as from the IFRS transition date (January 1, 2004) and are taken into the income statement at disposal or termination of these foreign operations.
The actuarial reserve relates to the limitation on net plan assets of defined benefit pension schemes and the actuarial gains and losses, which originated from the difference between the realized and the expected movement in defined benefit obligations and the return on plan assets.
Financial statements 2011 boskalis
22.5.5 Actuarial reserve
96
23. Interest-bearing borrowings 2011
2010
Non-current liabilities
Mortgage loans
146,417
181,451
Other interest-bearing loans
533,279
523,552
679,696
705,003
Current liabilities
Mortgage loans (current portion)
52,060
35,173
Other interest-bearing loans (current portion)
60,512
67,593
112,572
102,766
792,268
807,769
Total interest-bearing borrowings
In March 2010 the Group arranged a combination of a three-year and five-year bank facility (€ 350 million and € 300 million) with a consortium of banks. In July 2010 the Group closed an inaugural US dollar 433 million and GBP 11 million US private placement with 26 institutional investors in the United States and the United Kingdom. The placement consists of three tranches with maturities of 7, 10 and 12 years, respectively. The US dollar and GBP proceeds have been swapped into euros, for a total amount of € 354 million. As security for the mortgage loans, expressed partly in other currencies than the Euro, mortgage rights are vested on property, plant and equipment, mainly vessels, with a book value of € 326.0 million (2010: € 333.6 million). For certain loans, additional securities have been provided by means of the assignment of revenues from rental contracts to third parties and insurance policies regarding this property, plant and equipment. Where applicable, financial ratio and negative pledge clause requirements are met as at December 31, 2011. Effective interest rates, remaining terms and currencies of the interest-bearing borrowings are disclosed in the explanatory notes to the financial instruments in the interest rate risk paragraph. As at December 31, 2011, the average interest rate for the non-current portion of mortgage loans and other interest-bearing loans was 5.33% (2010: 5.04% and 3.91% (2010: 3.65%) respectively. The non-current portions of mortgage loans and other interest-bearing loans due over more than five years amount to € 59.1 million (2010: € 53.8 million) and € 348.4 million (2010: € 348.7 million) respectively. 24. Employee benefits The liabilities associated with employee benefits consist of defined benefit pension schemes and other liabilities relating to a number of defined contribution schemes in foreign countries and jubilee benefits. They amount to a total of:
Defined benefit pension schemes
Financial statements 2011 boskalis
Other liabilities on account of employee benefits Employee benefits
Note
2011
2010
[24.1]
76,386
26,861
7,478
9,035
83,864
35,896
97
24.1 Defined benefit pension schemes Charged to consolidated income statement
Recognized directly in equity
Defined benefit obligation
Fair value plan assets
Surplus/ deficit (-)
Unfunded pension liabilities
586,570
580,157
- 6,413
- 9,157
- 15,570
Current service cost
14,687
—
- 14,687
- 461
- 15,148
- 15,148
—
Interest cost on obligation
28,774
—
- 28,774
- 401
- 29,175
- 29,175
—
Contributions received
—
25,468
25,468
—
25,468
—
—
Expected return on plan assets
—
26,896
26,896
—
26,896
26,896
—
65,949
4,858
-61,091
-214
-61,305
—
61,305
- 28,304
- 28,304
—
1,257
1,257
—
—
18,500
18,500
—
—
—
—
—
Net actuarial gains / losses Benefits paid Acquired through business combination Foreign currency exchange rate changes
1,484
1,608
124
-158
-34
—
—
Total movement
101,090
49,026
- 52,064
23
- 52,041
- 17,427
61,305
Balance as at December 31, 2011
687,660
629,183
- 58,477
- 9,134
- 67,611
- 17,427
61,305
—
- 2,516
76,216
17,427
58,789
Total
Charged to consolidated income statement
Recognized directly in equity
- 11,291
Limitation on net plan assets as at January 1
2,516
Movement in limit on net plan assets
- 8,775
Limitation on net plan assets as at December 31
- 76,386
Balance as at December 31, 2011 after limitation on net plan assets
Total result defined benefit pension schemes
Defined benefit obligation
Fair value plan assets
Surplus/ deficit (-)
Unfunded pension liabilities
327,872
327,935
63
- 8,288
- 8,225
Current service cost
10,318
—
- 10,318
- 790
- 11,108
11,108
—
Interest cost on obligation
24,289
—
- 24,289
- 431
- 24,720
24,720
—
Contributions received
—
22,576
22,576
—
22,576
—
—
Expected return on plan assets
—
24,372
24,372
—
24,372
- 24,372
—
35,936
18,770
- 17,166
- 289
- 17,455
—
17,455
- 25,170
- 25,170
—
969
969
—
—
1,084
—
- 1,084
—
- 1,084
—
—
209,740
209,155
- 585
- 44
- 629
—
—
Balance as at January 1, 2010
Net actuarial gains / losses Benefits paid Other movements Acquired through business combination Foreign currency exchange rate changes
2,501
2,519
18
- 284
- 266
—
—
Total movement
258,698
252,222
- 6,476
- 869
- 7,345
11,456
17,455
Balance as at December 31, 2010
586,570
580,157
- 6,413
- 9,157
- 15,570
11,456
17,455
—
11,138
11,456
28,593
Limitation on net plan assets as at January 1
- 153
Movement in limit on net plan assets
- 11,138
Limitation on net plan assets as at December 31
- 11,291
Balance as at December 31, 2010 after limitation on net plan assets
- 26,861
Total result defined benefit pension schemes
40,049
Some of the Dutch staff participate in six multi-employer pension funds. These pension funds qualify under IFRS as defined benefit pension schemes. However, these funds have indicated they are not able to provide sufficient information for a calculation in accordance with IFRS because there is no reliable and consistent basis to attribute the pension obligations, plan assets, income and expenses to the individual member companies of these pension funds. Therefore these pension schemes are treated as defined contribution schemes.
Financial statements 2011 boskalis
Balance as at January 1, 2011
Total
98
The defined benefit pension schemes that are funded are the company pension funds in the Netherlands, Belgium, the United Kingkom, United States of America, Canada and South Africa. The defined benefit pension schemes that are unfunded are small pension schemes for two German Group companies and Archirodon. The remaining pension schemes in the Group do not qualify as defined benefit pension schemes. Plan assets consist of the following: 2011
2010
Equities
134,474
140,104
Bonds
462,421
419,317
2,136
21,237
Real estate Cash (non-interest-bearing)
32,429
3,628
Other receivables and payables
- 2,277
- 4,129
629,183
580,157
As per December 31, 2011 and December 31, 2010 the plan assets do not include shares which were issued by Royal Boskalis Westminster N.V. The recognition of pension costs from defined benefit pension schemes in the consolidated financial statements is presented in the statement below: 2011
2010
76,216
40,049
- 17,427
- 11,456
Actuarial gains and losses and asset limitation recognized directly in equity
58,789
28,593
Taxation
- 9,537
- 5,123
Actuarial gains and losses and asset limitation recognized directly in equity net of tax
49,252
23,470
Actual return on plan assets
31,754
43,142
Total result defined benefit schemes Pension costs for defined benefit pension schemes charged to the consolidated income statement
The accumulated actuarial gains and losses and the balance of the limitation on net plan assets amount to:
Accumulated actuarial gains and losses as per December 31 Asset limitation on net plan assets as per December 31
2011
2010
- 113,869
- 52,564
- 8,775
- 11,291
- 122,644
- 63,855
Financial statements 2011 boskalis
The Group expects € 66.5 million in contributions to be paid to the funded defined benefit pension schemes and € 1.2 million in benefits to be paid for the unfunded schemes in 2012. The expected return on plan assets is the weighted average of actuarially proven expected returns on fixed interest securities and shares based, in part, on external sources. The principal actuarial assumptions used for the calculations are: 2011
2010
Discount rate
4.40% - 6.00%
4.70% - 6.75%
Expected return on plan assets past year
4.00% - 5.50%
4.70% - 5.70%
Expected future salary increases
0.50% - 2.00%
0.50% - 2.00%
Expected future inflation
1.00% - 3.30%
1.00% - 3.40%
Expected future pension increases active participants
1.90% - 3.00%
0.20% - 3.50%
Expected future pension increases inactive participants
0.20% - 2.70%
0.20% - 3.50%
99
Historical information: 2011
2010
2009
2008
2007
- 687,660
- 586,570
- 327,872
- 301,853
- 314,186
Fair value of plan assets
629,183
580,157
327,935
287,007
345,014
Surplus / deficit (-)
- 58,477
- 6,413
63
- 14,846
30,828
Defined benefit obligation
- 9,134
- 9,157
- 8,288
- 7,598
- 6,931
Total surplus / deficit (-)
- 67,611
- 15,570
- 8,225
- 22,444
23,897
Experience adjustments arising on plan liabilities
- 10,922
- 16,512
- 1,264
7,929
- 25,747
4,858
18,770
27,081
- 56,011
- 10,165
Unfunded pension liabilities
Experience adjustments arising on plan assets
Experience adjustments are defined as all gains / losses (-) due to changes other than changes in the discount rate. 25. Provisions
Balance as at January 1, 2011
Acquired through business combinations In / (out) consoldiation
Claims
Guarantee obligations
Soil decontamination
Other
Total
2010
30,381
10,309
5,618
4,086
7,099
57,493
8,148 45,423
Unfavourable and onerous contracts
2,050
—
835
—
—
2,885
- 1,247
—
—
—
- 342
- 1,589
—
—
1,000
1,415
216
2,669
5,300
19,997
Provisions made during the year Provisions used during the year
- 14,151
- 34
- 763
—
- 2,106
- 17,054
- 13,748
Provisions reversed during the year
- 3,754
- 67
—
—
- 390
- 4,211
- 2,504
Other movements
- 4,466
—
—
—
- 1,001
- 5,467
—
- 255
—
179
—
- 17
- 93
204
Exchange rate differences Discount to present value
—
948
27
—
—
975
- 27
8,558
12,156
7,311
4,302
5,912
38,239
57,493
Non-current
3,956
12,156
4,425
4,302
2,157
26,996
42,986
Current
4,602
—
2,886
—
3,755
11,243
14,507
8,558
12,156
7,311
4,302
5,912
38,239
57,493
Balance as at December 31, 2011
Balance as at December 31, 2011
The provision for unfavourable and onerous contracts consist mainly of provisions, accounted at the start of business combinations, for projects or customer contracts which, when valued at fair value, are determined as unfavourable. The other provisions relate mainly to warranty liabilities, expected costs for cleaning up soil contamination and claims for completed projects received in the year and in previous years. The Group disputes these claims and has made an assessment of the projected costs resulting from these claims. The results of the claims are uncertain and may differ from the above listed provisions.
2011
2010
238,039
214,182
Taxes and social security payables
81,286
69,418
Amounts due to associated companies
11,308
343
902,492
738,170
1,233,125
1,022,113
Trade payables
Other creditors and accruals
The trade and other payables are generally not interest-bearing.
Financial statements 2011 boskalis
26. Trade and other payables
100
27. Financial instruments General
Pursuant to a financial policy maintained by the Board of Management, the Group and its Group companies use several financial instruments in the ordinary course of business. The policy with respect to financial instruments is disclosed in more detail in the Annual Report in the “Corporate Governance” chapter. The Group’s financial instruments are cash and cash equivalents, trade and other receivables, interest-bearing loans and bank overdrafts, trade and other payables and derivatives. The Group enters into derivative transactions, mainly foreign currency forward contracts and to a limited extent interest rate swaps, to hedge against the related risks as the Group’s policy is not to trade in derivatives. 27.1 Financial risk management
The Group has exposure to the following risks from its use of financial instruments: Credit risk Liquidity risk Market risk, existing of: currency risk, interest rate risk and price risk
27.1.1 Credit risk
The Group has a strict acceptance and hedging policy for credit risks, resulting from payment and political risks. In principle, credit risks are covered by means of bank guarantees, insurance, advance payments, et cetera, except in the case of creditworthy, first class debtors. These procedures and the (geographical) diversification of the operations of the Group companies reduce the risk with regard to credit concentration. Exposure to credit risk Credit risk is the risk of financial loss to the Group if a customer or counterparty to a financial instrument fails to meet its contractual obligations, and arises principally from the Group’s trade and other receivables. The Group’s exposure to credit risk is mainly determined by the individual characteristics of each of the customers and the location of these customers. A large part of the Group’s projects in progress within the operational segments Dredging & Earthmoving and Maritime Infrastructure is directly or indirectly with state controlled authorities and (contractors of) oil and gas producers in various countries and geograhical areas. Activities relating to harbor towage activities are often performed for major ship owing companies and harbor agents. Receivables relating to Transport, Terminal Services and Heavy Lift activities are generally outstaning with oil and gas producers, therefore a significant portion of the receivables relates to clients from these industries. Salvage receivables are mainly outstaning with shipping companies and their Protection & Indemnity Associations, or “P&I Clubs”. In general there is healthy diversification of receivables with different customers in several countries in which the Group is performing its activities. Ongoing credit evaluation is performed on the financial condition of accounts receivable. The credit history of the Group over the recent years indicates that bad debts incurred are insignificant compared to the level of activities. Therefore, management is of the opinion that credit risk is adequately controlled through the currently applicable procedures.
Financial statements 2011 boskalis
The maximum credit risk as per balance sheet date, without taking into account the aforementioned financial risk coverage instruments and policy, consists of the book values of the financial assets as stated below: December 31
2011
2010
Non-current receivables
112,064
40,373
Trade receivables
518,164
550,080
Amounts due from associated companies Other receivables and prepayments Derivatives (receivable) Income tax receivable Cash and cash equivalents
22,973
9,672
408,034
233,587
7,235
5,036
21,298
23,060
397,957
357,744
1,487,725
1,219,552
101
The maximum credit risk on trade debtors at reporting date by operational segment was as follows: 2011
2010
316,468
398,082
Salvage, Transport & Heavy Lift
61,439
65,340
Harbour Towage
37,455
26,926
Terminal Services
41,397
41,781
Maritime Infrastructure
67,611
21,613
Holding
- 6,206
- 3,662
518,164
550,080
Dredging & Earthmoving
The aging of trade debtors as at December 31 was as follows: 2011 Gross
2010 Impairment
Gross
Impairment
Not past due
276,884
—
323,935
—
Past due 0 - 90 days
102,340
4,872
148,690
2,806
Past due 90 - 180 days
27,407
8,448
23,577
4,504
Past due 180 - 360 days
24,419
3,672
13,382
2,416
114,121
10,015
60,884
10,662
545,171
27,007
570,468
20,388
More than 360 days
Impairment
- 27,007
- 20,388
Trade receivables at book value
518,164
550,080
With respect to the receivables that are neither impaired nor past due, there are no indications as of the reporting date that these will not be settled. The movement in the allowance for impairment in respect of trade debtors during the year was as follows: 2011
2010
20,388
4,435
Acquired through business combinations
1,508
15,555
In / (out) consolidation
- 668
—
Provisions made during the year
7,168
3,738
- 70
- 4,058
Balance at January 1
Provisions used during the year Provisions released during the year Exchange rate differences
Balance at December 31
- 1,459
- 88
140
806
6,619
15,953
27,007
20,388
27.1.2 Liquidity risk
Liquidity risk is the risk that the Group will not be able to meet its financial obligations as they fall due. The Group’s approach to managing liquidity is to ensure that it will have sufficient liquidity to meet its liabilities when due, under both normal and stressed conditions. Liquidity projections including available credit facilities are incorporated in the regular management information reviewed by the Board of Management. The focus of the liquidity review is on the net financing capacity, being free cash plus available credit facilities in relation to the financial liabilities. Furthermore, based on the Group’s financial ratios it can be concluded that the Group has significant debt capacity available under an (implied) “investment grade”-credit profile.
Financial statements 2011 boskalis
Concentration of credit risk As at reporting date there is no concentration of credit risk with certain customers.
102
The following are the contractual maturities of financial liabilities, including estimated interest payments and excluding the impact of netting agreements:
Book value
Contractual cash flows One year or less
1 - 5 years
More than 5 years
As at December 31, 2011 Mortgage loans
- 198,477
- 244,316
- 62,503
- 110,501
- 71,312
Other interest-bearing loans
- 593,791
- 717,241
- 83,490
- 251,617
- 382,134
Bank overdrafts Trade and other payables Current tax payable Derivatives
- 15,364
- 15,364
- 15,364
—
—
- 1,233,125
- 1,233,125
- 1,233,125
—
—
- 149,816
- 149,816
- 149,816
—
—
- 31,315
- 31,315
- 20,853
2,202
- 12,664
- 2,221,888
- 2,391,177
- 1,565,151
- 359,916
- 466,110
Contractual cash flows One year or less
1 - 5 years
More than 5 years
Book value
As at December 31, 2010 Mortgage loans
- 216,624
- 265,515
- 46,030
- 152,931
- 66,554
Other interest-bearing loans
- 591,145
- 738,900
- 89,211
- 238,570
- 411,119
Bank overdrafts Trade and other payables Current tax payable Derivatives
- 1,475
- 1,564
- 1,564
—
—
- 1,022,113
- 1,022,113
- 1,022,113
—
—
- 163,107
- 163,107
- 163,107
—
—
- 44,707
- 44,707
- 23,213
- 1,235
- 20,259
- 2,039,171
- 2,235,906
- 1,345,238
- 392,736
- 497,932
27.1.3 Market risk
Market risk concerns the risk that group income or the value of investments in financial instruments is adversely affected by changes in market prices, such as exchange rates and interest rates. The objective of managing market risks is to keep the market risk position within acceptable boundaries while achieving the best possible return. Currency risk A significant proportion of the projects is denominated in foreign currencies. That means that reported financial results and cash flows are exposed to risks ensuing from changes in exchange rates. The Board of Management has established a detailed currency risk management policy stipulating as main principle that currency risk, arising from transactions, must be hedged as soon as they occur, usually with forward contracts. Financial derivatives are used exclusively insofar as there are underlying real transactions, mainly future cash flows from contracted projects. Hedge accounting is applied to the majority of these cash flow hedges. Exposure to currency risk The Group’s currency risk management policy was carried out during 2011 and resulted in a non-material sensitivity of the Group to currency transaction risk.
Financial statements 2011 boskalis
The following significant exchange rates applied during the year under review: Average rate
Reporting date spot rate
2011
2010
2011
2010
US dollar
1.383
1.334
1.298
1.342
Arab Emirates dirham
5.091
4.901
4.768
4.928
Singapore dollar
1.738
1.814
1.680
1.720
South African rand
9.995
9.716
10.48
8.880
Australian dollar
1.339
1.450
1.270
1.310
Brazilian real
2.316
2.514
2.420
2.230
Euro
103
Currency translation risk The currency translation risk as per year-end can be summarized as follows: 2011
2010
162,875
139,626
Expected cash flows in Australian dollars
2,835
39,061
Expected cash flows in Singapore dollars
- 2,363
55,573
Expected cash flows in other currencies
72,435
97,243
Expected cash flows in foreign currencies
235,782
331,503
Cash flow hedges
223,716
325,970
12,066
5,533
Expected cash flows in US dollars
Net position
Because of the relative linkage between the exchange rates of a number of currencies and the US dollars, these currencies are mainly hedged by means of US dollar cash flow hedges. Currency translation risk and financing The currency translation risk arises mainly from the net asset position of subsidiaries, associated companies and joint ventueres, whose functional currency is different form the presentiation currency of the Group. These investments are viewed from a long-term perspective. Currency risks associated with investments in these affiliated companies are not hedged, under the assumption that currency fluctuations and interest and inflation developments balance out in the long run. Items in the income statements of these subsidiaries are translated at average exchange rates. Currency translation differences are charged or credited directly to equity. At reporting date the net asset positions of the main subsidiaries, associated companies and joint ventueres in main functional currencies other than the Euro were as follows: 2011
2010
US dollar
365,357
215,395
Singapore dollar
272,259
243,250
South African rand
30,174
39,644
Brazilian real
56,669
23,074
724,459
521,363
Euro
Total net equity
Sensitivity analysis The Group is mainly funded with a bank loan denominated in Euros and a US Private Placement expressed in US dollars en British Pound Sterling (see note 23). The financing arrangement mentioned above is swapped by means of cross currency swaps into Euros and as a result there is no currency sensitivity in the income statement. The SMIT activities in Brazil have for a part an underlying US dollar cash inflow which is locally hedged with a cash outflow on the US dollar financing (outstanding financing: USD 54.2 million). A 5% weakening of the US dollar against the Brazilian real results in a currency gain of € 2.1 million and vice versa assuming that the exchange rate with the Euro does not change. These currency translation differences are recognized in the income statement. The other US dollar loans are mainly used for financing property, plant and equipment in proportionally consolidated strategic joint ventures. For the year 2011, profit before taxation, excluding the effect of non-effective cash flow hedges, would have been € 4.1 million higher (2010: € 2.6 million higher) if the corresponding functional currency had strengthened by 5% against the Euro with all other variables, in particular interest rates, held constant. This would have been mainly as a result of foreign exchange gains on translation of the US dollar-denominated result of the affiliates mentioned above. The total effect on the currency translation reserve amounts to about € 36 million (2010: about € 26 million). A 5% weakening of the corresponding functional currency against the Euro at December 31 would have had the equal but opposite effect assuming that all other variables would remain constant.
Financial statements 2011 boskalis
Furthermore a loan is issued of US dollar 206.2 million to Lamnalco. This loan is hedged through derivatives in euros.
104
Interest rate risk The Group has both fixed and variable interest rate liabilities. In respect of controlling interest risks, the policy is that, in principle, interest rates for loans payable are primarily fixed for the entire maturity period. This is achieved by contracting loans that carry a fixed interest rate or by using derivatives such as interest rate swaps. The effective interest rates and the maturity term profiles of interest-bearing loans, deposits and cash and cash equivalents are stated below: Effective interest rate One year or less
1 - 5years
Over 5 years
Total
243,474
As at December 31, 2011 Cash and cash equivalents
0.46%
243,474
—
—
Short-term deposits
0.39%
154,483
—
—
154,483
Mortgage loans (euro)
4.28%
- 6,543
- 25,337
- 9,447
- 41,327 - 126,232
Mortgage loans (US$)
5.01%
- 42,237
- 48,622
- 35,373
Mortgage loans (other)
7.60%
- 3,280
- 13,404
- 14,234
- 30,918
Other interest-bearing loans (euro)
3.95%
- 50,606
- 177,248
- 348,121
- 575,975
Other interest-bearing loans (other)
1.27%
- 9,906
- 7,652
- 258
- 17,816
Bank overdrafts (euro)
4.00%
- 7,041
—
—
- 7,041
Bank overdrafts (US$)
3.30%
- 8,094
—
—
- 8,094
Bank overdrafts
3.96%
- 229
—
—
- 229
270,021
- 272,263
- 407,433
- 409,675
Effective interest rate One year or less
1 - 5years
Over 5 years
Total
As at December 31, 2010 Cash and cash equivalents
0.41%
200,018
—
—
200,018
Short-term deposits
0.60%
157,726
—
—
157,726
Mortgage loans (euro)
4.47%
- 8,167
- 29,459
- 18,522
- 56,148
Mortgage loans (US$)
4.80%
- 25,480
- 91,377
- 25,216
- 142,073
Mortgage loans (other)
8.30%
- 1,526
- 6,800
- 10,077
- 18,403
Other interest-bearing loans (euro)
3.72%
- 66,071
- 170,944
- 333,969
- 570,984
Other interest-bearing loans (US$)
1.87%
- 1,522
- 3,884
- 14,755
- 20,161
Bank overdrafts
6.00%
- 1,475
—
—
- 1,475
253,503
- 302,464
- 402,539
- 451,500
Cash, deposits and bank overdrafts and the other interest-bearing loans have no fixed interest rates. Sensitivity analysis In managing interest rate risks the Group aims to reduce the impact of short-term fluctuations on the Group’s earnings. In the long term, however, permanent changes in interest rates will have an impact on profit.
Financial statements 2011 boskalis
At the reporting date the interest rate profile of the Group’s interest-bearing financial instruments taking into account the corresponding effective hedge instruments, was: 2011
2010
Fixed rate instruments
Financial assets Financial liabilities
209,862
88,343
- 651,253
- 661,778
- 441,391
- 573,435
Variable rate instruments
Financial assets Financial liabilities
267,517
269,401
- 156,371
- 147,466
111,146
121,935
A decrease of 100 basis points in interest rates at December 31, 2011 would have decreased the Group’s profit before income tax by approximately € 1.1 million (2010: € 1.2 million), with all other variables, in particular currency exchange rates, held constant.
105
Price risks Risks related to price developments on the purchasing side, such as amongst others increased wages, costs of materials, sub-contracting costs and fuel, which are usually for the Group’s account, are also taken into account when preparing cost price calculations and tenders. Wherever possible, especially on projects that extend over a long period of time, price index clauses are included in contracts. With regard to fuel price risk, the Board of Management has established a fuel price risk management policy stipulating approved fuel price risk management instruments. These include: delivery of fuel by the client, price escalation clauses, fixed price supply contracts and financial derivatives (forward, future and swap contracts). 27.2 On-balance financial instruments and fair value
Financial instruments accounted for under assets and liabilities are financial fixed assets, cash and cash equivalents, receivables, and current and non-current liabilities. Derivatives are mainly future cash flows hedged by forward contracts to which hedge accounting is applied. Furthermore, strategic alliances currently hold a number of interest rate swaps. These are recognized under other derivatives. The fair value of most of the financial instruments does not differ materialy from the book value, with the exception of, long term and short term, loans and other payables with a fixed rate. The fair value of these items exceeds the book value by € 15.0 million (2010: € 7.7 million). Fair value hierarchy For the fair value measurement of the recognized financial instruments a fair value hierarchy is defined in accordance with IFRS 7: Level 1: quoted prices (unadjusted) in active markets for identical assets or liabilities. Level 2: inputs other than quoted prices included within Level 1 that are observable for the asset or liability, either directly (i.e. as prices) or indirectly (i.e. derived from prices). Level 3: inputs for the asset or liability that are not based on observable market data (unobservable inputs). The fair value of the derivatives, which is the only category of financial instruments that qualify for this approach, is measured using level 2 input (2010: level 2). The fair value of the forward exchange contracts is based on their listed market price, as at the end of the year (unadjusted market prices in active markets for identical assets and liabilities). The fair value other financial instruments is based on the actual interest rate as at balance sheet date, taking into account terms and maturity. The effective interest does not differ materially from the current market interest. The fair value of non-interest bearing financial instruments with a maturity of twelve months or less is supposted to be equal to their book value.
2011
Within one year
After one year
Total 357,669
USD forward selling (in US$)
338,798
18,871
USD forward buying (in US$)
70,389
—
70,389
Forward selling of other currencies (average contract rates in euro)
81,355
10,818
92,173
Forward buying of other currencies (average contract rates in euro)
53,668
—
53,668
- 66
- 115
- 181
Interest Rate Swaps (in US$)
- 763
- 1,893
- 2,656
Interest Rate Swaps (in Eur)
1,788
- 5,311
- 3,523
Within one year
After one year
Total
USD forward selling (in US$)
223,418
30,069
253,487
USD forward buying (in US$)
43,136
2,450
45,586
Forward selling of other currencies (average contract rates in euro)
217,278
32,985
250,263
Forward buying of other currencies (average contract rates in euro)
87,232
10,415
97,647
Fuel hedges (in US$)
- 2,690
—
- 2,690
- 58
- 18
- 76
- 1,441
- 4,550
- 5,991
- 334
- 17,020
- 17,354
Fuel hedges (in US$)
2010
Other derivatives (in US$) Interest Rate Swaps (in US$) Interest Rate Swaps (in Eur)
Financial statements 2011 boskalis
Derivatives The composition of outstanding derivatives at year-end is presented below.
106
The remaining time to maturity of these derivatives has a direct relation to the remaining time to maturity of the relating underlying contracts in the order book. Cash flows from forward currency buyings and sellings can be rolled forward at settlement date when they differ from the underlying cash flows. The results on effective cash flow hedges are recognized in group equity as stated below: 2011
2010
- 2,354
8,262
Movement in fair value of effective cash flow hedges recognized in group equity
2,937
- 4,380
Transferred to the income statement
3,137
- 7,174
Total directly recognized in group equity
6,074
- 11,554
Opening balance Hedging reserve as at January 1
Taxation
- 921
938
Directly charged to the Hedging reserve (net of taxes)
5,153
- 10,616
Balance Hedging reserve as at December 31
2,799
- 2,354
The results on non-effective cash flow hedges are presented within the operational costs and amount to € 0.9 million negative over 2011 (2010: € 6.2 million negative). 27.3 Capital management
The Board of Management’s policy is to maintain a strong capital base so as to maintain customer, investor, creditor and market confidence and to support future development of the business. The Board of Management monitors the return on equity, which the Group defines as net operating income divided by total shareholders’ equity, excluding minority interests. The Board of Management also monitors the level of dividend to be paid to holders of ordinary shares. For the dividendpolicy reference is made to the Shareholdersinformation in the Annual Report. The Board of Management seeks to maintain a balance between the higher returns that might be possible with higher levels of borrowings and the benefits of a sound capital position. The Group’s target is to achieve a long-term return on equity of at least 12%; in 2011 the return was 15.4% (2010: 21.7%). Royal Boskalis Westminster N.V. does not have a defined share buy-back plan. There were no changes in the Group’s approach to capital management during the year. Neither the Group or any of its Group companies are subject to externally imposed capital requirements.
Financial statements 2011 boskalis
The Group’s net debt (€ 2,926 million; 2010: € 2,716 million) to Group equity (€ 1,747 million; 2010: € 1,599 million) at the reporting date amounts to 1.67 (2010: 1.70).
107
27.4 Other financial instruments
Pursuant to the decision of the General Meeting of Shareholders held on May 9, 2001, the Stichting Continuïteit KBW has acquired the right to take cumulative protective preference shares in Royal Boskalis Westminster N.V. for a nominal amount which shall be equal to the nominal amount of ordinary shares outstanding at the time of the issue. This right qualifies as a derivative financial liability, with the following important conditions. The cumulative protective preference shares are to be issued at par against a 25% cash contribution, the remainder after call-up by the Stichting in consultation with Royal Boskalis Westminster N.V. After the issue, Royal Boskalis Westminster N.V. has the obligation to buy or cancel the shares upon the Stichting’s request. The preferential dividend right amounts to Euribor increased by 4% at most. The interest and credit risk is limited. The fair value of the option right is nil. 28. Commitments and contingent liabilities Operational lease obligations The operational lease obligations relate primarily to the operational lease of a trailing suction hopper dredger (at year-end 2010), cars and offices. Additional clauses are not taken into account presuming that these are not unconditional. Non-redeemable operating lease contracts are recognized at nominal amounts and are due as follows: 2011
2010
Within one year
27,152
22,563
Between one and five years
32,592
33,663
After more than five years
5,741
7,068
65,485
63,294
Guarantees The guarantee commitments as at December 31, 2011 amount to € 960 million (2010: € 812 million) and can be specified as follows: 2011
2010
Associated companies Contracts and joint ventures Lease obligations and other financial obligations
10,000
8,000
948,000
804,000
2,000
—
960,000
812,000
For the above guarantees outstanding as at December 31, 2011, counter-guarantees have been provided to financial institutions for approximately € 958 million (2010: approximately € 804 million). Nineteen key Group companies are jointly and severally liable in respect of credit facilities and guarantees provided to several Group companies. In respect of these credit facilities, it has been agreed to limit the provision of further securities on existing property, plant and equipment. Group companies are jointly and severally liable for the non-consolidated part of the liabilities of their joint ventures: in total € 150 million (2010: € 189 million). Group companies are also jointly and severally liable for performance obligations for contracts with third parties in project-driven construction consortiums. In addition, certain recourse obligations exist in respect of project financiers and guarantees of deployment relating to equipment. Where deemed necessary, provisions have been made. Capital commitments At year-end 2011, capital commitments amount to € 193 million (year-end 2010: € 93 million). Other Some legal proceedings and investigations have been instituted against (entities of) Royal Boskalis Westminster N.V. Where deemed necessary and if a reliable estimate of the future cash flows can be made, provisions have been made. Dutch companies were part of a fiscal unity. The companies are therefore liable for the tax obligations of the fiscal unity as a whole.
Financial statements 2011 boskalis
Guarantees provided by third parties with respect to:
108
29. Subsequent events Proposed profit appropriation 2011 An amount of € 126.0 million will be added to the retained earnings. The proposal to the Annual General Meeting will be to appropriate the remainder, € 128.3 million, for a dividend payment of € 1.24 per share. The dividend will be made payable in ordinary shares to be charged to the tax-exempt share premium or to be charged to the retained earnings, unless a shareholder expressly requests payment in cash. 30. Related parties 30.1 Identity of related parties
The identified related parties to the Group are its Group companies, its joint ventures, its associated companies (see note 16), its shareholders with significant influence, its pension funds that are classified as funded defined benefit pension schemes in accordance with IAS 19 and the members of the Supervisory Board and Board of Management. Group companies
The following are the most relevant active Group companies.
Financial statements 2011 boskalis
Company
City of incorporation
COUNTRY OF INCORPORATION
2011
2010
Baggermaatschappij Boskalis B.V.
Papendrecht
The Netherlands
100%
100%
Baggermaatschappij Holland B.V.
Papendrecht
The Netherlands
100%
100%
Boskalis Finance B.V.
Papendrecht
The Netherlands
100%
100%
Boskalis Holding B.V.
Papendrecht
The Netherlands
100%
100%
Boskalis International B.V.
Papendrecht
The Netherlands
100%
100%
Boskalis Maritime Investments B.V.
Papendrecht
The Netherlands
100%
100%
Boskalis Offshore B.V.
Papendrecht
The Netherlands
100%
100%
Boskalis Westminster Dredging B.V.
Papendrecht
The Netherlands
100%
100%
Boskalis Westminster International B.V.
Papendrecht
The Netherlands
100%
100%
Boskalis Westminster Shipping B.V.
Papendrecht
The Netherlands
100%
100%
Boskalis Zinkcon B.V.
Papendrecht
The Netherlands
100%
100%
BW Marine B.V.
Papendrecht
The Netherlands
100%
100%
BW Soco B.V.
Sliedrecht
The Netherlands
100%
100%
Hydronamic B.V.
Sliedrecht
The Netherlands
100%
100% 100%
Boskalis Dolman B.V.
Dordrecht
The Netherlands
100%
A.H. Breijs & Zonen B.V.
Rotterdam
The Netherlands
100%
100%
Boskalis B.V.
Rotterdam
The Netherlands
100%
100%
Rotterdam Tug B.V.
Rotterdam
The Netherlands
100%
100%
SMIT Harbour Towage Rotterdam B.V.
Rotterdam
The Netherlands
100%
100%
SMIT Heavy Lift Europe B.V.
Rotterdam
The Netherlands
100%
100%
Smit Internationale Beheer B.V.
Rotterdam
The Netherlands
100%
100%
Smit Internationale N.V.
Rotterdam
The Netherlands
100%
100%
Smit Internationale Overseas B.V.
Rotterdam
The Netherlands
100%
100% 100%
SMIT Marine Projects B.V.
Rotterdam
The Netherlands
100%
Smit Nederland B.V.
Rotterdam
The Netherlands
100%
100%
SMIT Salvage B.V.
Rotterdam
The Netherlands
100%
100%
SMIT Subsea Europe B.V.
Rotterdam
The Netherlands
100%
100%
SMIT Transport Europe B.V.
Rotterdam
The Netherlands
100%
100%
Smit Vessel Management Services B.V.
Rotterdam
The Netherlands
100%
100%
Cofra B.V.
Amsterdam
The Netherlands
100%
100%
Aannemingsmaatschappij Markus B.V.
Halfweg
The Netherlands
100%
100%
MNO Vervat - International B.V.
Nieuw Vennep
The Netherlands
100%
—
MNO Vervat B.V.
Nieuw Vennep
The Netherlands
100%
—
URS Nederland B.V.
Terneuzen
The Netherlands
100%
100%
J. van Vliet B.V.
Wormerveer
The Netherlands
100%
100%
SMIT Transport Belgium N.V.
Antwerpen
Belgium
100%
100%
Unie van Redding- en Sleepdienst België N.V.
Antwerpen
Belgium
100%
100%
Unie van Redding- en Sleepdienst N.V.
Antwerpen
Belgium
100%
100%
Dredging & Contracting Belgium N.V.
Overijse
Belgium
100%
100%
Heinrich Hirdes GmbH
Hamburg
Germany
100%
100%
Heinrich Hirdes Kampfmittelräumung GmbH
Duisburg
Germany
100%
100%
Rock Fall Company Ltd
Ayrshire
United Kingdom
100%
100%
Boskalis Westminster Ltd
Fareham
United Kingdom
100%
100%
109 Company
City of incorporation
COUNTRY OF INCORPORATION
2011
Cofra Ltd
Fareham
United Kingdom
100%
—
Westminster Dredging (Overseas) Ltd
Fareham
United Kingdom
100%
100%
Westminster Dredging Company Ltd
Fareham
United Kingdom
100%
100%
Westminster Gravels Ltd
Fareham
United Kingdom
100%
100% 100%
Smit Subsea Africa Ltd.
Isle of Man
United Kingdom
100%
Smit Harbour Towage (U.K.) Ltd.
Londen
United Kingdom
100%
100%
Irish Dredging Company Ltd.
Cork
Ireland
100%
100%
Atlantique Dragage SARL
Nanterre
France
100%
100%
Sociedad Española de Dragados SA
Madrid
Spain
100%
100%
Dragapor Dragagens de Portugal SA
Alcochete
Portugal
100%
100%
Boskalis Italia S.r.l.
Rome
Italy
100%
100% 100%
Terramare Oy
Helsinki
Finland
100%
Boskalis Offshore A/S
Randaberg
Norway
100%
100%
Boskalis Sweden AB
Gothenburg
Sweden
100%
100%
Boskalis Polska Sp. z O.O.
Szczecin
Poland
100%
100%
Terramare Eesti Osaühing
Tallinn
Estonia
100%
100%
UAB Boskalis Baltic
Klaipeda
Lithuania
100%
100%
OOO Bolmorstroy
Sint Petersburg
Russia
100%
100%
Boskalis Westminster Dredging and Contracting Ltd
Nicosia
Cyprus
100%
100%
Boskalis Westminster Dredging Ltd
Nicosia
Cyprus
100%
100% 100%
Boskalis Westminster Middle East Ltd
Nicosia
Cyprus
100%
BW Marine (Cyprus) Ltd
Nicosia
Cyprus
100%
100%
Boskalis do Brasil Dragagem e Serviços Maritímos Ltda
Rio de Janeiro
Brazil
100%
100%
Rebras Rebocadores do Brasil S.A.
Rio de Janeiro
Brazil
100%
50%
Boskalis Canada Dredging & Marine Service Ltd.
Vancouver
Canada
100%
100%
Smit Marine Canada Inc.
Whitehorse
Canada
100%
100%
Stuyvesant Dredging Co.
Metairie
United States of America
100%
100%
Stuyvesant Projects Realization Inc.
Metairie
United States of America
100%
100%
Boskalis Westminster Inc.
Wilmington
United States of America
100%
100%
Stuyvesant Envirionmental Contracting LLC
Wilmington
United States of America
100%
100%
Dragamex S.A. de CV
Coatzacoalcos
Mexico
100%
100%
Boskalis Panama S.A.
Ancon
Panama
100%
100%
Smit Harbour Towage (Panama), Inc.
Panama City
Panama
100%
100%
Smit Caribbean Ltd.
Dominica
Dominica
100%
100%
Boskalis Westminster St. Lucia Ltd
Castries
St. Lucia
100%
100%
Boskalis Guyana Inc.
Georgetown
Guyana
100%
100%
Riovia S.A.
Montevideo
Uruguay
100%
100%
Boskalis International Uruguay S.A.
Montevideo
Uruguay
100%
100%
Dravensa C.A.
Caracas
Venezuela
100%
100%
BKI Egypt for Marine Contracting S.A.E.
Cairo
Egypt
49%
49%
Nigerian Westminster Dredging and Marine Ltd
Lagos
Nigeria
60%
60%
Adreco - Serviços de Dragagem Ltda
Luanda
Angola
49%
49%
BKI Gabon S.A.
Libreville
Gabon
100%
100%
Smit Amandla Marine (Pty) Ltd.
Kaapstad
South Africa
70%
70%
Smit Marine South Africa (Pty) Ltd.
Kaapstad
South Africa
100%
100%
Boskalis Westminster (Oman) LLC
Seeb
Oman
49%
49%
Boskalis Westminster Al Rushaid Co Ltd
Dhahran
Saoedi-Arabië
49%
49%
SMIT Subsea Middle East L.L.C.
Dubai
Untied Arab Emirates
49%
49%
Boskalis Australia Pty Ltd
Chatswood
Australia
100%
100%
Smit Marine Australia Pty Ltd
Sydney
Australia
100%
100%
Boskalis International (S.) Pte Ltd
Singapore
Singapore
100%
100% 100%
Zinkcon Marine Singapore Pte Ltd
Singapore
Singapore
100%
Koon Zinkcon Pte Ltd
Singapore
Singapore
50%
50%
Smit Shipping Singapore Private Ltd.
Singapore
Singapore
100%
100%
Smit Singapore Pte. Ltd.
Singapore
Singapore
100%
100%
Smit Holding Singapore Private Ltd.
Singapore
Singapore
100%
100%
Smit Tak Heavy Lift (S) Pte. Ltd.
Singapore
Singapore
100%
100%
P.T. Boskalis International Indonesia
Jakarta
Indonesia
100%
100%
Boskalis International (M) Sdn Bhd
Kuala Lumpur
Malysia
Boskalis Dredging India PvT Ltd.
Mumbai
India
30%
30%
100%
100%
Beijing Boskalis Dredging Technology co Ltd.
Beijing
China
100%
100%
Boskalis Taiwan Ltd
Taipei
Taiwan
100%
100%
Smit Taiwan Investments Holding Co. Ltd.
Taipei
Taiwan
100%
100%
Financial statements 2011 boskalis
2010
110
Joint ventures
The following are the most relevant active joint ventures. Strategic alliances: Entity
Country of incorporation
2011
2010
Archirodon Group N.V. Deeprock CV
The Netherlands
40%
40%
The Netherlands
50%
50%
Overseas Contracting & Chartering Services B.V.
The Netherlands
50%
50%
Rock Braz B.V.
The Netherlands
50%
50%
Adriatic Towage S.r.l.
Italy
50%
50%
Lamnalco Ltd
Sharjah, United Arab Emirates
50%
50%
Ocean Marine Egypt S.A.E
Egypt
50%
50%
Asian Lift Pte. Ltd.
Singapore
50%
50%
Keppel Smit Towage Pte. Ltd.
Singapore
49%
49%
Maju Maritime Pte. Ltd.
Singapore
49%
49%
Donjon-SMIT LLC
United States of America
50%
50%
2011
2010
Financial statements 2011 boskalis
Project-driven construction consortiums: Entity
Country of incorporation
Combinatie Haarrijnse Plas
The Netherlands
25%
25%
Combinatie Bowegro vof
The Netherlands
50%
50%
Consortium N11
The Netherlands
17%
17%
Bouwcombinatie Hollandse Meren
The Netherlands
9%
9%
Bouwcombinatie Brabant Noord
The Netherlands
9%
9%
Combinatie HSL 1 Grond & Wegen
The Netherlands
20%
20%
Combinatie HSL 5 Noord Grond & Wegen
The Netherlands
15%
15%
Combinatie Smink BKD vof
The Netherlands
50%
50%
Combinatie BVNN Boskalis Dolman vof
The Netherlands
50%
50%
Oosterhof Holman Boskalis
The Netherlands
50%
50%
N201 Aalsmeer - Uithoorn
The Netherlands
15%
15%
Projectorganisatie Uitbreiding Maasvlakte (PUMA) vof
The Netherlands
50%
50%
Combinatie Grond & Wegen N201
The Netherlands
50%
50%
Combinatie KWS - Markus
The Netherlands
50%
50%
Bouwcombinatie Volgermeer
The Netherlands
50%
50%
Combinatie A2 HoMa
The Netherlands
38%
38%
Combinatie de Keent
The Netherlands
50%
50%
Stemat/Boskalis vof
The Netherlands
50%
50%
Combinatie KWS/Boskalis Westrandweg GWW
The Netherlands
50%
50%
Combinatie Westpoort vof
The Netherlands
15%
15%
Vinkeveen-Haarrijn
The Netherlands
25%
25%
Combinatie Opperduit
The Netherlands
33%
33%
Trajectum Novum Grond & Wegen
The Netherlands
33%
33%
Combinatie Trajectum Novum vof
The Netherlands
13%
13%
Markus - Transverko
The Netherlands
50%
50%
Combinatie Van Kessel - Boskalis Gouwe Park
The Netherlands
50%
50%
Combinatie KWS Infra - Boskalis N23
The Netherlands
30%
30%
CV Projectbureau Grensmaas
The Netherlands
17%
17%
Infrateam N50 Ramspol
The Netherlands
18%
18%
A4all
The Netherlands
10%
—
Combinatie Amschberg
The Netherlands
33%
—
Boskalis Offshore AS - Tideway vof
The Netherlands
50%
50%
Joint Venture Boskalis - Jac. Rijk
The Netherlands
50%
50%
Boskalis Offshore/Rohde Nielsen vof
The Netherlands
50%
50%
Tideway - Boskalis Offshore L9 vof
The Netherlands
50%
50%
Lago Wirense CV
The Netherlands
50%
50%
Boskalis International - Dredging International CV
The Netherlands
50%
50%
BOFF-TID NL vof
The Netherlands
50%
50%
Vof BKO-TID
The Netherlands
50%
50%
Offshorebasis Cuxhaven LP8
Germany
50%
50%
Weserunterhaltungsbaggerung Bremerhaven
Germany
50%
50%
Binnenhafenkaje Kiel
Germany
50%
50%
Swinoujscie Breakwater
Poland
60%
60%
111 Entity
Country of incorporation
2011
2010
Britannia Satellites UTE Dragado Gijon
United Kingdom
50%
50%
Spain
50%
50%
OOO Mortekhnika
Russia
50%
50%
Jurong and Tuas Rock Contractors JV
Singapore
75%
75%
Penta-Ocean Koon DI Boskalis Ham JV (Jurong 4)
Singapore
17%
17%
Ras Laffan Port Expansion
Qatar
50%
50%
Khalifa Port Marine Consortium
Abu Dhabi, United Arab Emirates
43%
43%
Port Rashid
Dubai, United Arab Emirates
50%
50%
Boskalis International - DISC JV
Angola
50%
50%
Boskalis Jan de Nul Ltda
Angola
50%
50%
Boscampo
Cameroon
50%
50%
Bahia Blanca
Argentinia
50%
50%
Quequen
Argentinia
50%
50%
Associated companies The most relevant active associated companies are mentioned in note 16. Pension funds that are classified as funded defined pension schemes in accordance with IAS 19 For information on pension funds that are classified as funded defined benefit pension plans in accordance with IAS 19, we refer to note 24.1. There were no further material transactions with these pension funds. Members of the Board of Management and members of the Supervisory Board The only key management officers qualifying as related parties are the members of the Board of Management and the members of the Supervisory Board. 30.2 Related party transactions
Financial statements 2011 boskalis
Joint ventures In October 2011, Lamnalco, a joint venture in which Boskalis participates for 50%, has acquired a significant part of the terminal business of SMIT. The Group invested capital in and issued a loan to Lamnalco for the financing of a part of this transaction. We refer to note 5.4. During the financial years 2011 and 2010, there were no material transactions with strategic alliances other than in joint control. Those material transactions were mainly in proportion to the percentage of participation in the activities in projectdriven construction consortiums. Transactions with project-driven construction consortiums take place on a large scale because of the nature of the business activities. In respective joint venture agreements, equivalence between individual partners is achieved by means of, inter alia, agreed rates for personnel and equipment. The joint Group companies have, at year-end 2011, amounts receivable from and payable to project-driven construction consortiums amounting to € 106 million and € 286 million respectively (2010: € 106 million and € 295 million respectively).
112
The proportional share of the Group in the assets, liabilities, revenue and expenses of joint ventures is stated below. 2011
2010
Non-current assets
565,633
437,534
Current assets
463,064
482,329
1,028,697
919,863
Non-current liabilities
105,338
163,527
Current liabilities
509,281
414,758
Total liabilities
614,619
578,285
Net assets
414,078
341,578
Total assets
908,691
988,641
Expenses
- 738,222
- 824,847
Net profit
170,469
163,794
Contract revenue
Associated companies Transactions with associated companies other than those disclosed in note 16, are not material. Transactions with members of the Board of Management and members of the Supervisory Board The emoluments for members of the Board of Management and Supervisory Board of the company in 2011 and 2010 were as follows: Annual salaries and remuneration
Employer's pension contributions
Short- and long-term variable remuneration paid
Other reimbursements
Total
2010
dr. P.A.M. Berdowski
659
167
750
7
1,583
1,535
T.L. Baartmans
477
121
495
7
1,100
1,009
J.H. Kamps
477
121
535 *)
7
1,140
1,037
1,613
409
21
3,823
3,581 **)
Members of the Board of Management
1,780
Members of the Supervisory Board
J.M. Hessels (from August 17 , 2011)
20
1
21
—
H.J. Hazewinkel (from March 27, 2010)
41
2
43
28
H. Heemskerk (till March 22, 2011)
15
1
16
62
M.P. Kramer
39
2
41
41
M. Niggebrugge
44
2
46
46
M. van der Vorm (untill May 12, 2011)
14
1
15
39
J. van Wiechen (from May 12, 2011)
26
2
28
—
C. van Woudenberg
42
2
44
43
241
13
254
259
4,077
Total 2011
1,854
409
1,780
34
Total 2010
1,651
300
1,860
29
*) including jubilee bonus **) The emoluments for members and former members of the Board of
Financial statements 2011 boskalis
Management amounted to € 4,244 thousand over 2010.
The variable remuneration paid in 2011 is related to the achievement of certain targets during the 2010 financial year (short-term variable remuneration) and the achievement of certain targets during the 2008 2010 period (long-term variable remuneration). No loans or guarantees have been provided to, or on behalf of, members of the Board of Management or members of the Supervisory Board.
3,840
113
Long-term incentive plan The members of the Board of Management participate in a long-term (three years) incentive plan which consist of a part that is based on the development of the share price of the ordinary shares of Boskalis and for a part that depends on the realization of certain objectives, as defined by the Supervisory Board, which are derived from the strategic agenda and in accordance with the objectives of Boskalis for the underlying periods. As at December 31, 2011 an accrual amounting to € 2.1 million (2010: € 1.9 million) with regard to abovementioned long-term incentive plan is recognized under Other creditors and accruals for the periods 2009/2011, 2010/2012 and 2011/2013. Multi-year summary of variable remunerations With regard to the years 2010 up till 2012 the following variable remunerations were granted to the members of the Board of Management:
2011
2010
1,089
750
830
T.L. Baartmans
682
495
501
J.H. Kamps
682
495
529
2,453
1,740
1,860
dr. P.A.M. Berdowski
Total
Financial statements 2011 boskalis
year of payment
2012
114
Company income statement (in € 1,000)
Result of group companies
Note
2011
2010
[3]
254,254
310,517
Other results, after taxation Net profit
—
—
254,254
310,517
Company balance sheet before profit appropriation (in € 1,000)
Note
2011
2010
[3]
1,728,694
1,556,166
1,728,694
1,556,166
Assets Non-current assets
Investments in group companies Current assets
Income tax receivable Amounts due from group companies Other receivables
Total assets
—
907
3,225
7,954
950
—
4,175
8,861
1,732,869
1,565,027
Equity and liabilities Shareholders' equity
Issued capital
[4]
82,777
80,779
Share premium
[4]
230,360
231,335
Legal reserve
[5]
307,306
203,524
Hedging reserve
[5]
2,799
- 2,354
Revaluation reserve
[5]
21,150
3,834
Currency translation reserve
[5]
1,740
- 633
Actuarial reserve
[5]
- 102,820
- 53,568
Retained earnings
[5]
935,246
791,536
Profit for the year
[6]
254,254
310,517
1,732,812
1,564,970
57
57
57
57
1,732,869
1,565,027
Financial statements 2011 boskalis
Current liabilities
Trade and other payables
Total equity and liabilities
115
Statement of changes in shareholders’ equity
Note
Cash dividend
Stock dividend
Addition to retained earnings
Movement other legal reserves
Total recognized Balance as at income and December 31, 2011 expense
Issued capital
[4]
80,779
1,998
82,777
Share premium
[4]
231,335
- 975
230,360
312,114
1,023
313,137
Other legal reserve
[5]
203,524
—
103,782
—
Hedging reserve
[5]
- 2,354
—
—
5,153
307,306 2,799
Revaluation reserve
[5]
3,834
—
17,316
—
21,150
Currency translation reserve
[5]
- 633
—
—
2,373
1,740
Actuarial reserve
[5]
- 53,568
—
—
- 49,252
- 102,820
Retained earnings
[5]
791,536
264,808
- 121,098
—
935,246
942,339
264,808
—
- 41,726
1,165,421
310,517
Profit appropriation 2010
- 44,686
- 1,023
- 264,808
—
—
—
—
—
254,254
254,254
310,517
- 44,686
- 1,023
- 264,808
254,254
254,254
1,564,970
- 44,686
—
—
—
212,528
1,732,812
Stock dividend
Addition to retained earnings
Movement other legal reserves
Net profit 2011 Profit for the year
[6]
Shareholders' equity
(in € 1,000)
Note
Balance as at January 1, 2010
Cash dividend
Total recognized Balance as at income and December 31, 2010 expense
Issued capital
[4]
78,921
1,858
80,779
Share premium
[4]
232,076
- 741
231,335
310,997
1,117
312,114
Other legal reserve
[5]
132,725
—
70,799
—
203,524
Hedging reserve
[5]
8,262
—
—
- 10,616
- 2,354
Revaluation reserve
[5]
3,834
—
—
—
3,834
Currency translation reserve
[5]
- 37,542
—
—
36,909
- 633
Actuarial reserve
[5]
- 30,098
—
—
- 23,470
- 53,568
Retained earnings
[5]
679,737
182,598
- 70,799
—
791,536
756,918
182,598
—
2,823
942,339
310,517
310,517
310,517
310,517
313,340
1,564,970
Profit appropriation 2009
227,852
- 44,137
- 1,117
—
—
227,852
- 44,137
- 1,117
- 182,598
1,295,767
- 44,137
—
—
Net profit 2010 Profit for the year Shareholders' equity
[6]
- 182,598
—
—
Financial statements 2011 boskalis
(in € 1,000)
Balance as at January 1, 2011
116
Explanatory notes to the company financial statements 1. General The Company Financial statements are part of the Financial statements 2011 of Royal Boskalis Westminster N.V. (the ‘Company’). 2. Principles of financial reporting 2.1 Accounting policies
The company financial statements have been drawn up using the reporting standards applied for drawing up the consolidated financial statements, in accordance with Section 362(8), Part 9 of Book 2 of the Netherlands Civil Code except for the investment in Group company, which is recognized in accordance with the equity method. Based on Section 362(1), Part 9 of Book 2 of the Netherlands Civil Code, the consolidated financial statements have been prepared in accordance with the International Financial Reporting Standards (IFRS) as adopted by the European Union. These accounting principles are disclosed in note 3 of the consolidated financial statements. 2.2 Format
Unless stated otherwise, all amounts in these explanatory notes are stated in thousands of euros. The company balance sheet is drawn up before profit appropriation. The company income statement is limited in accordance with Section 402, Part 9 of Book 2 of the Netherlands Civil Code. 2.3 Investment in Group companies
Investments in Group companies are accounted for using the equity method, as described in the principles of Financial Reporting relating to associated companies in the consolidated Financial statements. 2.4 Amounts due from Group companies
Amounts due from Group companies are stated initially at fair value and subsequently at amortized cost using the effective intereste rate less impairments. 2.5 Amounts due to Group companies
Amounts due to Group companies are recognized initially at fair value and subsequently at amortized cost using the effective intereste rate. 2.6 Result of Group company
The result of Group company consists of the share of the Company in the result after taxation of this Group company. Results on transactions, where the transfer of assets between the Company and its Group companies and mutually between Group companies themselves are not incorporated as far as they can be deemed to be unrealised.
Financial statements 2011 boskalis
3. Investments in Group companies Investments in Group companies consists solely of the 100% investment in Boskalis Westminster Dredging B.V., Papendrecht. The movements in this investment are shown below
Balance as at January 1
2011
2010
1,556,166
1,294,826
Dividends received
- 40,000
- 52,000
Profit for the year
254,254
310,517
Movements directly recognized in equity of group company
- 41,726
2,823
1,728,694
1,556,166
Balance as at December 31
Reference is made to the notes 16 and 30.1 of the consolidated financial statements 2011 for an overview of the most important direct and indirect Group companies.
117
4. Issued capital and share premium The authorized share capital of € 240 million is divided into 150,000,000 ordinary shares with a par value of € 0.80 each and 50,000,000 cumulative protective preference shares with a par value of € 2.40 each. Issued capital increased by 2,497,479 ordinary shares in the course of 2011 as a result of the distribution of stock dividend. (in number of shares)
On issue and fully paid at January 1 Stock dividend On issue and fully paid at December 31
2011
2010
100,974,263
98,651,289
2,497,479
2,322,974
103,471,742
100,974,263
The issued capital as at December 31, 2011 consists of 103,471,742 ordinary shares with a par value of € 0.80 each and consequently amounts to € 82.8 million (2010: € 80.8 million). Of the issued capital as at December 31, 2011, six ordinary shares were owned by Royal Boskalis Westminster N.V. The as yet unexercised option right to take cumulative protective preference shares in Royal Boskalis Westminster N.V. has been assigned to the Stichting Continuïteit KBW. Share premium comprises additional paid-in capital exceeding the par value of outstanding shares. Share premium is distributable free of tax. 5. Other reserves With regard to the difference between the cost price and equity value of entities, either consolidated proportionally as well as associated companies recognized in accordance with the equity method, a legally required reserve is recognized because of a lack of control over the distribution of profits only to the extent that these differences are not included in the accumulated currency translation differences on foreign operations. The legal reserve for non-distributed profits of group and/or associated companies amounted to € 307.3 million at the end of 2011 (2010: € 203.5 million). The legal reserve for associated companies is determined on an individual basis. The other reserves recognized in the company balance sheet are disclosed in the notes to the consolidated financial statements (note 22.5). 6. Profit for the year An amount of € 126.0 million will be added to the retained earnings. The proposal to the Annual General Meeting will be to appropriate the remainder, € 128.3 million, for a dividend payment of € 1.24 per ordinary share.
7. Financial instruments General Pursuant to its use of financial instruments, the Group is exposed to credit risk, liquidity risk and market risk. The notes to the consolidated financial statements provide information on the Group’s exposure to each of the aforementioned risks, its objectives, principles and procedures for managing and measuring these risks, as well as group capital management. These risks, objectives, principles and procedures for managing and measuring these risks as well as capital management apply mutatis mutandis to the company financial statements of Royal Boskalis Westminster N.V. Fair value The fair value of most of the financial instruments presented in the balance sheet, including receivables, securities, cash and cash equivalents and current liabilities are close to the book value.
Financial statements 2011 boskalis
The dividend will be made payable in ordinary shares to be charged to the tax-exempt share premium or to be charged to the retained earnings, unless a shareholder expressly requests payment in cash.
118
8. Remuneration of members of the Board of Management and members of the Supervisory Board The remuneration of members of the Board of Management and members of the Supervisory Board is disclosed in the consolidated financial statements under related party transactions (note 30.2). 9. Auditor remuneration With reference to Section 382A, Part 9 of Book 2 of the Netherlands Civil Code, KPMG Accountants N.V. has charged the following fees to the Company, its subsidiaries and other consolidated entities:
Audit of the financial statements Other audits
2011
2010
816
980
92
132
908
1,112
Total audit fees, including fees for auditors other than KPMG Accountants N.V., related to the audit of the financial statements amount to € 1.6 million (2010: € 1.4 million). 10. Commitments and contingent liabilities Royal Boskalis Westminster N.V. heads a fiscal unity. The company is therefore liable for the tax obligations of the fiscal unity as a whole. The Company has arrangements with third parties, amongst which banks and pension funds. These arrangements are on behalf of her Group companies. Because the risks and rewards are with these Group companies, the costs are charged to these companies and the liabilities are recognized by these companies. The Company is jointly and severally liable for the fulfillment of the liabilities under aforementioned arrangements. The company has issued guarantees on behalf of project-driven construction consortiums, and Group companies’ own contracts, amounting to € 1 million as at December 31, 2011 (2010: € 1 million). In addition, certain recourse obligations exist in respect of project financing. Where deemed necessary, provisions have been made. Some legal proceedings and investigations are ongoing with respect to entities of Royal Boskalis Westminster N.V. Where deemed necessary, provisions have been made.
Financial statements 2011 boskalis
Papendrecht / Sliedrecht, March 14, 2012
Supervisory Board J.M. Hessels, chairman H.J. Hazewinkel M.P. Kramer M. Niggebrugge J. van Wiechen C. van Woudenberg Board of Management dr. P.A.M. Berdowski, chairman T.L. Baartmans J.H. Kamps
Other information
119
Provisions in the Articles of Association relating to profit appropriation Article 28.
Article 29.
1. F rom the profits realized in any financial year, first of all, distributions will be made on cumulative protective preference shares if possible, in the amount of the percentage specified below of the amount that has to be paid up on these shares as from the beginning of the financial year to which the distribution is related. The percentage referred to above equals the average Euribor interest rate determined for loans with a term of one year – weighted in respect of the number of days to which this interest rate applied – during the financial year to which the distribution is related, increased by four percentage points at most; this increase will be determined every five years by the Board of Management subject to the approval of the Supervisory Board. If in the financial year in respect of which the above-mentioned distribution takes place, the amount that has to be paid up on cumulative protective preference shares has been reduced or, pursuant to a resolution for further payment, has been increased, the distribution shall be reduced or, if possible, be increased by an amount equal to the above-mentioned percentage of the amount of the reduction or the increase, as the case may be, calculated from the moment of the reduction or from the moment further payment became compulsory. If in the course of any financial year cumulative protective preference shares have been issued, the dividend on those cumulative protective preference shares shall be reduced for that year in proportion to the day of issue, taking into account a part of a month as a full month. 2. If and in so far as the profit is not enough to realize the distribution referred to in paragraph 1, the deficit shall be distributed from the reserves, subject to statutory provisions. 3. If in any financial year the profit referred to in paragraph 1 is not enough to realize the distributions referred to above in this article, and furthermore no distribution or only a partial distribution from the reserves as referred to in paragraph 2 is realized, so that the deficit is not or not completely distributed, the provisions of this article and the provisions of the following paragraphs shall only apply in the following financial years after the deficit has been made up for. After application of paragraphs 1, 2 and 3, no further distribution shall take place on the cumulative protective preference shares. 4. Out of the remaining profit, an amount shall be reserved annually to the extent as shall be determined by the Board of Management under approval of the Supervisory Board. The remaining part of the profits after reservation, as referred to in the immediately preceding sentence, is at the free disposal of the General Meeting of Shareholders and in case of distribution, the holders of ordinary shares will be entitled thereto in proportion to their holding of ordinary shares.
1. Dividends shall be made available for payment within thirty days of their declaration, or any sooner as the Board of Management may determine. 2. Unclaimed dividends will revert to the company after five years. 3. If the Board of Management so decides, subject to the approval of the Supervisory Board, an interim dividend shall be distributed, subject to the preference of the cumulative protective preference shares and the provisions of Article 2:105 of the Dutch Civil Code. 4. The General Meeting of Shareholders may decide, on the proposal of the Board of Management, that dividends will be distributed fully or partially in the form of shares in the company or depositary certificates thereof. 5. The company may only realize distributions to the shareholder to the extent that its equity capital exceeds the amount of the subscribed capital, increased by the reserves that have to be maintained by law or by the articles of association. 6. A deficit may only be offset against reserves that have to be maintained by law to the extent that this is permitted by the law. Proposed profit appropriation 2011
An amount of € 126.0 million will be added to the retained earnings. The proposal to the Annual General Meeting will be to appropriate the remainder, € 128.3 million, for a dividend payment of € 1.24 per share.
Financial statements 2011 boskalis
The dividend will be made payable in ordinary shares to be charged to the tax-exempt share premium or to be charged to the retained earnings, unless a shareholder expressly requests payment in cash.
120
Independent auditor’s report To: Annual General Meeting of Shareholders of Royal Boskalis Westminster N.V.
ate to provide a basis for our audit opinion. Opinion with respect to the consolidated financial
Report on the financial statements
statements
We have audited the accompanying financial statements 2011 of Royal Boskalis Westminster N.V., Sliedrecht, as set out on pages 61 to 118. The financial statements include the consolidated financial statements and the company financial statements. The consolidated financial statements comprise the consolidated balance sheet as at 31 December, 2011, the consolidated income statement, the consolidated statement of recognized and unrecognized income and expenses, the consolidated statement of cash flows and consolidated statement of changes in equity for the year then ended, and notes, comprising a summary of the significant accounting policies and other explanatory information. The company financial statements comprise the company balance sheet as at 31 December, 2011, the company income statement for the year then ended and the notes, comprising a summary of the accounting policies and other explanatory information.
In our opinion, the consolidated financial statements give a true and fair view of the financial position of Royal Boskalis Westminster N.V. as at 31 December, 2011 and of its result and its cash flows for the year then ended in accordance with International Financial Reporting Standards as adopted by the European Union and with Part 9 of Book 2 of the Netherlands Civil Code. Opinion with respect to the company financial statements
In our opinion, the company financial statements give a true and fair view of the financial position of Royal Boskalis Westminster N.V. as at 31 December, 2011 and of its result for the year then ended in accordance with Part 9 of Book 2 of the Netherlands Civil Code. Report on other legal and regulatory
Management’s responsibility
requirements
Management is responsible for the preparation and fair presentation of the financial statements in accordance with International Financial Reporting Standards as adopted by the European Union and with Part 9 of Book 2 of the Netherlands Civil Code, and for the preparation of the management board report in accordance with Part 9 of Book 2 of the Netherlands Civil Code. Furthermore, management is responsible for such internal control as it determines is necessary to enable the preparation of the financial statements that are free from material misstatement, whether due to fraud or error.
Pursuant to the legal requirements under Section 2:393 sub 5 at e and f of the Netherlands Civil Code, we have no deficiencies to report as a result of our examination whether the management board report, as set out on pages 33 to 57, to the extent we can assess, has been prepared in accordance with part 9 of Book 2 of this Code, and if the information as required under Section 2:392 sub 1 at b - h has been annexed. Further, we report that the management board report, to the extent we can assess, is consistent with the financial statements as required by Section 2:391 sub 4 of the Netherlands Civil Code.
Financial statements 2011 boskalis
Auditor’s responsibility
Rotterdam, 14 March, 2012 Our responsibility is to express an opinion on these financial statements based on our audit. We conducted our audit in KPMG Accountants N.V. accordance with Dutch law, including the Dutch Standards on D.J. Randeraad RA Auditing. This requires that we comply with ethical requirements and plan and perform the audit to obtain reasonable assurance about whether the financial statements are free from material misstatement. An audit involves performing procedures to obtain audit evidence about the amounts and disclosures in the financial statements. The procedures selected depend on the auditor’s judgment, including the assessment of the risks of material misstatement of the financial statements, whether due to fraud or error. In making those risk assessments, the auditor considers internal control relevant to the entity’s preparation and fair presentation of the financial statements in order to design audit procedures that are appropriate in the circumstances, but not for the purpose of expressing an opinion on the effectiveness of the entity’s internal control. An audit also includes evaluating the appropriateness of accounting policies used and the reasonableness of accounting estimates made by management, as well as evaluating the overall presentation of the financial statements. We believe that the audit evidence we have obtained is sufficient and appropri-
Annual Report 2011 – boskalis
121
Annual Report 2011 – boskalis OTHER INFORMATION
122
124
Ten-year overview
125
STICHTING CONTINUÏTEIT KBW
126
Supervision, Board & Management
130
Legal structure
131
DISCLOSURES REQUIRED BY THE DECREE ARTICLE 10 OF THE EU DIRECTIVE ON TAKEOVER BIDS
133
Glossary
134
Equipment
Annual Report 2011 – boskalis
OTHER INFORMATION
123
124
ten years boskalis (1)(14) (in € 1 million, unless stated otherwise)
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2,801
2,674
2,175
2,094
1,869
1,354
1,156
1,020
1,046
1,035
Order book (work to be done)
(3)
3,489
3,248
2,875
3,354
3,562
2,543
2,427
1,244
1,202
1,273
EBIT
(5)
354.1
401.9
249.3
339.1
245.5
150.3
82.3
47.5
69.6
99.6
EBITDA
(6)
590.5
621.5
444.9
454.6
348.1
236.8
162.5
136.5
148.9
166.2
254.3
310.5
227.9
249.1
204.4
116.6
62.7
33.9
70.9
82.1
261.0
312.9
229.2
250.1
207.1
117.0
63.3
34.1
70.9
82.1
Revenue (work done)
Net result
Net group profit
OTHER INFORMATION
2011
(7)
Depreciation, amortization and impairment losses
236.4
219.6
195.7
115.4
102.5
86.6
80.2
89.0
79.3
66.6
Cash flow
497.4
532.5
424.8
365.6
309.6
203.6
143.5
123.1
150.2
148.7
Shareholders' equity
(3)
1,732.8
1,565.0
1,295.8
860.1
768.1
618.6
542.9
467.9
455.2
413.0
Average number of outstanding shares (x 1.000)
(8)
102,391
99,962
88,372
85,799
85,799
85,799
85,254
83,307
79,890
77,847
Number of outstanding shares (x 1.000)
(9)
103,472
100,974
98,651
85,799
85,799
85,799
85,799
84,522
81,768
77,910
Personnel (headcount)
(4)
13,935
13,832
10,514
10,201
8,577
8,151
7,029
7,033
3,186
3,285
Ratios (percentages) 12.6
15.0
11.5
16.2
13.1
11.1
7.1
4.7
6.7
8.9
(10)
12.1
18.1
20.2
29.1
27.7
19.1
12.0
7.0
16.0
20.3
Operating result as % of the turnover Return on capital employed Return on equity Solvency
(11)
15.4
21.7
21.1
30.6
29.5
20.1
12.4
7.2
16.3
20.8
(3) (12)
37.4
37.1
46.5
34.0
35.3
39.4
41.3
38.1
42.5
41.6
(8) (13)
2.48
3.11
2.58
2.90
2.38
1.36
0.74
0.41
0.89
1.05
(8)
4.86
5.30
4.81
4.26
3.61
2.37
1.68
1.48
1.88
1.91
1.24
1.24
1.19
1.19
1.19
0.68
0.37
0.25
0.35
0.42
20.67
23.16
13.25
15.30
21.06
14.67
8.58
6.02
5.50
5.93
38.46
36.58
28.45
42.45
46.25
25.48
18.75
8.33
7.72
11.85
Figures per share (x € 1.00) Profit Cash flow Dividend Share price range (x € 1.00) (Depositary receipts of) ordinary shares
(1) Figures taken from the financial statements. As from 2004 all amounts are in accordance with EU-IFRS. (2) Results on work in progress from 2003 onwards based on work done and 2002 based on completed contracts. (3) As at December 31, 2003 amended for EU-IFRS (4) As at December 31, 2004 amended for EU-IFRS
Annual Report 2011 – boskalis
(5) Consists of earnings before share in result of associated companies, finance income and expenses and taxation. (6) Consists of earnings before share in result of associated companies, finance income and expenses, taxation, depreciation, amortization and impairment losses (7) As from 2004: net result + net profit attributable to non controlling interests. (8) Weighted average number of outstanding shares less the number of shares owned by the company. (9) Number of outstanding ordinary shares less the number of shares owned by the company as at December 31. (10) Net result + interest paid on long-term loans as % of the average capital employed (shareholders’ equity + long-term loans). (11) Net result as % of the average shareholders’ equity. (12) Group equity as % of the balance sheet total (fixed assets + current assets). (13) The dilution effect was practically nil up to and including the financial year 2011. (14) On May 21, 2007 Royal Boskalis Westminster N.V. effected a share split on a three-for-one basis (three new shares for one old share) in order to increase the liquidity of the Boskalis share. For comparative purposes the data regarding the number of shares and figures per share of all the periods has been recalculated to the situation after the split of the ordinary Boskalis shares in 2007.
STICHTING CONTINUÏTEIT KBW
125
REPORT By decision of the General Meeting of Shareholders held on 9 May 2001 the foundation Stichting Continuïteit KBW was granted the right to acquire cumulative protective preference shares in Royal Boskalis Westminster N.V. for a nominal amount equal to the nominal amount of ordinary shares outstanding at the time of issue of the shares concerned. The option of issuing such cumulative protective preference shares was not exercised during the period under review. The Board of Stichting Continuïteit KBW consists of three members: J.A. Dekker – chairman J.F. van Duyne P.N. Wakkie DECLARATION OF INDEPENDENCE The Board of Stichting Continuïteit KBW and the Board of Management of Royal Boskalis Westminster N.V. hereby declare that in their opinion Stichting Continuïteit KBW is an independent legal entity, separate from Royal Boskalis Westminster N.V., as defined in Section 5:71, first paragraph under c of the Dutch Financial Supervision Act. Papendrecht / Sliedrecht, 14 March 2012 Royal Boskalis Westminster N.V. Board of Management
Annual Report 2011 – boskalis
`s-Gravenland, 14 March 2012 Stichting Continuïteit KBW The Board
126
SUPERVISION, BOARD AND MANAGEMENT MEMBERS OF THE SUPERVISORY BOARD MR. J.M. HESSELS (1942), CHAIRMAN date of first appointment 17 August 2011, current term ends 2015 former chairman of the Management Board of Royal Vendex KBB N.V. chairman of the Board of NYSE Euronext, Inc. member of the Supervisory Board of Heineken N.V. member of the Supervisory Board of S.C. Johnson & Son, Inc. chairman of the Central Planning Committee (at CPB Netherlands Bureau for Economic Policy Analysis)
OTHER INFORMATION
MR. H.J. HAZEWINKEL (1949), DEPUTY CHAIRMAN date of first appointment 27 March 2010, current term ends 2014 former chairman of the Management Board of Royal Volker Wessels Stevin N.V. chairman of the Supervisory Board of TKH Groep N.V., Heisterkamp Beheer II B.V. and Reggefiber B.V. member of the Supervisory Board of Zeeman Groep B.V., Zorgpunt Holding B.V., SOWECO N.V. and Schiphol Group N.V. member of the Supervisory Board of the Netherlands Symphony Orchestra member of the Board of Stichting ING Aandelen member of the Board of Stichting Slagheek MR. M.P. KRAMER (1950)
Annual Report 2011 – boskalis
date of first appointment 19 August 2009, current term ends 2012 former Chief Executive Officer of N.V. Nederlandse Gasunie Chief Executive Officer of South Stream project chairman of the board of the Royal Dutch Gas Association (KVGN)
MR. M. NIGGEBRUGGE (1950) date of first appointment 30 August 2006, current term ends 2013 former member of the Executive Board of N.V. Nederlandse Spoorwegen member of the Supervisory Board of SPF Beheer B.V. member of the Supervisory Board of Diakonessenhuis Utrecht MR. J. VAN WIECHEN (1972) date of first appointment 12 May 2011, current term ends 2015 director of HAL Investments B.V. non-executive member of the Board of Directors of Dockwise Ltd. chairman of the Supervisory Board of N.V. Nationale Borgmaatschappij member of the Supervisory Board of Atlas Services Group Holding B.V., Mercurius Groep B.V., FD Mediagroep B.V., InVesting B.V. and Orthopedie Investments Europe B.V. MR. C. VAN WOUDENBERG (1948) date of first appointment 9 May 2007, current term ends 2015 former member of the Executive Committee of Air France-KLM member of the Supervisory Board of Royal Grolsch N.V., Mercurius Groep B.V., MN Services N.V. and the Netherlands Chamber of Commerce member of the Supervisory Board of The Arnhem Philharmonic Orchestra (Het Gelders Orkest) All members of the Supervisory Board have the Dutch nationality. They do not hold shares or associated option rights in Royal Boskalis Westminster N.V. Secretary: Ms. F.E. Buijs (1969)
127
MEMBERS OF THE BOARD OF MANAGEMENT DR. P.A.M. BERDOWSKI (1957), CHAIRMAN
MR. J.H. KAMPS (1959), CHIEF FINANCIAL OFFICER
chairman of the Board of Management since 2006 member of the Board of Management since 1997 chairman of the Supervisory Board of Amega Holding B.V. and N.V. Holding Westland Infra member of the Supervisory Board of Van Gansewinkel Groep B.V.
member of the Board of Management since 2006 member of the Executive Board of Stichting Fondsenbeheer Waterbouw and Stichting Bedrijfstakpensioenfonds Waterbouw chairman of the Board of Stichting Pensioenfonds Boskalis
member of the Board of Management since 2007 chairman of the Netherlands Association of International Contractors (NABU) member of the Executive Board of the International Association of Dredging Companies (IADC) and Mutual Insurance Association (Munis)
Secretary: Ms. F.E. Buijs (1969)
From left to right: J.H. Kamps, dr. P.A.M. Berdowski, T.L. Baartmans
Annual Report 2011 – boskalis
MR. T.L. BAARTMANS (1960)
All members of the Board of Management have the Dutch nationality. They do not hold shares or associated option rights in Royal Boskalis Westminster N.V.
128
GROUP MANAGEMENT dr. P.A.M. Berdowski chairman Board of Management T.L. Baartmans member Board of Management, group director International J.H. Kamps member Board of Management, Chief Financial Officer F.A. Verhoeven chairman board of directors SMIT P. van der Linde group director European Home Markets
CORPORATE STAFF
OPERATIONAL STAFF
Annual Report 2011 boskalis
OTHER INFORMATION
IR & Corporate Communications Group Controlling Fiscal Affairs Treasury & Insurance Company secretary ICT SHE-Q Strategy & Business Development
M.L.D. Schuttevâer J.O.B. Goslings R.J. Selij F.A.J. Rousseau F.E. Buijs M.J. Krijger W. Haaijer T.R. Bennema
Personnel & Organization Research & Development Dredging Department Central Technical Department Rock Department
J. den Hartog dr. A.C. Steenbrink H. Postma E.C. Holman J. de Reus S.G. van Keulen
DREDGING &
HARBOUR
SALVAGE,
TERMINAL
MARITIME
EARTHMOVING
TOWAGE
TRANSPORT &
SERVICES
INFRASTRUCTURE
HEAVY LIFT
Offices Projects and operations
DREDGING & EARTHMOVING
HARBOUR TOWAGE
INTERNATIONAL PROJECTS MARKET
North-West Europe P. Vierstraete M.J. van den Akker (UK) Americas F.J. Tjallingii (Canada) P.J.G. van Stein (Brazil) W.M. van der Dussen (Panama) Asia M. Wong (Singapore) P. Zhang (China) V. Tsai (Taiwan) B. Chew Chin Heng, J. Wong (Keppel SMIT Towage) Australia F.N.R. Rutgers
Area Europe M. Siebinga, J.M.L.D. Dieteren Area Middle P.G.R. Devinck, B. Fresel, J.H. Wiersma, M. van der A Area Middle-East J. Boender, K.A. Vakanas Area East L. Slinger, P.M. de Jong, N.A. Haworth Area West P. Klip
129
HOME MARKETS
SPECIALIST NICHE SERVICES Offshore services Boskalis Offshore B.V.: J.F.A. de Blaeij, S.G.M. van Bemmelen Environmental contracting Boskalis Dolman B.V.: J.A. Dolman Soil-improvement techniques Cofra B.V.: J.K. van Eijk Underwater rock fragmentation Rock Fall Company Ltd: C. Fergusson BOARD OF DIRECTORS OF SMIT F.A. Verhoeven chairman and managing director of Salvage, Transport & Heavy Lift L.F.J. Kullberg managing director of Harbour Towage and Terminals H.J. Hilhorst director Finance
SALVAGE, TRANSPORT & HEAVY LIFT Salvage J. Halfweeg D. Martin (US) D. Main (South Africa) R.Th. Peek (Singapore) TRANSPORT & HEAVY LIFT Europe M. Meeuwisse (Transport & Heavy Lift Europe) W.B. Vogelaar (SMIT Marine Projects) S. Korte (SMIT Subsea) Africa P. Maclons (SMIT Amandla Marine) P.D. Murray (SMIT Transport) J. Wengrowe (SMIT Subsea Africa) M. Shilbaya (Ocean Marine Egypt) Asia J. Bruinsma (SMIT Transport Asia) J. Chua Bee Hin (Asian Lift) UAE P. Cottrell (SMIT Subsea Middle East)
TERMINAL SERVICES Smit Lamnalco D.M. Koornneef, R.F.P. van ’t Hof, M.A.A. de Jonge WORKS COUNCIL T.A. Scheurwater (chairman), C.C. Brijder, W.G. Burger, C.A. van Dam, J.C. Elenbaas, A.D. Groeneveld, A. Kastelein, A.M.W. Kruithof, S. van der Land, B.A.J. Mes (vice-chairman), F. Pronk, J.G. Roos, W.L. Stander, F.R. Timmer, M. Treffers, D.A. van Uitert, M.F. van Wijk (secretary), P.E. den Otter-Bakker (administrative secretary)
Annual Report 2011 – boskalis
The Netherlands Boskalis B.V.: P. van der Knaap, B.J.H. Pröpper United Kingdom Westminster Dredging Company Ltd: H.H.A.G. Wevers, J. Verdoorn Germany Heinrich Hirdes GmbH: H.G. Peistrup Nordic (Finland and Sweden) Terramare Oy and Boskalis Sweden AB: J.K. Yletyinen, H. Lindström Mexico Dragamex S.A. de C.V.: A. Landewee Nigeria Nigerian Westminster Dredging & Marine Ltd: F.J. Buitenhuis
130
LEGAL STRUCTURE Royal Boskalis Westminster N.V. Boskalis Westminster Dredging B.V. Holding and service companies A selection of operating companies and participating interests Boskalis Holding B.V. MNO Vervat B.V. MNO Vervat – International B.V. Baggermaatschappij Boskalis B.V. Boskalis Dolman B.V. Cofra B.V. Hydronamic B.V.
OTHER INFORMATION
Boskalis B.V. Aannemingsmaatschappij Markus B.V. A.H. Breijs & Zonen B.V. J. van Vliet B.V. Boskalis Westminster International B.V Heinrich Hirdes GmbH Heinrich Hirdes Kampfmittelräumung GmbH Atlantique Dragage SARL OOO Bolmorstroy OOO Mortekhnika (50%) UAB Boskalis Baltic BKW Dredging & Contracting Ltd. Sociedad Española de Dragados S.A. Boskalis Dredging India Pvt Ltd. Boskalis Polska Sp. z O.O. Boskalis Italia S.r.l. Dragapor Dragagens de Portugal S.A. Boskalis Sweden AB Terramare Oy Terramare Eesti Osaühing Boskalis Westminster (Oman) LLC (49%) Nigerian Westminster Dredging & Marine Ltd. (60%)
Annual Report 2011 – boskalis
Boskalis Westminster Ltd. Westminster Dredging Company Ltd. Rock Fall Company Ltd. Westminster Dredging (Overseas) Ltd. Irish Dredging Company Ltd. Westminster Gravels Ltd. RW Aggregates Ltd. (50%) Cofra Ltd. Boskalis International B.V. Adreco – Serviços de Dragagem Ltda (49%) Boskalis Taiwan Ltd. Beijing Boskalis Dredging Technology co Ltd. Boskalis Panama S.A. BKI Gabon S.A. Boskalis Australia Pty. Ltd. Dragamex S.A. de C.V. Riovia S.A. Dravensa C.A. Boskalis Westminster St. Lucia Ltd. Boskalis International Uruguay S.A. Boskalis Guyana Inc. Boskalis International (S) Pte Ltd. Koon Zinkcon Pte Ltd. (50%) P.T. Boskalis International Indonesia
Rock Braz B.V. (50%) Boskalis Zinkcon B.V. Boskalis International (M) Sdn Bhd (30%) Zinkcon Marine Singapore Pte Ltd. Overseas Contracting & Chartering Services B.V. (50%) Boskalis do Brasil Dragagem e Serviços Maritinos Ltda. Boskalis International Egypt for Marine Contracting S.A.E. (49%) Other Archirodon Group N.V. (40%) Boskalis Westminster Inc. Stuyvesant Dredging Company Stuyvesant Projects Realization Inc Stuyvesant Environmental Contracting LLC Dredging & Contracting Belgium N.V. Boskalis Canada Dredging & Marine Services Ltd Boskalis Offshore B.V. Boskalis Offshore A.S. Boskalis Westminster Middle East Ltd. Lamnalco Ltd. (50%) Lamnalco (Sharjah) Ltd. (35%) Lamnalco LLC (50%) Boskalis Westminster Al-Rushaid Ltd. (49%) BW Marine (Cyprus) Ltd. Boskalis Finance B.V. Boskalis Maritime Investments B.V. BW Marine B.V. Smit Internationale N.V. Smit International Overseas B.V. Adriatic Towage S.R.L. (50%) Ocean Marine Egypt S.A.E. (50%) Rebras Rebocadores Do Brasil S.A. Rotterdam Tug B.V. Smit Canada Inc. Smit Caribbean Ltd. Smit China Marine Services B.V. Smit Harbour Towage (U.K.) Ltd. Smit Harbour Towage (Panama) Inc. Smit Subsea Middle East L.L.C. (49%) Smit Subsea Africa Ltd. Smit Taiwan Investments Holding Co. Ltd. Smit Marine Australia Pty Ltd. Unie van Redding- en Sleepdienst N.V. Unie van Redding- en Sleepdienst België N.V. Smit Transport Belgium N.V. Smit Internationale Beheer B.V. Smit Harbour Towage Rotterdam B.V. Smit Heavy Lift Europe B.V. Smit Subsea Europe B.V. Smit Nederland B.V. Smit Salvage B.V. Smit Holding Singapore Private Ltd Smit Shipping Singapore Private Ltd Smit Singapore Pte Ltd Keppel Smit Towage Pte. Ltd. (49%) Asian Lift Pte. Ltd. (50%) Smit Marine Projects B.V. Smit Maritime Contractors B.V. Smit Transport Europe B.V. Smit Vessel Management Services B.V.
h. The rules governing the appointment and dismissal of members Under the Decree article 10 of the EU Directive on takeover bids of the Board of Management and the Supervisory Board and companies whose securities are admitted to trading on a regulated amendment of the Articles of Association are stated in the market must disclose information in their annual reports on matters company’s Articles of Association. To summarize the statutory including their capital structure and the existence of any structure regime is applicable to the Company. Members of the shareholders with special rights. In accordance with these Board of Management are appointed and is missed by the requirements, Boskalis hereby makes the following disclosures: Supervisory Board, with the proviso that the General Meeting of Shareholders must be consulted prior to the dismissal of any a. For information on the capital structure of the company, the member of the Board of Management. Supervisory Board composition of the issued capital and the existence of various members are nominated by the Supervisory Board and types of shares, please refer to page 93 of the notes to the appointed by the General Meeting of Shareholders. The Works consolidated financial statements in this annual report. For Council has an enhanced right of recommendation for one-third information on the rights attached to these shares, please refer of the number of the members of the Supervisory Board. The to the company’s Articles of Association which can be found on meeting of shareholders can declare a vote of no confidence in the company website. To summarize, the rights attached to the Supervisory Board by an absolute majority of votes cast, ordinary shares comprise pre-emptive subscription rights upon representing at least one-third of issued capital. Such a vote of the issue of ordinary shares, the entitlement to attend the no confidence shall result in the immediate dismissal of the General Meeting of Shareholders, and to speak and vote at Supervisory Board members. Amendment of the company’s that meeting, and the right to distribution of such amount of the Articles of Association requires a decision by a meeting of company’s profit as remains after allocation to reserves. As at shareholders in response to a proposal made by the Board of December 31, 2011 the entire issued capital consisted of Management with the approval of the Supervisory Board. ordinary shares (registered and bearer shares). These are only issued against payment in full. i. The general powers of the Board of Management are set out in the Articles of Association of the Company. The powers of the b. The company has imposed no limitations on the transfer of Board of Management in respect of the issuance of shares in the ordinary shares. The Articles of Association have stipulated a company are set out in article 4 of the company’s Articles of blocking procedure for protective preference shares. The Association. To summarize, the General Meeting of company is not aware of any shares having been exchanged Shareholders – or the Board of Management authorized by the for depositary receipts. general meeting – takes the decision, subject to prior approval by the Supervisory Board, to issue shares, whereby the issue c. For information on equity stakes in the company to which a price and other conditions relating to the issue are determined notification requirement applies (pursuant to Sections 5:34, by the general meeting – or the Board of Management 5:35 and 5:43 of the Financial Supervision Act), please refer to authorized by the General Meeting. In the event the Board of the section ‘Investor Relations’ on page 19 of this annual report. Management is authorized to take decisions with respect to the Under the heading ‘Shareholders’ you will find a list of issue of shares, the number of shares that may be issued as well shareholders whom the company knows to have holdings of 5% as the term of the authorization must also be determined. Rules or more at the stated date. governing the acquisition and disposal by the company of shares in its own capital are set out in article 7 of the Articles of d. There are no special control rights or other rights associated Association. To summarize (briefly), the Board of Management with shares in the company. may decide, subject to authorization by the meeting of shareholders and to prior approval by the Supervisory Board, e. T he company does not operate a scheme granting employees for the company to buy back fully paid-up shares up to a rights to acquire or obtain shares in the capital of the company statutory maximum of 50% of issued capital. Decisions or any of its subsidiaries. regarding the disposal of shares acquired by the company are taken by the Board of Management, subject to prior approval f. No restrictions apply to voting rights associated with the by the Supervisory Board. company’s shares, nor are there any deadlines for exercising voting rights. g. N o agreements with shareholders exist which may result in restrictions on the transfer of shares or limitation of voting rights.
Annual Report 2011 – boskalis
DISCLOSURES REQUIRED BY THE DECREE ARTICLE 10 OF THE EU DIRECTIVE ON TAKEOVER BIDS
131
132
Annual Report 2011 – boskalis
OTHER INFORMATION
j. W ith the exception of the option agreement with Stichting Continuïteit KBW concerning the placement of cumulative protective preference shares as set out in section 27.4 of the financial statements, the company is not a party to any significant agreements which take effect or are altered or terminated upon a change of control of the company as a result of a public offer within the meaning of Section 5:70 of the Financial Supervision Act. The General Meeting of Shareholders of May 9, 2001 decided to grant Stichting Continuïteit KBW the right to acquire protective preference shares. k. T he company has not entered into any agreements with either members of the Board of Management or employees which provide for a pay-out on termination of their employment as a result of a public offer within the meaning of Section 5:70 of the Financial Supervision Act.
133
Glossary Acquired orders Contract value of acquired assignments. Backhoe A large hydraulic excavating machine positioned on the end of a pontoon. The pontoon is held firmly in place using spuds. Backhoes can dredge in a range of soil types with extreme precision. Bucket dredger The standard, anchored dredger with a revolving chain and buckets that dig into the bed and are discharged. This type of equipment is now mainly used for environmental dredging and other jobs requiring extreme precision, such as dredging tunnel trenches.
Home market Boskalis distinguishes itself from its competitors in the Dredging & Earthmoving segment by the use of a home market strategy. The home market organizations have local marketing profiles, as well as their own fleets and infrastructures. They can rely on the support of the financial and technical resources of the global Boskalis organization. Home markets provide a stable flow of assignments and opportunities to generate additional margins through associated activities. Hopper/hopper dredger See trailing suction hopper dredger.
Bunker fuel Type of fuel used by oceangoing and other vessels. Bunkering refers to the act or process of supplying a ship with this type of fuel.
International projects market Market that focuses primarily on larger capital expenditure projects for new buildings and/or extensions. In addition, there are projects that regularly involve cooperation with third parties. This makes it possible to provide clients with optimal services and to share risks.
Bunker vessel Vessel used to supply oceangoing ships with fuel.
LNG Liquefied Natural Gas.
Cash flow Group net profit adjusted for depreciation, amortization and impairments.
LTI Lost Time Injury. Expresses the number of workplace accidents serious enough to result in absence from work.
Completed contracts Contract value of completed work. Cost leadership Achieving lowest cost price.
LTIF Lost Time Injury Frequency. Expresses the number of workplace accidents serious enough to result in absence from work, per 200,000 hours worked.
Cutter/Cutter dredger See cutter suction dredger.
Net Group profit Net result + net profit attributable to non-controlling interests.
Cutter suction dredger A vessel that dredges while being held into place using spuds and anchors. This technique combines powerful cutting with suction dredging. Cutter suction dredgers are mainly used where the bed is hard and compact. The dredged material is sometimes loaded into hoppers but is generally pumped to land through a pressure pipeline.
Order book The revenue accounted for by parts of orders as yet uncompleted. Return on capital employed Net result + interest paid on long-term loans as % of the average capital employed (shareholders’ equity + long-term loans). Return on equity Net result as % of the average shareholders’ equity.
Decommission To dismantle and/or remove an object.
CO2 Emissions Carbon dioxide released into the environment. EU-IFRS IFRS stands for International Financial Reporting Standards. EU-IFRS are financial reporting rules drawn up and issued by the IASB (International Accounting Standards Board) and adopted within the European Union. Since 2005 all publicly listed companies within the European Union have been obliged to comply with these standards in their external financial accounting/reporting. Fallpipe vessel Vessel that moves over the area to be covered, while dumping the stones on board through a fallpipe. The vessel is kept in place by a dynamic positioning system in which the propellers and rudders are controlled by an automatic system. The end of the pipe is located just a few meters above the level of the surface to be covered. The fallpipe is controlled using a precise positioning system. The fallpipe vessel Seahorse can also be equipped with an A-frame on the aftship and a grab controlled by an ROV (Remotely Operated Vehicle). This makes it possible to dredge down to depths of 1,000 meters. Floating Sheerlegs Floating cranes for heavy lifting. FPSO Floating Production Storage and Offloading system. Floating production, storage and transshipment systems that often operate a long way offshore. The systems separate the incoming liquids into oil, gas and water and temporarily store the crude oil. Tankers are used to transport the oil. Futures A future (derivative) is a so-called forward contract; an agreement between traders to purchase or sell certain financial products on a specified future date at a previously agreed fixed price. Hazardous substances Liquid or solid substances which present a health hazard and/or are damaging to the environment. Global Reporting Initiative International organization that develops global standards for sustainability reporting.
Revenue work done Volumes produced in a given period. The work may not yet be completed. Roro (roll-on/roll-off) ship Vessels designed to carry wheeled cargo such as automobiles, trucks, semi-trailer trucks, trailers or railroad cars that are driven on and off the ship on their own wheels. Rock fragmentation under water Drilling and blasting hard materials such as rock and granite, often to deepen ports and clear navigational channels. SHE-Q Safety, Health, Environment & Quality. Solvency Group equity as % of the balance sheet total (non-current assets + current assets). TEU Twenty feet Equivalent Unit (container); often used to describe the cargo capacity of container ships and container terminals. Trailing suction hopper dredger A self-propelled unit that loads its well or hopper using centrifugal pumps and pipes that trail over the bed as the ship sails. Trailing suction hopper dredgers can operate independently of other equipment and can transport material over long distances. The dredged material is dumped through flaps or bottom doors, by rainbowing, or pumped onto land using a pipeline. Work in progress Projects that have not been completed on the balance sheet date but that have been finished in part.
Annual Report 2011 – boskalis
EBITDA Group earnings before the result of associated companies, interest, tax, depreciation, amortization and impairments.
134
equipment dredgers
BARGES Trailing suction hopper dredgers Capacity > 6,000 m
25
3
9
Capacity ≤ 6,000 m3
16
Cutter suction dredgers
30
Capacity > 12,000 kW
4
Capacity ≤ 12,000 kW
26
Backhoes
19
Hopper barges Capacity from 50 to 3,800 m
OTHER INFORMATION
3
Oceangoing flat top barges
48
Inland barges
20
27
TUGS
bucket dredger, environmental disc cutter, stone placing vessels, barge unloading dredgers, suction dredgers
Oceangoing tugs
3
Capacity from 4,478 to 19,403 kW
OFFSHORE VESSELS
Anchor handling tugs Fallpipe vessels
83
Capacity from 100 to 2,000 tons
Grab capacity from 1.2 to 9.2 m3
Other dredging equipment
Oceangoing flat top barges (semi-submersible) Capacity 24,000 tons
Capacity from 1,000 to 14,000 tons
Bucket capacity from 1.4 to 24 m3
Floating grab cranes
137 3
53
Capacity from 2,239 to 11,194 kW
3
Capacity from 17,000 to 18,500 tons
Diving support vessels
4
Coastal/harbor tugs
Air and saturation diving support, ROV services
Cable laying vessels (under construction)
289
Capacity from 358 to 5,224 kW
2
Harbor/river (pusher) tugs
101
Capacity from 75 to 2,089 kW
FLOATING SHEERLEGS Floating sheerlegs
12
SUPPORT VESSELS
47
Annual Report 2011 – boskalis
Capacity from 400 to 5,000 tons LAUNCHES, WORK/SUPPLY VESSELS
127
VARIOUS/OTHERS
124
The numbers listed above include the vessels and floating equipment of the (non-controlled) associated companies (pro rata) and vessels under construction (15). In addition to the equipment shown here, the group also owns a range of auxiliary equipment such as floating pipelines, winches, pumps, draglines, hydraulic excavators, wheel loaders, dumpers, bulldozers, mobile cranes, crawler drill rigs, sand pillers, filling installations for shore protection, mattresses, fixed land pipelines and a wide variety of salvage equipment, such as fire-fighting, diving and anti-pollution equipment.
Cutter suction dredger Cyprus II dredging the entrance channel of TX2 of Superporto do Acu, a project of LLX Logistica, in Sao Joao da Barra (Brazil)
Annual Report 2011 – boskalis
135
colophon Compiled and coordinated by Royal Boskalis Westminster N.V. Corporate Communications Department Group Accounting & Reporting Department www.boskalis.com
Royal Boskalis Westminster N.V. Rosmolenweg 20 PO Box 43 3350 AA Papendrecht The Netherlands
[email protected] T +31 78 6969000 F +31 78 6969555 www.boskalis.com