07-703sb / 14 november 2007
brukske
mooi anders!
VENRAY BRUKSKE masterplan DEEL 1
Brukske Venray 14 november 2007
Opdrachtgever:
samenwerkende OGB-partners Gemeente Venray Wonen Venray Stichting Primair Onderwijs Venray Wijkplatform Brukske
Projectmanagement en eindredactie: Ger Theelen, DHV
Redactionele bijdragen van:
P:\Gr07\07-703sb\703.tek\703.1so\703.tek\703.bk Venray
Opdrachtgevers Bureau de Werkplaats, Rotterdam (sociaal maatschappelijke studie) Van den Oever, Zaaijer en Partners , Amsterdam (stedenbouw en vormgeving) Kern Architecten, Roermond Copijn Landschapsarchitecten, Utrecht Van Aerle de Laat, onderwijshuisvesting, Eindhoven Johan Matser Projectontwikkeling, Hilversum
brukske
mooi anders!
DEEL 1 Luchtfoto - Venray Brukske
© 2007 / Brukske, mooi anders!
Inhoudsopgave DEEL 1: 01. Inleiding 1.1 aanleiding 1.2 Brukske getypeerd 1.3 kansen 1.4 ambitie 1.5 strategie 1.6 ‘Masterplan Brukske’ 1.7 leeswijzer 02. Maatschappelijke strategie 2.1 inleiding 2.2 sociale agenda 2.3 identiteitsstrategie 2.4 wonen in Brukske 2.5 werken in Brukske 2.6 centrumvoorzieningen 03. Stedenbouwkundige visie 3.1 inleiding 3.2 analyse 3.3 stedenbouwkundige visie 04. Uitwerking van de deelgebieden 4.1 inleiding 4.2 buitenring en randen plangebied 4.3 centrumvoorzieningen 4.4 groencorridor 4.5 Brukske I 4.6 Brukske II DEEL 2 (separate bijlage): 05. Uitvoering en fasering 06.
Investeringsstrategie
07.
Organisatie en proces
Bazuinstraat
Moskee
Beethovenstraat
Kiosk
HAT-eenheden
Bachstraatflat
© 2007 / Brukske, mooi anders!
01. Inleiding 1.1 Aanleiding De Gebiedsvisie en het Wijkontwikkelingsplan Brukske (WOP) vormen de komende decennia een belangrijke opgave voor de gemeente Venray. Als antwoord op deze opgave is een samenwerkingsverband tot stand gebracht van de Gemeente Venray, Wonen Venray, Stichting Primair Onderwijs Venray (SPOV) en het Wijkplatform Brukske. Deze partners hebben gezamenlijk dit Masterplan Brukske geformuleerd. Vanuit Gebiedsvisie en WOP wordt nadrukkelijk gekozen voor een integrale, gebiedsgerichte aanpak, met een zwaar accent op de sociale agenda, ruimtelijke ingrepen en gebiedsmanagement. Ondernemend Gezelschap Brukske (OGB) Samen met de partners in het OGB zijn in het Ondernemingsplan, de Gebiedsvisie en het Plan van Aanpak de uitgangspunten, doelstellingen en oplossingsrichtingen geformuleerd. Deze zijn in de loop van 2007 breed besproken. De resultaten zijn verwerkt in dit Masterplan. Als kernwaarden van Brukske heeft het OGB geformuleerd: - herbergzaam - ontplooiing - gemeenschap - veelkleurig - onconventioneel 1.2 Brukske getypeerd - Ligging: ten zuidoosten van de kern Venray in de oksel van de A73 en de Deurneseweg. - Ontsloten door rotondes op de Zuidsingel en de Henri Dunantstraat. - Omvang 500 x 1.400 m, zijnde 70 ha, waarvan 40% openbaar gebied, zijnde 28 hectare. - Bebouwingspercentage: 25%. - Inwonerdichtheid: 5.207 inwoners = 27,24 inw/ha. - Woningdichtheid: 1.907 woningen = 74,39 won/ha. - Woningbezetting: 2,73 inwoners per woning. - Huurwoningen 62%, WOZ-waarde € 131.000, inhoud gem. 328 m3, oppervlakte 168 m2. - Koopwoningen 38%, WOZ-waarde € 164.000, inhoud gem. 379 m3, oppervlakte 228 m2. 1.3 Kansen Brukske biedt - ondanks de tekortkomingen en belemmeringen van dit moment - door de veelkleurigheid, de ligging, de ruimte en het groen binnen Venray unieke kansen voor de
Venray / 14 november 2007
01.
toekomst. Mogelijkheden voor de ontwikkeling van Brukske zijn er te over. Door de excentrische ligging is de relatie met andere delen van de stad een zwak punt, maar dat kan sterk worden verbeterd door het ‘optrekken van de gordijnen’ en het benadrukken van de toegangswegen en de centrumzone, inclusief wandel-, fiets-, OV- en autoroutes. Dat het gebied zoveel verschillende nationaliteiten herbergt, vormt een extra kans voor het toekomstige Brukske: de vraag naar onorthodoxe en authentieke woon- en werkmilieus sluit aan bij de mogelijkheden van het gebied. 1.4 Ambitie Primair is het Masterplan gericht op de huidige bewoners; om hen te behouden voor Brukske biedt het plan hen een wooncarrière met levensloopbestendige woningen. Ook de basisschool, het wijkcentrum en de bedrijven krijgen een nieuw perspectief in de centrumzone. 1.5 Strategie In dit Masterplan komen vijf strategieën voor een integrale herstructurering aan de orde: 1. Maatschappelijke strategie: hoe kunnen huidige en toekomstige bewoners gestimuleerd worden om hun toekomstperspectief te verbeteren in relatie tot de wijk? 2. Identiteitsstrategie: wat wordt de herkenbare identiteit en gewenste positionering van de wijk op de woningmarkt? 3. Doelgroepenstrategie: welke specifieke mix van doelgroepen past bij de identiteit? 4. Ruimtelijke strategie: welke ruimtelijke kwaliteiten worden daartoe benut en gecreëerd? 5. Investeringsstrategie: wie doet op welk moment de investeringen en hoe wordt samenhang in investeringen bereikt? 1.6 Opbouw ‘Masterplan Brukske’ Het Masterplan Brukske beschrijft de ontwikkeling van een lommerrijke, naoorlogse woonwijk van circa 10 ha, gelegen ten zuidoosten van de binnenstad, ingeklemd tussen de A73, de Deurneseweg (N271) en de Henri Dunantstraat.
De sociale dynamiek in veelkleurig Brukske vraagt om een sturing die duidelijke keuzes maakt en een koers naar de toekomst uitzet. Deze sturing moet de samenhang tussen de vele initiatieven binnen Brukske bevorderen en een dreigende stagnatie of mogelijke neerwaartse ontwikkeling tegengaan. Maar in de eerste plaats is sturing nodig om de ongekende en veelal onbekende mogelijkheden van het gebied te kunnen benutten.
01. Inleiding Het Masterplan Brukske is gestoeld op verschillende invalshoeken of strategieën en legt de nadruk op de vertaling van maatschappelijke ambities (de maatschappelijke strategie), die wordt ondersteund door de andere strategieën, zoals de identiteitsstrategie, de doelgroepenstrategie, de ruimtelijke strategie en de investeringsstrategie. In de ruimtelijke strategie wordt een onderscheid gemaakt tussen hoofdlijnen en nadere invulling. Het Masterplan schetst de structuur op hoofdlijnen. Waar definitieve keuzes nog niet nodig zijn, worden varianten aangegeven waarbinnen de bewoners en de investeerders een oplossing kunnen kiezen. Het Masterplan schept de voorwaarden voor de verdere invulling van het plan, zonder deze volledig aan banden te leggen. De aspecten stedenbouw, verkeer, milieu en groen zijn geïntegreerd in de ruimtelijke strategie. Ook hier geen uitgetekend eindbeeld, maar een toekomstige structuur op hoofdlijnen, waarbinnen de nadere invulling (wonen, werken, voorzieningen etc.) op een flexibele manier kan plaatsvinden. Om een goede indruk te geven van de kansen van het gebied, zijn in dit Masterplan diverse schetsen opgenomen van mogelijke invullingen en uitwerkingen. De ontwerpers zien dit als een ‘gereedschapskist’ met oplossingen voor de wijk en haar gebiedsdelen (Brukske I, Brukske II, de Buitenring en de Centrumzone). De gereedschapskist is nadrukkelijk bedoeld om op pand-, straat- en clusterniveau in overleg met de bewoners keuzes te maken. Hierbij kan worden gekozen voor eenvormigheid, maar de voorkeur gaat uit naar verscheidenheid. Vanwege dit specifieke karakter van de opgave is het niet mogelijk om bij de start een afgeronde grondexploitatie te presenteren. In de exploitatie worden de diverse keuzegereedschappen doorgerekend. Zodoende wordt geredeneerd naar een totaalplaatje voor Brukske. De werkelijke uitkomst is afhankelijk van door de bewoners en de investeerders te maken keuzes.
Verbindende kernthema’s in de verschillende strategieën zijn: Versterking van: - de identiteit van Brukske - de sociale draagkracht en samenhang - de betrokkenheid van de bewoners Kwaliteitsimpuls voor: - de woningen en de woonomgeving - de centrumvoorzieningen: Brede School, wijkcentrum en winkelcentrum Verbetering van de bereikbaarheid: - ‘aanhaking’ aan de nieuwe buurten: Antoniusveld en Servaashof In december 2007 zal de Gemeenteraad besluiten over het Masterplan Brukske met het Uitvoeringsprogramma en zo zorgen voor de bestuurlijke inbedding van het plan. De ontwikkelingstermijn voor het Masterplan als totaal wordt geschat op 5 tot 10 jaar. 1.7 Leeswijzer Deel 1 Na de inleiding vind u in hoofdstuk 2 een beschrijving van de maatschappelijke strategie en de Identiteitsstrategie. Het Masterplan draait om de sociale aspecten en de bevindingen van de verschillende werkgroepen: Flankerend beleid; Brede School; Centrumvoorzieningen en Wonen en woningen (doelgroepenstrategie) zijn hier samengevat. Hoofdstuk 3 beschrijft de Ruimtelijke strategie en hoofdstuk 4 de uitwerking van deze strategie naar deelgebieden (gereedschapskist). Deel 2 bevat de vertaling van de strategie. Hoofdstuk 5 bevat het Uitvoeringsprogramma. Hoofdstuk 6 de Investeringsstrategie en hoofdstuk 7 de bijbehorende Uitvoeringsorganisatie. Uitvoeringsprogramma en organisatie zullen meegroeien met de inspraak en de besluitvorming. Daarom wordt deel 2 dynamisch bepaald door de keuze van bewoners en investeerders uit de voorliggende gereedschapskist.
© 2007 / Brukske, mooi anders!
02. Maatschappelijke strategie 2.1 Inleiding De wijkvisie en het daaruit voortgekomen uitvoeringsprogramma hebben geleid tot verandering van inzicht met betrekking tot de aanpak van de geconstateerde onderwerpen in Brukske. Brukske is een wijk met nieuwe toekomstmogelijkheden, waarbij tijdig geïnvesteerd wordt om eventuele achteruitgang voor te zijn. De aandacht wordt verschoven van de fysieke ingrepen in de wijk naar de sociaal-maatschappelijke dimensie. Brukske herbergt naast de fysieke uitdagingen een smeltkroes aan nationaliteiten, culturen en etniciteiten. Deze elementen spelen een belangrijke rol in de herkenbaarheid van de wijk. Door erkenning van de eigenheid van de verschillende bewonersgroepen (autochtoon en allochtoon) is het mogelijk om bewoners actief te betrekken bij de wijk en zodoende het isolement van bepaalde groepen te doorbreken. Het is tegelijkertijd ook een instrument om de sociale cohesie in de wijk te vergroten en daarmee de leefbaarheid in de wijk een positieve impuls te geven. Kortom: bied bewoners nieuw toekomstperspectief, gericht op het sociaal-maatschappelijk leven in de wijk en mogelijkheden voor deelname aan het arbeidsproces. Het is belangrijk om bewoners actief en tijdig te betrekken bij de fysieke ingrepen die voor Brukske op stapel staan. Deze beperken zich niet alleen tot de voorzieningenzone van de wijk, maar worden ook zichtbaar in de aanpak van het openbaar groen, de verkeersituatie en de woonhoven. De fysieke ingrepen komen letterlijk tot aan de voordeur. Draagvlak en actieve betrokkenheid van de wijkbewoners is hierbij van groot belang. Ook deze vorm van betrokkenheid komt ten goede aan de sociale cohesie in de wijk. 2.2 Sociale agenda De sociale agenda geeft aan wat de opgave is om huidige en toekomstige bewoners te stimuleren om hun eigen toekomstperspectief in relatie tot de wijk te verbeteren. Om de opgave in beeld te krijgen, zijn gesprekken gevoerd met groepen en individuele bewoners, ondernemers en wijkprofessionals. Tijdens de interviews werd openhartig verteld over Brukske. Knelpunten, wensen en dromen kwamen aan bod. Hierna volgt een korte samenvatting van de uitkomsten van de bijna dertig gesprekken, die een duidelijk inzicht geven in de behoeften van de wijk. 2.2.1 Promoten ‘Brukske, mooi anders!’ Het imago van Brukske wordt door wijkbewoners en door buitenstaanders heel anders beleefd. Bewoners ervaren
Venray / 14 november 2007
02.
(ondanks enkele ongemakken) Brukske als een wijk met mogelijkheden en als een groene wijk met goede huizen. Buitenstaanders zien Brukske als een probleemwijk. Er zouden te veel verschillende nationaliteiten wonen en het sociaal klimaat is er slecht. Bewonersoverlast, afval en een verouderd winkelcentrum zijn negatieve kenmerken van de wijk. Ook is Brukske een wijk waar sociaal zwakkeren en mensen met psychische klachten wonen. Vanaf het begin van deze naoorlogse wijk heeft Brukske een negatief imago binnen Venray. Het slechte imago heeft een negatieve invloed op de basisscholen en de kinderen uit de wijk. De basischolen zijn ‘zwart’ en de kinderen ontwikkelen een negatief zelfbeeld. Omdat buitenstaanders een negatief beeld van de wijk hebben, is een imagoverandering gewenst. Het doel van deze verandering is dat de wijk stijgt in sociaal aanzien en interessanter wordt als woonomgeving voor huidige en nieuwe bewoners. Investeren in gewenste imago In 2015 is Brukske een plezierige, rustige en schone woonwijk. Het heeft een bruisend winkelcentrum en kwalitatief goede voorzieningen, zoals de Brede School, een apotheek, een consultatiebureau, een huisartsenpost, een geldautomaat, kinderopvang, een sportveld en goede activiteiten voor jongeren. Bewoners kennen elkaar en zijn trots op de wijk. Brukske is een open, ruime en groene wijk, een volwaardig onderdeel van Venray.
2.2.2 Wonen met elkaar De bevolkingssamenstelling in Brukske is zeer divers. Vele nationaliteiten hebben hun plek in de wijk gevonden. Opvallend is dat het samen leven van vele nationaliteiten zowel positief als negatief wordt ervaren. Het samenleven in een kleurrijke wijk biedt kansen, maar kent ook bedreigingen. Mensen verstaan elkaar niet, hebben soms geen weet van de verschillende normen, gebruiken en omgangsvormen. Mensen met dezelfde achtergronden trekken naar elkaar toe en leven op ‘eilandjes’. De opgave is wederzijdse ontmoetingen tussen bewoners met verschillende achtergronden te organiseren. Of zoals een informant het zegt: ‘Als bewoners moet je wel willen samenwerken aan de wijk, dat is een mentaliteitskwestie.’ Door de continue instroom van nieuwe mensen is het moeilijk te bouwen aan een vertrouwde wijksamenleving. Doorstroming zou moeten plaatsvinden binnen de wijk. Door de uitstroom te verkleinen, wordt de wijksamenstelling zo min mogelijk verstoord.
02. Maatschappelijke strategie 2.2.3 Groen en buitenruimte Brukske is een groene wijk, omringd door een groene haag van struiken en bomen met veel wandelpaden, hofjes, grasvelden, speelplekken en perkjes. De ruime tuinen versterken het groene karakter. Zwerfvuil en hondenpoep zorgen voor een vieze en onverzorgde indruk. Deze punten worden als het minst plezierige van de wijk ervaren. Als het openbaar groen en het privé groen beter worden onderhouden, zal het gebruik toenemen. Het is belangrijk dat bewoners zelf mede zorg dragen voor hun leefomgeving en tuinen, maar tegelijkertijd is het zo dat bewoners van de overheid oplossingen verwachten. Het wijkgroen en de speelplekken dienen sociaal veilig te worden ingericht, zonder donkere plekken, zonder hoge bosjes en struiken. Zo ontstaat een parkachtige sfeer met gevarieerde speelplekken, wandelroutes, rustplekken, picknicktafels en bankjes. 2.2.4 School als ontmoetingsplek Het leer- en speelklimaat is van groot belang voor het samenleven en opgroeien in de wijk. De school vervult in dit kader een belangrijke rol. Het moet een afspiegeling van de wijk zijn en een ontmoetingsplek voor zowel kinderen als ouders. Goed onderwijs aangevuld met sociale voorzieningen voor de wijkbewoners zijn hiervoor uitgangspunten. Ouders - zowel autochtoon als allochtoon - kiezen in de nabije toekomst bewust voor de school in de wijk. 2.2.5 Jongeren om trots op te zijn Jongeren in de wijk hebben te kampen met een slecht imago. Het vaak ten onrechte ontstane beeld van ‘hangjeugd’ dient te worden doorbroken. Voor de oudere jeugd, van twaalf tot achttien jaar, is in Brukske weinig te doen. De voetbalkooi is een goed initiatief waarvan de jongeren gebruik maken. Het aanbod voor deze groep zou in samenwerking met henzelf uitgebreid moeten worden. Hierbij wordt ingezet op sport en werkgerelateerde trajecten. De sportcultuur die ooit in de wijk bestond, zou een tweede le e ftijd s o p b o u w 2006
2004
500 400 300 200 100
2.2.6 Oud worden in de buurt Het is de wens van veel ouderen om zo lang mogelijk zelfstandig in Brukske te blijven wonen. Het inspelen op de grijze golf die er aankomt, is de komende tien jaar een belangrijk aandachtspunt. Het faciliteren en ondersteunen van ouderen bij hun keuze om in de wijk te blijven wonen, dient te worden geborgd. Met het ontwikkelen van initiatieven zal in de kernbehoeftes van ouderen (namelijk zorg en ontmoeting) worden voorzien. 2.2.7 Actief in de wijk Er zijn initiatieven nodig om bewoners in de wijk te activeren die om uiteenlopende redenen niet deelnemen aan het arbeidsproces en de maatschappij. Stageplaatsen, educatie, vrijwilligerswerk en het stimuleren van ondernemerschap zijn belangrijke pijlers in dit proces. Iedereen in Brukske doet mee! Het activeren van jongeren, vroegtijdige schoolverlaters, vrouwen en bewoners die vereenzamen kan op verschillende manieren gebeuren. Denk maar aan het opknappen van tuinen; het coachen van jongeren; maar ook door het bieden van stageplaatsen; het begeleiden naar (on)betaald werk en het stimuleren van ondernemersschap. 2.2.8 Burgemeesters van Brukske De vraag ‘Wat zou u doen als u burgemeester van Brukske zou zijn en de beschikking zou hebben over een flinke zak geld?’ leverde enthousiaste reacties op waarin ambities niet werden geschuwd: ‘Praten, persoonlijk begeleiden, voorbeelden geven, helpen met het opknappen van de tuin.’ ‘Investeren in een loket, verkeersmaatregelen, toegangswegen en bewegwijzering; het wijkcentrum en activiteiten; een Brede School en een sportzaal bouwen; ontmoetingen en gezelligheid.’ ‘Het winkelcentrum als middelpunt van de wijk, meer medische voorzieningen, een fitnesscentrum en fysiotherapie in de wijk.’ ‘De betrokkenheid van de wijkbewoners stimuleren en mensen laten voelen dat samenwerken de oplossing is voor bijna alle problemen, samen een wijk maken is je thuisgevoel vergroten.’
0-
4 ja 5- rig 9 e 10 ja n -1 rig 4 e 15 ja n -1 rig 9 e 20 ja n -2 rig 4 e 25 ja n -2 rig 9 e 30 ja n -3 rig 4 e 35 ja n -3 rig 9 e 40 jar n -4 ige 4 45 ja n -4 rig 9 e 50 ja n -5 rig 4 e 55 ja n -5 rig 9 e 60 ja n -6 rig 4 e 65 ja n -6 rig 9 e 70 ja n -7 rig 4 en ja rig 75 en e. o.
0
leven moeten krijgen. Ook moeten de activiteiten en voorzieningen aansluiten bij de jongerenculturen in de wijk. Het zijn jongeren met mogelijkheden waar men trots op is.
10
© 2007 / Brukske, mooi anders!
02.
02. Maatschappelijke strategie 2.3 Identiteitsstrategie De identiteit van Brukske is vastgesteld vanuit een eerder identiteitsonderzoek. De vijf kernwaarden die de identiteit van Brukske verwoorden zijn: herbergzaam, ontplooiing, gemeenschap, veelkleurig en onconventioneel (deze term zullen we in de communicatie niet rechtstreeks gebruiken). Deze kernwaarden zijn leidraad in de gehele communicatie omdat zij verwoorden wat Brukske mag en kan zijn. De vertaling van de genoemde vijf kernwaarden is samengevat in de slogan voor de wijk: Brukske, mooi anders! - ‘Brukske, mooi anders!’ geeft aan dat het gaat om een wijk die zich onderscheidt van andere wijken. - ‘Mooi anders’ doet recht aan alle groeperingen. Je mag er zijn. - ‘Brukske, mooi anders!’ geeft veranderingen aan. Is trots en misschien een beetje brutaal. - ‘Brukske, mooi anders!’ zegt hoe mooi het is hoe verschillende bevolkingsgroepen hier met elkaar omgaan. We zijn wie we zijn en we vormen een gemeenschap. - ‘Brukske, mooi anders!’ is de veranderende samenleving en een voorbeeld van hoe het moet en kan. - Daarnaast is het simpel, helder, herkenbaar en niet hoogdravend. Communicatie Door gezamenlijke inspanningen van alle partijen in het OGB krijgt Brukske een beter imago en blijft het een fijne plek om te wonen en leven. Het is belangrijk dat de participanten en achterban op de hoogte blijven van de voortgang. Dit vergroot de betrokkenheid bij het proces en stimuleert het enthousiasme. Hiervoor wordt de ‘BrukskeBrief’ intensief ingezet in afstemming met het Wijkplatform. Waar nodig en wenselijk worden bewonersavonden en persbijeenkomsten gehouden. Bewoners, betrokken instanties, winkeliers, overheden en overige externen worden regelmatig geïnformeerd over de plannen en de voortgang van het OGB via de BrukskeBrief en de BrukskeBode. Ook staat de internetsite (OGB / Wijkplatform) ter beschikking, deze wordt gekoppeld aan de gebiedspanel-website van de gemeente Venray. Voor de begeleiding van de communicatie is een extern adviseur ingeschakeld. Flankerend beleid Het flankerend beleid bestaat uit het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid in de wijk door: de fysieke en sociale
Venray / 14 november 2007
overlast te verminderen en het normbesef en de mentaliteit van de bewoners te beïnvloeden. Ook het zichtbaar maken van instanties in de wijk en het leggen van contacten met bewoners is van groot belang. Een goede samenwerking tussen de verschillende partijen die in Brukske actief zijn, kan worden bevorderd door een gezamenlijk informatiepunt in te richten centraal in Brukske. Gezocht wordt naar een ruimte voor de in het OGB samenwerkende partners: Wonen Venray, gemeente Venray, Politie, Wijkplatform. Hier kunnen de plannen en de voortgang van ‘Brukske Mooi anders!’ worden gepresenteerd.
2.4 Wonen in Brukske Uit de interviews blijkt dat zowel professionals als bewoners Brukske ervaren als een gewilde woonwijk in Venray. Brukske kenmerkt zich door goede en ruime woningen, zowel in de huur- als koopsector. Te midden van een overdaad aan groen is het aangenaam leven, met de winkels om de hoek. Brukske kent meerdere buurten: binnen de binnenring worden Brukske I en Brukske II van elkaar gescheiden door de centrumzone met de wijkvoorzieningen. Buiten de ringweg staan de koophuizen. Brukske I kent grotere woningen en wordt ervaren als het betere deel van de binnenring. De woningen in Brukske zijn interessant voor starters en veel bewoners zijn positief over de verkoop van huurhuizen, mede omdat eigenaarbewoners zorgen voor onderhoud van tuin en huis. Belangrijk is goede voorlichting over de toenemende woonlasten. Op basis van de instroom van nieuwe bewoners (allochtonen en sociaal zwakkeren, waaronder mensen met psychische klachten) worden vragen gesteld over het toewijzingsbeleid.
O mv ang woning e n pe rce e l 500 400 300 200 100 0
Ve n ra y m 3
B ru ks ke m 3
Ve n ra y m 2
B ru ks ke m 2
ko o p w o n
446
379
365
228
h u u rw o n .
309
328
213
168
11
02. Maatschappelijke strategie 2.4.1 Doelgroepenstrategie Bewoners van Brukske geven aan dat ze hier graag willen blijven wonen, mits de woningen in hun toekomstige behoeften voorzien. Diverse bewoners geven aan dat zij graag oud willen worden in Brukske, maar er is slechts een beperkt aantal seniorenwoningen. Het woningprogramma wordt primair gericht op de huidige bewoners en hun wooncarrière en vervolgens op toekomstige doelgroepen met een modaal inkomen. In het programma zijn dan ook zoveel mogelijk levensloopwoningen opgenomen: boven de winkels grotere appartementen en overigens zoveel mogelijk patiowoningen. Deze woningen krijgen geen tuin, maar liggen in de groenzone, als exponent van het parkwonen in Brukske. Om de bewoners een wooncarrière in Brukske te bieden en om nieuwe bewoners aan te trekken, wordt er vanuit gegaan dat de nieuwbouwwoningen - zowel appartementen als grondgebonden woningen - levensloopbestendig zijn. Woningtoewijzing In de bevolkingssamenstelling wijkt Brukske fors af van het gemiddelde van Venray. De leeftijdpiramide laat zien dat 85% van de bewoners jonger is dan 55 jaar en 37% jonger dan 24 jaar. Voor de gemeente Venray zijn deze percentages 73% respectievelijk 30%. In Brukske is 44% van de bewoners van allochtone afkomst, tegen 18% voor Venray. Ook wat betreft inkomens scoort Brukske lager dan Venray, want zowel het besteedbare inkomen als het aantal hoge inkomens ligt lager. Uitgangspunt is de vrije woningkeuze van inwoners, maar bovenstaande cijfers geven aan dat zonder sturing de huidige scheefgroei wordt versterkt. Sturing dient zich te richten op doelgroepen, zijnde de huidige bewoners en de daarbij aansluitende doelgroepen: ouderen en modale inkomens. Sturing geschiedt door woningaanpassing, woningverkoop en aanvullende nieuwbouw voor deze doelgroepen, en door te sturen in de woningtoewijzing van de huurwoningen. Dit laatste moet nog nader worden uitgewerkt. Verhouding huur - koop In Brukske staan in totaal 1930 woningen. Hiervan is 62% huurwoning en 38% koopwoning. In vergelijking met de hele gemeente Venray zijn dit omgekeerde cijfers: de gemeente Venray heeft 61% koopwoningen en 39% huurwoningen. In de binnenring van Brukske ligt het percentage huurwoningen zelfs op 78%. Voorgesteld wordt om in de binnenring ca. 275 woningen te verkopen, waarna het aandeel huurwoningen overeenkomt met het gemiddelde
12
van Venray. Als randvoorwaarde geldt dat de woningen en de woonomgeving eerst worden opgeknapt en daarna verkocht. Gerekend wordt dan ook met een periode van 9 jaar waarin de woningen zullen worden verkocht, gemiddeld dus zo’n 30 woningen per jaar. Hierbij zullen verkoopstimulerende maatregelen, zoals de starterslening en de regeling Kopen Dichterbij van Wonen Limburg, worden toegepast. Vereniging van Eigenaren Om de beeldkwaliteit van de woning en de directe woonomgeving te kunnen borgen, wordt gestreefd naar een Vereniging van Eigenaren die ook is belast met het collectief beheer van de buitenruimte. Als alternatief kan in de verkoopaktes een kettingbeding worden opgenomen. 2.5 Werken in Brukske In Brukske ligt het inkomensniveau iets onder het gemiddelde in Venray en is de werkloosheid iets hoger. Belangrijk is daarom de begeleiding van (vroegtijdige) schoolverlaters naar arbeid. Daarbij zijn alle hulpmiddelen noodzakelijk: signaleren, intake, coachen, mentorschap, leer- en praktijkstage etc. Gezocht wordt naar samenwerking met partners die op dit terrein actief zijn. Bedrijvigheid in woonwijken is niet alleen een middel om een inkomen te verwerven, maar draagt ook bij aan de leefbaarheid. De mogelijkheden voor ondernemerschap in de wijken moeten worden vergroot door verbetering van het vestigingsklimaat voor bedrijven en versterking van de kwaliteiten van ondernemers in de wijk. Volgens de registers van de Kamer van Koophandel vinVe rhouding aktie v e n 80% 60% 40% 20% 0%
Aktie f
N ie t a ktie f
5 2 w e ke n
Ve n ra y
44%
24%
68%
H u is h o u d e n e e n p e rs o o n 39%
10%
B ru ks ke
41%
21%
61%
38%
9%
G e midde ld inkome n € 4 0 .0 0 0 € 3 0 .0 0 0 € 2 0 .0 0 0 € 1 0 .0 0 0 €0
Aktie f
N ie t a ktie f
5 2 w e ke n
Ve n ra y
€ 1 8 .4 0 0
€ 1 3 .5 0 0
€ 1 6 .7 0 0
H u is h o u d e n e e n p e rs o o n € 2 9 .6 0 0
€ 1 7 .6 0 0
B ru ks ke
€ 1 6 .3 0 0
€ 1 2 .4 0 0
€ 1 5 .0 0 0
€ 2 6 .0 0 0
€ 1 6 .2 0 0
© 2007 / Brukske, mooi anders!
02. Maatschappelijke strategie den in Brukske circa 85 bedrijven onderdak. Onderzocht wordt nog in hoeverre dit feitelijke vestigingen zijn of administratieve (huis-) adressen voor de eigenaar. De bestaande bedrijven en winkels en de bedrijfsruimten onder de flats vormen ook hier weer de vaste basis, die ruimte moet bieden voor lokale werkgelegenheid. Hoewel de huurcontracten dit niet toelaten kan ook in de woningen ruimte worden geboden voor bedrijf of beroep aan huis, volgens de definitie van het ministerie van VROM: ‘Beroep aan huis: het in een woning en/of de daarbij behorende bijgebouwen uitoefenen van een beroep of beroepsmatig verlenen van diensten op administratief, juridisch, medisch, therapeutisch, kunstzinnig, ontwerptechnisch of daarmee gelijk te stellen gebied, waarbij de woonfunctie in ruimtelijke en visuele zin in overwegende mate behouden blijft.’ Diverse gemeenten perken dit in door in het bestemmingsplan op te nemen dat dit niet geldt voor bedrijven die vallen onder de vergunning en meldingsplicht van de milieuwetgeving, zoals kapsalons. Voor het versterken van inkomen, economie en werkgelegenheid dient de drempel voor bedrijven en starters te worden verlaagd. Enerzijds materieel door ruimte beschikbaar te stellen, anderzijds door begeleiding van starters bij administratie en financiën. Landelijk beleid is gericht op het coachen van starters tot succes. Vanuit Rotary Venray kunnen hiervoor mentoren beschikbaar worden gesteld. Vanuit de moskee wordt aandacht gevraagd voor kleinschalige verhuur van bedrijfsruimte aan starters die zo kunnen doorgroeien van (markt)standplaats, via bazaarunits (40-200 m2) naar een eigen winkel. Elders zijn hiermee goede ervaringen opgedaan. Bij voorkeur zou een dergelijke bazaar in het centrum van Venray thuishoren. 2.6 Centrumvoorziening Interviews Uit de interviews blijkt dat het winkelcentrum weliswaar een belangrijke functie vervult voor bewoners, maar dat zij er niet tevreden over zijn. Het winkelcentrum is niet meer van deze tijd. Bewoners zien liever een gezellige ontmoetingsplek met een gevarieerder winkelaanbod. Ook zijn er voor 55-plussers weinig georganiseerde activiteiten. Het wijkcentrum kan als open ontmoetingsruimte met diverse activiteiten voorzien in deze behoefte. De wijk en het win-
Venray / 14 november 2007
02.
kelcentrum zijn als het ware verstopt ‘achter het groen’; straten hebben dezelfde uitstraling. Het wijkgebouw Kiosk en het winkelcentrum Brukske hebben allebei dezelfde naam als een straat.
In het centrumgebied zijn de diverse wijkvoorzieningen geconcentreerd: - Het winkelcentrum met: C1000, Aldi, drogisterij, chinees, shoarma, pizzeria etc. - In het centrum van Brukske zijn twee basisscholen gevestigd - de Flierefluit en de Foekepot - plus een tijdelijke dependance van basisschool De Hommel. De beide basisscholen gaan vanaf 1 augustus 2008 samen en zoeken gezamenlijk nieuwe huisvesting. - Het wijkcentrum De Kiosk is een multifunctioneel ontmoetingsgebouw voor de wijk met horecafunctie. Het is deels bovenwijks en daarmee van belang voor wijkbezoek. - Religieus centrum: De moskee is beeldbepalend op deze locatie. De protestants-christelijke kerk heeft een regionale functie en stelt ruimte beschikbaar aan de Ghanese Kerk en de Voedselbank. - Tafeltennishal (Summa/Red Stars). In het verleden werden diverse voorzieningen meer door inwoners en scholen gebruikt, tegenwoordig komt slechts vijf procent van de gebruikers uit Brukske. Daarmee vervult de tennishal een bovenwijkse functie die van belang is om bezoekers naar de wijk te halen. - De gymzaal in Brukske wordt overdag gebruikt door de basisscholen en wordt ’s avonds maximaal gebruikt door verenigingen. 2.6.1 Brede School / Opgroeien en de buurt Interviews De twee basisscholen Foekepot en Flierefluit kenmerken zich als ‘zwarte scholen’. De kwaliteit van het onderwijs van de scholen is gewoonweg goed. Autochtone kinderen gaan veelal buiten de wijk naar een basisschool, omdat de ouders bang zijn voor taal- en leerachterstanden. Dit is vaak het begin van een vertrek uit Brukske. De peuterspeelzaal is een plek waar kinderen zich kunnen ontwikkelen en waar contacten gelegd worden met ouders van verschillende nationaliteiten. Het netwerk van kinderen en hun ouders biedt kansen om educatie en ontmoetingen te organiseren. Bewoners en professionals willen graag een Brede School ontwikkelen in Brukske. Als kansen van een Brede School worden gezien: ontmoeting, open, modern, gemengd, aan-
13
02. Maatschappelijke strategie bod naschoolse opvang, educatie, training en activiteiten voor sport en spel. Nabij de school is behoefte aan een consultatiebureau, apotheek, huisartsenpost, sportveld, activiteiten voor jongeren en een geldautomaat. Visie Brede School De werkgroep Brede School Brukske heeft een visie en een doelstelling geformuleerd. In de visie wordt de Brede School gedefinieerd als een netwerk van onderwijs, welzijn en zorg voor de kinderen en hun ouders, gericht op het vergroten van de ontwikkelingskansen en de participatie in de samenleving. Ontmoeting staat in de Brede School Brukske centraal. De Brede School Brukske wil een geïntegreerde aanpak vanuit onderwijs, welzijn en zorg. Op basis van deze uitgangspunten is door Van Aarle De Laat bouwmanagers Onderwijs BV een startnotitie opgesteld voor de Brede School Brukske. In deze startnotitie hebben de beoogde deelnemers aangegeven wat de kaders en uitgangspunten voor een Brede School Brukske zouden moeten zijn. Multifunctioneel centrum Brukske Uit het onderzoek blijkt dat er vanuit het maatschappelijk veld groot draagvlak is voor het concept Brede School annex multifunctionele accommodatie. De multifunctionele accommodatie wordt in deze visie gevormd door vier clusters: 1. Kindcluster: Brede Basisschool van 16 lokalen a. Peuterspeelzaal (kleuterdagverblijf) b. Buitenschoolse opvang (voor- en naschools) c. Oudergroeperingen etc. 2. Welzijnscluster a. Wijkcentrum Kiosk met horeca/terras aan cen- traal plein Brukske. b. Bibliotheek (uitleenpunt c.q. dependance) c. Maatschappelijk werk (Synthese) etc. 3. Gezondheidscluster: a. Huisartsenpost b. Consultatiebureau c. Apotheek 4. Sportcluster a. Gymzalen annex sporthal b. Tafeltennisvereniging (Summa Red Stars) c. Fitness annex fysiotherapie De bundeling van deze clusters c.q. instellingen in een multifunctioneel gebouw aan het centrale ontmoetingsplein biedt ruimte aan een breed spectrum van wijkgerichte eco-
14
nomische en maatschappelijke voorzieningen. Over de vorm, de breedte en de diepte van de multifunctionele accommodatie annex Brede School zullen in de komende periode keuzes gemaakt moeten worden. Bij het maken van deze keuzes en de invulling van het gebouw moet aandacht zijn voor de vorm van de samenwerking tussen de onderdelen onderwijs, zorg en welzijn, gezondheid, sport en vrije tijd. 2.6.2 Maatschappelijke functie centrumvoorzieningen Scholen, gymzalen en wijkcentrum zijn goed bezet en maken maximaal gebruik van de huidige gebouwen en ruimte. Het wijkcentrum, de tennishal en de protestantse kerk zijn slechts mondjesmaat gericht op de wijkbewoners en meer en meer toegespitst op de gemeente c.q. regio. Doordat ze zich afwenden van de wijk nemen de contrasten toe, terwijl de wijk juist aangeeft grote behoefte te hebben aan ruimte en activiteiten gericht op sociale ontmoeting. De huidige gebouwen zijn voornamelijk gebouwd in honingraatstructuur en uitgevoerd in betonsteen. Diverse gebouwen zijn inmiddels geschilderd voor een vriendelijker uiterlijk, maar zelfs met een grote kwaliteitsslag zullen de huidige gebouwen onvoldoende kunnen bijdragen aan de behoefte en de gewenste kwaliteit. In alle geledingen wordt onderschreven dat het sociale vraagstuk in Brukske nauw samenhangt met de aanwezige voorzieningen en het gebruik daarvan. Uitgangspunt is dat in Brukske over de volle breedte een kwaliteitsslag gemaakt moet worden. De uitvoering van de sociale agenda moet leiden tot maximaal gebruik en inzet van de maatschappelijke voorzieningen. Al deze zaken worden opgenomen in het uitvoeringsprogramma. Kwaliteitsimpuls Voor de identiteit en de uitstraling van Brukske is het van groot belang om een kwaliteitslag te maken in het voorzieningenniveau. Dit Masterplan is volledig gericht op deze kwaliteitsimpuls voor Brukske. Voor Brukske en de centrumzone is het belangrijk dat er een nieuwe centrale ontsluiting komt. In deze zone horen het winkelcentrum en een nieuw multifunctioneel gebouw alsmede een centraal plein. In de multifunctionele accommodatie worden in ieder geval de Brede School (het kindcluster) en het welzijnscluster gehuisvest.
© 2007 / Brukske, mooi anders!
02. Maatschappelijke strategie Het nieuwe wijkcentrum, winkels en multifunctionele accommodatie aan het centrale plein moeten uitgroeien tot de centrale ontmoetingsruimte van de wijk. Het nieuwe wijkcentrum kan hieraan een sterke impuls geven door wijkgerichte activiteiten voor jong en oud, autochtoon en allochtoon, man en vrouw. Aangevuld met enkele bovenwijkse voorzieningen leidt dit tot grote kwaliteitswinst voor het imago van Brukske: bewoner en bezoeker zullen dit nieuwe imago moeten uitdragen.
02.
Sportcluster en gezondheidscluster Het sportcluster annex tafeltennishal (Red Stars) is moeilijk inpasbaar in de multifunctionele accommodatie. De tafeltennishal dient als eerste ruimte te maken voor de stedenbouwkundige ingreep en op dat moment is er nog geen multifunctionele accommodatie. Daarom gaat de voorkeur uit naar eenmalige uitplaatsing boven de combinatie met Brede School annex gymzalen. Bij economische functies (fitness en fysio) weegt bovendien de kostenfactor zwaarder dan de kwaliteit en uitstraling die voor een wijkcentrum zo belangrijk zijn. Deze functies worden veelal buiten de wijk gehuisvest (industrie of sporthal, annex sportboulevard) in een goedkope doosconstructie. Gelet op de gevraagde ruimte circa 1.200 m2 en het prijsverschil van wel € 1.000 per m2 brengt het onderbrengen van deze voorzieningen in de wijk of de multifunctionele accommodatie € 1.200.000 aan meerkosten mee. Het gezondheidscluster betreft een economische functie die zeker in Brukske moet komen en kan worden ondergebracht bij het winkelcentrum c.q. in de bedrijvenplint onder de flats (Bachstraat). Religieus centrum (Moskee en protestantse kerk) In deze maatschappelijke visie blijft de moskee gehandhaafd, waarbij de gewenste uitbreiding met leslokaal stedenbouwkundig wordt ingepast. De locatie van de Protestants Christelijke Kerk wordt onderdeel van het centrale ontmoetingsplein. De PKN vraagt ruimte voor handhaving van dit religieuze cluster. Onderzocht moet worden waar in Brukske (of Venray) ruimte is voor de functies van dit gebouw (Protestantse Kerk, Ghanese Kerk en voedselbank). Investeringen Mede gelet op de economische functies wordt gedacht aan maatschappelijk investeren en bouwen door Wonen Venray en huur c.q. lease door SPOV en anderen. Een en ander zal worden uitgewerkt in samenwerking tussen de gemeente, SPOV en Wonen Venray.
Venray / 14 november 2007
15
03. Stedenbouwkundige visie
3.1 relatie Brukske - Venray
2.
1.
N
3.2 ruimtelijke structuur Brukske I en II
16
© 2007 / Brukske, mooi anders!
03.
03. Stedenbouwkundige visie 3.1 Inleiding In deze stedenbouwkundige visie worden de ruimtelijke en functionele uitgangspunten zoals die in het Wijkontwikkelingsplan naar voren komen, verder uitgewerkt. Ook aspecten uit de sociale agenda worden meegewogen. Tot slot is er aandacht voor de opmerkingen die zijn gemaakt tijdens de bewonersbijeenkomsten. De opbouw van de stedenbouwkundige visie is als volgt: Analyse De bovengenoemde aspecten zijn ondergebracht in de analyse, die bestaat uit: - Relatie Brukske-Venray - De ruimtelijke structuur van Brukske - De functionele structuur van Brukske - De groenstructuur van Brukske - De verkeersstructuur van Brukske Stedenbouwkundige visie Uit de analyse vloeit een stedenbouwkundige visie op hoofdlijnen voort. De belangrijkste uitgangspunten worden hierin uiteengezet. Deze uitgangspunten zijn op vele manieren uit te werken in daadwerkelijke ruimtelijke en functionele oplossingen. Deze oplossingen zijn ondergebracht in de gereedschapskist.
3.2.2 De functionele structuur van Brukske (fig 3.3, 3.4) In de buitenring staan vooral grondgebonden koopwoningen. In de binnenring zijn vooral grondgebonden huurwoningen aanwezig. In het westen liggen twee appartementencomplexen, in de centrumzone drie appartementengebouwen. De WOZ-waarde is in Brukske lager dan de WOZ-waarde Venray.
In de centrale voorzieningenzone zijn de volgende voorzieningen te vinden: - Winkelcentrum (van bovenwijks niveau) - Horeca - Scholen - Tafeltennishal - Wijkcentrum - Sportzaal - Moskee - Protestantse kerk - Appartementen en enkele grondgebonden woningen € 300.000 € 250.000 € 200.000 € 150.000 € 100.000 € 50.000 €-
Gereedschapskist De verschillende oplossingen voor de diverse deelgebieden worden hier uiteengezet. Aan de hand van schetsen en aanvullende teksten wordt de stedenbouwkundige visie verbeeld op het niveau van de woning, de kavel, de buurt en de wijk. Bij de verdere uitwerking van het stedenbouwkundig plan kan in samenwerking met de bewoners en investeerders voor de juiste oplossing op de juiste plek worden gekozen. De gereedschapkist is uitgewerkt in hoofdstuk 4. 3.2 Analyse 3.2.1 Relatie Brukske-Venray (fig 3.1) Brukske heeft bij buitenstaanders een negatief imago: zij zien Brukske als probleemwijk. De bewoners zelf hebben een positiever beeld. De wijk is multicultureel en heeft een sterke eigen identiteit. De wijk ligt afgesloten van de rest van Venray middels een dichte groene rand en met slechts twee ingangswegen. Deze introverte uitstraling wordt doorgezet in de woonbuurten en de wijkvoorzieningen middels de vele achterkantsituaties en gesloten gevels. De voorzieningen in de centrumzone zijn bovenwijks.
Venray / 14 november 2007
WOZ-waarde
koopwon
huurwon.
WOZ Venray
€ 239.312
€ 147.224
WOZ Brukske
€ 163.762
€ 131.210
3.3 typologie: WOZ-tabel (zie 3.4a en 3.4b) Migratie 6,0%
,1%
3.2.3 De ruimtelijke structuur van Brukske (fig4,3% 3.2) 3,% 4,0% 3,1% De twee woongebieden Brukske I en II liggen aan weerszijde 2,0% van de voorzieningenzone. Brukske I is ruimer van op0,0% zet dan Brukske II. De wijk is verdeeld in een binnenring en Venray Brukske ,1% eenvertrek buitenring door 3,1% de brede ontsluitingsstructuur Brukske en ves detiging differentiatie in3,% koop- en huurwoningen.4,3% Midden in de wijk ligt een centrale groenzone geïsoleerd van de woonclusters en de buitenring. Deze zone wordt aan de ene zijde afgesloten door de A73 en de andere zijde door het handelsterrein de Brier. De woonclusters zowel in de buiten- als in de binnenring zijn sterk naar binnen gericht op de woonerven. In de woonerven zorgen bergingen en garages aan de voorzijde van de woning samen met de veelal grijze bestrating voor een anonieme en steenachtige uitstraling. De woonclusters hebben sterk verspringende rooilijnen. De woningen liggen met achterkanten aan het openbaar groen gebied. Markant zijn de woningen gelegen aan de zuidzijde van de buitenring, gebouwd in een getande bouwstrook.
17
03. Stedenbouwkundige visie
samenstelling: 62% huurwoningen 328 m3 inhoud 168 m2 oppervlak 38% koopwoningen 379 m3 inhoud 228 m2 oppervlak
huurwoningen koopwoningen voorzieningen
3.4a analyse koop en huur Brukske I, twee tot drie lagen + kap Brukske II, twee tot drie drie lagen + kap patiowoningen eengezins laagbouw galerijflats torenflats voorzieningen: bedrijfspanden winkelcentrum voorzieningen
basisscholen
wijkcentrum De Kiosk moskee protestantse christelijke kerk tafeltennishal gymzaal
huurwoningen koopwoningen voorzieningen Brukske I, twee tot drie lagen + kap Brukske II, twee tot drie drie lagen + kap patiowoningen eengezins laagbouw galerijflats torenflats bedrijfspanden voorzieningen
N
3.4b typologie
18
© 2007 / Brukske, mooi anders!
03. Stedenbouwkundige visie 3.2.4 De groenstructuur van Brukske (fig 3.5) Brukske heeft een zeer groen karakter en veel openbare ruimte. De wijk wordt omzoomd door een brede, dichte groenzone waardoor de wijk wordt afgeschermd van de rest van Venray. Centraal in de wijk ligt een groenzone die van west naar oost loopt. Deze groenzone is vanaf de centrale ontsluitingstructuur niet zichtbaar en wordt voornamelijk begrensd door achterkanten van woningen. Tezamen met dichte begroeiingen en de onoverzichtelijke plekken zorgt dit voor een onveilig gevoel. De centrale ontsluitingstructuur heeft een breed profiel. De weg wordt omzoomd door brede groenstroken van diverse kwaliteit. De zone in het noordwesten heeft een hoge belevingswaarde door het open karakter van de begroeiing. De af en toe brede zones zorgen voor een parkachtige sfeer, waarbij de overgangen naar achterkantsituaties te verbeteren zijn. In Brukske I liggen groene lobben tussen de woonerven die aansluiten op de groene zone. Brukske II heeft compacte bebouwingsstructuur met minder openbaar groen en heeft daardoor een minder groene uitstraling. De centrale groene zone heeft weinig relatie met de woningen en is nauwelijks een verlengstuk van de tuinen. De kwaliteit van het groen scoort laag. Het natuurlijk groen vertoont veel veroudering, verdringing en schade. De kwaliteit van het cultuurlijke groen (de plantsoenen) is wisselend. De bomen zijn fors uitgegroeid en hebben over het algemeen een hoge kwaliteit. Deze dragen sterk bij aan de groene uitstraling. 3.2.5 De verkeersstructuur van Brukske (fig 3.6) De wijk Brukske wordt via de ring Brukske op twee punten ontsloten, door middel van een rotonde die aansluit op de omliggende wegenstructuur. De aansluiting op de Zuidsingel (noord-westzijde) heeft een zwaardere functie dan de aansluiting op de Henri Dunantstraat (noord-oostzijde). De centrale ontsluitingsstructuur (Ringweg Brukske m.u.v. de noordzijde) heeft een erg breed profiel en nodigt uit tot hoge snelheden. De verkeersstructuur in de wijk kenmerkt zich door zogenaamde ‘inprikkers’ vanaf de ring Brukske, zowel aan de zuidzijde als aan de noordzijde van de wijk. De bereikbaarheid van de voorzieningen is slecht vanwege de onduidelijke interne verkeersstructuur. De parkeerdruk in het centrumgebied is erg hoog. Parkeren in de wijk is met name een kwalitatief probleem en in mindere mate een kwantitatief probleem. Mensen parkeren voor de deur en op trottoirs, terwijl nabij de woningen nog voldoende openbare parkeerplaatsen beschikbaar zijn.
Venray / 14 november 2007
03.
3.2.6 Randvoorwaarden en uitgangspunten Het Brukske heeft nu een negatieve beoordeling als het gaat om imago, sociale cohesie en participatie, introverte uitstraling en de relatie met zijn omgeving. Vanuit de belangen en wensen van de bewoners komen de volgende punten: - Betere ontsluiting van de wijk zowel langzaam verkeer als autoverkeer. - Openbaar groen is anoniem en soms slecht onderhouden. - Groene structuren veiliger en aantrekkelijker maken. - Wens voor een duidelijke entree ‘t Brukske. - Sociale veiligheid en participatie vergroten. - Differentiatie bewoners en woonmilieus behouden. - Voorkomen dat het Brukske uiteenvalt in verschillende wijken. - Opwaarderen van de openbare ruimte. - De stenige uitstraling binnen de wijken. - Duidelijke hiërarchie in de wegenstructuur binnen het Brukske - Onduidelijke restgebieden. - De voorzieningenstrook bestaat uit belangrijke functies welke overwegend introvert en gesloten overkomen geen relatie hebben met de buurt, behalve door de functie. Verder is de uitstraling gedateerd en in sommige gevallen robuust en afwerend door de hekken en voorzorgsmaatregelen tegen inbraak. Voor deze zones zijn de volgende wensen: - Meer veiligheid rondom de sportvoorzieningen. - Betere bereikbaarheid van de parkeerplaatsen centrumzone. - Duidelijke routing naar de centrumzone. - Kinderopvang. - Relatie school met centrumgebied behouden. - Pleinfunctie met horeca. - Voorzieningen bovenwijks en gevarieerd houden. - Imagoverbetering centrumzone als visitekaart van het Brukske. - Opwaarderen van de openbare ruimte. - Combinatie school en sportvoorzieningen is wenselijk.
Knelpunten - De ontsluiting van de wijk kent geen hiërarchie en werkt hierdoor niet optimaal. - Duidelijke entree centrumgebied ontbreekt. - Slechte bereikbaarheid van het centrum. - Door het verschil in koop- en huurwoningen en anonieme
19
3.5a groenstructuur bestaand
kleurrijk, exotisch, bloei kleurrijk, exotisch, bloei
versterken volgensversterken toolbox volgens toolbox
natuurlijke beplantingen natuurlijke beplantingen vergroenen bestaande vergroenen parkeerplaatsen bestaande parkeerplaatsen boomgroepen, losverband boomgroepen, soortenrijk losverband soortenrijk
geconctreerd robuust geconctreerd groen, ntbrobuust groen, ntb
N 3.5b groenstructuur masterplan
20
© 2007 / Brukske, mooi anders!
03.
03. Stedenbouwkundige visie oostsingel
henri dunantstraat
zuidsingel brukske
brukske
P
P
kiosk P
leunseweg
A73
brukske
brukske
N270 deurnseweg
3.6a verkeersstructuur bestaand
oostsingel
henri dunantstraat
zuidsingel brukske
brukske
30
kiosk
30
leunseweg
A73
brukske
brukske
N270 deurnseweg
N
3.6b verkeersstructuur masterplan
Venray / 14 november 2007
21
03. Stedenbouwkundige visie
2.
4.
5.
3.
1.
3.7 luchtfoto Brukske 1. randen plangebied 2. centrumvoorzieningen 3. groencorridor 4. Brukske I 5. Brukske II
4. 4.
1. 5. 2. 2.
3.
3. 5.
N
22
1
centrale zone, inbedden van doorgaande fiets- en wandelroutes met accenten
2
groene strip, verbindend element met een reeks thematische ruimtes; verbonden door routes en accenten, sterke ruimtelijk beeld. speelvoorzieningen, hondenvrij wandelroute en fietsontsluiting
3
wijkontsluiting Bruske 1 en 2, versmallen profiel, handhaven groene enscenering ter versterking van belevingskwaliteit voor fietser en wandelaar.
4
akoestisch landschap, Bruske zichtbaar maken, opvallend profiel met grote herkenbaarheid
5
buitenring, wandelroute naar buitengebied, hondenuitlaatzone, transparanter maken, ecologische kwaliteit behouden
3.8 hoofdstructuur openbare ruimte Brukske
© 2007 / Brukske, mooi anders!
03. Stedenbouwkundige visie vormgeving met achterkanten worden wegen gezien als grenzen tussen buurten. - Introverte uitstraling zowel op wijk- als op woningniveau, garages en bergingen bepalen de uitstraling van het maaiveld. - De woningen en functies staan met hun rug naar de openbare ruimten en ontsluitingswegen. - Gesloten uitstraling mede door de dichtte kopgevels. - Het openbaar groen is anoniem en soms slecht onderhouden. - De groene loper wordt niet betrokken bij de wijk en de voorzieningenzone. - Er is geen relatie met het omliggende gebied. - Fiets en langzaam verkeersroutes zijn langs achterkanten en onduidelijk. - Overgangen tussen privé- en openbaargebied zijn onduidelijk. - Bereikbaarheid van parkeervoorzieningen van het centrum onduidelijk. - Gebouwen in de voorzieningenstrip zijn introvert en hebben weinig tot geen relatie met het openbaar gebied. - Geen verblijfsgebieden en ontmoetingsplekken. - Door de inrichting en uitstraling van de wijk trekken de bewoners zich terug in de anonimiteit. - Anoniem en geheel verhard openbaar gebied en ontsluitingsgebied bij de woningen. - Dit betekent geringe betrokkenheid en sociale onveiligheidgevoel. - Geringe integratie tussen de verschillende groepen. - Slechte imago van de wijk. 3.3 Stedenbouwkundige visie (fig 3.7-3.9) De stedenbouwkundige visie is gericht op: het versterken van de identiteit; het leveren van een kwaliteitsimpuls voor de woningen en de centrumvoorzieningen; en een betere aanhaking aan Venray. Dit betekent een transformatie van een ruimtelijk gesloten karakter naar een meer open en
Openbare ruimte op hoofdlijnen (3.8): 1. centrale zone, inbedden van doorgaande fiets- en wandelroutes met accenten 2. groencorridor, verbindend element met een reeks thematische ruimtes; verbonden door routes en accenten, sterke ruimtelijk beeld. speelvoorzieningen, hondenvrij wandelroute en fietsontsluiting 3. wijkontsluiting Bruske 1 en 2, versmallen profiel, handhaven groene enscenering ter versterking van belevingskwaliteit voor fietser en wandelaar. 4. akoestisch landschap, Bruske zichtbaar maken, opvallend profiel met grote herkenbaarheid 5. buitenring, wandelroute naar buitengebied, hondenuitlaatzone, transparanter maken, ecologische kwaliteit behouden
Venray / 14 november 2007
03.
transparant karakter van de wijk. Hierbij gaat het zowel om openheid naar de rest van Venray als openheid tussen de diverse buurten en woonclusters. De volgende ingrepen leiden daartoe. 3.3.1 Randen plangebied De entree aan de Zuidsingel wordt op de hoek geopend met een blikvanger: een zorgvuldige inpassing van enkele woningen in het groen. De groenzone aan de Henri Dunantstraat wordt op enkele strategische plekken geopend als een coulissenlandschap. Deze wijkentree kan worden versterkt middels bebouwing met een speciaal woningtype gericht op de Henri Dunantstraat. De gehele wegenstructuur in de wijk Brukske wordt ingericht als verblijfsgebied (erftoegangsweg 30 km/u). Een uitzondering vormen de korte ontsluitingswegen op de Henri Dunantstraat en de Zuidsingel, die lopen tot aan de noordelijke ring Brukske; deze wegvakken worden als wijkontsluitingsweg ingericht. Dit geldt ook voor de nieuw te realiseren centrale aansluiting op de Henri Dunantstraat, die zal worden vormgegeven als een voorrangskruispunt met een vrij liggende afslag en goede voorzieningen voor langzaam verkeer. De aangrenzende groenzones van de centrale ontsluitingslus worden zo ingericht dat er een verbinding ontstaat tussen de buitenring en de binnenring. Om parkeerproblemen te voorkomen worden gemeentebreed gelijke parkeernormen gehanteerd, zowel voor woningen als voorzieningen. Recent gehouden tellingen op basis van de parkeernorm voor bestaande woongebieden geven aan dat alleen in Brukske II aanvullende parkeervoorzieningen nodig zijn. Voor de nieuwe centrumvoorzieningen resulteren de huidige parkeernormen in een aanzienlijke uitbreiding van het aantal openbare parkeerplaatsen in de centrumzone. Aan de zuidzijde van de buitenring is tussen de bomen voldoende ruimte om enkele woningen te realiseren die gericht zijn op de straat waardoor het openbaar karakter van de ringweg als woonstraat wordt verbeterd. 3.3.2 Centrumvoorzieningen De centrumvoorzieningen presenteren zich naar de Henri Dunantstraat met een aantrekkelijk gebouw aan een voorplein. Hier worden de centrumvoorzieningen vanaf de Henri Dunantstraat ontsloten voor verkeer. In het gebouw worden onder meer het winkelcentrum en woningen onder-
23
gebracht. Het gebouw wordt de nieuwe blikvanger van de wijk, waarmee tevens de identiteit van Brukske naar buiten wordt getoond. Ten zuiden hiervan aan het centrale plein liggen de Brede School, het wijkcentrum en de moskee. De Brede School grenst aan de zuidkant aan de centrale groenzone. Ten zuiden van de groencorridor en aansluitend aan de buitenring is ruimte voor woningen. Na verplaatsing van het wijkcentrum kan het woongebied Brukske II hier worden afgerond met enkele woningen. 3.3.3 Groencorridor De centrale groencorridor is onmiskenbaar de groene drager van de wijk Brukske. Deze parkzone moet de verbinding maken met de aangrenzende woningen door een heldere structuur met open zichtlijnen en duidelijke plekken die een open contact met elkaar hebben. Aan de westzijde wordt middels een fietsverbinding de relatie met de Brier gelegd. Aan de oostzijde zorgt naast een fietsroute een open inrichting voor contact met de buitenring en de A73. 3.3.4 Brukske I In Brukske I worden de woningen gericht naar het openbaar groengebied en worden de parkeervoorzieningen aan de achterzijde gerealiseerd. Er ontstaat een blokkenstructuur. Op woningniveau zijn diverse ingrepen mogelijk die zorgen voor een open uitstraling naar het aangrenzend openbaar gebied (zie uitwerking deelgebieden). 3.3.5 Brukske II In Brukske I en II worden vanaf de woonclusters enkele doorsteken gemaakt die zorgen voor zicht op de centrale groencorridor. Ook hier kunnen diverse ingrepen aan de woningen leiden naar een opener uitstraling naar de straat. Deze ingrepen worden in de verdere uitwerking van de deelgebieden met schetsen verduidelijkt. Sloop woningen Een sterk punt van Brukske is de ruime groenvoorziening. Helaas wordt de groencorridor vanuit de woonerven niet zo ervaren, mede omdat het zicht hierop wordt belemmerd door een aantal woningen. Het plan voorziet erin om door de sloop van een aantal woningen de groenvoorzieningen te verbinden met de woonerven. Dit is een kostbare ingreep, waarvan de meerwaarde ten goede komt aan uitzicht en doorzicht en de groene uitstraling van de hele buurt. Nieuwbouwwoningen Het woningaanbod in Brukske is erg eenzijdig. Het over-
24
grote deel bestaat uit eengezinswoningen. Om meer differentiatie te creëren, is aanvullende nieuwbouw voor de beoogde doelgroepen noodzakelijk. Daarbij wordt ingezet op vijftig procent koopwoningen, (voornamelijk in de binnenring) en vijftig procent huurwoningen (voornamelijk in de buitenring). Zo worden de verhoudingen per deelgebied in positieve zin bijgestuurd. Gedacht wordt aan de volgende aantallen: - Brukske I bij de flat aan de Bachstraat 18 nieuwbouwwoningen - In Brukske I verder 84 nieuwbouwwoningen - In Brukske II 37 nieuwbouwwoningen - In het centrumgebied 70 appartementen en 24 grondgebonden nieuwbouwwoningen Overige woningen Een groot gedeelte van de woningen in Brukske I en II heeft bergingen en garages aan de voorzijde, terwijl de tuin vaak grenst aan een groenstrook. Dit heeft tot gevolg dat woonerven en groenstrook een rommelige indruk maken. Het voorstel is om hier een rigoureuze structuurverandering door te voeren: vóór de woningen openbare ruimte en erachter private ruimte c.q. collectieve ruimte. De bergingen worden naar de achterzijde van de woningen verplaatst (garage/carport) met collectieve entree en de voorzijde wordt geheel openbaar en opnieuw ingericht. Op plaatsen waar dit niet mogelijk is, zoals bij de woningen met de garages aan de voorzijde, worden nieuwe erfafscheidingen (blokhaag, pergola of veranda) voorzien. Daarnaast wordt een variant uitgewerkt waarin bij een aantal woningen in Brukske II de voor- en achterzijde worden gewisseld, waardoor deze woningen een nieuwe ingang krijgen aan het park en meer richting de groencorridor zijn georiënteerd. 3.3.6 Duurzaamheid De aanpak van het Brukske zal vallen binnen het kader van de duurzaamheid op de verschillende lagen. Sociale duurzaamheid - Sociale betrokkenheid (participatie) vergroten door ontmoetingsplekken te ensceneren en overgangen openbaar en privé duidelijk te markeren. - Geen anonieme rest ruimte (van wie is het en wie gaat het onderhouden). - Geen anonieme plekken (sociale onveiligheid). - Bewoners betrekken bij de procesgang en ideeën voor de omgeving, zij zijn immers de gebruikers. Daarnaast vergroot dit de betrokkenheid en trots op de plek. - Sociale samenhang (cohesie) vergroten door de wonin-
© 2007 / Brukske, mooi anders!
03. Stedenbouwkundige visie gen te oriënteren op het openbaar gebied, geen gesloten gevels toepassen. - Afsluitbaar maken van eventuele binnengebied, gebied inrichten en laagdrempelig maken. - Verhuizen binnen de wijk mogelijk dus differentiatie in woonmilieus. - De bewoners en gebruikers zijn onderdeel van de nieuwe samenhang en identiteit en daarmee ook mede bepalend voor het nieuwe imago (de dialoog tussen de stenen en de geest). Van introvert, gesloten naar open en extravert. - Heldere en duidelijke verkeerstructuren welke horen bij hun functie en de oriëntatie van de woningen daaraan. Met een duidelijk accent op verblijfsfeer en sociale veiligheid. - Speelplekken als ontmoetingsruimten in het openbaar gebied inzetten. - Vergroting van de sociale cohesie door het versterken van de reeds bestaande buurtfuncties en het toevoegen van nieuwe functies met accent op ontmoeten. Het betekent laagdrempeligheid en een open uitstraling. - Stimulering van bedrijven in de wijk woontypes zo veranderen dat dit mogelijk wordt in de wijk of woon- en werk woningen. Dit zorgt voor vergroting van de arbeidsparticipatie en zorgt ook weer voor een extraverte uitstraling. Functionele duurzaamheid - Flexibiliteit in verband met verschillende doelgroepen (differentiatie van woonmilieus). - Flexibiliteit in aanpasbaarheid en herinrichtbaarheid (differentiatie binnen het woontype). - Flexibiliteit in het uitbreidbaar maken door middel van buitenruimten, serres, veranda’s, verplaatsen van bergingen en garagers. Niet alleen het vergroten van woningen, maar ook mogelijk het verkleinen van woningen door van 1 woning, 2 woningen te maken. - Programmawisselingen mogelijk maken, bijvoorbeeld meer familieledenhuis, toevoegen van zorg, ombouwen tot werkruimten of kantoorruimte. - Investeren in voorzieningen binnen de wijk.
03.
tot het onderhoud. - Materialen toepassen welke in de loop van de tijd een mooi patina krijgen, dit geeft een duurzaam beeld. - Efficiënte ontsluitingsprincipes waardoor mensen eerder lopen of fietsen i.p.v. de auto gebruiken. - Het mogelijk maken toepassingen voor vergroting van isolatie en energie terugwinsystemen. - Draagvlak creëren voor het vanzelfsprekend onderhouden, schoonhouden en melden van defecte en niet functionerend onderdelen van en in de wijk. - Hergebruik van bestaande woningen waardoor er differentiatie van binnen de wijk ontstaat. - Nieuwbouw en eventueel optoppen van de (building lightness) bestaande flats met extraverte zijgevels en gedifferentieerd daklandschap met gebruik van lichtgewicht bouwen. Gewichtsbesparing betekent winnen in energie en materiaal. Verder heeft dit grote invloed op transport (1/5 besparing) en afval (1/3 minder). - Uitbannen van afval (cradle to cradle). Door de licht gewichtwoning kan je makkelijker de flexibiliteit vergroten. Culturele duurzaamheid - Bepalen van de identiteit van de wijk en zijn gebruikers. - Bepalen van de ruimtelijk en historische structuren van de plek in relatie tot de stad en de omliggende gebieden. - Bepalen van de geest van de plek in relatie tot de nieuwe toevoegingen. De nieuwe imago. - Het groen als ruimtelijke identiteitsdrager door deze voelbaar te maken en te versterken. Het groen als gedeeltelijk functioneel groen toepassen, dus met opbrengsten voor de wijk zoals fruitbomen, notenbomen, volkstuin en geur en kleurtuinen.
Ecologische duurzaamheid - Gebruik maken van de oriëntatie van passieve zonenergie van de woningen. - Gebruikmakend van groenstructuren voor koeling door schaduwwerking. - De geluidswering als groenelement gebruiken bij de toevoeging van woningen in deze wand (de grond wordt als isolatie materiaal gebruikt). - Toepassen van duurzame materialen, ook met betrekking
Venray / 14 november 2007
25
N270
N
26
groenzoom
bebouwing
omkering gevel
continueren groenzoom
toevoeging bebouwing
bebouwing openen naar groenzoom (B1)
programma in het centrumgebied
studiegebied
bebouwing openen naar groenzoom (B2)
plein (P optioneel)
structurerende lijn
aandachtspunt
colectieve ruimte
aandachtspunt parkeren
langzaam verkeer
groene inprikker
akoestisch landschap
03.
A73
27 3.9 stedenbouwkundige visie
1.
2.
3.
28
4.
© 2007 / Brukske, mooi anders! 4.1 referentiebeelden hoofdstructuur openbare ruimte
5.
5.
04.
4. Uitwerking van de deelgebieden 4.1 Inleiding Ruimtelijke ingrepen: de structuurdragers van de (her) ontwikkeling Algemene uitgangspunten ingrepen Brukske: - aanhaken bij Venray - versterken van de identiteit - kwaliteitsimpuls openbaar gebied - kwaliteitsimpuls centrumvoorzieningen - kwaliteitsimpuls woningen Oftewel een transformatie van de wijk van een ruimtelijk gesloten karakter naar een meer open en transparant karakter. Openheid van geheel Brukske naar Venray, maar ook openheid tussen de diverse buurten en woonclusters binnen Brukske. De ruimtelijke (stedenbouwkundige) ingrepen voor de vijf te onderscheiden deelgebieden (buitenring en randen, centrumvoorzieningen, groencorridor, Brukske I en Brukske II) vormen de dragers van het plan. De ingrepen op structuurniveau en de daarbij behorende inrichtingsprincipes voor het openbaar gebied en de uitwerkingsmogelijkheden voor de architectuur zorgen voor een transformatieproces. Onderstaand een puntsgewijs overzicht per deelgebied van deze structurele ingrepen. De ingrepen zijn in ‘de gereedschapskist’ op detailniveau, voorzien van schetsen en referentiebeelden, nader uitgewerkt en beschreven.
4. 4.
1. 5. 2. 2.
3.
3. 5.
1
centrale zone, inbedden van doorgaande fiets- en wandelroutes met accenten
2
groene strip, verbindend element met een reeks thematische ruimtes; verbonden door routes en accenten, sterke ruimtelijk beeld. speelvoorzieningen, hondenvrij wandelroute en fietsontsluiting
3
wijkontsluiting Bruske 1 en 2, versmallen profiel, handhaven groene enscenering ter versterking van belevingskwaliteit voor fietser en wandelaar.
4
akoestisch landschap, Bruske zichtbaar maken, opvallend profiel met grote herkenbaarheid
5
buitenring, wandelroute naar buitengebied, hondenuitlaatzone, transparanter maken, ecologische kwaliteit behouden
Venray / 14 november 2007
4.2 hoofdstructuur openbare ruimte met referentielokatie
29
30
© 2007 / Brukske, mooi anders!
4.3 referentiebeelden buitenring en randen
4.2 Buitenring en randen plangebied 4.2 Buitenring en randen plangebied De groenzone (Henri Dunantstraat) en de geluidwal (Deurneseweg) wordt aangepast tot een “akoestisch landschap”. Door deze landschappelijke ingrepen ook toe te passen bij de entreezones aan de Henri Dunantstraat en Zuidsingel ontstaat hier een uitnodigende poortfunctie voor de wijk Brukske. Ingrepen: - markeren van de wijkentree(s) door het toevoegen van woningen - (zicht)relatie Brukske-Venray versterken door op strategisch plekken openingen te maken in de groene zones - zorgvuldig inpassen van enkele woningen in de groene buitenranden, waardoor het openbaar karakter van de ringweg wordt versterkt - wegenstructuur grotendeels inrichten als verblijfsgebied (30km/u) - directe aansluiting realiseren van vernieuwde centrumvoorzieningen op Henri Dunantstraat
04. 4.3a doorsnede buitenring
4.3b doorsnede buitenring
4.3a - openen groenzone en versterken relatie Brukske met N270, talud toegankelijk maken 4.3b - idem 4.3a, met toevoeging van enkele woningen aan het talud 4.4a - herinrichten straatprofielen en opwaarderen openbare ruimte 4.4b - idem 4.4a, met toevoegen van een akoestisch landschap langs de Henri Dunantstraat
4.4a doorsnede binnenring Brukske
4b
4a
3a
3b
doorsnedelokaties
Venray / 14 november 2007
4.4b doorsnede binnenring Brukske
31
4.5 analyseschets centrumzone
32
© 2007 / Brukske, mooi anders!
04.
4.3 Centrumvoorzieningen 4.3 Centrumvoorziening: Voor een optimale structuur is allereerst gekeken naar de gewenste functies en de verdeling hiervan in de centrumzone. Aan de Henri Dunantstraat wordt een markant gebouw gesitueerd. Hier is een hoogteaccent mogelijk, waarbij rekening wordt gehouden met de aangrenzende woningen. Het is van belang dat er een spannende opbouw in de massa van het gebouw zit, waarbij met gevoel voor architectuur een hoogwaardige kwaliteit kan worden gerealiseerd. Het gebouw bevat een winkelcentrum en woningen. Het winkelcentrum is in ieder geval gericht op het zuidelijke plein, waaraan ook de moskee en de Brede School een plek krijgen. Het gebouw heeft ook een open uitstraling naar de Henri Dunantstraat. Het laden en lossen van het winkelcentrum bevindt zich aan de oostzijde. Aan de ontsluitingsweg zijn rugzakwoningen mogelijk. Terraswoningen kunnen een invulling aan het zuidelijke plein geven. Mooie terrassen op het zuiden zorgen voor een open “groen” karakter. Bij de woningen behorende parkeerplaatsen worden ondergronds gesitueerd. Aan het centrale zuidelijke plein komen alle wijkfuncties bij elkaar. Het plein heeft een groene uitstraling en dient zo te worden ingericht dat als er niet geparkeerd wordt het als een aangename verblijfsruimte kan functioneren. Hier liggen kansen om het contact tussen de diverse functies aan het plein ruimtelijk te ondersteunen. Wijkgerichte functies van de Brede School worden aan deze zijde gesitueerd. Rustige lesfuncties kunnen prima een plek krijgen aan de groene zone. Sport en spel met een gesloten karakter worden inpandig gesitueerd. Voor alle gebouwen is het open karakter van belang. De gebouwen voorzien in een hoge mate van functionaliteit en flexibiliteit, waardoor op lange termijn en met wisselende inzichten goed gebruik kan worden gemaakt van de gebouwen en de omliggende openbare ruimte. Aan de zuidzijde op de voormalige schollocatie kunnen enkele lage woningen worden toegevoegd.
4.7 schetsontwerp voorrangsplein
1. 2.
3.
4. 5.
7.
6.
4.6 voorzieningen in de as
Venray / 14 november 2007
1. winkels 2. woningen 3. moskee 4. Brede School 5. HAT flats 6. woningen 7. nieuwbouw
33
34
© 2007 / Brukske, mooi anders!
4.8 referentiebeelden Brede School
04.
4.3 Centrumvoorzieningen
4.9 referentiebeelden winkelcentrum
Doelstellingen: - anonimiteit doorbreken - oriëntatie versterken - identiteit en herkenbaarheid versterken - veiligheidsgevoel vergroten Randen verduidelijken door: - verdichting met rijke beplanting - openen met doorbraken in de woonblokken - heroriëntatie van de woningen
Kiosk
herinrichting openbaar gebied
Sterk dragend element invoegen: - voorzieningen/programma koppelen aan de groenzone - verlevendigen met spelelementen, meubilair, verlichting en exotische beplanting - randen en weides vormen het decor met kleur, bloei en seizoensbeleving
Brede School
Kiosk 4.10 doorsnede centrale zone
Venray / 14 november 2007
35
36
© 2007 / Brukske, mooi anders!
4.11 referentiebeelden groencorridor
4.4 Groencorridor 4.4 Groencorridor Herinrichting, beheer en onderhoud van de groencorridor is uitdrukkelijk een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle partners. De groenzones en de entrees hiervan worden heringericht en bieden een open en overzichtelijk beeld, door dichte bosschages te rooien en een uitnodigende toegangen- en padenstructuur te realiseren in aansluiting op de ringweg, het winkelcentrum en de hofjes. Er worden nieuwe zichtlijnen gecreëerd door het verwijderen en dunnen van de beplanting. Voor de goede en groene uitstraling van de wijk zijn een aantal varianten ontworpen voor de erfafscheidingen aan voor- en achterzijde van de woningen. Samen met de bewoners worden hieruit de meest passende oplossingen
04.
gekozen per wijkdeel, straat of cluster. Op veel plekken is individuele invulling per woning mogelijk, mits deze voldoet aan de beoogde beeldkwaliteit.
Ingrepen: - groencorridor inrichten als drager van Brukske en ook gebruiksmogelijkheden daarop afstemmen - relatie tussen groencorridor en (aanliggende) woningen versterken door open zichtlijnen en duidelijke plekken te creëren - aan de westzijde middels een fietsverbinding met de Brier leggen - aan de (zuid)oostzijde door een open inrichting contact met de ring en de A73 vergroten
tuinen
4.13 route in groencorridor
tuinen
tuinen
4.14 doorsnede groencorridor
tuinen
4.12 situatieschets groencorridor
Venray / 14 november 2007
37
Gereedschapskist Brukske I - relatie tussen woonclusters en groencorridor versterken door op strategische plekken woningen af te breken c.q. toe te voegen - openbaar gebied aansluiten op groencorridor - woningen oriënteren op het nieuw ingerichte openbaar groengebied door omkering voor- en achterkanten - parkeren concentreren aan de achterzijde van de woningen - bergingen opnieuw inpassen aan achterzijde woningen - aanpassingen op woningniveau, waaronder woon-werkwonen introduceren - kopgevels levendig maken (raamopeningen) t.b.v. kwaliteit woningen, vergroten sociale controle en versterken contact openbaar gebied - renovatie galerijflats aan de Bachstraat en Mozartstraat (aanpassing woningplattegronden, aanpak gevels, openen plint, toevoegen woningen, herinrichten parkeren, etc.)
4.15.1 schema 1
4.15.2 schema 2
38
SCHEMA 1: analyse van het probleem - sociale onveiligheid in de groene kamers; - geen samenhang groene kamers en groene middenzone - grijze kamers groot, veel activiteit, maar volkomen kleurloos, veel grijs - geen samenhang grijze kamers en groene middenzone - relatie tussen groen en grijs ontbreekt (fig 4.15.1) SCHEMA 2: enkel de groenzones doortrekken, maat is te smal en achterkanten aan openbare ruimte - sociale onveiligheid in de groene kamers - samenhang groene kamers en groene middenzone vergroten door zelfde type groen door te trekken - grijze kamers groot, veel activiteit, maar volkomen kleurloos, veel grijs - geen samenhang grijze kamers en groene middenzone - relatie tussen groen en grijs ontbreekt - groenzone doortrekken naar de weg t.b.v. meer openbaarheid, doordat koopwoningen sowieso blijven staan, wordt de maat te smal - achterkanten liggen aan openbaar gebied (fig 4.15.2)
© 2007 / Brukske, mooi anders!
N
04.
4.5 Brukske I - aanpassingsschema’s
SCHEMA 3: achterkanten worden voorkanten, groen zone trekt het gebied in, maar niet tot aan de ontsluitingsweg - sociale onveiligheid oplossen door groene kamers te privatiseren - kopblokken sociale rol geven door de voorkanten naar de groene middenzone te richten - grijze kamers levendiger maken door meer groen en parkeren in groene schanskorven (fig 4.15.3)
4.15.3 schema 3
SCHEMA 4: naar volledige blokkenstructuur - sociale onveiligheid oplossen door groene kamers te privatiseren - nieuwe woningen realiseren op koppen van de momenteel bebouwde zones - grijze kamers levendiger maken door meer groen en parkeren in groene schanskorven - samenhang grijze kamers en groene middenzone stimuleren door groene zone het grijze gebied in te trekken (fig 4.15.4)
4.15.4 schema 4
Venray / oktober 2007
39
Gereedschapskist NIEUWE ROOILIJN VOORZIJDE
WONING PLANTSOEN
BERGING
STRAAT
WONING
BERGING
GEMEENSCHAPPELIJK HOF
BERGING
NIEUWE ROOILIJN ACHTERZIJDE
WONING
STRAAT
WONING BERGING
40
GEMEENSCHAPPELIJK HOF
PLANTSOEN
4.16 transformatiemodule
4.16.1 transformatie 1
4.16.2 transformatie 2
4.16.3 transformatie 3
© 2007 / Brukske, mooi anders!
4.5 Brukske I - transformatiemodule Doelstellingen: - versterken relatie tussen wijkontsluiting en groenestrip - eenduidigheid in begrenzing openbaar privé gebied - relatie openbaargebied- woningen versterken - restgroen vermijden, duidelijk eenheden - kindvriendelijk maken
04.
Ingrepen voorzijde: - vergroenen en openbaar maken - parkeergelegenheid voor bezoekers, 0,3 per woning. - nieuwe rooilijn introduceren - perceelverschuiving instellen - nieuwe voorkanten creëren met veranda’s, balkons en erkers. Ingrepen achterzijde: - collectief gebied, eventueel afsluitbaar, vereniging van eigenaren, uitgeven in mandeligheid - parkeergelegenheid 1,7 per woning eventueel 1 op eigen terrein - nieuwe perceelgrenzen achterzijde, markeren met bergingen/carports - eventueel extra tuin uitgeven/ of collectief groen aanleggen
4.17 referentiebeelden ingrepen
Venray / oktober 2007
41
Gereedschapskist
Om de uitstraling te verzachten worden hagen in schanskorven toegepast. Het zijn ‘bouwkundige elementen’ die het zicht onttrekt aan geparkeerde auto’s.
4.18 Händelstraat
Van een introverte uitstraling naar een extraverte uitstraling door wonen naar de begane grond te verschuiven.
4.19 Beethovenstraat
42
© 2007 / Brukske, mooi anders!
4.5 Brukske I - openbare ruimte
04.
De plint opengooien door het wonen naar de benedenverdieping te halen. Dit betekend een ander type woning met slaapkamers op de 1ste en 2de verdieping. De woning oriënteerd zich op het openbaar gebied.
4.20a Beethovenstraat
De plint wordt geïntensiveerd door een verandazone toe te voegen in relatie tot het wonen op de begane grond.
4.20b Beethovenstraat
Venray / 14 november 2007
43
Gereedschapskist
4.21 huidige situatie kopgevels
4.22 openen van de kopgevels
Kopgevels: Kopgevels openen door toevoegen raamopeningen ten behoeve van woonkwaliteit, sociale controle en versterken van de relatie met openbaar gebied.
44
© 2007 / Brukske, mooi anders!
4.5 Brukske I - drive-in woningen
04.
4.23 varianten drive-in woningen
4.5 Drive-in woningen De drive-in woningen bieden weinig contact met de straat. Hierdoor is ook de sociale controle minimaal. Door het anonieme karakter voor de woningen is op veel plaatsen een onaanvaardbare situatie ontstaan. Het plan voorziet in de mogelijkheid om de begane grond en de garages uit te bouwen tot extra woon- of werkruimte. Ingrepen: - de begane grond wordt twee meter naar voren gehaald om het voorterrein te verkleinen en een extra terras op de eerste verdieping aan de straatzijde te creeëren, de zogenaamde “ogen” van het huis. - de voorzijde wordt voorzien van dezelfde houten schuifelementen zoals toegepast bij de flats om eenheid en
Venray / 14 november 2007
herkenbaarheid van elementen in het totale straatbeeld te scheppen. - de begane grond kan middels verscheidene opties gebruikt worden als berging, bedrijf aan huis, extra woonkamer of zelfs slaapkamer met badkamer op de begane grond. - de verdieping kan naar wens gebruikt worden als woonfunctie of zelfs al als slaapfunctie met gebruik van een prachtig groot terras toegankelijk middels tuindeuren. - de plint en de zijwanden worden in een grijze accentkleur geschilderd. - de kopwoningen krijgen grote bloemenramen waardoor zicht en sociale controle wordt gewaarborgd.
45
Gereedschapskist
4.23 perspectief drive-in woning
4.24a begane grond drive-in woning
46
© 2007 / Brukske, mooi anders!
4.5 Brukske I - drive-in woningen
04. 4.24b 1ste verdieping drive-in woning
4.24c 2de verdieping drive-in woning
Venray / 14 november 2007
47
Gereedschapskist
4.29 perspectief Mozartflat
48
© 2007 / Brukske, mooi anders!
4.5 Brukske I - galerijflat (Mozartstraat)
04. 4.29b perspectief Mozartflat
Flat Bachstraat De flatgebouwen aan de Bachstraat en de Mozartstraat zijn nagenoeg identiek. Het gaat om in totaal 168 appartementen die qua grootte en indeling zijn verdeeld in twee typen. De uitstraling van de gebouwen en de woonomgeving leiden ertoe dat het leefklimaat in de flats achteruit loopt. Dit komt onder meer tot uitdrukking in het gebruik van de gemeenschappelijk ruimten van de gebouwen en zorgt voor een hoge mutatiegraad. Voorgesteld wordt dan ook om beide flats grondig aan te pakken. De mogelijkheid om in de Bachstraat de twee typen woningen samen te voegen tot één grote woning en daarmee het aantal woningen te halveren tot 42 is onderzocht. In de plint van het gebouw - op de plaats van de huidige garages - kunnen dan kleinschalige commerciële ruimten worden gevestigd. De huurprijs die samenhangt met deze investering wordt niet haalbaar geacht. Momenteel wordt gekeken welke alternatieven stedenbouwkundig inpasbaar zijn. Flat Mozartstraat De flat aan de Mozartstraat blijft bestemd voor de huidige doelgroep en krijgt een grondige face-lift. De renovatie omvat onder meer isolerende gevels en individuele warmtevoorzieningen. De huidige plattegronden blijven gehandhaafd. De huren zullen alleen worden aangepast als gevolg van het aanbrengen van de energiebesparende maatregelen.
Venray / 14 november 2007
Ingrepen: - de entree wordt naar voren gebracht en vormgegeven in een transparante glazen doos zodat er veel licht/zicht en veiligheid teruggebracht wordt in de entree. mede door het weghalen van een wand onstaat er extra ruimte voor de lift. - de voetgangers worden d.m.v. hagen en bomen naar de entree begeleid. Aan de zijde van de bergingen wordt muurbeplanting geplaatst. - de plint ter plaatse van de garageboxen wordt voorzien van houten schuifelementen om eenheid warmte en sfeer in de plint te creeëren. I.v.m. extra veiligheid wordt de schuifelementen ‘s avonds verlicht. - daar waar mogelijk wordt er via de gangen in de bergingen en de fietsenberging extra daglicht naar binnengehaald. - de puien aan de galerij- en balkonzijde worden aangepast voor isolerende beglazing en worden geschilderd. - de balkons en galerijen worden voorzien van groengetinte hardglazen balkonhekken om eenheid en rust in de flat terug te brengen. - dakranden en consoles worden in een neutrale grijstint geschilderd om een totaal rustig beeld te scheppen.
49
Gereedschapskist
4.30 begane grond Mozartflat
4.31 perspectief Mozartflat
50
© 2007 / Brukske, mooi anders!
4.5 Brukske I - galerijflat (Bachstraat en Mozartstraat)
04.
4.32 referentiebeelden galerijflats (Bachstraat en Mozartstraat)
Venray / 14 november 2007
51
52
© 2007 / Brukske, mooi anders! 4.33 referentiebeelden parkeervoorziening galerijflats
4.5 Brukske I - galerijflat (opwaardering parkeergelegenheid)
04.
4.34a parkeergelegenheid variant 1
4.34b parkeergelegenheid variant 2
4.34c parkeergelegenheid variant 3
4.34d parkeergelegenheid variant 4
Doelstellingen: - afgestemde parkeervoorraad maken - voorzijde vergroenen en kindvriendelijker maken - relatie met plint van het gebouw versterken c.q. vergroenen
Venray / 14 november 2007
53
Gereedschapskist
De aanwezige restgebieden aanpakken en als ruimtelijke drager van de wijk laten worden.
4.35 hof Bazuinstraat
54
© 2007 / Brukske, mooi anders!
4.6 Brukske II - transformatie module
4.36a transformatiemodule A
Brukske II - relatie tussen woonclusters en groencorridor versterken door op strategische plekken woningen af te breken - aanvullende parkeervoorzieningen realiseren om parkeerprobleem op te lossen - kopgevels levendig maken (raamopeningen) - woningen toevoegen op strategische plekken - omkeren oriëntatie woningen aan zuidzijde groencorridor, zodat deze woningen met de voorzijde naar de groene zone staan (verandawoningen) Doelstellingen: - versterken relatie tussen wijkontsluiting en groenestrip - eenduidigheid in begrenzing openbaar privé gebied
Venray / 14 november 2007
04. 4.36b transformatiemodule B
- doodlopende straat ontdoen van ‘fuik’-gevoel en meer oriëntatie geven Ingrepen: - leesbare openbare ruimtes, parkeerhavens - robuust groen met lijnelementen - relatie woning openbare ruimte versterken - kopgevels accentueren - bergingen vervangen met erkers, veranda’s etc - doorbreken woonblokken langs groencorridor - verdraaien woonblokken langs groencorridor
55
Gereedschapskist
4.37a garagewoning optie 1
4.37c garagewoning optie 3
4.37b garagewoning optie 2
4.37b garagewoning optie 4
optie 1: - hagen in schanskorven - gebouwde afbakening - relatie openbare ruimte versterken
optie 3: - garage als extra ruimte - uitstraling richting openbaar gebied - relatie openbare ruimte versterken
optie 2: - patio / werkwoning - relatie openbare ruimte versterken
optie 4: - afgesloten hoven - garage als werkruimte / logeerruimte / slaapruimte - hoven als parkeerplaats - relatie openbare ruimte versterken
56
© 2007 / Brukske, mooi anders!
4.6 Brukske II - garagewoningen
04. 4.38 perspectief berging- garagewoning
Berging- garagewoning: - de woningen die gespiegeld worden krijgen per twee woningen een gezamenlijke entree vormgegeven in een uitstekend doosje die verbonden wordt door een pergola. Middels een lage haag van ca. 60cm wordt de voortuin beperkt maar ontstaat er eenheid in de voorgevel. Er ontstaat een soort veranda die mensen al dan niet kunnen overkappen. Deze voortuin is via twee tuindeuren te bereiken. De achterzijde wordt middels eenzelfde begroeide pergolaconstructie aan elkaar verbonden om rust en eenheid te creëren. - door de verdieping te herzien kan nu echt gebruik gemaakt worden van het dakterras en krijgt ook de achterkant “ogen”. De terassen kunnen eventueel voorzien worden van een verandaoverkapping. - de kopwoningen krijgen in de woonkamer een groot bloemenraam waardoor zicht en sociale controle wordt gewaarborgd. - de woningen worden in een neutrale grijstint geschilderd.
Venray / 14 november 2007
Woningen met berging gespiegeld: - bij deze woningen worden de bergingen naar achter geplaatst in een gezamenlijke afsluitbare parkeerkoffer. De bergingen worden per twee aan elkaar gekoppeld en verbonden middels een pergola die ook de hoek omgaat. Het dak van de overkapping wordt uitgevoerd in een cedem dak. - de kopwoningen krijgen grote bloemenramen i.v.m. sociale veiligheid, de “ogen” van de woning. - de zijwanden worden in een grijze accentkleur geschilderd.
57
Gereedschapskist
4.39a nieuwe plattegrond begane grond bergingwoning 1
4.39b nieuwe plattegrond verdieping bergingwoning 2
58
© 2007 / Brukske, mooi anders!
4.6 Brukske II - garagewoningen
04. 4.40a nieuwe plattegrond begane grond berging- garagewoning 1
4.40b nieuwe plattegrond verdieping berging- garagewoning 2
Venray / 14 november 2007
59
Gereedschapskist
4.41 zijgevel bergingwoning
60
© 2007 / Brukske, mooi anders!
4.6 Brukske II - openbare ruimte
04. 4.42 achtergevel bergingwoning
4.43 parkgevel bergingwoning
Venray / 14 november 2007
61
brukske
mooi anders!
VENRAY BRUKSKE masterplan DEEL 1