V I T A L 1 MEI – 1 NOVEMBER 2015
BRUGGE DE NIEUWSTE VERSIE VAN KÖRPERWELTEN
Site Oud Sint-Jan Mariastraat 38, 8000 Brugge
PERSDOSSIER NL
Inhoud' ! Persbericht! ! Fiche! ! Feiten!en!jaartallen! ! Gezamenlijk!project!van!donor,!dokter!en!bezoeker! ! Lichaamsdonatie!voor!plastinatie! ! Nieuwe!ontwikkelingen!bij!het!plastineren! ! De!Plastinatiemethode! ! Geschiedenis!van!de!plastinatie!?!van!idee!tot!uitvinding! ! Dr.!Gunther!von!Hagens:!een!leven!voor!en!in!de!wetenschap! ! Dr.!Angelina!Whalley!combineert!kunst!en!anatomische!wetenschap! ! Dr.!Angelina!Whalley!–!Biografie! ! Samenvatting!van!de!ethische!beoordeling! California!Science!Center,!Los!Angeles,!Verenigde!Staten! ! De!bezoekersreacties!op!BODY!WORLDS! ! Fototentoonstelling!von!Hangens!by!Sanges! !
!
! Persbericht' Spraakmakend'en'leerrijk:'BODY%WORLDS%Vital%van'start'in'Brugge' Op! 30! april! 2015! is! de! opmerkelijke! tentoonstelling! BODY% WORLD% Vital! aan! de! pers! voorgesteld.!! De!curator!van!de!tentoonstelling,!Dr.!Angelina!Whalley,!lichtte!het!werk!van!haar!echtgenoot,!Dr.!Gunther! von! Hagens,! toe! aan! Burgemeester! Renaat! Landuyt! van! Brugge! en! Gouverneur! Carl! Decaluwé! van! de! provincie!West?Vlaanderen.! BODY% WORLDS% Vital! kadert! in! de! tentoonstellingsreeks! BODY! WORLDS,! een! serie! internationaal! reizende! multimediale!expo’s!die!aan!de!hand!van!echte!lichamen!en!organen!inzicht!bieden!in!het!functioneren!van! ons!lichaam.!BODY%WORLDS%Vital!,voor!het!eerst!op!het!Europese!vasteland,!brengt!200!‘plastinaten’.!Dat! zijn! zowel! volledige! lichamen! als! organen,! alle! bewaard! aan! de! hand! van! de! plastinatietechniek.! Deze! techniek!die!lichamen!geurloos!conserveert,!werd!in!1977!ontdekt!door!anatoom!Gunther!von!Hagens.! Door!zijn!werk!ook!buiten!de!labo’s!van!medici!in!opleiding!te!tonen,!geeft!de!tentoonstelling!ons!de!kans! om! ons! lichaam! te! bekijken! zoals! dat! anders! niet! mogelijk! is:! van! binnenuit! en! ontleed! tot! in! de! kleinste! details.! Dat! alles! wordt! op! esthetische! wijze! tentoongesteld,! onder! begeleiding! van! Dr.! Angelina! Whalley! die! instaat! voor! het! creatieve! concept.! De! plastinaten! geven! ons,! samen! met! een! aantal! doorsnedes,! video’s! en! tekstpanelen,! een! compleet! beeld! van! de! werking,! de! kracht! en! de! kwetsbaarheid! van! ons! lichaam.!! De!boodschap!die!op! BODY%WORLDS%Vital!centraal!staat,!is!dat!wij!met!onze!levenswijze!de!vitaliteit!van! ons!lichaam!kunnen!beïnvloeden.!! Site! Oud! Sint?Jan,! ooit! pionier! inzake! ziekenzorg,! brengt! met! de! tentoonstelling! niet! alleen! een! publiekstrekker!naar!Brugge,!maar!sluit!ook!aan!bij!zijn!medische!wortels.! Wetenschap,! historiek,! cultuur! en! educatie:! ze! komen! van! 1! mei! tot! 1! november! 2015! samen! in! één! concept:!BODY!WORLD!Vital!en!op!één!plaats:!Site!Oud!Sint?Jan,!Brugge! Meer'info'en'beelden:'www.bodyworlds.be' In!de!BODY!WORLDS!beeldbank!vind!je!diverse!hoge!resolutie!afbeeldingen!die!je!kunt!downloaden!na! invullen!van!de!gebruiksovereenkomst.!Bij!iedere!foto!moet!vermeld!worden:!©!Gunther!von!Hagens'! BODY!WORLDS,!Institute!for!Plastination,!Heidelberg,!Germany,!www.bodyworlds.com.!
'
!
! FICHE' BODY%WORLDS%Vital!,!de!tentoonstelling!met!echte!menselijke!lichamen!en!pakkende!multimedia! installaties,!vindt!plaats!in!Site!Oud!Sint?Jan,!een!plek!die!medisch!erfgoed!is.! BODY%WORLDS%Vital'brengt!hulde!aan!de!kracht!en!de!dynamiek!van!het!menselijk!gestel.!! Aan!de!hand!van!echte!lichamen!geeft!de!tentoonstelling!inzicht!in!hoe!ons!lichaam!zich!gedraagt!als!het!in! goede!conditie!is,!als!het!onder!spanning!staat!en!als!het!ziek!is.!! BODY!WORLDS!onthult!het!menselijk!lichaam!van!het!structurele!tot!het!cellulaire!niveau!door!de!techniek! van!de!plastinatie.!Je!ontdekt!het!binnenste!van!het!lichaam!aan!de!hand!van!gedetailleerde!anatomische! studies,!complexe!ontledingen!en!esthetische!composities!die!blijven!nazinderen.!! Je!vergelijkt!gezonde!lichamen!en!organen!met!lichamen!die!geleden!hebben!onder!ziektes.!! Donoren,!anatomen!en!bezoekers!dragen!samen!bij!tot!de!openbaring!van!het!wonder!dat!we!zijn.!Toen!ze! nog!leefden,!spraken!de!donoren!de!wens!uit!om!opgenomen!te!worden!in!BODY!WORLDS.!Nu!zijn!zij!onze! gidsen!en!leraars!op!een!wetenschappelijke!reis!met!een!unieke!bestemming:!de!ontdekking!van!de! werking!van!ons!lichaam.! Wereldwijd!fascineerden!de!baanbrekende!anatomische!tentoonstellingen!van!BODY!WORLDS!al!meer!dan! 40!miljoen!bezoekers.!Nu!staat!de!nieuwste!versie!BODY%WORLDS%Vital!in!het!prachtige!Brugge.! BODY'WORLDS'Vital'Brugge'IN'VOGELVLUCHT:' wanneer:!1!mei?1!nov!2015,!dagelijks!open!10?17u!(laatste!tickets!aan!kassa!16u)! waar:!Site!Oud!Sint?Jan! ,!Mariastraat!38,,!8000!Brugge!(P!Zonnekemeers)! Tickets!9?15!euro!! groepsreservaties:
[email protected];!! individuele!tickets!online!1!euro!korting! Parking:!op!de!site!P!Zonnekemeers!of!P!‘t!Zand!of!P!Station!Centrum! Online:!! Om!meer!te!weten!over!BODY%WORLDS%Vital,!om!je!bezoek!voor!te!bereiden!of!om!(met!korting)!tickets!te! bestellen:!www.bodyworlds.be! Je!kunt!BODY%WORLDS%Vital!Brugge!ook!volgen!op!facebook:!www.facebook.com/bodyworldsvitalbrugge! Ook!op!www.bodyworlds.com!vindt!u!meer!informatie!over!de!tentoonstellingen.! !
!
! Feiten'en'jaartallen' • Plastinatie!is!in!1977!ontdekt!door!dr.!Gunther!von!Hagens!aan!de!universiteit!van!Heidelberg!en!is!sindsdien! continu!verder!ontwikkeld.! • Plastinatie!maakt!het!mogelijk!het!verval!van!het!dode!lichaam!te!stoppen!en!vaste,!reukloze!en!permanent! houdbare!anatomische!preparaten!voor!de!wetenschappelijke!en!medische!opleidingen!te!vervaardigen.! • Voor!de!vervaardiging!van!een!plastinaat!van!een!volledige!mens!zijn!ongeveer!1.500!werkuren!nodig.! • Het!grootste!plastinaat!ter!wereld!is!een!volwassen!olifant!van!zes!bij!drie!en!een!halve!meter.! • De!BODY!WORLDS!tentoonstellingen!zijn!ontwikkeld!door!dr.!Gunther!von!Hagens.! • BODY!WORLDS!tentoonstellingen!geven!voorlichting!over!de!gezondheid.! • Curator!van!de!tentoonstellingen!is!dr.!Angelina!Whalley,!arts.! • De!eerste!tentoonstelling!vond!plaats!in!Japan!in!1995.! • De! BODY! WORLDS! tentoonstellingen! zijn! sindsdien! wereldwijd! te! zien! geweest! in! meer! dan! 90! steden! in! Europa,!Amerika,!Afrika!en!Azië.! • Meer!dan!40!miljoen!mensen!hebben!BODY!WORLDS!gezien,!van!wie!meer!dan!16!miljoen!in!Europa.! • Tien!BODY!WORLDS!tentoonstellingen!zijn!momenteel!op!tournee!in!Europa!en!Amerika.! • De!tentoonstellingen!zijn!de!afgelopen!tijd!aangevuld!met!speciale!thema's:! o BODY%WORLDS:%The%Happiness%Project% o BODY%WORLDS:%Pulse%–%About%You%&%The%Beat%of%Life% o BODY%WORLDS%Vital% o BODY%WORLDS%The%Cycle%of%Life% o BODY%WORLDS%&%The%Story%of%the%Heart% • Gunther!von!Hagens’!BODY!WORLDS!tentoonstellingen!zijn!gebaseerd!op!een!lichaamsdonatieprogramma,! waarbij!de!donor!expliciet!verklaard!heeft!dat!zijn!lichaam!na!overlijden!mag!worden!getoond!in!de!BODY! WORLDS!tentoonstellingen.! !
!
! Gezamenlijk'project'van'donor,'dokter'en'bezoeker' Gunther!von!Hagens’!BODY!WORLDS!is!een!samenwerking,!een!gezamenlijke!zoektocht!naar!verklaring!en! verduidelijking! voor! donor,! anatoom! en! bezoeker.! BODY! WORLDS! is! ontworpen! door! de! baanbrekende! anatoom! dr.! Gunther! von! Hagens.! Het! is! de! enige! anatomietentoonstelling! die! wordt! gevoed! door! intellectuele! nieuwsgierigheid,! ontstaan! in! het! licht! van! wetenschappelijk! onderzoek.! De! expositie! is! tot! stand! gekomen! dankzij! de! onbaatzuchtigheid! van! donoren! en! is! vormgegeven! door! het! respect! van! de! anatoom!voor!het!menselijk!lichaam.!Bezoekers!ondersteunen!de!tentoonstelling!door!hun!verlangen!naar! kennis,!door!hun!nieuwsgierigheid.! Donoren! die! zo! genereus! waren! hun! lichaam! voor! plastinatiedoeleinden! na! te! laten,! in! het! bijzonder! ten! behoeve!van!publieksvoorlichting!op!het!gebied!van!anatomie!en!fysiologie,!spelen!de!hoofdrol!in!dit!niet! eerder! vertoonde! eerbetoon! aan! de! mensheid.! Met! uitzondering! van! een! klein! aantal! specimens! dat! uit! anatomieverzamelingen! en! ?programma’s! werd! gekocht,! zijn! alle! plastinaten! in! de! BODY! WORLDS! tentoonstellingen! van! Gunther! von! Hagens! afkomstig! van! het! unieke! lichaamsdonatieprogramma! dat! in! 1982! in! het! Duitse! Heidelberg! het! daglicht! zag,! en! daarna! werd! beheerd! door! het! in! 1993! opgerichte! Institute! for! Plastination! (IfP)! in! Heidelberg.! Momenteel! beschikt! het! Institute! for! Plastination! over! een! donorportefeuille! van! meer! dan! 15.000! personen,! waaronder! meer! dan! 80! Belgen.! In! tegenstelling! tot! andere!anatomietentoonstellingen,!die!gevonden!lichamen!of!overleden!personen!van!onbekende!afkomst! gebruiken! zonder! de! wettelijke! toestemming! van! de! overledene! of! zijn/haar! naaste! verwanten,! gebruikt! BODY!WORLDS!de!lichamen!van!mensen!die!tijdens!het!leven!hun!lichaam!bij!testament!hebben!nagelaten! ten! behoeve! van! plastinatie! en! educatie.! Zij! willen! de! opleiding! van! toekomstige! generaties! tot! hun! eeuwigdurende!nalatenschap!maken.!! Lichaamsdonatie'voor'plastinatie' Alle!anatomische!preparaten!die!in!de!BODY!WORLDS!tentoonstellingen!worden!getoond!zijn!echt.!Ze!zijn! van! mensen! afkomstig! die! tijdens! het! leven! toestemming! hebben! gegeven! dat! hun! lichaam! na! hun! dood! gebruikt!mag!worden!voor!het!opleiden!van!artsen!en!het!geven!van!informatie!aan!leken.!Veel!donoren! hechten!er!waarde!aan!dat!ze!op!die!manier!na!hun!dood!nog!van!nut!kunnen!zijn!voor!andere!mensen.! Door!hun!belangeloze!lichaamsdonatie!stellen!ze!ons!in!staat!een!uniek!inzicht!te!krijgen!in!het!menselijk! lichaam.!Dat!was!tot!nog!toe!uitsluitend!voorbehouden!aan!artsen.!! ! Informatie!over!lichaamsdonatie:!www.bodyworlds.com! !
!
! Nieuwe'evoluties'in'plastinatie' Dr.!Gunther!von!Hagens!werkt!constant!aan!het!verbeteren!van!zijn!uitvinding,!de!plastinatiemethode.!In! de!afgelopen!jaren!heeft!hij!een!unieke!vooruitgang!bij!het!plastineren!weten!te!boeken.!Hij!heeft!op!vier! punten! vernieuwingen! ingevoerd,! die! hij! graag! wil! noemen:! (1)! De! gelaatsuitdrukking! van! de! plastinaten,! (2)!Het!inkleuren!van!lichaamsschijven,!(3)!Stabiele!vaatvormen!en!(4)!Plastinaten!van!grote!dieren..! ! (1)'De'gelaatsuitdrukking'van'de'plastinaten' We! hebben! geconstateerd! dat! bezoekers! van! de! tentoonstellingen! zich! graag! identificeren! met! plastina? ten! van! complete! lichamen,! en! dat! hierdoor! het! gezondheidsbevorderend!effect!versterkt!wordt.!! Daarom! besteden! wij! tegenwoordig! meer! aandacht! aan! de! individuele! gelaatsuitdrukking.! De! uitstraling! van! het! plastinaat!als!geheel!is!hierdoor!verbeterd.!! ! (2)'Het'inkleuren'van'lichaamsschijven' Sinds! 2008! zijn! wij! in! staat! geplastineerde! lichaamsschijven! desgewenst! in! te! kleuren.! Het! inkleuren,! waarvoor! de! op! ?70°C! schokgevroren! lichaamsschijven! voor! korte! tijd! worden! ontdooid,! stelt! de! toeschouwer!in!staat!de!verschillende!soorten!weefsels,!zoals!bijvoorbeeld!straf!bindweefsel!en!spieren!of! huid! en! onderhuids! bindweefsel,! van! elkaar! te! onderscheiden.! Dat! was! tot! nu! toe! niet! mogelijk.! De! afbeeldingen!van!geplastineerde!lichaamsschijven!uit!het!urogenitale!systeem!(de!prostaat,!zaadblaasjes)!en! van!de!borstkas!laten!dit!op!een!aanschouwelijke!manier!zien.! Gekleurde%schijfplastinaten:%
!! !! ! V.l.n.r:%Cauda%equina%en%Musculus%iliopsoas,%Prostaat%met%spieren%en%Rotatiemanchet%van%de%bekkenbodem%
(3)'Stabiele'vaatvormen'
!
Nieuw! ontwikkelde! kunststoffen! maken! de! vervaardiging! van! mecha? nisch!sterke!vaatvormen!mogelijk,!dat!wil!zeggen!kunststofvullingen!van! vaatstelselsystemen.! Die! worden! ook! 'corrosiepreparaten'! genoemd! omdat!het!omliggende!weefsel!bij!het!prepareren!van!vaten!gewoonlijk! wordt! 'weggecorrodeerd'! met! logen! of! zuren.! Wij! gebruiken! daarvoor! echter! enzymoplossingen.! Daarmee! wordt! het! mogelijk! mechanisch! hoogbelastbare!kunststofmengsels!te!gebruiken;!die!waren!met!het!oog! op! hun! kwetsbaarheid! ten! aanzien! van! zuren! of! logen! tot! nu! toe! niet! toepasbaar.! Specifieke! polyurethaansamenstellingen! blijken! voor! dit! doel! bijzonder! geschikt.! Zo! zijn! wij! er! voor! het! eerst! in! geslaagd! holle! vaatvormen! te! maken! die! bij! een! gering! gewicht! bijzonder! flexibel! zijn! en! die! ook! mechanisch! beter! te! belasten! zijn! dan! traditionele!
' %Vaatvorm,%
corrosiepreparaat%
van%een%menselijk%hart.%
vaatvormen,!die!meestal!van!acrylaat!(vloeibaar!plexiglas)!zijn!gemaakt.! ! (4)'Plastinaten'van'grote'dieren' In! de! tentoonstellingen! laten! wij! steeds! vaker! grotere! dieren! zien,! want! deze! pure! grootte! fascineert! de! bezoekers!en!is!iets!dat!zij!tot!nu!toe!nooit!eerder!hebben! gezien.! Nadat! het! 'steigerend! paard! met! ruiter'! en! de! laaglandgorilla! 'Artis'! de! populairste! plastinaten! op! de! tentoonstelling! zijn! geworden,! zijn! er! nog! een! kameel,! een! struisvogel! en! een! giraf! bijgekomen.! Inmiddels! hebben! dr.! Gunther! von! Hagens! en! curator! dr.! Angelina! Whalley!met!de!BODY%WORLDS%of%Animals,!internationaal! bekend! onder! de! titel! ANIMAL! INSIDE! OUT,! zelfs! een! geheel!nieuwe,!zelfstandige!dierenwereld!geschapen,!die! in!het!voorjaar!van!2010!zijn!succesvolle!wereldpremière! had.!Aan!de!hand!van!plastinaten!van!grote!dieren,!zoals! 'Samba',! de! eerste! geplastineerde! olifant! ter! wereld,! kunnen! bezoekers! de! anatomie! van! mens! en! dier! verge? lijken! en! inzicht! krijgen! in! de! lichamen! van! verschillende! diersoorten,! en! wel! met! een! ongekende! perfectie.! Uit! onafhankelijke! bezoekersenquêtes! en! commentaren! blijkt! dat! de! door! de! tentoonstelling! geboden! mogelijkheid!tot!vergelijking!van!de!anatomie!van!mens!en!dier!tot!meer!waardering!leidt!voor!bedreigde! diersoorten,!en!dus!ook!tot!meer!begrip!voor!de!belangen!van!de!dierenbescherming.! !
! De'plastinatiemethode'
Weefselvocht
De Plastinatiemethode Fixatie Het ontbindingsproces wordt door formaline gestopt
Zagen
Preparatie Preparaten van lichamen worden met pincet en scalpel geprepareerd
Bevroren schijven worden in 3,5 mm dikke schijven gezaagd
Aceton
Ontwatering In een koud acetonbad wordt bevroren weefselvocht vervangen door aceton
Ontvetting In een warm acetonbad wordt oplosbaar vet vervangen door aceton
Vaste kunststof
Vloeibare kunststof
Geforceerde Impregnatie In het vacuüm wordt aceton geextraheerd en langzaam door kunststof vervangen
Positionering
Schijven gieten
Ledere structuur wordt in de juiste positie gebracht
Weefselschijven worden tussen folie en/of glasplaten gelegd
Harding met gas
Harding met warmte
Lichaamsplastinaat
Schijfplastinaat
Doordrenkt met siliconenrubber
Doordrenkt met epoxyhars
!
!
!
Conservering'door'plastinatie''
!
! Geschiedenis'van'de'plastinatie'W'van'idee'tot'uitvinding' Toen!dr.!Gunther!von!Hagens!in!juli!1977!als!wetenschapper!en!onderzoeksassistent!aan!het!Instituut!voor! Pathologie! en! Anatomie! van! de! Universiteit! van! Heidelberg! werkte,! kwam! hij! op! een! fantastisch! idee.! 'Ik! onderzocht! een! verzameling! door! plastic! omhulde! specimens.! Dat! was! toen! de! meest! vooruitstrevende! conserveringstechniek,! waarbij! de! specimens! diep! in! een! transparant! kunststofblok! werden! gegoten.! Ik! vroeg!mij!af!waarom!je!de!specimens!in!kunststof!zou!ingieten!en!aldus!zou!laten!uitharden,!in!plaats!van! het!kunststof!in!de!lichaamscellen!te!laten!doordringen,!waardoor!het!specimen!inwendig!zou!uitharden!en! je!het!letterlijk!zou!kunnen!vastgrijpen.'! Dat!idee!kwam!als!een!openbaring!voor!dr.!Von!Hagens!en!lag!ten!grondslag!aan!de!plastinatietechniek,!zijn! baanbrekende! uitvinding.! Tijdens! het! proces! worden! het! intracellulaire! water! en! het! oplosbare! vet! onttrokken! aan! het! weefsel! van! het! anatomische! specimen! om! de! afbraak! ervan! tegen! te! gaan,! en! vervangen!door!reactief!kunsthars!en!elastomeren,!zoals!siliconenrubber!en!epoxyhars,!die!onder!vacuüm! in!de!lichaamscellen!doordringen.!Ten!slotte!laat!men!de!specimens!onder!invloed!van!gas,!licht!of!warmte! uitharden,!waardoor!deze!stijf!en!duurzaam!worden.! Toen!hij!weken!nadien!voor!een!onderzoeksproject!een!reeks!dwarsdoorsneden!van!menselijke!nieren!aan! het! voorbereiden! was,! kreeg! hij! een! andere! ingeving.! Hij! was! immers! bezig! nierdoorsneden! in! vloeibaar! acrylglas! onder! te! dompelen! en! bekeek! de! luchtbellen! die! vrijkwamen! bij! de! bewegingen! van! het! hardingsmiddel!dat!onder!vacuüm!moest!worden!afgescheiden.!'Ik!besefte!plots!dat!het!mogelijk!zou!zijn! een!met!aceton!doordrenkt!stukje!nier!onder!vacuüm!te!impregneren!met!kunststof,!eenvoudigweg!door! het! aceton! er! in! de! vorm! van! bellen! aan! te! onttrekken,! net! zoals! dat! gebeurt! bij! het! ontgassen.'! Hoewel! vele! acetonbellen! uit! het! specimen! werden! onttrokken,! kromp! dit! binnen! een! uur! ineen! tot! een! zwarte! massa.! Maar!dr.!Von!Hagens!liet!zich!niet!uit!het!veld!slaan!door!het!resultaat!van!zijn!‘eerste!ontdekkingsreis!naar! de!wereld!van!plastinatie’.!Dankzij!zijn!basiskennis!in!de!natuur?!en!scheikunde!erkende!hij!dat!de!zwarte! kleur!het!gevolg!was!van!de!lichtbreking!van!het!plexiglas,!en!dat!de!inkrimping!te!wijten!was!aan!de!hoge! snelheid!van!het!impregnatieproces.!Dit!inzicht!was!voor!hem!aanleiding!het!experiment!een!week!later!te! herhalen! met! vloeibaar! siliconenrubber,! dat! over! een! betere! lichtbreking! beschikt.! Hij! liet! het! proces! langzaam!verlopen,!waarbij!hij!verse!siliconen!in!drie!afzonderlijke!baden!goot!om!te!voorkomen!dat!het! siliconen!en!het!specimen!door!blootstelling!aan!de!lucht!te!snel!zouden!uitharden.!Nadat!hij!het!specimen! in!de!buitenlucht!had!laten!uitharden,!had!dr.!Von!Hagens!’s!werelds!eerste!plastinaat!in!handen.!
In!maart!1978!diende!dr.!Von!Hagens!een!octrooiaanvraag!voor!zijn!uitvinding!in!bij!de!Duitse!octrooiraad.! Hij!had!toen!pas!de!eerste!stappen!gemaakt!op!het!gebied!van!de!plastinatie.!Het!zou!nog!13!jaar!duren!om! zijn! uitvinding! te! verfijnen! en! zelfs! nu! is! hij! nog! niet! helemaal! tevreden! over! de! resultaten! van! zijn! methodes.! Als! hij! problemen! ondervond! bij! het! experimenteren! zocht! dr.! Von! Hagens! advies! bij! andere! weten? schappers.! Zo! was! dr.! Wolfgang! Koser,! een! vermaard! wetenschapper! op! het! vlak! van! polymeren! en! toenmalig! directeur! van! de! afdeling! Reaction! Resin! Application! Technology! bij! BASF! AG! in! de! Duitse! stad! Ludwigshafen,! als! adviseur! van! dr.! Von! Hagens’! het! dichtst! betrokken! bij! diens! eerste! ontdekking.! 'Hij! toonde!mij!organen!en!weefseldelen!die!doordrenkt!waren!met!kunsthars,!maar!dat!voldeed!niet!aan!zijn! verwachtingen!en!eisen.!Gezien!de!doorgaans!beperkte!kennis!van!polymeerchemie!bij!artsen!vond!ik!de! specimens!van!opmerkelijk!goede!kwaliteit,'!schrijft!dr.!Koser.!Hij!verleende!Von!Hagens!technisch!advies! over! de! juiste! verwerking! van! kunsthars! teneinde! de! moeilijkheden! te! overwinnen! die! optreden! als! het! kunsthars!in!een!vochtige!omgeving!en!in!de!fijne!bloedvaten!moet!uitharden.!Het!idee!om!met!‘een!uiterst! gemotiveerde,! erg! vernieuwende,! onconventionele! en! tegelijk! erg! aardige! wetenschapper’! te! kunnen! samenwerken,! trok! dr.! Koser! aan.! Daarom! bood! hij! Von! Hagens! aan! tijdens! de! weekeinden! in! zijn! laboratorium!te!werken.! Zoals!bij!alle!baanbrekende!wetenschappelijke!uitvindingen!kende!plastinatie!ook!haar!portie!spectaculaire! tegenslagen,! voordat! er! successen! werden! geboekt.! Klaus! Tiedemann,! toenmalig! professor! aan! het! Instituut!voor!Anatomie!en!Celbiologie!van!de!Universiteit!van!Heidelberg!en!collega!van!dr.!Von!Hagens,! kan!daarover!meepraten.!Hij!herinnert!zich!een!dag!in!het!laboratorium!toen!Von!Hagens!probeerde!een! vacuümkast!te!gebruiken!die!gemaakt!was!van!gelaste!roestvrije!stalen!platen.!'De!afdekplaat!bestond!uit! veiligheidsglas!met!een!dikte!van!een!centimeter.!Toen!het!vacuüm!ongeveer!een!tiende!van!de!normale! atmosferische!druk!had!bereikt,!implodeerde!het!staalglas,!dat!al!behoorlijk!aan!het!doorbuigen!was,!met! het!geluid!van!een!handgranaat!en!werden!wij!letterlijk!onder!de!glasscherven!bedolven,'!schrijft!hij.! Ondanks! vele! tegenslagen! zette! dr.! Von! Hagens! door! met! wat! was! uitgegroeid! tot! zijn! professionele! en! persoonlijke! obsessie.! In! 1981! diende! hij! een! octrooiaanvraag! in! voor! 'Animal! and! Vegetal! Tissues! Permanently!Preserved!by!Synthetic!Resin!Impregnation'!bij!het!Amerikaanse!Octrooibureau.!! Dr.!Von!Hagens!publiceerde!in!een!relatief!korte!periode!verschillende!wetenschappelijke!studies!over!zijn! uitvinding! en! hij! richtte! BIODUR®! Products! op,! een! onderneming! die! de! belangrijkste! bestanddelen! en! formules!voor!plastinatie!verkocht!aan!400!medische!faculteiten!en!universiteiten!over!de!hele!wereld.!Hij! richtte! het! Institute! for! Plastination! op! en! begon! uiteindelijk! ook! met! de! organisatie! van! de! anatomietentoonstellingen!BODY!WORLDS.! Dr.!Von!Hagens!heeft!met!zijn!plastinatietechniek!het!traditionele!domein!van!de!anatomie!en!haar!publiek! voorgoed!gewijzigd.! 'De! doelstelling!van!plastinatie!was!vanaf!het! begin! wetenschappelijk,! gericht! op! het! opleiden! van! medische! studenten.! Omdat! het! grote! publiek! zich! ook! begon! te! interesseren! voor! de! geplastineerde!specimens!ben!ik!begonnen!met!de!openbare!tentoonstellingen,!waarbij!ik!besefte!dat!ik!ze! heel! esthetisch! moest! brengen! om! te! voorkomen! dat! de! bezoekers! geshockeerd! zouden! raken.! De! plastinaten!zouden!tot!hun!verbeelding!te!spreken,'!vertelt!dr.!Von!Hagens.!! !
!
! Dr.'Gunther'von'Hagens:'een'leven'voor'en'in'de'wetenschappen' Gunther! von! Hagens’! leven! leest! als! het! klassieke! curriculum! vitae! van! een! wetenschapper,! gekenmerkt! door! vroegrijpheid,! eruditie,! ontdekking,! experimenten! en! uitvinding.! Zijn! leven! is! ook! de! karakterschets! van!een!man!gevormd!door!buitengewone!gebeurtenissen!en!onderscheiden!door!verzet!en!durf.! Von!Hagens’!twee!jaar!lange!politieke!gevangenschap!in!Oost?Duitsland,!zijn!vrijlating!nadat!de!West?Duitse! regering!daarvoor!40.000!Duitse!mark!(circa!20.000!euro)!had!betaald,!zijn!pioniersuitvinding!om!afbraak! van!een!overleden!lichaam!tegen!te!gaan!en!het!lichaam!te!conserveren!voor!de!didactische!eeuwigheid,! zijn! samenwerking! met! donoren,! waaronder! zijn! beste! vriend,! die! hun! lichaam! bij! legaat! aan! hem! geschonken! en! toevertrouwd! hebben! voor! dissectie! en! publieke! tentoonstelling! en! ten! slotte! zijn! rol! als! pedagoog!die!de!traditie!van!de!anatomen!uit!de!renaissance!voortzet;!dat!alles!maakt!zijn!leven!tot!een! opmerkelijk!leven!in!en!voor!de!wetenschappen.! Anatoom,! uitvinder! van! plastinatie! en! ontwerper! van! Gunther% von% Hagens’% BODY% WORLDS:% The% Original% Exhibition.!Von!Hagens!(gedoopt!als!Gunther!Gerhard!Liebchen)!werd!in!1945!geboren!in!Alt?Skalden!nabij! het! Poolse! Poznan,! dat! toen! tot! Duitsland! behoorde.! Om! aan! de! dreigende! Russische! bezetting! van! hun! thuisland!te!ontkomen,!legden!zijn!ouders!de!tien!dagen!oude!baby!in!een!wasmand!en!begonnen!ze!met! paard! en! kar! aan! hun! zes! maanden! durende! tocht! westwaarts.! Het! gezin! woonde! korte! tijd! in! en! rond! Berlijn,!voordat!zij!zich!definitief!vestigden!in!Greiz,!een!stadje!waar!Von!Hagens!verbleef!tot!hij!19!jaar!was.! Als! kind! werd! bij! hem! een! zeldzame! bloedaandoening! geconstateerd,! waardoor! hij! beperkt! was! in! zijn! activiteiten!en!hij!lange!periodes!in!het!ziekenhuis!moest!verblijven.!Volgens!hem!cultiveerde!die!ervaring! bij!hem!een!gevoel!van!vervreemding!en!non?conformisme.!Toen!hij!zes!jaar!was,!ontsnapte!Von!Hagens! ternauwernood! aan! de! dood! en! verbleef! hij! vele! maanden! op! de! intensive! care?afdeling.! Zijn! dagelijkse! contacten!met!artsen!en!verpleegsters!maakten!een!onuitwisbare!indruk!op!hem!en!wekten!het!verlangen! zelf!arts!te!worden.!Van!jongs!af!aan!toonde!hij!ook!belangstelling!voor!de!wetenschappen.!Zo!raakte!hij! naar!verluidt!als!twaalfjarige!helemaal!buiten!zichzelf!toen!de!Russen!hun!Spoetnik!de!ruimte!in!lanceerden.! 'Op!school!was!ik!de!Spoetnik?deskundige!en!?archivaris,'!zegt!hij.! In!1965!begon!Von!Hagens!een!opleiding!aan!de!medische!faculteit!van!de!Universiteit!van!Jena,!dat!ten! zuiden! van! Leipzig! ligt! en! de! geboorteplaats! is! van! de! schrijvers! Schiller! en! Goethe.! Zijn! onorthodoxe! methodes! en! flamboyante! persoonlijkheid! waren! opvallend! genoeg! om! te! worden! vermeld! in! de!
universiteitsrapporten.! 'Gunther! Liebchen! is! iemand! die! taken! niet! systematisch! aanpakt.! Door! deze! eigenschap!en!door!zijn!verbeeldingskracht,!waardoor!hij!soms!de!realiteit!uit!het!oog!verliest,!ontwikkelt! hij!af!en!toe!erg!eigenzinnige!en!ongewone!werkwijzen,!maar!nooit!zodanig!dat!hij!het!collectieve!belang! van! zijn! collegegroep! schade! berokkend.! Integendeel,! zijn! manier! van! werken! zet! zijn! medestudenten! er! vaak!toe!aan!hun!eigen!werk!kritisch!te!beoordelen.'! Tijdens! zijn! universiteitsjaren! begon! Von! Hagens! te! twijfelen! aan! het! communisme! en! het! socialisme! en! verruimde!hij!zijn!politieke!kennis!door!informatie!te!verzamelen!uit!Westerse!nieuwsbronnen.!Nadien!nam! hij!deel!aan!studentenbetogingen!tegen!de!inval!van!het!toenmalige!Tsjecho?Slowakije!door!de!troepen!van! het!Warschaupact.!In!januari!1969!trok!hij!als!vermomde!toerist!door!Bulgarije!en!Hongarije!en!op!7!januari! probeerde!hij!de!Tsjecho?Slowaakse!grens!naar!Oostenrijk!en!dus!naar!de!vrije!wereld!over!te!steken.!Dat! lukte! hem! niet,! maar! hij! waagde! de! volgende! dag! al! een! tweede! poging,! op! een! andere! grenslocatie.! Nu! hielden! de! autoriteiten! hem! aan.! 'Tijdens! mijn! gevangenschap! liet! een! vriendelijke! wachter! een! raam! openstaan!voor!mij,!zodat!ik!kon!ontsnappen.!Ik!aarzelde!echter!en!kon!maar!niet!beslissen,!wat!me!heel! duur!is!komen!te!staan,'!vertelt!hij.! Gunther!von!Hagens!werd!gearresteerd,!uitgeleverd!aan!Oost?Duitsland!en!voor!twee!jaar!in!de!cel!gegooid.! Hij!was!toen!pas!23!jaar.!Von!Hagens!werd!beschouwd!als!een!bedreiging!voor!de!socialistische!levenswijze! en! had! daarom! rehabilitatie! en! burgerschapsvorming! nodig.! De! gevangenisverslagen! voor! Gunther! Liebchen! luidden! als! volgt,! 'De! gevangene! moet! worden! opgeleid! om! een! geschikt! klassenbewustzijn! te! ontwikkelen,!zodat!hij!in!zijn!verdere!leven!de!normen!en!voorschriften!van!onze!samenleving!respecteert.! De!gevangene!moet!worden!gewezen!op!het!gevaar!van!zijn!gedrag,!en!daarbij!moeten!de!bevindingen!van! de!gevangene!over!zijn!toekomstig!gedrag!als!burger!van!de!sociale!staat!worden!vastgesteld.'!! 46!Jaar!na!zijn!opsluiting!kan!Gunther!von!Hagens!deze!verloren!jaren!enigszins!relativeren!en!zich!er!zelfs! mee! verzoenen.! 'De! hechte! vriendschappen! die! ik! daar! met! andere! gevangenen! heb! gesloten! en! de! vreselijke! aspecten! van! het! gevangenschap! die! ik! alleen! heb! kunnen! overwinnen! dankzij! mijn! fantasie,! hebben! ertoe! bijgedragen! dat! ik! solidair! ben! geworden! tegenover! mijn! medemens,! vertrouwen! heb! gekregen!in!mijn!eigen!lichaam!en!geest!als!de!vrijheid!me!wordt!ontnomen,!en!ik!ook!een!doorzetter!ben! geworden.!Alles!wat!ik!in!de!gevangenis!heb!geleerd,!is!later!van!groot!belang!geweest!voor!mijn!leven!als! arts!en!uitvinder!van!de!plastinatietechniek.'! Nadat! West?Duitsland! hem! in! 1970! had! vrijgekocht,! schreef! Von! Hagens! zich! in! aan! de! Universiteit! van! Lübeck!om!zijn!medische!studies!te!voltooien.!Toen!hij!in!1973!was!afgestudeerd,!begon!hij!zijn!klinische! opleidingsperiode!in!een!ziekenhuis!op!Helgoland,!een!belastingvrij!eiland!waar!door!de!goedkope!alcohol! een!vrij!groot!aantal!alcoholverslaafden!woonde.! Het!jaar!daarop,!nadat!hij!zijn!diploma!in!de!geneeskunde!had!behaald,!ging!hij!aan!de!slag!op!de!afdeling! Anesthesiologie! en! Spoedgeneeskunde! van! de! Universiteit! van! Heidelberg,! waar! hij! inzag! dat! zijn! meditatieve!geest!niet!geschikt!was!voor!de!saaie!routinetaken!die!van!hem!verwacht!werden.!In!juni!1975! huwde! hij! zijn! vroegere! schoolvriendin,! dr.! Cornelia! von! Hagens,! en! nam! hij! haar! achternaam! over.! Ze!
kregen!drie!kinderen;!Rurik,!Bera!en!Tona.! In! 1977! begon! hij! als! inwonend! arts! en! docent! aan! zijn! achttienjarige! loopbaan! aan! het! Instituut! voor! Pathologie!en!Anatomie!van!de!universiteit!Heidelberg.!In!dat!jaar!vond!Von!Hagens!de!plastinatie!uit,!de! baanbrekende! technologie! om! anatomisch! materiaal! te! conserveren! met! behulp! van! kunstmatige! polymeren.! 'Ik! onderzocht! een! verzameling! in! plastic! omhulde! specimens.! Dat! was! toen! de! meest! ontwikkelde! conserveringstechniek,! waarbij! de! specimens! diep! in! een! transparant! kunststofblok! werden! gegoten.!Ik!vroeg!mij!af!waarom!je!de!specimens!in!kunststof!zou!ingieten!en!aldus!zou!laten!uitharden,!in! plaats!van!het!kunststof!in!de!lichaamscellen!te!laten!doordringen,!waardoor!het!specimen!inwendig!zou! uitharden!en!je!het!letterlijk!zou!kunnen!vastgrijpen.'! Hij!patenteerde!de!methode,!en!sindsdien!steekt!hij!zijn!hele!energie!in!de!verbetering!van!zijn!uitvinding.! Bij!plastinatie!bestaat!de!eerste!stap!erin!afbraak!van!anatomisch!materiaal!tegen!te!gaan.!'Het!overleden! lichaam!wordt!gebalsemd!met!een!formaline?injectie,!terwijl!kleinere!specimens!worden!ondergedompeld! in!formaline.!Vervolgens!worden!het!intracellulaire!water!en!het!oplosbare!vet!aan!het!vetweefsel!van!de! specimens! onttrokken! en! vervangen! door! kunsthars! en! elastomeren,! zoals! siliconenrubber! en! epoxyhars,! die!onder!vacuüm!in!de!lichaamscellen!trekken,'!vervolgt!hij.!Nadat!de!specimens!in!een!houding!werden! gezet!die!optimaal!is!voor!educatieve!doeleinden!worden!ze!uitgehard!onder!invloed!van!licht,!warmte!of! bepaalde! gassen.! De! uiteindelijke! specimens! of! plastinaten! zijn! onbuigzaam! en! duurzaam.! 'Zelfs! vandaag! nog!ben!ik!mijn!uitvinding!verder!aan!het!verbeteren,!omdat!die!nog!niet!perfect!is,'!besluit!hij.! In! die! periode! richtte! Von! Hagens! zijn! eigen! bedrijf! op,! BIODUR®! Products,! om! de! specifieke! polymeren,! benodigdheden! en! technologie! die! worden! gebruikt! bij! plastinatie,! te! verdelen! aan! medische! instituten! wereldwijd.% Vandaag! gebruiken! meer! dan! 400! instituten! in! 40! landen! over! de! hele! wereld! Gunther! von! Hagens’!uitvinding!om!anatomische!specimens!te!conserveren!voor!medische!opleidingen.!In!1983!kreeg!dr.! Von!Hagens!van!de!katholieke!kerkgemeenschap!het!verzoek!tot!plastinatie!van!het!hielbeen!van!de!heilige! Hildegard! van! Bingen,! (1090! ?! 1179),! een! zalig! verklaard! mystica,! theologe! en! schrijfster! die! in! Duitsland! wordt!vereerd.!Maar!toen!hij!later!voorstelde!plastinatie!toe!te!passen!op!paus!Johannes?Paulus!II,!kreeg!hij! al!nul!op!rekest!voordat!de!partijen!ook!maar!waren!begonnen!te!onderhandelen.! In!1992!huwde!Von!Hagens!arts!dr.!Angelina!Whalley,!tevens!zijn!business!manager!en!de!ontwerpster!van! de!BODY!WORLDS%tentoonstellingen.!Het!jaar!daarop!richtte!dr.!Von!Hagens!het!Institute!for!Plastination!in! Heidelberg! op,! dat! geplastineerde! specimens! voorbereidt! voor! educatieve! doeleinden! en! voor! de! BODY! WORLDS! tentoonstellingen.! De! tentoonstelling! was! voor! het! eerst! te! zien! in! Japan! in! 1995.! Tot! nu! toe! hebben!meer!dan!40!miljoen!mensen!BODY!WORLDS!bezocht,!in!meer!dan!90!steden!in!Europa,!Amerika,! Afrika! en! Azië.! Zijn! voortdurende! inspanningen! de! tentoonstelling! te! verdedigen! tegen! de! vaak! heftige! aanvallen!van!tegenstanders!zijn!volgens!hem!de!tol!die!hij!moet!betalen!als!publiek!anatoom!en!pedagoog.! 'De! publieke! anatoom! verkeert! in! een! bijzondere! positie.! Hij! moet! in! zijn! dagelijks! werk! de! taboes! en! overtuigingen!omvormen!tot!een!nieuwe!zienswijze!op!dood!en!stoffelijkheid.!Het!gaat!erom!het!hart!van! de! mensen! te! openen! voor! een! kijk! op! hun! innerlijke! stoffelijkheid! en! hierdoor! een! gezondheidsbesef!
teweeg! te! brengen! dat! gekarakteriseerd! is! door! een! hoge! waardering! van! het! eigen! lichaam! en! dat! ten! goede! komt! aan! een! gezonder! en! dus! langer! leven.! Ikzelf! ben! niet! controversieel,! maar! mijn! tentoonstellingen!zijn!dat!wel,!omdat!ik!de!bezoekers!vraag!hun!fundamentele!meningen!en!overtuigingen! over!ons!gezamenlijk!en!onvermijdelijk!lot!te!overstijgen.'! In!zijn!streven,!de!grenzen!van!de!vrijheid!te!verkennen,!heeft!dr.!Von!Hagens!ongelooflijke!inspanningen! gedaan! om! rond! te! reizen! om! zijn! belangen! overal! ter! wereld! te! verdedigen.! Hij! is! sinds! 1996! gasthoogleraar! aan! de! Dalian! Medical! University! in! China! en! directeur! van! het! Onderzoekscentrum! voor! Plastinatie! aan! de! State! Medical! Academy! in! Bishkek,! Kirgizië.! In! 2001! richtte! hij! een! particuliere! onderneming!op,!de!Von!Hagens!Dalian!Plastination!Ltd.,!in!Dalian,!China,!die!alleen!dieren!plastineert.!In! 2004! werd! dr.! Von! Hagens! gasthoogleraar! aan! het! New! York! University! College! of! Dentistry! (NYUCD).! Hij! bouwt! momenteel! de! eerste! studierichting! Anatomie! in! de! Verenigde! Staten! uit,! die! geplastineerde! specimens!in!plaats!van!dissectie!zal!gebruiken.!In!2006!richtte!hij!Gubener!Plastinate!GmbH!op!en!opende! hij! het! PLASTINARIUM! in! het! Duitse! Guben,! een! plastinatiestudio! en! anatomische! tentoonstelling! die! toegankelijk!waren!voor!het!grote!publiek.!In!2012!werd!de!plastinatie!van!dieren!overgenomen!door!het! instituut!in!Guben!en!sloot!hij!de!vestiging!in!Dalian.! Een!geheel!nieuwe!tentoonstelling!zette!Gunther!von!Hagens!in!maart!2010!op,!toen!hij!de!unieke!expositie! BODY%WORLDS%of%Animals!(internationaal!bekend!onder!de!naam!ANIMAL!INSIDE!OUT)!introduceerde,!die! gewijd!is!aan!het!inwendige!lichaam!van!de!dieren.!Dankzij!een!revolutionaire!plastinatietechnologie!was! het! voor! het! eerst! mogelijk! ook! de! allergrootste! organismen! op! esthetische! wijze! te! prepareren! en! duurzaam!te!conserveren.% 'Het!menselijk!lichaam!is!het!laatst!overblijvende!stukje!natuur!in!een!door!de!mens!geschapen!omgeving,'! zegt!hij.!'Ik!hoop!dat!de!tentoonstellingen!ruimte!bieden!voor!inzicht!en!bezinning,!zelfs!voor!het!winnen! van! filosofische! en! religieuze! zelfkennis,! en! openstaan! voor! interpretatie,! ongeacht! de! achtergrond! en! levensfilosofie!van!de!bezoeker.'! !
!
! Dr.'Angelina'Whalley'combineert'kunst'en'anatomische'wetenschap' Van!jongs!af!aan!droomde!de!directeur!van!het!Institute!for!Plastination,!Angelina!Whalley,!ervan!om!chirurg!te! worden.!'Ik!wist!al!zeer!snel!dat!ik!zieke!mensen!wilde!helpen,!één!persoon!tegelijk,!en!dat!de!geneeskunde!mijn! actiedomein!zou!zijn',!aldus!dr.!Whalley.! Met!een!diploma!Geneeskunde!van!de!Universiteit!van!Heidelberg!in!handen!en!een!veelbelovende!chirurgische! loopbaan! in! het! vooruitzicht! schreef! zij! zich! in! 1986! in! voor! een! intensieve! cursus! dissectie! om! haar! vaardigheden!in!de!operatiekamer!te!verfijnen.!Toevallig!was!de!anatoom!Gunther!von!Hagens!de!cursusleider.! Met!hem!zou!zij!zowel!een!professionele!als!een!persoonlijke!band!opbouwen.!In!1992!trouwden!zij.! Tijdens!de!beginjaren!van!dr.!Von!Hagens’!onderzoek!naar!plastinatie!verwachtte!Whalley!dat!haar!loopbaan!en! haar! werk! in! de! ziekenzorg! slechts! een! beetje! vertraging! zouden! oplopen.! 'Ik! wilde! hem! steunen! bij! zijn! ondernemingen,!die!in!mijn!ogen!een!geweldige!verworvenheid!op!het!gebied!van!de!anatomie!waren,!maar!ik! wilde!mijn!professionele!lot!zeker!niet!laten!afhangen!van!het!al!dan!niet!slagen!van!zijn!werk,'!verduidelijkt!zij.! Toen! zij! in! 1995! begon! als! creatief! en! conceptueel! ontwerpster! van! de! BODY! WORLDS% tentoonstellingen! probeerde! zij! de! specimens,! organen! en! plastinaten! zodanig! voor! te! stellen! dat! deze! de! bezoeker! niet! onverschillig! zouden! laten.! 'Ik! wilde! onze! missie! betreffende! medisch! onderwijs! bevorderen! door! het! postmortale!lichaam!te!verheffen,!zonder!dat!dit!ten!koste!gaat!van!de!esthetische!uitstraling.!Ik!probeer!het! lichaam!op!een!aangrijpende,!goed!te!bevatten!en!mooie!manier!voor!te!stellen,!zodat!je!als!bezoeker!meer!te! weten!kunt!komen!over!anatomie,!ziektes!en!gezondheid',!legt!Whalley!uit.! Whalley! wilde! de! bakens! van! de! gezondheidkundige! opvoeding! in! engere! zin! verzetten,! zoals! dat! vanaf! de! renaissance!werd!toegepast!door!de!conventionele!anatomie!en!zoals!dat!tot!2004!ook!door!de!BODY!WORLDS% tentoonstellingen!werd!gedaan.!Daarom!introduceerde!zij!de!filosofie!in!de!tentoonstelling.!De!confrontatie!van! de!plastinaten!met!beschouwingen!over!het!leven!en!de!dood,!van!onder!meer!Goethe,!Descartes,!Seneca!en! Kant,!draagt!bij!tot!een!sfeer!van!ontzag!en!eerbied!in!de!tentoonstellingszalen,!die!vele!bezoekers!vergelijken! met!een!spirituele!bewustwording.! Whalley!introduceerde!ook!het!principe!van!de!vergelijkende!anatomie!in!de!tentoonstellingen,!waarbij!zieke!en! gezonde!organen!tegenover!elkaar!worden!geplaatst,!met!een!treffend!effect!als!gevolg.!'Het!lichaam!is!zo!broos! en!kwetsbaar,!maar!tegelijk!ook!zo!veerkrachtig!en!vergevingsgezind,'!vertelt!dr.!Whalley.!'Het!slaat!alles!op!in! zijn! geheugen.! Dat! maakt! dat! alles! wat! wij! met! ons! lichaam! doen! van! belang! is.! Het! heeft! echter! ook! een! dynamisch!bewustzijn,!zodat,!als!wij!onze!ongezonde!levensstijl!opgeven!of!aan!lichaamsbeweging!beginnen!te! doen,!zelfs!de!kleinste!verandering!het!verschil!kan!maken.'!De!frappante!confrontatie!van!een!zwart!geworden!
long! van! een! roker! met! een! gezonde! long! heeft! ontelbare! bezoekers! ertoe! aangezet! het! roken! op! te! geven.! Terwijl!het!zien!van!een!zieke,!ingekrompen!lever!naast!zijn!gezonde!tegenhanger,!velen!ertoe!aangezet!heeft! minder!alcohol!te!drinken.! In! meer! dan! 90! steden!in! Europa,! Amerika,! Afrika! en! Azië! zijn! de! BODY! WORLDS% tentoonstellingen! bezocht! door!meer!dan!40!miljoen!bezoekers.!De!tentoonstellingen!hebben!een!groot!aantal!bezoekers!doen!besluiten! hun!levensstijl!aan!te!passen!en!gezonder!te!gaan!leven.!Dr.!Whalley!heeft!dan!ook!nauwelijks!spijt!dat!zij!haar! loopbaan!als!chirurg!heeft!opgegeven.!'Het!doet!me!echt!iets!als!ik!in!de!tentoonstelling!vrouwen!op!vruchtbare! leeftijd!zie!vertoeven!op!de!afdeling!foetusontwikkeling,!waar!zij!voor!het!eerst!oog!in!oog!komen!te!staan!met! prenataal!leven.!Of!als!ik!tieners!in!leren!jasje!en!spijkerbroek!hun!sigarettenpakje!zie!weggooien,!omdat!ze!toch! eindelijk!hebben!ingezien!dat!roken!niet!meer!cool!is',!vertelt!zij.!Haar!onverwachte!loopbaan!als!invloedrijke! pleitbezorgster! van! de! volksgezondheid! heeft! zij! ook! met! veel! enthousiasme! omarmd.! 'Ik! heb! al! veel! meer! mensen!iets!kunnen!bijbrengen!over!gezondheid!dan!ik!ooit!zou!hebben!kunnen!doen!als!chirurg',!besluit!zij.! ' Dr.'Angelina'Whalley' Dr.! Angelina! Whalley! is! een! erkend! arts! en! directrice! van! het! Institute! for! Plastination! in! de! Duitse! stad! Heidelberg.!Zij!is!ook!creatief!en!conceptueel!ontwerpster!van!de!BODY!WORLDS!tentoonstellingen!van!Gunther! von!Hagens.! Angelina!Whalley!zag!het!levenslicht!in!1960!in!het!Duitse!Hannover.!Zij!begon!haar!medische!studie!aan!de!Vrije! Universiteit!in!Berlijn!en!studeerde!af!aan!de!Ruprecht?Karls?Universiteit!in!Heidelberg.!Toen!zij!zich!in!1986!als! wetenschappelijk!assistente!aan!de!Universiteit!van!Heidelberg!voorbereidde!op!een!loopbaan!in!de!chirurgie! ontmoette!zij!de!anatoom!dr.!Gunther!von!Hagens.!Door!hun!samenwerking!in!de!anatomielaboratoria!van!de! Universiteit!van!Heidelberg!ontstond!een!professionele!en!een!persoonlijke!band!die!nu!al!meer!dan!twintig!jaar! bestaat,! van! de! beginjaren! na! de! uitvinding! van! plastinatie,! via! het! ontwerp! van! de! BODY! WORLDS! tentoonstellingen,! tot! de! opening! van! de! door! critici! en! publiek! bejubelde! tentoonstellingen! in! meer! dan! 90! steden!in!Europa,!Amerika,!Afrika!en!Azië.! Nadat!zij!vijf!jaar!lang!wetenschappelijk!werk!had!verricht!aan!het!Anatomisch!Instituut!van!de!Universiteit!van! Heidelberg,! werd! dr.! Whalley! in! 1993! directeur! van! Biodur®! Products,! een! bedrijf! dat! de! formules! en! benodigdheden! voor! plastinatie! levert! aan! meer! dan! 400! medische! faculteiten! en! universiteiten! in! de! hele! wereld.! In!1995!werd!dr.!Whalley!creatief!en!conceptueel!ontwerpster!van!de!BODY!WORLDS!tentoonstellingen.!Zo!is!zij! onder! andere! verantwoordelijk! voor! de! planning! en! indeling! van! de! ruimte! en! de! tentoongestelde! stukken,! waarbij! het! gaat! om! een! esthetisch,! thematisch! en! pedagogisch! optimale! presentatie! van! de! specimens,! organen!en!plastinaten.! In!1997!werd!dr.!Whalley!directeur!van!het!Institute!for!Plastination!in!Heidelberg.!Zij!fungeert!als!promotor!van! de! tentoonstellingen,! die! zij! heeft! opengesteld! voor! inmiddels! meer! dan! 40! miljoen! mensen! over! de! hele! wereld.!Dr.!Angelina!Whalley!en!dr.!Gunther!von!Hagens!zijn!sinds!1992!getrouwd.!
% ! Body%Worlds:%An%Anatomical%Exhibition%of%Real%Human%Bodies% Een%anatomische%tentoonstelling%van%echte%menselijke%lichamen% % Samenvatting'van'de'ethische'beoordeling' ' Voorwoord' Het!hierbij!gevoegde!Ethische!Rapport!is!een!weergave!van!het!nauwgezette!onderzoek!dat!in!2004/2005!is! uitgevoerd! in! opdracht! van! het! California% Science% Center! met! betrekking! tot! de! tentoonstelling:! BODY% WORLDS,%een%anatomische%tentoonstelling%van%echte%menselijke%lichamen.! Zoals! in! het! bijgaande! rapport! uitvoerig! besproken,! stonden! bij! het! werk! van! de! commissie! de! volgende! aspecten!centraal:!het!persoonlijk!bekijken!van!de!relevante!documenten!met!betrekking!tot!lichaamsdonatie! en!de!praktijk!van!het!doneren!door!een!deskundige!op!het!gebied!van!bio?ethica,!evenals!een!uitgebreide! analyse!door!de!adviescommissie!van!het!Science%Center.! ! Tot! onze! taken! behoorde! het! bekijken! van! relevante! informatie! met! betrekking! tot! de! BODY! WORLDS! tentoonstelling!zoals!die!in!2004!heeft!plaatsgevonden.!Onze!doelstelling!luidde!een!oordeel!te!vellen!over!de! ethische!vraagstukken!die!verband!houden!met!de!organisatie!van!de!BODY!WORLDS!tentoonstelling.!Daarbij! wilden! wij! ons! ervan! overtuigen! dat! er! voldoende! verklaringen! tot! toestemming! van! de! lichaamsdonateurs! voorhanden!waren,!de!tentoonstelling!waardevol!was!op!het!gebied!van!informatie!en!voorlichting,!en!dat!de! tentoonstelling!respectvol!omgaat!met!stoffelijke!overschotten.!Op!basis!van!ons!rapportagewerk!hebben!wij! de!tentoonstelling!BODY!WORLDS!met!de!in!dit!rapport!omschreven!beperkingen!georganiseerd.!Wij!hebben! besloten!de!foetussen,!die!niet!in!leven!hadden!kunnen!blijven,!niet!in!de!tentoonstelling!te!laten!zien.!Aan!dit! besluit! lag! ons! enige! oordeel! ten! grondslag! dat! deze! niet! voldeden! aan! de! in! de! ethische! beoordeling! genoemde! criteria,! om! precies! te! zijn! dat! hun! wetenschappelijke! waarde! in! het! kader! van! voorlichting! niet! opwoog!tegen!de!mogelijke!kwetsing!van!culturele!en!maatschappelijke!gevoelens.! Hoewel!het!ons!verheugt!dat!het!door!het!Science%Center!uitgevoerde!onderzoek!ook!voor!andere!musea!van! belang!is!gebleken,!willen!wij!ons!niet!aanmatigen!voor!anderen!te!spreken.!Op!basis!van!onze!ervaringen!en! onderzoek!doen!wij!de!volgende!nadrukkelijke!aanbevelingen!voor!andere!tentoonstellingslocaties:! ! 1.
De!actieve!participatie!en!advisering!door!een!plaatselijke!ethiekcommissie!is!absoluut!nodig.!!
2.
Het! is! niet! acceptabel,! menselijke! lichamen! of! organen! zonder! de! volledige,! vrijwillige! en! op! informatie!gebaseerde!toestemming!van!de!nog!levende!donateurs!tentoon!te!stellen.!Overtuig! u! ervan! dat! lichamen! en! organen! met! de! specifieke,! volledige! en! op! informatie! gebaseerde! toestemming!van!de!lichaamsdonateur!worden!gedoneerd.!
3.
Zorg!ervoor!dat!de!tentoonstelling!geen!inbreuk!maakt!op!wet?!en!regelgeving,!vooral!wanneer! culturele,!ethische!of!religieuze!controverses!te!verwachten!zijn.!
! Wij! spreken! deze! aanbevelingen! uit! met! onze! bijzondere! waardering! voor! dr.! Gunther! von! Hagens! en! voor! zijn! doel,! de! 'medische! voorlichting! aan! en! waardering! van! leken'! te! stimuleren.! Zijn! baanbrekende! educatieve! tentoonstelling,! die! in! 2004! voor! het! eerst! in! het! Science! Center! te! zien! was,! wordt! zeer! gewaardeerd! en! blijft! een! gouden! standaard! op! zijn! terrein.! Met! het! oog! op! deze! en! elke! andere! tentoonstelling! waarin! stoffelijke! overschotten! onderwerp! van! beschouwing! zijn,! is! ons! duidelijk! dat! de! beslissingen!die!musea!tegenwoordig!moeten!treffen!complex!en!soms!ook!controversieel!zijn.!Wij!hebben!dit! rapport!over!onze!manier!van!werken!opgesteld!in!de!hoop!dat!het!voor!andere!musea!nuttig!kan!zijn!bij!hun! overwegingen.! ! ! 30!November!2009! ! Jeffrey!N.!Rudolph,!President!and!CEO,!California!Science!Center! Diane!Perlov,!Ph.D.,!Senior!Vice!President,!Exhibits,!California!Science!Center! ! Leden!van!de!ethische!adviescommissie:! Father!Richard!Benson,!C.M.!Vincentian!Fathers!at!St.!John’s!Seminary! David!C.!Blake,!PhD,!JD,!Cedars?Sinai!Health!System! Rabbi!Morley!Feinstein,!University!Synagogue! Dr.!Stanley!Korenman,!MD,!UCLA!Medical!Center! Dr.!Neil!Wenger,!MD,!UCLA!Department!of!Medicine! ! ! ! ! Zie!voor!de!volledige!ethische!beoordeling! het!onderdeel!Media!op!de!website!van!BODY!WORLDS!http://www.bodyworlds.com! ! !
!
! De'bezoekersreacties'op'BODY'WORLDS' Op! een! aantal! BODY! WORLDS! tentoonstellingslocaties! kregen! bezoekers! onafhankelijke! vragenlijsten! uitgereikt! om! te! onderzoeken! hoe! zij! werkelijk! denken! over! de! tentoonstelling.! De! enquêtes! hadden! ten! doel! hun! opinie,! verwachtingen,! motieven,! angsten,! voornemens! en! de! veranderingen! in! hun! gedrag! zo! objectief! mogelijk! in! beeld! te! brengen.! Professor! Ernst?D.! Lantermann! van! de! Universiteit! van! Kassel! in! Duitsland!heeft!dit!onderzoek!opgezet!en!in!het!merendeel!van!de!steden!uitgevoerd.! ! Beoordeling'van'de'tentoonstelling'als'geheel:'
! ! Uit!de!algemene!peiling!onder!de!bezoekers!blijkt!dat!een!overweldigende!meerderheid!de!BODY!WORLDS! tentoonstelling! goed! vindt.! Gemiddeld! 90! procent! van! de! bezoekers! vond! de! tentoonstelling! ofwel! ‘heel! goed’,!ofwel!‘goed’.!Slechts!2!procent!vond!de!tentoonstelling!‘slecht’.! !
!
Op'de'volgende'plaatsen'vonden'enquêtes'plaats:' Osaka,!Japan! Mannheim,!Duitsland! Wenen,!Oostenrijk! Bazel,!Verenigde!Staten! Keulen,!Duitsland! Brussel,!België! Londen,!Verenigd!Koninkrijk! München,!Duitsland! Hamburg,!Duitsland! Singapore,!Singapore! Frankfurt/Main,!Duitsland! Los!Angeles,!Verenigde!Staten! Chicago,!Verenigde!Staten! Toronto,!Canada! Philadelphia,!Verenigde!Staten! Denver,!Verenigde!Staten! Charlotte,!Verenigde!Staten! Milwaukee,!Verenigde!Staten! Baltimore,!Verenigde!Staten!
1996! oktober!1997!?!maart!1998! april!?!augustus!1999! september!1999!–!januari!2000! februari!?!juli!2000! september!2001!?!maart!2002! maart!2002!?!februari!2003! februari!?!augustus!2003! augustus!2003!?!januari!2004! november!2003!–!maart!2004! januari!2004!?!juni!2004! juli!2004!?!januari!2005! februari!2005!?!september!2005! september!2005!?!februari!2006! oktober!2005!?!april!2006! maart!?!juli!2006! juni?!oktober!2007! januari!–!juni!2008! febuari!–!september!2008!
! ! Opinie'over'de'individuele'tentoonstellingen:!
! Het! totaaloordeel! over! de! tentoonstelling! was! op! alle! locaties! zeer! positief.! De! tentoonstelling! werd! het! positiefst!onthaald!in!Charlotte!(VS),!waar!82!procent!van!de!bezoekers!de!tentoonstelling!‘heel!goed’!vond.! '
Spreken'de'tentoonstellingen'tot'de'verbeelding?! ! !
! ! 63!procent! van! de! bezoekers! bevestigde! dat! de! authenticiteit! van! de! tentoongestelde! items! aanzienlijke! invloed! had! uitgeoefend! op! het! verworven! inzicht.! 49!procent! vond! dat! de! specimens! een! esthetische! aantrekking! op! hen! hadden! uitgeoefend.! Slechts! 5!procent! van! de! bezoekers! vond! de! tentoongestelde! menselijke!specimens!een!belediging!van!de!menselijke!waardigheid.! !
!
Hoe'evalueren'de'bezoekers'de'individuele'aspecten'van'de'tentoonstelling?! ! !
! ! 87!procent! van! de! bezoekers! verklaarde! dat! zij! meer! hadden! geleerd! over! het! menselijk! lichaam,! en! 56!procent! zei! dat! zij! 'meer! tot! nadenken! waren! gestemd! over! het! leven! en! de! dood.'! 79!procent! voelde! 'diep!respect!voor!het!wonder!van!het!menselijk!lichaam'!en!68!procent!verliet!de!tentoonstelling!met!een! echte!gedrevenheid!om!gezonder!te!gaan!leven.!47!procent!van!de!bezoekers!verklaarde!zijn!lichaam!meer! te!waarderen!na!een!bezoek!aan!de!tentoonstelling.! ! Kortom,! uit! het! onderzoek! blijkt! dat! alle! tentoonstellingen! aan! de! positieve! verwachtingen! van! de! bezoekers! voldeden.! Negatieve! verwachtingen! en! angstgevoelens! kwamen! tijdens! de! tentoonstelling! slechts!bij!een!kleine!minderheid!voor.! !
!
Persoonlijke'gevolgen'door'de'tentoonstelling:'
! Zoals! bleek! uit! de! vorige! grafiek! had! 68!procent! van! de! ondervraagden! het! voornemen! in! de! toekomst! meer! aandacht! te! besteden! aan! de! lichamelijke! gezondheid.! Bovendien! veranderde! de! houding! van! de! bezoekers!ten!opzichte!van!orgaandonatie!door!het!bezoek!aan!de!tentoonstelling.!In!het!algemeen!was!bij! 23!procent!van!de!ondervraagden!na!het!bezoek!aan!de!tentoonstelling!de!bereidheid!groter!om!organen! te!schenken.!22!procent!van!de!bezoekers!kon!zich!wel!voorstellen!dat!zij!hun!lichaam!na!de!dood!zouden! schenken!ten!behoeve!van!plastinatie.!32!procent!was!na!de!tentoonstelling!eerder!bereid!te!aanvaarden! dat!'zijn!overleden!lichaam!zou!moeten!worden!geopend!(autopsie)!om!de!doodsoorzaak!te!onderzoeken'.! Het!feit!dat!de!bezoekers!zich!hadden!voorgenomen!een!gezondere!levensstijl!te!volgen!is!een!bewijs!van! het!aanhoudende!?!en!volgens!ons!buitengewone!?!effect!dat!de!BODY!WORLDS!tentoonstellingen!heeft!op! de!bezoekers.!74!procent!zal!nog!enige!tijd!blijven!nadenken!over!de!verworven!ervaring!en!inzichten.! Gewoonlijk!is!het!onmogelijk!te!onderzoeken!in!hoeverre!de!bezoekers!naar!hun!voornemens!handelen.!Uit! een!vervolgenquête,!die!zes!maanden!na!het!einde!van!de!tentoonstelling!bij!bezoekers!van!BODY!WORLDS! in! Wenen! werd! uitgevoerd,! bleek! duidelijk! dat! een! groot! aantal! bezoekers! zijn! gedragspatroon! daadwerkelijk!had!veranderd!op!basis!van!hun!voornemen!om!een!gezonder!leven!te!leiden.! Tot! wel! 9!procent! van! de! bezoekers! aan! de! tentoonstelling! in! Wenen! en! deelnemers! bij! het! opvolgings? onderzoek! (meer! dan! 30!procent),! bevestigde! minder! te! hebben! gerookt! en! minder! alcohol! te! hebben! geconsumeerd!na!de!tentoonstelling.!Sindsdien!eet!33!procent!gezonder,!is!25!procent!meer!gaan!sporten! en!is!14!procent!zich!bewuster!geworden!van!zijn!lichaam.! !
Press release
Von Hagens by Sanges Art photography BODY WORLDS exhibition at the Oud Sint-Jan (Old St. John’s) Site, Brugge 1st May - 1st November 2015 This summer the Oud Sint-Jan (Old St. John’s) Site hosts visionary art photography created by Marco Sanges in collaboration with Gunther von Hagens. The pictures will be exhibited alongside the BODY WORLDS exhibition. The aesthetic inspiration behind the project came from Rembrandt’s famous painting The Anatomy Lesson. The images were taken at the PLASTINARIUM in Guben, Germany where Gunther von Hagens works. Sanges became fascinated by anatomy and was intrigued by the person behind Plastination, a man who after his death wants his own body to be plastinated and displayed. The story is a journey about life and death with a surreal twist, beginning with the Plastinator at work dissecting a human corpse. Eventually, he starts questioning his own mortality by praying by the cross and ending being dissected by the plastinated corpses he created. Sanges believes in the immortality of film photography and his iconic photography is inspired by sequential nature of cinema, in particular the luminous black and white films of the silent era. With this photographic story Sanges highlights the drama of life and captures the sincerity of the journey, also confronting human vulnerability and challenging our own fragility and it is also a homage to Gunther von Hagens.
Notes to the editors: Marco Sanges. Born in Rome, Marco Sanges is a man of many talents. Based in London, his theatrical vision and award-winning work has regarded him as one of the most innovative photographers working today. Clients include: Cutler and Gross, Agent Provocateur, Vogue, Sunday Telegraph, Photo, Katalog, Dolce&Gabbana, Eyemazing. Books include: Circumstances, Venus, Wild, and Erotic Photography. Past exhibitions include: Hay Hill Gallery London (2014), THAN New York Academy of Art (2013), Da End Gallery Paris (2013), At Home with Art in aid of the Prince's Trust London (2013), Art Warehouse Rotterdam (2013), Proud Gallery London (2012), Eduard Planting Fine Art Photographs Amsterdam (2012), Art and Design London (2012), Gosh Art Auction curated by Tamara Ecclestone London (2011), Edward James Foundation (West Dean) (2011), Espai Barcelona(2010), Hay Hill Gallery, Cork street, London, (2010), Hackney Empire, London, (2010), Windsor Arts Centre (2010), GG Gallery, London (2010), Wanted gallery, London (2010), Take Home a Nude, NY Academy of Arts curated by Eileen Guggenheim New York (2009), Jonathan Cooper Park Walk Gallery London (2008), British Art Fair London (2008), Art London (2008), Arte Fiera Bologna (2004). Marco's work is in the permanent collection of the Virginia Museum of Fine Arts in the USA. A multi disciplinary artist, his film Circumstances won Best Art Film, The Portobello Film Festival 2008, London and Best Experimental Film in Open Cinema Film Festival 2009, St. Petersburg, Russia. Gunther von Hagens' life reads like an archetypal scientist's resume—distinguished by early precocity, scholarship, discovery, experimentation, and invention. It is also the profile of a man shaped by extraordinary events, and marked by defiance and daring. He is mainly known as the anatomist who invented the technique for preserving biological tissue specimens called plastination and founded the Institute of Plastination in Heidelberg in 1993. He creates the BODY WORLDS exhibitions, showing whole bodies plastinated in lifelike poses and dissected to show various structures and systems of human anatomy, which has since met with public interest and controversy all around the world. Gunther von Hagens' BODY WORLDS exhibitions have been on display in America, Africa, Asia, and Europe. "The human body is the last remaining nature in a man-made environment," he says. "I hope for the exhibitions to be places of enlightenment and contemplation, even of philosophical and religious self-recognition, and open to interpretation regardless of the background and philosophy of life of the viewer." More info at: http://www.bodyworlds.com/en.html For press information and images for “Von Hagens by Sanges” art photography please contact: Nora Scheffer E-Mail:
[email protected] Phone: ( London): +44-(0)77248 87750
Site Oud Sint-Jan nv Mariastraat 38 8000 Brugge Tel: +32 (0)50 476 100 Fax: +32 (0)50 476 101
[email protected]
WWW.BODYWORLDS.BE Volg ons op
