DORDRECHT. Aan. Geachte dames Wemmers en Nijhof en heren Van Antwerpen en Gündogdu,

DORDRECHT

Retouradres: Postbus 8 3300 AA DORDRECHT Gemeentebestuur Spuiboulevard 300

Aan

3311 GR DORDRECHT

de heer D.T. van Antwerpen, mevrouw S . M . Wemmers-Wanrooij, de heer A. Gündogdu en mevrouw M. Nijhof van de fractie Beter voor Dordt p/a Voorstraat 367 3 3 1 1 C T DORDRECHT

F (078) 770 8080 www.dordrecht.nl

Contactpersonen M.A.N. de Lange / W.E.G.A Seelen T (078) 770 4723 /

Datum Ons kenmerk Betreft

4 juni 2012 MO/805108 Beantwoording artikel 40 vragen m.b.t. schuldhulpverlening

Geachte dames Wemmers en Nijhof en heren Van Antwerpen en Gündogdu,

(078) 770 4729 E [email protected] [email protected]

DOSSIER Afschrift;

In uw schrijven van 10 mei 2012 heeft u ons college artikel 40 vragen gesteld betreffende schuldhulpverlening. U heeft aanvullende vragen gesteld naar aanleiding van o.a. uw consultatieavond, gesprekken met de Sociale Dienst Drechtsteden, een bezoek aan de workshop schuldhulpbemiddeling van de S D D . Hierbij beantwoorden wij uw vragen.

- MO/RIB-l, MAN de Lange SK Dordrecht West l etage e

- MO/RIB-1, WEGA Seelen SK Dordrecht West 1 etage - wethouder Van de Bürgt SK Dordrecht 719 - bestuursvoorlichter E van Kuppenveld Vraag 1: Heeft u inzicht in de verschillende doelgroepen die nu of de komende tijd meer risico hebben op schulden door het economische en financiële SK Dordrecht 410-412 - SBC/Concern, EG Imthorn klimaat van Nederland? SK Dordrecht 713 - raadsgriffier Van Hall t.b.v. Antwoord: J a , we hebben hier een beeld van. Uit het jaarverslag 2011 van de raads- en burgerraadsleden, brancheorganisatie voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren SK Dordrecht Oost l etage (NVVK) blijkt dat er een verschuiving in doelgroepen plaatsvindt: e

-

aantal ouderen in de schuldhulpverlening groeit; in 2008 was dit 3 % , nu ligt dit op 7% van alle aanmeldingen. - voor het eerst hebben zich meer mensen bij de schuldhulpverlening aangemeld met inkomen uit arbeid (49%) dan mensen met een uitkering als enige inkomstenbron (44%). - 6 9 % van de leden van de NVVK meldt een toename van het aantal schuldenaren met een eigen huis. - 1/3 van de leden bericht dat er in 2011 ook meer ZZP'ers bij de schuldhulpverlening hebben aangeklopt. Het lijkt erop dat de middenklasse steeds meer door schulden wordt geraakt. De oorzaken zijn divers, maar de economische crisis speelt zeker een rol. Vraag 2:

Schuldenproblematiek bij jongeren neemt sterk toe. Tijdens de consultatieavond en in gesprek met de SDD is deze problematiek rondom jongeren besproken. Hoe benadert u jongeren; preventief of actief en vroegtijdig bij problemen ?

Antwoord: Het "kunnen uitkomen met je inkomen" is voor veel jongeren een probleem en vergt een gedragsverandering die bij deze doelgroep moeilijk te bewerkstelligen is. Dit blijkt ook uit de matige resultaten van experimenten met schuldregelingen voor jongeren in den lande

Pagina

1/8 •ui

SouTtei . . . . . . . mu* «une c >W*IM

DORDRECHT



(bijv. Nijmegen). Wij zien een goede financiële opvoeding dan ook als de beste vorm van schuldpreventie. Dit is in de eerste plaats een taak van de ouders. Daarnaast is veel informatie via internet beschikbaar waarmee jongeren zelf aan de slag kunnen. Voor jongeren met schulden hanteren wij het uitgangspunt: "je bent zelf verantwoordelijk voor het ontstaan van je schulden dus je bent ook zelf verantwoordelijk voor het oplossen ervan". Dit betekent dat we in eerste instantie inzetten op het afbetalen en/of regelen van schulden door het zoeken van een (bij)baan. De aandacht ligt op preventie, maar ook het reguliere schuldhulpverleningsaanbod staat voor hen open. Jongeren boven de 18 jaar met schulden kunnen dan ook onder de reguliere voorwaarden tot een schuldhulpverleningstraject worden toegelaten. Als een jongere over een inkomen beschikt kan eventueel een schuldregeling gestart worden. Als jongeren studiefinanciering ontvangen is het treffen van een schuldregeling niet mogelijk. De andere instrumenten uit ons aanbod kunnen wel ingezet worden. Zo kan er een betalingsregeling getroffen worden met als doel schulden voor 100% aflossen, de jongere kan een bijbaan zoeken om de schulden af te lossen en hij/zij kan met geld leren omgaan (de cursus die de SDD inkoopt bij da Vinei). 1

2

Tot slot willen we nog melden dat in het kader van preventie- en nazorg van het A-TEAM van de SDD ook voor jongeren beschikbaar is (het A - T E A M is de "formulierenbrigade" van de SDD - bestaande uit uitkeringsgerechtigden - die mensen ondersteunt bij het ordenen van hun administratie). Vraag 3:

In Dordrecht is (nog) weinig samenwerking tussen organisaties die actief zijn binnen de schuldhulpverlening/armoedebestrijding. De voedselbank (als voorbeeld) is een op zichzelf staande organisatie. Tijdens de consultatieavond was het opvallend dat de aanwezige organisaties niet eerder met elkaar om tafel hadden gezeten. Is bij u bekend welke schuldhulpverlenings- en armoedebestrijdingsorganisaties actief zijn in de stad? Zo ja, met welke organisaties heeft u contact? Zo niet, bent u van mening dat dit gewenst is?

Antwoord: Wij kennen veel schuldhulpverlenings- en armoedebestrijdingsorganisaties die in de stad/ de regio actief zijn, maar zijn ervan overtuigd dat wij ze niet allemaal kennen. De SDD heeft in het kader van haar schuldhulpverleningsactiviteiten structureel contact met een groot aantal van deze organisaties. De belangrijkste zijn de woningcorporaties , de sociaal raadslieden, het Juridisch Loket, de Stichting Leergeld, de voedselbanken en de cliëntenraad. Daarnaast heeft de SDD in samenwerking met de GGD afspraken gemaakt met de zorginstellingen, bijvoorbeeld het maatschappelijk werk, Yulius, Bouman, de Hoop en het Leger des Heils. 3

1 De website van het Nibud bevat veel informatie, maar ook tools die jongeren kunnen gebruiken. 2 Schuldregeling = in overleg met schuldeisers schulden gedeeltelijk kwijtschelden. 3 Vooral van belang in het kader van vroegsignalering van huurschulden, maar ook ter voorkoming huisuitzettingen.

Pagina

2/8



Verder heeft zij incidenteel contact met veel al dan niet professionele organisaties die zich bezig houden met het (voorkomen van) schulden. Denk hierbij aan allerlei particuliere initiatieven in de vorm van maatjesprojecten en formulierenbrigades. Als voorbeeld noemen we hier het kerkelijke initiatief "schuldhulpmaatjes" en de thuisadministratieprojecten van Humanitas (met hen zijn in het kader van de Ortega Martijn gelden samenwerkingsafspraken gemaakt). Wij hebben het voornemen om de Stichting Samenwerking voor Urgente Noden een opdracht geven voor de verkenning naar het nut, wenselijkheid en noodzaak van een centraal adres voor noodhulp op basis van publiekprivate samenwerking. De rol die het onderwijs mogelijk kan vervullen met betrekking preventie, wordt in deze opdracht meegenomen. Vraag 4:

Is er samenwerking tussen de SDD en organisaties in Dordrecht op het terrein van schuldhulpverlening en armoedebestrijding? Zo ja, welke? Zo niet, acht u een dergelijke samenwerking wenselijk? Bent u bereid om bestaande organisaties en particuliere initiatieven te benaderen om meer samen te werken op basis van ketensamenwerking?

Antwoord: Een samenwerking tussen de SDD en haar "stakeholders" op het gebied van schuldhulpverlening vinden wij van groot belang. Uitgangspunt van samenwerking is dat partijen de effectiviteit van eikaars inspanningen om een traject te laten slagen positief kunnen beïnvloeden. Doel is elkaar te versterken en dubbel werk te voorkomen. De belangrijkste partijen waar de SDD mee samen werkt zijn in vraag 3 al genoemd: lokale particuliere initiatieven , de ketenpartners Maatschappelijke Z o r g , schuldeisers (met name de woningcorporaties, leveranciers van water en energie, incassobureaus), bewindvoerders en de rechtbank. Zij spelen diverse rollen tijdens de verschillende fasen van het schuldhulpverleningsproces. Aan de voorkant hebben zij een taak in de vroegsignalering en doorverwijzing, tijdens het proces in de begeleiding en het nakomen van afspraken en na het proces in het voorkómen dat opnieuw een schuldsituatie ontstaat. Het maken van deze afspraken gebeurt vanuit de onderkenning van een gemeenschappelijk belang: goed weten wie wat doet kan al veel efficiëntiewinst voor beide partijen opleveren. Deze afspraken worden als partijen dat wenselijk achten, in convenanten vastgelegd. De afspraken tussen de SDD en haar stakeholders worden voortdurend verder uitgebouwd en geactualiseerd. 4

5

Dit jaar (in 2012) wordt hier overigens extra aandacht aan besteed. De SDD heeft de actuele samenwerkingsafspraken met de zorgketenpartners en vrijwilligersorganisaties in een plan vastgelegd

4 Denk hierbij aan allerlei particuliere initiatieven in de vorm van maatjesprojecten en formulierenbrigades. Lokale voorbeelden zijn het kerkelijke initiatief "schuldhulpmaatjes" en de thuisadministratieprojecten van Humanitas. 5 Hiermee worden de partners bedoeld die onder regie van centrumgemeente Dordrecht verantwoordelijk zijn voor de zorg aan de multi- problem groepen (OGGZ/ WMO 7-8-9).

Pagina

3/8 / * V Mixed S o u r t e i < « i ~ tmof w i w « I M « I «

DORDRECHT



dat wordt toegelicht tijdens de extra bijeenkomsten die zij vanaf juni gaat organiseren. Ook zijn bij zowel de afdeling budgetadvies en schuldbemiddeling van de SDD als bij de stakeholders "contactpersonen schuldhulpverlening" benoemd waardoor partijen elkaar snel kunnen vinden. Naast de hiervoor genoemde inspanning van de SDD zal ook in de bij vraag 3 genoemde opdracht aan de Stichting Samenwerking voor Urgente Noden, de samenwerking van de SDD met andere partijen in beeld worden gebracht. Vraag 5:

Van de overheid wordt een nieuwe rol verwacht, nl. het stimuleren en ondersteunen van maatschappelijke organisaties die zich inzetten om maatschappelijke problemen aan te pakken. Kunt u voorbeelden geven van organisaties die de gemeente Dordrecht nu ondersteunt, en kunt u aangeven wat de exacte rol van de gemeente hierin is en eventueel kan zijn? Is de rol van de gemeente meer gericht op het stimuleren dat ondersteunen?

Antwoord: Net als de andere vijf Drechtsteden- gemeenten levert de gemeente Dordrecht vanuit haar verantwoordelijkheid in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning haar bijdrage aan schuldpreventie en nazorg. In dit licht is in het regionaal beleidsplan schuldhulpverlening opgenomen dat zij in hun afspraken met gesubsidieerde instellingen en zelforganisaties opnemen dat er binnen de organisatie aandacht is voor kennis over schulden en dat zij afspraken maken met de Sociale Dienst Drechtsteden over (vroeg)signalering en doorverwijzing. Zo is er een convenant preventie huisuitzetting afgesloten waar woningbouwcorporaties een belangrijke rol in hebben. Aandacht is er voor schulden. Ook worden mensen door het maatschappelijk werk begeleid bij het op orde houden van het huishoudboekje (financiële begeleiding als onderdeel van de maatschappelijke begeleiding). 6

Verschillende professionals en vrijwilligers ondersteunen inwoners van Dordrecht (o.a. gezinnen, jongeren) op diverse leefgebieden. Voorbeelden zijn de thuisbegeleiding, casemanagers voor de multi problem jongeren, de formulierenbrigade van Dynamo, "Achter de voordeur", Home Start, sociaal raadslieden en het maatschappelijk werk. Zij kunnen problemen signaleren op diverse leefgebieden, waaronder op het leefgebied financiën. Ondersteuning wordt geboden op het bijhouden van het huishoudboekje. Als er problematische schulden worden gesignaleerd, worden mensen doorverwezen naar de SDD. Daar waar mogelijk wordt de hulp van vrienden en familie ingezet om de betrokkenen te ondersteunen. Wij spreken schuldeisers 6 De eerste vijf Wmo-prestatievelden zijn: (1) Het bevorderen van de sociale samenhang in en leefbaarheid van dorpen, wijken en buurten, (2) Op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen met problemen met opgroeien en van ouders met problemen met opvoeden, (3) Het geven van informatie, advies en cliëntondersteuning, (4) Het ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers en (5) Het bevorderen van de deelname aan het maatschappelijke verkeer en van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en van mensen met een psychosociaal probleem.

Pagina 4 / 8 / " V Mfmd <*v* S a u r a s



waarmee wij specifieke banden hebben aan op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid, met name als er sprake is van gemeentelijke betrokkenheid (woningcorporaties, waterleveranciers e.d.). Een voorbeeld hiervan is het Evides convenant dat vorig jaar in dit kader afgesloten is. Daarnaast besteedt de gemeente Dordrecht vanuit haar verantwoordelijkheid als centrumgemeente Maatschappelijke Zorg (OGGZ) in de Drechtsteden in haar afspraken met de ketenpartners aandacht aan vroegsignalering en doorverwijzing, begeleiding op "het leefgebied financiën" en het begeleiden van hun klanten tijdens een schuldhulpverleningstraject. Voorbeelden zijn maatschappelijk werk en thuisbegeleiding. De GGD ZHZ coördineert deze zorg (centrale toegang, meldpunt zorg en overlast). Deze afspraken zijn in convenanten vastgelegd. Tevens wordt in het kader van de WMO werkzaamheden in dit kader verricht. Een voorbeeld is het sociaal wijkteam Wielwijk: Het Sociale Wijkteam in Wielwijk biedt namelijk concrete ondersteuning. Het proces is als volgt: 1. Woonbron geeft namen door van mensen die 2 maanden huurachterstand hebben. 2. De EROPAF -Dienst van het Sociale Wijkteam gaat naar die mensen toe. Als men na drie pogingen nog geen contact heeft weten te leggen, wordt men uitgenodigd een bezoek te brengen aan het Wijkinformatiepunt waar de EROPAF dienst is gevestigd. 3. Als er contact gelegd is met het SWT, dan schort Woonbron de procedure op (na 3 maanden geeft men het normaal gesproken door aan de deurwaarder). Op deze manier wordt voorkomen dat er extra kosten voor de deurwaarder en de rechtbank worden gemaakt die de schuld alleen maar verhogen. 4. Men gaat mensen helpen: inkomsten en uitgaven worden op een rijtje gezet en er wordt eventueel contact opgenomen met schuldeisers. Er wordt een plan gemaakt om de financiën op orde te krijgen. 5. Veelal leidt dit er toe dat er geen escalatie nodig is naar de Schuldhulpverlening van de SDD en dat de huurschuld wordt voldaan. Vraag 6:

Organisaties hebben op de consultatieavond aangegeven meer ondersteund te willen worden door vrijwilligers met voldoende expertise. De schuldenproblematiek is een zeer complexe materie. Ook vraagt het ondersteunen en begeleiden van schuldenaren vaardigheden die niet altijd voor de hand liggend zijn. Welke mogelijkheden en instrumenten heeft u om mee te werken aan deze wens van de organisaties?

Antwoord: In het kader van de pilots maatschappelijke ondersteuning wordt ook de pilot uitgevoerd "Vrijwillige inzet thuisbegeleiding" in het kader

Pagina

5/8

DORDRECHT



vande AWBZ pakketmaatregel compensatiemiddelen. Waar mogelijk worden vrijwilligers ingezet bij de thuisbegeleiding. Vrijwilligers worden getraind zodat zij voldoende zijn toegerust om een bijdrage te leveren aan het verbeteren van het zelfstandig functioneren van kwetsbare burgers. Op 1 juni 2011 is in het kader van preventie- en nazorg binnen de SDD het " A - T E A M " , van start gegaan (zie ook vraag 2 en 3). Dit is een "Administratief ondersteuningsteam" van uitkeringsgerechtigden dat hulp biedt bij het ordenen van de administratie bij mensen die dat nodig hebben. De A-TEAMers worden opgeleid en begeleid door de SDD. Binnen dit project zoekt de SDD nadrukkelijk de samenwerken met regiogemeenten en instellingen die zij subsidiëren (maatschappelijk werk/Sociaal Raadslieden). De A-TEAMers kunnen daar ter plekke tewerkgesteld worden. Ook wordt aansluiting gezocht bij bestaande initiatieven (bijv. maatjesprojecten, bestaande formulierenbrigades in de regio en "achter de voordeur"projecten). 7

Het Buddy project van Stichting MEE richt zich op kwetsbare groepen. Ook hier wordt door buddy's aandacht besteed aan het bijhouden van het eigen huishoudboekje. Vraag 7:

Schuldenaren worden vaak geconfronteerd met extra schulden door stapeling van incassokosten. Door vroegsignalering en interventie kunnen dergelijke kosten worden voorkomen. Ziet u mogelijkheden om met zorgverzekeraars en nutsbedrijven tot een convenant te kunnen komen, zoals in de protocollen die er al zijn met betrekking tot water en wonen?

Antwoord: Vroegsignalering is een kernthema binnen het schuldhulpverleningsbeleid van de Drechtsteden. Een goed voorbeeld van de uitwerking van dit beleid is de wijze waarop de samenwerking met de woningcorporaties in de regio vormgegeven is. Zij zijn goede vroegsignaleerders voor mensen die in een huurhuis wonen; bij meer dan een maand huurachterstand zijn er immers al snel forse problemen. Tussen de SDD en de corporaties zijn intensieve afspraken gemaakt en convenanten gesloten over vroegsignalering, warme doorverwijzing, doorbetaling van de huur en het afspreken van betalings- of schuldregelingen.

Vraag 8:

Er zijn psychiatrische patiënten, die niet opgenomen kunnen worden omdat ze niet kunnen voldoen aan de eigen bijdrage bij opname van € 145,— per maand vanaf een opname langer dan 32 dagen. In het najaar zullen cliënten in de tweedelijnszorg hun diagnose voor behandelconcept moeten betalen tussen de € 100,— en € 200,— Steeds meer mensen van de GGZ kloppen aan bij de SDD. Zorgbelang Zuid Holland waarschuwt voor problemen als mensen straks hun verleningen moeten betalen. Ook voor de kosten van de eigen bijdrage van € 200,-- Wij hebben dit vernomen op de Thema avond van de GGD

7 A-TEAM is een "administratief ordenteam"; vergelijkbaar met een "formulierenbrigade".

Pagina

6/8



en Zorgbelang Zuid-Holland. Bent u zich bewust van de problematiek van deze doelgroep? Heeft u instrumenten om te voorkomen dat deze mensen straks op straat lopen en geen hulp ontvangen omdat ze het niet kunnen betalen? Antwoord: Het rijk bepaalt bij de vaststelling van de basiszorgpolis welke medische kostensoorten noodzakelijk zijn. We conformeren ons aan het rijksbeleid. Als gevolg hiervan worden binnen het minimabeleid geen medische kosten buiten de basiszorgpolis vergoed. Dit betekent dat bovengenoemde kosten in principe niet voor vergoeding in aanmerking komen. Als er in individuele gevallen sprake is van zeer dringende noodzaak kan van deze regel worden afgeweken. Maar: we zijn ons, net als onze zorgketenpartners, bewust van de problemen die dit oplevert en zoeken naar een oplossing. Deze week is bekend geworden dat Bouman GGZ de kosten voor de eigen bijdragen van haar klanten gaat betalen. De SDD is in gesprek met de zorgverzekeraar over mogelijke dekking van deze nieuwe GGZ eigen bijdrage binnen de aanvullende polis die minima uit de Drechtsteden via ons kunnen afsluiten. Overigens bevat het "Lente-akkoord" de afspraak dat de eigen bijdrage van € 200,-- voor GGZ Zorg wordt teruggedraaid. We wachten nadere berichtgeving af. Vraag 9:

Gezien het economische tij in Nederland melden zich steeds vaker ondernemers bij schuldhulpverlenende instanties. In diverse steden worden daarom ook inventarisaties gemaakt van de economische situatie bijeenmanszaken, ZZP- ers, kleine zelfstandigen, zodat eventuele beleidsmaatregelen genomen kunnen worden. Deze groep mensen praat niet altijd openlijk over hun problemen, terwijl de problemen soms erg groot zijn. Heeft u een inventarisatie gemaakt van de economische situatie bij de zogenaamd klein zelfstandige? Welke mogelijkheden ziet u als ondersteuning voor deze groep?

Antwoord: Als iemand als "natuurlijke persoon" onderneemt kan hij/zij persoonlijk aansprakelijk zijn voor schulden. Dit is bijvoorbeeld het geval bij ondernemers met een eenmanszaak, VOF's of zelfstandigen zonder personeel (ZZP-er). Ook ondernemers met een besloten vennootschap kunnen soms privé aansprakelijk gesteld worden (met name voor belastingschulden of als ze privé hebben meegetekend voor een lening). Wij bieden (ex)ondernemers met financiële problemen als ondersteuning dat zij een beroep kunnen doen op het Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen (Bbz). We beschouwen dit als een adequate voorziening voor zelfstandig ondernemers . Toelating tot de gemeentelijke schuldhulpverlening is mogelijk als het bedrijf beëindigd is. 8

8 Binnen de Bbz wordt een bedrijf op levensvatbaarheid getoetst. Als een bedrijf levensvatbaar is kan naast een inkomensaanvulling een bedrijfskrediet worden verstrekt dat ook voor de afbetaling van schulden kan worden ingezet.

Pagina

7/8 / - Y Mix»d ^ - i p SOMfCW tol • » n o c MOM c >**• nt

DORDRECHT



NB. Er zijn specialistische bureaus die schuldhulpverlening aan (ex)ondernemers aanbieden. De SDD heeft de afgelopen jaren specialistische schuldhulpverlening voor (ex)ondernemers ingekocht bij een extern bedrijf. Maar deze trajecten waren duur en de resultaten zeer teleurstellend (slechts 2 van de 70 trajecten werden positief afgesloten!). Navraag bij andere gemeenten leerde dat ook andere bedrijven nauwelijks betere prestaties leverden. We hebben dan ook besloten de schuldhulpverlening aan (ex)ondernemers weer zelf ter hand te nemen. Voorwaarde tot toelating wel dat het bedrijf is beëindigd (= dat de uitschrijving bij de Kamer van Koophandel heeft plaatsgevonden en de boekhouding en belastingsaangifte zijn afgerond).

Pagina 8/8

DORDRECHT. Aan. Geachte dames Wemmers en Nijhof en heren Van Antwerpen en Gündogdu,

Recommend Documents