Door de ogen van de ander Waarnemingen Reflecties Gesprek Workshop teamdag Hoornbeeckcollege Leo van Hoorn, Christelijke Hogeschool Ede Amersfoort, 6 januari 2014
Imago Hoornbeeckcollege • Persoonlijk waarneming
Beste ROC van Nederland • Kwalitatief-inhoudelijk zeker aan de maat • Herkenbare reformatorische profilering • Gedegen, degelijk, betrouwbaar • Sub-assertief, risico op onverbondenheid. • Waardering van oud-studenten • Sfeer: Kleinschalig, knus, bekrompen • Kwaliteit: Geliefd bij werkveld • Onderwijs: Goed door betrokken docenten • Niveau: Wisselend, niet zo diepgaand • Identiteit: Denken binnen kaders, (te) weinig ruimte voor exploratie •
2
Ervaringen en tip rond identiteit • Belevingen
School met heldere identiteit is mooi in deze tijd. • Christenen opleiden met het oog op de bredere context. • Behoefte aan (exploratie)ruimte. •
•
Niet: ‘Dit is de waarheid en het andere is raar’,of ‘Ik ben PKN en dacht soms, word ik niet vreemd aangekeken?’
Belang van gemengde opleidingen (man/vrouw). • Schools. Van 1e tot 7e uur, met huiswerk. •
•
Breder verslag beschikbaar
• Tip: Een school met deze kwaliteit en dit imago
heeft buiten ook wat te vertellen. Ze kan zelfbewust haar plaats in bredere verbanden innemen en zo missionair zijn. 3
Facts en tips aansluiting MBO - HBO 107 HBC naar CHE; m/v – 30/70% • Doorstroom: Landelijk 40%; Hoornbeeck 33% • Uitval 1e jaar: Landelijk 19%, HBC 17% > CHE: 20% • Goede aansluiting. HBC-ers voorsprong t.o.v. andere MBO-ers. (Te) goede begeleiding (want te zorgzaam). • HBO meer uitdagend, verdiepend, meer eigen verantwoordelijkheid. Onderzoekend leren. Engels. • CHE gericht op ander beroepsprofiel, nl. regisseur • Tips van oud-studenten • (Door)ontwikkel excellentie programma voor ambitieuze leerlingen: extra project met diplomavermelding, studievaardigheden, doorstroom HBO, cum laude regeling, etc. • Wees zakelijker, volwassener, geef eigen verantwoordelijkheid, meer loslaten in hogere jaren. •
4
Landelijke ontwikkelingen De minister wil kwaliteit en aantrekkelijkheid van de mbo-opleidingen verhogen, met o.a.: • de inkorting van de niveau 4-opleidingen. • een verplicht keuzedeel in alle opleidingen, dat studenten onder meer specifiek kunnen invullen voor de doorstroom naar het hbo. • nadere toelatingseisen voor niet-verwante en risicovolle overstappen van mbo naar hbo. • de invoering van de referentieniveaus Engels. Tip • Gezamenlijk om tafel voor uitdagende doorstroom-arrangemementen MBO-HBO.
5
Life cycle van organisaties o.a. vanuit herzuiling 70-er jaren Dragende elementen: • Passie > drives en passie • Professie > inhoud en vakbekwaamheid • Management > betaalbaarheid en financiering Externe ontwikkelingen, o.a.: • Regionalisatie, decentralisatie • Formalisering en verantwoordingsdruk Interne ontwikkelingen, o.a.: • 1e, 2e, 3e generatieproblematiek > donut • Sleetsheid, vervreemding, crisis • >> heroriëntatie 6
Maatschappelijke ontwikkelingen Ontwikkeling die herkenbaar is in titels van European Value Studies (over situatie in België, Lieven Boeve) • 1984: De stille ommekeer > secularisatie wordt merkbaar • 1992: De versnelde ommekeer > het gaat sneller dan verwacht • 2000: Verloren zekerheid > overlap tussen christendom en cultuur leidt tot onzekerheid over waardenbepaling • 2011: Nieuwe tijden, nieuwe mensen > De secularisatie is gerealiseerd; de mensen hebben zich aangepast. 16% Nederlanders minimaal 1 keer naar kerk • RKK 1971: 2.000.000 kerkgangers – 2012: 225.000 • Zombitaal: Geloof, zonde, genade, heil, god, wonder • Geen notie van OT en NT in godsdienstles •
7
Heroriëntatie Trends in de samenleving: • Detraditionalisering • Individualisering • Pluralisering Paradigma’s • Secularisatie- en pluraliteits paradigma • Kerkelijk- en religieus paradigma
8
Bredere reflectie: Reputatie > buiten perspectief Identiteit > binnen perspectief • I & R in evenwicht: Zo doorgaan
Druk op reputatie vanuit de context • Reactiepatronen in organisaties: • Defensief: Gericht op behoud van wat je hebt – handhaven > uitleggen • Offensief: Jezelf opnieuw uitvinden in nieuwe context – missionair > vernieuwen • Provocatief: Chargeren en aandacht opeisen – populistisch > uitdagen
9
Opinies en keuzes Zoektocht met twee parallelle discussies: • De maatschappelijke discussie over de plaats van levensbeschouwing in de actuele maatschappelijke context? • De theologische discussie over de vraag hoe het christelijk geloof zich dient te verhouden tot de veranderende context? • De verbinding biedt perspectief voor christelijk geïnspireerd onderwijs. Opties in opinies: • Neutraal onderwijs • Actief pluralisme • Geprononceerd ‘echt’ katholiek of christelijk onderwijs 10
Modellen voor christelijk onderwijs in de veranderende context • Christelijke waardeopvoeding
Zoeken naar overeenkomst christelijke geloof met algemene (ethische) opvattingen • Klassiek neutraal profiel • Levensbeschouwing naar de privé-sfeer • Reconfessionalisering • Vanuit eigen traditie bijdragen in plurale context • Actief-pluralisme • Eigen inbrengen als verrijking van diversiteit •
Nodig is: Recontextualisering van christelijk geloof 11
Wat staat ons te doen? Reflectief rond heroriëntatie: • Wie we zijn? > Herkenbaar • Wat we doen? > Actueel • Waartoe we er zijn? > Relevant • •
Wat mist de samenleving als we er niet zijn? Aan welk maatschappelijk vraagstuk willen we onze bijdrage leveren?
• Oriëntatiepunten
voor vitale organisaties • Openheid naar de omgeving > Context • Diepgang in geloofsleven > God • Zorg voor de gemeenschap > Naaste 12
Gespreksvragen • Kwaliteit: Hoe leeruitdaging bieden?
(Door)ontwikkelen van doorstroom- en excellentieprogramma out-of-the-box • Identiteit: Waartoe zijn we er? • Identiteit in perspectief van actuele context • Algemeen: Verdere reacties of vragen? •
• Subvragen om te focussen:
Wat is echt belangrijk? • Wat zien we dan voor ons? • Wat is daarvoor nodig? • Wat gaan we doen? •
13
Bronnen •
• • • •
• • • • •
René Erwich, Gemeenten in beeld, vragen naar vitaliteit, Kampen, Kok, 2013 Ruart Ganzevoort, Spelen met heilig vuur, Ten Have, 2013. Leo van Hoorn, Onderwijs van ambachtelijke kwaliteit, In: Vuur dat vuur ontsteekt, bronnen voor leiderschap, vorming en onderwijs, 2012, 183-190. James Kennedy, Stad op een berg, de publieke rol van protestantse kerken, Zoetermeer, Boekencentrum, 2010. Annemarie Houkes, Christelijke vaderlanders, Godsdienst, burgerschap en de Nederlandse natie (1850-1900), Amsterdam, Wereldbibliotheek, 2009. Martha Nussbaum, Niet voor de winst, waarom de democratie de geesteswetenschappen nodig heeft, Amsterdam, Ambo, 2011. Richard Sennett, De ambachtsman, de mens als maker, Amsterdam, Meulenhof, 2008. Jan van der Stoep, Overleven levensbeschouwelijke organisaties de netwerksamenleving? In Radix, 36-2, 2010. 100-113. En: Jan van der Stoep, Leven bij de bron. Over het ‘waarom’ van christelijke organisaties, CHE-notitie , 2013. Christiaan de Vries, Verbindend management, Maarn, RnR-werknotitie 2012.
14
