r
13e jaargang nummer 2 mei 2014
D o n a t u s D i c ht e rb i j In formatie ove r ve rz eke re n van ke rke n e n monu me nte n
o o
n u
w
a d
t v
e
u r
z
s e
k
e
r
d
“ Ik houd van tradities en zekerheid .”
Econoom van het bisdom Rotterdam John Bakker:
“ Donatus is net een familie” De econoom
Als angry young man in het verzekeringswezen koos hij een verrassend andere weg. John Bakker, bakkerszoon uit Voorhout, algemeen econoom van het bisdom Rotterdam, voorzitter van het Economencollege van de RK Nederlandse Kerkprovincie en scheidend commissaris van Donatus.
Onze gesprekspartner van deze middag leidt als algemeen eco noom de afdeling economaat, onder meer verantwoordelijk voor de administratieve en financieeleconomische bedrijfsvoering van dat bisdom. Even googlen leert ons dat het economaat zich onder meer bezig houdt met bisschoppelijke machtigingen voor bijvoorbeeld de renovatie van kerkgebouwen, het ondersteunen van parochies en advisering op administratief, juridisch en finan cieeleconomisch gebied (zoals subsidies bij de aan en verkoop van onroerende zaken).
We ontmoeten elkaar in Utrecht, waar Bakker regelmatig moet zijn voor zijn werk. Het is een van de eerste zonnige dagen van dit voorjaar. Een korte wandeling door de stad brengt ons naar een monumentaal onderkomen. “Dit huis is gebouwd in de negentiende eeuw door de eigenaar van een spoorbaan, die hier woonde met z’n gezin”, vertelt de huismeester, die ons allerhar telijkst ontvangt en van koffie voorziet. “Nu zijn er de kantoren van het aartsbisdom Utrecht gevestigd en woont de aartsbis schop hier.”
De mens Dat is wat hij doet in het dagelijkse leven. Maar wie is de mens achter mr. J.C.G.M. Bakker? John Bakker werd 48 jaar geleden geboren in Voorhout als zevende en jongste kind in een bakkersgezin. Hij studeerde 1
altijd van belang geweest in mijn leven. Ik heb als ‘Roomse jongen’ een fijne katholieke jeugd gehad. Ik geloof en ervaar dat er Iemand is, God, die met mij meetrekt. Dat is ook mijn gebed. Van kinds af aan heb ik liefde voor de Kerk. Toen die vraag van de bisschop op mij afkwam, was het daarom een natuurlijke stap om ja te zeggen. Dus nee, die keuze was niet moeilijk.”
Ik heb als ‘ Roomse j onge n’ een fijne katholieke jeugd gehad. Ik geloof en ervaar dat e r Ie mand i s, God, die met mij meetrekt.
De slachtoffers Maar vormden de misbruikverhalen dan geen barrière? Daarover kan Bakker kort zijn. “Dat speelt vooral de laatste jaren, sinds 2010.Als voorzitter van het Economencollege ben ik namens de bisschoppen al enkele jaren betrokken bij de contacten met de commissie Deetman. Ik betreur zeer wat er is gebeurd en zou willen dat we het konden terugdraaien. Wij mogen onze ogen niet sluiten voor fouten uit het verleden en doen er dan ook het maximale aan om dit zwarte dossier op een goede manier te sluiten. Dat is de inzet en de wil van de Kerk. Slachtoffers van seksueel misbruik moeten weten dat ze serieus genomen worden. Maar wat we ook doen, we beseffen dat het nooit genoeg zal zijn.”
rechten in Leiden, maar honkvast als hij was, bleef hij thuis wonen. Hij trouwde met de dochter van een plaatselijke bloem bollenkweker en de keus voor Voorhout als woonplaats was snel gemaakt. “Ik ben geen avonturier”, lacht Bakker. “Ik ga niet voor het onbekende en wil graag grip houden op mijn eigen leven. Daarom houd ik denk ik van tradities en zekerheid.”
Donatus Bakker nam bijna twaalf jaar geleden zitting in de Raad van Commissarissen van Donatus. Zijn laatste termijn zit er bijna op. Hij neemt in juli afscheid. Vindt hij het een goede zaak dat Donatus zich meer op de monumentenmarkt begeeft? “Daarover zou ik willen zeggen: Donatus let op uw zaak. Zorg dat de basis solide blijft. Het bestuur moet zich er bij het aan boren van nieuwe markten terdege van bewust blijven, dat de core business van Donatus de kerkgebouwen zijn. Dat mag nooit in het gedrang komen.”
De mensen De studie rechtsgeleerdheid was hem op het lijf geschreven. “Recht krijgt betekenis als het referenties heeft in de gemeen schap.” De mensen moeten er mee gediend zijn, wil Bakker maar zeggen. Daarom voelde hij zich bij de start van zijn loop baan ook als een vis in het water in het verzekeringswezen. Bij Zilveren Kruis Verzekeringen was hij jarenlang verantwoorde lijk voor bijzondere schaderegelingen bij letsel en dood. “Een ingewikkelde materie, omdat je enerzijds te maken hebt met een slachtoffer, een mens, en anderzijds met een financieel aspect. Hoe breng je die goed samen? Voorop staat in ieder geval dat de verzekeraar allereerst oog moet hebben voor de specifieke situatie van het slachtoffer. Wat er met hem is gebeurd, is ver schrikkelijk. Daar kun je niet zorgvuldig genoeg mee omgaan.”
Donatusfamilie Binnen Donatuskringen introduceerde Bakker het begrip Donatusfamilie. Wat moeten we ons daar bij voorstellen? “Donatus heeft een scala van verschillende partners met ver schillende religieuze achtergronden. Ik heb het gezamenlijk met elkaar optrekken ervaren als een groot goed. Als onder linge verzekeraar ben je er voor elkaar als dat nodig is en zeg je elkaar de dingen die gezegd moeten worden net zoals dat gaat in een familie. Dat zou ik Donatus mee willen geven: familie en familiegevoel vragen om onderhoud. Familie, dat is een weerloze waarde. Het is geen vrijblijvende verantwoordelijkheid.”
De Kerk En toen werd het 1997 en vroeg bisschop Van Luyn hem hoogst persoonlijk als algemeen econoom te gaan werken voor het bis dom Rotterdam. Wat beweegt iemand om de overstap te maken van het verzekeringswezen naar de RK Kerk? Bakker: “De Kerk is
Dan is het tijd voor de foto’s. Of eigenlijk is daar geen tijd meer voor. We schieten een paar mooie platen en pakken snel onze spullen bij elkaar. Met warme woorden neemt onze gast heer afscheid en via de zonovergoten Maliebaan vervolgen we onze weg.
To e n d i e v r a a g v a n d e b i s s c h o p op mij afkwam, was het daarom een natuurlijke stap om ja te zeggen.
TI P Een inbraak voor 100% voorkomen is helaas onmogelijk. Toch kunt u het een inbreker moeilijk maken. Inbrekers hebben een hekel aan de drie L'en: Licht, Lawaai en Lang werk. Kijk wat u kunt doen bij uw pand.
2
DI R ECTI E
Herbestemmingen en ontwikkelingen 2013 was voor Donatus een jaar met verschillende gezichten. Voor het eerst sinds 10 jaar hadden we meerdere zeer grote schades. Maar we mochten ook vaststellen dat er nog altijd groei zit in de kerkenportefeuille. De monumentenportefeuille blijft zich eveneens voorspoedig ontwikkelen. Ondanks het magere resultaat zijn we toch in staat onze leden over 2013 een premierestitutie van 35% te geven.
ambassadeur geweest van Donatus, als dé onderlinge verze keraar van kerken in Nederland. Wij danken hem daarvoor. Inmiddels is Donatus erin geslaagd drie nieuwe commissarissen te werven, na een selectie uit ruim 150 kandidaten. Door de toe zichthouders DNB/AFM gedwongen, zullen leden van de RvC onafhankelijk van de achterban/leden dienen te opereren en staat betrouwbaarheid, deskundigheid en beschikbaarheid voor op. De Ledenraad krijgt steeds meer de functie van achterban vertegenwoordiging en klankbordorgaan.
In het meinummer van Donatus Dichterbij staan we traditie getrouw stil bij onze verkorte jaarrekening. Op onze website treft u het gehele jaarverslag aan. Dit jaar is het thema ‘Herbestemmingen’. Herbestemmen van religieuze gebouwen is voor Donatus een belangrijke strategische ontwikkeling. In ons jaarverslag treft u prachtige voorbeelden aan van geslaagde herbestemmingen.
Tot slot melden wij u dat Donatus in hoger beroep moet gaan tegen de Belastingdienst bij het Hof in Den Bosch inzake het jarenlange geschil over de fiscaliteit van onze dochteronderne ming Dona Re in Zwitserland. De Rechtbank heeft weliswaar ons beroep gegrond verklaard, maar de effecten van de uitspraak in combinatie met de opstelling van de Belastingdienst maken een hoger beroep noodzakelijk. Op basis van de uitspraak van de Rechtbank is een voorziening van € 3,5 miljoen genomen. De hoge schadelast in combinatie met deze extra maatregel, is de reden dat het netto resultaat van 2013 lager uitvalt dan we gewend zijn. Deze voorziening heeft echter geen enkel gevolg voor de premierestitutie aan onze leden. Naar de toekomst toe zullen we verschillende scenario’s bekijken, hoe uit de problema tiek te komen.
Donatus heeft als beleid zoveel mogelijk religieuze gebouwen die een passende herbestemming krijgen in haar portefeuille te behouden. Te denken valt aan culturele, maatschappelijke, museale en educatieve bestemmingen of zorg- en woonfuncties. Deze gebouwen blijven, ondanks een andere functie, verwij zen naar het ‘Hogere Doel’ waarvoor zij ooit gebouwd zijn. Kerkgebouwen, al dan niet in gebruik voor de eredienst, zullen altijd de kern van onze verzekeringsportefeuille blijven vormen.
Voor 2014 verwachten we een verdere groei in de monumenten markt.
Ook in 2013 zijn er gelukkig maar weinig kerken aan onze por tefeuille onttrokken door middel van royementen en verzekeren we nog steeds ongeveer 4600 kerkgebouwen. Het aantal berich ten over toekomstige sluitingen is in 2013 echter behoorlijk toegenomen. Vanaf 2014 kan dit proces in een stroomversnel ling komen. Donatus komt deze ontwikkeling op twee manieren tegemoet.
Het schadeverloop van het eerste kwartaal van 2014 is in ieder geval veel beter dan in 2013 en stemt ons hoopvol! d r s . A l p h o n s v a n d e r Vo o r n , d i r e c t i e v o o r z i t t e r ( r e c h t s ) Simon Kadijk , directeur
In de eerste plaats hebben wij een nieuwe functie gecreëerd, die van Adviseur Relaties. Deze adviseurs bezoeken grote fusieparochies/gemeenten, om de onroerend goed portefeuille goed in beeld te brengen, de risico’s te bespreken en tot een verzekeringsadvies te komen. Zo willen wij een betekenisvolle rol vervullen voor kerkelijke relaties die zich in een reorganisatie bevinden. Daarnaast is een verzekeringsproduct in ontwikkeling voor die kerken die aan de eredienst onttrokken zullen worden en leeg komen te staan, in afwachting van herontwikkeling en/of sloop. Donatus wil hiermee anticiperen op de komende leegstand van kerken en de slechter wordende financiële positie van de kerkgenootschappen.Voor parochies geldt, dat het bisdom hiervoor toestemming moet geven. Voor de PKN-kerken zal aan de RCBB advies gevraagd dienen te worden, alvorens tot verzekering op leegstandbasis kan worden overgegaan. De grootste doelgroep qua premie is nog altijd de RK kerk. Een belangrijke vertegenwoordiger vanuit de RK kerk is de heer mr. J.C.G.M. Bakker, econoom van het bisdom Rotterdam, die na 12 jaar afscheid neemt van de Raad van Commissarissen. Zoals u kunt lezen in het openingsinterview, is hij altijd een 3
De cijfers van 2013 Geconsolideerde balans per 31 december 2013 Activa Immateriële vaste activa Beleggingen Vorderingen Overige activa Overlopende activa
2013 € 142.270 77.979.874 930.860 8.040.805 1.974.762
2012 € 157.543 74.918.132 698.279 5.792.389 2.036.984
Totaal
89.068.571
83.603.327
Passiva Eigen vermogen Technische voorzieningen Overige voorzieningen Schulden Overlopende passiva
59.203.545 9.468.278 7.460.140 12.361.108 575.500
63.078.000 3.278.983 4.477.222 12.192.038 577.084
Totaal
89.068.571
83.603.327
Geconsolideerde winst en verliesrekening over het boekjaar 2013
2013
2012
Geboekte bruto premies Netto herverzekeringspremies Netto opbrengsten beleggingen Overige baten eigen rekening Bruto schaden Aandeel herverzekeraars Wijziging netto voorziening te betalen schade Bedrijfskosten
€ 29.687.257 5.890.474 2.701.565 25.892 7.652.207 1.206.460 6.213.742 7.073.535
€ 27.364.243 5.587.643 2.402.829 19.466 5.019.600 823.815 855.997 7.836.680
Resultaat technische rekening Andere baten Belastingen
6.791.216 857.091 3.090.859
11.310.433 956.468 392.664
4.557.448
11.874.237
€ 9.110.753 4.553.305
€ 9.815.404 2.058.833
4.557.448
11.874.237
Resultaat na belastingen Verdeling van het resultaat na belasting 1. Terugbetaling aan verzekerden 2. Toevoeging/onttrekking aan de algemene reserve
4
In het kort: het jaarverslag over 2013 Het 162e boekjaar van Donatus is met een batig saldo van € 4,6 miljoen afgesloten. Dit boekjaar kenmerkt zich door een goed operationeel resultaat dat sterk negatief is beïnvloed door drie grote schades van boven de € 1,5 miljoen, alsmede de vorming van een voorziening voor de mogelijke toekomstige financiële verplichting voortvloeiend uit de rechtszaak ad € 3,5 miljoen.
Premierestitutie Door de Ledenraad is op 2 april 2014 bepaald dat de premierestitutie in de brandsector 35% bedraagt, zijnde € 9,1 miljoen. Hiermee wordt het volledige resultaat geres titueerd. Daarnaast wordt een bedrag van € 4,6 miljoen onttrokken aan het eigen vermogen. Hiermee geeft Donatus invulling aan haar hoedanigheid van onderlinge verzekeraar zonder winstoogmerk, gericht op het belang van haar leden. Ondanks deze onttrekking aan het vermogen, blijft de sol vabiliteitspositie van Donatus sterk. Donatus heeft zich in het verslagjaar verder ontwikkeld tot ‘dé kerken en monu mentenverzekeraar van Nederland’: de doelstelling uit het beleidsplan 20102015.
Financieel Het batig geconsolideerde saldo bedraagt € 4,6 miljoen, hetgeen voor Donatus een mager resultaat is. De totale geboekte bruto premie is met 8,5% gestegen van € 27,4 miljoen naar € 29,7 miljoen. Het resultaat op de beleggingen van Donatus is € 2,7 miljoen positief (2012: € 2,4 miljoen positief ). Omdat een deel van de stijging van de aandelenkoersen betrekking heeft op een waarde boven de aanschafprijs, gaat deze waardestijging niet via de winst en verliesrekening, maar via het eigen vermogen in de balans. De netto herwaarderingsreserve is daarom met € 1,2 miljoen toegenomen. De verdiende premies eigen rekening (bruto premies minus uitgaande herverzekeringspremies) zijn met € 2,9 miljoen gestegen. Donatus heeft met een schade voor eigen rekening van € 12,7 miljoen een heel ongunstig schadejaar gehad (€ 5,1 miljoen in 2012). De bedrijfskosten zijn met € 0,7 miljoen gedaald, van € 7,8 mil joen in 2012 tot € 7,1 miljoen in 2013. Van de kosten wordt € 0,2 miljoen veroorzaakt (net als in 2012) door de door Donatus betaalde assurantiebelasting, die de leden eigenlijk had den moeten betalen (dit komt overeen met 1% premierestitutie). De totale Algemene Reserve daalt van € 50,2 miljoen in 2012 naar € 45,9 miljoen ultimo 2013.
De kerkenportefeuille groeide met € 1,0 miljoen als gevolg van index, hertaxaties, nieuwe kerkgebouwen, alsmede door uit breiding van verzekeringen van onze leden, zoals dekking tegen uitgebreide condities inclusief diefstal, glas en vandalisme voor kerkgebouwen. De monumentenportefeuille groeide met € 0,5 miljoen, hetgeen een groei van 44% betekent. Donatus Nederland kent over 2013 een ongunstig schadever loop; het slechtste van de afgelopen 10 jaar. De bruto schade (incl. wijziging voorziening) in 2013 bedroeg € 14,0 miljoen (in 2012 € 4,6 miljoen). Dit cijfer bepaalt in hoge mate het lage netto resultaat van Donatus. Het aantal schadegevallen boven de € 50.000 was met 15 veel hoger dan in afgelopen jaren (in 2012 slechts 4). De grotere schades zijn in alle doelgroepen gevallen: RKkerken, PKNkerken, kloosters, zorginstellingen en een monument. De drie grootste schadegevallen veroorzaakten een last van circa € 8,0 miljoen. Dit waren de RK Sint Clemenskerk te Nes op Ameland, de PKNkerk de Ontmoeting te Rijsenhout en een rijksmonumentale boerderij te Strijen. Het totaal aantal schademeldingen is, op basis van actuele cij fers, gestegen van 2.722 in 2012 naar 3.287 in 2013 (20,8%). Deze stijging wordt volledig veroorzaakt door de 864 stormmel dingen (in 2012 slechts 193). Op 28 oktober trok er een behoor lijke zware storm over het westen en noorden van Nederland, met ruim 600 meldingen en een verwachte schadelast van circa € 1,3 miljoen. Er waren ook nog 2 kleinere stormen.
Eind 2013 waren bij Donatus in Nederland 41 (38 fte) perso nen in dienst evenveel als ultimo 2012.
Brandsector De ontvangen premie van Donatus Nederland in de brand sector is met 7% gestegen van € 26,4 miljoen in 2012 naar € 28,2 miljoen in 2013. Hiervan werd € 0,7 miljoen (2,7%) veroorzaakt door de index per 1 januari 2013 en € 1,1 miljoen (4,2%) door netto autonome groei (saldo nieuw en royementen).
De schadelast van diefstallen/inbraken/vandalisme is met 90% gestegen van € 1,1 miljoen (895 schadegevallen) in 2012 naar Lees verder op pag 6
5
dering van € 1,2 miljoen getoond. Het rendement op de beleg gingen van Donatus in Nederland (directe beleggingsopbreng sten en waarde mutaties) bedroeg in 2013 3,9% (3,5% in 2012).
Het beleggingsjaar 2013 werd gekenmerkt, ondanks de crisis, door stijgende koersen op de wereldmarkt.
Solvabiliteit € 2,1 miljoen (847 schadegevallen) in 2013. Het aantal koperen looddiefstallen hierin bedroeg 280 met een schadelast van € 1,0 miljoen, waarvan 2 schadegevallen een reservering heb ben van in totaal € 0,5 miljoen. Het aantal kunstdiefstallen in kerken was beperkt tot 14. Het aantal schadedossiers waarop geen uitkering is verleend bedraagt 1.011 (942 in 2012). Dit betreffen schadegevallen waarvoor geen dekking bestaat, waar een claim wordt ingetrokken of waar het schadebedrag onder het eigen risico blijft.
De aanwezige solvabiliteit van Donatus Nederland is in 2013 afgenomen van € 26,4 miljoen tot € 23,5 miljoen, de solvabili teitsratio op basis van Solvency I grondslagen bedraagt 712% (aanwezige solvabiliteit ten opzichte van de wettelijke verplich te solvabiliteit). De solvabiliteit blijft ondanks de afname sterk en overtreft in ruime mate het door de toezichthouder geëiste minimum zowel op basis van Solvency I als op (toekomstig) Solvency II.
Overige sectoren
Ter bescherming van het vermogen en daarmede de solva biliteit van de Maatschappij heeft Donatus, zoals te doen gebruikelijk, herverzekeringscontracten afgesloten bij Dona Re. Dochtermaatschappij Dona Re is een in Zwitserland gevestigde herverzekeraar, die tevens risico’s accepteert van andere verzeke ringsmaatschappijen dan Donatus. De governance is ingeregeld conform de Zwitserse wet- en regelgeving. Dona Re retrocedeert een gedeelte van de risico’s aan herverzekeringsmaatschappijen met minimaal een A-rating van Standard & Poor’s. Dona Re werkt met circa 15 herverzekeraars om de risico’s zo goed moge lijk te spreiden
Herverzekeringen
Andere schadeverzekeringen (waaronder auto-, ziektekosten-, ziekengeld-, rechtsbijstand, aansprakelijkheid- en milieuscha deverzekeringen) biedt Donatus aan in haar hoedanigheid van intermediair. Donatus adviseert deze verzekeringen teneinde haar leden een totaalpakket aan te kunnen bieden. Hieruit vloeit een resultaat voort van € 0,9 miljoen (€ 1,0 miljoen in 2012).
Beleggingen Donatus voert een gematigd defensief beleggingsbeleid. In 2013 is het beleid om individuele aandelen te verkopen en om te rui len voor indextrackers gerealiseerd. Inmiddels bestaat de gehele aandelenportefeuille uit indextrackers. Deze trackers zijn goed te verhandelen op de beurs en maken het mogelijk snel de stra tegische mix aan te passen. Op obligatiegebied is het beleid om te beleggen in eenvoudige, individuele obligaties met een vaste looptijd, vaste couponrente en goede kwaliteit.
De geconsolideerde netto herverzekeringspremies zijn ten opzichte van de geboekte premies in 2013 procentueel nagenoeg gelijk gebleven aan 2012. De netto herverzekeringspremies bedroegen in totaal € 5,9 miljoen, hetgeen 19,8% is van de geboekte premie (in 2012 20,4%).
Het beleggingsjaar 2013 werd gekenmerkt, ondanks de crisis, door stijgende koersen op de wereldmarkt. Het geconsolideerde netto beleggingsresultaat van Donatus bedraagt € 2,7 miljoen (in 2012 € 2,4 miljoen). Dit is het resultaat dat via winst- en verliesrekening loopt. Via de balans wordt een waardevermeer
De beleggingen van Dona Re vinden uitsluitend plaats in staatsof bedrijfsobligaties met minimaal een A-rating. Het netto geconsolideerde resultaat in 2013 bedroeg een verlies van € 0,1 miljoen (in 2012 € 1,4 miljoen winst), het eerste verlies sinds het ontstaan van Dona Re in 2002.
Fo t o : J o o p K o o p m a n s c h a p
H. Hartkerk Breda . Momenteel in restauratie.
6
Fo t o ' s : J o o p K o o p m a n s c h a p Ontbijtzaal op de etage in het Kruisherenhotel, Maastricht.
At e l i e r go u d s m i d i n R ol du c , Ke rk ra d e .
De discussie met de Belastingdienst inzake de fiscale pro blematiek met betrekking tot Dona Re is in 2013 voortge zet. Donatus heeft sinds 2006 in verschillende notities de Belastingdienst uitleg gegeven over de reden van oprichting, de zakelijkheid van de relatie, de strekking van de herverzeke ringscontracten en de feitelijke situatie. Donatus heeft in 2011 de beslissing genomen de kwestie aan de rechter voor te leg gen. In oktober 2012 is deze zaak bij de Rechtbank van Breda door een meervoudige kamer behandeld. Deze rechtszitting werd geschorst voor de beantwoording van vragen, te verstrek ken door een ter zake deskundige. In het voorjaar van 2013 is het deskundigenrapport opgeleverd. In november 2013 is de rechtszitting hervat, de uitspraak is ultimo januari 2014 gecom municeerd. De rechtbank volgt in haar uitspraak het deskun digenrapport. In de uitspraak vindt Donatus voldoende grond, ondanks het feit dat het beroep van Donatus door de rechtbank gegrond is verklaard en de Belastingdienst in de proceskosten is veroordeeld, om in hoger beroep te gaan. De Directie heeft er echter in eerste instantie voor gekozen om in gesprek te gaan met de Belastingdienst om samen tot een compromis te komen over de positie van Dona Re in het verleden en in de toekomst. Donatus gaf de voorkeur aan een compromis boven een hoger beroep omdat hierdoor op korte termijn helderheid voor de toekomst gecreëerd wordt, ondanks het feit dat Donatus in dat geval over het verleden belasting zou moeten betalen die in haar ogen niet terecht is. De Belastingdienst heeft echter in dit gesprek aangegeven niet open te staan voor een dergelijk com promis en dat zij zelf in hoger beroep gaat onder andere omdat zij het bestaansrecht van Dona Re ter discussie blijft stellen. Donatus heeft naar aanleiding van dit gesprek besloten ook in hoger beroep te gaan. Donatus laat zich in deze problematiek bijstaan door externe belastingadviseurs. Op basis van de uit spraak ultimo januari 2014 is besloten, in afwachting van het verdere verloop, om voor de mogelijke verplichtingen (belas tingclaims, fiscale boetes en heffingsrente) voor de jaren 2005 tot en met 2013 een voorziening op te nemen in de balans per 31 december 2013 ad € 3,5 miljoen.
Toezicht Als weliswaar kleine speler op de markt, maar met een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid en betekenis (verzekerde waarde bedraagt meer dan € 36,0 miljard, veelal monumen taal erfgoed), neemt Donatus de toenemende eisen van De Nederlandsche Bank uiterst serieus. Op een aantal fronten zijn ook weer in 2013 adequate maatregelen getroffen om aan deze toenemende eisen te voldoen. Veelal betreft dit het vastleggen van procedures die in de praktijk reeds werden nageleefd. Het is prettig voor onze polishouders om te mogen constateren, dat Donatus door de decennialange prudente bedrijfsvoering aan alle huidige eisen voldoet. Donatus is en blijft een respectabele en solvabele kwaliteitsverzekeraar. Onder andere bij de grote schadegevallen in 2013 heeft Donatus haar rol als betrouwbare partner voor haar leden bij tegenspoed kunnen bewijzen.
Gedragscode Sinds 2011 is de Code Governance Principes Verzekeraars van kracht. Dit is een vorm van zelfregulering, verplicht opge legd door de Minister van Financiën. Doel van de Code is een gedragsverandering in de verzekeringswereld tot stand te bren gen. De verantwoording moet via het jaarverslag en de website plaatsvinden. De Code bevat aanwijzingen op het terrein van de Raad van Commissarissen, de Raad van Bestuur (Directie), het Risicomanagement en het Audit- en Beloningsbeleid. Donatus onderschrijft de principes van de Code van harte. Als onderlinge verzekeraar die geen winstoogmerk kent en bestaat voor en door de Leden waarbij de kernwaarden kwaliteit, vertrouwen, betrouwbaarheid, degelijkheid en eerlijkheid hoog in het vaandel worden gevoerd, is de geest van de Code al sinds 1852 in onze bedrijfsvoering verankerd. Op de website www.donatus.nl treft u onder het tabblad “Donatus Verzekeringen”, “Nieuwsbrieven”, het document “Governance Principes Donatus” aan, waar de Code per onderdeel is uitgewerkt per ultimo 2013.
Lees verder op pagina 8
7
Realisatie 2013
De solvabiliteit blijft ondanks de afname sterk en overtreft in ruime mate het door de toezichthouder geëiste minimum.
De strategische beslissing in 2009 om zich naast kerken toe te leggen op monumenten, blijkt succesvol. Inmiddels komt bijna 7% van de totale premie uit het nietreligieus monumentaal erfgoed. Na een inspectie en taxatiebezoek door onze bui tendienst wordt de monumentenverzekering nagenoeg altijd geaccepteerd.
in de 15 jaar. Zo worden de belangen van de leden en Donatus gediend in het kader van haar zorgplicht en risicobeheer. Het hertaxatiebeleid vergt een nauwe samenwerking tussen de binnen en buitendienst. De binnendienst verricht voorwerk, waardoor het maken van afspraken door de buitendienst met kerkbesturen gemakkelijker wordt. Tevens wordt er vooraf aan de kerkbesturen een heldere toelichting gestuurd over het hoe en waarom van hertaxaties. Vervolgens krijgt elk kerkbestuur na een hertaxatie een passend advies over preventie alsmede andere verzekeringsmogelijkheden. In 2013 zijn meer dan 360 polissen met één of meer kerkgebouwen (in z’n totaliteit meer dan 400 kerkgebouwen) geïnspecteerd en getaxeerd. De achterstan den in hertaxaties zijn sinds begin 2010 met twee derde afgeno men. Tevens is de ouderdom van de achterstanden flink beperkt. Daarom constateren we inmiddels dat de verhogingen na her taxatie kleiner worden. Daar waar dit beleid tot vragen leidt, is Donatus altijd bereid uitleg te geven
De corebusiness van Donatus is nog altijd het verzekeren van kerkgebouwen. Tegen de verwachting in is het aantal kerkge bouwen in ons verzekeringsbestand niet afgenomen. Met name de Stichtingen Oude Kerken, die kerken overnemen die door de kerkgenootschappen afgestoten worden, zorgen voor behoud. Maar er komen ook regelmatig verzoeken om kerkgebouwen over te nemen, die bij andere maatschappijen verzekerd zijn. Er zijn in 2013 maar liefst 40 nieuwe kerkgebouwen aan onze portefeuille toegevoegd. Inmiddels heeft Donatus 4600 kerkge bouwen verzekerd. Het behoudbeleid van kerkgebouwen verloopt gunstig. Donatus heeft 68 kerkpolissen geroyeerd, waarvan 1 klant met 26 kerkgebouwen op initiatief van Donatus. Van de 42 overige kerkgebouwen heeft Donatus in 15 gevallen (35,7%) de nieuwe eigenaar weer verzekerd. Het aantal van twee kerksluitingen per week, zoals in 2008 voorspeld in het kader van het Jaar van het Religieus Erfgoed, is gelukkig tot op heden niet gehaald. De aanhoudende crisis in de markt van het onroerend goed (weinig kopers) is debet is aan het feit dat er relatief weinig kerken aan de eredienst zijn onttrokken.
Tot slot De implementatie van het beleidsplan en alle wet en regelgeving leggen blijvend een grote druk op de organisatie. Donatus is positief over de ontwikkeling die de organisatie op verschillende fronten doormaakt. Vol vertrouwen zijn we bezig Donatus te transformeren tot een moderne organisatie die bestand is tegen de toekomstige uitdagingen met behoud van onze 162jarige missie. Wij danken onze medewerkers voor hun betrokken inzet en onze leden voor het vertrouwen in onze Maatschappij.
Donatus presenteert zich als gespecialiseerde verzekeraar voor herbestemde kerkelijke gebouwen, een doelgroep waarvan het belang toeneemt. Tevens keren een aantal kerken en/of kloosters die al jaren niet meer in de verzekering waren bij Donatus in de portefeuille terug. Een belangrijk prioriteit betreft het actief hertaxeren van kerk gebouwen, waar al lange tijd geen inspecteurs van Donatus zijn geweest. Doelstelling is te komen tot hertaxatie eenmaal
Rosmalen, 2 april 2014 Directie d r s . A l p h o n s v a n d e r Vo o r n , d i r e c t i e v o o r z i t t e r Simon Kadijk , directeur
Fo t o : J o o p K o o p m a n s c h a p
B o e k h a n d e l Wa a n d e r s , v o o r h e e n B r o e r e n k e r k t e Zw o l l e .
8
“ We z i j n b e t r o k k e n b i j onze leden. Donatus denkt met hen mee en probeert met nieuwe producten bij hun w e n s e n a a n t e s l u i t e n .”
Lydia Verheijen:
“Bij een schadeafwikkeling komen wij het beste tot ons recht” ‘t Klinkt als een droom. Lydia Verheijen, hoofd Financiën en Staf, vond een droombaan bij Donatus, woont in een droomhuis in Rijkevoort en heeft een droomechtgenoot: want waar vind je tegenwoordig nog vrouwen die met een molenaar getrouwd zijn?
alleen op winstbejag uit zijn, heb ik weinig. Ik merkte dat ik me meer thuis voelde bij de cultuur binnen nonprofit organisaties. Toen ik een vacature bij Donatus zag, wist ik meteen dat deze onderlinge verzekeraar in alle opzichten bij mij zou passen. En dat is dus ook zo!”
Diversiteit van werkzaamheden
“Mijn man is vrijwillig molenaar”, vertelt Verheijen. “Wij wonen nu zo’n zeven jaar in een oude kloostertuin met zicht op de kerk. De kerkklok is onze klok en zondags worden we gewekt door het gebeier. Uitslapen is er niet bij”, lacht ze. “In ons leven neemt de kerk dus een prominente plaats in. Ook kijken we vanuit ons huis op de oude molen.” Leven tussen kerk en molen. En dat voor iemand die met overtuiging werkt bij Donatus. Dat verzin je toch niet?
Als financieel controller en lid van het managementteam begon Verheijen twee jaar geleden haar loopbaan bij Donatus. Sinds 1 januari van dit jaar is ze hoofd Financiën en Staf. “Ik geef naast de afdeling financiën en control leiding aan de afdelingen bedrijfs technologie en administratieve ondersteuning. Verheijen somt op: “Ik ben verantwoordelijk voor de planning en controlcyclus, voorzie het management van informatie, verzorg de kwartaalrap portages en de jaarrekening, beide enkelvoudig en geconsolideerd. Daarnaast ben ik betrokken bij Dona Re, onze dochterorganisatie in Zwitserland.” Ook triviale zaken zijn Verheijen niet vreemd. Vrolijk: “De ene keer ben ik bezig met heel basale dingen, een andere keer denk ik mee over strategiebepaling. Ik zie het totale spectrum van het bedrijf. En juist dát spreekt me bijzonder aan.”
Aan de andere kant van de tafel Verheijen studeerde in 2002 af aan de HEAO en ging in de openbare accountancy aan de slag als assistent accountant en na het behalen van haar diploma aan de universiteit Nyenrode in 2007 als registeraccountant. Na tien jaar in de openbare accoun tancy begon het te kriebelen. “Als accountant ga je op bezoek bij bedrijven, je neemt de cijfers door, geeft advies en gaat weer weg”, legt Verheijen uit. “Je zit altijd aan die ene kant van de tafel, terwijl ik ook wel eens aan de andere kant zou willen plaats nemen. Tijdens de kerstdagen twee jaar geleden heb ik erover nagedacht waar mijn toekomst zou liggen. Met bedrijven die
Doordacht bedrijfsmodel Per 1 januari 2016 wordt Solvency II, het nieuwe toezichtregime voor verzekeraars in Europa, van kracht. Daar heeft Verheijen het Lees verder op pagina 10
9
“Met bedrijven die altijd opwinstbejag uit zijn, heb ik weinig. Ik merkte dat ik me meer thuis voelde bij de cultuur b i n n e n n o n - p r o f i t o r g a n i s a t i e s .” nu al druk mee. “Vanuit De Nederlandsche Bank worden nieuwe regels uitgevaardigd, waar wij aan moeten voldoen. De ORSA (Own Risk and Solvency Assessment) is zo’n verplichting onder de Solvency II regelgeving. Het noopt ons tot nadenken over aller lei scenario’s: als er dit gebeurt, welke effecten heeft dat dan op onze organisatie. Daar komen complexe berekeningen aan te pas. Ik vind het heel leuk om hiermee bezig te zijn. Inmiddels hebben we zeven van zulke scenario’s doorgerekend. En wat blijkt? Onze voorgangers bij Donatus hebben vroeger goed over het model van de premierestitutie nagedacht. Via onze berekeningen werd dit bevestigd, dus de uitkomsten vielen niet tegen.”
We zijn partners Ondanks het krimpende aantal kerkgebouwen en kloosters is er voldoende perspectief voor Donatus in deze markt, meent Verheijen. “Er komen telkens toch nog nieuw gebouwde kerken en nieuwe kerkgenootschappen bij, maar er sluiten natuurlijk ook kerken. Het risico van krimp onderkennen we, daarom is het ook zo goed dat we de stap richting de monumentenmarkt gezet hebben.” Met gepaste trots: “Wij bieden een uniek product en onze kennis is eveneens uniek. We zijn betrokken bij onze leden. Donatus denkt met hen mee en probeert met nieuwe pro ducten bij hun wensen aan te sluiten. Bij een schadeafwikkeling komen wij als organisatie het beste tot ons recht. We geven dan - bij wijze van spreken - niet alleen een zak geld, maar stellen ons op als partner.” En ze besluit: “Samen proberen we de problemen op te lossen.”
Ag e n da Dag van het Kasteel
gen georganiseerd. Overal zijn deskundige gidsen aan wezig om de bezoekers rond te leiden. De Dag van het Kasteel biedt een uitgebreid en breed programma voor jong en oud. Donatus helpt deze dag financieel mogelijk te maken.
Op de Dag van het Kasteel op 9 juni (ieder jaar op Tweede Pinksterdag) opent de Nederlandse Kastelenstichting samen met eigenaren en beheerders van kastelen de poorten van meer dan 80 buitenplaatsen en ruïnes voor het grote publiek.
Erfgoed fair Op 21 juni bij de Erfgoed Fair te Hoevelaken, op het terrein van het Nationaal Restauratiefonds, kunt u Donatus aantreffen in onze fraaie hospitality tent. Alle eigenaren van Historische Buitenplaatsen en andere monumenten zijn van harte welkom.
Op veel locaties zullen ‘ter leeringhe ende vermaeck’ uit voeringen van ‘living history’ te zien zijn. Ook geven her en der valkeniers, troubadours en ridders demonstraties van hun kunnen. Bovendien worden er op verschillende locaties speciale exposities, muziek- of theateruitvoerin
TI P
TI P
Zet elk jaar het preventieplan op de agenda van uw kerkbestuur en zet uw plannen om in acties.
Organiseer goede kascontroles. Te vaak horen we van fraude. Het begint bij lenen en het eindigt bij grootschalige verduistering.
10
Nie uwe g ezichte n Nieuwe leden R aad van Commi ssari ssen Per 21 maart 2014 zijn, na positieve toetsing door De Neder landsche Bank, de heren M. Boeser RA RV, mr. C.J. Ensing en drs. J. Hol toegetreden tot de Raad van Commissarissen. Deze drie nieuwe leden zullen de heren W.J.J. Boot (afscheid per ultimo 2013), de heer mr. J.C.G.M. Bakker (afscheid juli 2014) en prof. dr. M.P. van Overbeeke RA, de huidige voorzitter van de RvC (afscheid april 2015) vervangen.
De heer Ensing is vele jaren voorzitter geweest van de Raad van Bestuur van een regionale onderlinge verzekeraar. Hij is zeer deskundig op het gebied van besturen en verzekeren op coöpera tieve basis. De heer Ensing wordt algemeen lid van de RvC. De heer Hol is thans werkzaam als directeur communicatie van het VU Medisch Centrum en beschikt over veel kennis op het gebied van Communicatie & PR, HRM en ICT. Evenals de heer Ensing wordt hij algemeen lid van de RvC.
De heer Boeser is zelfstandig ondernemer op het gebied van financiële (waarderings)vraagstukken met veel ervaring in de financieel kerkelijke sector. Hij zal binnen de RvC verantwoor delijk worden voor het aandachtsgebied Financiën. De heer Boeser
In de loop van 2014 zal de verdere portefeuilleverdeling en het voorzitterschap per april 2015 besproken worden.
De heer Ensing
De heer Hol
To e n a m e s c h o o r s t e e n b r a n d e n d o o r o n k u n d i g s t o k e n Vonkenvanger
Het aantal schoorsteenbranden neemt zorgwekkend toe. Vroeger was men bedreven in de stookkunst; het was dagelijks werk in de winter. Dat is nu anders. Vaak ontstaat een schoorsteenbrand door ondeskundigheid. In het ergste geval kan zelfs een compleet pand verwoest worden door schoorsteenbrand.
Rietgedekte panden moeten voorzien zijn van een vonkenvanger. Let op: een vonkenvanger beïnvloedt de trek. Daarom moet de doorlaat veel groter zijn dan de monding van het rookkanaal. Bovendien moeten de vanger, maar ook de bevestigingsmateri alen roestbestendig zijn! Vergeet niet dat ook de schroeven en bouten roestbestendig moeten zijn.
Allesbranders bestaan niet. Het is dan ook onverstandig kran ten, nat hout, spaanplaat, geverfd hout en geïmpregneerd hout te stoken in uw houtkachel. Vloerbedekking, kunststof en rubber zijn helemaal uit den boze. Deze stoffen zorgen voor luchtver vuiling (ook in het stookvertrek!) en leiden tot een verhoogde kans op schoorsteenbrand en op een versnelde slijtage van rook kanalen. Dit wordt onder andere veroorzaakt door het vrijko men van creosoot en onvolledig verbrande stoffen die worden meegevoerd in het rookkanaal. Droog hout stoken geeft meer warmte en is beter voor uw kachel, uw rookkanaal, uw gezond heid en het milieu.
Preventie voor molens Donatus verzekert alweer enkele jaren (veelal rijks-monumentale) wind- en watermolens. Deze oer-Hollandse iconen zijn in diverse soorten en maten te vinden in alle windstreken van Nederland. Elk type heeft zo zijn eigen kenmerken en historische achtergrond. Binnen de buitendienst van Donatus hebben drie mensen zich gespecialiseerd in het taxeren en inspecteren van deze bouwwerken. Elke molen blijkt van binnen uniek te zijn. Een molen die Donatus ter verzekering wordt aangeboden, wordt dan ook altijd bezocht door een van onze inspecteurs. Bij inspectie komen er vaak bijzon dere bouwkundige eigenschappen naar boven, bijvoorbeeld diverse koppels maalstenen, silo’s, elevators, kruiwerken en wieksystemen.
Schoorsteenvegen Elk rookkanaal moet minstens eenmaal per jaar geveegd wor den. Indien u regelmatig stookt moet u vaker laten vegen. Wij bevelen aan om dat te laten doen door een schoorsteenveger die is aangesloten bij de ASPB. U kunt daar een abonnement slui ten; zie www.aspb.nl.
Steeds vaker stuit men bij moleninspecties op hout gestookte kachels en/of open haarden. De bijbehorende rookkanalen zijn Lees verder op pagina 12
11
veelal van metselwerk, waarbij de bin nenzijde van het kanaal ‘vuil is afgewerkt’. Deze rookkanalen staan in open ver binding met de kapzolder van de molen (er is geen doorvoer door de kap, in verband met het kruien van de molen). De rookgassen komen hierbij dus vrij in de kapzolder. Deze situatie wordt door Donatus als bijzonder risicovol gezien, niet alleen vanuit ons oogpunt als brandverzekeraar, maar ook vanuit onze verantwoordelijkheid om onze klanten te wijzen op mogelijk onveilige situa ties voor de bewoners zelf. Er schuilt namelijk extra brandgevaar in deze situaties door opeenhoping van creosoot (zwarte plakkerige aanslag) in het rook kanaal. Dit kan bijvoorbeeld ontstaan door onvolledige verbranding, door het gebruik van ‘nat’ hout en door het stoken van materialen die niet in een haard of kachel thuishoren. Al deze zaken kun nen leiden tot schoorsteenbrand. Daarnaast is de omschreven situatie een verhoogde kans op vergiftiging door koolmonoxide. Deze kans is weliswaar groter bij gasgestookte haarden of kachels, maar is ook aanwezig bij houtstook. Bij een ‘lekkend’ rookkanaal kunnen deze giftige gassen in de molen vrijkomen, wat dodelijk kan zijn. Om al deze risico’s te beperken zijn er door Donatus (in overleg met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed) preventiemaat regelen opgesteld. Uiteraard zal elke molen (na inspectie) afzon derlijk worden voorzien van eisen en adviezen om het beoogde maatwerk te kunnen leveren. Voorbeelden van die preventie maatregelen kunnen zijn: • Breng het rookkanaal door de molenromp naar buiten (bij voorkeur door een bestaande opening, i.v.m. de monumentale waarde van de molen). • Zorg dat de afvoer voldoende ver van de draaiende delen en de eventuele rietdekking verwijderd is. • Breng het rookkanaal onder een hoek van minimaal 45 graden door de molenromp.
• Zorg voor een vonkenvanger aan het uiteinde van het rookkanaal. • Zorg dat het rookkanaal voorzien wordt van een mantelbuis (om creosoothechting zo veel mogelijk tegen te gaan, en de effectiviteit van het vegen te bevorderen). • Laat de rookkanalen jaarlijks vegen en inspecteren door een schoorsteenveger die is aangesloten bij de ASPB. • Voorzie open haarden van een vonkenscherm. • Gebruik geen brandbare vloeistoffen om de haard of kachel aan te maken. • Zorg voor een goede trek van de haard of kachel. • Bewaar het gekloofde stookhout buiten onder een afdak, waar de wind er goed bij kan en het beschut is tegen de regen. Iets verhoogd van de grond, in verband met optrekkend vocht. Hiermee hopen we te voorkomen wat er op de foto is gebeurd!
R AYOnS Haruo Takahashi Chris van Eldik Pieter Dijksterhuis DerkJan Baarda Nick Fortezza Guido Terpelle
Donatus Dichterbij verschijnt enkele keren per jaar en wordt gratis toegezonden aan geïnteresseerden. Donatus Verzekeringen Hoff van Hollantlaan 8 Postbus 500 5240 AM Rosmalen tel. 073 522 17 00
[email protected] www.donatus.nl
Patrick Schalken
De Donatus buitendienstmedewerkers en de rayons waarin zij werkzaam zijn. Voor telefoonnummers: zie de website. realisatie: Topic Creatieve Communicatie, Wierden
