Praktische informatie bij het artikel ‘De ster van Domodossola’, Op Pad 4-2009, pag. 54 t/m 60.
Domodossola wandelen, Italië
Tekst & foto: Henk Filippo
HET GEBIED ZWAARTE/MOEILIJKHEIDSGRAAD NAVIGATIE EN BEWEGWIJZERING BESTE TIJD ER NAAR TOE OVERNACHTEN ETEN/DRINKEN/INKOPEN UITRUSTING DAG TOT DAG ROUTEBESCHRIJVING GIDSEN KAARTEN ADRESSEN EN SITES
De feiten Activiteit Bergwandelen Land Italië Het gebied Alpi Ossolani in het noordpuntje van Piemonte. De tocht Bergwandelingen rond Domodossola en trektocht door het Val Grande nationaal park. Zwaarte lichte tot zware dagwandelingen en zware 3-daagse trektocht. Moeilijkheidsgraad: Goede, soms lastige, bergpaden. Navigatie Gemarkeerde paden (gpsroutes).
HET GEBIED De Ossoladalen zijn zeven bergdalen rond de stad Domodossola, ieder met een ander karakter. In het Valle Antrona, ten westen van Domodossola, wandel je door ruige en nauwe dalen naar stuwmeren aan de voet van hoge granietwanden. Aan de noordkant liggen de groene alpenweiden en lariksbossen van Alpe Veglia, Devero en het Val Formazza, met zijn typische ‘Zwitserse’ dorpjes. Richting Tessin ligt het Valle Vigezzo met historische handelspaden, vervallen dorpen en kunstig geplaveide muildierpaden. En boven het Lago Maggiore ligt de dicht begroeide wildernis van het parco nazionale del Val Grande.
ZWAARTE/MOEILIJKHEIDSGRAAD De dagwandelingen zijn middelzwaar (hoogteverschil 450 tot 1400 m); de 3-daagse trektocht is zwaar met een totaal hoogteverschil van 2500 m stijgen en 3000 m dalen. De wandelingen lopen over gemarkeerde wandelpaden en bergpaden. Soms is het pad steil en smal of is een gevaarlijke passage met kettingen beveiligd.
NAVIGATIE EN BEWEGWIJZERING De meeste paden zijn goed gemarkeerd met wegwijzers en verfstrepen en gemakkelijk te volgen. Alle wandelingen staan uitgebreid beschreven in de nieuwe Dominicus gids ‘Bergwandelen in de Italiaanse Alpen’ van Henk Filippo, die in het voorjaar van 2009 is verschenen. Verder kun je van de wandeltochten de gps-tracks downloaden vanaf www.oppad.nl.
Pagina
Domodossola
Praktische informatie bij het artikel ‘De ster van Domodossola’, Op Pad 4-2009, pag. 54 t/m 60.
Beste tijd juni – september. Overnachten Campings, berghutten, agriturismo.
Pagina
BESTE TIJD De wandelingen kun je maken van juni tot september. In een najaar zonder sneeuw zijn oktober en november ook nog geschikte wandelmaanden.
ER NAAR TOE Trein: Utrecht – Domodossola. Auto: Utrecht - Basel – Lötschberg tunnel (autotrein) – Brig – Simplonpas of –tunnel (autotrein) - Domodossola, 950 kilometer. Vliegtuig: Vliegen naar Milaan Malpensa. Vanuit Schiphol kun je o.a. vliegen met KLM, Air France en Swiss Airlines. Tickets vanaf € 140,- (incl. belastingen). Zie ook www.cheaptickets.nl. Vanaf het vliegveld Malpensa kun een shuttlebus nemen naar Gallarate (tel. 0039031-247247) en van daar per trein naar Domodossola (lijn Milano – Domodossola). Lokaal vervoer: Vanuit Domodossola gaan bussen naar de startpunten van de wandelingen en voor de wandelingen in het Valle Vigezzo gaat de trein DomodossolaSanta Maria Maggiore ongeveer 10 x per dag (dienstregeling bussen: www.vcoinbus. it).
OVERNACHTEN In de dalen rond Domodossola kun je overnachten op campings, in herbergen en hotels. Het voordeligst zijn boerderijcampings en herbergen (Agriturismo). Enkele leuke boerderijcampings in de buurt van Domodossola die goed zijn te gebruiken als uitgangspunt voor wandelingen zijn Agriturismo Monte Cucco in Masera en Agriturismo Al piano delle Lutte in Santa Maria Maggiore. Voor trektochten staan er in de bergen een groot aantal berghutten (rifugi) en in het Val Grande een aantal eenvoudige bivakhutten (bivacchi). Hotels/herbergen: (toegangsnummer Italië 0039) Domodossola: aanbevolen budgetaccommodaties: Albergo Domus, Vicolo Cuccioni 12, tel. 0324-242325, en Albergo Piemonte da Sciolla, Piazza Convenzione 4, tel. 0324-242633. Valle Antrona: Albergo Alpe Pineta, Lago di Antrona, tel. 0324-51808; Cheggio: Albergo Alpino, tel. 0324-575975. Valle Formazza: Agriturismo Rosswald, Ponte (B&B), tel. 3388078072. Valle Vigezzo: hotels in Santa Maria Maggiore en Malesco; herberg Agriturismo Besana, Val Loana, tel. 0324-92132/338-3071864 (kamers, dortoir, maaltijden). Campings/berghutten/agriturismo: (toegangsnummer Italië 0039) Domodossola: boerderijcamping Agriturismo Monte Cucco, Masera, tel. 0324242746. Valle Antrona: camping Le Betulle, Antrona Piana, tel. 339-4300523; rif. Andolla (juli-okt., tel. 0324-575980); bivacco Cingino (12 pl., matrassen, dekens, geen gas, altijd open); biv. Camposecco ( 8 pl., dekens, soms gas, altijd open). Valle Formazza: campings in Fondovalle en Ponte; aanbevolen Camping Hohsand in Brendo, tel. 0324-63258, www.campinghohsand.it; rif. Zum Gora, Salecchio inferiore, juni-okt., tel. 0324-33326. Valle Vigezzo: Santa Maria Maggiore: camping La Pineta(erg vol), tel. 0324-94123, www.campeggiopineta.it; boerderijcamping Agriturismo Al piano delle Lutte, Via Domodossola 57, Santa Maria Maggiore,tel. 0324-94488 (kamers, maaltijden, eenvoudige camping, 200 m van stationnetje van Buttogno). Val Grande: bivacco Scaredi, biv. In la Piana, biv. Val Gabbio en biv. Alpe della Colma (altijd open).
Pagina
Domodossola
Praktische informatie bij het artikel ‘De ster van Domodossola’, Op Pad 4-2009, pag. 54 t/m 60.
Pagina
ETEN/DRINKEN/INKOPEN Grotere plaatsen om inkopen te doen zijn Domodossola, Santa Maria Maggiore en Malesco. In de overige plaatsten zijn kleine levensmiddelenwinkels (alimentari).
UITRUSTING Een standaard bergwandeluitrusting (zie de basispaklijst op www.oppad.nl)voldoet.
DAG TOT DAG ROUTEBESCHRIJVING Tocht 1: Stuwmeren en tunnel van het Valle Antrona 8 uur, 1400 m stijgen en dalen, zware tocht, steile, gemarkeerd paden en een 3 km lange tunnel. Spannende rondwandeling vanaf het Lago di Antrona naar de hoog gelegen stuwmeren van Campliccioli, Cingino en Camposecco. De route gaat door een tunnel langs een waterleidingbuis dwars door de bergen. De tunnel vindt je op geen enkele kaart; veel mensen zul je er dan ook niet tegenkomen. Tocht 2 : Sentiero Walser 4 1/2 uur, 12 km, 450 m stijgen; 850 m dalen, middelzware wandeling. Wandeling over historische paden, hoog boven het dal van de Toce, naar het 700 jaar oude Walserdorp Salecchio, een van de interessantste dorpen van de Ossola. Tocht 3 : Te voet en per trein door het Val Vigezzo 4 uur, 11,5 km, 150 m stijgen en 400 m dalen, lichte wandeling over bergpaden, keienpaadjes en landweggetjes. Interessante wandeling over de ‘via del mercato’, een oude handelsroute door het Val Vigezzo. Wandeling door kastanje- en beukenbos, over weilanden, en langs historische dorpen. De wandeling wordt gecombineerd met een leuke treinrit. Tocht 4: De trap met 2000 treden 5,5 uur, 14,5 km, 1050 m stijgen en dalen, middelzware tocht over gemarkeerde bergpaadjes. Rondwandeling over de prachtig gerestaureerde trap met 2000 treden, die 800 hoogtemeters overbrugt naar de Passo di Fontanalba. Het muildierpad werd in de 17e eeuw aangelegd als verbinding tussen het Valle Vigezzo en het Valle Onserone. Tocht 5: De wildernis van het Valgrande 15-17 uur, 35 km, 2500 m stijgen en dalen, zware 3-daagse wandeling door afgelegen wildernis valleien; eten, matje, slaapzak en brander meenemen. Tocht 5: De wildernis van het Valgrande dag 1: Santa Maria Maggiore – Alpe al Cedo - albergo Besana, Val Loana (5-6 uur, 1000 m stijgen, 450 m dalen). dag 2: Val Loana - bivacco In la Piana of biv. Val Gabbio (6-7 uur, 700 m stijgen en dalen). dag 3: In la Piana - Alpe della Colma (biv.) - Premosello Chiovenda (5-6 uur, 800 m stijgen, 1500 m dalen). De klassieke doorsteek van het Val Grande nationaal park van Santa Maria Maggiore naar Premosello Chiovenda. Op deze trektocht maak je kennis met alle aspecten van het Val Grande: muildierpaden over hoge bergpassen, verlaten dorpjes en ruïnes, prachtig gerestaureerde bivakhutjes, wildernis van bos en struikgewas. Onderweg beklim je de Cima della Laurasca, een van de hoogste bergen van het Val Grande. n.b. Alle tochten staan uitgebreid beschreven in de Dominicus gids ‘Bergwandelen in de Italiaanse Alpen’, Henk Filippo 2009. Pagina
Domodossola
Praktische informatie bij het artikel ‘De ster van Domodossola’, Op Pad 4-2009, pag. 54 t/m 60.
Pagina
GIDSEN Dominicus Bergwandelen in de Italiaanse Alpen, Henk Filippo 2009, € 20,95. Rotpunkt Verlag, Zürich: Nationalpark Val Grande (15 bergtochten variërend van 1 tot 4 dagen) (gebied: Tussen Domodossola en het Lago Maggiore), door: Bernhard Herold Thelesklaf, 2008, € 26,-. Gedetailleerde wandelgids van deze relatief onontdekte streek in de Italiaanse Alpen. Routebeschrijvingen, schematische kaarten Rother Wanderführer: Ossola-Täler, Nufenen, Domodossola, Lago Maggiore, 2001, € 12.95. Handzame wandelgids met korte wandelingen van een paar uur tot max. een dag, soms te combineren tot meerdaagse wandelingen. Duitstalig. Piemont & Aostatal, Michael Mulller Verlag, supergoede en ook praktische reisgids met hotels, restaurants, openbaar vervoer, wandelingen, kunst cultuur bez.waardigheden, Duitstalig, (2009), € 22,95 Trotter Noordwest Italie, Lannoo, (2009) € 18,95 praktische en kritische reisgids met veel leuke adressen, bezienwaardigheden.
KAARTEN Valle Antrona: Kompas kaart 1:50.000 nr. 88, € 8,95, wandelkaart met opdruk van wandelroutes; Landeskarte der Schweiz nr. 1329, topografische kaart, 1:25.000 Saas, € 12,40. Valle Formazza: Carta Escursionista 1:25.000 Veglia-Devero-Formazza (regione Piemonte 2007); Kompass 1:50.000 nr. 89 Domodossola, € 8,95. Pagina
Domodossola
Praktische informatie bij het artikel ‘De ster van Domodossola’, Op Pad 4-2009, pag. 54 t/m 60.
Pagina
Valle Vigezzo, Val Grande: Carta Escursionistica 1:50.000 Valle Vigezzo-Val Grande (regione Piemonte 2007); Kompass 1:50.000 nr 89 Domodossola; Cartine Zanetti 1:30.000 nr 54 Parco Nazionale Val Grande. De kaarten en gidsen zijn doorgaans verkrijgbaar in iedere gespecialiseerde reisboekhandel. Bronnen: Reisboekhandel Stanley & Livingstone, Schoolstraat 21, 2511 AW Den Haag, t: 070-365 73 06, www.stanley-livingstone.eu. Reisboekhandel De Noorderzon, Nieuwstad 26, 6811BL Arnhem, (026) 351 03 34, www.denoorderzon.nl. Zie ook: www.reisboekhandel.nl voor een winkel bij je in de buurt.
ADRESSEN EN SITES (toegangsnummer Italië 0039) Italiaans Bureau voor Toerisme ENIT, Stadhouderskade 2 (hoek Overtoom), 1054 ES Amsterdam, 020-6168244, internet www.enit.it. Balie: openingstijden ma-vr 9-17 uur. Toeristenbureau Domodossola: station, Piazza Matteotti 24, tel. 0324-248265, www.prodomodossola.it. Toeristische informatie Valle Antrona: Pro Loco Antronapiana, tel. 0324-51856; Comunitá Montana Valle Antrona, www.cmvalleantrona.it. Toeristische informatie Valle Formazza in Ponte, tel. 0324-63059, www.valformazza.it; Comunitá Montana Antigorio-Formazza: www.andifor.it. Toeristenbureau Santa Maria Maggiore, Piazza Risorgimento 10, tel. 0324-95091; Comunità Montana Valle Vigezzo, www.vallevigezzo.vb.it. Toeristenbureau Malesco, Via Trabucchi 2, tel. 0324-929901, www.malesco.net. Informatie nationaal park Val Grande, tel. 0323-557960, www.parks.it/parco.nazionale.valgrande.
Pagina
