Doetinchem
Hamburgerbroek Stedenbouwkundig Programma van Eisen
oktober 2007 52710ROB171007.indd 1
18-10-2007 9:40:20
stedebouwkundigen + architekten + landschapsarchitekten Projectbureau Prins Hendrikkade 14 postbus 9031 3007 AA Rotterdam
Reggesingel 4 Postbus 370 7460 AJ Rijssen
t f e i
t f e i
010 - 452 07 44 010 - 453 24 54
[email protected] www.vhp.nl
0548- 540 260 0548- 540 261
[email protected] www.kwp.nl
Bezoekadres: Gruitpoort Hofstraat 2 7001 CD Doetinchem Postadres: postbus 9020 7000 HA Doetinchem t 0314 - 37 61 49 f 0314 - 37 61 59 i www.sinds1236.nl
Rotterdam, oktober 2007 52710ROB171007
52710ROB171007.indd 2
18-10-2007 9:40:21
Inhoudsopgave 1 1.1 1.2
Inleiding Een SPVE voor Hamburgerbroek Noord Opbouw
2 2.1 2.2 2.3 2.4
Kennismaking met het gebied Positie in de stad Plangebied Historie De situatie in 2007
6 6 6 8 11
3 3.1 3.2
Stedelijke kaders Masterplan ´Schil´ Mobiliteitsplan
13 13 17
4 4.1 4.2 4.3
Plan 21 Aanpak 21 Ruimtelijke opbouw en openbare ruimte 24 Programma 38
5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.6
Milieu en civiele techniek Kabels en leidingen Waterhuishouding en riolering Groen, natuur en ecologie Milieu Archeologie en cultuurhistorie
Bijlagen
4 4 5
48 48 48 49 50 52 53
3
52710ROB171007.indd 3
18-10-2007 9:40:21
1 Inleiding 1.1 Een SPVE voor Hamburgerbroek Noord Voor u ligt het Stedenbouwkundig Programma van Eisen (SPVE) voor het GEM-gebied Hamburgerbroek Noord. GEM staat voor de beoogde gemeenschappelijke exploitatiemaatschappij van Kondor Wessels Projecten en gemeente Doetinchem. Het SPVE is een belangrijke stap in de herontwikkeling van Hamburgerbroek Noord. Het legt de belangrijkste stedenbouwkundige contouren vast, waarbinnen de transformatie van het gebied zich kan voltrekken. Het SPVE is ook de basis voor een stedenbouwkundig plan en voor concrete bouwplannen in het gebied. Het SPVE kwam tot stand in een nauwe samenwerking tussen de Gemeente Doetinchem en Kondor Wessels Projecten.
De ontwikkeling van Hamburgerbroek Noord maakt deel uit van een omvangrijke verandering van het stedelijke gebied rondom het ‘Ei’ van Doetinchem. In het ‘Masterplan Schil’ is Hamburgerbroek een belangrijke plek, waar de stad Doetinchem een nieuwe impuls kan krijgen. Op dit moment manifesteert Hamburgerbroek Noord zich vooral als een stedelijk bedrijfsterrein op zijn retour. We zien er leegstand van fabriekscomplexen. Terreinen zijn in onbruik. Het karakter is op veel plaatsen dat van een stadsrand. Tegelijkertijd liggen de kansen voor het oprapen. Hamburgerbroek Noord ligt direct aan de zuidrand van de binnenstad en aan de IJssel.
Het gebied is goed bereikbaar en er is volop ruimte voor ontwikkeling. Het SPVE schetst de mogelijkheid van een spannend, nieuw Doetinchems stadsmilieu voor Hamburgerbroek Noord. De Oude IJssel speelt daarbij een cruciale rol. Een nieuwe vaargeul van de Oude IJssel brengt het water tot diep in het gebied. Meer dan honderdvijftig nieuwe woningen hebben straks een direct contact met het water. Openbare kades en een eiland in de IJssel bieden de bewoners en bezoekers een reeks fantastische nieuwe openbare ruimtes in de stad. Doetinchem krijgt hier weer een plek aan de Oude IJssel.
4
52710ROB171007.indd 4
18-10-2007 9:40:26
1.2 Opbouw Het SPVE laat zich als volgt lezen: hoofdstuk twee bevat een kennismaking met het gebied. We staan stil bij de positie van het plangebied in de stad, bij de geschiedenis en de huidige situatie in Hamburgerbroek Noord. De stedelijke kaders voor het plan (‘Masterplan de Schil’ en de Mobiliteitsvisie) omschrijven we in hoofdstuk drie. Daarna volgt een uitvoerige toelichting op het plan. In woord en beeld worden de ruimtelijke structuur, de openbare ruimte, het programma, de bereikbaarheid en het parkeren toegelicht. In hoofdstuk vijf komen bovendien civiel-technische en milieuaspecten van het plan aan de orde.
5
52710ROB171007.indd 5
18-10-2007 9:40:30
2 Kennismaking met het gebied 2.1 Positie in de stad Hamburgerbroek Noord ligt centraal in de stad Doetinchem. Het plangebied ligt net ten zuiden van ‘het Ei’, waarmee de historische binnenstad van Doetinchem in de volksmond benoemd wordt. Direct ten westen van Hamburgerbroek stroomt de Oude IJssel. Via de IJssel heeft het plangebied van oudsher een relatie met de omliggende stad en regio.
2.2 Plangebied Aan de zuidkant van Hamburgerbroek Noord ligt de spoorlijn Arnhem-Winterswijk. Het station van Doetinchem ligt in het zuidoosten van Hamburgerbroek Noord. De C. Missetstraat en de Terborgseweg zijn de belangrijke doorgaande wegen in het gebied.
Met Hamburgerbroek wordt een groot gebied aangeduid, dat in de negentiende eeuw als bedrijfs- en industriegebied aan de stad werd toegevoegd. In het Masterplan Schil wordt een onderscheid gemaakt tussen Hamburgerbroek Zuid en Hamburgerbroek Noord. De spoorlijn is de scheidslijn tussen de twee plangebieden. Hamburgerbroek Noord wordt begrensd door de IJsselkade in het noorden, de Terborgseweg in het oosten, de spoorlijn in het zuiden en de Oude IJssel in het westen. Het SPVE heeft betrekking op een kleiner deel van Hamburgerbroek. De plangrens komt overeen met het samenwerkingsgebied, waarbinnen Kondor Wessels en de gemeente Doetinchem samen de ontwikkeling van Hamburgerbroek ter hand nemen.
6
52710ROB171007.indd 6
18-10-2007 9:40:39
7
52710ROB171007.indd 7
18-10-2007 9:40:41
2.3 Historie Doetinchem was eeuwenlang een kleine stad, omringt door wallen, een stadsmuur en grachten. Aan deze eivormige verdedigingswerken ontleent de historische binnenstad zijn naam. Het gebied rondom het Ei bleef lang onbebouwd. Ook Hamburgerbroek was toendertijd agrarisch gebied. Lange wegen met hier en daar boerderijen verbonden Doetinchem met omliggende dorpen. Zo was de Terborgseweg de verbinding van Doetinchem met het dorp Terborg. Ook na 1672, toen de verdedigingsring verwoest werd, bleef de ruimte binnen het Ei voldoende voor de ontwikkeling van de stad.
Vanaf ongeveer 1860 nam de dynamiek in de stad toe. De industrialisatie kwam op gang. In een ruime schil rond het Ei begon de verstedelijking. Woongebied ‘de Pas’ en ook de eerste fabrieken van Hamburgerbroek ontstonden. De Oude IJssel was lang een kronkelige, ondiepe en slecht bevaarbare rivier. Het Waterschap Oude IJssel begon in 1889 met het bevaarbaar maken van de IJssel. De Oude IJssel werd met insteekhavens en laad- en loskades een goede vestigingingsplaats voor riviergebonden bedrijvigheid, onder andere in Hamburgerbroek.
Gaandeweg de twintigste eeuw raakte Hamburgerbroek geheel verstedelijkt. Bedrijven als Intermeco, Eijmers, Sturko en de papierfabriek hadden uitgestrekte terreinen in gebruik. De Terborgseweg had zich ‘verdicht’ tot een aaneengesloten lint van bebouwing met diverse functies. Vanaf 1945 groeide Doetinchem met grote aaneengesloten nieuwe woongebieden uit tot een centrum in de regio. Hamburgerbroek kwam centraal in de stad te liggen. Aan de noordkant van Hamburgerbroek maakte de binnenstad een sprong buiten het Ei met de bouw van het stadhuis en het politiebureau. De Terborgseweg en de C. Missetstraat kregen een belangrijke verkeersfunctie voor de binnenstad. De laatste decennia beëindigden veel bedrijven hun activiteiten. Het gevolg voor Hamburgerbroek was leegstand en verval. Hier en daar werden de complexen door laagwaardige detailhandel of andere bedrijvigheid in gebruik genomen.
8
52710ROB171007.indd 8
18-10-2007 9:40:41
Doetinchem: 1550
Doetinchem: 1928
Doetinchem: 1952
Doetinchem: 2006
52710ROB171007.indd 9
9
18-10-2007 9:40:51
10
52710ROB171007.indd 10
18-10-2007 9:41:07
2.4 De situatie in 2007 De eerste impressie van Hamburgerbroek Noord is dat van een bedrijfs- en industriegebied op zijn retour. Op een aantal plaatsen zien we leegstand en verval van de bedrijven (Intermeco). Op andere plekken zijn de gebouwen inmiddels gesloopt. De terreinen zijn dan tijdelijk als parkeerterreinen in gebruik (deel Eijmers, Praxis). Ze wachten zichtbaar op een nieuwe bestemming. Ook zijn delen van de oude gebouwen in gebruik genomen door andere bedrijven en detailhandel. We zien garagebedrijven, een drukkerij, een recyclingbedrijf, groothandel en loodsen met tweedehands goederen en dumpwinkels. Het grootste nog functionerende bedrijf is de papierfabriek Doetinchem. De fabriek vult een groot terrein tussen Stationstraat, Melkweg en Terborgseweg. Het milieu wordt er in grote delen van het plangebied letterlijk en figuurlijk door bepaald.
De Oude IJssel ligt aan de westkant van het gebied. De rivier blijft echter volledig verborgen achter een brede zone van bedrijfshallen en parkeerterreinen. De oevers zijn bovendien ontoegankelijk. Alleen ten noorden van het politiebureau en brandweerkazerne is de Oude IJssel bereikbaar. De Oude IJssel biedt echter alle kansen voor de toekomst. De Terborgseweg en C. Missetstraat zijn de twee karakteristieke wegen in het gebied. De Terborgseweg biedt van oudsher plaats aan een boeiende mix van winkels, kantoren, woningen en bedrijven. De bebouwing is er gevarieerd en neemt van zuid naar noord in stedelijkheid toe. De inrichting is gericht op de verkeersfunctie van de weg. Er is weinig aandacht voor het verblijven in het gebied. De C. Missetstraat heeft anders dan de Terborgseweg vooral relatief grootschalige bebouwing met gemengde functies. Ook hier ligt het accent in de inrichting op het doorstromen van het verkeer. In het zuidelijke deel krijgt de C. Missetstraat dankzij grotere bomen een groener karakter.
Aan de zuidrand van het plangebied bepalen de infrastructuur van het spoor met het trein- en busstation en de uitgestrekte (provisorische) parkeergebieden de sfeer. De situatie in 2007 maakt duidelijk dat Hamburgerbroek Noord staat voor weer een nieuwe fase in de geschiedenis. Na een lange periode van agrarisch gebruik en een tijd van (industriële) bedrijvigheid kan Hamburgerbroek Noord zich richten op een transformatie in de richting van een (binnen)stedelijk gebied. De vrijkomende ruimte kan een plek bieden een stedelijke mix van activiteiten. Met de Oude IJssel, de C. Missetstraat, de Terborgseweg en het Ei is er voldoende potentieel voor een nieuwe stap.
11
52710ROB171007.indd 11
18-10-2007 9:41:08
12
casco
52710ROB171007.indd 12
18-10-2007 9:41:10
3 Stedelijke kaders 3.1 Masterplan ´Schil´ Masterplan Schil Het SPVE voor Hamburgerbroek Noord heeft een plaats in het Masterplan Schil. Met de Schil wordt een groot aaneengesloten gebied in Doetinchem bedoeld, dat ligt tussen het Ei en de planmatige stadsuitbreidingen van Doetinchem. De Schil toont zich als een mozaïek van stedelijke fragmenten uit de negentiende en twintigste eeuw met een grote verscheidenheid in ruimtegebruik en verschijningsvorm. Grootschalige naoorlogse vernieuwingen en het sterk toegenomen autogebruik hebben een stevig stempel gedrukt op delen van de Schil. Op
de schil: een mozaïek van fragmenten
52710ROB171007.indd 13
veel plaatsen is de economische basis onder het gebied weggevallen en zien we achteruitgang en verrommeling. Hamburgerbroek is illustratief voor de huidige conditie van de Schil. Tegelijkertijd zijn er op veel locaties in de Schil uitstekende mogelijkheden voor vernieuwing van de stad. Er is volop plek voor het toevoegen van woningen, kantoren, voorzieningen en nieuwe openbare ruimtes. Juist rond het hart van de stad ziet het masterplan Schil kansen voor de ontwikkeling van Doetinchem als centrumstad in de Achterhoek.
woonmilieus
Het Masterplan Schil schetst het kader waarbinnen ontwikkelingen in de Schil zich kunnen afspelen. Het plan spreekt zich uit over de stedenbouwkundige samenhang van de Schil als geheel. Het plan bevat een agenda voor de ontwikkelingslocaties, waaronder Hamburgerbroek. En het Masterplan schetst een dragend casco en spelregels voor de nieuwe stadsmilieus.
13
18-10-2007 9:41:14
Kaders voor Hamburgerbroek Noord Voor Hamburgerbroek Noord als geheel schetst het Masterplan schil de opgave als volgt: creëer een stedelijk milieu voor Hamburgerbroek! Basishouding is de transformatie van de morfologie en de inrichting van het gebied. Met een goede bereikbaarheid, de nabijheid van het centrum en de ligging aan de Oude IJssel heeft Hamburgerbroek Noord goede perspectieven op een stedelijke ontwikkeling.
Een belangrijke opgave is bovendien om het Ei en Hamburgerbroek Noord weer aan de IJssel te hechten. De Oude IJssel moet weer een aantrekkelijke openbare ruimte voor de stad zijn, met oevers en kades die zijn ingericht voor flaneren en vertoeven. De herontwikkeling van het voormalige Brewinc, de inpassing van het politiebureau en de ontwikkeling van het nieuwe woongebied aan de IJssel zijn voor deze opgave cruciaal.
De belangrijkste opgave is het toevoegen van veel woningen in Hamburgerbroek Noord. Wonen is de humuslaag voor (nieuwe) stedelijkheid. Het SPVE-gebied, het gebied tussen Melkweg en Spinbaan en het Brewinc komen in aanmerking voor het toevoegen van woningen. Als gewenste stadsmilieus schetst het Masterplan schil centrum- en stedelijk wonen. Compacte, overwegend grondgebonden woonmilieus en appartementen. De Oude IJssel biedt voor deze woonmilieus een fantastisch aanknopingspunt
Voor een mix van wonen met voorzieningen ziet het Masterplan ruimte aan de zuidkant en aan de noordkant van Hamburgerbroek Noord. Het Brewinc moet met gedeeltelijke handhaving van de oorspronkelijke bebouwing ruimte gaan bieden aan het Centrum voor Informatie en Cultuur. Ook is er hier plaats voor ondersteunende horeca en detailhandel en wonen. Hierbij hoort ook een autoluwe IJsselkade / Raadhuisstraat. Aan de zuidkant van Hamburgerbroek Noord kan op de Intermeco-locatie een mix van wonen met grootschalige commerciële voorzieningen (supermarkt) en eventueel onderwijs ontstaan.
Een andere opgave is de herontwikkeling van de lange lijnen in Hamburgerbroek Noord. Minder autoverkeer op de C. Missetstraat en Terborgseweg (zie paragraaf 3.2) maakt een aantrekkelijker inrichting mogelijk als lange groene lijnen in de stad. Zo ontstaat ook de mogelijkheid voor wonen aan deze lanen.
14
52710ROB171007.indd 14
18-10-2007 9:41:14
1 Brewinc 2 Blok Melkweg / Spinbaan 3 Intermeco 4 IJsseloevers
P stadhuis
CIC
1
P
2 4
school
3
ontwikkelingsgebieden
programma
Centrum
Wonen
Politie
Winkels/kantoren
Voorzieningen
Bedrijvigheid
Horeca
Station
P
Parkeren
15
52710ROB171007.indd 15
18-10-2007 9:41:21
16
bereikbaarheid en parkeren
52710ROB171007.indd 16
18-10-2007 9:41:25
3.2 Mobiliteitsplan Mobiliteitsplan Een goede bereikbaarheid voor alle verkeerssoorten is een belangrijke voorwaarde voor de ontwikkeling van het centrum en de Schil. Op dit moment voeren alle wegen rechtstreeks naar het stadshart, waar het autoverkeer zich verspreid. Voorzieningen dreigen slecht bereikbaar te worden, de luchtkwaliteit is in het geding en wegen bieden nauwelijks verblijfskwaliteit. Het Mobiliteitsplan Doetinchem moet deze problemen het hoofd bieden. Het Mobiliteitsplan heeft als ambitie een aantrekkelijk ingerichte binnenstad te combineren met een goede bereikbaarheid voor het autoverkeer.
Goede parkeervoorzieningen zijn belangrijk voor de binnenstad. Uitgangspunt in het Mobiliteitsplan is het concentreren van parkeervoorzieningen op enkele grote locaties op korte afstand van het Ei en aan de toevoerende ‘inprikkers’. Dat maakt een korte en aantrekkelijke wandeling naar het Ei mogelijk.
In Doetinchem wordt veel gebruik gemaakt van de fiets. Het Mobiliteitsplan kiest voor een fijnmazig fietsnetwerk. Binnen de Schil moeten ontbrekende schakels worden aangevuld. Doetinchem is met het openbaar vervoer bereikbaar per trein en bus. De rol van het openbaar vervoer is beperkt. Men geeft de voorkeur aan auto of fiets. Voor het Ei is vooral een goede haltering van bussen van belang.
In het Mobiliteitsplan worden maatregelen voorgesteld, die leiden tot een verdeelring met goed functionerende invalswegen. Het bestemmingsverkeer voor het centrum kan over ‘inprikkers’ rechtstreeks naar zijn bestemming worden geleid. De binnenstad zelf wordt autoluw.
Hoofdroute bestaand
Hoofdroute nieuw
Onderliggende route
Onderliggende route nieuw
fietsnetwerk
52710ROB171007.indd 17
17
18-10-2007 9:41:28
Bereikbaarheid en parkeren in Hamburgerbroek Noord Vanuit het Mobiliteitsplan is de belangrijkste opgave in Hamburgerbroek Noord het afwaarderen van de C. Missetstraat en de Terborgseweg van doorgaande wegen tot ‘inprikkers’ voor bestemmingsverkeer. Met de afname van verkeersintensiteiten ontstaat er ruimte voor het verbeteren van de verblijfskwaliteit en versterking van de groenstructuur.
Tegelijkertijd worden IJsselkade en de Raadhuisstraat autoluw ingericht. Het Raadhuisplein kan als een stedelijk plein eenvoudig verbonden worden met de voetgangersgebieden van het Ei. Ook het toekomstige CIC op de locatie Brewinc krijgt zo een directe relatie met de binnenstad. Daarnaast kan de fijnstofproblematiek op de IJsselkade zo worden opgelost.
de Terborgseweg en de Raadhuisstraat noodzakelijk. Die relatie komt tot stand via de Melkweg en de Spinbaan. Omdat geen van beide straten voldoende ruimte biedt voor een ontsluiting in twee richtingen is eenrichtingverkeer op de Spinbaan en de Melkweg noodzakelijk. In het Mobiliteitsplan zijn twee grote parkeergarages voorzien aan de zuidkant van het Ei. De eerste garage met een capaciteit van 450 parkeerplaatsen is gelegen onder het (nieuwe)
Een autoluwe IJsselkade maakt een alternatieve kortsluiting tussen de Gaswal / C. Missetstraat,
P 450
P 400
P
58
P260 P 78
bereikbaarheid
P 162
P 44
openbaar parkeren
Gebiedstoegang
Erftoegang
Autoluw gebied
Eenrichtingsverkeer
18
52710ROB171007.indd 18
18-10-2007 9:41:33
Raadhuisplein. De Terborgseweg is aanvoerroute. Op de locatie Brewinc is onvoldoende ruimte voor een grote parkeergarage. Een tweede parkeervoorziening moet daarom een plek krijgen in het gebied tussen Spinbaan en Melkweg. De beoogde capaciteit is 400 plaatsen. De C. Missetstraat is aanvoerroute.
De hoofdroutes voor de fietser volgen ook in de toekomst de lange lijnen in het gebied; C. Missetstraat, Terborgseweg, de autoluwe IJsselkade / Raadhuisstraat en de route langs het spoor. Secundaire routes voor de fiets zijn de Stationsstraat en de Melkweg. Het mobiliteitsplan schetst voor een verdere toekomst nog een route vanaf de Wilhelminastraat.
Ook aan de zuidrand van Hamburgerbroek Noord is er ruimte voor parkeren, in dit geval op maaiveld. Gekoppeld aan station en aan de grootschalige voorzieningen is hier plek voor ongeveer 500 parkeerplaatsen.
fietsnetwerk
Fiets hoofdroute
Geplande fietsroute
Fietsroute
19
52710ROB171007.indd 19
18-10-2007 9:41:37
20
52710ROB171007.indd 20
18-10-2007 9:41:39
4 Plan 4.1 Aanpak Het Masterplan Schil geeft als uitdaging aan het SPVE-gebied mee, om het gebied om te vormen van een bedrijventerrein in verval naar een aantrekkelijk stedelijk woongebied aan de IJssel dat verbonden is met de binnenstad van Doetinchem. Deze opgave vraagt om stevige ingrepen in de structuur van het gebied. De beschrijving in hoofdstuk 2 leert immers, dat er op dit moment in het plangebied zelf onvoldoende kwaliteit aanwezig is om bij aan te knopen. De kwaliteit moet vanuit het plan worden ingebracht.
De Oude IJssel ligt aan de rand van het plangebied. Het water is een kans voor het gebied als geheel die voor het oprapen ligt. De Oude IJssel kan het gebied verankeren in de stad en verbinden met de binnenstad. Een prominente aanwezigheid van water maakt specifieke, aantrekkelijke woonmilieus mogelijk: verbind het SPVE-gebied zo maximaal als maar kan met het water! Dat is de kern van de aanpak.
Een andere kwaliteit vinden we in de C. Missetstraat. In het zuidelijke deel van de straat en vooral ten zuiden van het spoor overtuigen de grote bomen langs de weg. De lange route door de stad heeft de potentie van een imposante laan in Doetinchem. Hieraan kunnen aantrekkelijke woonmilieus ontstaan.
21
52710ROB171007.indd 21
18-10-2007 9:41:39
1 Het plangebied krijgt een lang front aan de Oude IJssel;
Met deze ingrepen kan een stedelijk (woon) milieu ontstaan, dat als geheel nadrukkelijk een positie krijgt aan de Oude IJssel. Honderdvijftig woningen hebben zelfs een directe plek aan het water. Er ontstaan mogelijkheden voor een rijke variatie aan woonmilieus en typologieën.
2 Een nieuwe vaargeul van de Oude IJssel dringt het gebied binnen: de IJsselgracht. De gracht maakt een eiland. Er ontstaan drie waterfronten;
Tegelijk kunnen in het gebied nieuwe openbare ruimtes voor de stad gemaakt worden. Doetinchem krijgt hier weer een adres aan de Oude IJssel.
De ingrepen, die in het gebied de noodzakelijke structurele kwaliteiten van water en groen doen ontstaan zijn als volgt samen te vatten:
3 Smalle straten dwars op het water verbinden het waterfront met de C. Missetstraat. Er ontstaan blokken aan het water; 4 De C. Missetstraat wordt omgevormd tot een statige laan. Het gebied krijgt een straatfront.
1
2
3
4
22
52710ROB171007.indd 22
18-10-2007 9:41:46
plankaart
1:2000
23
52710ROB171007.indd 23
18-10-2007 9:41:48
4.2 Ruimtelijke opbouw en openbare ruimte De ruimtelijke opbouw van het plan heeft de open ruimtes als drager. De Oude IJssel, de IJsselgracht, de korte dwarsstraten, de C. Missetstraat, de Stationsstraat en de spoorzone zijn de basis voor het plan. Zo ontstaan drie te onderscheiden zones in het gebied: het IJsseleiland, zes blokken tussen ‘IJsselgracht’ en Laan en een compact gebouwcomplex tussen laan, Stationsstraat en spoor. Het eerste te onderscheiden gebied is het IJsseleiland. De sfeer wordt er bepaald door het rondom stromend water en het vele groen. Op het eiland zijn twee gebouwen gesitueerd. Zij oriënteren zich aan de Oude IJssel en maken front naar de IJsselgracht. Daar staan de gebouwen direct aan het water. Er is de mogelijkheid voor waterkamers, aan de gracht. De gebouwen
24
op het eiland zijn drie tot vier lagen hoog. Drie hogere accenten van acht of negen lagen verankeren het gebied in de stad en bieden aan de bewoners een fantastisch uitzicht. Onder het eiland bevindt zich een parkeergarage. Op het eiland heeft de oever van de Oude IJssel een karakteristieke vegetatie met riet en opgaand groen. Op de koppen van het eiland staan markante grote bomen. Daar zijn ook twee voetgangersbruggen gesitueerd. Over het eiland voeren paden langs het water die ook de woningen ontsluiten. Centraal op het eiland maken de twee gebouwen een grotere plek tussen Oude IJssel en de IJsselgracht. Hier voeren trappen tot aan het water. De plek kan een opstapplaats voor boten zijn. Alle gebouwen staan in het gras van het eiland. In het interieur
van de blokken kan de groene ruimte collectief zijn, met plek voor sport en spel. Tussen de IJsselgracht en de C. Missetstraat bevindt zich een vijftal bouwblokken. Daarbij rekenen wij ook het blok van politiebureau met een mogelijke toevoeging van woningen. Natuurlijk domineert ook hier het water de sfeer. Maar ook het groen van de grote private tuinen en de intimiteit van de smalle dwarsstraatjes zijn karakteristiek. Alle blokken maken in de eerste plaats een adres aan de IJsselgracht. De blokken zijn op enkele plaatsen bijna direct aan het water geplaatst. Soms is de kade voorlangs iets breder. Wij zien een gevarieerd waterfront voor ons met bouwhoogtes van drie of vier lagen. Er is ruimte voor
de oude IJssel en het IJsseleiland
52710ROB171007.indd 24
18-10-2007 9:41:51
loggias en voor dakterrassen met uitzicht op de bocht van de gracht en de IJssel. Langs de IJsselgracht is een doorgaande wandelverbinding over de kade. De breedte van de kade varieert van twee meter tot vier meter. De kade is ingericht als voetgangersdomein en is het adres en ontsluiting van de woningen. Op drie plaatsen verbinden bruggen de kades met het eiland. De brug in het midden is ook voor autoverkeer toegankelijk.
de IJsselgracht
52710ROB171007.indd 25
De kades liggen op twee meter boven het waterpeil (=10.00 m NAP+). Om het contact met het water te vergroten en voor het bereiken van boten liggen vlak boven het water houten steigers. Op de smalle delen van de kade zijn de steigers onderdeel van de openbare ruimte en toegankelijk. Op de brede delen kunnen de steigers ook privaat zijn en plaats bieden aan een eigen boot. Aan de noordkant bij het politiebureau is ruimte voor een publieke steiger, waar grotere boten (sinterklaas / rondvaart?) kunnen aanleggen.
25
18-10-2007 9:41:56
De blokken maken ook adres aan de smalle woonstraatjes. De bebouwing is hier overwegend lager zodat er een prettig milieu op straat is. Het blok kan zich openen met tuinpaden naar achteren en met zicht op het vele groen. Ook hoekwoningen met een tuinmuur met overhangend groen of een poortje maken dat een gevarieerd straatbeeld kan ontstaan. De straatjes zijn nadrukkelijk het domein van de voetganger. De sfeer is er ontspannen. Er is ruimte voor kinderspel en verblijven. De auto
26
is er duidelijk te gast. Het gebied direct voor de woning kan door de bewoners ‘toegeëigend’ worden. De straat, die toegang geeft tot het eiland is twaalf meter breed, de andere straten zijn negen meter breed. Aan de zuidkant verbreedt een straat zich tot een plek aan het water, waar trappen naar de steigers voeren. Aan de C. Missetstraat hebben de blokken een representatief adres aan de laan. De gebouwen hebben hier een meer gesloten gevelfront met bouwhoogtes van drie of vier lagen.
De C. Missetstraat krijgt een nieuwe sfeer als een groene laan in de stad. De laan kan zich in de toekomst naar het zuiden en noorden voortzetten. Aan beide zijden van de weg is ruimte voor een doorgaande rij grote bomen, bijvoorbeeld platanen. Ter hoogte van de Melkweg staan enkele mooie bomen. Deze houden hun plek: het nieuwe Missetplein. Het SPVE gaat uit van handhaving van het politiebureau en van het verdwijnen van de brandweer uit het gebied. Zo ontstaat er ruimte voor een meer compacte huisvesting van de politie.
de dwarsstraatjes
52710ROB171007.indd 26
18-10-2007 9:41:59
Bovendien is er plaats voor een dwarsstraat met tweezijdig wonen en een hoger woongebouw (7 lagen) aan de IJssel. Daarmee ontstaat ook een eerste stap in een aantrekkelijker relatie tussen het plangebied , het Brewinc en het Ei. Naast het eiland en de blokken is een derde onderdeel van het plan het ‘Intermeco-complex’. Het is een groot aaneengesloten blok met een gevarieerde bebouwing en mogelijkheden voor verschillende functionele invullingen.
de C. Missetstraat
52710ROB171007.indd 27
Het complex maakt aan het ‘Missetplein’ een markante plek in de stedelijke structuur. Randbebouwing volgt de Stationsstraat, de spoorzone en natuurlijk de C. Missetstraat. De kwaliteiten van het complex zijn vooral aanwezig in de ruime binnentuinen en dakterrassen van het complex. Aan de zijde van Stationsstraat heeft de bebouwing een afschermende functie voor het geluid van de papierfabriek. De bebouwing is daar minimaal vier lagen. Ook aan de zijde van het spoor is de bebouwing vier lagen hoog in verband met geluid.
Aan de andere zijden varieert de bebouwing van drie tot vier lagen. Een korte dwarsstraat heeft de bebouwing in twee lagen.
27
18-10-2007 9:42:02
groenstructuur
28
52710ROB171007.indd 28
18-10-2007 9:42:04
B
A
profiel A: C. Missetstraat
profiel B
52710ROB171007.indd 29
29
18-10-2007 9:42:10
C
doorsnede C
30
52710ROB171007.indd 30
18-10-2007 9:42:16
31
52710ROB171007.indd 31
18-10-2007 9:42:20
D
doorsnede D 32
52710ROB171007.indd 32
18-10-2007 9:42:27
33
52710ROB171007.indd 33
18-10-2007 9:42:32
E F
34
profiel F
52710ROB171007.indd 34
18-10-2007 9:42:36
profiel E
35
52710ROB171007.indd 35
18-10-2007 9:42:41
