Doen wat werkt! Workshop 19 en 26 juni Puur Jezelf voor professionals dr. Heidi Stiegelis
Even voorstellen dr. Heidi Stiegelis psycholoog in de gezondheidszorg trainer • Psychologiepraktijk • Trainingen www.puurjezelfprofessionals.nl
Psychische flexibiliteit en gedragsverandering zodat mensen bewuster kiezen en beter voor zichzelf gaan zorgen!
Waarom ben ik hier? Professioneel: • gemis aan een helder fundament bij andere modellen, theorieën en technieken • ACT is geen therapie maar een levensfilosofie ‘a way of life’ • kennis delen Persoonlijk • mensen te helpen
Gezondheid als waarde • Mensen ervaren niet direct de consequenties van een ongezonde leefstijl • Gevolgen als diabetes, overgewicht, hart- en vaatproblemen komen later pas • Als de gedragspatronen zodanig zijn ingebed ..... Dat ze moeilijk te veranderen zijn!
Wat gaan we doen? • ACT- Matrix presenteren: krachtig werkinstrument voor iedere cliënt • 6 kernprocessen • zesdaagse opleiding
Acceptance and Commitment Therapy (ACT) - Accepteren wat buiten je persoonlijke controle ligt - Committeren/verbinden met de dingen die het meest belangrijk voor je zijn - Take Action! Actie nemen richting dingen die belangrijk voor je zijn en waar je wél controle over hebt ACT leert je vaardigheden om met belemmeringen om te gaan die in de weg staan om een waardevol leven te leiden
- ACT is wetenschappelijk onderbouwd - ACT behoort tot de derde generatie cognitieve gedragstherapie - Gedragsverandering is niet langer alleen een taak van de psycholoog: elke professional kan ACT inzetten
Metaforen en HUMOR!
Oh ja, • Geloof niet wat ik vertel maar ervaar zelf!
De ACT-matrix Buitenkant ---------------------------Gedrag 5-zintuigen
Hoofd ---------------------------Binnenkant
Schrijf op: • Hoeveel van de tijd zit jij in je hoofd?
Bedenk iets wat je lekker vindt Ervaar in je hoofd • Hoe het ruikt • Hoe het eruit ziet • Hoe het zou proeven • Wat je zou horen • Denk aan hoe het voelt
Is er een verschil tussen het binnen in je hoofd ervaren en deze activiteit écht doen, dus werkelijk opeten en proeven met je zintuigen?
De vorm van de ervaring Buitenwereld ---------------------------Gedrag 5-zintuigen
Hoofd ---------------------------Binnenwereld
Elk gedrag heeft een functie Wat is De Functie?
Twee bewegingen! • We zijn gericht om ergens van ‘weg’ te komen, ergens van ‘af’ te willen Of • We bewegen ons richting iets waar we heen willen
De functie van de ervaring Buitenwereld ---------------------------Gedrag 5-zintuigen
Weg
Heen
Hoofd ---------------------------Binnenwereld
Belangrijk
Schrijf op: • Ben je hier (actie = gedrag) omdat je weg wilt van iets (wat je niet wilt ervaren)? Of • Ben je hier omdat je richting iets wilt, wat je graag wil doen/ belangrijk vindt?
En merk het verschil op in hoe het voelt: • Een beweging ergens ‘heen’ • Een beweging ergens ‘weg’ van
Wat doen jullie cliënten? • Veel mensen willen een oplossing voor hun (eet)probleem (weg van het probleem)
• Anderen willen leren om ….gezonder te leven, beter voor zichzelf te zorgen
Merk de beweging op van je cliënt (ergens van weg willen of ergens heen willen)!
Het feit is dat we graag controle willen • we willen onszelf goed voelen! • het grootste obstakel in een traject is vaak emotioneel/mentaal en zit in ons hoofd • we willen ‘af’ of ‘wegkomen’ van schaamte, angst, boosheid, stress, verdriet, een laag zelfbeeld, obsessie rondom eten, ‘gevoel dik te zijn’ • we doen er alles aan om het probleem, de negatieve gevoelens, gedachten, herinneringen weg te krijgen of er vanaf te komen
Wat doen mensen om met hun probleem om te gaan? Of hiervan ‘af’ te komen? Vier controlestrategieën: 1. Afleiding zoeken 2. Vermijden 3. Denkstrategieën toepassen 4. Zelfdestructie/middelengebruik
Afleiding zoeken Iedere activiteit om ‘weg’ te komen van de negatieve gedachten, gevoelens, sensaties, herinneringen
Eten, calorieën tellen, internet, telefoon, gamen, tv kijken, slapen, mensen bellen, winkelen, werken
Vermijden van mensen, situaties, activiteiten Mensen, situaties of activiteiten vermijden die stress opleveren: etentjes, collega’s, feestjes, bepaalde mensen, e-mails, rekeningen, sporten
Denkstrategieën toepassen Positief denken, gedachten uitdagen, onderdrukken, anderen de schuld geven, vechten met je negatieve gedachten, dagdromen, het verleden herkauwen, fantaseren, discussie voeren met jezelf, nieuw dieet plannen
Middelengebruik of zelfdestructie Eten (anorexia en boulimia), cafeïne, medicijnen slikken, overmatig slapen, (overmatig) sporten, chocolade, alcohol, sigaretten, drugs … om sommige gevoelens niet te hoeven ervaren…
Dus om “weg te komen” of “af te komen” van negatieve gedachten en gevoelens als: -
“ik mag niet te vet eten” “ik moet het toetje afslaan op het etentje” “ik moet het morgen goedmaken als ik de mist inga” “ik ben verdrietig” “op de sportschool is iedereen dun” “ik weet het wel maar het lukt me gewoon niet” “als ik dun ben dan …” “ik ben bang om......aan te komen”
Proberen we controle te krijgen door:
Buitenwereld ---------------------------Gedrag 5-zintuigen Controlestrategieën: Afleiding zoeken Vermijden Denken Middelengebruik/zelfdestructie Weg
Heen
Ongewenste mentale en innerlijke ervaringen Vervelende gedachten: Moeilijke gevoelens: Oncomfortabele lichamelijke sensaties:
Hoofd ---------------------------Binnenwereld
Herkennen jullie dit? Welke controlestrategieën (afleiding zoeken, vermijden, denken, zelfdestructie) zetten jouw cliënten in om van ongewenste gedachten en gevoelens weg te komen?
Chinese vingerval Hoe meer je vecht, hoe vaster je komt..
Heeft het gewerkt? In ieder geval niet voor de langere termijn… Wat heeft het je gekost? Energie, tijd, geld, gezondheid. Tijd voor iets anders??
We doen het allemaal • Proberen controle te krijgen is te vergelijken met een reflex • Mensen hebben vaak al veel geprobeerd voordat ze bij jou komen!!!! • Wij doen het ook tijdens cliënttrajecten (willen oplossen!) • Alles wat jij inzet om bij je cliënt negatieve gevoelens en gedachten te bestrijden is ook een controlestrategie
Breng dus eerst in kaart wat ze allemaal al hebben gedaan, we willen niet iets doen wat ze zelf al hebben geprobeerd!
Betekent dit dat je maar niets moet doen?
Binnen ACT leer je: Om te accepteren waar je geen controle over hebt (negatieve gedachten en gevoelens) Zodat: Jij je kunt richten op dingen die belangrijk en waardevol voor je zijn!
Wat zijn waarden Wie of wat vind jij belangrijk? Waarden zijn persoonlijk en zijn blijvend!
Wat kunnen ‘waarden’ zijn? • • • • • • • • • •
Familie Intieme Relatie Ouderschap Gezondheid Vrienden Opleiding Werk Vrije tijd Persoonlijke ontwikkeling Etc.
Waarde ≠ Doel Een doel kun je afstrepen omdat je ze gehaald hebt: - een workshop volgen over ACT - lid worden van een vereniging - een cursus Mindfulness volgen - een consult bij de diëtist - bij een sportclub gaan
Vraag: • Aan welke kant van de Matrix staan waarden?
Buitenkant ---------------------------Gedrag 5-zintuigen
Weg
Heen
Hoofd ---------------------------Binnenkant
Buitenkant ---------------------------Gedrag 5-zintuigen
Weg
Heen
Hoofd ---------------------------Binnenkant
Waarden domein Familie Intieme Relatie Ouderschap Gezondheid Vrienden Opleiding Werk Vrije tijd Persoonlijke ontwikkeling
Mijn matrix
Buitenwereld ---------------------------Gedrag 5-zintuigen
• • • • •
• •
Roepen dat ik geen tijd heb Ik zit passief achter mijn pc Overleggen met anderen Uitstellen om te beginnen Even wat eten, pauze nemen
• •
Weg
Gaan zitten en tijd blokken Schrijven wat opkomt, uitproberen Een oefening delen met mijn man Locaties regelen Heen
• • • •
De workshop moet goed worden Hij moet ook echt leuk zijn Ik wil zoveel vertellen en dan ga ik te snel Ik kan niet kiezen wat ik belangrijk vind
•
Ik ben bang dat mensen het straks niet begrijpen
•
Ik word hier nerveus van
• • • • • •
Hoofd ---------------------------Binnenwereld
Kennis delen Bijdrage leveren aan een gezonde leefstijl van mensen Plezier hebben Nieuwe contacten opdoen Inspelen op behoeften Dingen doen die heel dicht bij mij staan
ACT= leertheorie
1. Contact met dit moment • Mindfulness: in het nu zijn • Ervaren wat nu is
2. Waarden = intrinsieke motivatie WAAROM zit een cliënt bij jou, wat is belangrijk?
3. Leren omgaan met negatieve gedachten en gevoelens • om minder verstrikt te raken in de inhoud van je gedachten • leren we afstand te nemen van onze gedachten
4. Controle loslaten en acceptatie
5. Zelf- als- context “Ik ben nu eenmaal zo..” “Mijn hele familie is dik en heeft diabetes“ Vanuit een ander gezichtspunt naar jezelf kijken waardoor negatieve gedachten en gevoelens je minder raken
6. Handelen naar je waarden • Kleine concrete gedrag gecentreerde doelen stellen
Buitenkant ---------------------------Gedrag 5-zintuigen
welk gedrag/ acties brengen jouw cliënt dichter bij hun waarden? Weg
Heen
Hoofd ---------------------------Binnenkant
Waarden domein Familie Intieme Relatie Ouderschap Gezondheid Vrienden Opleiding Werk Vrije tijd Persoonlijke ontwikkeling
Wat hebben we gedaan? ACT-Matrix • Verschil tussen leven in je hoofd (binnen) en gedrag (buiten) • Verschil tussen ergens heen bewegen – ergens weg van komen Ieder gedrag heeft een functie WAT is DE FUNCTIE? • Waarom volgt jouw cliënt je advies niet op, eet jouw cliënt ongezond, te weinig, teveel? • Wat men doet heeft een functie!
Wat hebben we gedaan? Jouw cliënt: met eetproblemen, wil ook controle, ergens weg van komen, af van iets wat ze niet willen ervaren • waar willen ze van wegkomen (ongewenste gedachten, gevoelens, sensaties) ? • welke controlestrategieën gebruikt jouw cliënt? • zijn dit acties die hem/haar dichter of verder weg brengen bij wat belangrijk is voor je cliënt? • welke waarden heeft jouw cliënt? • wat belemmert om bij hun waarden te komen? Doen en laten ervaren!
Wil jij ook leren dansen om de ACT-hexaflex?
Willen jullie leren om ACT toe te passen in de praktijk en in je eigen leven? De 6-daagse training: “ACT werkt voor diëtisten: de training voor gedragsverandering” - geen algemene opleiding maar voor je persoonlijke ontwikkeling en toegespitst op leefstijlproblematiek! - start september en november
Wat krijg je als deelnemer? • Intensieve 6-daagse opleiding waarin je de 6 kernprocessen gaat ervaren en leren toepassen • In de ochtend persoonlijke ontwikkeling, middag gericht op patiënten casuïstiek • Toegang tot een besloten Facebook groep waarin je gedurende de trainingsperiode (3 maanden) al je vragen kunt stellen • Cursusmateriaal toegespitst op problematiek binnen jullie doelgroep • Locatie regio Utrecht • Prijs tot 7 juli 1150 euro daarna 1350 euro excl. BTW • Maximaal 12 deelnemers, dus veel aandacht
Inschrijven • Aanmeldformulier nu inleveren (boek!) • Of later invullen, scannen en mailen naar
[email protected]
