Dromen op het platteland?
Doen! Jongeren in actie op het platteland
4 Erik Stevens 6
Esther Brandsma
7
Henri Heetland
8
Jantine van den Top
Suzan Koop 11 Chris Swaanen 12 Karen Schenk 14 Frank Smits 15 Cirelle Pluijlaar 16 Carolien van der Avoird 18 Jaco de Groot 19 Jarmila Selongova 10
20 Mark Hoftiezer en Jochem Tolboom 22 Tom Bremer 23 Rachel Blok-Elenbaas
g n Jo op het Platteland
Het platteland ‘ontgroent’. Dat komt alleen niet doordat er mínder jongeren zijn. Integendeel. Op het platteland wonen juist relatief méér jongeren dan in de stad, maar dan vooral de jonge jongeren. Want voor hun studie trekken jongeren vaak naar de stad, en vervolgens willen of kunnen ze niet meer terug (door een gebrek aan huizen voor starters, of door de hoge huizenprijzen) . Daardoor is de leeftijdsgroep van jongvolwassenen (19 tot 30 jaar) juist ondervertegenwoordigd in het landelijk gebied. De vraag is nu of het platteland voor jongeren en jongvolwassenen een plek is waar het goed toeven is. Het is niet zo moeilijk om allerlei problemen over jongeren en het platteland bij elkaar te sprokkelen. Met een vluchtige reis door de media kom je al snel op ‘drankketen’, ‘huisvestingsproblemen’, ‘lonsdalejongeren’, ‘onderwijsachterstanden’ en andere ellende. Maar is dit wel terecht? Uit de cijfers blijkt dat het lidmaatschap van verenigingen en sportclubs aanmerkelijk hoger is dan in de stad en dat de tevredenheid met de leefomgeving groter is. Echter, de kenmerkende kwaliteiten van het platteland - rust, ruimte en groen - ervaren juíst jongeren ook vaak als negatief: het is er ‘saai’.
Dat dit niet zo hoeft te zijn bewijzen veel jonge plattelanders die het heft in eigen handen nemen en nieuwe initiatieven ontplooien, zoals te lezen in deze brochure. Zo lijkt het platteland in veel gevallen ook een broedplaats te zijn voor opmerkelijke verbreding van de boerderij: kamelen in Brabant, kinderopvang, koeien en kunst. Het kan allemaal, en het is succesvol. Wat ook opvalt is dat door de korte lijnen groepen jongeren ook zelf veel voor elkaar krijgen in hun dorp, bijvoorbeeld als ze in een jeugdraad invloed uitoefenen op het bouwen voor starters of op het voorzieningenniveau. Maar ook door zelf activiteiten te organiseren met een grote uitstraling, zoals een jaarlijks groots popfestival. Wat opvalt is de grote ondernemerszin die uit dergelijke initiatieven spreekt. Het gaat niet om jongeren die oplossingen voor problemen zoeken, het gaat over ‘kansen pakken’, investeren in de vitaliteit van de eigen omgeving en het dorp. Betekent dit nu dat gemeenten en maatschappelijke organisaties rustig achterover kunnen leunen, omdat jongeren (en andere plattelandsbewoners) zich toch wel redden? Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau en de Raad voor het Landelijk Gebied zou dat een belangrijke misser zijn. In het advies ‘Boeren, Burgers en Buitenlui’ van de Raad dreigt het platteland zijn eigen karakter (sociale samenhang, culturele identiteit, rust en ruimte) kwijt te raken als er niet wordt geïnvesteerd in de onderlinge banden van bewoners, in een goed voorzieningenniveau. Als niet wordt geïnvesteerd in de speciale plek die de landbouw inneemt in het landelijk gebied, ook in sociaalculturele zin. Hier ligt een belangrijke opdracht voor gemeenten en maatschappelijke organisaties. Een opdracht die met name ook de rol en positie van jongeren op het platteland aangaat. Kortom, het sociale klimaat op het platteland kan een vruchtbare voedingsbodem bieden voor jongeren om de vernieuwing op te zoeken en ook in de praktijk te brengen. Maar dat lukt niet zonder actieve investeringen in de lokale gemeenschappen. Gemeenten en maatschappelijke organisaties kunnen in deze brochure voorbeelden vinden van initiatieven die tot bloei kunnen komen. Als zij nou zorgen voor die voedingsbodem, dan zijn jongeren dynamisch en initiatiefrijk genoeg om het platteland mooi, leuk en leefbaar te houden! Ard Sprinkhuizen Netwerk Platteland
Wat opvalt is de grote ondernemerszin die uit de initiatieven spreekt. Het gaat niet om jongeren die oplossingen voor problemen zoeken, het gaat over ‘kansen pakken’, investeren in de vitaliteit van de eigen omgeving en het dorp.
Dromen Doen! op het platteland?
Je hebt op het platteland alle ruimte om je dromen uit te laten komen. Als je tenminste de kracht hebt die ruimte te benutten. Zie jij de kansen op jouw platteland? Weet jij waar jouw sterke kanten liggen en waar je nog wel wat aan jezelf kunt schaven en bijspijkeren? De jongeren in deze brochure durfden de stap aan. Zij hebben hun dromen omgezet in werkelijkheid. Zij zien in hun platteland meer dan alleen een plek om te wonen. Het is hun plek om te werken, te groeien, te bouwen aan een vitaal platteland. Met alle ruimte voor dieren en gewassen. Maar ook voor nieuwe takken van sport, zoals dagopvang, zorg of recreatie. De combinatie groene ideeën, voedsel produceren, nieuwe markten zoeken en vinden op het platteland gemixt met ondernemingsgeest is wat ik bewonder in de jonge mensen op het platteland. Ik heb hun drive gezien, meegemaakt en ben zelfs te gast geweest op een bedrijf. Als de passie voor het platteland in jouw werk doorklinkt, weet ik zeker dat jij Nederland kunt overtuigen van de meerwaarde van ons platteland. De bal ligt wat dat betreft bij jullie. Toen ik op de boerderij in de polder kwam wonen, was dat in eerste instantie voor de koeien van mijn man. Intussen heb ik een website en een boek op mijn naam staan, over mijn geliefd platteland. Dat had ik niet kunnen denken, maar ik had er wel over gedroomd. Mijn tip: zoek naar de weg die bij je past. Zet je droom om in daad. Geniet van jouw leven op het platteland. Deel wat je hebt te delen. Ik heb de overtuiging dat we op die manier ons platteland zichtbaar maken en houden. Met jouw hulp. Alle succes gewenst! Martine Kruider boerin sinds 2003 | website www.ikbenboerin.nl boek Boerin. uitgeverij Gottmer/Becht
De combinatie groene ideeën, voedsel produceren, nieuwe markten zoeken en vinden op het platteland gemixt met ondernemingsgeest is wat ik bewonder in de jonge mensen op het platteland.
Jonge
Het festival en de rommelmarkt verbinden echt alle groepen en alle leeftijden: van jong tot oud! De sfeer, de plek, de mensen, dat is echt fantastisch.
vrijwilligers
organiseren groots
www.sweelpop.nl
popfestival
4
‘Al meer dan vijfentwintig jaar
staat Zweelo ieder jaar rond begin augustus op zijn kop. Dan is het Sweelpop’, vertelt Erik Stevens (23), bestuurslid van de Werkgroep Jongerendag Zweelo (WJD) die het popfestival organiseert. Begin jaren ’80 was er voor jongeren in en rondom het Drentse dorp erg weinig te beleven. Twee jeugdsoosen en een groep enthousiaste jongeren besloten daar verandering in te brengen.
Het begon meteen goed, met een optreden van Herman Brood. En ook de daarop volgende jaren is het steeds weer gelukt om grote Nederlandse bands op het podium te krijgen. Het popconcert groeide gestaag en trekt nu jaarlijks 3000 bezoekers. ‘Als jongetje zat ik al bij mijn vader op zijn schouders bij Sweelpop en inmiddels zit ik alweer zes jaar in het bestuur. Mensen blijven best lang in het bestuur en dat is goed, want er komt heel wat kijken bij de organisatie van een festival als dit! In het bestuur zijn we met vijftien jongeren en we regelen alles zelf: artiesten, vergunningen, beveiliging, EHBO, noem maar op. De gemiddelde leeftijd van het bestuur is 23 jaar, en als mensen 30 worden, knikkeren we ze eruit. Zo zorgen we voor voldoende doorstroming vanuit de jeugd. Binnen het bestuur hebben we de taken goed verdeeld. We hebben denkers en doeners en iedereen doet wat hij leuk vindt en goed kan. Bij het opbouwen, op de avond zelf en bij het afbreken hebben we nog eens hulp van 170 vrijwilligers uit het dorp. En dat is nog niet alles. Er is heel veel goodwill bij de bewoners en zo krijgen we lokaal heel veel geregeld. Lokale ondernemers lenen bijvoorbeeld hun spullen uit of verzorgen maaltijden tegen een schappelijke prijs. Dat alles samen met de jarenlange ervaring is natuurlijk een ijzersterk fundament! Het festival vindt al jaren plaats op sportcomplex ’t Alterbarg in Zweelo. Dat is voor ons een hele mooie plek: net buiten het dorp en met goede kleedkamers voor de artiesten. We proberen elk jaar voor alle jongeren wat te bieden en dat lukt goed! Afgelopen jaar begonnen we met een optreden
van Nick en Simon. We hadden we een apart vak ingericht voor de basisschooljeugd, en die mochten met korting komen kijken. Maar met ons programma trekken we ook de dertigers. Mensen komen trouwens niet alleen uit Zweelo: via internet verkopen we kaartjes door het hele land! Dat zegt toch wel iets! Sweelpop is overigens niet het enige wat we doen als WJD. Op de eerste zaterdag van juli hebben we ook altijd een rommelmarkt waarvan de opbrengst naar Sweelpop gaat. Het hele dorp bewaart hier trouw z’n oude spullen voor. Ook organiseren we recordpogingen, waaronder de sterkste man van Zweelo en record kloep’m kruipen [klompen kruipen]. Inmiddels studeer ik in Wageningen en woon ik dus niet meer in Zweelo. Maar het bestuur van de WJD blijf ik graag doen. Het werk is superleuk en ik vind het belangrijk om Sweelpop voort te zetten en met elkaar iets voor het dorp te doen. Ik doe het nu zes jaar en ik leer nog steeds bij. Ik kan nu de puntjes op i zetten. We zijn het hele jaar door actief: begin winter gaan we van start met het programma en werken we naar het festival toe en in het najaar hebben we altijd een groot vrijwilligersfeest. Want écht, de vrijwilligers zijn het grote geheim van Sweelpop! Wat ik het mooiste vindt aan Sweelpop? De verbinding! Het festival en de rommelmarkt verbinden echt alle groepen en alle leeftijden: van jong tot oud! De sfeer, de plek, de mensen, dat is echt fantastisch.’
5
Met z’n allen zorgen voor het opkrikken van het gebied, dat leek Ester Brandsma (18) heel erg leuk aan de Lokale Actie Groep Westerkwartier. Via een collega van haar moeder op het provinciehuis hoorde ze dat de LAG op zoek was naar jongeren. ‘Natuurlijk snappen sommige ouderen ook wel wat jongeren willen met een gebied, maar echt de taal van jongeren spreken, en de jongeren er ook echt bij betrekken, is hele taaie materie en ik heb het idee dat ik daar mijn steentje aan kan bijdragen.
Sinds dit jaar studeer ik in Groningen, maar ik woon nog steeds in Westerkwartier, tot voor twee
maanden geleden altijd in Zuidhorn en nu sinds kort in Kornhorn. Ik heb dus altijd te maken gehad met zaken die in de dorpen spelen voor kinderen. Dat ze een eigen plek willen hebben, dat ze willen dat er iets wordt georganiseerd, dat soort echte jongerenproblematiek. In de
LAG krijgen we allemaal projectvoorstellen om te beoordelen of ze subsidie krijgen. Tot nu toe hebben we vooral gereageerd op voorstellen die binnen kwamen. Maar het is zeker voor jongeren en andere initiatiefnemers die iets voor jongeren willen gaan doen, een heel karwei om een idee uit te werken tot projectvoorstel en dat in te dienen voor subsidie. Dus wil ik de komende jaren op zoek gaan naar kansrijke initiatieven waar jongeren zelf enthousiast voor zijn en die een bijdrage leveren aan het gebied. Zo hebben we bijvoorbeeld het initiatief ‘Uitlaatklep’ ondersteund. Het is een tv-programma waarin Groningse jongeren gevraagd wordt naar hun mening
Op zoek naar
over actuele problemen in hun omgeving en wat voor oplossingen zij daar zelf voor aandragen.
Ik moet andere jongeren vaak uitleggen waarom ik in de LAG zit.
Aanvankelijk vinden ze dat een beetje saai, maar na mijn uitleg vinden ze het toch allemaal wel erg interessant. En veel jongeren willen in principe zelf ook wel iets maatschappelijks doen, maar als het dan concreet wordt, hebben ze vaak weinig tijd. Jongeren moeten eerst echt enthousiast gemaakt worden. Van de andere kant ligt het ook wel aan de politiek zelf. Er wordt vaak te ingewikkeld gepraat en dat is niet te begrijpen. Dan haken jongeren af. Het is
voor mij dus belangrijk om goed te blijven vertellen wat wij als LAG doen en wat we voor ze kunnen betekenen. Ik heb bijvoorbeeld ook al een keer een VMBO-school bezocht en daar met leerlingen gepraat over wat hen bezig houdt. Ik vond dat me dat goed af ging, dus ik sta zelf nog dicht genoeg bij de jongeren. Kortom, de kansen liggen er maar het jongerenaspect moet echt getrokken worden.
Daarnaast is het natuurlijk een uitgelezen kans om te leren hoe dit soort processen gaan, een close up van hoe dingen op het platteland tot stand komen. Een geweldig leerproces voor mezelf dus!’
kansvolle
jongerenprojecten
www.leaderwesterkwartier.nl
Een heel karwei om een idee uit te werken tot projectvoorstel en dat in te dienen voor subsidie.
6
Of het aan de soos ligt, weet ik niet, maar de problemen met de jeugd vallen hier momenteel in Diepenheim erg mee.
hangjongere
Van tot soosvoorzitter
Hangjongere op z’n veertiende, voorzitter van de lokale jeugdsoos op z’n 23ste.
Dat is in het heel kort de 'loopbaan' van Henri Heetland uit Diepenheim. Bijna elke avond van de week is de soos open, maar de vrijdag is en blijft de echte soosavond. Daar komen gemiddeld zo’n vijftig jongeren op af voor een spelletje, de tv, de Wii, en soms een bandje of cabaret. De soos, die zonder subsidie of vaste jeugdwerker draait, is inmiddels een voorbeeld voor de omringende dorpen.
jarigen van hun ouders hier mogen komen, ze vertrouwen het. En voor de jeugd is het natuurlijk veel leuker dan de plaatselijke kroegen die toch meer voor de ouderen zijn. Hier hebben ze hun eigen muziek, met iets meer volume, iedereen kent elkaar. Er is wel toezicht, maar ze mogen hier doen waar ze zelf zin in hebben.
De soos heeft al een vijfendertigjarige geschiedenis in het dorp. Maar tien
De soos is inmiddels flink uitgegroeid, er komen zelfs jongeren uit de andere dorpen, en is bijna elke avond open. Fris
Deze plek is nu eigenlijk de enige plek in het dorp waar de jeugd naar toe kan. Of
jaar geleden lag het helemaal op z’n gat. Er kwam verkeerde jeugd en er was geen goede sfeer. Wij wilden als groep jongeren graag een ruimte voor onszelf. We hebben toen de ruimte gekregen en
kost een euro, bier is net zo duur als in de kroeg zodat het hier geen zuipkeet wordt. En we zijn denk ik veel strenger met alcohol dan veel kroegen: onder de 16 jaar geen alcohol. Gevolg is dat nu ook veel 14-
‘We hebben hier in het dorp vrij gemakkelijke jeugd. Een aantal jongeren heeft een sleutel, en als zij de deur los gooien, is de soos open. Als je ze die verantwoordelijkheid geeft, en niet betuttelt of eindeloos veel controleert, dan gaat het meestal wel goed.
Naast de soosavonden organiseren we van alles zoals cabaret of live-muziek. De benedenverdieping verhuren we nog wel eens aan de Plattelandsjongeren Overijssel. Zij hebben geen eigen ruimte, het zijn dezelfde jongeren en we werken steeds vaker met elkaar samen. De doelstellingen van die plattelandsvereniging en die van de soos zijn eigenlijk toch ook een beetje hetzelfde.’
www.whydontcha.nl
een paar jaar geleden met alle jongeren de hele toko verbouwd. Om Europese subsidie te krijgen moesten we ongeveer 700 uur zelf werken, maar dat is wel het dubbele geworden. En dan hebben we ook echt alles aangepakt. Als cadeautje kregen we van de aannemer zelfs nog een beamer voor de soos.
het aan de soos ligt, weet ik niet, maar de problemen met de jeugd vallen hier momenteel in Diepenheim erg mee. Hangjongeren zijn er vrijwel niet, volgens mij ook niet echt in de dorpen hier in de buurt. 7
Topkoeien als entertainment ‘Koeien Kijken...Kunst?!’ of tai chi tussen de koeien.
8
‘We zijn een echt vrouwenbedrijf hier’
Morgen gaan we weer met een groep tussen de koeien zitten om te schilderen. En als er dan tussendoor een kalfje geboren wordt, dan is dat toch prachtig!
vertelt Jantine van den Top (28). Moeder Truus en zus Conny van den Top runnen de boerderij met melkvee en kippen in De Valk, een buurtschap bij Lunteren. En sinds vier jaar ontvangt Jantine er regelmatig gasten, waarvoor de boerderij is omgedoopt tot Topboerderij. Mensen komen voor allerlei bijzondere activiteiten: schilderworkshops onder het motto ‘Koeien Kijken...Kunst?!’ of tai chi tussen de koeien.
‘Met vier zussen boven me die alle- Hier op de boerderij hebben we nu maal iets met landbouw deden, wilde naast schilderworkshops ook tai ik niks met het platteland. Ik ging chi-lessen, door mijn zus Elma. En het helemaal anders doen, ik wilde grafisch ontwerper worden, ik ging naar de kunstacademie in Kampen! Maar toen ik mijn afstudeeronderwerp had uitgezocht, kwam ik er maar niet verder mee. Mijn docent vroeg me eens te vertellen wat ik het afgelopen weekend had gedaan (geholpen op de boerderij) en constateerde dat ik het verkeerde onderwerp had gekozen. Ik wou er eerst niet aan, maar ben uiteindelijk toch afgestudeerd op het dilemma van het vleeseten, met een filmpje voor het agrarisch journaal. Mijn medestudenten vonden het maar raar, niet cultureel genoeg, maar mijn filmpje kwam mooi wel op tv! Daarna ben ik begonnen met mijn eigen bedrijfje Topontwerper. Met vooral klanten uit de agrarische hoek.
Vijf jaar geleden zat ik met mijn vriendin Maria van de academie op een hekje hier bij de boerderij. En die zei: ‘Hier moet je mensen naartoe halen! ’ Ik wist wel dat ze gelijk
De buurt hier vindt het wel leuk. Eerst dachten ze nog, ja, een wei met koeien, dat hebben we zelf ook wel. Maar de laatste tijd komen er toch steeds meer groepen uit de buurt, families, of vriendengroepen.
Ik ben trouwens ook nog steeds gewoon grafisch ontwerper, dat neemt zelfs het grootste deel van mijn tijd in beslag, zo’n zeventig procent. Daarvoor ben ik zelfs
onlangs op mezelf gaan wonen, ik werd hier op de boerderij te veel afgeleid. Dan had ik een deadline, en dan vroeg mijn zus of ik toch niet even wilde helpen bij een koe die moest kalven. Tja, wat doe je dan? Maar ik ben nog vaak genoeg op de boerderij te vinden. Morgen weer, dan gaan we weer met een groep tussen de koeien zitten om te schilderen. En als er dan tussendoor een kalfje geboren wordt, dan is dat toch prachtig!’
www.topomhiertezijn.nl
had, maar ik wilde het niet alleen, en toen zijn we samen begonnen met Beeldbijt, waarmee we mensen naar de boerderij haalden voor schilderlessen tussen de koeien. Eerst nog individueel, later vooral groepen. Het sloeg aan, we kregen enorm veel publiciteit, en het breidde zich steeds verder uit naar andere locaties en activiteiten. Op een gegeven moment hebben we de boel gesplitst, omdat Maria helemaal in Schagen woont, en omdat ik merkte dat ik me het liefst op onze boerderij concentreerde: zij Beeldbijt en ik een nieuw bedrijfje Topomhiertezijn. Maar als de een het druk heeft, huurt die de andere gewoon nog in, hoor.
personeelsuitjes met melklessen (eerst op een houten koe, maar daarna op een echte!) of kuddetesten, en speciaal voor de vrijgezellenfeestjes een boerinnentest. Dan zie je nog wel eens mensen op hakken verschijnen. Dan denk ik, ik had toch gezegd dat je makkelijke schoenen aan moest trekken, en dan blijken dat hun makkelijkste schoenen te zijn! En we ontvangen schoolklassen, dat is ook schitterend. Eerst denken kinderen nog dat die roodbonte koeien van ons chocolademelk geven, maar dan zien ze toch die witte melk bij de melkmachine in het kijkglas. Maar als ze dan na afloop een glas chocolademelk krijgen, dan beginnen ze toch weer te twijfelen!
9
Een aantal verenigingen was een paar maanden daarvoor gevraagd om dit te organiseren, maar uiteindelijk werd het de
plattelandsjongerenvereniging Jong Gelre, afdeling Vorden-Warnsveld. ‘Je wilt wat voor die jongeren doen en je wilt wat voor de samenleving doen. Het is een mooie manier om goede naam op te bouwen hier in de omgeving.
Wat in Beijing kan, kan ook in Bronckhorst.
Terwijl in Beijing de Paralympics nog volop aan de gang waren, was Suzan Koop (25) druk bezig met het organiseren van een sportdag voor jongeren met en jongeren zonder een beperking. Rolstoelhockey, zitvolleybal, touwtrekken en diverse andere sporten stonden er op het programma.
Als Jong Gelre afdeling Vorden-Warnsveld organiseren we allerlei activiteiten voor jongeren vanaf 16 jaar.
We hebben een zeer populaire jaarlijkse revue, een dropping, een fietstocht, en ja, verder eigenlijk van alles. Dit soort verenigingen heb je hier in de omgeving in bijna alle dorpen wel. De laatste twee jaar loopt onze vereniging heel erg goed, zeker ook het aantal aspirant-leden van onder de 16 groeit hard. Die proberen we natuurlijk vast te houden zodat ze straks ook echt lid blijven.
Toen het verzoek via de gemeente Bronckhorst kwam of wij misschien een sportdag voor jongeren met een beperking wilden organiseren, hebben we dat samen met sportvereniging Socii Wichmond opgepakt. Het is natuurlijk heel
erg veel werk: overleggen, deelnemers werven en straks op de dag zelf kost het ook de nodige organisatie. Maar dat doen we graag. Ik heb zelf de opleiding Sport en management gevolgd dus dat past ook wel bij mijn interesse. En je wilt gewoon als vereniging iets voor de samenleving terug doen. Laten zien dat je zoiets kunt organiseren, laten zien dat je een leuke vereniging bent.
Het is de eerste keer dat we dit organiseren en daarom is de inschrijving nog wat mager. We zitten nu op 25 deelne-
mers. Jammer genoeg valt het ook net samen met een aantal kermissen hier in de buurt. Maar als het goed gaat, zullen er volgend jaar vast en zeker meer deelnemers zijn.
www.jong-gelre.nl
Natuurlijk staat alles in het teken van de Olympische spelen. Dus we beginnen met
het maken van de vlaggen. We hebben gekozen voor een gemengde sportdag, met niet alleen gehandicapten maar juist ook met mensen zonder beperking. We gaan bijvoorbeeld ook geblinddoekt fruit proeven, zodat iedereen kan ervaren hoe het is om blind te zijn. En bij het rolstoelhockey gaan ook de gezonde mensen in een rolstoel zitten. Kunnen zij ook eens ervaren hoe dat is!’
10
Paralympics Jong Gelre
bij in Vorden-Warnsveld
De laatste twee jaar loopt onze vereniging heel erg goed, zeker ook het aantal aspirant-leden van onder de 16 groeit hard.
Jongeren die eigenlijk in kleine kernen zoals hier in Casteren willen blijven wonen, zijn gedwongen om te verhuizen naar de grotere dorpen.
Starterswoningen in
je eigen dorp Jongeren, platteland en wonen
is geen gelukkige combinatie. Maar zonder jongeren bloedt een dorp leeg. Dus bedacht een groep jongeren uit het Brabantse Casteren samen met hun wethouder een oplossing. Woningbouw in eigen beheer, lef en een koopgarantieregeling bleken een hele goede combinatie, vertelt Chris Swaanen (33).‘Al was het voor de aannemer en de architect wel even wennen, zo’n groep eigenwijze jongeren die inspraak wilde over hun eigen woning. We hadden hier gelukkig een actieve wethouder die samen met de provincie afspraken gemaakt heeft over het tijdelijk afschaffen van de woningcontingenten. Dit was een kans die de wethouder heeft gegrepen. Er lag hier midden in het dorp een terrein braak waarvan de gemeente al eigenaar was. Samen met de dorpsraad en onze groep jongeren zijn we het proces ingegaan om starterswoningen te realiseren. Om de kosten in de hand te houden en niet alles naar de projectontwikkelaars te laten vloeien, hebben we de woningen in eigen beheer gebouwd, via zogenaamd collectief opdrachtgeverschap. Dat gaf ons de mogelijkheid om alles precies naar onze wens te bouwen en de kosten relatief laag te houden.
Bij aanvang hebben we de behoefte gepeild en toen kwamen we uit op ongeveer 30-35 jongeren dus hebben we plannen gemaakt voor 34 woningen. De grond hebben we in erfpacht gekregen en de woningstichting zorgt nu verder voor de verkoop van de woningen. De Koopgarantregeling zorgt er voor dat de woningen die later weer op de markt komen, nog steeds betaalbaar zijn voor starters. De winst als gevolg van de huizenprijsstijging gaat dus niet naar ons. De winst gaat via een aparte verdeelsleutel deels naar de verkoper en deels naar de koper.
En het werkt! Inmiddels zijn nu, de eerste drie jaar na de oplevering in 2005, al zes woningen verkocht die weer zijn opgevuld met nieuwe starters. Door alle publiciteit rondom dit project, heb ik het verhaal al door heel Nederland mogen vertellen. Samen met de wethouder gingen we dan overal vertellen hoe we het hadden aangepakt waar men aan moet denken etcetera. Ik had daar bijna een bijbaan aan, zo druk is het geweest. Daarom heb ik dat wel wat geminderd, ik reis niet meer overal naar toe. Ik wil hier namelijk ook gewoon nog graag wonen!’
www.bouwenineigenbeheer.nl
Het was hier in Casteren niet veel anders als elders op het platteland: woningnood onder jongeren. Het begint ermee dat de plattelandsgemeenten nauwelijks mogen bouwen vanwege de provinciale contingenten. De huizen die vrijkomen zijn veel te duur voor starters en als er dan eens een kavel vrijkomt, wordt die heel duur verkocht aan een projectontwikkelaar. Soms worden er nog wel eens premiewoningen gebouwd, maar die worden vaak na enkele jaren weer tegen woekerprijzen doorverkocht. Resultaat is dat de jongeren die eigenlijk in kleine kernen zoals hier in Casteren willen blijven wonen, gedwongen zijn om te verhuizen naar de grotere dorpen als Bladel en Eersel.
11
‘In ons dorp zijn geen winkels en alleen in de spits rijdt er een bus’, zo vertelt Karen Schenk (21) over haar dorp Barsingerhorn, een lintdorp met ongeveer 900 inwoners, een basisschool en een kroegje. ‘Op zich is dat genoeg, want als je achttien wordt, haal je hier je rijbewijs.’
Jeugd praat mee
over Niedorp Waarom profileert de bieb zich niet als eigentijds cultuurpodium?
www.jeugdraadniedorp.nl
Karen is student Human Resource Management aan de Hogeschool van Amsterdam, maar tegelijkertijd nog steeds voorzitter van de Jeugdsoos Barsingerhorn én secretaris van de Jeugdraad van de Noord-Hollandse gemeente Niedorp. ‘Het klinkt misschien
gezellig. Zoals op de jeugdsoos: ik heb een band met de kinderen en met de vrijwilligers. We hebben veel lol.
De Jeugdraad van Niedorp ontstond vijf jaar geleden op initiatief van de gemeente en de jongerenwerker. Met tien
stom, maar ik hou van het kneuteri- leden in verschillende werkgroege, van het vertrouwde van het dorp. pen willen we de belangen van de Iedereen kent iedereen, en het is erg jongeren in Niedorp behartigen. 12
We adviseren de gemeente gevraagd en ongevraagd over allerlei onderwerpen. Neem bijvoorbeeld het cultuurbeleid van Niedorp. Drie jaar terug vroeg de wethouder ons hoe de jeugd meer betrokken kon worden bij de bibliotheek. Wij hebben toen gezegd: jongeren komen niet voor de boeken. Op internet vinden ze alle boeken, tijdschriften en informatieve sites die ze nodig hebben. Wat wel waardevol kan
De biebmanager, de burgemeester en onze eigen jongerenwerker namen het tegen mekaar op in een rap-battle. Hartstikke leuk.
en verloren hun belangstelling voor de JOP. En de ‘lichting’ na hun had er geen behoefte meer aan.
Jongerenhuisvesting is ook iets waar we ons hard voor maken. De meeste jongeren willen in het dorp blijven wonen. Sommigen gaan een tijdje studeren, bijvoorbeeld in Amsterdam, maar vaak willen ze daarna weer terug, is mijn ervaring. En dat gaat bijna niet. Je kunt wat langer bij je ouders blijven wonen, maar dat is bepaald niet ideaal voor een 25-jarige. Een huis kopen lukt alleen als je samen gaat wonen en twee inkomens bij mekaar legt. We hebben hier vorig jaar een debat over georganiseerd samen met de woningcorporatie en de gemeente. Er kwamen 75 jongeren op af, een prima opkomst. We hebben daar huis-aan-huis voor geworven, een persoonlijke benadering werkt het beste. Naar aanleiding van dat debat hebben we het collectief particulier opdrachtgeverschap geïntroduceerd: als groep samen een stuk grond kopen en bebouwen met jongerenwoningen. De gemeente heeft al kavels vrijgemaakt. zijn, is een cultureel programma. Stand-up comedy, theater, creativiteit. Waarom profileert de bieb zich niet meer als eigentijds cultuurpodium?
Er ging wat tijd overheen, maar de wethouder ging wel aan de slag met het advies. In mei van dit jaar organiseerden we het Pimp-de-bieb evenement, waar de nieuwe bibliotheek gepre-
senteerd werd aan de Niedorpse jongeren. We hadden graffitiworkshops geregeld en een band zorgde voor muziek. De biebmanager, de burgemeester en onze eigen jongerenwerker namen het tegen mekaar op in een rap-battle. Hartstikke leuk. Wij hebben een hele coole burgemeester, meneer Weerwind. De graffitiwerken kregen een plek in de bieb. Het was een geslaagde middag en sinds-
dien komen veel meer jongeren naar de bibliotheek.
We hebben ook wel eens minder succesvolle activiteiten gehad, dat hoort erbij.
We gaan als JAR, als Jeugd Advies Raad, komende maanden ‘on tour’: op een bakfiets langs scholen, sportverenigingen en jeugdclubs om
Zo zijn we twee jaar bezig geweest met een Jongeren Ontmoetingsplek. Het was bedoeld voor een nogal ‘aanwezige’ groep jongeren. Maar zo’n JOP kost tijd en dat was funest. Die jongeren werden ouder
contact te leggen en te peilen wat kinderen en jongeren in de kernen van Niedorp nou eigenlijk willen. Er wordt in 2009 nieuw jeugdbeleid gemaakt, dus daar willen we zeker ons stempel op drukken!’ 13
Het begon eigenlijk als grap. Voor zijn afstudeerscriptie bij zijn studie aan de HAS in Den Bosch moest Frank Smits (25) een product kiezen waarvoor hij marketingonderzoek moest doen. Kamelenmelk, dat leek hem wel geinig. Toen de scriptie geschreven was, bedacht hij dat hij het dan ook wel eens wilde proberen: het melken van kamelen en het afzetten van de melk. ‘Het grasveldje naast mijn studentenflat, dat zou mooi zijn, en de gemeente vond het goed. Vervolgens moest ik kamelen kopen, en dat was minder eenvoudig. Daar ben ik een half jaar mee bezig geweest. Maar toen had ik drie dromedarissen, of eenbultige kamelen zoals ik ze noem, van de Canarische Eilanden in mijn weitje staan.
Over kamelenmelk is trouwens veel meer bekend dan over bijvoorbeeld paardenmelk. In de Emiraten zijn grote bedrijven waar ze wel een paar honderd kamelen melken. Het ligt daar gewoon in de supermarkt,
en iedereen weet hoe gezond het is. Het is geschikt voor mensen met koemelkeiwitallergie, en vooral ook heel goed voor diabetespatiënten; die hoeven veel minder insuline te spuiten als ze kamelenmelk drinken. Uit mijn onderzoek indertijd kwam dan ook dat de verkoop het beste via islamitische supermarkten zou kunnen. Ten eerste hanteren die een lagere marge dan bijvoorbeeld natuurvoedingswinkels, en ten tweede kennen veel klanten de voordelen van kamelenmelk al.
Nu ben ik de eerste kamelenmelker in Europa! Het is mooi hoor, maar wel ongelooflijk druk. Inmiddels heb ik 37 dieren, en nummer 38
is onderweg, er kan er eentje elk moment kalven. Dat is het laatste kalfje uit de rij, dus we zijn nu volop aan het melken. De melk verpakken we in halve literflesjes en die worden ingevroren verkocht.
Ik kom overigens helemaal niet uit een boerenfamilie, maar ik ben wel altijd veel op de boerderij geweest. Koeienboer wilde ik eigenlijk worden, daarom ging ik ook eerst naar de MAS en toen naar de HAS. Uiteindelijk is het verschil niet zo groot hoor, kamelen of koeien melken. Behalve dan dat je voor koeien quotum moet kopen, dat maakt het duurder. Maar anderzijds zijn kamelen zelf ook duur, je betaalt toch al gauw 7500 euro per dier.
Na dat grasveldje in Den Bosch ben ik hier naar een stal in Cromvoirt verhuisd, maar dat is helaas tijdelijk. Het liefst zou ik een locatie vinden waar we het melken kunnen combineren met toerisme. Een pannenkoekhuis erbij, een zorgboerderij en dan ritjes aanbieden op de dromedaris. De dieren staan namelijk anderhalf jaar droog, dan geven ze geen melk maar vreten natuurlijk wel gewoon door. Als je dan op die manier toch geld mee zou kunnen verdienen, wordt het financieel allemaal wat interessanter. Zie je het al voor je, op een dromedaris door de Drunense duinen? Prachtig toch?’
Zie je het al voor je, op een dromedaris door de Drunense duinen? Prachtig toch?’
Bobbels
www.kamelenmelk.nl
in een Brabantse 14
wei
Cirelle Pluijlaar heeft eigenlijk overal een mening over. En die uit ze ook maar al te graag. Dus toen Cirelle op school hoorde dat de provincie graag van jongeren wilde weten wat ze van de nieuwe jongerenwebsite vonden, twijfelde ze niet.
Door de site zijn steeds meer jongeren in de politiek geïnteresseerd geraakt en doen ze nu mee aan de denktank.
Schrijven
over graffiti, festivals en politiek Eenmaal op het provinciehuis werd ze al vrij snel gevraagd of ze dan ook zelf mee wilde werken aan deze Zeeland-website voor jongeren. Inmiddels heeft de 18-jarige
Aanleiding voor de website en het persbureau is de jongerendenktank van de provincie. Daar kunnen Zeeuwse jongeren vanaf 12 jaar meepraten over allerlei onder-
Jongeren vinden het echt niet boeiend als een politicus in zogenaamde jonge-
rentaal komt uitleggen hoe belangrijk de politiek is. Maar als ze met elkaar politiek bezig kunnen zijn, en op die manier ook de echte politiek kunnen beïnvloeden, dan gaat het leven. Neem nu de discussie waar je veel over hoort, dat ze boetes willen gaan geven aan graffitimakers. Wij gaan dan dus met de graffitimakers praten om te horen wat zij daar nu eigenlijk van vinden. Dat spreekt jongeren aan, dan breng je de politiek en de jongeren pas echt dichter bij elkaar.
Ik laat mijn mening graag horen en ik vind het ontzettend leuk om te schrijven. Ik ben graag onder de mensen en tijdens het interviewen probeer ik er achter te komen hoe iemand echt in elkaar zit. Als ik een verslag
schrijf van een festival, ga ik niet opsommen wie er allemaal waren, maar probeer ik de organisatie te interviewen over bijvoorbeeld bedoeling van het festival en de achtergronden er van.
Volgens mij hebben ze in andere provincies nog niet dit soort jongerenpersbureaus. Zelf studeer ik nu sinds kort in Den Bosch en ik blijf zeker nog voor het persbureau schrijven, maar eerlijk gezegd denk ik er ook wel eens aan om de jongeren hier te helpen om iets dergelijks op te zetten. Ik heb daar alleen nu nog geen tijd voor, maar het zou natuurlijk wel heel erg leuk zijn als ook andere provincies zoiets zouden hebben.’
www.jouwzeeland.nl
haar eigen column op de site en maakt ze allerlei interviews en reportages. ‘We bereiken op deze manier veel jongeren die mee willen denken over wat er in de provincie anders moet of beter kan. En ik schrijf natuurlijk ook van alles over het uitgaansleven en de festivals. En tot mijn grote verrassing kreeg ik er zelfs geld voor.’
werpen die in de provincie spelen. Dat loopt de laatste maanden erg goed en het jongerenpersbureau is daar volgens mij wel belangrijk in. Door de site zijn steeds meer jongeren in de politiek geïnteresseerd geraakt en doen ze nu mee aan de denktank. Op deze manier betrekken we juist ook de jongeren die niet in de steden wonen bij de politiek van Zeeland. Dat heeft de provincie trouwens ook goed geregeld: telkens als er iets speelt op het provinciehuis of als er een denktank is, regelt de provincie gratis vervoer naar Middelburg. Het vervoer van de dorpen naar de stad kan dus voor jongeren geen probleem meer zijn.
15
Waar vroeger het jongvee melk dronk,
krijgen nu baby’s de fles en drinken peuters netjes hun bekertjes leeg. Voor Carolien van der Avoird (22) is Kinderdagverblijf Madelief in Delfstrahuizen (bij Lemmer) een droom die werkelijkheid geworden is. Zij begon in 2007 een kinderdagverblijf en buitenschoolse opvang in de jongveestal van haar broer, op de boerderij waar ze zelf is opgegroeid. ‘Ik ben gek op kinderen, maar toen ik na mijn opleiding tot kinderleidster (SPW 3) een jaar in Heerenveen werkte, vond ik het vreselijk dat er zo weinig buitenruimte was.
Toen zag ik dat er een Dus daar gingen we, mijn open dag was op een broer en ik, met ons onderagrarisch kinderdagverblijf, nemingsplan naar de bank. en daar ben ik met mijn Daarbij hebben we trouwens veel schoonzus gaan kijken. Dat hulp gekregen van de VAK, de
vonden we ook wel wat voor ons. Dat betekende dus dat we een stal op hun boerderij zouden moeten verbouwen. Mijn broer en schoonzus zijn echte ondernemers, en mijn broer zei: "We proberen het gewoon, en als het geen succes wordt, dan gebruiken we die ruimte wel weer ergens anders voor." Ook mijn vriend stond er pal achter, dus we zijn het avontuur aangegaan.
Vereniging Agrarische Kinderdagverblijven. We hadden die hulp vooral ook nodig bij de gemeente, want die zagen het eerst helemaal niet zitten. Pas toen we samen met het hoofd van de VAK langsgingen, wilden ze erin meegaan. De agrarische bestemming moest worden aangepast, dat gaat via de provincie en daar kunnen mensen dan weer bezwaar tegen maken. Tot onze verbazing deed een van de buren dat ook, die was bang voor overlast van geluid en verkeer. Maar hij zat veel te ver weg en zijn bezwaar is van tafel geveegd, maar ja, je bent wel zo weer acht weken verder, en wij wilden graag open. Maar met veel hulp en steun van familie en vrienden hebben we het toch allemaal gered.
Baby’s, peuters en
Ze hebben allemaal laarsjes hier, en we vertellen van tevoren dat we ze niet schoon afleveren.
www.kinderdagverblijfmadelief.nl
geiten 16
bij Madelief
Er was ook nog gedoe met de vergunning voor de parkeerplaats, soms moesten we drie, vier keer op een dag op en neer naar het gemeentehuis om de tekening weer iets aan te passen. We
hebben ons wel eens afgevraagd waar we aan begonnen waren, maar achteraf gezien is het het zeker waard geweest. Nu huur ik de ruimte van mijn broer, en heb als eenmanszaak de leidsters in dienst. Maar eigenlijk run ik het samen met mijn schoonzus, die nu ook een versnelde opleiding tot leidster volgt. Het is wel bijzonder om als werkgeefster de jongste te zijn, maar ik merk er eigenlijk niet zo heel veel van. Het is een jong team, en het gaat allemaal heel gemoedelijk.
We hadden tevoren natuurlijk enquêtes gehouden in de dorpen hier in de buurt om de belangstelling te peilen, en er waren meteen mensen die vroegen wanneer we open gingen. Nu, na een jaar, hebben we een bezetting van 70%, dat is meer dan we hadden durven hopen, met vooral kinderen uit de dorpen. Bij onze open dag komen er trouwens niet alleen ouders kijken, ook leidsters. Die vinden het zo leuk dat ik niet hoef te adverteren, ze komen allemaal via open sollicitaties binnen.
Er zijn nog wel eens kinderen die de eerste dag in mooie kleren komen, maar daar komen de ouders snel genoeg van terug. Ze heb-
ben allemaal laarsjes hier, en we vertellen van tevoren dat we ze niet schoon afleveren. Ouders geven oud brood mee, zodat we dat aan onze geitjes, kippen en konijnen kunnen voeren. We gaan in ieder geval elke dag even naar de beesten toe, en als het even kan zijn we bijna de hele dag buiten. En de schoolkinderen die tussen de middag en na school komen, kunnen hier ook heerlijk buiten spelen. Dan gaan we vliegeren in het weiland, of naar het Tjeukemeer hier vlakbij.
Als dit niet door was gegaan, had ik wel een andere manier gezocht om iets te beginnen. Maar op mijn leeftijd is het natuurlijk onmogelijk om een lening te krijgen. Dus het is echt super dat het gelukt is, ik heb echt mijn droombaan!’ [680 woorden]
17
Een gezond bedrijf in een mooi landschap,
mét koeien in de wei, en dat dan ook laten zien, dat is eigenlijk in een notendop het concept achter Boer Bert. ‘We zijn een echt familiebedrijf’, vertelt Jaco de Groot (22) die in vennootschap met zijn vader (Boer Bert) en moeder het biologische melkveebedrijf in Kamerik runt. ‘Sinds ik na mijn agrarische opleiding in het bedrijf ben gestapt, hebben we meer tijd voor het verbreden en uitbreiden van het bedrijf, en kan mijn vader actief blijven met het bestuurswerk. Dat netwerk van hem is heel handig bij het verhuren van onze vergaderhooiberg. Hoeft hij het erf niet meer af. Mijn moeder doet de boekingen van de appartementen en hooiberghutten, en mijn zus maakt de website. ‘
Het begon ooit met agrarisch natuurbeheer, de verbreding. En inmiddels doen we van alles. We ontvangen schoolklassen op de boerderij, afgelopen voorjaar wel 28, omdat er een paar andere adressen wegvielen. Dat was wel
erg veel, maar mijn vader en ik vinden het allebei ontzettend leuk. Dat is natuurlijk mooi te combineren met de vergaderhooiberg. Dat was vroeger echt een hooiberg; de hooibergroeden, waar vroeger het dak mee werd opgeheven, staan er nog. Nu zitten er twee verdiepingen in waar we mensen kunnen ontvangen. Die schoolklassen dus, of groepen die op een mooie plek willen vergaderen.
Maar vrienden van mijn ouders gebruiken de hooiberg een aantal dagen in de week ook voor ouderenzorg. Ze wilden graag een zorgboerderij beginnen, maar hadden zelf geen boerderij. Zij huren het gewoon, en zo hebben wij er geen omkijken naar. De ouderen lopen rond, vegen het voer aan,
doen kleine klusjes of zitten gewoon lekker op een bankje en maken een praatje. Meer met mijn vader dan met mij hoor, want als ik de gang heb werk ik liever door.
En dan hebben we nog recreanten op het bedrijf. Voor mijn opleiding moest ik een opdracht over verbreding doen, en toen heb ik een plan gemaakt om appartementen in het achterhuis te maken. Toen het plan klaar was vond mijn moeder dat we het dan ook maar moesten uitvoeren, want de boerderij moest toch opgeknapt worden. En dan hebben we nog twee hooiberghutten, een soort trekkershutten in de vorm van een hooiberg, voor vier personen. Loopt ook goed.
Nu zijn we trouwens wel klaar met de verbreding hoor. Als we nu nog iets veranderen, dan is het bij de koeien. We hebben nu 90 melkkoeien, en we zouden er nog wel wat bij willen. Maar het is lastig om aan grond te komen die dichtbij genoeg is om twee keer per dag met de koeien naar de melkstal te lopen. In de biologische landbouw moeten de koeien namelijk verplicht buiten lopen, en daar staan wij volledig achter. We hebben nu plannen om een mobiele melkstal te kopen: een kar waarin je twaalf koeien tegelijk kunt melken, met een hele melkinstallatie en een gekoelde tank. Dan geeft het niet als de koeien een paar kilometer verderop staan, dan rijden we er met de tractor gewoon naar toe.
We doen al aardig wat met natuurorganisaties. We nemen maaisel af en verwerken dat tot stro, en we gebruiken beheergronden voor vleesvee. Je ziet eigenlijk nooit melkvee in natuurgebieden, omdat je ze daar niet kan melken. Maar als we straks zo’n mobiele melkstal hebben, dan opent dat allerlei interessante mogelijkheden. Nu nog eens kijken of de natuurbeheerders er wat voor voelen. Zo ben je als boer onderdeel van het landschap!’
Koeien en gasten gaan prima
www.boerbert.nl
samen
De ouderen lopen rond, vegen het voer aan, doen kleine klusjes of zitten gewoon lekker op een bankje en maken een praatje. 18
Intercultureel
scouten Ze is het toonbeeld van internationaal scouten.
Behalve de wekelijkse opkomsten, organiseert Jarmila (26) ook twee keer per jaar een weekendkamp en in de zomer nog eens het zomerkamp. En dan zit ze ook nog in de werkgroep intercultureel van de Scouting Regio Drenthe. ‘Tien procent van de kinderen bij de scouting komt oorspronkelijk uit een ander land. Dat is interessant, maar voor de leiding wel nog eens lastig. Daar proberen wij ze in te ondersteunen. Onze werkgroep intercultureel bestaat uit zes mensen. We komen elke drie maanden bij elkaar om te kijken wat we kunnen en willen doen. Dit jaar hebben we er voor gekozen om een boek te
maken met verschillende spelletjes die je op de scouting kunt doen. De spelletjes komen overal vandaan dus het wordt een echt internationaal spelletjesboek. Dat is vooral erg leuk om te maken omdat de scouting in andere landen nu eenmaal vaak ander dingen doet en het is leuk om daar van te leren. Het wordt dus een soort ideeënboek voor de scoutingleiding. Daarnaast organiseren we als werkgroep Intercultureel een keer per jaar een dag voor kinderen van de asielzoekerscentra. Dan hebben die kinderen gewoon een hele leuke dag. Het afgelopen jaar waren er ongeveer dertig kinderen die mee deden. De jaren
hiervoor bleven sommige van die kinderen na zo’n dag nog wel eens bij de scouting, maar nu zijn veel van de asielzoekerscentra gesloten en de centra die nog open zijn, zijn te ver weg van onze locaties. Het is dus voor die kinderen niet meer te doen om naar scouting te gaan. En dat is wel jammer. Verder proberen we de leiding van scouting groepen te begeleiden bij interculturele problemen. Zij ervaren nog wel een gedragsproblemen of taalproblemen in de groepen en wij proberen dan daarin te helpen. Dat doen we door met die leiding te overleggen, maar ook met de ouders van die kinderen. Wat zijn hun gewoonten, hun achtergron-
www.scouting.nl > Scouting in de maatschappij > Intercultureel
Toen Jarmila Selongova nog in Tsjechië woonde, was ze al sinds haar achtste bij de scouting. Toen ze op haar 19e naar Engeland ging, bleef ze actief. En de afgelopen jaren is ze nog steeds vrijwilligster bij de scouting in Drenthe.
Tien procent van de kinderen bij de scouting komt oorspronkelijk uit een ander land. Dat is interessant, maar voor de leiding wel nog eens lastig. Daar proberen wij ze in te ondersteunen.
den etcetera en zo proberen we te helpen om de eventuele problemen in de groepen op te lossen. Dit onderwerp wordt waarschijnlijk volgend jaar het thema voor de werkgroep. Afgelopen jaar hebben we een enquête gehouden bij de leiding van scoutinggroepen en de uitkomsten daarvan gebruiken we om de leiding beter voor te bereiden op het omgaan met verschillende culturen.’
19
Alsof je binnenin een krat Grolsch zit, zo ziet Tok (’t hok) eruit van een groep van twaalf jongens en vier meiden uit IJzerlo, een buurtschap bij Aalten. Mark Hoftiezer en Jochem Tolboom (beiden 21 en beiden student bedrijfskunde aan de HAS in Dronten) brengen heel wat uren door in hun hok op de boerderij van Jochems ouders. Om een beetje te leuteren, bier (of cola) te drinken voor het uitgaan, of om plannen te maken. Voor ‘Knokken met Hokken’ bijvoorbeeld, een zeskamp met allerlei hokken uit Aalten en omgeving die ze afgelopen voorjaar organiseerden. Dus ze komen hun hok ook wel eens uit!
In je hok, uit je hok! Jochem: ‘Het begon eigenlijk al toen we nog op de basisschool zaten. Mijn vijf jaar oudewww.plattelandsjongeren.nl > LOLZ > Agenda
re broer ging altijd naar een hok bij een vriend van hem, en dat wilden wij ook wel. Mijn ouders vonden het goed, konden ze ons meteen een beetje in de gaten houden. De eerste jaren mochten we nog geen alcohol drinken, pas toen we 15, 16 waren mochten we aan het bier. Nog steeds met mate hoor. Het is een klein buurtschap hier, iedereen weet alles van elkaar, dus mijn ouders waren daar heel duidelijk in: als jullie gekke dingen doen, gaat het hok op slot. Inmiddels zijn we zo oud dat we ons gang mogen gaan.’
‘We zitten hier meestal op woensdagavond, op zaterdagavond voor het uitgaan en dan zondagmiddag om over de vorige 20
avond na te praten en Studio Sport te kijken’, vertelt Mark. ‘We zitten hier niet alleen te zuipen en te leuteren hoor’, vult Jochem aan. ‘We hebben ook wel eens een goed gesprek over serieuze onderwerpen. Als iemand thuis problemen heeft ofzo, kunnen we het daar ook over hebben.’ ‘En dan daarna alsnog bier drinken en leuteren natuurlijk’, lacht Mark. ‘Problemen met de horeca hebben we hier niet. De hokken zijn hier kleinschalig, en we gaan om een uur of 11 gewoon naar de kroeg of de disco. Die klachten van de horeca heb je meer in het noorden, waar ze soms twee units tegen elkaar aanzetten, met veertig, vijftig man erin, en dan de hele avond doorfeesten. Maar dat heeft de horeca ook een beetje aan zichzelf te danken, want er is daar vaak heel weinig te doen voor de jongeren.
Hier is een tienerdisco, en daarna een disco voor 16+, dus dan kweek je toch je eigen publiek.’
‘Voor mij is Tok wel een van de redenen om me thuis te blijven voelen op het platteland’, vindt Mark. ‘Ik heb hier mijn vrienden, mijn sport, ik werk zaterdags bij een boer, dus ik wil hier wel blijven als ik klaar ben met mijn studie.’ ‘Het is ook niet zo dat we ons in ons hok terugtrekken en niks met de buitenwereld te maken willen hebben’, verzekert Jochem. ‘Als er lokale feesten in de buurtschappen zijn, gaan we daar met zijn allen heen, en helpen we mee. En met oud en nieuw nodigen we alle ouders en omwonenden uit voor carbidschieten en een barbecue. Ja, en dan is er natuurlijk nog Knokken met Hokken.’
‘Met de Plattelandsjongerengroep in Aalten’, vertelt Mark, ‘leek het ons leuk om eens iets voor al die hokken te organiseren. Dus zijn we met vijf jongens alle hokken in en rond Aalten langsgeweest, een stuk of twintig, om te vragen of ze Tweede Pinksterdag mee wilden doen aan een zeskamp: stormbaan, reuzenvoetbal, big-bag-estafette, dat soort dingen. Uiteindelijk deden er zes mee, viel een beetje tegen, maar dat mocht de pret niet drukken. En na afloop was iedereen zo enthousiast, dat heeft heel Aalten nu wel gehoord. Dus we verwachten volgens jaar zeker meer teams, want we gaan het in elk geval weer doen. We zien nog regelmatig de winnaars met hun T-shirt "Hok of the Year" rondlopen, dus dat zegt toch wel wat!’
Voor mij is Tok wel een van de redenen om me thuis te blijven voelen op het platteland.
21
Kansrijk
vissen in Lelystad
Dat is echt mooi, om die
kinderen net zo enthousiast te
krijgen als ik zelf ben!
‘Twintig jaar geleden was het hier nog een kale bietenakker. Mijn ouders komen allebei uit het onderwijs, en zijn in 1990 een kleine educatieboerderij begonnen. In de loop van de jaren zijn ze steeds verder uitgebreid. Zorg werd een steeds belangrijkere tak en nu ontvangen ze scholen en kinderfeestjes, maar daarnaast ook veertig kinderen met autisme die hier elke week een programma krijgen met paardrijden, dieren verzorgen en nu dus ook vissen. Ik begeleid ze dan, en daarmee leren ze geduld te hebben en samen te werken.
www.forellenvisvijversdehuif.nl
Maar de meeste van mijn klanten zijn gewone vissers. De visstand wordt steeds minder. Hier weten ze tenminste zeker dat er wat te vangen valt, en ze kunnen altijd een bakje koffie halen. Ze betalen een bepaald bedrag per halve dag, bijvoorbeeld bij deze vijver 12 euro, en daarvoor gooi ik dan vier forellen in het water die ze er weer mogen proberen uit te vissen. De een vangt er wat meer, de ander wat minder en wat je vangt, mag je houden. Die vissen haal ik bij kwekerijen uit Duitsland of Denemarken, er komt eens per week een vrachtwagen met 400 kilo levende vis in grote voorraadbakken. Aan het begin van mijn studie heb ik vijf weken stage gelopen op een groot bedrijf met forellenvisvijvers en horeca, en nu heb ik ze zelf! Ik denk dat ik er op termijn wel helemaal van zou kunnen leven, maar ik heb er nu nog 22
‘Ik was altijd al helemaal gek van vissen’
vertelt Tom Bremer (23) op het terras naast zijn visvijvers in Lelystad. ‘Dus toen ik tijdens mijn studie plattelandsvernieuwing in Dronten ging nadenken over wat ik nou eigenlijk wilde, leek het me geweldig om daar mijn geld mee te kunnen verdienen.’ Dat lukt inmiddels heel aardig: op educatieve zorgboerderij ‘de Huif’ van zijn ouders heeft Tom vier visvijvers gegraven waar mensen een ochtend of middag komen vissen.
een baan als adviseur naast, en dat bevalt me eigenlijk wel goed. Ik vind het echt geweldig. Ik was eerst van plan het kleinschalig aan te pakken, we zijn in 2004 begonnen met twee wat kleinere vijvers te graven. Maar daar kwam er al gauw eentje bij en inmiddels zijn
het er vier, waarvan een hele grote. Het leuke is naast het vissen ook het werken met mensen. Er komen hier volwassenen, maar ook veel kinderpartijtjes. Ik heb vaste klanten die wel drie, vier keer in de week langs de vijver zitten. Je ziet ook mensen uit alle culturen: Ne-
derlanders, maar ook Surinamers, die houden van vissen, maar vooral ook erg van verse vis. Opvallend veel Italianen ook. Bij kinderpartijtjes of bedrijfsuitjes geef ik ook echt les. Dat is echt mooi, om die kinderen net zo enthousiast te krijgen als ik zelf ben!’
'Ik moet wel het jongerengeluid laten horen!' Ze zou hard hebben moeten lachen, als je haar vier jaar geleden had gevraagd of ze de politiek in wilde. Nu is Rachel Blok-Elenbaas (23) het jongste Statenlid in Zeeland voor de ChristenUnie. Leefbaarheid op het platteland, mobiliteit en economie zijn de onderwerpen waar ze zich mee bezig houdt. 'Hoe meer ik er in kom, hoe beter het gaat. Maar een paar vrienden en vriendinnen zullen me waarschuwen als ik onbegrijpelijke taal ga uitslaan.' 'In mijn communicatieopleiding hadden we een vak overheidscommunicatie.
Ik ben de jongste in de Provinciale Staten. Ik moet me dus wel voort-
Daarvoor interviewde ik onder andere de fractievoorzitter van de ChristenUnie. Toen hij een tijdje later een fractiemedewerker zocht, vroeg hij of ik dat niet wilde doen. Hartstikke leuk zo’n bijbaantje voor een of twee dagen in de week. Maar bij de Statenverkiezingen zochten ze iemand die op de lijst wilde. Ach, je bent onverkiesbaar, zeiden ze aanvankelijk maar uiteindelijk ben ik toch op plaats vier beland. We haalden drie zetels, maar omdat we in het college kwamen, schoof onze voorzitter op, en werd ik opeens Statenlid.
durend bewijzen, maar daar staat tegenover dat de anderen ook wel iets coulanter zijn: ze snappen dat ik nog veel moet leren. Ik denk overigens dat mijn inwerktijd er wel zo’n beetje op zit en ze mij na anderhalf jaar inmiddels als een gewoon Statenlid benaderen.
Het bevalt me heel erg goed. Je leert het politieke spel, je leert met politici om te gaan, en je komt op plaatsen waar je normaal gesproken niet komt. Ik ga bijvoorbeeld zo vaak mogelijk naar het jongerenplatform omdat ik heel graag hoor hoe de jongeren over
zaken denken die in de provincie spelen. Het is voor mij al met al dus een heel erg goede ervaring. Andere Statenleden werken normaal gesproken naast hun lidmaatschap, maar ik studeerde nog toen ik de fractie in kwam, en het is voor werkgevers niet erg aantrekkelijk om een Statenlid aan te nemen. Je hebt dan namelijk het recht om een aantal dagen er niet te zijn voor je politieke werk. Maar goed, mijn vak oppakken doe ik later wel weer.
Ik woon in de zak van Zuid-Beveland in een klein dorp, echt het platteland dus. Leefbaarheid van het platteland is
een belangrijk provinciaal thema. Hoe houd je de voorzieningen op peil, hoe houd je de jongeren en de ouderen in de dorpen hoe zorg je dat er genoeg werk is op het platteland? Onze denkrichting daarbij zijn de drie o’s: overheid, onderwijs en organisatie. Wij denken dat de overheid er voor moet zorgen dat onderwijs en organisaties zoals bedrijven goed met elkaar kunnen samenwerken en moeten afstemmen waar welke behoefte aan is. Zodat het onderwijs de juiste mensen opleidt, en de organisaties samen met het onderwijs zorgen voor een goede aansluiting op de arbeidsmarkt.'
Jongste
Statenlid
van Zeeland zeeland.christenunie.nl/page/8570
Hoe houd je de voorzieningen op peil, hoe houd je de jongeren en de ouderen in de dorpen hoe zorg je dat er genoeg werk is op het platteland? 23
Dromen op het platteland? Doen! Colofon Oktober 2008
Tekst > Marjel Neefjes en Petra van de Kop [Communicatiebureau de Lynx], Geert van Duinhoven, Kitty van den Hoek [MOVISIE], Martine van Meekeren [CLM] Fotografie > Rita van Biesbergen | Mugmedia Vormgeving > Miek Saaltink | Grafisch Atelier Wageningen Druk > Drukkerij Modern | Bennekom
Netwerk Platteland: bindt, doet prikkelt en verrijkt Het Netwerk Platteland is een nationaal netwerk van en voor mensen en organisaties die zich inzetten voor een sterk en aantrekkelijk platteland. We brengen organisaties met elkaar en met overheden in contact en bieden ze de gelegenheid van elkaar te leren. Daarnaast signaleren we nieuwe en kansrijke initiatieven voor landbouw en dorpsontwikkeling, voor natuur en sociale samenhang, voor leefbaarheid en zeggenschap. En we stimuleren gebiedscommissies in hun werk voor het landelijk gebied. T 033-4326090 | E
[email protected] | W www.netwerkplatteland.nl
Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland.
