Doelmatig investeren afvalwaterketen regio Amstel, Gooi en Vecht

! !! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

Doelmatig investeren afvalwaterketen regio Amstel, Gooi en Vecht

!

- Resultaten workshop 19 september 2013 -

!

WELL DRA

!

! !

!

Doelmatig investeren afvalwaterketen regio Amstel, Gooi en Vecht - Resultaten workshop 19 september 2013 !

Hans van der Eem (Welldra)

november 2013 BOWA-DI (GAGV) ©2013 Welldra!

WELL DRA

Inhoudsopgave1! DOELMATIG!INVESTEREN!.......................................................................................................!4! 2! DE!BENCHMARK!RIOLERINGSZORG!OVER!2012!.....................................................................!5! 2.1! Vergelijken!van!investeringsgegevens!.................................................................................!5! 2.2! Investeringsvolume!.............................................................................................................!6! 2.3! Investeringen!per!gemeente!...............................................................................................!7! 2.4! Financieren!van!investeringen!.............................................................................................!8! 2.5! Conclusies!............................................................................................................................!9! 3! MOGELIJKHEDEN!DOELMATIG!INVESTEREN!........................................................................!11! 3.1! Kosten!verminderen!(Erik!Warns)!.....................................................................................!11! 3.2! Verbeterplannen!(Kees!Spaans)!........................................................................................!11! 3.3! Afstemmen!in!de!openbare!ruimte!(Bert!Kiewiet)!............................................................!12! 4! TIPS! !..................................................................................................................................!13! 5! CONCLUSIES!EN!VERVOLG!....................................................................................................!15! BIJLAGEN! 16! Presentatie)Ron)Kaptijn)(benchmark)!.........................................................................................!16! Presentatie)Erik)Warns)(kosten)verminderen)!.............................................................................!16! Presentatie)Bert)Kiewiet)(investeringsplannen)!..........................................................................!16! Presentatie)Kees)Spaans)(verbeterplannen)rioolgemalen)!.........................................................!16! !

(BOWA-DI) Doelmatig investeren regio AGV.docx

-3-

1

-Doelmatig-investeren-

Het!bestuurlijk!overleg!water!in!de!regio!Amstel,!Gooi!en!Vecht!(BOWA)!heeft!een!programma! vastgesteld!om!invulling!te!geven!aan!de!afspraken!over!de!waterketen!in!het!Bestuursakkoord! Water!uit!2011.!Een!van!de!thema’s!in!het!programma!richt!zich!op!de!investerings_ programmering.!In!de!regio!worden,!net!als!in!de!rest!van!Nederland,!de!kosten!voor!het! rioleringsbeheer!voor!55%!bepaald!door!investeringsgebonden!kosten!in!de!vorm!van!rente,! afschrijving!en!directe!afboekingen.!Dit!aandeel!zal!bij!vervanging!van!de!riolering!nog!verder! stijgen.!Om!de!besparingsdoelstellingen!uit!het!Bestuursakkoord!te!kunnen!realiseren!is!een! kritische!beschouwing!van!voorgenomen!investeringen!gepland.!! ! Om!het!thema!concreet!invulling!te!geven!is!op!19!september!2013!in!Maarsen!een!workshop! georganiseerd!met!vertegenwoordigers!van!de!18!gemeenten.!Waternet!was!aanwezig!als! zuiverings_!en!systeembeheerder!voor!de!regio!en!als!rioleringsbeheerder!voor!de!gemeente! Amsterdam.!De!workshop!kende!een!algemeen!deel!en!twee!parallelle!sessies.! ! In!het!algemene!deel!heeft!Ron!Kaptijn!van!de!gemeente!Diemen!de!voorlopige!cijfers!van!de! Rioleringsbenchmark!over!2012!gepresenteerd!met!een!focus!op!investeringsgegevens1.! Vervolgens!heeft!Erik!Warns!van!de!gemeente!Beverwijk!met!een!frisse!blik!van!buiten! aangegeven!hoe!binnen!zijn!gemeente!met!het!onderwerp!doelmatig!investeren!wordt! omgegaan.! ! De!twee!parallelsessies!gingen!in!op!vervangings_!en!verbeterinvesteringen.!Bert!Kiewiet!van! de!gemeente!Wijdemeren!heeft!een!inleiding!verzorgd!over!vervangingsstrategie!en!Kees! Spaans!van!de!gemeente!Amstelveen!over!verbeteringen.!Marijke!Jaarsma!(waterschap!Vallei! en!Veluwe)!en!Erik!Warns!hebben!als!kenniscoaches!de!sessies!begeleid.! ! De!presentaties!van!de!verschillende!inleiders!zijn!als!bijlage!in!dit!rapport!opgenomen.! ! Dit!rapport!legt!de!bevindingen!van!de!workshop!vast.!Eerst!worden!enkele!gegevens!uit!de! benchmark!rioleringszorg!gepresenteerd,!waarna!de!bevindingen!uit!de!verschillende!sessies! worden!samengevat.!Het!rapport!sluit!af!met!tips!en!aanbevelingen!voor!een!vervolgaanpak.! ! Hans!van!der!Eem!van!bureau!Welldra!is!gevraagd!de!workshop!te!begeleiden,!te!rapporteren! en!een!advies!uit!te!brengen!voor!een!mogelijk!vervolg.! ! ! ) )

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 1

!De!presentatie!is!samen!met!Waternet!voorbereid!


-4-

2

De-benchmark-rioleringszorg-over-2012-

De!benchmark!rioleringszorg!over!2012!was!tijdens!de!workshop!nog!niet!gereed.!Wel!waren! de!onderliggende!gegevens!beschikbaar2.!Op!basis!van!deze!gegevens!zijn!analyses!voor!de! regio!gemaakt.!! ! In!dit!hoofdstuk!wordt!eerst!ingegaan!op!het!verglijkbaar!maken!van!gegevens!over! investeringen!en!kapitaalkosten,!waarna!de!omvang!van!de!investeringen!en!de!verschillen! tussen!de!gemeenten!worden!toegelicht.! ! ! 2.1 Vergelijken-van-investeringsgegevens! Om!investeringsgegevens!onderling!te!kunnen!vergelijken!is!een!vergelijkingsmaatstaf!nodig.! Hiervoor!waren!de!kosten!per!woning!en!kosten!per!meter!vrijvervalbuis!beschikbaar.! Gemeenten!die!veel!mechanische!riolering!of!IBA_systemen!in!het!buitengebied!hebben,! maken!daarvoor!veel!kosten,!die!aan!een!relatief!beperkte!lengte!vrijvervalbuis!worden! toegerekend.!Dit!kan!een!oorzaak!zijn!van!hoge!kosten!per!meter!buis.!Een!zorgvuldige! interpretatie!van!de!getoonde!beelden!blijft!daarom!nodig.!! ! ! Voor!de!kostenanalyses!waren!de!voorlopige!benchmarkgegevens! ! beschikbaar!per!meter!vrijverval!buis!en!per!woning.!Een! ! zorgvuldige!interpretatie!van!de!analyses!is!nodig!voor!gemeenten! ! die!veel!mechanische!riolering!of!IBA_systemen!in!het!buitengebied! ! hebben.!Zij!maken!daarvoor!veel!kosten!die!aan!een!relatief! ! beperkte!lengte!vrijvervalbuis!worden!toegerekend.!Dit!kan!een! ! oorzaak!zijn!voor!hoge!kosten!per!meter!buis.! ! ! ! Figuur!1!laat!zien!welke!gemeenten!relatief!veel!voorzieningen!in!het!buitengebied!hebben.!De! gegevens!van!de!gemeente!Amsterdam!dienen!in!deze!figuur!met!een!factor!10!te!worden! vermenigvuldigd.! ! ! !

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2

!De!gemeente!Ouder!Amstel!heeft!niet!meegedaan!aan!de!benchmark,!waardoor!er!voor!deze!gemeente!geen! gegevens!beschikbaar!waren.!De!gemeente!Eemnes!maakt!voor!wat!betreft!de!benchmark!onderdeel!uit!van!de! regio!Vallei!en!Eem,!waardoor!niet!tijdig!beschikt!kon!worden!over!de!benchmarkgegevens!van!de!gemeente.!


-5-

Totale'lengte'vrijverval'vs'mechanische'riolering'' (Amsterdam'x'10)'

500$

Vrij$verval$

450$

mechanisch$+$aantal$pompunits$

400$ 350$ 300$

425$

250$

1162$

200$

1209$

150$ 100$

387$

588$

390$

50$

44,4$

45$

30$

19$

88$

0$

156$

126$

71$

12$

$

em er en $

W ee sp

W ijd

rn $

$ ec ht

oo Ui th

el $

se $V

SH

ch t

rd en $

de rFA m st

de n$

Ou

Na a

ui M

re n$ La

ize n$ Hu

m $

Hi

lve rs u

en $ em Di

en en $ de $V

De $R

on

Bu ss um $

m $ ric u

m $ Bl a

er da

Am st

el ve en $

Am st

Aa l

sm ee r$

0$

!

Figuur-1.-Lengte-vrijverval-buis-en-mechanische-riolering-

! ! 2.2

Investeringsvolume-

! De!afspraken!uit!het!Bestuursakkoord!Water!richten!zich!op!2020.!De!afgesproken!besparingen! kunnen!voor!een!deel!gerealiseerd!worden!door!minder!te!investeren!dan!voorzien.!In!Tabel!1! is!de!omvang!van!de!geplande!investeringen!in!de!periode!2013_2020!weergeven,! onderverdeeld!naar!nieuwaanleg,!vervanging,!verbetering!en!niet!nader!toegewezen! investeringen.!Deze!investeringen!zijn!weergegeven!als!totaal!voor!de!regio!én!onderverdeeld! naar!Amsterdam!en!de!overige!gemeenten.!! ! In!totaal!belopen!de!geplande!investeringen!315!miljoen!euro,!ofwel!238!euro!per!inwoner.!Uit! de!tabel!is!af!te!leiden!dat!35%!van!de!voorgenomen!investeringen!plaatsvinden!in!de! gemeente!Amsterdam!terwijl!circa!60%!van!de!inwoners!in!de!regio!in!Amsterdam!woont.!Het! investeringsvolume!per!inwoner!of!per!meter!buis!in!de!gemeente!Amsterdam!ligt!ruim!een! factor!2!lager!dan!bij!de!andere!gemeenten!in!de!AGV_regio.!! ! Tabel-1.-Overzicht-investeringen-in-de-periode-2013C2020-

Investeringen-2013C2020NieuwbouwVervangingVerbeteringOnbekendTOTAALtotaal-€-per-inwonertotaal-€-per-m-buis-

Alle-gemeenten(mln!€)!

Amsterdam(mln!€)!

Overige-gemeentenAGV-gebied(mln!€)!

44! 206! 37! 28! 315238! 52!

44! 57! 11! 0! 112-(35%)149! 34!

0! 149! 26! 28! 203-(65%)382! 74!

!


-6-

Ongeveer!95%!van!de!investeringen!wordt!gedekt!door!middel!van!kapitaliseren.!De!kosten! komen!via!rente!en!afschrijving!terug!in!de!rioolheffing.!De!overige!investeringskosten!worden! gedekt!uit!de!voorzieningen.! ! Als!er!in!totaal!10%!minder!geïnvesteerd!wordt,!dan!levert!dit!in!2020!een!kostenbesparing!op! van!ongeveer!3!miljoen!euro.!Dit!komt!neer!op!ruim!2,5%!van!de!totale!jaarlijkse!kosten!voor! het!rioleringsbeheer!in!2012.!Deze!kosten!bedragen!115!miljoen!euro!en!zijn!opgebouwd!uit! operationele!kosten,!kosten!voor!rente!en!afschrijvingen!en!directe!afboekingen.!! ! ! 2.3 Investeringen-per-gemeente! De!investeringen!per!gemeente!zijn!in!Figuur!2!en!Figuur!3!weergegeven!in!euro’s!per! kilometer!vrijvervalbuis.!De!investeringsvolumes!verschillen!aanzienlijk!tussen!de!gemeenten! onderling.!! ! Figuur!4!laat!zien!welk!deel!van!het!vrijverval!stelsel!in!de!periode!2010_2014!is!of!wordt! vervangen.!Ook!hier!weer!opmerkelijke!verschillen.!De!gemeente!Diemen!vervangt!per!jaar! circa!6%!van!het!stelsel.!Veel!gemeenten!vervangen!momenteel!minder!dan!1%!per!jaar;!een! aantal!gemeenten!vervangt!(nog)!niet.!Er!mag!verwacht!worden!dat!de!vervangingsintensiteit! bij!deze!gemeenten!de!komende!jaren!toe!zal!nemen.!Bij!een!gemiddelde!technische! levensduur!van!50!jaar!zal!de!vervangingsintensiteit!op!den!duur!gemiddeld!2%!per!jaar! bedragen.!! ! ! Gerealiseerde)investeringen)vervanging))per)km)vrijvervalriool) 60000"

50000"

40000"

2012"

30000"

2011" 2010"

20000"

Gemiddelde" 10000"

Figuur-2.-Investeringen-per-km-vrijverval-riool-in-de-periode-2010C2012-

" em er en "

W ee sp

W ijd

rd en " de rBA m s te SD l" ch ts e" Ve ch t" Ui th oo rn " Ou

re n"

de n"

Na a

ui M

La

ize n" Hu

Aa l

sm ee r" Am st el ve en " Am st er da m " Bl ar icu m " Bu ss De u m "R " on de "V en en " Di em en " Hi lve rs um "

0"

!

!


-7-

Geplande(investeringen(totaal(per(km(vrijvervalriool( 120000"

100000"

80000"

2015"

60000"

2014" 2013"

40000"

Gemiddelde" 20000"

Ou

" em er en "

W ee sp

W ijd

rd en " de rAA m s te SC l" ch ts e" Ve ch t" Ui th oo rn "

ui

Na a

de n"

re n"

M

La

ize n" Hu

m " Bu s De su m "R " on de "V en en " Di em en " Hi lve rs um "

m "

ric u

Bl a

er da

el ve en "

Am st

Am st

Aa l

sm ee r"

0"

!

Figuur-3.-Geplande-investering-per-kilometer-vrijverval-riool-in-de-periode-2013C2015-

! Lengte&vrijvervalbuis&vervangen&(%)&per&km&vrijvervalriool&& 35,00%$ 30,00%$ 25,00%$ 20,00%$

2014$ 2013$

15,00%$

2012$ 2011$

10,00%$

2010$ 5,00%$

Figuur-4.-Aandeel-van-het-vrij-verval-stelsel-dat-in-vijf-jaar-is-vervangen.-

$

em er en $

W ijd

W ee sp

de rBA m st el $ ch ts e$ Ve ch t$ Ui th oo rn $ SD

Ou

de n$

rd en $ Na a

ui M

re n$ La

ize n$

m $

Hu

en $ em

lve rs u

Hi

Di

Bu ss um $ de $V en en $ De $R

on

m $ ric u Bl a

m $ er da

Am st

el ve en $

Am st

Aa l

sm ee r$

0,00%$

!

2.4

Financieren-van-investeringen-

! Het!is!in!de!regio!gebruikelijk!om!investeringen!te!kapitaliseren!en!de!kosten!voor!rente!en! afschrijving!uit!de!rioolheffing!op!te!brengen.!De!gemeente!Huizen!vormt!hierop!een! uitzondering.!De!gemeente!financiert!investeringen!direct!uit!de!rioolvoorziening.!! ! De!kosten!voor!rente!en!afschrijving!zijn!in!Figuur!5!opgenomen.!De!gemeenten!Blaricum!en! Laren!hebben!lage!kapitaalslasten.!De!gemeente!Huizen!heeft!door!de!wijze!van!financieren! helemaal!geen!kosten!voor!rente!en!afschrijving.! !


-8-

Kapitaalslasten*per*km*vrijvervalriool* 16000" 14000" 12000" 10000" 2012"

8000"

2011"

6000"

2010"

4000"

gemiddelde"2012"

2000"

rd en " de rAA m s t SC el " ch ts e" Ve ch t" Ui th oo rn " W ee sp W " ijd em er en "

de n"

Ou

Na a

re n"

ui

La

M

m "

ize n" Hu

en " em

lve rs u

Hi

Di

el ve en " Am st er da m " Bl ar icu m " Bu ss De um "R on " de "V en en "

Aa l

Am st

sm ee r"

0"

!

Figuur-5.-Kosten-voor-rente-en-afschrijving-per-kilometer-vrijverval-riool.-

! De!stand!van!de!voorziening!en!reserves!is!in!Figuur!6!weergegeven.!De!gemeenten!Bussum,! Hilversum!en!Muiden!hebben!relatief!veel!spaargelden.!Dit!biedt!ruimte!om!een!groter!deel! van!de!investeringen!uit!de!voorziening!te!financieren.!Zo!is!de!gemeente!Hilversum! voornemens!om!in!2020!over!te!stappen!op!direct!afboeken!van!investeringen.! ! ! Stand&voorziening&+&reserve&per&km&vrijvervalriool& 70000" 60000" 50000" 40000" 30000"

2012" gemiddelde"2012"

20000" 10000"

rd en " de rCA m s t SE el " ch ts e" Ve ch t" Ui th oo rn " W ee sp W " ijd em er en "

de n" ui

re n" La

Na a

Ou

De "R

M

m " Bu ss um on " de "V en en " Di em en " Hi lve rs um " Hu ize n"

m "

ric u

er da

Bl a

el ve en "

Am st

Am st

Aa l sm ee r"

0"

Figuur-6.-Stand-van-de-voorziening-en-reserves-per-kilometer-vrijverval-riool-

! ! 2.5

!

Conclusies-

! Op!alle!beschouwde!aspecten!worden!grote!verschillen!tussen!gemeenten!geconstateerd:! investeringsvolume,!vervangingsintensiteit,!hoogte!van!kapitaallasten!en!inzet!van! voorzieningen.!Er!is!voldoende!aanleiding!om!de!investeringsstrategie!onder!de!loep!te! nemen.! ! Een!nadere!analyse!is!noodzakelijk!omdat!lage!kosten!niet!per!definitie!goed!en!hoge!kosten! niet!per!definitie!slecht!zijn.!Zo!zullen!een!slechte!bodem!en!een!omvangrijk!arsenaal!aan!


-9-

voorzieningen!in!het!buitengebied!tot!hogere!kosten!leiden.!En!lage!kosten!kunnen!ook!bereikt! worden!door!onderhoud!uit!te!stellen,!waardoor!in!een!later!stadium!eerder!dan!nodig! vervangingsinvesteringen!noodzakelijk!zijn.!! ! De!benchmarkgegevens!bieden!een!handvat!om!met!elkaar!in!gesprek!te!gaan,!de!verschillen! te!onderzoeken!en!beste!werkwijzen!vast!te!stellen.!Een!van!de!onderwerpen!die!daarbij!zeker! aan!de!orde!kan!komen!is!het!financieren!van!investeringen.!Het!direct!afboeken!van! investeringen!in!plaats!van!het!activeren!en!langjarig!afschrijven!leidt!op!korte!termijn!tot! hogere!investeringsgerelateerde!kosten,!maar!kan!op!de!lange!termijn!een!forse!besparing!op! rentelasten!opleveren.!Bovendien!biedt!direct!afboeken!meer!financiële!ruimte!om!snel!in!te! kunnen!spelen!op!nieuwe!ontwikkelingen.!!


- 10 -

3

Mogelijkheden-doelmatig-investeren-

Aan!de!hand!van!de!presentaties!van!Erik!Warns,!Bert!Kiewit!en!Kees!Spaans!worden! mogelijkheden!voor!doelmatig!investeren!gegeven!(zie!bijlagen!voor!de!volledige! presentaties).! 3.1 Kosten-verminderen-(Erik-Warns)! De!gemeente!Beverwijk!heeft!de!kosten!om!te!voldoen!aan!de!basisinspanning!teruggebracht! van!36!naar!24!miljoen!euro.!Een!basisprincipe!dat!bij!investeringen!gehanteerd!wordt!is!dat!er! eerst!altijd!onderzoek!naar!het!optimale!resultaat!plaatsvindt!voordat!een!maatregel!wordt! uitgevoerd.!De!onderzoekskosten!die!dit!met!zich!meebrengt!zijn!‘een!lachertje’:!er!is!meer! dan!het!tienvoudige!bespaard!en!er!zijn!betere!oplossingen!tot!stand!gekomen.! ! Veel!winst!is!te!behalen!door!niet!te!snel!in!oplossingen!te!denken,!maar!vooral!eerst!het! probleem!scherp!te!definiëren!inclusief!de!gewenste!doelen!en!criteria.!Dat!creëert! speelruimte!om!tot!nieuwe,!creatieve!oplossingen!te!komen.!! ! Erik!Warns!adviseert!om!vroegtijdig!met!het!waterschap!om!tafel!te!zitten.!Hij!signaleert!een! grote!verandering!in!denken!bij!het!waterschap:!partijen!zitten!nu!als!partners!aan!tafel!om! doelmatige!oplossingen!te!ontwikkelen.!!Zo!is!er!in!Zwaansmeer!berging!gecreëerd!met!een! hoog!rendement!en!een!relatief!klein!ruimtebeslag.!! ! Een!nieuwe!ontwikkeling!is!dat!er!steeds!meer!op!wijkniveau!wordt!gedacht!en!er!koppelingen! tot!stand!komen!met!herinrichting!en!stadsontwikkeling.!In!feite!moet!je!het!wensenkaartje! voor!de!riolering!lang!van!te!voren!op!hoofdlijnen!klaar!hebben.!Dan!kun!je!in!een!vroegtijdig! stadium!meedenken!over!wijkplannen!en!samen!tot!slimme!oplossingen!komen.! ! Erik!Warns!sluit!zijn!presentatie!af!met!een!checkvraag!bij!investeringsbeslissingen:!Wat!als!we! niks!doen?!Of!anders!gezegd:!waarom!is!de!investering!nodig,!waarom!zo!en!waarom!nu?! ! ! 3.2 Verbeterplannen-(Kees-Spaans)! Uit!metingen!aan!bergbezinkbassins!in!de!gemeente!Amstelveen!bleek!dat!de!bassins!tijdens! hevige!regenbuien!veel!minder!water!verwerkten!dan!waarvoor!zij!waren!ontworpen.!Tegelijk! is!bekend!dat!door!klimaatverandering!de!neerslag!steeds!intensiever!zal!zijn.!Alle!reden!dus! om!te!bezien!of!de!aanwezige!voorzieningen!beter!benut!konden!worden.!Samen!met! Waternet!is!een!optimalisatiestudie!uitgevoerd.!! ! Kees!Spaans!laat!zien!dat!door!het!plaatsen!van!slimme!afsluiters,!aanpassing!van!de! telemetrie!en!introductie!van!real!time!control!(RTC)!de!berging!in!het!systeem!veel!beter! benut!kan!worden.!De!aanpassingen!kosten!ongeveer!0,1!miljoen!euro.!De!aanvoer!naar!de! zuivering!kan!door!de!aanpassingen!worden!gereduceerd,!waardoor!er!3!tot!4!miljoen!euro! bespaard!kan!worden!op!de!investeringen!op!afvalwaterzuiveringsinstallatie.!!


- 11 -

In!deze!oplossing!wordt!de!civiele!kennis!bij!de!gemeente!Amstelveen!gecombineerd!met!de! kennis!over!RTC!bij!Waternet.!De!samenwerking!tussen!Amstelveen!en!Waternet!loopt!goed,! wat!de!eerdere!constatering!van!Erik!Warns!bevestigt.! ! 3.3 Afstemmen-in-de-openbare-ruimte-(Bert-Kiewiet)! Bert!Kiewit!licht!de!ontwikkeling!toe!die!de!gemeente!Wijdemeren!in!2012!heeft!ingezet.! Voorheen!werkten!de!sectoren!ondergronds,!bovengronds!en!wijkbeheer!vooral!náást!elkaar.! “In!feite!staken!we!onze!kop!in!het!zand!voor!ontwikkelingen!elders”,!aldus!Bert.!Nu!is!er!een! omslag!gemaakt!waarbij!per!straat,!wijk!of!gebied!plannen!van!begin!af!aan!worden! gebundeld.!Het!financiële!denkraam!is!weergegeven!in!Tabel!2.!Op!die!manier!wordt!snel! inzicht!verkregen!welke!doelen!allemaal!bereikt!dienen!te!worden.!Het!daagt!ook!uit!om! intersectoraal!tot!doelmatige!oplossingen!te!komen.!! ! Tabel-2.-Financieel-denkraam-voor-afstemmen-investeringenAreaalonderdeel

Investeringen planjaar 2014 Project A

Project B

1.Rioleringsplan

A= €

B= €

2.Wegenplan

A= €

B= €

3.OV-plan

A= €

B= €

4.Groenplan

A= €

5.Overigen

A= €

Projectkosten

€…

Project C

Areaalkosten

Div. E= €

Idem

A+B+E

C= €

F= €

Idem

A+B+C+F = € wegenplan

C= €

G= €

Idem

A+B+C+G = € OV-plan

D= €

H= €

Idem

A+C+D+H = € groenplan

D= €

I= €

Idem

A, D en I = € overigen

€…

5x €

C= €

€…

Project D

2015 ev

€…

= € …in vGRP

BOR-investeringskosten

! ! De!aanpak!wordt!versterkt!doordat!de!plannenmakers!ook!bij!elkaar!op!de!kamer!werken!en! er!dus!dagelijks!afstemming!mogelijk!is.!Bovendien!kan!zo!gebruik!gemaakt!worden!van!ieders! kernkwaliteiten.!Door!ook!samen!het!veld!in!te!gaan!en!te!durven!‘dagdromen’!ontstaan! nieuwe!oplossingsrichtingen.! ! ! ! ! -


- 12 -

!

4

Tips---------------------

In!de!parallelsessies!en!in!een!afsluitende!plenaire!sessie!is!gezocht!naar!de!gouden!tips!om!te! komen!tot!doelmatig!investeren.!! ! 1. Werk)van)grof)naar)fijn!! Kijk!ver!vooruit.!Dat!hoeft!niet!in!detail.!Het!biedt!de!ruimte!om!vraagstukken!in!een! straat,!gebied!of!wijk!te!combineren!en!tot!effectieve!oplossingen!te!komen.!Zo!kan!de! inrichting!van!de!openbare!ruimte!gebruikt!worden!om!neerslag!tijdelijk!te!bergen.! ! 2. Normen)bestaan)niet!! Een!tikje!overdreven!natuurlijk,!maar!de!essentie!is!dat!het!probleem!dat!we!willen! oplossen!of!het!doel!dat!we!willen!bereiken!centraal!staat!en!niet!de!norm.!De! basisinspanning!is!nu!een!mogelijkheid!in!plaats!van!een!dogma.!! ! 3. Weet)wat)je)doet) Doe!bij!omvangrijke!investeringen!altijd!onderzoek!naar!alternatieven.!Wees!kritisch!over! maatregelen.!Waarom!willen!we!deze!maatregel!en!waarom!nu?!En!als!we!nu!eens! voorlopig!niets!doen?!Welke!risico’s!lopen!we!dan?! ! 4. Ken)je)systeem! We!weten!welke!voorzieningen!aanwezig!zijn!voor!inzameling!en!transport!van!stedelijk! afvalwater,!maar!weten!we!ook!hoe!het!systeem!in!de!praktijk!functioneert!en!welke! effecten!het!systeem!heeft!op!de!omgeving?!De!gehele!keten!dient!te!worden!beschouwd! van!input!(neerslag,!vuil!water,!overtollig!grondwater)!tot!effect!(water!op!straat,!kwaliteit! oppervlaktewater).!Het!gezamenlijk!meten!en!monitoren!van!het!systeem!is!hiervoor! nodig.! Toch!kan!het!zijn!dat!je!beslissingen!moet!nemen!terwijl!niet!alle!informatie!beschikbaar!is.! Maak!juist!dan!gebruik!van!de!expertise!van!collega’s!in!de!regio.! ! 5. Beoordeel)zelf) Het!ingrijpen!op!basis!van!inspecties!vormt!een!cruciale!stap!bij!de!totstandkoming!van! vervangingsinvesteringen.!Bij!de!beoordeling!moet!de!toestand!van!de!buis!in!relatie! worden!gebracht!met!de!risico’s!bij!falen.!En!vervolgens!is!een!afweging!nodig!of!eerder!of! later!ingrijpen!mogelijk!is!om!bijvoorbeeld!te!kunnen!koppelen!met!bovengrondse! activiteiten.!Dit!vergt!een!brede!afweging!van!gemeentelijke!belangen,!die!de!gemeente! het!beste!zelf!uit!kan!voeren.!Derden!kunnen!uitstekend!voorwerk!verrichten.!! !!! 6. Eén)meting)is)geen)meting) Niet!zozeer!de!toestand!van!een!buis!als!wel!de!ontwikkeling!van!de!toestand!bepaalt! wanneer!ingrijpen!nodig!is.!Het!verloop!van!de!toestand!in!de!tijd!dient!te!worden!gevolgd! en!beschouwd.! !! 7. Durf)te)vernieuwen) De!tijd!staat!niet!stil.!Er!ontstaan!steeds!nieuwe!inzichten,!zoals!het!belang!van!de! zettingen!voor!het!functioneren!van!het!systeem!(‘een!verzakking!zegt!meer!dan!een! inspectie!en!is!makkelijker!vast!te!stellen’).!Ook!is!er!steeds!meer!ervaring!met!andere!


- 13 -

manieren!van!ingrijpen,!zoals!relining.!Nieuwe!ontwikkelingen!dienen!gevolgd!te!worden! en,!waar!doelmatig,!ingezet.!! ! 8. Second)opinions) In!de!regio!is!veel!kennis!aanwezig.!Alle!gemeenten!beoordelen!bijvoorbeeld! inspectiebeelden,!maar!ieder!op!zijn!eigen!wijze.!In!de!praktijk!is!het!zeer!zinvol!gebleken! om!bij!een!beoordeling!en!de!keuze!van!maatregelen!ook!collega’s!uit!andere!gemeenten! te!betrekken.!Dit!heeft!al!flink!wat!besparingen!opgeleverd,!het!kost!weinig!en!is!leuk.! ! ! !


- 14 -

5

Conclusies-en-Vervolg-

Conclusies! In!de!regio!Amstel,!Gooi!en!Vecht!wordt!in!de!periode!2013_2020!ruim!300!miljoen!euro! geïnvesteerd!in!verbetering!of!vervanging!van!het!stelsel.!! ! Uit!de!voorlopige!regionale!benchmark!rioleringszorg!blijken!grote!onderlinge!verschillen! tussen!gemeenten!ten!aanzien!van!de!investeringsgerelateerde!kengetallen.!De!verschillen! dagen!uit!om!op!zoek!te!gaan!naar!beste!werkwijzen.!De!workshop!van!19!september!heeft! een!aantal!nuttige!tips!opgeleverd.!! ! De!deelnemers!aan!de!workshop!achtten!een!besparing!op!het!geplande!investeringsbudget! met!20%!realistisch.!De!rioleringskosten!zouden!in!2020!daardoor!structureel!circa!5%!lager! kunnen!!zijn!dan!geraamd.!Op!de!lange!duur!leidt!20%!minder!investeren!tot!20%!minder! kosten!voor!rente!en!afschrijving;!de!totale!jaarlijkse!rioleringskosten!zouden!daardoor!10!tot! 15%!afnemen.! ! Vervolg! Aan!het!onderwerp!‘doelmatig!investeren’!kan!op!een!aantal!manieren!een!vervolg!worden! gegeven:! - Gezamenlijk!een!beslisboom!ontwikkelen!voor!het!beoordelen!van!het!moment!en!de! wijze!van!ingrijpen!bij!gebreken!aan!de!riolering.!Hierbij!kan!ook!het!risicodenken!worden! geïntroduceerd.!Waternet!heeft!reeds!de!eerste!contouren!van!zo’n!beslisboom! uitgedacht.! - Samen!met!RIONED!werken!aan!de!proeftuin!Asset!management.! - Er!voor!zorgen!dat!er!integrale!afwegingen!komen,!waarbij!riolering,!wegen,!groen,! herinrichting!en!dergelijke!in!onderlinge!samenhang!worden!beschouwd.! - In!de!regio!gezamenlijk!het!meten!en!monitoren!aan!de!riolering!dusdanig!ontwikkelen!dat! meer!inzicht!verkregen!wordt!in!het!functioneren!van!de!riolering!en!de!effecten!op!de! omgeving.!Vanuit!het!inzicht!kan!er!effectief!worden!geïnvesteerd.! ! Dit!zijn!vervolgstappen!die!een!behoorlijke!doorlooptijd!kennen.!Als!er!in!2020!significante! besparingen!op!rente!en!afschrijving!bereikt!dienen!te!zijn,!dan!moeten!alle!investeringen! vanaf)nu!kritisch!worden!beoordeeld.!Bovendien!zijn!de!genoemde!vervolgstappen!technisch! van!aard!en!raken!onvoldoende!aan!de!crux!van!doelmatig!investeren.!Doelmatig!investeren! vraagt!namelijk!om!een!cultuuromslag.!Een!omslag!waarbij!elke!investering!kritisch!wordt! getoetst!en!steeds!de!controlevraag!wordt!gesteld:!wat!gebeurt!er!als!we!het!niet!doen?!De! uitdaging!hierbij!is!om!de!in!de!regio!aanwezige!ervaringskennis!te!benutten.!Het!instrument! van!de!second)opinion)!is!misschien!wel!het!meest!krachtige!instrument!om!de!ervaringskennis! te!ontsluiten!én!om!de!gewenste!cultuuromslag!in!gang!te!zetten.!! ! Op!deze!wijze!komen!de!drie!doelen!van!het!Bestuursakkoord!Water!mooi!samen.!Om! kostenbesparingen!te!realiseren!wordt!de!in!de!regio!aanwezige!ervaringskennis!benut.!Door! de!onderlinge!samenwerking!wordt!de!kwetsbaarheid!verminderd!en!ontstaat!de!mogelijkheid! om!de!kwaliteit!van!het!beheer!naar!een!hoger!niveau!te!tillen,!bijvoorbeeld!door!verdere! invulling!van!risico_!en!assetmanagement.!!


- 15 -

BijlagenPresentatie)Ron)Kaptijn)(benchmark)) Presentatie)Erik)Warns)(kosten)verminderen)) Presentatie)Bert)Kiewiet)(investeringsplannen)) Presentatie)Kees)Spaans)(verbeterplannen)rioolgemalen)) ! !


- 16 -

29#10#13'

Benchmarkgegevens' Regio'BOWA/Isariz'

Ruwe'data'

1'

29#10#13'

2'

29#10#13'

8,3/ 8,1' FTE'

3'

29#10#13'

4'

29#10#13'

5'

29#10#13'

6'

29#10#13'

7'

29#10#13'

8'

29#10#13'

9'

29#10#13'

10'

Aa l sm Am eer " st el ve en Am " st er da m " Bl ar icu m Bu " De s "R on sum de " "V en en " Di em en Hi lve " rs um " Hu ize n" La re n" M ui de n" Na ar Ou de de n" rAA m SC s t ch el " ts e" Ve ch t " Ui th oo rn " W ee W s p ijd em " er en "

29#10#13'

0,35"

Lengte&buis&(km)&gereinigd&per&km&vrijvervalriool&

0,3"

0,25"

0,15" 0,2" 2010"

0,1" 2011"

2012"

0,05"

2013"

0"

11'

Aa l sm Am eer " st el v Am een " st er da m " Bl ar icu m Bu " De ss "R um on " de "V en en " Di em en Hi " lve rs um " Hu ize n" La re n" M ui de n" Na ar Ou de de n" rAA m SC st ch el " ts e" Ve ch t" Ui th oo rn " W ee W sp ijd em " er en "

Aa l sm Am eer " st el v Am een " st er da m " Bl ar icu m Bu " De ss "R um on de " "V en en " Di em en Hi lve " rs um " Hu ize n" La re n" M ui de n" Na ar Ou de de n" rAA m SC st ch el " ts e" Ve ch t" Ui th oo rn " W ee W s p" ijd em er en "

Aa l sm Am eer " st el v Am een " st er da m " Bl ar icu m Bu " De ss "R u on m " de "V en en " Di em en Hi lve " rs um " Hu ize n" La re n" M ui de n" Na ar Ou de de n" rAA m SC st ch el " ts e" Ve ch t" Ui th oo rn " W e e W s p ijd em " er en "

29#10#13'

0,3"

Lengte&buis&(km)&geïnspecteerd&per&km&vrijvervalriool&

0,25"

0,2"

0,15" 2010"

0,1" 2011"

0,05" 2012"

0" 2013"

0,35"

Lengte&buis&(km)&gereinigd&per&km&vrijvervalriool&

0,25" 0,3"

0,15" 0,2" 2010"

0,1" 2011"

2012"

0,05"

0" 2013"

0,3"

Lengte&buis&(km)&geïnspecteerd&per&km&vrijvervalriool&

0,25"

0,15"

0,2"

0,1"

0,05"

2010"

2011"

2012"

0"

2013"

12'

29#10#13'

Gemaalstoringen-per-km-vrijvervalriool1,4" 1,2" 1" 0,8"

Aantal"storingen"in"de"gemalen"van"de" vrijvervalriolering"

0,6"

Waarvan"het"gemaal"het"geheel"niet"kon" afvoeren"

0,4" 0,2"

Waardoor"overstorDngen"of"water"op" straat"ontstonden"

Aa Am lsm st eer Am elve " st en" er d Bl am ar " icu De "R Bu m" on ss de u m "V " en Di en" em Hi lve en" rs u Hu m" ize n La " r M en" ui d Ou Naa en" de rd SD rBA en" ch ms ts te e" l" Ve Ui cht th " oo rn W We " ijd es em p" er en "

0"

Meldingen(per(km(vrijvervalriool(

Aantal"gevallen"van"stankoverlast"t.g.v." het"funcDoneren"van"de"hoofdriolering" Aantal"instorDngen"(gaten"in"weg" waardoor"wegafzePng"nodig"is)"a.g.v." de"vrijvervalriolering"in"2010"t/m"2012"

Aa Am lsm st ee Am elv r" st een er " d Bl am ar " icu De "R Bu m" on ss de u m "V " en Di en" e Hi me lve n rs " u Hu m" i ze n La " r M en" ui d Ou Na en" de ard SD rBA en ch m " ts ste e" l" V Ui ech th t" oo r W We n" ijd es em p" er en "

0,2" 0,18" 0,16" 0,14" 0,12" 0,1" 0,08" 0,06" 0,04" 0,02" 0"

13'

29#10#13'

14'

29#10#13'

Terug&naar&investeringen….& …..hoeveel&gaan&jullie&eigenlijk&investeren&tot&2020?&

15'

29-10-13

Kosten verminderen Erik Warns Beleidsadviseur watertaken Beverwijk

GRP 2005-2009 Basisinspanning behalen in 2015 –  Afkoppelen 50 van 300 ha –  4 BBB’s –  RTC en transportriool –  M€ 30 investering –  M€ 6 extra ivm herstel wegen Alleen investeringen worden geactiveerd

1

29-10-13

Evaluatie in 2010 Periode 2005-2015 Onderzoek

Raming Uitgaven GRP 2005 t/m 2009

Raming Totaal GRP 2010 2005-2015

€ 685

€ 307

€ 435

€ 742

Maatregelen

€ 12.009

€ 2.730

€ 4.995

€ 7.725

Afkoppelen

€ 17.955

€ 3.110

€ 8.489

€ 11.599

€ 6.043

€ 80

€ 4.239

€ 4.319

€ 36.692

€ 6.227

€ 18.158

€ 24.385

Herstel wegen Totaal GRP

Kosten *1.000 over periode 2005-2015

2

29-10-13

Emissiereductie svz nov 2011

Meer voor Minder BBB Zwaansmeer 680 m3; M€1,8 •  Optimalisatie –  Doorvragen op prestatie –  Meer debiet –  Lamellen toepassen

•  Resultaat 350 m3; M€1,2 –  Hogere reductie –  Minder ruimtebeslag

⇒ Betrek waterschap vroegtijdig ⇒ Maatwerk loont!

3

29-10-13

Probleem of Uitdaging? Saneren strandoverstort Wijk aan Zee •  Geïsoleerd 25 ha met 1 overstort •  Saneren = absoluut systeem •  Absoluut = nul-emissie Conclusies: 1.  Elders minder prestatie nodig om aan norm te voldoen 2.  Probleem wordt kans!

Samen? •  Regionaal Waterplan 2007: –  Ontvlechten –  Samen oplossingen bedenken voor: •  Beter en schoner oppervlaktewater •  Duikers benutten voor rioolberging •  Afvalwaterprognose obv metingen

–  Regulier overleg lopende projecten -  Gezamenlijk opzetten monitoring

=> Blijf vragen: Waar doen we het voor?

4

29-10-13

Afkoppelen is meer dan emissiereductie •  •  •  •  • 

Noodzaak afkoppelen is koevoet Kwaliteitsslag openbare ruimte Meer kostendragers Disciplines krijgen meer voor minder Afkoppelen goedkoper

⇒ Lift mee waar het kan ⇒ Weet wat je wilt bereiken en ben flexibel

Denktrant •  Wat is het probleem? •  Wat willen we bereiken? •  Waar moet het aan voldoen? En dan pas de oplossingen!

5

29-10-13

Advies: Niet verbieden, maar terugwerken naar boven

Wat hoop je hiermee te bereiken?

Wat maakt deze oplossing zo aantrekkelijk?

6

29-10-13

Klaar met de missie? Volgende “successen” •  Optimalisatie bovendrempelberging •  BBV bij de haven •  Verplaatsen hoofdoverstorten •  Oostelijke omleiding watersysteem •  Financieringsopzet

Bovendrempelberging Opdracht Optimalisatiestudie: van 2500 m3 naar ca 6000 m3 tegen ca €250.000 ipv €900.000

7

29-10-13

BBV haven BRP: 2 bakken, totaal 3000m3 investering ca €5,6 miljoen paar onderzoekjes later: beter benutten bestaande leidingen geen bakken, maar voorziening in haven resultaat: prestatie voor ca €1 miljoen

Oostelijke omleiding Voorkeur HHNK persing ø1500 onder A22, kosten €550.000 Samen naar klus kijken: •  Water door riool onder A22, rest open •  Nieuwe persing riool €600 en nw tracé •  Deel leiding €1200 buiten gebruik ivm slechte bereikbaarheid •  Kosten €550.000 verdelen 50/50%

8

29-10-13

Samenvattend •  •  •  • 

Werk van grof naar fijn Maak ruimte voor optimalisatie Problemen dagen uit tot kansen Blijf afvragen: –  Waarom is het nodig? –  Waarom Zo? –  Waarom Nu?

Checkvraag: Wat als we niks doen?

9

29#10#13'

INVESTERINGSPLANNEN'' 2014#2017'

• Wegen' • OV'

Wijkbeheer'

• Riolering' • Bruggen'

Bovengronds'

Ondergronds'

Openbare'Werken'(tot'2012)'

• Groen' • overig'

1'

29#10#13'

IP'2012#2015'''''Riolering' •  Zelfstandige'rioleringsprojecten' –  Vervangingsplan'gemalen' –  Basisinspanning'

•  ARoppelambiSe'

–  Standaardbedrag'opgenomen'zonder'koppeling'met' bovengrondse'infra'

•  HerinrichSngsprojecten'

–  Riool'gebudgeVeerd'zonder'onderbouwing'noodzaak'

•  Vervangingsprojecten' '

–  Enkel'en'alleen'“standaardbedrag”'opgenomen' zonder'nadere'omschrijving.''

Voor'2012'

2'

29#10#13'

Beheer'Openbare'Ruimte'(>'1.1.12)'

Beleid' &' Gegevensbeheer'

Projecten'

Serviceverlening'

SystemaSek' Areaalonderdeel

Investeringen planjaar 2014 Project A

Project B

Project C

1.Rioleringsplan

A= €

B= €

2.Wegenplan

A= €

B= €

C= €

3.OV-plan

A= €

B= €

C= €

4.Groenplan

A= €

5.Overigen

A= €

Projectkosten

€…

C= €

€…

€…

Project D

2015 ev

Areaalkosten

Div. E= €

Idem

A+B+E

F= €

Idem

A+B+C+F = € wegenplan

= € …in vGRP

G= €

Idem

A+B+C+G = € OV-plan

D= €

H= €

Idem

A+C+D+H = € groenplan

D= €

I= €

Idem

A, D en I = € overigen

€…

5x €

BOR-investeringskosten

3'

29#10#13'

Voordelen' •  Strategische'bepaling'benodigde'ﬁnancien'op' basis'van:' –  Technische'levensduur' –  Integrale'benadering'

•  Opstellen'meerjarenplanning' –  Investeringsplannen' –  Lopende'begroSng'

'

Aandachtspunten' •  Wet'en'regelgeving' •  Interne'afstemmingen' –  (ver)Bouwplannen' –  HerinrichSng,''Groot'of'Klein'Onderhoud'

•  Externe'afstemmingen' –  K&L#overleg' –  Regioregie'(wegen)' –  Samenwerken'Waterketen'

4'

29#10#13'

Beleid'&'Gegevensbeheer'

Riolering'

Wegen'

Inspireren' Openbare( verlich.ng(

Groen'

Samen'op'1'kamer'

5'

29#10#13'

Voordelen' •  Gebruikmaken'van'elkaars'kernkwaliteiten' –  Beleid/ﬁnancien/technisch/communicaSe/procedures'

•  Gebruikmaken'van'elkaars'kennis' –  Dode'bomen'#>'hoge'grondwaterstand' –  Samen'buiten'kijken'en'“dagdromen”'

Belemmeringen' •  “Sturing'op'sectorale'input”' –  Kernvraag:'

wat$is$regie?$

•  Niets'is'zo'weerbarsSg'als'de'poliSek'

• geen$lineaire$wetenschap'

6'

29#10#13'

Investering'='spel'

Samen'

7'

Titel van de presentatie

oktober 29, 2013

Verbeterplannen Rioolgemalen Samenwerkingsverband met Waternet 2012-2014 C. Spaans

Uitgangspunt aanpassing (verbetermaatregelen) •  Steeds meer neerslag en afvoer naar RWZI •  Basis is de OAS •  Hetzelfde resultaat met minder geld •  Slim gebruikmaken van bestaande installaties (Optimaal gebruikmaken van randvoorzieningen en gemalen)

•  Geringe aanpassing in afvalwatersysteem •  Voldoen aan basisinspanning tegen zo laag mogelijk maatschappelijke kosten

Verbetermaatregelen rioolgemalen

Gemeente Amstelveen

2

1


oktober 29, 2013

Vraagstuk •  Hoe kunnen we efficiënt omgaan met afvalwaterstroom •  Hoe kunnen we uitbreiding RWZI beperken •  Hoe kunnen we piekbelasting opvangen •  Hoe kunnen we gemalen en randvoorzieningen slim inzetten


3


4

Doelstelling

•  Verminderen piekbelasting RWZI •  Geen investering RWZI (3-4 miljoen) •  Voldoen aan basisinspanning •  Geen verslechtering water op straat

Gemeente Amstelveen

2


oktober 29, 2013

De uitdaging

•  Verlagen totaaldebiet van 4500 m³/h naar 3500 m³/h •  Aanpassing van gemalen •  Plaatsen slimme afsluiters in riool (ipv wervelventielen) •  Telemetriesysteem aanvullen met RTC optie •  Leidraad is de OAS


5

Uitwerking verbetermaatregelen •  Aanpassing in riolering •  Meetpunten en riolering plaatsen •  Gemaalbesturing vervangen of geschikt maken voor RTC •  Module RTC toevoegen aan telemetriesysteem •  RTC regelkring parametreren •  Debiet verlagen van 4500 m³/h naar 3600 m³/h


Gemeente Amstelveen

6

3


oktober 29, 2013

Het systeem - Regeling van debiet naar RWZI - Berging in stelsels benutten - Afvoerprioriteit - Actief regelend systeem


7

Conclusie

•  Goede samenwerking met Waternet (OAS) •  Bestaande infrastructuur gebruikt •  Geringe aanpassing in riool •  Investering € 50.000,00 - € 100.000,00 •  Geen uitbreiding capaciteit RWZI besparing van € 3.000.000,00 - € 4.000.000,00


Gemeente Amstelveen

8

4


oktober 29, 2013

Toe te passen voor andere gemeente? Workshop verbetermaatregelen.

Gemeente Amstelveen

5

Doelmatig investeren afvalwaterketen regio Amstel, Gooi en Vecht

Recommend Documents