Goed voorbeeld De Haamen Thema: - Sport- Zorg - Sport en gezondheid - Decentralisaties - Wmo Doelgoep: Iedereen, maar in het bijzonder mensen met een beperking, ouderen en chronisch zieken . Waar: Sportzone Limburg, gemeente Beek Samenvatting Op Sportlandgoed De Haamen is alles in beweging: de omgeving, de programmering, de samenwerking en de mensen. Sporthallen worden gerenoveerd en er worden nieuwe faciliteiten aangelegd of gecreëerd; zoals een multifunctioneel veld, honkbal- en softbalvelden en een nieuwe atletiekbaan. De programmering op deze accommodaties is ook in ontwikkeling. Er lopen al diverse sport-zorg gerelateerde pilots en met samenwerkingspartners worden nieuwe programma's voor speciale doelgroepen opgezet. Denk aan kinderen met autisme, ouderen of mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking. Vanuit de AWBZ speelt De Haamen al een rol binnen de dagopvang van lichamelijk en verstandelijk gehandicapten. Met de gemeente Beek, maar ook met omliggende gemeenten en met zorginstellingen wordt gesproken om De Haamen een rol te geven in de dagopvang van mensen met een beperking vanuit de Wmo. Natuurlijk komen mensen, met en zonder beperking, ook in letterlijk beweging. Op verschillende manieren, want De Haamen heeft de ambitie om meer te zijn dan alleen een sportcomplex. Er is bijvoorbeeld veel aandacht voor de ontwikkeling van vrijwilligers en men heeft de ambitie om op het terrein werkplekken te creëren voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Kortom de ambitie straalt er vanaf! Zoals programmacoördinator Giselle Smeets zegt: “Ik geloof er in dat als je iets goeds neerzet dat aansluit bij de behoefte van de doelgroep, dat de rest vanzelf komt.” Hoewel er nog veel onzekerheden zijn over de keuzes die Beek en de omliggende gemeenten maken rondom de decentralisaties en de mate waarin de doelgroep en zorginstellingen De Haamen weten te vinden, is er dus vertrouwen dat dit een succes wordt. Achtergrond Gemeente Beek is een kleine gemeente in Limburg. Als het om sport- en beweegbeleid gaat werkt zij samen binnen ‘Sportzone Limburg’ met de gemeenten Sittard-Geleen, Schinnen en Stein. Krimp problematiek speelt in al deze gemeenten een rol. Daarom focussen de verschillende gemeenten ieder op een andere doelgroep. De gemeente Beek richt zich op sport
en bewegen voor mensen met een beperking. De verouderde accommodaties worden door de gemeente daarom niet alleen opgeknapt, maar ook aantrekkelijk en toegankelijk gemaakt voor de doelgroep. De accommodatie moet voorzien in een regionale behoefte. Tabel: Huidig en beoogd aantal bezoekers binnen-, buitensport en beweegactiviteiten Doelgroep Huidige aantal Beoogd aantal bezoekers bezoekers De Centrum voor Aangepast Haamen: Sporten Gehandicapten / chronisch zieken/ 150 2100 Wmo-clienten/ jeugdzorg/ na revalidatie Vitale ouderen 200 940 Overige bezoekers 1.600 2.800 (verenigingsleden en recreanten) Het aanbod De Haamen heeft een breed aanbod voor de jeugd en volwassenen, onder andere voetbal, honk- en softbal, atletiek, handbal en zwemmen. Daarnaast richt De Haamen zich specifiek op mensen met een beperking met activiteiten zoals wandelen onder begeleiding, zwemmen voor mensen met een (lichamelijke) beperking, bewegen voor ouderen, buiten fitness, een beweegcarrousel voor mensen in de dagopvang en sporten met een fysiotherapeut. Het aanbod voor deze doelgroep is deels in uitvoering en deels in ontwikkeling. In totaal gaat het om 19 sport- zorg trajecten gericht op verschillende doelgroepen. Deze trajecten zijn geclusterd op basis van de (potentiële) zelfredzaamheid van de deelnemers. Een handige kanteling van het denken in aandoeningen naar het denken in termen van participatie. Op deze manier wordt ook de aansluiting met de Wmo gemaakt. De vier clusters zijn: 1. Gezond sporten. Voor mensen met gezondheidsproblemen of een ongezonde leefstijl voor wie de drempel naar regulier sport en beweeg aanbod te groot is. 2. Aangepast sporten. Voor mensen met een lichamelijke, verstandelijke en/of psychische beperking en voor kwetsbare ouderen. 3. Samen sporten. Reguliere sport- en beweeg activiteiten voor iedereen. 4. Flankerende programma’s. Zoals de arbeidsmatige inzet van mensen met een beperking en vrijwilligersvervoer. Op www.dehaamen.nl staat een totaaloverzicht van het aanbod op De Haamen.
Voor meer informatie zie http://kic.nisb.nl/site/catalogus/show/16973 Vanuit de ambitie van De Haamen om meer te zijn dan alleen een sport- en beweegaanbieder zijn er naast bovenstaande activiteiten nog tal van andere (nieuwe) initiatieven. ● Aan de vrijwilligers van verenigingen wordt een scholing aangeboden over hoe zij bijvoorbeeld om moeten gaan met kinderen met ADHD of autisme. Waar mogelijk kunnen kinderen met een beperking daardoor gewoon meesporten met het reguliere aanbod. Voor kinderen met autisme waarvoor dit niet mogelijk is, wordt in samenwerking met bewegingsagogen een aparte sportactiviteit opgezet. ● Met vrijwilligers die ondersteunen bij de dagbesteding worden regelmatig gesprekken gevoerd over leerdoelen en ontwikkel mogelijkheden. ● Met de gemeente worden op dit moment gesprekken gevoerd over de exploitatie van de horeca van Stichting De Haamen, met als doel werkplekken te creëren voor mensen met een beperking of een grote afstand tot de arbeidsmarkt. ● Er is een Sportimpuls aanvraag ingediend gericht op de doelgroep jonge ouderen zonder beperking die onvoldoende bewegen, omdat ze moeite hebben om deze doelgroep te bereiken. Door hen eerder aan De Haamen te binden hoopt Smeets op termijn op meer instroom bij het aanbod voor het sporten voor ouderen met een beperking. Samenwerking
In De Haamen wordt nauw samengewerkt met de gemeente, welzijnsorganisaties, sport- en beweegaanbieders en het onderwijs (inzet van studenten en stagiaires). Deze samenwerking is noodzakelijk voor het aanbieden van de verschillende activiteiten en de werving, zodat ook daadwerkelijk gebruik wordt gemaakt van alle faciliteiten die men gecreëerd heeft. Ook onderzoekt men via samenwerkingspartners of de programmering aansluit bij de behoefte van de doelgroep. Op deze manier kan De Haamen haar rol als sport- en beweegvoorziening in de regio in vervullen. Opvallend is dat er veel informele lijntjes en samenwerkingsverbanden zijn, maar dat er ook een uitgebreid formeel organisatiemodel is. De samenwerking wordt enerzijds praktisch ingevuld vanuit de behoefte van de doelgroep. Want, zoals Giselle Smeets aangeeft ‘je doet het uiteindelijk voor de mensen’. Aan de andere kant is de samenwerking planmatig vormgegeven zodat de activiteiten op een goede en professionele manier georganiseerd en verankerd worden. Een kleine greep uit de samenwerkingspartners van De Haamen: ● Er is contact met alle huisartsen en fysiotherapeuten in de gemeente. Met de fysiotherapeuten is een valpreventie programma opgezet. ● Giselle Smeets, programma coördinator en tot voorkort werkzaam bij de gemeente, heeft regelmatig overleg met de wethouder. ● Met de betrokken organisaties zijn goede afspraken gemaakt over inzet van professioneel kader en gebruik van de accommodatie. Deze afspraken zijn vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst. ● Op het terrein van De Haamen komt een Paramedischcentrum om de samenwerking met zorgverleners nog makkelijker te maken en een betere aansluiting te realiseren tussen (bewegen binnen) de zorg en het (reguliere) aanbod van De Haamen. ● Met de Fontys Hogeschool zijn afspraken gemaakt over de inzet van studenten bij de begeleiding van en het verzorgen van beweeglessen voor ouderen. Maar ook voor het uitwerken van de marketingstrategie worden studenten ingezet. Door goed gebruik te maken van studenten (en vrijwilligers), kan een breder aanbod gerealiseerd en gefaciliteerd worden. ● Er is een brede programmaraad waarin 12 partners uit de zorg, sport en en een vertegenwoordiger namens de deelnemers deelneemt. ● Vanuit de gemeente zijn er twee combinatiefunctionarissen / buurtsportcoaches actief. Eén richt zich vooral op de scholen, de ander richt zich op de verenigingen en de verbinding met de zorgpartijen. Opvallend is dat de zorgverzekeraar niet betrokken is bij dit initiatief. Smeets: “We hebben hen wel geprobeerd te betrekken, maar als kleine gemeente is het moeilijk om in het vizier van de zorgverzekeraar te komen. Ze vinden wat we bieden interessant, maar tot verdere afspraken komen lukt niet.’” Financiering
Er breken spannende tijden aan voor De Haamen. De gemeente heeft fors geïnvesteerd in goede faciliteiten voor regulier sport- en beweegaanbod en voor sport- en beweegaanbod voor mensen met een beperking. Voor deze laatste doelgroep is echter veel onduidelijkheid over de financiering vanaf 2015. Voor de sportzorgprogramma’s staan in de evaluatie suggesties voor de financiering vanaf 2015. Opvallend hierbij is dat de bezuinigingsopdracht van 25%, die gemeenten binnen de decentralisaties hebben, gehaald kunnen worden. Dat ziet er veelbelovend uit, maar of het in de praktijk in 2015 ook zo werkt moet nog blijken. De gemeente is nog bezig om haar kaders vast te stellen. Maar Smeets heeft er alle vertrouwen in: “Afhankelijk van welke kaders de gemeente stelt moeten wij kijken hoe we onze produkten gaan aanbieden. Dat kan via rechtstreeks inkoop bij De Haamen waarbij wij aan de achterkant de benodigde zorg en ondersteuning regelen. Veel gemeenten richten zich nu op proceszaken. De vraag ‘wat wil de deelnemer?’ wordt nauwelijks gesteld.” Het is ook nog spannend of De Haamen haar gewenste rol binnen de regio kan vervullen. Alle gemeenten kunnen de Wmo op een eigen manier invullen, dus dat kan per gemeente verschillen. Daarnaast moeten de mensen ook doorverwezen worden naar De Haamen. Daarvoor is bekendheid in de regio noodzakelijk. Smeets: “Wij hebben hier goed aanbod dat aansluit bij de behoefte van de doelgroep, dus ik heb er alle vertrouwen in dat het goed komt.” Meer informatie: Evaluatie: http://kic.nisb.nl/site/catalogus/show/16973 en www.dehaamen.nl. Stichting de Haamen contactpersoon: Giselle Smeets
[email protected] www.dehaamen.nl
