Doelgericht en transparant, op weg naar de top

Doelgericht en transparant, op weg naar de top

J A A R V E R S L A G

2 0 0 4

Doel Missie: de HAN in 2008 Het hoger beroepsonderwijs aan de HAN is afgestemd op de individuele wensen van studenten en cursisten, zowel schoolverlaters als werkenden. De HAN werkt vraaggeoriënteerd en innovatief, gericht op het aanbieden van opleiding, training, advisering en toegepast onderzoek. De HAN werkt vanuit maatschappelijke bevlogenheid en in de overtuiging een bijdrage te kunnen leveren aan de ontwikkeling van de samenleving. Het HAN-onderwijs is van hoogwaardige kwaliteit en voorzien van het accreditatiekeurmerk. Voor studenten en medewerkers vormt de HAN een aantrekkelijke, professionele, ontwikkelings- en resultaatgerichte omgeving. Voor bedrijven, instellingen en individuen in de brede regio is de HAN hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners.

gericht en transparant op weg naar de top J A A R V E R S L A G

2 0 0 4

HAN op koers De Raad van Toezicht heeft in 2004 zijn goedkeuring gegeven aan het Instellingsplan HAN 2004-2008 met daarin de ambities en doelstellingen. De Raad ondersteunt hiermee het College van Bestuur in zijn koers naar een toppositie voor de HAN in het hoger onderwijs. Ook in 2004 is de Raad van Toezicht op adequate wijze door het College van Bestuur geïnformeerd om zijn toezichthoudende rol goed te kunnen vervullen. De compacte managementrapportages, concreet gericht op het instellingsplan en de daaruit voortvloeiende resultaatgebieden, ervaart de Raad hierbij als een goed instrument. De Raad van Toezicht stelt met tevredenheid vast dat het College van Bestuur, samen met het management en de medewerkers van de HAN de goede prestaties van 2003 in 2004 heeft kunnen continueren. De Raad van Toezicht spreekt zijn waardering uit voor de opbouwende en plezierige samenwerking met het College van Bestuur en voor de inzet van alle medewerkers en studenten van de HAN. In het bijzonder dankt de raad Jeanne Mulder, lid van het College van Bestuur van het eerste uur, die in januari 2005 afscheid heeft genomen van de HAN. Namens de Raad van Toezicht J.W. Ramaekers, voorzitter (Voor het volledige verslag van de Raad van Toezicht over 2004, zie pagina 79).

Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag van de HAN over 2004:

‘Doelgericht en transparant, op weg naar de top’. Op weg naar de top Met de realisatie van ons instellingsplan 2004-2008 willen we als HAN tot de top van Nederland behoren voor wat betreft onderwijskwaliteit en studenttevredenheid. Daarnaast willen we ons verder ontwikkelen tot hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners in de brede regio.

Doelgericht en transparant Wij willen dit realiseren in nauwe wisselwerking en open dialoog met onze omgeving. Dit jaarverslag maakt daar onderdeel van uit. Het volgt de ontwikkelingen van de HAN in 2004, vertaald naar de realisatie van resultaten op de zeven resultaatgebieden en de vijf speerpunten uit het instellingsplan. Het verslag geeft antwoord op de vragen: wat was de doelstelling voor 2004, in hoeverre hebben we die gerealiseerd en waar willen we naar toe? Open en transparant, met als doel ons te verantwoorden naar onze omgeving. Naar de minister, maar zeker ook naar onze medewerkers, studentvertegenwoordigers en onze externe relaties: de bedrijven en instellingen in de regio, de onderwijsinstellingen en de gemeentelijke en provinciale overheden. Uiteraard hanteren we hierbij principes van good governance en volgen we de ministeriële richtlijnen. Op een manier die de gewenste transparantie biedt, maar niet leidt tot een overdaad aan detailinformatie. Graag laten wij u zelf oordelen over de ontwikkelingen en prestaties van de HAN en geven we u de mogelijkheid ons erop aan te spreken. Naast de gebruikelijke kanalen en contactmomenten in de dagelijkse praktijk kunt u dit doen via www.han.nl/jaarverslag. Wat ons betreft heeft de HAN met 2004 wederom een goed jaar achter de rug. Met prima ontwikkelingen en dito prestaties. Maar zeker ook met zaken die voor verbetering vatbaar zijn en daarom onze bijzondere aandacht vragen. Wij danken onze medewerkers voor hun bijdrage aan de goede prestaties en wensen hen opnieuw de motivatie en inspiratie om samen de HAN-koers verder in te zetten: op weg naar de top, doelgericht en transparant. Marcel Wintels voorzitter College van Bestuur

ORGANOGRAM

STICHTING HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN RAAD VAN TOEZICHT COLLEGE VAN BESTUUR

HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN

HAN HOLDING

INTERSTUDIE BV

HAN INDIVIDUEEL ONDERWIJS BV

ADVIESBUREAU VOOR ONDERWIJSMANAGEMENT

HAN STUDENTBEDRIJVEN BV

HAN FLEX BV

MEDEZEGGENSCHAPSRAAD

DIRECTIE

FACULTEITSRADEN

SERVICE BEDRIJF DEELRAAD SB

STAF

DIRECTIE

DIRECTIE

DIRECTIE

DIRECTIE

DIRECTIE

FACULTEIT EDUCATIE INCL. ILS

FACULTEIT GEZONDHEID GEDRAG EN MAATSCHAPPIJ

FACULTEIT ECONOMIE EN MANAGEMENT

INFORMATICA COMMUNICATIE ACADEMIE

FACULTEIT TECHNIEK

STAF

STAF

STAF

OPLEIDINGEN EN LECTORATEN



NDO, DIENSTVERLENING IN ONDERWIJSONTWIKKELING

VDO, OPLEIDINGSEN ADVIESCENTRUM

STAF

SENSOR

SERVICE UNITS FACILITAIRE ZAKEN (FAZ) FINANCIEEL ECONOMISCHE ZAKEN (FEZ) INFORMATICA (ICT) MARKETING, COMMUNICATIE EN VOORLICHTING (MCV) PERSONEEL EN ORGANISATIE (P&O) SERVICE CENTRUM ONDERWIJS (SCO) STUDENTZAKEN (SZ)

Voor de samenstelling van het College van Bestuur zie pagina 73. Voor de samenstelling van het management van de HAN zie pagina 111.



HAN KENNISCENTRUM ECONOMIE, TECHNIEK EN INFORMATICA

Inhoudsopgave

HOOFDSTUK

HOOFDSTUK

1 Op weg naar de top De veranderende omgeving

12

De HAN verandert mee

13

Resultaatgebieden

15

Strategische speerpunten

16

2 Resultaten per resultaatgebied Tevredenheid

26

• Stijging studenttevredenheid

26

• Stijging medewerkertevredenheid

27

• Toenemende (afnemer)relatietevredenheid

29

Kwaliteit

30

• Top drie scores voor professionele onderwijskwaliteitstoetsen

30

Groei

33

• Groei in studenteninstroom

33

• Groei in marktactiviteiten, innovatie en onderzoek

36

- Contractactiviteiten - Toegepast onderzoek: lectoraten - Masteropleidingen • De helft van de financiële middelen uit andere bronnen

45

dan overheidsbekostiging

HOOFDSTUK

3 Resultaten op speerpunten Groei van de organisatie

50

HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF)

51

HOOFDSTUK

HOOFDSTUK

Verbetering kwaliteit, efficiency en effectiviteit

53

• Interne Kwaliteitszorg

53

• Service Bedrijf

54

• ICT

56

• Huisvesting

59

Ondernemerschap

60

• Ondernemerschap bij studenten

60

• Ondernemerschap bij de medewerkers

62

• Maatschappelijk verantwoord ondernemen

62

Ontwikkelingsgericht personeelsbeleid

64

4 Organisatie en bestuurlijke inrichting Organisatie

70

• De invloed van HOF op de organisatorische inrichting

70

• Organogram

71

Bestuurlijke inrichting

72

• Samenstelling College van Bestuur

73

• Bezoldiging College van Bestuur

73

5 Good governance Horizontale en verticale verantwoording

78

Vervolgonderzoek Rekenschap (Commissie Schutte)

78

Raad van Toezicht

79

Medezeggenschapsraad

81

HOOFDSTUK

6 Financiën Financieel beleid

86

Financiële prestaties

87

Financiële positie

93

Financiering

98

Treasury

98

Deelnemingen

99

Financiële risico’s

100

Overig

101

Overzicht bacheloropleidingen 2004

106

Overzicht masteropleidingen 2004

109

Overzicht lectoraten 2004

110

Samenstelling Bestuur en Management HAN

111

Samenstelling Raad van Toezicht

114

Samenstelling Medezeggenschapsraad

115

OVERZICHTEN

dit vierkant is de stans

Doelgericht en transparant

M

I

S

S

I

E

HET HOGER BEROEPSONDERWIJS

AAN

DE

HAN IS AFGESTEMD OP DE INDIVIDUELE WENSEN VAN STUDENTEN EN CURSISTEN, ZOWEL SCHOOLVERLATERS ALS WERKENDEN.

HOOFDSTUK

1 Op weg naar de top

De veranderende omgeving De voortgaande individualisering en mondialisering, de marktwerking en informatie-explosie beïnvloeden de behoeften van studenten en het beroepenveld. Hoe speel je in op de wensen van beide partijen? In de eerste plaats door als hogeschool voortdurend in ontwikkeling te blijven. De HAN beweegt: • van overheidsoriëntatie naar omgevingsoriëntatie De veranderingen in de samenleving maken sturing vanuit de overheid en kennisoverdracht in de traditionele zin steeds minder effectief. De HAN wil zich daarom steeds nadrukkelijker richten op de behoeften van studenten en cursisten en de steeds meer internationale maatschappelijke omgeving waarin zij hun beroep zullen gaan uitoefenen of dat al doen. • van onderwijsinstituut naar kennisinstituut Door optimale afstemming op haar omgeving wil de HAN zich verder ontwikkelen van onderwijsinstituut naar een brede, marktgerichte, flexibele kennispartner met een uitgebreid scala aan vormen van onderwijs, opleiding, training, toegepast onderzoek en advisering. • van standaardprogramma’s naar maatwerk De HAN wil haar onderwijs steeds meer organiseren rond de uiteenlopende persoonlijke wensen van studenten en cursisten. Uitgangspunten zijn een aantrekkelijke, goed geoutilleerde en inspirerende leeromgeving en flexibele leerarrangementen met ruimte voor individuele profilering.

HAN

www.han.nl

12

De HAN verandert mee In antwoord op de veranderende omgeving heeft de HAN haar missie en strategisch beleid aangepast en geformuleerd in het Instellingsplan 2004-2008. Dit plan heeft twee hoofddoelstellingen: 1. De HAN wil in 2008 een hogeschool zijn die wat betreft studenttevredenheid en kwaliteitsbeoordeling tot de top drie van Nederland behoort. 2. De HAN wil zich verder ontwikkelen tot hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners voor de brede regio.

Ad 1 Studenttevredenheid Studenten groeien steeds meer uit tot kritische consumenten. De reputaties van onderwijsinstellingen zullen de keuze van studenten voor bepaalde bachelor- en masteropleidingen in toenemende mate bepalen. De HAN hecht dan ook grote waarde aan de studenttevredenheid. De HAN meet zelf de tevredenheid van studenten, maar er zijn ook landelijke meetinstrumenten. Het NIPO onderzoekt jaarlijks in opdracht van Elsevier de tevredenheid van studenten en vergelijkt de beoordeling van verschillende hogescholen. Daarnaast verschijnt ieder jaar de Keuzegids Hoger Onderwijs waarin de studenttevredenheid van verschillende hogescholen met elkaar wordt vergeleken. Kwaliteitsbeoordelingen (accreditatierapporten) Ieder jaar bezoeken visitatiecommissies een aantal opleidingen. Als de opleidingen aan alle kwaliteitseisen voldoen, worden ze geaccrediteerd door het NVAO (Nederlands Vlaams Accreditatie Orgaan). Iedere opleiding wordt minstens een keer in de zes jaar gevisiteerd. Als een

13

JAARVERSLAG HAN 2004

opleiding niet voldoet aan de kwaliteitseisen zullen studenten en het werkveld ontevreden zijn. Bovendien ontvangt de hogeschool geen bekostiging voor een niet-geaccrediteerde opleiding en de studenten geen studiefinanciering. Accreditatie van de opleidingen is dus een must. De HAN zet daar een extra streven bovenop: zij wil met al haar opleidingen tot de top drie van Nederland horen.

Ad 2 Veelzijdig kenniscentrum voor de brede regio De HAN werkt vanuit maatschappelijke bevlogenheid en in de overtuiging een bijdrage te kunnen leveren aan de ontwikkeling van de samenleving. Voor bedrijven, instellingen en individuen in de brede regio wil de HAN hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners zijn. Op basis van vragen uit de samenleving wil de HAN zich ontwikkelen van opleidingsinstituut voor jongvolwassenen naar een regionaal, veelzijdig kenniscentrum waarbij een sterk accent ligt op een leven lang leren en kennisontwikkeling. De activiteiten van de HAN op de markt van post-hbo onderwijs, advisering, dienstverlening en (toegepast) onderzoek komen daarmee steeds nadrukkelijker in beeld. De HAN streeft ernaar op termijn de helft van de middelen uit andere bronnen te genereren dan overheidsbekostiging. De HAN bouwt dan ook in actieve en continue wisselwerking met haar omgeving verder aan een uitgebreid regionaal netwerk met een groeiend aantal stakeholders dat zich uitstrekt tot in het Duitse achterland, waarin de meest uiteenlopende bedrijven en (overheids)instellingen te vinden zijn. Samen met de stakeholders wil de HAN zich richten op voor de regio relevante thema’s, samenwerkingsrelaties en partnerships. Schakel in de kennisketen Als belangrijke schakel in de kennisketen wil de HAN een vooraanstaande rol spelen als het gaat om het toepasbaar maken van nieuwe

HAN

www.han.nl

14

kennis en technologieën. Dit vereist enerzijds een goede samenwerking in de HBO-WO-lijn met relevante universiteiten, in de eerste plaats de Radboud Universiteit Nijmegen. Anderzijds vraagt de positie in de kennisketen om een versteviging van de MBO-HBO-lijn. Hiertoe participeert de HAN in R4H, het samenwerkingsverband met ROC A12, Graafschap College, Rijn IJssel College en ROC Nijmegen. Binnen het HBO-veld werkt de HAN op diverse terreinen samen met buurhogeschool Saxion. Lectoren en kenniskringen Een belangrijke rol in het proces van kennisontwikkeling en kenniscirculatie ziet de HAN ook weggelegd voor de lectoren en hun kenniskringen. De HAN heeft inmiddels een groot aantal lectoraten ingesteld, waarmee toegepast onderzoek een wezenlijke plek krijgt binnen de HAN. Met de lectoraten wil de HAN tevens de kwaliteit van het onderwijs en de professionalisering van de eigen medewerkers een extra impuls geven.

Resultaatgebieden De HAN is een maatschappelijke onderneming die haar verantwoordelijkheid naar mensen en omgeving wil waarmaken. Beoordeeld kunnen worden op het concreet realiseren van de doelstellingen maakt hiervan deel uit. Om de transparantie te verhogen, heeft de HAN de twee hoofddoelstellingen vertaald in zeven resultaatgebieden op het terrein van tevredenheid, kwaliteit en groei: Tevredenheid 1 stijging studenttevredenheid 2 stijging medewerkertevredenheid 3 toenemende (afnemer)relatietevredenheid

15


Kwaliteit 4 top drie scores voor professionele onderwijskwaliteitstoetsen Groei 5 groei in studenteninstroom 6 groei in marktactiviteiten, innovatie en toegepast onderzoek 7 de helft van financiële middelen uit andere bronnen dan overheidsbekostiging. Deze resultaatgebieden zijn vertaald naar concrete kwantitatieve en kwalitatieve resultaten die als prestatie-indicatoren de basis vormen van de jaarlijkse managementcontracten tussen het College van Bestuur en de faculteitsdirecties/de directeur Service Bedrijf.

Strategische speerpunten De HAN onderscheidt vijf kritische succesfactoren in het welslagen van haar missie. Deze speerpunten ondersteunen de uitvoering van het strategische beleid (de hoofddoelstellingen) en het bereiken van de meetbare kwalitatieve en kwantitatieve resultaten (de resultaat-gebieden).

Groei van de organisatie Om nog meer elan, dynamiek, mobiliteit, kwaliteitsimpulsen en schaalvoordelen te creëren. De HAN heeft als brede hogeschool gekozen voor ambitieuze doelstellingen waarvan groei een belangrijk uitgangspunt is. Maar dat alleen is voor een grote hogeschool zoals de HAN, die tot de top wil behoren, niet meer voldoende. Noodzakelijk is daarbij te groeien in de betekenis van kennispoort: in een open en intensievere relatie met de omgeving staan, zodat kenniscirculatie en innovatie ontstaat. De HAN zal daarom substantieel meer ‘practical driven professional

HAN

www.han.nl

16

masters’ gaan aanbieden, die een beroepsmatige verdieping of specialisatie geven. De universitaire, wetenschappelijk georiënteerde masters zijn immers vaak niet de geëigende vervolgstap voor HBO-bachelors. Het feit dat deze ‘professional masters’ nog niet door de overheid bekostigd worden (dat zal over enkele jaren ongetwijfeld anders zijn) zal de ontwikkeling van deze opleidingen niet in de weg staan. Daarnaast is een substantiële versterking noodzakelijk van praktijk gedreven onderzoek. Niet alleen om de kenniscirculatie tussen de HAN, bedrijven en instellingen te vergroten, maar ook om de studenten en hbo-professionals competenties mee te geven op het gebied van ‘innovatieve praktijkreflectie’. De lectoraten zijn de afgelopen jaren redelijk tot ontwikkeling gekomen. De HAN kent er nu zeventien, maar wil deze de komende drie jaar tot zo’n vijftig uitbreiden. Zo kunnen de lectoraten een veel substantiëler effect op de (kwaliteit van de) organisatie sorteren, zowel in relatie tot het onderwijs als tot de externe omgeving. Het spreekt voor zich dat een verdere versterking van het docentencorps ook een noodzakelijke voorwaarde is om bovenstaande ambities waar te maken. Toename van het aantal gepromoveerde docenten c.q. de ontwikkeling van een ‘professional doctorate’ kan daaraan een bijdrage leveren. Met deze groeidoelstellingen op de verschillende gebieden wil de HAN een dynamiek oproepen die de organisatie in een sterkere, meer flexibele relatie tot de studenten en het beroepenveld zal brengen.

De HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) De organisatiebrede verandering van het onderwijskundige en organisatorische kader van de bacheloropleidingen waarbij het uitgangspunt is dat de student zelf verantwoordelijk is voor het eigen leerproces. Zowel de studenten als het werkveld zullen steeds nieuwe eisen stellen en wensen formuleren. De HAN reageert hier actief op. De individuele onderwijsvraag van studenten en het werkveld vormt

17


het uitgangspunt van onderwijsvernieuwingen. In 2003 startte de HAN het project HAN Onderwijs Flexibilisering. Dit project bestaat uit drie kernthema’s: • de flexibiliteit van leerwegen vergroten • meer beroepsgericht opleiden • efficiënter onderwijs ontwerpen. Deze grootscheepse onderwijsvernieuwing vraagt veel van de organisatie. Enerzijds steekt de HAN veel energie in het ontwerp van het nieuwe flexibele onderwijs, toetsing en studieloopbaanbegeleiding. Anderzijds moet een organisatie juist in een dergelijke operatie voldoende aandacht geven aan zaken als roostering, professionalisering van medewerkers en een betrouwbare, op het nieuwe onderwijs ontworpen ICT-infrastructuur. In het nieuwe onderwijs heeft de student een grote keuzevrijheid. Een goede en persoonlijke studieloopbaanbegeleiding speelt hierin een cruciale rol. Om dit waar te kunnen maken, is een studentinformatiesysteem van groot belang, waarin resultaten van studenten kunnen worden vastgelegd en gevolgd. Al deze elementen komen als deelproject terug binnen het hoofdproject HOF. De HAN loopt in Nederland voorop met het HOF-project vanwege de hogeschoolbrede aanpak van zowel de onderwijsvernieuwing als de organisatie. Deze aanpak wordt versterkt door de koppeling van het nieuwe onderwijsconcept met een nieuw studentinformatiesysteem. Dit zogenaamde studentvolgsysteem ondersteunt het nieuwe onderwijs optimaal. Onderwijsontwikkeling is kostbaar. Daarom is een belangrijk thema binnen HOF efficiënt onderwijs ontwerpen. De HAN wil het gebruik van de nieuwe onderwijseenheden intensiveren. Dat kan door ze multifunctioneel in te zetten. Bijvoorbeeld door onderwijseenheden te maken rondom beroepstaken die in meerdere beroepsprofielen voorkomen en dus voor verschillende opleidingen inzetbaar zijn. Maar dat kan ook door een onderwijseenheid te richten op een thema dat binnen verschillende professies van belang is. Bijvoorbeeld een thema als ‘Verslavingszorg’

HAN

www.han.nl

18

dat relevant is voor zowel verpleegkundigen als maatschappelijk werkers en sociaal pedagogisch werkers. Het vernieuwingstraject HOF loopt tot 2008. Dan zullen alle opleidingen volledig zijn omgevormd naar de nieuwe competentie- en beroepsgerichte opleidingen. De noodzakelijke veranderingen in de organisatie en ondersteuning van het onderwijs zullen dan ook geheel zijn doorgevoerd.

Hoe ziet een studie van een bachelorstudent er uit vanaf 2005? Major-minor Studenten die in 2005 met hun opleiding starten, krijgen een opleiding in een major-minor structuur. De major is de leerroute die de student opleidt tot de competenties van een specifiek beroep of specifieke beroepsgroep. Alle relevante beroepstaken vinden hun plaats in de major. Binnen de major kan de student eigen accenten leggen. Minimaal één semester van de opleiding is gereserveerd voor de minor. Binnen de minor heeft de student de mogelijkheid voor de eigen profilering. Hij kan een eigen accent geven aan zijn opleiding door te kiezen voor verbreding of verdieping. Een student aan de lerarenopleiding kan bijvoorbeeld extra verdieping aanbrengen in de opleiding door zich een half jaar bezig te houden met een thema als ‘Gebruik van ICT in de klas’. Een aankomend ingenieur kan er bijvoorbeeld voor kiezen om verbredende managementcompetenties op te doen. POP Op basis van competenties die de student al bezit, maakt hij samen met zijn studieloopbaanbegeleider een Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP). De student legt het POP vast in een studiecontract. De student presenteert zijn studieontwikkeling en -resultaten in een (digitaal) portfolio.

19


Toetsing Bij een nieuwe opleidingsvorm hoort ook een nieuwe wijze van toetsen. Er wordt niet alleen getoetst of een student kennis bezit, maar ook of hij deze kennis effectief kan toepassen bij het verrichten van de beroepstaak. De toetsing gebeurt voornamelijk via casussen en simulaties van de beroepspraktijk. Enerzijds krijgt de student te maken met summatieve toetsing (een assessor beoordeelt de student op competenties en oordeelt of de student deze kan toepassen in de beroepspraktijk). Aan de andere kant krijgt de student te maken met formatieve toetsing waarbij de student en zijn studieloopbaanbegeleider kijken of de ontwikkeling van de student in lijn is met het POP en de eisen vanuit het werkveld. De resultaten van de toetsing worden gevolgd in een studentvolgsysteem.

Verbetering van kwaliteit, efficiency en effectiviteit Door maximaal gebruik te maken van de schaalvoordelen. Om haar doelen te kunnen realiseren, moet de HAN nadrukkelijk aandacht geven aan kwaliteit. Er is een breed terrein waarop kwaliteit een kritische succesfactor is. De HAN moet zorg hebben voor de kwaliteit van haar onderwijs en diensten op het gebied van onderzoek en advisering. Maar ook voor de kwaliteit van de administratieve organisatie en haar kwaliteiten als werkgever. Daarnaast is het voor een gezonde organisatie noodzakelijk om middelen en mensen zo efficiënt en effectief mogelijk in te zetten; de HAN wil maximaal gebruikmaken van de schaalvoordelen van een grote hogeschool. Daarom wil de HAN deze factoren nadrukkelijk op de dagelijkse agenda zetten en heeft zij ze als speerpunt benoemd.

HAN

www.han.nl

20

Ondernemerschap Zowel bij de ontwikkeling van de studenten als van de eigen organisatie. Sterk ondernemerschap, waarmee ook ondernemendheid wordt bedoeld, is van cruciaal belang voor de Nederlandse economie. Ondanks een lichte stijging van het aantal startende ondernemers loopt Nederland op het gebied van nieuw ondernemerschap achter bij andere Europese landen. Door stimulering van ondernemerschap in het onderwijs hoopt het ministerie van Economische Zaken dat Nederland in 2008 op het Europees gemiddelde komt. De HAN ziet hier ook een belangrijke taak voor de hogeschool weggelegd en heeft ondernemerschap tot één van haar speerpunten gemaakt. Enerzijds integreert de HAN ondernemerschap in haar opleidingen, anderzijds wil de HAN in dit kader haar externe omgeving meer leidend laten zijn in haar eigen activiteiten, handelen en organisatie. Dit komt onder andere tot uiting in een project als HOF waarin student en beroepenveld centraal staan.

Uitvoering van ontwikkelingsgericht personeelsbeleid Tevreden en professionele medewerkers zijn cruciaal voor het realiseren van de doelstellingen van de HAN. Zij formuleert dan ook nadrukkelijk het speerpunt ontwikkelingsgericht personeelsbeleid waarbij de HAN de rol, verantwoordelijkheid en professionaliteit van de medewerkers centraal stelt en faciliteert.

21


dit vierkantje is de stans


M

I

S

S

I

E

DE HAN WERKT VRAAGGEORIËNTEERD EN INNOVATIEF, GERICHT OP HET AANBIEDEN VAN OPLEIDING, TRAINING, ADVISERING EN TOEGEPAST ONDERZOEK.

…op weg naar de top

2

HOOFDSTUK

Resultaten per resultaatgebied

Tevredenheid Stijging studenttevredenheid Uit drie verschillende metingen blijkt dat de HAN tot de best presterende hogescholen van Nederland behoort qua tevredenheid van studenten. Het gaat om de de eigen studenttevredenheidsmeting (zie tabel), het Nipo-onderzoek in opdracht van Elsevier en de Keuzegids Hoger Onderwijs.

STUDENTTEVREDENHEID

HAN-totaal

2001 2002 2003 2004

6.7

7.2

Doelstelling managementcontract 2004

7.5

7.5

Economie en Management

7.5

7.4

Minimaal 7.4

Educatie

7.6

7.5

Minimaal 7.6

Gezondheid Gedrag en Maatschappij

7.4

7.7

Minimaal 7.4

ICA

7.6

7.5

Minimaal 7.6

Techniek

7.6

7.6

minimaal 7.6

2008

7.6

In de afgelopen jaren is de studenttevredenheid in de eigen meting steeds toegenomen, van een 6,7 in 2001 tot een 7,5 in 2004. Gezien de doelstellingen ligt de HAN goed op koers. In het algemeen zijn studenten tevreden over de kwaliteit van het onderwijs en de inzet van docenten, maar minder tevreden over sommige faciliteiten, zoals bijvoorbeeld computervoorzieningen en roostering. Roostering krijgt binnen het HOF-project nadrukkelijk aandacht. Computervoorzieningen hebben de aandacht binnen de faculteiten. De ICT-infrastructuur, met name ten behoeve van het onderwijs, is nadrukkelijk benoemd in het Programma Onderwijs en ICT (zie ook Hoofdstuk 3 Resultaten op speerpunten).

HAN

www.han.nl

26

In het Nipo/Elsevier-onderzoek behoort de HAN tot de top drie van hogescholen die over de hele breedte het beste scoren. De opleidingen Bouwkunde, Civiele Techniek, Fiscale Economie en Logopedie scoren een eerste plaats en de opleidingen Accountancy, Elektrotechniek en International Business Studies een tweede plaats. In de Keuzegids HO 2003-2004 scoort de HAN met de Arnhemse opleidingen een 7.01 (in 2003 6.90). De Arnhemse opleidingen staan hiermee op de eerste plaats van de grote hogescholen (breed aanbod en minimaal 10.000 studenten). De Nijmeegse opleidingen doen het minder goed in de keuzegids. Met een score van 6.72 (in 2003 6.68) staan die op de 28ste plaats van de in totaal 33 onderzochte (vestigingen van) hogescholen. Laag scoren hier met name de faciliteiten en lesruimtes; het betrekken van de nieuwbouw in Nijmegen medio 2004 zal naar verwachting positief uitwerken op deze scores. De HAN sluit niet uit dat de invoering van HOF in 2005 en de bijbehorende veranderingen, leiden tot een tijdelijke terugval van het tevredenheidcijfer. Voor de langere termijn is de HAN ervan overtuigd dat de flexibilisering en het centraal stellen van de leerroute van de student zal leiden tot een positief effect op de kwaliteit van het onderwijs en daarmee op de studenttevredenheid.

Stijging medewerkertevredenheid In het jaarlijkse medewerkertevredenheidsonderzoek scoort de HAN gemiddeld een 7,2. Een lichte stijging ten opzichte van 2003, ondanks de startperikelen na de grootscheepse verhuizing naar de nieuwbouw in Nijmegen en onvrede rondom de invoering van het nieuwe functieordeningssysteem Hay (zie ook Hoofdstuk 3). Medewerkers zijn bijzonder tevreden over de samenwerking met directe collega’s, de variatie in werkzaamheden, de aansluiting van hun werk bij hun competenties, betrokkenheid en sfeer bij de afdeling

27


MEDEWERKERTEVREDENHEID

2003

2004

Doelstelling Managementcontract 2004

HAN-totaal

7,1

7,2


7,2

7,3

Minimaal 7,4

Educatie

7,3

7,5

Minimaal 7,5


7,0

7,1

Minimaal 7,2

ICA

7,2

7,5

Minimaal 7,4

Techniek

7,2

7,3

Minimaal 7,4

Service Bedrijf

6,8

7,0

Minimaal 6,9

2008

7,5

en het terugzien van de eigen bijdrage in de realisatie van de afdelingsdoelstellingen. Ze zijn minder positief over de interne communicatie binnen de afdeling, de invloed op beleidskeuzes en de werkomstandigheden, de ervaren werkdruk en de ondersteuning door andere afdelingen De HAN ziet haar medewerkers als kritische succesfactor in de realisatie van haar doelstellingen. De medewerkertevredenheid is dan ook een belangrijke indicator bij het speerpunt ontwikkelingsgericht personeelsbeleid. Een andere indicator binnen dit speerpunt is het ziekteverzuim. HAN-breed is het ziekteverzuim de afgelopen jaren afgenomen. Ook in 2004 is er weer sprake van een lichte daling van 4,95% naar 4,84%. Bij de faculteiten Educatie en Gezondheid Gedrag en Maatschappij is echter een stijging te zien. Om inzicht te verkrijgen in specifieke oorzaken hiervan, heeft de HAN de Arbo Unie gevraagd om over 2004 een kwalitatieve verzuimanalyse op te stellen. De resultaten van dit onderzoek zullen in 2005 bekend worden.

HAN

www.han.nl

28

ZIEKTEVERZUIM

2001 2002 2003 2004

HAN-totaal

5,6% 4,9% 4,9% 4,8%


2008

4,5%


3,2% 3,0%

Maximaal 4%

Educatie

4,1% 4,6%

Maximaal 3,7%


4,0% 5,5%

Maximaal 5%

ICA

4,1% 3,4%

Maximaal 4,25%

Techniek

5,4% 4,8%

Maximaal 5%

Service Bedrijf

6,8% 6,3%

Maximaal 6,9%

Voor de komende jaren wil de HAN het ziekteverzuim verder terugdringen. Aan de ene kant door een actief gezondheidsbeleid met bijvoorbeeld RSI-workshops en de bevordering van bedrijfsfitness, aan de andere kant door een gericht reïntegratie- en verzuimbeleid, waarbij de poortwachterfunctie een nadrukkelijke rol zal blijven spelen.

Toenemende (afnemer)relatietevredenheid De wens om hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners voor de brede regio te zijn, vraagt om meting van de tevredenheid van de afnemers over het aanbod van de HAN. De HAN meet de tevredenheid van de initiële studenten al enkele jaren en volgt de ontwikkelingen van deze cijfers nauwlettend. De tevredenheid van de overige afnemers van de HAN, zoals bedrijven en instellingen, cursisten en post-hbo-studenten wordt weliswaar binnen de verschillende afdelingen die deze diensten aanbieden gemeten, echter niet HANbreed. Ontwikkeling van een HAN-breed instrument om de resultaten te meten en daarop te kunnen sturen, vindt in de loop van 2005 plaats.

29


Kwaliteit Top drie scores voor professionele onderwijskwaliteitstoetsen In 2008 wil de HAN op het gebied van onderwijskwaliteitstoetsen behoren tot de top drie van hogescholen in Nederland. Dit betekent dat de opleidingen van de HAN in de kwaliteitstoetsen (visitaties en accreditaties) steeds bij de beste drie hogescholen van Nederland zullen moeten horen. De HAN heeft dit streven omdat zij onderwijs wil aanbieden van de hoogste kwaliteit, wat zij beschouwt als haar maatschappelijke taak. Visitaties en accreditaties Ieder jaar wordt een aantal opleidingen landelijk gevisiteerd en vergeleken. De commissie stelt zo voor iedere opleiding een ranking vast. Elke opleiding komt minimaal een keer per zes jaar aan de beurt. De HAN heeft met de visitaties in 2004 een minder goed jaar achter de rug. Behoorden in 2003 alle vier de gevisiteerde HAN-opleidingen nog tot de beste drie van het land, in 2004 geldt dat voor drie van de zes. Het overzicht op pagina 33 laat zien dat over de afgelopen drie jaar inderdaad elf van de zeventien gevisiteerde HAN-opleidingen in de top drie van Nederland staan. De HAN is dus redelijk goed op weg, maar heeft de komende jaren nog werk te verzetten om de doelstelling daadwerkelijk te realiseren. De visitatierapporten in 2004 • Management Economie en Recht (MER) Het visitatierapport is op een groot aantal punten positief en soms lovend, maar bevat ook kritische opmerkingen. De opleiding heeft volgens de commissie een adequate visie op het beroep en beroepenveld, maar zou zich sterker kunnen profileren. In de opbouw van het curriculum pleit de commissie voor meer integratie tussen de vakken.

HAN

www.han.nl

30

Het belangrijkste punt van kritiek betreft de stage (de organisatie, begeleiding en beoordeling) en de afstudeeropdrachten. De opleiding krijgt het advies om structurele scholing van docenten op te nemen in een scholingsplan. De commissie beoordeelt de cultuur van de opleiding als uitstekend en is lovend over de manier waarop de opleiding vorm geeft aan de interne kwaliteitszorg. • Pedagogiek In het visitatierapport van de opleidingen Pedagogiek, Lerarenopleiding Pedagogiek en de Hogere Kaderopleiding Pedagogiek staan kritische kanttekeningen. Bijvoorbeeld over het beroepsbeeld, de eindtermen, de opbouw van het curriculum, de externe relaties van de opleidingen, het systeem van interne kwaliteitszorg en de beschikbare faciliteiten. Aan een groot aantal van de gesuggereerde verbeterpunten werkt de HAN al in het kader van het HOF-project en de implementatie van het HAN-kader kwaliteitszorg. Bovendien hebben de opleidingen een nieuwe huisvesting betrokken en kunnen studenten inmiddels gebruik maken van de bibliotheek van de Radboud Universiteit. De commissie oordeelt positief over de gerealiseerde kwalificaties. • Economie en talen De visitatiecommissie vindt dat de samenhang en integratie van het curriculum beter kunnen en daarmee de studievoortgang en het rendement. Ook de contacten met het werkveld en de wetenschappelijke oriëntatie behoeven verbetering. De commissie juicht de ingrijpende onderwijsvernieuwing toe. Competentiegericht onderwijs biedt meer mogelijkheden om een beroepsgericht en samenhangend programma in te richten.

31


• Logistiek en Economie De visitatiecommissie beoordeelt het beroepsbeeld van de opleiding als goed, evenals de werkvormen, de studiebegeleiding, de organisatiestructuur en het personeelsbeleid. Extra inspanning moet de opleiding verrichten om de inhoudelijke relevantie van de eindkwalificaties te waarborgen. Op het terrein van toetsing moet de opleiding meer helderheid verschaffen over toetscriteria, niveauverschillen en de aansluiting op competenties. Ook de begeleiding van stages is voor verbetering vatbaar. Tot slot adviseert de commissie meer voeling te houden met wetenschappelijke ontwikkelingen. De sterke kwalificaties hebben betrekking op het multidisciplinaire karakter van de opleiding. • Lerarenopleidingen VO In 2004 verscheen ook het rapport van de visitatiecommissie lerarenopleidingen VO. De commissie is kritisch over deze opleidingen van de HAN. Wat betreft het landelijke beeld, maakt de commissie zich zorgen over de soms geringe omvang van deze opleidingen, waardoor het moeilijk is de kwaliteit van het curriculum en infrastructurele voorzieningen te garanderen. • Creatieve Therapie Opleiding De visitatiecommissie oordeelt positief over de competentiegerichte aanpak van de opleiding, de beroepsgerichte invulling van het onderwijsprogramma en de sturende werking van het toetsbeleid. De invoering van assessment en portfolio vindt veel waardering bij de commissie. Kritische kanttekeningen heeft de commissie bij de bewaking van de eindkwalificaties, de organisatie van de stagebegeleiding en de stagebeoordeling. Op basis van de adviezen van de visitatiecommissie zijn voor alle zes de opleidingen concrete verbeterplannen gemaakt om de kwaliteit van de betreffende opleidingen te verhogen.

HAN

www.han.nl

32

PROFESSIONELE KWALITEITSTOETSEN Jaar

Visitatierapport

Ranking

2002

Kaderopleiding Gezondheidszorg

3e

Verpleegkundige in Maatschappelijke Gezondheidszorg 2e graads lerarenopleiding Verpleegkunde Accountancy Fiscale Economie 1e graads deeltijd Lerarenopleidingen

van 9

1

e

van 7

8

e

van 13

3

e

van 5

10

e

van 13

4

van 24

Logopedie

2

e

van 7

Elektrotechniek

3e

van 17

1

e

van 37

2

e

van 37

Management Economie en Recht

2

e

van 20

Pedagogiek (geen vergelijking mogelijk omdat in het land

nvt

Pabo Arnhem Pabo Nijmegen 2004

3

e

Commerciële Economie 2003

van 11

e

verschillende varianten gelden)

Economie en Talen

17e

van 17

2

e

van 7

Lerarenopleidingen VO

9

e

van 11

1e, 2e, 3e plaats = doelstelling bereikt

Creatieve Therapie Opleiding

2e

van 4

4e plaats en verder

Logistiek en Economie

Groei Groei in studenteninstroom De totale instroom van nieuwe studenten bij de HAN laat een groei zien van ruim twee procent. Dit is onder de doelstelling van het managementcontract en beduidend minder dan vorig jaar (11,8%) toen vooral de faculteiten Techniek en Economie en Management veel meer studenten trokken.

33


HAN STUDENTEN INSTROOM

2001

2002

2003

2004


2008

HAN-totaal

5.807 6.052 6.767

6.910

7.427

7.550


1.749

1.799

2.000

Educatie

1.423

1.500

1.766

Gezondheid Gedrag Maatschappij

2.209

2.263

2.132

311

279

396

1.075

1.069

1.133

ICA Techniek

In het licht van haar ambitie om te groeien, ligt de HAN goed op koers. De HAN is zich ervan bewust dat de forse groei zich uiteindelijk zal stabiliseren en daarmee ook de druk op de organisatie. De personele inzet, huisvesting en faciliteiten moeten goed afgestemd blijven op de (aantallen) studenten en hun leerproces. De instroom in de voltijdopleidingen van de HAN stijgt sterk, met ruim negen procent. Deze stijging is met name toe te schrijven aan de aantrekkingskracht van nieuwe opleidingen c.q. opleidingsvormen. Landelijk stijgt de voltijdinstroom met 1,7% (bron: HBO-Raad). De instroom in de deeltijdopleidingen is met negentien procent teruggelopen. Landelijk daalde de deeltijdinstroom met meer dan tien procent (bron: HBO-Raad). Het lijkt erop dat het afschaffen van de fiscale faciliteit voor werkgevers hier zijn invloed heeft, in combinatie met de economische malaise.

HAN

www.han.nl

34

HAN STUDENTEN INSTROOM (GROEI)

% groei 2004/2003

% groei 2003/2002

HAN

2,1%

11,8%


2,9%

11,9%

Educatie

5,4%

17,4%

Gezondheid Gedrag Maatschappij Techniek ICA

2,4%

10,7%

-0,6%

16,3%

-10,3%

-12,9%

HAN STUDENTEN INSTROOM 7000 6000

5807

6767

6910

2003

2004

6052

5000 4000 3000 2000 1000 0 2001

2002

Door de forse instroomstijging in de afgelopen jaren (van 5.807 in 2001 tot 6.910 in 2004) komt de stijging van het totaal aantal ingeschreven bekostigde studenten bij de HAN in 2004 uit op 13,9 procent (tot 21.153 ingeschreven studenten). Landelijk is dit 3,2 procent. Aparte vermelding is hier op zijn plaats van de overkomst van Diedenoort naar de HAN met 570 studenten. Dit heeft tot een extra groei geleid bij de Faculteit Economie en Management (zie ook Hoofdstuk 3 Resultaten op speerpunten).

35


AANTAL HAN STUDENTEN TOTAAL Faculteit

Aantal studenten per jaar

2001

2002

2003

2004

17.090

17.570

18.576

21.153


4.142

4.356

4.778

5.671

Educatie

3.998

3.998

4.074

4.664

Gezondheid Gedrag Maatschappij

5.418

5.498

5.753

6.474

Techniek

2.693

2.749

2.956

3.308

839

969

1.015

1.036

HAN-totaal

ICA

HAN STUDENTEN TOTAAL

22000 21153

21000 20000 19000

18576

18000 17000

17090

17570

16000 15000 2001

2002

2003

2004

Groei in marktactiviteiten, innovatie en toegepast onderzoek De HAN verdeelt deze activiteiten onder in: • contractactiviteiten (post-hbo-opleidingen, cursussen, trainingen en advies) • toegepast onderzoek (lectoraten) • masteropleidingen.

HAN

www.han.nl

36

Deels worden deze activiteiten uitgevoerd door de zogenaamde contractafdelingen: NDO, Dienstverleners in Onderwijsontwikkeling (in de sector onderwijs), VDO, Opleidings- en Adviescentrum (in de sociaal-agogische sector en de gezondheidszorg) en het Kenniscentrum Economie Techniek en Informatica. Deels gebeurt dit ook op faculteits- of opleidingsniveau en in een aparte BV: Interstudie (in de sector onderwijs, vooral onderwijsmanagement). Contractactiviteiten Lieten de contractafdelingen in 2001 t/m 2003 nog een groei zien, in 2004 maken ze in het geheel bezien een moeizame ontwikkeling door vanwege de forse stagnatie in de marktvraag. De doelstelling om ook in 2004 een gezonde omzetgroei te realiseren (van minimaal tien procent), gepaard aan een verbetering van het resultaat als percentage van de omzet, is dan ook niet gehaald. Er is sprake van krimp en ook de vooruitzichten voor 2005 zijn niet onverdeeld gunstig.

CONTRACTACTIVITEITEN (CA) (x 1.000) Omzet* 2001

werkelijk 2002 2003

2004

begroot 2004

prognose 2008

NDO

2.299

2.799

3.057

3.327

3.961

4.171

VDO

5.172

6.196

7.246

6.340

5.930

6.091

Kenniscentrum ETI

2.300

2.876

3.515

5.006

4.695

6.839

Interstudie BV

4.017

4.058

3.962

3.967

4.582

4.500

Overige CA Totaal

1.847

1.255

1.909

1.856

1.491

15.635

17.184

19.689

20.496

20.659

8.803 30.404 **

* De hier getoonde omzet is inclusief masters en lectoraten voor zover bij de afdelingen CA ondergebracht. ** De extra groei-impuls die de HAN hier aan gaat geven is nog niet in deze prognose verwerkt. Meer informatie pagina 46

37


Om de ambitieuze doelstelling met betrekking tot marktactiviteiten te realiseren, werkt de HAN aan een Masterplan Kennispoort om per 2005 de marktactiviteiten van de HAN de noodzakelijke groei-impuls te geven (zie verder pagina 46). Ontwikkelingen binnen de contractafdelingen • HAN Kenniscentrum Economie Techniek en Informatica HAN Kenniscentrum Economie Techniek en Informatica heeft sinds zijn ontstaan in 2001 een verdubbeling van omzet gerealiseerd. Ook het aantal medewerkers is in deze periode verdubbeld. Voor de komende drie jaar richt het Kenniscentrum zich op verdere stijging van de omzet. Ondanks de stagnerende economie heeft het kenniscentrum kunnen investeren in de ontwikkeling van nieuwe post-hbo en masteropleidingen. De ontwikkeling en marktintroductie van deze nieuwe opleidingen is ook in 2004 uit de lopende exploitatie gefinancierd; hierdoor is het resultaat over 2004 aanzienlijk lager dan begroot. Naast het verstevigen van de positie in de consumentenmarkt heeft het kenniscentrum in 2004 fors geïnvesteerd om een positie te verwerven in de business to business markt. De afdeling organiseerde de HAN Ondernemersdag en heeft haar deelname in netwerken uitgebreid. • NDO, Dienstverleners in Onderwijsontwikkeling De afgelopen jaren heeft de NDO-omzet een gestage groei laten zien. Ten opzichte van 2003 is in 2004 de omzet nog toegenomen met ongeveer ¤ 300.000,-. Maar deze groei was aanzienlijk lager dan verwacht en begroot. Naast incidentele oorzaken, zoals toename van het ziekteverzuim (niet arbeidsgerelateerd), vertrek van medewerkers en effecten van de economische recessie, ligt de oorzaak van deze stagnatie ook in de structureel veranderende markt. Zo verschuift de vraag binnen de sector onderwijs in toenemende mate van trainingen en opleidingen naar ondersteuning bij complexe organisatievraagstukken

HAN

www.han.nl

38

in de driehoek van onderwijsontwikkeling, organisatieontwikkeling en professionele ontwikkeling. Om in te kunnen spelen op de veranderende vraag, is NDO in de tweede helft van 2004 gestart met een kwaliteits- en professionaliseringsslag. • VDO, Opleidings- en Adviescentrum De gestelde doelen in de begroting 2004 zijn zo goed als gerealiseerd. Zowel de omzet als het rendement bleef redelijk op peil, ondanks de stagnerende marktvraag. De verwachtingen voor 2005 zijn niet beter. Hoewel de economie lijkt aan te trekken, is dat in de branches waarin VDO werkzaam is nog niet merkbaar. Voor zorg en welzijn komt er (nog) niet meer geld voor scholing beschikbaar. VDO zet de schouders eronder om tot betere en stabielere klantrelaties te komen en nieuwe producten te ontwikkelen om te anticiperen op een kansrijkere toekomst. Zo functioneren binnen VDO sinds kort accountmanagers voor de verschillende marktsegmenten, met als speciale taak het onderhouden van klantcontacten en het signaleren van nieuwe proposities en leads. Afgelopen jaar is veel geïnvesteerd om ook de interne organisatie transparanter en efficiënter te maken en de kwaliteit te borgen. Dit resulteerde in het behalen van het ISOcertificaat voor kennisintensieve bedrijven. Daarnaast ontving VDO het IIP-certificaat voor de aanpak van ontwikkelingsgericht personeelsbeleid. • Interstudie BV De 100% dochtervennootschap Interstudie heeft in 2004 op een omzet van ¤ 4 miljoen (omzet 2003 eveneens ¤ 4 miljoen) een resultaat uit gewone bedrijfsvoering behaald (na winstdeling, bijzondere baten/lasten en vennootschapsbelasting) van netto ¤ 145.076, zijnde 3,7% van de omzet (resultaat 2003: ¤ 298.080). Interstudie heeft in 2004 te maken gekregen met een duidelijke terugloop in een aantal producten en diensten, onder meer als gevolg van

39


de economische teruggang van de afgelopen jaren. In de loop van 2004 is daarom een actieplan in gang gezet om enerzijds kosten te reduceren en anderzijds de omzet weer op peil te brengen. Daarnaast is door het managementteam een strategisch plan ontwikkeld om ook voor de langere termijn de continuïteit te waarborgen. Dit plan bestaat uit vier componenten: een aantal inhoudelijke keuzes, structurele marktbewerking, groei naar een omvang van 40 adviseurs (nu 30) en het zoeken van strategische samenwerking met een partner. Toegepast onderzoek: lectoraten De HAN ontwikkelt zich van opleidingsinstituut naar een regionaal en veelzijdig kenniscentrum waarbij het accent ligt op een leven lang leren en kennisontwikkeling. Innovatie en toegepast onderzoek spelen hierbij een grote rol. De HAN wil een belangrijke schakel zijn in de kennisketen en een leidende rol spelen in het toepasbaar maken van nieuwe kennis en technologieën. De lectoren en hun kenniskringen staan hierin centraal. In het afgelopen jaar is zowel het aantal als de omzet van de lectoraten iets toegenomen. Bij de diverse onderzoeks- en adviestrajecten van de lectoraten zijn zowel docenten als studenten betrokken. Door kennisdeling en -circulatie leveren de lectoraten ook hun bijdrage aan de professionalisering van de docenten en vernieuwing van het onderwijs binnen de HAN. Twee uitgangspunten staan centraal in het functioneren van de lectoraten: • relevantie voor bedrijven en instellingen in de brede regio • het op termijn zelfstandig, bedrijfsmatig (minimaal kostendekkend) functioneren.

HAN

www.han.nl

40

TOEGEPAST ONDERZOEK Omzet lectoraten* (x ¤ 1.000)

werkelijk

prognose

2003

2004

2008

1.569

1.609

982

Eigen bijdrage

528

576

454

Externe omzet

540

961

5.535

2.637

3.146

6.970

Subsidie SKO

Totaal

*

Zijn deels ook verwerkt in de tabel Contractactiviteiten

AANTALLEN STUDENTEN EN MEDEWERKERS IN LECTORATEN Aantal studenten betrokken bij projecten 2004

Aantal medewerkers betrokken in de kenniskring

195

125

De lectoraten presteren over het algemeen in lijn met hun startplannen. Er lopen vele onderzoeks- en adviestrajecten bij (c.q. in samenwerking met) verschillende regionale en nationale bedrijven en instellingen. De Stichting Kennisontwikkeling (SKO) evalueert de door haar gesubsidieerde lectoraten die minstens anderhalf jaar actief zijn. De rapporten over de lectoraten Mobiliteitstechnologie en Professionalisering agogische beroepen en vaktherapeuten waren positief. Eén van de aanbevelingen voor beide lectoraten is het realiseren van een sterkere gerichtheid op het bacheloronderwijs. In 2004 evalueerde de SKO de lectoraten Arbeid en Gezondheid: preventie en reïntegratie, Logistiek in Allianties, Embedded Systems en Human Communication Development. De rapportages worden in de eerste helft van 2005 verwacht. De HAN kent nu zeventien lectoraten, maar wil deze de komende drie jaar tot zo’n vijftig uitbreiden. Zo kunnen de lectoraten een veel substantiëler effect op de (kwaliteit van de) organisatie sorteren, zowel in

41


relatie tot het onderwijs als de externe omgeving. Voor deze uitbreiding heeft de HAN, naast de groei-impuls zoals beschreven in de laatste paragraaf van dit hoofdstuk, een extra stimuleringsbudget vastgesteld van ¤ 2.1 miljoen. Op pagina 110 treft u een overzicht van alle lectoraten.

Voorbeelden van projecten die in 2004 zijn uitgevoerd vanuit de lectoraten Conferentie Advanced Vehicle Control (AVEC 2004) In 2004 organiseerde het lectoraat Mobiliteitstechnologie de internationale conferentie Advanced Vehicle Control (AVEC), die eerder plaatsvond in Japan, de Verenigde Staten en Duitsland. In juni 2004 kwamen ruim driehonderd gasten uit meer dan twintig landen naar de HAN-campus. Ze hadden de keuze uit honderdveertig presentaties op het gebied van ‘Advanced Vehicle Control’. De technische universiteiten van Delft en Eindhoven, TNO en Daf Trucks ondersteunden het lectoraat bij de organisatie. CLEVER (Clean Vehicles a Reality) De lectoraten Human Communication Development en Mobiliteitstechnologie voerden samen het project Clever uit. In dit project voor Senter NOVEM (Nederlandse Organisatie Energie en Milieu) staat klantgerichte kennisoverdracht centraal. Het project heeft als doel om uiteenlopende doelgroepen zoals overheid of busondernemingen maar ook ondernemersverenigingen en de landelijke vereniging van huisartsen, bewust te maken van de mogelijkheden van schone voertuigen. Naast technische aspecten zijn de communicatieve component, acceptatie en de bedrijfseconomische aspecten belangrijk. In opiniërende workshops maken betrokkenen kennis met de schone voertuigen, en discussiëren ze over de mogelijkheden van toepassing in de eigen praktijk.

HAN

www.han.nl

42

Homes for Elderly Europeans from the Netherlands (HEEN) Studenten Bouwkunde en Gezondheidszorgtechnologie hebben als afstudeeropdracht samen met leden van de kenniskring Embedded Systems concepten onderzocht voor alternatieve woonvormen. Ze onderzochten de eisen en wensen voor seniorenhuisvesting in Spanje, waarin senioren langer zelfstandig zouden kunnen blijven wonen met behulp van domotica. Voor een opdrachtgever in Enschede is een woonvorm uitgewerkt voor een kleine gemeenschap. Nieuwe opdrachten lopen voor woonvormen in Uden en Portugal. Sociale competenties bij jongeren; kennis uit de praktijk In opdracht van Jantje Beton onderzocht de kenniskring Professionalisering van agogische beroepen in de gezondheidszorg spelprojecten uit het project ‘Jongleren’. De kernvraag bij dit onderzoek was ‘Hoe draagt spel bij aan het verwerven van sociale competenties bij jongeren?’. Een tweede onderzoeksvraag luidde: ‘Hoe kun je kennis over dit onderwerp delen met collega’s?’. De kenniskring heeft gekeken welke kennis aanwezig is in de praktijk van sociaal-cultureel werkers en deze in kaart gebracht. Eén van de producten van dit project is een publicatie over spelvormen die bijdragen aan het verkrijgen van sociale competenties bij jongeren. Competentieprofiel voor forensisch psychiatrisch werkers Binnen het forensisch psychiatrisch werk is veel veranderd, wat een nieuw competentieprofiel voor het vak noodzakelijk maakt. De Pompestichting gaf opdracht om een competentieprofiel te ontwikkelen dat van toepassing is op alle forensisch psychiatrisch werkers. Samen met de zorgmanagers en behandelaren heeft de kenniskring omschreven wat het forensisch psychiatrisch werk inhoudt. De verschillen en overeenkomsten tussen de diverse groepen medewerkers vormden het uitgangspunt voor verdere discussie en besluitvorming over de invulling van het nieuwe profiel.

43


Masteropleidingen De masteropleidingen zijn gericht op verdere verdieping en/of verbreding van competenties die verworven zijn in de eerste cyclus hoger onderwijs. Zij hebben evenals de bacheloropleidingen van de HAN een beroepsgerichte oriëntatie, maar zijn specifiek gericht op onderzoek en verdere ontwikkeling van het vakgebied en beroep. De HAN positioneert masteropleidingen bij voorkeur in de vakgebieden van de aanwezige lectoraten en kenniskringen. Net als voor de bacheloropleidingen geldt ook voor de masteropleidingen het interne kwaliteitskader en kwaliteitszorgsysteem van de HAN, met onder meer een interne audit halverwege de accreditatiecyclus. De HAN kende in 2004 achttien masteropleidingen (voor een volledig overzicht, zie pagina 109). Zij wil steeds meer ‘practical driven’ masters aanbieden die een beroepsmatige verdieping of specialisatie geven. Het feit dat deze professional masters (nog) niet door de overheid bekostigd worden, staat deze ontwikkeling binnen de HAN niet in de weg. Door de economische stagnatie zijn minder werkgevers bereid om een masteropleiding voor hun werknemers te bekostigen, dit is ook terug te zien in de matige omzetgroei. De kosten van een masteropleiding zijn aanzienlijk dus niet iedere potentiële student kan zich een masteropleiding veroorloven. Naast financiële aarzelingen van de student werkt ook de onduidelijkheid over de titulatuur nadelig. Hoewel niet alle masteropleidingen hierdoor een optimale cohort-omvang hebben, was de instroom voor alle opleidingen toch zodanig dat de variabele kosten (voor de uitvoering) gedekt konden worden. MASTEROPLEIDINGEN (x ¤ 1.000) 2001 *

Is deels ook verwerkt in de tabel contractactiviteiten

HAN

www.han.nl

Omzet*

440

Werkelijk 2002 2003

484

615

2004

Prognose 2008

660

2.024

44

Nieuwe masters In september 2004 zijn de Masters Physician Assistent en Advanced Nursing Practice overheidsbekostigd gestart. Het is voor het eerst dat in Nederland hbo-masters bekostigd zijn. Beide zijn duale opleidingen. Het begeleiden op de werkplek en (deels) de salariskosten van de deelnemers worden gesubsidieerd volgens het model van de opleiding tot medisch specialist. Er bestaan ideeën om ook voor de sector Gedrag en Maatschappij tot bekostigde masters te komen. In 2004 zijn verder de volgende nieuwe masteropleidingen van start gegaan: master in Strategische Bedrijfskunde, master in Industrial Management en master in Telecom & Management. Voor 2005 staat de ontwikkeling van de volgende masteropleidingen op het programma: master in Human Resource Development, master Bedrijfskunde in Zorg en Welzijn, master Social Work, master Automotive Engineering (i.s.m. universiteiten van Praag en Brest), master in Security & Risk Management, master in Power Engineering en master in Embedded Systems Engineering. Binnen de educatieve sector is in het bestuurlijk overleg van lerarenopleidingen besloten tot de ontwikkeling van een samenhangend stelsel van masteropleidingen binnen deze sector. Het in een kadernotitie vervatte voorstel is door de HBO-raad aanvaard als raamwerk voor de verdere ontwikkeling van masteropleidingen.

De helft van de financiële middelen uit andere bronnen dan overheidsbekostiging Op dit moment komt ruim dertig procent van de financiële middelen van de HAN uit andere bronnen dan overheidsmiddelen, bestemd voor het initiële onderwijs. De HAN wil dat in 2008 vijftig procent van de exploitatie afkomstig is uit andere bronnen. Deze bronnen zijn

45


naast de collegegelden de bovengenoemde marktactiviteiten: contractactiviteiten, toegepast onderzoek en masteropleidingen.

OMZET 2001

Werkelijk 2002 2003

2004

Begroot 2004

Prognose 2008

Bekostigd

64%

65%

63%

63%

61%

60%

Niet bekostigd

36%

35%

37%

37%

39%

40% *

* De extra groei-impuls die de HAN hier aan gaat geven is nog niet in deze prognose verwerkt.

Masterplan Kennispoort Met de groeilijnen en prognoses zoals in de voorgaande paragrafen beschreven, is deze doelstelling niet haalbaar. Om de ambitieuze doelstelling te realiseren werkt de HAN aan het Masterplan Kennispoort om per 2005 de marktactiviteiten van de HAN de noodzakelijke groeiimpuls te geven. Dit plan staat nadrukkelijk in het teken van de HANambitie om voor de brede regio hét kenniscentrum te zijn. Om deze ontwikkeling kracht bij te zetten heeft de HAN een voorziening getroffen van ¤ 2 miljoen. Het accent komt te liggen op versterking van het relatiebeheer, accountmanagerschap en productontwikkeling op basis van kennis van de omgeving en vanuit centrale regie (zie ook speerpunt Groei). De uitwerking is richtinggevend voor het HAN-beleid ten aanzien van de marktactiviteiten, innovatie en onderzoek.

46



M

I

S

S

I

E

DE HAN WERKT VANUIT MAATSCHAPPELIJKE BEVLOGENHEID EN IN DE OVERTUIGING EEN BIJDRAGE TE KUNNEN LEVEREN AAN DE ONTWIKKELING VAN DE SAMENLEVING.


HOOFDSTUK

3 Resultaten op speerpunten

De HAN onderscheidt vijf kritische succesfactoren in het welslagen van haar missie. Deze speerpunten ondersteunen de uitvoering van het strategische beleid, het bereiken van de resultaten op de resultaatgebieden en daarmee de twee hoofddoelstellingen.

Groei van de organisatie De groeidoelstellingen op de verschillende gebieden zullen de komende jaren in toenemende mate een interne en externe dynamiek oproepen. Het bereiken van resultaten op de verschillende terreinen in wisselwerking met elkaar, zal bijdragen aan een toenemend HAN-breed elan. In het voorgaande hoofdstuk was te lezen op welke terreinen de groei is gerealiseerd. Passend in de groeistrategie heeft de HAN in 2004 bovendien twee opleidingen overgenomen: de opleiding Planten Biotechnologie (PBT) van de Hogeschool Larenstein en de opleiding Facility Management (Hogeschool Diedenoort). De HAN brengt de opleiding Planten Biotechnologie onder bij de Hogere Laboratoriumopleidingen in Nijmegen, financieel per 1-1-2005 en fysiek per 1-9-2005. Het gaat om circa zeventig studenten en vijf personeelsleden. De overdracht en integratie van Diedenoort (opleiding Facility Management) heeft in augustus 2004 plaatsgevonden, naar tevredenheid van zowel medewerkers als studenten. De overgekomen medewerkers (39) hebben hun plek gevonden bij de faculteit Economie en Management of bij het Service Bedrijf. De studenten (570) hebben hun lesplek gekregen binnen het domein Logistiek en Dienstverlening op de campus in Nijmegen. Voor beide opleidingen geldt dat ze het assortiment van de HAN verbreden en daarmee zorgen voor groei en verdere ontwikkeling tot hét kenniscentrum voor de brede regio.

HAN

www.han.nl

50

HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) In 2004 zijn grote stappen gezet binnen de verschillende deelprojecten van HOF. Het zwaartepunt van de activiteiten in het HOF-project lag in de eerste helft van 2004 op de HAN-brede deelprojecten: competentietoetsing, professionalisering van docenten, studieloopbaanbegeleiding, invoering portfolio, minors, roostering, model Onderwijs en Examen Reglement (OER) en Student Informatie Systeem. Gedurende het tweede deel van het jaar is het zwaartepunt verschoven naar de opleidingen. De regie op opleidingsniveau is sterker geworden en alle opleidingen hebben voor ogen hoe de opleiding er vanaf september 2005 uit moet zien. De kring van betrokken medewerkers is aanzienlijk uitgebreid. Door middel van speciale bijeenkomsten krijgen medewerkers uit de verschillende opleidingen de mogelijkheid om bij elkaar in de keuken te kijken en van elkaar te leren. In 2004 is twee keer een monitoring-ronde gehouden. Hierin maken faculteitsdirecteuren, leidinggevenden van opleidingen, de stuurgroep HOF en de chassiscommissie de tussenstand op van het HOFproject. Partijen wisselen ervaringen uit en leggen verantwoording af naar elkaar over de stand van zaken. Aan de tweede monitoring-ronde namen ook studentvertegenwoordigers uit de klankbordgroep deel. De implementatie van het Student Informatie Systeem (SIS) blijft een kritieke factor in het hele project. De planning waarin het project SIS in 2005 moet gaan werken is zeer strak en zal in de eerste maanden van 2005 hoge prioriteit blijven houden.

51


In 2004 zijn binnen het project HOF de volgende resultaten behaald: • Er is een HAN toetskader vastgesteld. • Binnen alle opleidingen zijn professionaliseringsplannen besproken. Van het budget voor dit deelproject is nog maar een klein deel besteed. • In oktober is het HAN-kader studieloopbaanbegeleiding vastgesteld. De studieloopbaanbegeleider heeft een centrale positie gekregen in de opleiding van een student. De projectgroep studieloopbaanbegeleiding organiseert in 2005 een aantal studiebijeenkomsten voor studieloopbaanbegeleiders. Daarnaast zal hij een advies uit gaan brengen over het al dan niet certificeren van studieloopbaanbegeleiders. • In 2004 zijn een aantal pilots uitgevoerd met een digitaal portfolio. De evaluatie van deze projecten bevestigt het idee dat een opleiding moet weten hoe zij het portfolio wil inzetten binnen het onderwijsproces voordat digitalisering van het portfolio opportuun is. De projectgroep heeft binnen alle opleidingen geïnventariseerd wat de beginsituatie is en op basis daarvan per cluster opleidingen een uitrolplan gemaakt. Er is ook een performancetest uitgevoerd van het digitaal portfolio. De resultaten hiervan worden verwerkt in een plan voor de technische infrastructuur. • In november is in de eerste rapportage ‘minors’ vastgesteld wat een HAN-minor is, hoe studenten minors kunnen kiezen en hoe het minoraanbod tot stand komt. De minorcommissie gaat in 2005 inventariseren welke minors de opleidingen willen ontwikkelen en adviseert over welke minors in de onderwijscatalogus opgenomen moeten worden. • De projectgroep roostering heeft een kadernotitie roostering gemaakt. Deze notitie richt zich met name op de invoering van zogenaamde timeslots. Tactisch en operationeel roosteren moeten worden gesplitst. Onderwijsmakers en roostermakers moeten op tijd wensen met elkaar afstemmen.

HAN

www.han.nl

52

• Eind 2004 was het model Opleidings- en Examen Reglement klaar. Dit model wordt in februari 2005 besproken met de medezeggenschapsraad. • In september heeft de HAN besloten om deel te nemen aan het Pandia consortium en ‘Pandia Volg’ te implementeren als Student Informatie Systeem. De implementatie zal plaatsvinden in de eerste helft van 2005. MIDDELENINZET HOF IN 2004 (x ¤ 1.000)

Geplande inzet

5.249

Werkelijke inzet

4.292

Aan de bestaande HOF-voorziening is een extra dotatie gedaan van ¤ 2,7 miljoen.

Verbetering kwaliteit, efficiency en effectiviteit Voor een gezonde organisatie is het noodzakelijk de kwaliteit voortdurend te verbeteren en middelen en mensen zo efficiënt en effectief mogelijk in te zetten; de HAN wil maximaal gebruik maken van de schaalvoordelen van een grote hogeschool.

Interne kwaliteitszorg Medio 2003 startte de HAN met het project Good Better Best ter voorbereiding op het nieuwe accreditatiestelsel. Opdracht was de ontwikkeling van een HAN-kader kwaliteitszorg voor de bachelor- en masteropleidingen en een dienstverleningsaanbod voor opleidingen, passend in een systeem van integrale kwaliteitszorg met de volgende uitgangspunten: • Kwaliteitszorg is gericht op een continu proces van leren en verbeteren door (verbeter)activiteiten op een nauwkeurig omschreven terrein met nader vastgelegde items;

53


• Kwaliteitszorg is een zaak van alle niveaus van de organisatie: van studenten, docenten(teams), diensten, werkveld en alle managementlagen; • Naast continue kwaliteitsborging streeft de HAN naar continue kwaliteitsverbetering. De HAN kiest in 2004 expliciet voor EFQM als kwaliteitssysteem voor de verbetering van de kwaliteit van de organisatie, in combinatie met gekwantificeerde streefdoelen waarover gerapporteerd wordt in de managementrapportages aan College van Bestuur; • Bij alle activiteiten gaat het om de PDCA-cirkel (Plan-Do-Check-Act). Eind 2004 is het project volgens planning afgerond met een dienstverleningspakket en een HAN-kwaliteitskader dat de opleidingen beter moet voorbereiden op de eisen van de accreditatie. De interne kwaliteitszorg van opleidingen komt hiermee duidelijker in het verlengde te staan van de eisen van de externe kwaliteitszorg. In 2005 zal de decentrale invoering van het integrale kwaliteitszorgsysteem in de opleidingen zijn beslag krijgen. Tevens zal hierbij aandacht uitgaan naar de aansluiting bij de HOF-ontwikkelingen.

Service Bedrijf Sinds 2002 zijn alle ondersteunende diensten ondergebracht in het Service Bedrijf HAN, gegroepeerd in zeven Service Units. In 2004, de afrondende fase van de implementatie, is gewerkt aan verdergaande concentratie en standaardisering van processen, versterking van de onderlinge kennisdeling en verbetering van de onderlinge afstemming en samenwerking binnen en tussen de units. Aandachtspunten hierbij waren de verbetering van efficiency, effectiviteit van inzet van mensen en middelen, de kwaliteit van diensten en de klanttevredenheid. De HAN heeft met de opzet van het Service Bedrijf in relatie tot de groei van de organisatie een relatieve bezuiniging gerealiseerd van circa vijftien procent in de ondersteunende diensten.

HAN

www.han.nl

54

SERVICE BEDRIJF (x ¤ 1.000)

2002*

Werkelijk 2003*

2004

Doelstelling Prognose 2004 2008

Kosten minus de baten absoluut

24.287

24.737

25.964

25.774

30.952

% tov totale omzet

18,9%

17,9%

17,4%

18,0%

16,5%

Begroot

Werkelijk

Directie en staf

3.225

3.659

SU-FAZ

6.034

6.739

SU-FEZ

2.305

2.259

SU-ICT

5.362

5.463

SU-MCV

2.226

2.115

SU-P&O

2.645

3.409

SU-SZ

4.154

4.158

SCO

2.089

1.580

28.040

29.382

* Gecorrigeerd voor vergelijkingsdoeleinden

KOSTEN SERVICE BEDRIJF PER UNIT (x ¤ 1.000)

Totaal

Het Service Bedrijf telde in 2004 489 medewerkers in 406 fte’s (= 25,4% van totaal aantal HAN-fte’s). Naast de efficiency heeft het Service Bedrijf ook de kwaliteit en effectiviteit vergroot. Door bundeling en ontwikkeling van vakspecifieke kennis kunnen de service units meer kwaliteit leveren en ervoor zorgen dat HAN-brede ontwikkelingen goed aansluiten bij de missie en doelstellingen van de HAN.

55


Om de waardering van haar diensten te kunnen beoordelen, meet het Service Bedrijf jaarlijks de tevredenheid van de interne klanten. De tevredenheid vertoont over de afgelopen jaren een stijging, maar over 2004, met name voor de tevredenheid van het management, een daling. De leiding van het service bedrijf zal in 2005 een analyse maken van de factoren die hierin een rol spelen. Mogelijk speelt mee dat nog niet alle klanten de vergaande centralisering, uniformering en standaardisering positief waarderen en moeten wennen aan minder directe invloed op de uitvoering van de dienstverlening.

TEVREDENHEID OVER DIENSTEN SERVICE BEDRIJF 2001

2002

2003

2004

Management

5.8

7.2

7.4

6.3

7.1

7.5

Docenten

6.8

7.3

7.6

7.1

7.5

7.5

7.5

7.7

7.5

7.5

7.5

Studenten

Doelstelling managementcontract 2004

2008

Om zowel de kwaliteit van de diensten verder te verbeteren als de tevredenheid van de interne klant te laten toenemen, zal het Service Bedrijf in 2005 een ontwikkelplan opstellen. Hiermee wordt de ontwikkeling in de periode 2005-2008 systematisch ter hand genomen.

ICT Goede ICT-voorzieningen vormen een randvoorwaarde bij de realisatie van de doelstellingen van de HAN. In 2004 heeft de HAN dan ook een Programma Onderwijs en ICT opgesteld dat in de periode 20052007 zijn beslag krijgt. Met dit programma laat de HAN zien dat 2004 is gebruikt om voorbereidingen te treffen, plannen uit te werken en keuzes te maken op het gebied van ICT. Uit het ICT-programma blijken de prioriteiten die de HAN de komende jaren stelt op dit gebied.

HAN

www.han.nl

56

Doel van dit programma is: 1. het prioriteren van ondersteuningsactiviteiten voor de bedrijfsvoering binnen de HAN op het gebied van Onderwijs en ICT, 2. de sturing van innovatieve activiteiten binnen de HAN op het gebied van ICT en 3. de bevordering en bewaking van de HAN-brede architectuur en infrastructuur. Het programmamanagement bestaat uit de projectleider HOF, de directeur van het Service Bedrijf en een operationele programmamanager. De Stuurgroep Informatie Beleid (SIB) adviseert het College van Bestuur en de faculteitsdirecteuren, en bewaakt de voortgang en besluitvorming binnen het project. Het programma onderscheidt vijf kritische projecten: 1. Realisatie van een HAN-brede toekomstvaste informatiearchitectuur De eerste stappen zijn in 2004 gezet. Verdere uitwerking vindt plaats in 2005. 2. Realisatie van een HAN-brede ICT-infrastructuur Ook hier zijn in 2004 de eerste gedachten gevormd, die verdere uitwerking krijgen in 2005. 3. Keuze en implementatie van een HAN-breed studentvolgsysteem De HAN heeft besloten tot implementatie van het studentinformatiesysteem Pandia Volg, dat het vernieuwde onderwijssysteem ondersteunt. Het studentinformatiesysteem moet in september 2005 operationeel zijn. 4. Implementatie van een nieuwe Elektronische Leeromgeving (Scholar) De HAN bouwt de bestaande e-learnomgeving Blackboard af en ontwikkelt en implementeert een nieuwe e-learnomgeving Scholar. Op 1-9-2007 zal dit project zijn afgerond.

57


5. Implementatie van het HAN Digitaal Portfolio. Het HAN-brede project ‘digitaal portfolio’ is van start gegaan en wordt tussen 2004 en 2007 in fasen uitgevoerd. Studenten en medewerkers van de faculteit Educatie hebben in 2004 succesvolle pilots gedraaid en binnen een aantal opleidingen, onder andere bij de Pabo Groenewoud, is het digitaal portfolio sinds september 2004 geheel geïntegreerd in het onderwijsprogramma. Verder • zijn de kennisnetwerken Onderwijs & ICT met de bijbehorende kennissite verder uitgebouwd. In 2004 zijn de sites Leren en ICT, Leren en Kwaliteit en de site voor HOF gebundeld in een portal. De portal HANovatie, de HAN-site voor onderwijsontwikkeling, ontsluit kennis en stimuleert kennisdeling. Medewerkers kunnen een abonnement nemen op de tweewekelijkse HANovatie-nieuwsbrief. • maakte de HAN maakte een nieuwe opzet voor de scholing en training van docenten op het gebied van Onderwijs & ICT. Deze opzet sluit nauw aan bij de nieuwe rollen van docenten in het HOFonderwijs zoals studieloopbaanbegeleider, ontwikkelaar, assessor en onderwijsgevende. ADDITIONELE MIDDELENINZET ICT-ONTWIKKELING IN 2004 Projecten

Gepland

Werkelijk

Toekomstvaste informatiearchitectuur

612

331

HAN-brede ICT-infrastructuur

105

391

*

*

515

345

*

*

1.232

1.067

HAN-breed Student Informatie Systeem (SIS) Elektronische leeromgeving HAN-Digitaal Portfolio Totaal * deze zijn opgenomen in de kosten HOF

HAN

www.han.nl

58

Huisvesting Met de concentratie van haar huisvesting en activiteiten in moderne gebouwen op twee campussen heeft de HAN haar doelstellingen van kwaliteit, efficiency en effectiviteit in de huisvesting gerealiseerd. De HAN heeft er voor gekozen om in twee steden een campus in te richten. Zo kan zij zowel afnemers bedienen uit de omgeving van Arnhem als uit de omgeving van Nijmegen. In Arnhem is de campusinrichting begonnen in 1995 met nieuwbouw voor de afdeling Autotechniek. De Campus Nijmegen volgde in 1997 met nieuwbouw voor de Hogere Laboratorium Opleidingen. In 2004 zijn beide campussen tot verdere wasdom gekomen. Alle nieuwe gebouwen en hun infrastructuur voldoen aan de eisen voor hedendaagse bedrijfsvoering en onderwijskwaliteit. Ruimtes en ondersteunende voorzieningen worden gezamenlijk gebruikt, wat de samenwerking tussen opleidingen en faculteiten bevordert. Studenten en medewerkers vinden alle faciliteiten op loopstand bij elkaar. • Ontwikkelingen op Campus Nijmegen In 2004 is in Nijmegen geheel volgens planning de tweede fase van de nieuwbouw op de campus opgeleverd en in gebruik genomen door vrijwel alle opleidingen van de faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij en een deel van de opleiding Facilitair Management (Diedenoort). In de eerste maanden is hard gewerkt om klachten van studenten en medewerkers over faciliteiten, roosters en bereikbaarheid op te lossen. Om medewerkers en studenten beter te informeren en faciliteren op de nieuwe campus is onder andere een speciale site opgezet. De derde fase van de nieuwbouw, de Zuid Oost vleugel voor de opleidingen Sociaal Pedagogische Hulpverlening, Pedagogiek en Facilitair Management, is in november Europees aanbesteed. De milieu- en bouwvergunningen zijn aangevraagd. Ook de infrastructuur van de

59


campus Nijmegen is Europees aanbesteed en in uitvoering genomen. De uitbreiding voor de Hogere Laboratorium Opleidingen in Nijmegen is in voorbereiding. • Ontwikkelingen op campus Arnhem In Arnhem is begin 2004 een loopbrug in gebruik genomen die de gebouwen op de campus met elkaar verbindt. ICA en de Faculteit Techniek kregen een nieuwe entree. Voor de Arnhemse Kliniek voor Tandheelkunde is een project gestart voor een extra verdieping op het gebouw van Bouwkunde/Civiele Techniek. De procedures voor de milieu- en bouwvergunning lopen. De aanbesteding vindt in januari 2005 plaats. INVESTERINGEN NIEUWBOUW (x ¤ 1.000)

2004

Totaal per project

Gereed

2e fase Kapittelweg

8.260

21.664

2004

3e fase Kapittelweg

678

678

2006

Loopbrug

520

521

2004

Entree ICA/FTK

115

118

2004

Tandheelkunde

198

198

2005

9.771

23.179

Nijmegen

Arnhem

Totaal

Ondernemerschap Ondernemerschap bij studenten Binnen de opleidingen van de HAN vormt ondernemerschap voor studenten een belangrijk onderdeel. Studenten krijgen de ruimte om ervaring op te doen met het opzetten en runnen van een

HAN

www.han.nl

60

(mini)onderneming. Ze krijgen daarbij zowel vakinhoudelijke als bedrijfskundige ondersteuning. Daarnaast krijgen ze de beschikking over kantoorruimte en faciliteiten in het Lorentz Kennisintensief Ondernemerscentrum. De HAN heeft als enige hogeschool een apart expertisecentrum voor ondernemerschap in het leven geroepen: het Centrum voor Ondernemerschap. Het CvO organiseert opleidingen voor studenten en ondernemers uit de omgeving. In 2004 waren zowel de mini-ondernemingen als studentbedrijven van de HAN succesvol. Er waren twintig mini-ondernemingen actief, waarvan Inditree een tweede plaats behaalde in een landelijke competitie en Future Frames gevolgd wordt door het programma Strijd en Ambitie van Teleac (uitzending begin 2005). Het HBO-Certificaat Ondernemerschap® is een aanvullend certificaat dat het CvO afgeeft samen met de Kamers van Koophandel Centraal Gelderland en Rivierenland, de regionale afdelingen van MKB-Nederland en VNO-NCW. In 2004 zijn 64 certificaten uitgereikt. In samenwerking met de Kamers van Koophandel verzorgt het CvO dit onderwijsprogramma ook voor geïnteresseerde (toekomstige) ondernemers van buiten de HAN. In het kader van doorlopende leerlijnen werkt het CvO samen met ROC Rijn-IJssel, AOC Helicon en ROC Nijmegen. Het CvO ondersteunt de ROC’s bij het opzetten van een ondernemersloket. Voorgeselecteerde studenten van het ROC met ondernemersambities en -kwaliteiten kunnen bij het ROC en het CvO een aangepast programma volgen. ONDERNEMERSCHAP BIJ STUDENTEN IN 2004 (x ¤ 1.000)

Omzet

Resultaat

HAN Studentenbedrijven BV

29

11

Centrum voor Ondernemerschap

401

6

61


Ondernemerschap bij de werknemers Met het speerpunt ondernemerschap daagt het College van Bestuur haar medewerkers uit om zich ondernemend, pro-actief, resultaatgericht en flexibel op te stellen. Om te luisteren naar en in te spelen op de vragen uit de markt, accuraat en snel te handelen, het principe ‘afspraak is afspraak’ te hanteren en elkaar aan te spreken op resultaten. Deze principes krijgen hun plek in de HAN-competentieprofielen en HOF-docentrollen die de basis zullen gaan vormen voor de jaarlijks te houden functionerings- en beoordelingsgesprekken. Op deze manier geeft de HAN sturing aan de ontwikkeling en professionalisering van haar medewerkers in het licht van de organisatiedoelstellingen. Op bestuurs- en managementniveau werkt de HAN al enige jaren met managementcontracten met scherpe, heldere en meetbare doelstellingen. De resultaten worden gemeten en het management is verantwoordelijk voor de behaalde resultaten.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen De HAN neemt de ruimte om haar maatschappelijke opdracht optimaal in te vullen en te waarborgen en combineert daarbij door verantwoord ondernemerschap het zakelijke met de zorg voor mens en omgeving. Een voorbeeld hiervan met een goed resultaat is het Project energie en duurzaamheid. Een belangrijke rol in dit project spelen de meerjarenafspraken die de HAN heeft gemaakt met de HBO-Raad en het Ministerie van Economische Zaken. De HAN heeft de projectgroep Energie en Duurzaam HBO ingesteld. Deze projectgroep voert de meerjarenafspraken uit en geeft voorlichting en ondersteuning aan HAN- afdelingen over duurzaamheidprojecten in het onderwijs. • Meerjarenafspraak In 1994 tekende de HAN onder andere de meerjarenafspraak om in tien jaar tijd een energiebesparing van dertig procent te realiseren.

HAN

www.han.nl

62

In 2004 bleek dat de HAN als enige hogeschool in Nederland deze doelstelling heeft gehaald. In 2004 was de besparing 18,5 procent, 5,6 procent meer dan in 2003. Deze besparing is grotendeels toe te schrijven aan de ingebruikname van twee nieuwe gebouwen in Nijmegen. Verder is de isolatieschil van het pand Ruitenberglaan 26 te Arnhem verbeterd. Ondanks een groei van het elektriciteitsverbruik verwacht de projectgroep een besparing van 23 procent in 2005. Als de groei van het aantal studenten en de autonome groei van energieverbruik wordt meegerekend, dan heeft de HAN met een besparing van bijna veertig procent de doelstelling ruim gehaald. • Overige projecten - Afronding en goedkeuring van het energiebesparingplan voor alle gebouwen van de HAN. Belangrijkste maatregel is het vasthouden van de behaalde besparingen en alle energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van minder dan vijf jaar. - De opzet van een energiezorgsysteem waarvan de afronding zal plaatsvinden in maart 2005. Een groot deel van dit project is uitgevoerd door een HAN-stagiaire van de afdeling Engineering. - Afronding van de pilot ‘duurzaam cateren’. De checklists voor een nulmeting zijn ter beschikking gesteld aan het Landelijk Hogeschool Universitair Milieu Platform (LHUMP). • Plannen voor 2005 - Start voorbereidingen voor het verbredingsthema ‘afval’, af te ronden in 2006. Hiervoor worden HAN-stagiaires geworven bij de opleiding Facility Management. - Start toegankelijk maken op het intranet van het energiebesparingplan, het energiezorgsysteem en de resultaten van duurzame ecoteams, met links naar informatieve sites over duurzaamheid.

63


Ontwikkelingsgericht personeelsbeleid De HAN voert een ontwikkelingsgericht personeelsbeleid waarin de rol, verantwoordelijkheid en professionaliteit van de medewerkers centraal staan. Het personeelsbeleid wordt jaarlijks vertaald naar een activiteitenplan. Het jaar 2004 stond vooral in het teken van afronding van eerder opgestarte activiteiten, zoals invoering van competentiemanagement (vooral in relatie tot HOF en het nieuwe functieordeningssysteem Hay), professionalisering van docenten in het kader van HOF, en management development. PERSONEEL (AANTALLEN) 2200

2143

2000

mannen

1965 1844

1800

vrouwen

1600

totaal

1400 1200 1000

938

906

966

999

1046 1097

800 600 400 200 0 2002

2003

2004

Hay Eind 2004 zijn alle medewerkers volgens de Hay-systematiek ingedeeld in de nieuwe functie-omschrijvingen. Deze operatie is uitgevoerd conform de CAO-afspraken en in samenspraak met het Arbeids Voorwaarden Overleg (AVO). Voor een aantal medewerkers betekende de nieuwe indeling naast een andere beschrijvingswijze ook een andere benoeming en waardering van hun functie. Lagere indelingen hebben

HAN

www.han.nl

64

bij onderdelen van de HAN tot een onrustige periode geleid, hoewel hier een garantie geldt op behoud van salaris en uitloop. Tegen hun indeling hebben 154 medewerkers formeel bezwaar aangetekend, waarvan 67 bezwaren in onderling overleg tot oplossing zijn gekomen en 6 niet ontvankelijk zijn verklaard. Naar verwachting zullen in mei 2005 de resterende 81 bezwaarprocedures afgerond worden. LEEFTIJDSOPBOUW PERSONEEL 800 792

mannen

700 600

vrouwen 562

500 400

350

300

totaal 414 379

401

298

200

190

100

129

108

90

0

272 212

40 50

‹ 25

26-35

36-45

46-55

56 ›

PERSONEEL (FTE) 1800 1599

1600 1465

1378

1400

vrouwen

1200

totaal

1000 800 600

mannen

872 811

787 591

727 654

400 200 0 2002

65

2003

2004


Professionalisering De nieuwe HAN-functieprofielen zijn generiek beschreven met daarbinnen verschillende niveaus. Elk profiel is opgebouwd uit resultaatgebieden in lijn met de resultaatgerichte manier van werken die de HAN voorstaat. In 2005 zal competentiemanagement en de toepassing daarbij van de nieuwe HAN-profielen in functionerings- en beoordelingsgesprekken centraal staan en daarmee de verdere ontwikkeling en professionalisering van de medewerkers. Het voorbereiden van de docenten op hun nieuwe HOF-rollen door middel van trainingen, workshops en scholingstrajecten wordt decentraal door de faculteiten opgepakt met ondersteuning van de Service Unit P&O.

Management Development In 2004 is het Management Development Programma voor alle faculteits- en afdelingsdirecteuren gecontinueerd. Centraal in dit programma staan individuele coaching en training en gemeenschappelijke leerprogramma’s gericht op de veranderingen in het kader van HOF en Hay. Naast dit programma is eind 2004 een Management Potential Programma ontworpen voor medewerkers die het potentieel hebben door te groeien naar een managementpositie.

ONTWIKKELINGSGERICHT PERSONEELSBELEID IN 2004 (x ¤ 1.000)

Gepland

Werkelijk

Actieplan ontwikkelingsgericht personeelsbeleid

218

127

Invoering HAY

165

167

66



M

I

S

S

I

E

HET HAN-ONDERWIJS IS VAN HOOGWAARDIGE KWALITEIT EN VOOR ZIEN VAN HET ACCREDITATIEKEURMERK.


HOOFDSTUK

4 Organisatie en bestuurlijke inrichting

De organisatie De HAN omvat vier faculteiten: Economie en Management, Gezondheid Gedrag en Maatschappij, Techniek en Educatie (inclusief het Instituut voor Leraar en School). Daarnaast is er de Informatica Communicatie Academie. Deze relatief zelfstandige en maatschappelijk duidelijk herkenbare onderdelen bieden gezamenlijk ruim zeventig hbo-bacheloropleidingen, achttien hbo-masteropleidingen en meer dan honderdzestig post-hbo-opleidingen. Elke faculteit heeft een afdeling contractactiviteiten. De contractactiviteiten van de faculteiten Economie en Management, Techniek en ICA zijn samengebracht in het HAN Kenniscentrum Economie Techniek en Informatica. Daarnaast heeft de HAN zeventien lectoraten. De HAN heeft sinds 1 januari 2002 een Service Bedrijf waarin alle ondersteunende diensten zijn ondergebracht in zeven units. Naast de HAN bestaat de HAN Holding BV. Deze bevat BV’s, waarin een aantal commerciële activiteiten is ondergebracht.

De invloed van HOF op de organisatorische inrichting Bij de start van het HOF-project is ervoor gekozen om de organisatieontwikkeling te laten volgen op de inhoudelijke ontwikkeling. Eind 2004 zijn verwante opleidingen geclusterd. Door de ontwikkelingen binnen HOF is er vanaf september 2005 (bij de start van de vernieuwde propedeuse) behoefte aan eenheid van sturing op het niveau van die geclusterde opleidingen. De HAN wil dan ook per augustus 2005 de organisatie aan de stand van het HOF-project aanpassen door het instellen van instituten, waarbij een instituut bestaat uit een of meer clusters van opleidingen. De verandering vindt dus plaats in de onderste balk van het organogram; de verdere organisatie blijft intact.

HAN

www.han.nl

70

ORGANOGRAM STICHTING HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN RAAD VAN TOEZICHT COLLEGE VAN BESTUUR

HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN

HAN HOLDING

INTERSTUDIE BV ADVIESBUREAU VOOR ONDERWIJSMANAGEMENT

HAN INDIVIDUEEL ONDERWIJS BV

HAN STUDENTBEDRIJVEN BV

HAN FLEX BV

MEDEZEGGENSCHAPSRAAD

DIRECTIE

FACULTEITSRADEN

SERVICE BEDRIJF DEELRAAD SB

STAF

DIRECTIE

DIRECTIE

DIRECTIE

DIRECTIE

DIRECTIE

FACULTEIT EDUCATIE INCL. ILS

FACULTEIT GEZONDHEID GEDRAG EN MAATSCHAPPIJ

FACULTEIT ECONOMIE EN MANAGEMENT

INFORMATICA COMMUNICATIE ACADEMIE

FACULTEIT TECHNIEK

STAF

STAF

STAF




NDO, DIENSTVERLENING IN ONDERWIJSONTWIKKELING

VDO, OPLEIDINGSEN ADVIESCENTRUM

STAF

SENSOR

SERVICE UNITS FACILITAIRE ZAKEN (FAZ) FINANCIEEL ECONOMISCHE ZAKEN (FEZ) INFORMATICA (ICT) MARKETING, COMMUNICATIE EN VOORLICHTING (MCV) PERSONEEL EN ORGANISATIE (P&O) SERVICE CENTRUM ONDERWIJS (SCO) STUDENTZAKEN (SZ)

71



HAN KENNISCENTRUM ECONOMIE, TECHNIEK EN INFORMATICA


De sturing op het niveau van de opleidingenclusters maakt het voor studenten en docenten eenvoudiger om over opleidingsgrenzen heen te studeren of te werken. In december 2004 is het voorgenomen besluit tot deze organisatieaanpassing voor advies aan de Medezeggenschapsraad voorgelegd. In de loop van de komende jaren moet een beeld ontstaan van eventueel verder gewenste aanpassingen in de organisatiestructuur.

Bestuurlijke inrichting Vanuit het instellingsplan en de missie stelt het College van Bestuur kaders vast waarbinnen de faculteitsdirecties en de directeur Service Bedrijf hun integrale beleid voeren. Ieder jaar leggen College van Bestuur en faculteitsdirecties/directeur Service Bedrijf afspraken vast over de gewenste resultaten van dit beleid in managementcontracten. Drie maal per jaar rapporteren de faculteitsdirecties en de directeur Service Bedrijf aan het College van Bestuur. Bij de voorbereiding van de begroting worden afspraken voor de volgende jaren vastgelegd. Deze manier van resultaatgericht werken geeft de eenheden een grote mate van vrijheid om binnen de kaders zelf te bepalen hoe zij de afgesproken resultaten bereiken. De werkwijze ondersteunt het ondernemerschap dat de HAN voorstaat doordat in de inzet van beleid en middelen de focus ligt op de zeven resultaat-gebieden van het HANinstellingsplan. De stijgende lijn in resultaten in de afgelopen jaren bevestigt de HAN hierin en de hogeschool blijft dan ook werken aan verdere optimalisering van deze zakelijke manier van werken.

HAN

www.han.nl

72

Samenstelling College van Bestuur Het College van Bestuur bestaat uit twee leden met de volgende taakverdeling op hoofdpunten in 2004: • Marcel Wintels (voorzitter) Naast specifieke in- en externe voorzitterstaken de meer beheersmatige aandachtsvelden: - huisvesting - financiën. • Jeanne Mulder De aandachtsvelden: - onderwijs - studenten - personeel. Per 1 januari 2005 heeft Jeanne Mulder de HAN verlaten in verband met FPU. Haar opvolger is Ron Bormans, tot die tijd werkzaam als principal consultant bij Cap Gemini Nederland BV en van daaruit a.i. directeur NQA BV, afdeling kwaliteitszorg HBO-Raad.

Bezoldiging College van Bestuur Het totaal aan arbeidskosten van het (tweehoofdig) College van Bestuur bedroeg in 2004 inclusief werkgeversaandeel in pensioenlasten, sociale premies, autokosten en respresentatievergoedingen ¤ 440.856. Het brutosalaris van de voorzitter van het College van Bestuur bedroeg in 2004 inclusief een prestatiebonus ¤ 182.129.

73


dit vierkante is een stans


M

I

S

S

I

E

VOOR STUDENTEN EN MEDEWERKERS VORMT DE HAN EEN AANTREKKELIJKE, PROFESSIONELE, ONTWIKKELINGS

-

EN

RESULTAATGERICHTE OMGEVING.


HOOFDSTUK

5 Good Governance

De HAN wil zich als maatschappelijke instelling open en transparant verantwoorden naar haar omgeving. De HAN wil beoordeeld worden op het realiseren van haar doelstellingen en waar mogelijk de dialoog aangaan over haar beleid.

Horizontale en verticale verantwoording Naar de Minister van OCW geldt de zogenaamde verticale verantwoording. Naar medewerkers en studenten, het werkveld (bedrijven en instellingen), georganiseerde beroepsgroepen, (lokale) overheden en andere stakeholders is sprake van horizontale verantwoording. Intern is de verticale verantwoording geregeld door middel van de Raad van Toezicht die toeziet op het handelen van het College van Bestuur. Daarnaast is horizontale verantwoording bij wet geregeld via de Medezeggenschapsraad. Het jaarverslag is één vorm van verantwoording. Daarnaast wil de HAN ook door het jaar heen meer transparantie en betrokkenheid creëren, bijvoorbeeld door het publiek maken van de kwartaalrapportages en het aangaan van het gesprek hierover. In 2005 zal de HAN deze manier van horizontale verantwoording verder uitwerken.

Vervolgonderzoek Rekenschap (Commissie Schutte) In dit verslag wil de HAN de nodige aandacht die in 2004 is uitgegaan naar het Vervolgonderzoek Rekenschap (Commissie Schutte) niet onvermeld laten. De afronding van dit vervolgonderzoek heeft niet geleid tot andere feiten en omstandigheden dan die al vanaf het begin bekend waren en die afbreuk zouden kunnen doen aan de eerder

HAN

www.han.nl

78

getrokken en later nog eens herbevestigde conclusie van de (eerste) onderzoeksaccountant: ‘geen bekostigingsonregelmatigheden bij de HAN’. Desondanks houdt de Commissie Schutte vast aan haar voorlopig oordeel en concludeert zij ook in haar eindoordeel dat bij de HAN sprake is van vier maal een ‘rode casus‘. Het zou hierbij gaan om een terug te betalen bedrag van in totaal ¤ 2,2 miljoen. De HAN acht het oordeel van de Commissie onjuist en onhoudbaar en heeft dit bedrag dan ook niet in deze rapportage verwerkt. De beslissing van de Staatssecretaris van OCW wordt afgewacht.

Raad van Toezicht De Raad van Toezicht ziet toe op een adequate besturing van de HAN door het College van Bestuur. Het gaat hierbij om de realisatie van de doelstellingen van de hogeschool, de strategie en het (financiële) beleid, de daaruit voortvloeiende resultatenontwikkeling en de financiële situatie van de HAN.

Rapport van de Raad van Toezicht De Raad van Toezicht is in 2004 vier maal bijeen geweest, altijd in bijzijn van het College van Bestuur. De Raad heeft goedkeuring gegeven aan: het Instellingsplan HAN 2004-2008, de bestuurswisseling met benoeming van Ron Bormans als nieuw collegelid, de jaarrekening 2004 en de begroting 2005, het investeringsbudget voor de derde fase nieuwbouw op de Nijmeegse Campus. De Raad heeft ook ingestemd met de benoeming van een nieuw lid van de Raad van Toezicht, mevrouw Jacqueline Cramer. Met de controlerend accountant is overlegd over de controle van de jaarrekening, de managementletter en de meerjarenprognose. Naast de managementrapportages waren onderwerp van gesprek: de strategische positionering van de HAN en samenwerkingsmogelijkheden hierin met onder andere buurhoge-

79


school Saxion, de HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF), de overnames van de laboratoriumopleiding van Larenstein en Diedenoort Facility Management, de kwalificaties van opleidingen naar aanleiding van visitaties, de medewerker- en studenttevredenheid op basis van de jaarlijkse metingen. Bovendien is de Raad van Toezicht nauwgezet op de hoogte gehouden van het Vervolgonderzoek Rekenschap, waarbij de Raad de conclusie van het College van Bestuur volledig ondersteunt: “geen bekostigingsonregelmatigheden bij de HAN met uitzondering van een administratieve fout (bekostigingsprofielverschil) ter grootte van ¤ 64.584”. Tot slot heeft de Raad van Toezicht afscheid genomen van mevrouw Jacobs en de heer Werner vanwege het einde van de zittingstermijn per 1 maart. Mevrouw Cramer is toegetreden, waarmee de Raad van Toezicht met vijf leden verder gaat. • Bijeenkomsten met Medezeggenschapsraad De Raad van Toezicht heeft haar jaarlijkse overleg gehad met de Medezeggenschapsraad. Beide partijen ervaren dit jaarlijkse overleg als constructief en plezierig. Dit jaar waren o.a. onderwerpen van gesprek: de samenwerking van de HAN met de Radboud Universiteit Nijmegen, die beide partijen bijzonder belangrijk vinden, de ambitie van de HAN als Kennispoort en de bestuurswisseling binnen het College van Bestuur. Vergoeding Raad van Toezicht De totale vergoeding voor de Raad van Toezicht bedroeg in 2004 ¤ 19.060. De samenstelling van de Raad van Toezicht is te vinden op pagina 114.

HAN

www.han.nl

80

Medezeggenschapsraad Medezeggenschapsstructuur De medezeggenschapsstructuur kent op hogeschoolniveau een medezeggenschapsraad en op het niveau van faculteiten en Service Bedrijf deelraden. In het verslagjaar hebben College van Bestuur en Medezeggenschapsraad het experiment met een gewijzigd medezeggenschapsreglement voortgezet. Strekking hiervan is: instemmingsbevoegdheid bij principiële beleidsdocumenten en regelingen voor personeel en/of studenten en adviesbevoegdheid bij de uitwerking van andere belangrijke zaken met name uit het instellingsplan. In 2004 is de discussie gestart met het College van Bestuur over de definitieve vaststelling van het medezeggenschapsreglement na de experimenteerperiode van twee jaar, inclusief de procedure benoeming managementfunctionarissen. Ook in 2004 was het College van Bestuur op vrijwel elke vergadering van de Medezeggenschapsraad kort aanwezig voor een algemeen voortgangsverslag en/of nadere toelichting op of overleg over specifieke onderwerpen. Daarnaast hadden het Dagelijks Bestuur van de raad en de collegevoorzitter om de drie weken regulier overleg. Het overleg tussen College van Bestuur en Medezeggenschapsraad is ook in 2004 plezierig en constructief verlopen. De samenstelling van de Medezeggenschapsraad is te vinden op pagina 115.

Activiteiten Medezeggenschapsraad De Medezeggenschapsraad vergaderde in 2004 vijftien keer plenair. Daarnaast kwamen de drie raadscommissies Financiën en Huisvesting, Organisatie, Personeel en ARBO en Studentzaken en Onderwijs ieder vijftien keer bij elkaar. Het Dagelijks Bestuur van de Medezeggenschapsraad vergaderde veertig maal.

81


Gespreksonderwerpen en besluiten waren onder andere: • HAN Instellingsplan 2004-2008, instemming met daarbij de opmerking dat de raad het plan erg ambitieus vindt en zich zorgen maakt over de toename van de werkdruk bij het realiseren van de ambitieuze doelstelling ten aanzien van de omzet marktactiviteiten. • Managementcontracten tussen College van Bestuur en de directies. • Samenvoeging van de afdelingen Sociaal Pedagogische Hulpverlening en Pedagogiek in de faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij, positief advies. Overgang van de afdeling Personeel en Arbeid van de faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij naar de Faculteit Economie en Management, positief advies. • ICT-reglement voor het personeel, instemming, met het advies dit breed bekend te maken onder de collega’s. • ARBO-jaarplan 2004, instemming. • Noodfonds studenten HAN, instemming. • Huisvesting. De medezeggenschapsraad vindt dat onderwijs zoveel mogelijk in de hoofdgebouwen van de hogeschool dient plaats te vinden. • Onderbrenging van de Ombudsfunctie voor studenten bij het decanaat, instemming. • Studentenstatuut HAN 2004-2005, instemming. • Redactiestatuut van hogeschoolkrant Sensor, instemming. • Medezeggenschapsreglement HAN inclusief de procedure benoeming managementfunctionarissen. Definitieve vaststelling in 2005. • Invoering HOF project.

82



M

I

S

S

I

E

VOOR BEDRIJVEN, INSTELLINGEN EN INDIVIDUEN IN DE BREDE REGIO IS DE HAN HÉT OPLEI DINGSCENTRUM EN EEN VAN DE BELANGRIJKSTE KENNISPARTNERS.


HOOFDSTUK

6 Financiën

Financieel Beleid Om de strategische doelstellingen zoals genoemd in hoofdstuk 1 te verwezenlijken zijn voor de realisatie van de speerpunten investeringen nodig. Bij de totstandkoming van de begroting 2004 was het instellingsplan echter nog in het beginstadium. Wel waren de verwachte uitgaven op het gebied van het speerpunt HOF en de ontwikkeling ICT bekend. Deze (verwachte) kosten in 2004 zijn in dit hoofdstuk verder uitgewerkt. Mede door het vormen van voorzieningen heeft de HAN een gezonde uitgangspositie in het licht van de ambitite van het instellingsplan. De kwaliteit en omvang van het onderwijs en onderzoek is uitgangspunt voor het financiële beleid van de HAN. Per faculteit en voor het Service Bedrijf worden op basis van bestaand en nieuw beleid (waaronder de speerpunten) afspraken gemaakt tussen het College van Bestuur en de betreffende directeuren. Deze afspraken worden vertaald in managementcontracten die worden afgesloten tussen de faculteitsdirecteuren en het College van Bestuur (zie ook Hoofdstuk 2). De begrotingen van de faculteiten en van het Service Bedrijf sluiten hier op aan. De directeuren zijn integraal verantwoordelijk voor de betreffende eenheden. Naast inhoudelijke afspraken inzake onderwijs en onderzoek hebben de eenheden een verplichting om te innoveren. De faculteiten en het service bedrijf dienen minimaal een sluitende begroting te realiseren. Zoals aangegeven is het behalen van een maximaal financieel resultaat niet het doel van de HAN respectievelijk de eenheden. Tevens dient er per faculteit rekening te worden gehouden met eisen inzake liquiditeit en solvabiliteit (zie pagina 97). De voortgang van deze afspraken wordt als onderdeel van het integrale planning en controlproces door viermaandelijkse managementrapportages gemonitord. De opbrengsten en kosten worden zoveel mogelijk toegerekend aan de betreffende onderwijs- of marktactiviteiten. Echter sommige

HAN

www.han.nl

86

activiteiten, zoals de lectoraten, hebben zowel effect op onderwijs (dus bekostigde activiteiten) als marktactiviteiten. De scheiding tussen onderwijs- en marktactiviteit is daardoor in zekere zin arbitrair, alsmede de daaraan gerelateerde financiële stromen. De HAN streeft ernaar hieromtrent in de nabije toekomst een meer gedetailleerde, consistente toerekening toe te passen.

Financiële prestaties Hieronder wordt in het kort ingegaan op de investeringen, de exploitatierekening, de resultaten met betrekking tot initieel onderwijs (per faculteit), de contractactiviteiten en de ondersteunende diensten. Voor zover mogelijk worden de verschillen tussen begroting 2004 en realisatie 2004, tussen realisatie 2003 en 2004 toegelicht alsmede wordt voor zover mogelijk ingegaan op de ontwikkeling van de meerjarige cijferreeksen. ADDITIONELE INVESTERINGEN IN SPEERPUNTEN VAN BELEID

Uitgaven ten laste van de voorzieningen c.q. exploitatie (x ¤ 1.000)

HAN Onderwijs Flexibilisering

2003

2004

2004 2008 begroot

229 4.292 5.249 1.633

Waaronder de ICT ontwikkeling - HAN-Breed Student Informatie Systeem (SIS) - HAN-Digitaal Portfolio ICT - Toekomstvaste informatiearchitectuur - Elektronische Leeromgeving - HAN-brede ICT-infrastructuur

87

7

612

331

548

150

515

345

643

391

105


Om de speerpunten uit het instellingsplan te kunnen financieren zijn voldoende middelen nodig. In het verleden zijn voor deze ontwikkelingen voorzieningen getroffen. In dit boekjaar is een extra dotatie van ¤ 2,7 miljoen aan de HOF voorziening gedaan om de HOFontwikkeling extra kracht te kunnen geven. De uitgaven zijn naast de uitgaven ten laste van de exploitatie ook onttrokken aan de voorzieningen. De uitgaven blijven enigszins achter bij de begroting. Dit komt doordat enige vertraging is opgetreden in de uitvoering van het SIS en ICT-projecten. De vertraging is veroorzaakt omdat meer tijd is genomen om tot een goed gefundeerde keuze te komen. Het jaar is afgesloten met een positief resultaat van ¤ 0,1 miljoen waar ¤ 1,2 miljoen was begroot. Het marktgericht denken is in het verleden onvoldoende ontwikkeld binnen de HAN, waardoor de ambitie uit het HOOP 2004, om meer inkomsten te genereren uit marktactiviteiten, niet realiseerbaar is zonder extra inspanning. Daarom is een voorziening getroffen waardoor het resultaat lager uitkomt dan begroot. Ten opzichte van 2003 is het resultaat ¤ 1,9 miljoen lager dit komt voornamelijk door hogere personele lasten. De rijksbijdrage valt hoger uit dan begroot. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een hoger prijsniveau als gevolg van de ontwikkeling van het studentenvolume op landelijk niveau en door compensatie van de autonome loonkostenstijging. Bovendien is de dekking voor het wachtgeld hoger uitgevallen. De stijging ten opzichte van 2003 wordt grotendeels verklaard door de toename van het aantal onderwijsvragende studenten. Het aantal ingeschreven studenten is hoger dan begroot en ook ten opzichte van 2003 toegenomen. Hierdoor zijn er meer collegegelden ontvangen. Door economische omstandigheden zijn adviesopdrachten en inschrijvingen minder dan verwacht en is de opbrengst derden (uit marktactiviteiten) nog lager dan bij de begroting al voorzien was.

HAN

www.han.nl

88

EXPLOITATIEREKENING

(x ¤ 1.000)

2001

%

2002

werkelijk % 2003

%

2004 %

74.879

64

82.597

65

88.362

63

94.303

63

-

470

0

2.005

1

1.701

1

begroot 2004

%

prognose 2008 %

Baten Rijksbijdragen OCW Overige overheidsbijdragen

91.514

61 108.922

60

-

848

-

Collegegelden

20.499

17

22.331

17

23.305

16

26.612

18

25.819

18

31.275

17

Baten werk in opdracht van derden

16.160

14

16.840

13

19.443

14

18.007

12

21.697

15

35.815

19

6.470

5

5.929

5

8.948

6

8.401

6

8.343

6

8.043

4

Overige baten Totaal baten

118.008 100 128.167 100 142.063 100 149.024 100 147.373 100 184.903 100

Lasten Personele lasten Afschrijvingen Overige instellingslasten Totaal lasten

Saldo baten en lasten Saldo financiële baten en lasten Resultaat gewone bedrijfsvoering

81.861

69

90.678

71

96.859

5.703

5

5.699

4

6.023

4

29.001

25

30.375

24

37.158

26

116.565

99 140.040

71

103.896

6.087

4

7.266

5

8.473

5

37.858

25

33.336

23

41.506

22

99 179.308

98

99 149.122 100 144.498

1.443

1

1.415

1

2.023

1

-/- 98

118

0

264

0

-20

0

1.561

1

1.679

1

2.003

1

Saldo buitengewone baten en lasten

0

Exploitatieresultaat

1.561

89

99 126.752

69 105.177

0 1

1.679

0 1

2.003

0

71

2.875

2

5.595

3

214

0 -/- 1.646

-1

-2.643

-1

116

0

1

2.952

2

0 1

71 129.329

116

1.229 0

0

1.229

0 1

2.952


2

Om de doelstelling uit het instellingsplan, om meer omzet uit de markt te halen, te realiseren is het Masterplan Kennispoort in ontwikkeling. Deze koers is nog niet verwerkt in de geprognosticeerde cijfers 2008, zodat het gewenst niveau hier nog niet zichtbaar is. De overige baten, waaronder detachering, resultaat deelnemingen, bijdrage studenten en opbrengst uit advertentiekosten zijn nagenoeg conform begroting. De personele lasten zijn ¤ 1,3 miljoen hoger dan begroot en ten opzichte van 2003 met ¤ 8,3 miljoen toegenomen. Dit komt voornamelijk door de toename van studentenaantallen en de inzet in het speerpunt HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF). De personele lasten zullen in de toekomst minder hard stijgen dan het aantal onderwijsvragende studenten. De verwachting is dat door het leeftijdsbewust personeelsbeleid oudere werknemers door jongere en vaak ook goedkopere medewerkers zullen worden vervangen. De afschrijvingslasten blijven achter bij de begroting. Door veranderende systematiek is bij het opmaken van de begroting ten onrechte een verschuiving opgetreden tussen afschrijvings- en instellingslasten. Door de investeringen in nieuwbouw zullen de afschrijvingslasten de komende jaren toenemen. De overige instellingslasten, bestaande uit huisvestings- en beheerslasten, zijn na correctie van de afschrijvingslasten ruim ¤ 3 miljoen hoger dan begroot. Dit komt met name door dotaties aan de voorzieningen HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) en Masterplan Kennispoort.

HAN

www.han.nl

90

Het saldo financiële baten en lasten valt veel positiever uit dan begroot. Dit komt met name doordat de uitgaven van de nieuwbouwplannen in de tijd gezien enigszins achterblijven bij de planning, waardoor er nog niet extern geleend hoeft te worden. Terugkijkend vanaf 2001 valt op dat ondanks de groei de opbouw van de percentages van baten en lasten min of meer gelijk zijn. De Rijksbijdrage bedraagt rond de 64% van de baten en de personele lasten blijven rond de 70% schommelen. Vooruitkijkend naar 2008 zien we bij de lasten dezelfde verdeling, maar bij de baten is een eerste stap om meer baten uit de markt te halen zichtbaar. De groeiimpuls die door het Masterplan Kennispoort verwacht wordt is nog niet in deze cijfers verwerkt.

HAN TOTAAL NAAR ONDERDELEN Resultaat incl. rente (x ¤ 1.000)

Initieel Onderwijs

Contractactiviteiten

College van Bestuur en Service Bedrijf

HAN totaal

Begroot

90

817

322

1.229

Werkelijk

782

342

-/- 1.008

116

INITIEEL ONDERWIJS Resultaat Economie en Educatie Gezondheid ICA Techniek HAN incl. rente Management Gedrag en totaal (x ¤ 1.000) Maatschappij

Begroot

121

16

0

47

- 94

90

Werkelijk

246

581

367

91

- 503

782

91


Het totale resultaat van Initieel Onderwijs is, met een positief resultaat van k¤ 782, k¤ 692 beter dan begroot (k¤ 90). Kijken we naar de resultaten van de afzonderlijke faculteiten dan constateren we dat de faculteiten Economie en Management en ICA iets beter presteren dan begroot. De faculteiten Educatie en Gezondheid Gedrag en Maatschappij hebben een aanzienlijk hoger resultaat behaald, doordat de huurlasten veel lager uit zijn gevallen dan begroot. De faculteit Techniek presenteert een negatief resultaat van k¤ 503. Dit komt voornamelijk doordat de kosten van HOF hoger uitvallen dan begroot. Bij het opmaken van de begroting was nog niet voldoende duidelijk welke investeringen er nodig waren. Omdat de bekostigingssystematiek gebaseerd is op de studentenaantallen van het jaar t-2 betekent dit dat de HAN zo’n 15% meer werkzaamheden / onderwijs verricht dan waar in het betreffende jaar voor bekostigd wordt. In toenemende mate legt dit een grote druk op de organisatie. Het resultaat is met k¤ 96 verschil min of meer gelijk aan het resultaat over 2003 (k¤ 878). CONTRACTACTIVITEITEN Resultaat Economie en incl. rente Management (x ¤ 1.000)

NDO

VDO

Techniek

ICA

HAN totaal

Begroot

53

272

294

149

49

817

Werkelijk

-3

115

269

- 64

25

342

Bij Contractactiviteiten is het totale positieve resultaat k¤ 342 op een omzet van k¤ 16.529 terwijl k¤ 817 begroot was. Alle eenheden presteren, door de stagnatie in de marktvraag, slechter dan begroot. Het resultaat is met k¤ 32 verschil min of meer gelijk aan het resultaat over 2003 (k¤ 310).

HAN

www.han.nl

92

COLLEGE VAN BESTUUR EN SERVICE BEDRIJF Resultaat College van Service HAN HAN incl. rente Bestuur Bedrijf HAN Huisvesting Specifiek (x ¤ 1.000)

HAN totaal

Begroot

322

0

0

0

322

Werkelijk

167

169

656

-/- 2.000

-/- 1.008

Het resultaat van het College van Bestuur is met k¤ 167 lager dan begroot (k¤ 322) onder andere door een lager resultaat uit deelnemingen. Het Service Bedrijf heeft exclusief huisvesting een positief resultaat gerealiseerd van k¤ 169 waar nul begroot was. De exploitatie van HAN Huisvesting, de beheerder van het vastgoed, levert een positief resultaat van k¤ 656 op vanwege meevallende rentelasten. Deze rentelasten vallen lager uit omdat de investeringen uit de aanwezige liquide middelen zijn gefinancierd en er geen vreemd vermogen is aangetrokken. Op HAN-niveau heeft een extra dotatie plaatsgevonden aan de voorziening Masterplan Kennispoort (M¤ 2), om de kennispoort ambitie extra kracht bij te zetten. Het resultaat van het College van Bestuur en de ondersteunende diensten is k¤ 1.823 lager dan in 2003 (k¤ 815). Dit is het saldo van de extra dotatie aan de voorziening Masterplan Kennispoort en het resultaat van HAN-huisvesting.

Financiële positie Hierna wordt ingegaan op de hoofdlijnen van de balanspositie per 31 december 2004 en de ontwikkelingen 2001/2004. Tevens worden de liquiditeits- en de vermogenspositie (solvabiliteit) besproken.

93


BALANS PER 31 DECEMBER (na resultaatbestemming)

Activa (x ¤ 1.000)

2001

%

2002

%

2003

%

2004

%

68.214

59

68.272

55

89.282

68

99.560

72

80

0

131

0

120

0

118

0

Voorraden en onderhanden werk 1.735

1

1.315

1

1.296

1

1.127

1

Vorderingen

7.838

7

7.547

6

7.765

6

7.864

6

904

1

904

1

904

1

0

0

37.175

32

45.889

37

31.189

24

28.412

21

100 124.058

100

130.556 100

137.081

100

%

Vaste Activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

Vlottende activa

Effecten Liquide middelen Totaal Activa

115.946

Passiva (x ¤ 1.000)

2001

%

2002

%

2003

%

2004

18.871

16

20.550

17

22.553

17

22.669

17

761

1

699

1

651

0

606

0

Voorzieningen

31.832

27

29.332

24

31.294

24

37.502

27

Schulden op lange termijn

26.964

23

26.308

21

25.523

20

24.869

18

Schulden op korte termijn

37.518

33

47.169

37

50.535

39

51.435

38

100 124.058

100

130.556 100

137.081

100

Eigen vermogen Egalisatierek. invest.subsidies

Totaal Passiva

HAN

www.han.nl

115.946

94

De materiële vaste activa zijn ten opzichte van 2003 toegenomen met k¤ 10.278, onder andere door investeringen in de nieuwbouw in Nijmegen (k¤ 8.938) en Arnhem (k¤ 833). Ook in 2005 en 2006 zullen er nog nieuwbouwactiviteiten plaatsvinden. De voorraden en onderhanden werk en vorderingen zijn nagenoeg gelijk aan 2003. Door de investeringen in de nieuwbouw zijn de liquide middelen met ¤ 2,8 miljoen afgenomen. Het eigen vermogen is na toevoeging van het resultaat toegenomen tot k¤ 22.669. De voorzieningen zijn per saldo toegenomen met ¤ 6,2 miljoen. Hieronder is een specificatie van de voorzieningen opgenomen. VOORZIENINGEN (x k¤ 1.000)

31-12-2003

Saldo dotaties/ onttrekkingen

31-12-2004

Onderhoud gebouwen

2.025

192

2.217

Wachtgeld

4.977

424

5.401

Sociaal beleid

6.807

700

7.507

Afstudeerfonds

1.172

-52

1.120

Waarborgfonds

604

0

604

11.172

1.336

12.508

Nieuwe opleidingen

1.374

1.413

2.787

ICT

2.534

226

2.760

HOF

Masterplan Kennispoort Overige Totaal

95

0

2.000

2.000

629

-31

598

31.294

6.208

37.502


De toename van de voorzieningen wachtgeld en sociaal beleid wordt verklaard doordat de HAN penvoerder is van de afloop van de voormalige Hogeschool Diedenoort waaronder ook de voorzieningen wachtgeld en sociaal beleid. De hoogte van de huidige voorziening nieuwe opleidingen was te laag, daarom is een aanvullende dotatie gedaan. Boven op de reeds bestaande HOF-voorziening is een extra dotatie gedaan, omdat de kosten om HOF-proof opleidingen aan te bieden hoger zijn dan in eerste instantie was berekend. Daarnaast is er een voorziening getroffen om het Masterplan Kennispoort kracht te kunnen bijzetten. Als we de balans vanaf 2001 tot 2004 bekijken zien we dat de procentuele verdeling van de activa wijzigt tussen de materiële vaste activa en liquide middelen. Dit komt door de investeringen in nieuwbouw. Ook naar 2008 zet deze ontwikkeling zich voort. Bij de passiva zien we een min of meer gelijke procentuele verdeling.

LIQUIDITEIT

Current ratio per 31-12 2001

2002

2003

2004

2008

HAN

1,3

1,2

0,8

0,7

0,9

HBO-gemiddelde

1,0

1,0

0,9

De liquiditeitspositie, uitgedrukt in de current ratio (de verhouding tussen de vlottende activa en de kortlopende schulden) bedraagt 0,7. De daling wordt met name veroorzaakt door een sterke afname van

HAN

www.han.nl

96

de liquide middelen. Dit komt doordat de investeringen in nieuwbouw uit aanwezige liquide middelen zijn gefinancierd. De liquiditeit van de HAN ligt onder het HBO-gemiddelde en is lager dan de HAN-norm van 1. De komende jaren zal de liquiditeit langzaam oplopen. Uiteindelijk streeft de HAN naar een liquiditeitsratio van 1,0. VERMOGENSPOSITIE

Solvabiliteit per 31-12 2001

2002

2003

2004

2008

HAN

16,3%

16,6%

17,3%

16,5%

21,1%

HBO-gemiddelde

27,9%

31,2%

32,1%

Het eigen vermogen is, door toevoeging van het resultaat van ¤ 0,1 miljoen, gestegen van ¤ 22,6 miljoen ultimo 2003 tot ¤ 22,7 miljoen ultimo 2004. Daarnaast is het totale vermogen, met name door de toename van de voorzieningen, gestegen van ¤ 130,6 miljoen ultimo 2003 naar ¤ 137,1 miljoen ultimo 2004. Hierdoor is de solvabiliteit (eigen vermogen/totaal vermogen) gedaald van 17,3 % ultimo 2003 naar 16,5% in 2004. De voorzieningen (k¤ 37.502) hebben gedeeltelijk een langlopend karakter en bedragen 27% van het balanstotaal. Vanuit de combinatie solvabiliteit en voorzieningen (samen 44% van het balanstotoaal) kan geconcludeerd worden dat financiele positie solide is. De solvabiliteit van de HAN zit onder het HBO-gemiddelde. De HANnorm van 20% verwacht de hogeschool binnen 4 jaar te kunnen realiseren.

97


Financiering KASSTROOMOVERZICHT

(x ¤ 1.000)

2001

2002

2003

2004

2008

Operationele activiteiten

14.394 22.257 13.107 14.240 10.188

Investeringsactiviteiten

-6.907 -12.887 -27.022 -16.363 -4.585

Financieringsactiviteiten Mutatie kasstroom

-636 6.851

-656

-785

8.714 -14.700

-654 -1.440 -2.777

8.658

De investeringen hebben met name betrekking op de nieuwbouw in Nijmegen en zijn in zijn geheel gefinancierd uit de aanwezige middelen en effecten en uit de operationele kasstroom.

Treasury Het liquiditeitenbeheer wordt in eigen beheer uitgevoerd en is gericht op maximalisatie van het renteresultaat. Daartoe zijn rekeningcourantcontracten afgesloten met de huisbankier, waar ook het grootste deel van de deposito’s is afgesloten. Er wordt geen actief beleggingsbeleid gevoerd. De aanwezige obligaties ultimo 2003 liepen in 2004 af en zijn te gelde gemaakt. Mede in relatie tot de investeringen in vastgoed en de speerpunten wordt een strakke monitoring van de liquiditeitenplanning toegepast, waarbij de ontvangsten en uitgaven gematcht worden.

HAN

www.han.nl

98

Deelnemingen De meerderheidsdeelnemingen zijn hieronder met enige kerngegevens weergegeven.

DEELNEMINGEN

(x ¤ 1.000)

Eigen vermogen 31-12-2004

Omzet Resultaat Begroot 2004 2004 Resultaat 2004

HAN Holding BV excl. Deelneming

909

0

0

0

Interstudie BV

902

3.967

145

194

HAN Flex BV

104

1.641

0

0

HAN Individueel Onderwijs

- 58

0

-3

0

26

29

11

0

5.637

153

194

HAN Studentenbedrijven BV HAN Holding geconsolideerd

HAN Holding BV heeft als dochterondernemingen: Interstudie BV, HAN Flex BV, HAN Individueel Onderwijs BV en HAN studentenbedrijven BV. Interstudie BV is een zelfstandige contractorganisatie die in 2000 is verzelfstandigd. Deze zal ook bijdragen in het speerpunt ‘de helft van de financiële middelen uit andere bronnen dan de overheid’. Het resultaat is k¤ 145 waar k¤ 194 was begroot. Ook hier speelt de stagnatie in de marktvraag een rol in het achterblijven. HAN Studentenbedrijven BV geeft studenten de kans om het ondernemerschap te leren. Een klein positief resultaat van k¤ 11 is gehaald terwijl er nul begroot was. HAN Individueel Onderwijs BV bevat in eerste instantie de activiteiten van de in 2002 overgenomen PBNA-opleidingen. Vanaf 1 januari 2004

99


zijn de activiteiten binnen het HAN Kenniscentrum Economie Techniek en Informatica voortgezet. De hier getoonde omzet en het resultaat is de afloop van HAN Individueel Onderwijs. HAN Flex BV verzorgt voor de HAN de inleen van gastdocenten, surveillanten e.d. Het resultaat is conform begroting.

Financiële risico’s Achterblijvende baten door afnemende studentenaantallen, niet voldoende indexeren van de rijksbijdrage en minder omzet uit contractactiviteiten zijn een risico voor de HAN. Afnemende studentenaantallen hebben door de t-2 bekosting een reactietijd van ruim een jaar. Het risico kan hier worden beperkt door adequaat te anticiperen met name op het gebied van personeel. Vanwege de groei in combinatie met de t-2 bekostiging runt de HAN op dit moment een exploitatie met 15% minder middelen (en dus mensen). Dit betekent dat bij een daling de HAN feitelijk niet eerst naar krimp in personeel hoeft aangezien de organisatie nog niet op het niveau is gebracht van de actuele studentenaantallen. De HAN is in staat om zonder grote aanpassingen een verlaging van de Rijksbijdrage op te vangen. Het gaat hierbij met name om beheersing van de kosten. Doordat binnen de contractactiviteiten veel tijdelijk personeel is, kan een terugloop in omzet in meer of mindere mate opgevangen worden. Door de eerder genoemde viermaandelijkse managementrapportages worden de faculteiten en het Service Bedrijf gemonitord zodat afwijkingen van de resultaten (zowel financiële- als niet financiële) tijdig gesignaleerd kunnen worden. In 2005 wordt een risicoscan uitgevoerd om de risico’s structureel in kaart te brengen.

HAN

www.han.nl

100

Door stichting Vangnet is als risico voor de hogescholen de uitvoering van omvangrijke huisvestingsprogramma’s genoemd. De HAN heeft dit programma al grotendeels uitgevoerd zonder financiële problemen. Doordat de liquiditeit en de solvabiliteit zich beneden de criteria van stichting Vangnet bevinden, oordeelt deze stichting dat de HAN zich in de attentiefase bevindt. De meerjarenprognose geeft een dusdanig beeld dat de continuïteit voldoende is geborgd. Ook de omvang van de voorzieningen (k¤ 37.502), welke gedeeltelijk een langlopend karakter hebben, beïnvloeden de financiële positie in positieve zin.

Overig Het bekostigd onderwijs wordt niet uitbesteed aan private organisaties. De rijksbijdrage wordt niet besteed aan investeringen in private activiteiten. Deze worden op basis van gescheiden exploitatie gefinancierd. In 2004 heeft de HAN een maatwerktraject verzorgd voor de Rabobank, hieraan hebben 146 studenten deelgenomen.

De cijfers in dit hoofdstuk zijn ontleend aan de jaarrekening 2004, waarbij door KPMG een goedkeurende accountantsverklaring is afgegeven.

101





Overzichten

Overzicht bacheloropleidingen in 2004 Voltijd

Deeltijd Individuele Duaal Engelstalige deeltijd opleiding

Sector Economie en Management Accountancy

•

•

•

Bedrijfseconomie

•

•

•

Commerciële Economie

•

•

•

Communicatie

•

•

•

Facility Management

•

•

•

Financial Services Management*

•

•

Fiscale Economie

•

•

Food & Business

•

HBO-Rechten

•

International Business and Languages

•

International Business and Management Studies

•

•

•

Logistiek en Economie

•

•

•

•

Management Economie en Recht

•

•

•

•

Small Business en Retail Management

• Voltijd

•

•

•

• •

• Deeltijd Individuele Duaal Engelstalige deeltijd opleiding

Informatica en Communicatie Bedrijfskundige Informatica

•

•

Digitale Communicatie**

•

•

Communicatie & Multimedia Design**

•

•

Informatica

•

•

Technische Informatica/Softwaresystemen

•

•

•

* Nieuwe opleiding ** Opleidingsvariant van de opleiding Communicatiestystemen

HAN

www.han.nl

106

Voltijd


Sector Techniek Autotechniek

•

Bio-informatica (HLO)

•

•

Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (HLO) •

•

Bouwkunde

•

•

•

•

Chemie (HLO)

•

Civiele Techniek

•

•

•

•

Elektrotechniek

•

•

•

•

Industrieel Product Ontwerpen

•

•

•

Life Sciences***

•

Technische Bedrijfskunde

•

•

•

Technische Informatica/Computertechniek

•

•

Werktuigbouwkunde

•

•

•

Technische Chemie***

•

Voltijd

• •

•


Sector Gedrag en Maatschappij Creatieve Therapie

•

•

Culturele en Maatschappelijke Vorming

•

Maatschappelijk Werk en Dienstverlening

•

•

Pedagogiek

•

•

Personeel en Arbeid

•

•

Sociaal Pedagogische Hulpverlening

•

• Duitstalig

•

•

*** Opleidingsvariant van de opleiding Chemie (HLO)

107


Voltijd


Sector Educatie Leraar Aardrijkskunde (2e graads)

•

•

Leraar Bedrijfseconomie (2e graads)

•

•

Leraar Beeldende Kunst en Vormgeving (2e graads) •

HAN

Leraar Biologie (2e graads)

•

•

Leraar Duits (2e graads)

•

•

Leraar Economie (2e graads)

•

•

Leraar Engels (2e graads)

•

•

Leraar Frans (2e graads)

•

•

Leraar Geschiedenis (2e graads)

•

•

Leraar Natuurkunde (2e graads)

•

•

Leraar Nederlands (2e graads)

•

•

Leraar Pedagogiek (2e graads)

•

•

Leraar Scheikunde (2e graads)

•

•

Leraar Wiskunde (2e graads)

•

•

Lerarenopleiding Verpleegkunde

•

Kaderopleiding Verpleegkunde

•

Opleidingskunde

•

•

Pabo Arnhem

•

•

Pabo Groenewoud (Nijmegen)

•

•

www.han.nl

108

Voltijd


Sector Gezondheidszorg ARBO Verpleegkunde (MGZ)****

•

Ergotherapie

•

Fysiotherapie

•

Logopedie

•

Mondhygiëne

•

Sociaal Psychiatrische Verpleegkunde (MGZ)****

•

•

Sport Gezondheid en Management

•

Verpleegkunde

•

Voeding en Diëtetiek

•

•

•

**** Opleidingsvariant van de opleiding Verpleegkunde

Overzicht masteropleidingen in 2004 Master Advanced Nursing Practice * Masterclass Leren & Veranderen Master in Management and Innovation Master in Managing Human Resources Master Physician Assistant * Master of Financial Control Master of Science in Accounting and Controlling Professional Master Strategische Bedrijfskunde Master of International Business Master of Science in European Logistics, Transport and Distribution Master of Automotive Engineering Master of Construction Project Management

* geaccrediteerd en bekostigd

109


Master of Control Systems Engineering Master of Industrial Management Master of Information Systems Development Master of Molecular Life Sciences Master of Telecommunication and Management Master of Science in E-Learning, Multimedia and Consultancy

Overzicht Lectoraten in 2004 •

Mobiliteitstechnologie Lector dr. ir. Joop Pauwelussen

•

Embedded Systems Lectoren ir. Wim Hendriksen en Wim Smit

•

Data Architectures Lector Guido Bakema; nieuw gestart

•

Industrial Safety Lector Dr. Ir. Jan Kops; nieuw gestart

•

Internationale Handel voor het MKB Lector drs. Louise van Weerden

•

Total Quality Management (TQM) in Organisatienetwerken Lector drs. Gerard Berendsen

•

Professional & Leadership Development Lector ir. Hans Timmermans

•

Human communication development Lector dr. Els van der Pool

•

Logistiek in allianties Lector drs. Stef Weijers

•

Professionalisering van agogische beroepen en vaktherapeuten in de gezondheidszorg Lector dr. Kitty Kwakman

•

Arbeid en Gezondheid: preventie en reïntegratie Lectoren dr. Yvonne Heerkens en dr. Josephine Engels

•

Zorgmanagement Lector prof. dr. Ton van den Hout

•

Acute Intensieve Zorg Lector dr. Joke Mintjes

•

Identiteitsontwikkeling in de school Lector dr. Monique Volman

•

Ontwikkelen van competenties op de werkplek Lector dr. Ruud Klarus

•

Theorie die werkt - leren als symbiose van theorie en praktijk Lector dr. Piet-Hein van de Ven

•

HAN

www.han.nl

Leren met ICT: digitale didactiek Lector dr. Marijke Kral

110

Samenstelling Bestuur en Management HAN COLLEGE VAN BESTUUR Marcel Wintels (voorzitter), Jeanne Mulder FACULTEIT EDUCATIE Directie Jack Vogels Afdelingsdirectie Betty van Waesberghe

Pabo Arnhem

Rien van Domburgh (adj.) Peter Adriaansen

Pabo Groenewoud (Nijmegen)

Erny Holla (adj.) Pim Kleinbergen

Pedagogiek

Jacques van Meegen

Opleidingskunde

Noël Maertens

NDO

INSTITUUT VOOR LERAAR EN SCHOOL (ILS) Directie Rob Bruggeling Afdelingsdirectie Fred Muyres

Exact

Gerard Pieters

Mens, Cultuur en Maatschappij

Mariëlle Theunissen

Talen

FACULTEIT GEZONDHEID GEDRAG EN MAATSCHAPPIJ Directie Walter van Gisbergen (voorzitter), Bart van Bergen Afdelingsdirectie Marian Adriaansen

Verpleegkunde/MGZ

Gerard Knuppel (adj.)

111


Marianne van den Bergh

Fysiotherapie/ Logopedie/

Herman Beerling (adj.)

Ergotherapie/ Sport Gezondheid en Management (vanaf 01-03-2004)

Olga Teunissen a.i.

Fysio/Logo/Ergo/SGM (tot 01-03-2004)

Jan Dankers

Sociaal Pedagogische Hulpverlening

Nini Enderlee

Maatschappelijk Werk en Dienstverlening

Huub Gulikers

Culturele en Maatschappelijke Vorming

Egbert Hulshof

Creatieve Therapie

Annemarie Couwenberg

Personeel en Arbeid (tot 01-05-2004)

Jetty Schaap

Personeel en Arbeid (vanaf 01-05-2004)

Corrie Jongbloed a.i.

Mondhygiëne (tot 01-04-2004)

Marijke Beckers

Mondhygiëne (vanaf 01-04-2004)

Hans Langendam

Voeding en Diëtetiek/Voeding en Management/Food & Business

Tjeu Verhagen

VDO/Kaderopleiding/Lerarenopleiding Verpleegkunde

FACULTEIT ECONOMIE Directie Frank Stöteler Afdelingsdirectie Gert de Groot

Commerciële Economie/ Communicatie/

Mick Timmermans (adj.) International Business and Languages/ International Business and Management Studies/Small Business / Retail Management

HAN

www.han.nl

Cees de Jong

Accountancy/Bedrijfseconomie/Financial

Peter Hoekstra (adj.)

Services Management/Fiscale Economie

112

Jetty Schaap

HBO-rechten/Management Economie en

Lilian Prevoo (adj.)

Recht/Logistiek en Economie/International Logistics/Facility Management/Personeel en Arbeid (tot 01-05-2004 onderdeel van faculteit GGM)

Lilian Prevoo

Onderwijsdirecteur bij Academie Diedenoort i.v.m. overgang Facility Management naar Faculteit Economie en Management (van 01-04-2004 tot 01-09-2004)

FACULTEIT TECHNIEK Directie Harry Ankone Afdelingsdirectie Henk de Graaf

Bouwkunde/Civiele Techniek

Egon Haffmans

Elektrotechniek/Gezondheidszorgtechnologie/Technische Informatica/ Computertechniek/Werktuigbouwkunde/ Technische Bedrijfskunde/Industrieel Product Ontwerpen

Ewoud de Vreugd

Autotechniek

Annemarie Homan (adj.) Cees van Verseveld

Hogere Laboratorium Opleidingen

ICA Directie Ella Hueting, Deny Smeets Tinus Hammink

HAN Kenniscentrum Economie Techniek en Informatica

113


SERVICE BEDRIJF HAN Directie Louis Pullens Hoofden Service Units Hans Brouwer

Marketing Communicatie en Voorlichting

Geert van Gessel

Facilitaire Zaken

Ans Gielen

Service Centrum Onderwijs

Francien Hoek

Financieel Economische Zaken

Jan Jacops

Personeel en Organisatie (tot 01-03-2004)

Jeannette Troost (a.i.)

Personeel en Organisatie (van 15-02-2004 tot 01-11-2004)

Eva Beltman

Personeel en Organisatie (vanaf 01-11-2004)

Jan Lemmens

Studentzaken

Ad Sanders

Informatica en Communicatie Technologie

Samenstelling Raad van Toezicht Mevrouw J.M. Cramer (per 1 maart 2004) zelfstandig milieuadviseur bij Cramer Milieuadvies Arnhem; hoogleraar milieumanagement, Erasmus Universiteit Rotterdam De heer E.M. d’Hondt voorzitter VSNU De heer J.C. Houwert voorzitter Raad van Bestuur Koninklijke Wegener NV Mevrouw C.W. Jacobs (tot 1 maart 2004) zelfstandig adviseur bij adviesbureau New kind of policy De heer H.L.J. Noy voorzitter Raad van Bestuur Arcadis NV De heer J.W. Ramaekers Senior Vice President & Site Director, Philips Semiconductors Nijmegen (voorzitter) De heer F.J.M. Werner (tot 1 maart 2004) voorzitter Raad van Bestuur UMC St Radboud

HAN

www.han.nl

114

Samenstelling Medezeggenschapsraad •

Studentengeleding

Kiesgroep HAN algemeen -

Kevin van Guilik

-

Roel van der Zee

-

Dennis Regtop

-

Peter Snijders

Kiesgroep Faculteit Economie en Management -

Mathijn Bouwman

Kiesgroep Faculteit Educatie -

Suzanne de Goeij

Kiesgroep Faculteit Techniek -

Bas Dinnissen

Kiesgroep Faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij -

Thierry de Klijn

•

Personeelsgeleding

Kiesgroep HAN algemeen -

Ria Derksen

-

Theo de Wit

Kiesgroep Faculteit Economie en Management -

Wim van de Donk

Kiesgroep Faculteit Educatie -

Jaap Bol (tot 1-9-04), Ineke Takke (van 30-11-04)

Kiesgroep Faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij -

Lucie Koehorst

Kiesgroep Faculteit Techniek -

Peter Lansbergen

Kiesgroep Service Bedrijf -

Hanneke de Natris

-

Mieke Rombouts

115


•

Dagelijks bestuur

Voorzitter Theo de Wit Plaatsvervangend voorzitter Lucie Koehorst Lid Kevin van Guilik •

Secretariële ondersteuning

Fokko Veenstra Marian Ockers

HAN

www.han.nl

116

COLOFON

Realisatie en eindrecactie HAN Marketing Communicatie en Voorlichting Ontwerp & uitvoering ter Haar Romeny & Ketel Tekst Paulien ’t Hoen Fotografie Con Mönnich, Alain Baars, MCV Drukwerk Drukkerij Efficiënt Nijmegen

Met dank aan alle HAN-medewerkers die een bijdrage hebben geleverd aan de totstandkoming van dit jaarverslag.

Informatie over de inhoud van het Jaarverslag HAN 2004 kunt u opvragen bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, telefoon (026) 369 15 07.

Arnhem, juni 2005

HAN

www.han.nl

Doelgericht en transparant, op weg naar de top

Recommend Documents