Docentenhandleiding Professionals

Docentenhandleiding Professionals

C. van de Graaf & Partners B.V.

juni 2003

Colofon Professionals is een project gericht op imagoverbetering van de elektrotechnische installatiebranche bij leerlingen in het VMBO. OFE Installatie is opdrachtgever van Professionals. TLO Holland Controls B.V. is verantwoordelijk voor het inhoudelijk concept en voert de projectcoördinatie. Het spelconcept en de realisatie van Professionals is in handen van RA.NJ. Digital Entertainment. Deze docentenpublicatie, ontwikkeld door C. van de Graaf & Partners B.V., is een aanvulling op de schoolversie Professionals. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, behalve voor eigen gebruik door scholen.


1

Inhoudsopgave Inhoudsopgave

2

1. Het spel Professionals

3

2. De docentenhandleiding Professionals

4

3. Lessenmatrix

5-6

4. Opdrachtkaarten

7

a. Vooruitkijken

8-21

b. Terugkijken

22-38


2

1. Het spel Professionals Voor u ligt Professionals, een digitaal spel voor leerlingen in de VMBO lessen Praktische Sector Oriëntatie. Professionals draagt de rijkheid van de elektrotechnische installatiebranche uit door naar leerlingen de ruime mogelijkheden van werken binnen de branche te communiceren. De leerling realiseert zich dat er binnen de branche een grote diversiteit aan rollen te vervullen is; van commercieel en creatief tot uitvoerend. Daarnaast ontdekt de leerling de rijkheid aan elektrotechnische toepassingen en maakt kennis met de werkwijze van integraal ontwerpen. In het spel speelt een team van vijf elektrotechnische professionals de hoofdrol. Aan hen de uitdaging om in zeer korte tijd de complete installatie van een oud kasteel op Ibiza te ontwerpen en realiseren. Dit is nodig omdat in het kasteel een benefietconcert gegeven zal worden dat wereldwijd live te zien is. De kwaliteit van het uiteindelijke concert is afhankelijk van de prestaties van het team van professionals. De leerling kruipt in de huid van de vijf verschillende professionals en voert hun taken uit: •

In de rol van adviseur bepaalt de leerling met welke onderdelen de installatie wordt opgebouwd. Hierbij houdt de leerling rekening met het beschikbare budget en de eisen van de opdrachtgever.

•

In de rol van ontwerper bepaalt de leerling de definitieve plaats van alle elementen en op welke verdeelkasten ze aangesloten worden.

•

In de rol van werkvoorbereider draagt de leerling de verantwoordelijkheid voor het op tijd bezorgen van de benodigde materialen en aflevering op de juiste plaats voor de monteur.

•

In de rol van de monteur sluit de leerling de elementen in zo kort mogelijke tijd aan.

•

In de rol van inspecteur controleert en verbetert de leerling de installatie tijdens de generale repetitie.

Professionals verschijnt in twee versies, een schoolversie en een thuisversie. In beide versies doorloopt de leerling bovengenoemde vijf rollen. Het verschil zit in het aantal in te richten ruimtes en het beschikbare virtuele budget. In de schoolversie zijn deze beperkt zodat een leerling Professionals binnen één lesuur kan spelen. Meer informatie over hoe Professionals precies gespeeld wordt vindt u bij de cd-rom.


3

2. De docentenhandleiding Professionals Deze docentenhandleiding helpt u als docent, de schoolversie van Professionals in de les Praktische Sector Oriëntatie te gebruiken. U vindt hierin suggesties voor activiteiten en opdrachten die rondom het spel ingezet kunnen worden. Deze activiteiten vinden voorafgaand aan het spel en/of terugblikkend op het spel plaats met als doel een relatie te leggen tussen Professionals en het maken van een studie- en beroepskeuze. De activiteiten en opdrachten zijn ontwikkeld ter ondersteuning van docenten. Op grond van uw behoefte, interesse, en beschikbare tijd beslist u welke activiteiten en opdrachten wel en niet geschikt zijn voor uw leerlingen. Door het op zichzelf staande karakter van het materiaal kunt u eenvoudig opdrachten weglaten, vervangen of aanpassen aan uw eigen unieke lessituatie. Bij het ontwikkelen van het lesmateriaal is uitgegaan van een minimale bestedingstijd van twee lesuren. Hierin vindt achtereenvolgens een spelsessie en nabespreeksessie plaats, opgebouwd volgens het principe VUT: Vooruitkijken, Uitvoeren, Terugkijken. •

Spelsessie: Vooruitkijken Globaal doel van de eerste fase van de spelsessie is het bewust worden van en nadenken over eigen motieven en afwegingen bij studie- en beroepskeuze. Uitvoeren Globaal doel van de tweede fase van de spelsessie is op een actieve en interactieve manier een beeld vormen van de wereld van de elektrotechniek door het spelen van Professionals.

•

Nabespreeksessie: Terugkijken Globaal doel van de nabespreeksessie is het op een cognitief niveau vastleggen van de beleving van Professionals en het in verband brengen van die beleving met eigen motieven en afwegingen ten aanzien van studie- en beroepskeuze.

De bij Professionals ontwikkelde activiteiten en opdrachten zijn bedoeld voor de fasen Vooruitkijken en Terugkijken. In hoofdstuk 4 vindt u een lessenmatrix waarin alle activiteiten en opdrachten schematisch zijn weergegeven. Een gedetailleerde uitwerking van de activiteiten en opdrachten in de vorm van opdrachtkaarten vindt u in hoofdstuk 5.


4

3. Lessenmatrix De lessenmatrix is een schematisch overzicht voor docenten waarin de activiteiten en opdrachten die ontwikkeld zijn voor Professionals geplaatst zijn. In de lessenmatrix hieronder herkent u, in de kolom links, de sessie-indeling volgens het principe VUT. De doelstellingen van het Vooruitkijken, Uitvoeren, en Terugkijken worden in deze matrix in verband gebracht met algemene doelstellingen van de les Praktische Sector Oriëntatie. Deze doelstellingen, in deze matrix kortweg Identificatie, Realiteit, Persoonlijke kenmerken & motieven, en Familie & vrienden genoemd, zijn weergegeven in de bovenste rij van de matrix.

Doelstellingen PSO Identificatie

Realiteit

Sessie

Persoonlijke

Familie &

kenmerken &

vrienden

motieven V

4. Portretkaarten

3. Van A tot Z

2. Spiegelgalerij

1. Wat vinden zij?

Spelsessie U

Nabespreeksessie T

Professionals

2. Voorlichtingsmateriaal

3. Bedrijfsbezoek

1. Jij als prof

6. Overtuigen

5. Praktisch doen

4. Interview

7. Vacatures

8. Presentatie

9. Dit betekent…

Met de activiteiten uit de kolom identificatie kunnen leerlingen zich verplaatsen in beroepsrollen uit de elektrotechnische installatiebranche. Dit kan voorafgaand aan het spel door leerlingen zich te laten identificeren met de ‘portretten’ die gemaakt zijn van de vijf professionals uit het spel. Ná het spelen van Professionals kunnen leerlingen zich identificeren met de beroepsrollen door praktische opdrachten te doen die elektrotechnici in hun dagelijks werk tegenkomen, of voorlichtingsmateriaal van de sector te bestuderen waarin professionals uit de sector aan het woord komen. In de kolom realiteit staan leer- en reflectieactiviteiten waarmee leerlingen een koppeling kunnen maken tussen de realiteit en hetgeen zij in Professionals beleven of beleefd hebben. Het gaat er bij het vooruitkijken om dat de leerling verwoordt welke ideeën hij heeft met


5

betrekking tot het vakgebied elektrotechniek. Ná het spel kan een leerling deze ideeën ten aanzien van de realiteit verder onderzoeken door een bezoek te brengen aan een bedrijf in de buurt en/of werknemers uit de sector te interviewen. Verder is het belangrijk dat leerlingen de mogelijkheid geboden wordt zich te verdiepen in de consequenties die hun beroepskeuze heeft wat betreft vervolgstudie en opleiding. De kolom persoonlijke kenmerken & motieven biedt allerhande activiteiten om een koppeling te kunnen maken tussen de dingen waar leerlingen zichzelf goed in vinden of die zij belangrijk vinden én het beeld dat zij hebben van professionals uit de branche. Het is belangrijk om vooraf aan het spel persoonlijke kenmerken en motieven te hebben geïnventariseerd zodat na afloop van het spel gekeken kan worden of een beroep in de elektrotechnische sector bij je past. Het zal geen verrassing zijn familie & vrienden in de lessenmatrix terug te vinden. Zij hebben een grote invloed op de studiekeuze die een leerling maakt en om die reden zijn in deze kolom een aantal leer- en reflectieactiviteiten opgenomen die helpen een eventuele keuze voor elektrotechniek te kunnen beargumenteren en overtuigend te communiceren. Per rij, dus Vooruitkijken – Uitvoeren - Terugkijken, zijn de activiteiten genummerd. Deze nummering verwijst naar de voorkeursvolgorde waarin de opdrachten gedaan worden. Mocht u dus meerdere activiteiten tijdens het Vooruitkijken of Terugkijken in de les willen inzetten, dan is het advies deze op volgorde van nummer uit te voeren.


6

4. Opdrachtkaarten Bij de lessenmatrix hoort een serie opdrachtkaarten. Op deze kaarten zijn de activiteiten uit de lessenmatrix zo uitgewerkt dat u deze snel een doeltreffend in de les kunt inzetten. Iedere opdrachtkaart bevat de volgende informatie: •

VUT en volgnummer Verwijzing naar het moment binnen het lesprogramma (Vooruitkijken, Uitvoeren, Terugkijken) waarop de opdracht ingezet wordt in de les. Ook is het voorkeursvolgorde nummer vermeldt.

•

Leerdoel Omschrijving van het doel van de activiteit of opdracht.

•

Omschrijving Tekstuele uitleg van de activiteit of opdracht.

•

Lesdoel Omschrijving van het doel van de activiteit of opdracht binnen de les.

•

Aanpak Uiteenzetting van de werkwijze en uitvoering van de basisopdracht volgens het VUT principe. Tevens worden differentiatiemogelijkheden voor verbreding en/of verdieping aangekaart.

•

Materiaalbeschrijving Opsomming en verwijzing naar benodigd materiaal zoals bijvoorbeeld vragenlijsten, werkkaarten, of te raadplegen informatiebronnen.

•

Duur Inschatting van de tijdsduur van de activiteit, gespecificeerd naar lestijd en eventuele voorbereidings- en/of verwerkingstijd door de leerling thuis.

•

Aandachtspunten Opmerking gerelateerd aan de activiteit of opdracht die de docent ondersteunen bij het uitvoering.

Het merendeel van het ontwikkelde materiaal vraagt leerlingen ideeën en gedachten fysiek vast te leggen. U kunt de leerling dit laten verzamelen in een zogenoemd keuzeportfolio. Dit is een fysieke map met daarin vragenlijsten, verslagen, presentaties e.d die de leerling tijdens de lessen verzameld heeft. In de opdrachtkaarten wordt naar dit portfolio verwezen.


7

Opdrachtkaarten Vooruitkijken


8

Opdrachtkaart: Wat vinden zij? VUT en volgnummer Leerdoel

V

(1)

Omschrijving Beroepskeuze - De leerling bevraagt twee belangrijke personen in zijn omgeving, naar het beeld dat zij van hem kunnen hebben. bespreken - De leerling beoordeelt de kenschets en weerlegt de met familie naar zijn mening incorrecte punten. en vrienden - De leerling maakt van het gesprek een kort verslag. Dat verslag krijgt een plek in het keuzeportfolio.

Lesdoel De leerling kan zich een beeld vormen van zijn toekomstige baan, enerzijds in gesprek met twee belangrijke personen en anderzijds in de vastlegging van dat gesprek. Aanpak • Basisopdracht V – de leerling kiest twee personen in zijn omgeving die hem goed kennen en bereidt het gesprek voor. U – de leerling voert het gesprek: stelt vragen en reageert op de antwoorden. T – de leerling maakt een kort verslag van het gesprek voor het keuzeportfolio. •

Differentiatie BREED – de leerling kiest meer dan twee personen. DIEP – de leerling trekt conclusies uit de uitspraken van de twee mensen (wat betekent het dat iemand een (deels) fout beeld van mij heeft, welke conclusie kun je trekken uit verschillende uitspraken van de twee mensen, etc.).

Materiaalbeschrijving • Voor ieder te interviewen persoon een vragenlijst (zie pagina 10) Duur • Tijdens de les: 15 minuten • Thuis: 30 minuten Aandachtspunten • Deze opdracht is geschikt als huiswerkopdracht.


9

Naam van de geïnterviewde persoon: ……………………………………… • •

Waar ken je hem/haar van? …………………………………………………………………………………….. Waarom heb je hem/ haar gekozen? ……………………………………………………………………………………..

Lees de vragen goed door voordat je in gesprek gaat. Bedenk ook of je nog meer vragen kunt stellen. Vragen: •

Wat is mijn beste eigenschap? ………………………………………………………………………………………………..

•

Waar vind je dat ik goed in ben (op school, maar ook buiten school)? ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

•

Waarom ben ik jouw vriend? ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

•

Hoe zou je mij omschrijven aan iemand anders? (geen uiterlijke kenmerken noemen) ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

•

Gaan de volgende woorden over mij, of niet? Reageer met ‘ja’ of ‘nee’. Zelfstandig Niet snel afgeleid Goed in leren Creatief Snel van begrip Handig met mijn handen Actief Goed in samenwerken Precies/nauwkeurig Geduldig Snelle werker Leider Doorzetter

•

ja / nee ja / nee ja / nee ja / nee ja / nee ja / nee ja / nee ja / nee ja / nee ja / nee ja / nee ja / nee ja / nee

Welke baan vind je bij mij passen? Waarom? ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..


10

Opdrachtkaart: Spiegelgalerij VUT en Leerdoel volgnummer

V

(2)

Kunnen verwoorden van persoonlijke kenmerken en motieven

Omschrijving - De leerling denkt na over wie hij is, wat hij kan, wat hij leuk vindt en welke beroepen hem liggen. - De leerling legt dit vast met behulp van de ‘spiegel’. Door alle spiegels te verzamelen ontstaat een ‘spiegelgalerij’ van de klas. - De spiegel wordt in het keuzeportfolio opgenomen.

Lesdoel De leerling kan m.b.v. de ‘spiegel’ laten zien wie hij nu is en wat hij wil worden. Aanpak • Basisopdracht V – met de klas bespreken waar je allemaal aan kunt denken als je een beschrijving maakt van jezelf (eigenschappen, kennis en vaardigheden, interesses) en hoe je aan de hand daarvan kunt bedenken welke beroepen bij je passen. U – de leerling maakt zijn ‘spiegelbeeld’. T – spiegelgalerij maken en bespreken, door er een paar uit te pikken. •

Differentiatie BREED – de leerling maakt naast zijn spiegelbeeld ook een paspoort, waarin hij de belangrijkste punten uit zijn spiegelbeeld kort weergeeft. DIEP – de leerling geeft een presentatie, waarin hij zijn beroepskeuze beargumenteerd a.d.h.v. zijn spiegelbeeld.

Materiaalbeschrijving • Spiegel (zie pagina 12) Duur • Tijdens de les: 45 – 50 minuten Aandachtspunten • Het kerndeel van de opdracht kan de leerling ook thuis doorlopen.


11

Wat voor type ben ik?

Waar ben ik goed in?

Zelfstandig? Niet snel afgeleid? Creatief? Actief? Goed in samenwerken? Geduldig? Snelle werker? Leider? Doorzetter? Schrijf op.

Thuis

Op school

Doen

Denken Schrijf op.

Wat vind ik leuk om te doen? Thuis

Op school

Doen

Denken

Welke beroepen passen bij mij? Schrijf op.

Schrijf op.


12

Opdrachtkaart: Van A tot Z VUT en Leerdoel volgnummer

V

(3)

Kunnen verwoorden van ideeën over de realiteit van elektrotechniek

Omschrijving - De leerling ontdekt welke associaties en ideeën hij heeft bij de wereld van de elektrotechniek, met behulp van het ABC-spel. - De leerling realiseert zich hierbij dat dit een persoonlijk, subjectief beeld is van de werkelijkheid. M.a.w. de werkelijke wereld van de elektrotechniek zou best eens anders kunnen zijn. - Het ABC-spel wordt in het keuzeportfolio opgenomen.

Lesdoel De leerling kan het beeld dat hij van elektrotechniek heeft expliciet maken. Aanpak • Basisopdracht V – uitleg van het ABC–spel: schrijf bij elke letter één of meerdere woorden op die beginnen met die letter. De woorden geven de associaties en ideeën weer die de leerling heeft bij elektrotechniek. De woorden kunnen iets concreets omschrijven (schroevendraaier), iets gevoelsmatigs (saai), ze kunnen acties omschrijven, zowel ‘doen’ (sleutelen) als ‘denken’ (berekeningen maken). U – het ABC-spel spelen. T – het ABC-spel bespreken: Welke associaties leven er? Zijn ze verschillend? Hoe kan dat? •

Differentiatie BREED – de leerling zet bij alle letters (die zijn ingevuld) een + of een –, daarna berekent hij de score. Is het beeld positief of negatief? DIEP – de leerling analyseert / gaat na hoe zijn persoonlijke beeld van de elektrotechniek tot stand is gekomen en of (o.b.v. die analyse) dit beeld juist is of misschien wel een vooroordeel of juist een te rooskleurig beeld weergeeft.

Materiaalbeschrijving • ABC-spel (zie pagina 14) Duur • Tijdens de les: 30 minuten Aandachtspunten • Breng naar voren dat ideeën altijd een persoonlijke weergave zijn van de werkelijkheid. En dat hoe meer je van een onderwerp afweet, hoe meer het beeld op de werkelijkheid lijkt. • Deze opdracht is geschikt als huiswerkopdracht.


13

ABC-SPEL: Elektrotechniek van A tot Z A - …………………………………………………………………………………………………………… B - …………………………………………………………………………………………………………… C - …………………………………………………………………………………………………………… D - …………………………………………………………………………………………………………… E - …………………………………………………………………………………………………………… F - …………………………………………………………………………………………………………… G - …………………………………………………………………………………………………………… H - …………………………………………………………………………………………………………… I - …………………………………………………………………………………………………………… J - …………………………………………………………………………………………………………… K - …………………………………………………………………………………………………………… L - …………………………………………………………………………………………………………… M - …………………………………………………………………………………………………………… N - …………………………………………………………………………………………………………… O - …………………………………………………………………………………………………………… P - …………………………………………………………………………………………………………… Q - …………………………………………………………………………………………………………… R - …………………………………………………………………………………………………………… S - …………………………………………………………………………………………………………… T - …………………………………………………………………………………………………………… U - …………………………………………………………………………………………………………… V - …………………………………………………………………………………………………………… W - …………………………………………………………………………………………………………… X - …………………………………………………………………………………………………………… Y - …………………………………………………………………………………………………………… Z - ……………………………………………………………………………………………………………


14

Opdrachtkaart: Portretkaarten VUT en Leerdoel volgnummer

V

(4)

Kunnen identificeren met functies uit de elektrotechniek

Omschrijving - De leerling bestudeert de portretkaarten die horen bij de vijf beroepsrollen uit Professionals. - Vervolgens geeft de leerling op de ‘persoonlijke portretkaart’ aan met wie hij/zij zich het meest identificeert en beargumenteert zijn/haar keuze met persoonlijke kenmerken, motieven en vaardigheden. - De persoonlijke portretkaart kan in het keuzeportfolio opgenomen worden.

Lesdoel Het activeren van voorkennis en verwoorden van verwachtingen die horen bij de beroepsrollen uit Professionals. Het in kaart brengen van persoonlijke verwachtingen biedt de mogelijkheid tijdens het uitvoeren bewuster te kijken naar de vijf karakters uit Professionals. Aanpak • Basisopdracht V – de leerling bestudeert de vijf portretkaarten die horen bij de karakters uit Professionals. U – de leerling vult zijn/haar ‘persoonlijk portretkaart’ in. T – de leerlingen groeperen op basis van het gekozen karakter en vergelijken hun motieven voor de identificatie met het betreffende karakter. Plenair bespreken. •

Differentiatie BREED – de leerling geeft voor alle karakters aan waarom hij of zij zich wel of niet met de persoon identificeert. DIEP – de leerling gaat na welke persoonlijke (eigen) karaktertrekken minder goed passen bij de gekozen portretkaart. Hij geeft aan welke consequentie dit kan hebben voor het werken in de betreffende functie.

Inhoud • 5 portretkaarten van de karakters uit Professionals (zie pagina 16 t/m 20) • 1 persoonlijk portretkaart (zie pagina 21) Duur • Tijdens de les: 20 – 30 minuten Aandachtspunten • De opdracht is geschikt als huiswerkopdracht


15

Invoegen foto van de adviseur

Naam: Kylie Beroep: Elektrotechnicus Vrije tijd: DJ bij lokale radio

Persoonsomschrijving:

-

Netwerker

-

Sociaal

-

Makkelijke prater

-

Goed in keuzes maken

-

Klantgericht

-

Zakelijke instelling

-

Houdt goed overzicht


16

Invoegen foto van de ontwerper

Naam: Kim Beroep: Elektrotechnicus Vrije tijd: Graffiti art


-

Creatief

-

Snelle denker

-

Goede elektrotechnische kennis

-

De creator

-

Fantasierijk


17

Invoegen foto van de werkvoorbereider

Naam: Leon Beroep: Elektrotechnicus Vrije tijd: Team captain baseball


-

Goed in regelen

-

Groot verantwoordelijkheidsgevoel

-

Organisator

-

Houd rekening met anderen

-

Goede planner


18

Invoegen foto van de monteur

Naam: Ben Beroep: Elektrotechnicus Vrije tijd: Sleutelen aan de motor


-

Goed met zijn handen

-

Fysiek handig

-

Praktisch ingesteld

-

Snelle werker


19

Invoegen foto van de inspecteur

Naam: Jort Beroep: Elektrotechnicus Vrije tijd: Adventuregames spelen


-

Probleemoplossend

-

Analytisch

-

Precies

-

Betrouwbaar

-

Goed kunnen handelen in noodsituaties


20

Naam: Vrije tijd:

Ik zou het liefst …………… (naam invullen) willen zijn, omdat: ………………………………………………………………………………… Ik denk dat ik goed zou zijn in zijn/haar beroep : Want dit is mijn karakter: ….………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… Want ik ben handig in: ..……………………………………………… ………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………. Want ik ben slim in: .…………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………. Want ik vind dit soort dingen leuk: ..………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………….


21

Opdrachtkaarten Terugkijken


22

Opdrachtkaart: Jij als prof VUT en volgnummer Leerdoel

T

(1)

Omschrijving - De leerling blikt terug op het spel Professionals en Kunnen bedenkt welke beroepsrol hem het beste afging. koppelen - Vervolgens gaat de leerling naar de flap waarop die van professional staat. Op post-its noteert de leerling die persoonlijke persoonlijke kenmerken waarvan hij denkt dat die kenmerken geholpen hebben tot het goed uitvoeren van de taken en motieven van de betreffende professional. - Per flap worden de persoonlijke eigenschappen kort met gepresenteerd. beroepen - In het keuzeportfolio van de leerling komt een uit het veld uitwerking van de flappen.

Lesdoel De leerling koppelt persoonlijke kenmerken aan het goed kunnen uitvoeren van taken die horen bij een specifiek beroep uit het werkveld. Hierdoor wordt duidelijk dat, naast motivatie en interesse, persoonlijke kenmerken een belangrijke factor zijn die meegenomen moet worden tijdens het maken van een studiekeuze. Aanpak • Basisopdracht V – de leerling kiest de beroepsrol uit Professionals die hij het beste volbracht heeft. U – de leerling verbindt persoonlijke kenmerken aan de beroepsrol. T – per beroepsrol worden de persoonlijke kenmerken geïnventariseerd en klassikaal gepresenteerd. •

Differentiatie BREED – de leerling verbindt persoonlijke kenmerken aan alle beroepsrollen en beargumenteert op basis hiervan waarom bepaalde taken hem moeilijker afgingen dan andere. DIEP – de leerling bekijkt of zijn motieven en interesses passen bij de beroepsrol die vanuit het oogpunt van persoonlijke kenmerken het beste bij hem past.

Materiaalbeschrijving • Vijf flappen met op iedere flap één van de beroepsrollen uit Professionals. • Post-its waarop leerlingen hun persoonlijke kenmerken noteren. Duur • Tijdens de les: 20 - 30 minuten Aandachtspunten • Het is belangrijk dat voorafgaand aan deze opdracht de leerlingen hun persoonlijke kenmerken en motieven in kaart gebracht hebben. Hiervoor zouden de activiteiten uit ‘vooruitkijken’ van pas kunnen komen.


23

Opdrachtkaart: Voorlichtingsmateriaal VUT en volgnummer Leerdoel

T

(2)

Omschrijving - De leerling bekijkt voorlichtingsmateriaal van de Kunnen identificeren elektrotechnische installatiesector. In het materiaal moeten verschillende beroepen binnen de sector aan met bod komen. beroepen uit - Vervolgens vult iedere leerling een beroepskaart in het veld (zie materiaal) waarop hij aangeeft waarom één bepaalde baan hem aanspreekt. - De beroepskaart wordt onderdeel van het keuzeportfolio van de leerling.

Lesdoel De leerling identificeert zich met een baan in de elektrotechniek en realiseert zich dat het elektrotechnische installatiewerkveld breder is dan ‘met je handen werken’. Aanpak • Basisopdracht V – de leerling bekijkt het voorlichtingsmateriaal (cd-rom’s, video’s, brochures). U – de leerling kiest een beroep dat hem aanspreekt. T – de leerling noteert op een beroepskaart de belangrijkste argumenten voor het aantrekkelijk vinden van het gekozen beroep. •

Differentiatie BREED – de leerling plaatst de beroepen die gepresenteerd worden in het voorlichtingsmateriaal in volgorde van aantrekkelijkheid en geeft bij ieder beroep positieve en negatieve argumenten aan DIEP – de leerling vergelijkt zijn beroepskaart met argumenten die hij eerder bij vooruitkijkactiviteiten heeft genoteerd. Ook kunt u de leerling vragen een gewicht te hangen aan de door hen gegeven argumenten. Bijvoorbeeld ‘geld’ weegt minder zwaar dan ‘leuk’.

Materiaalbeschrijving • Voorlichtingsmateriaal: bijvoorbeeld de cd-rom ‘Elektrotechniek: een vak met spanning’ (ontwikkeld door OFE Installatie; www.ofe.nl) • Beroepskaart (zie pagina 25) Duur • Tijdens de les: 30 - 40 minuten Aandachtspunten • Deze opdracht is ook geschikt als huiswerkopdracht. • Op basis van het antwoord op de laatste vraag op de beroepskaart kunt u leerlingen verder assisteren en begeleiden.


24

DIT IS DE BEROEPSKAART VAN: HET BEROEP DAT MIJ HET MEEST AANSPREEKT IS:

IK ZOU HET WERK GRAAG DOEN OMDAT: 1.

………………………………………………………………………

2.

………………………………………………………………………

3.

………………………………………………………………………

WAT MIJ MINDER LEUK LIJKT: 1.

………………………………………………………………………

2.

………………………………………………………………………

3.

………………………………………………………………………

IK ZOU GRAAG MEER TE WETEN KOMEN OVER DIT WERK EN … ____ Salaris ____ Benodigde opleiding ____ Arbeidsmarkt en carrière mogelijkheden ____ Werkplekken en bedrijven


25

Opdrachtkaart: Bedrijfsbezoek VUT en volgnummer Leerdoel

T

(3)

Omschrijving - Leerlingen bezoeken elektrotechnici op een voor hen Kunnen interessante werkplek en kijken mee naar wat de koppelen taken van de betreffende persoon zijn. van eigen - De dingen die het meest opvielen worden beleving gezamenlijk besproken in de les. Eventueel worden aan realiteit leerlingen gevraagd een presentatie te maken over het bezoek (zie opdrachtkaart T8 – Presentatie).

Lesdoel De leerling wordt zich bewust van het brede werkveld van elektrotechnici en past, waar nodig, zijn beeld van het werkveld aan aan de realiteit. Aanpak • Basisopdracht V – de leerling bereidt zich voor op het bedrijfsbezoek. U – de rondleiding op de werkplek en eventueel het verzamelen van materialen voor de presentatie. T – de leerling noteert thuis wat hem het meest is opgevallen en dit wordt klassikaal besproken. •

Differentiatie BREED – de leerling zoekt voorafgaand aan het bezoek een drietal bedrijven dat in aanmerking zou kunnen komen voor het bedrijfsbezoek. DIEP – de leerling brengt alle variaties in elektrotechnische functies die op de bezochte werkplek werkzaam zijn in kaart en maakt een presentatie van het bedrijfsbezoek (zie opdrachtkaart T8 - Presentatie)

Materiaalbeschrijving • Internet en bibliotheek als informatiebron voor voorbereiding en eventuele selectie van geschikte bedrijven voor het bedrijfsbezoek (zie BREED). Duur • Tijdens de les: 10 - 15 minuten (vooruitkijken, terugkijken) • Bedrijfsbezoek: 60 minuten (uitvoeren) • Thuis: 20 - 30 minuten (voorbereiden van het bezoek en verwerken van indrukken) Aandachtspunten • Het gaat hier met name om díe werkplekken die leerlingen over het algemeen aantrekkelijk vinden maar niet in eerste instantie associëren met een baan in de elektrotechniek. Een voetbalstadion, pretpark, ziekenhuis, of muziekhal zijn enkele voorbeelden. • In de plaats van één bedrijf bezoeken met de hele klas kunnen leerlingen ook in groepjes verschillende bedrijven bezoeken. In dat geval leent deze opdracht zich goed als huiswerkopdracht. Het terugkijken zou in dat geval uitgebreid kunnen worden met klassikale rapportage van het bezoek. • Als u de leerlingen later een presentatie wilt laten doen aan de hand van deze activiteit is het belangrijk dat zij hier voorafgaand aan het bezoek van op de hoogte zijn.


26

Opdrachtkaart: Interview VUT en volgnummer Leerdoel

T

(4)

Omschrijving - Iedere leerling selecteert een beroep uit de Kunnen elektrotechnische installatiebranche dat hem koppelen aantrekkelijk lijkt. van eigen - Vervolgens regelt de leerling een interview met een beleving professional in de betreffende functie. aan realiteit - De leerling bereidt het interview voor met behulp van de interviewvragen (zie materiaalbeschrijving) en legt verslag van de bevindingen. - Dit kan eventueel gepresenteerd worden (zie opdrachtkaart T85 – Presentatie) - De vragenlijst en het verslag van het interview worden onderdeel van het keuzeportfolio van de leerling.

Lesdoel De leerling onderzoekt de werkelijke aard van een specifieke baan in de elektrotechniek waarin hij interesse heeft. Hierdoor ontdekt de leerling of het beeld dat hij heeft van het werk van die specifieke professionals klopt met de werkelijkheid. Op basis hiervan kan een leerling een bewustere beroepskeus maken. Aanpak • Basisopdracht V – de leerling selecteert een beroep en zoekt een professional. U – de leerling bereidt het gesprek voor, neemt het interview af, en verzamelt eventueel presentatiemateriaal. T – de leerling verwerkt de bevindingen in een kort verslag. •

Differentiatie BREED – in groepjes van drie tot vier leerlingen worden de verslagen uitgewisseld en besproken. Dit om uitgebreide informatie over meerdere beroepen in de sector te krijgen. DIEP – de leerling verwerkt zijn interview in een presentatie (zie opdrachtkaart T8).

Materiaalbeschrijving • Internet en bibliotheek als informatiebron voor voorbereiding en selectie van de beroepsrol. • Interviewvragen (zie pagina 28) Duur • Tijdens de les: 10 - 15 minuten (vooruitkijken en voorbereiden interviewvragen) • Thuis: 90 minuten (voorbereiden interview, interview zelf, verwerking in verslag) Aandachtspunten • Mochten leerlingen ook T8 – Presentatie als activiteit krijgen, de beschrijving van de opdracht vooraf met hen opnemen. • Voordat leerlingen het interview organiseren, moet u als docent de geselecteerde beroepsrol en professional goedkeuren. Bij eventuele twijfel over de motivatie van de leerling voor het selecteren van een bepaalde professional kunt u dit bespreken. • Het is belangrijk dat u op de hoogte bent van de interviewvragen die voorbereid zijn.


27

DIT ZIJN DE INTERVIEWVRAGEN VAN: DE PROFESSIONAL DIE IK INTERVIEW * HEET: ……………………………………………………………………. * WERKT ALS: …………………………………………………………… * WERKT BIJ: …………………………………………………………….. MOGELIJKE INTERVIEWVRAGEN: 1.

Hoelang doet u dit werk al?

2.

Welke taken heeft u precies?

4.

Hoe ziet een werkdag/werkweek er ongeveer uit?

4.

Werkt u veel met anderen samen?

5.

Welke opleiding heeft u in het verleden gevolgd?

6.

Volgt u nog steeds een opleiding, cursus, of iets dergelijks?

7.

Waar heeft u hiervoor gewerkt? In dezelfde functie?

8.

Waarom koos u dit vak?

9.

Wat zijn de minder leuke kanten?

10.

Wat zou u het meest missen als u dit werk niet meer deed?

11.

…………………………………………………………………………….

12.

…………………………………………………………………………….

13.

…………………………………………………………………………….

14.

…………………………………………………………………………….

15.

…………………………………………………………………………….


28

Opdrachtkaart: Praktisch doen VUT en Leerdoel volgnummer

Omschrijving

T

- Leerlingen ervaren ‘aan den lijve’ hoe het is om zelf te werken voor de elektrotechnische branche. - Ze voeren verschillende praktische opdrachten uit die samengevoegd resulteren in een evenement, bijvoorbeeld een discofeest.

(5)

Kunnen identificeren met beroepen uit het veld

Lesdoel Leerlingen ontdekken of de daadwerkelijke uitvoering van een gekozen functie en het werk dat erbij hoort hen ligt. Daarnaast spelen ook de sociaal-emotionele aspecten een belangrijke rol bij het ‘aan den lijve’ ervaren. Leerlingen kunnen tegenover vrienden ‘opscheppen’ over wat ze allemaal hebben gemaakt. Ze kunnen zich stoer en trots voelen over het resultaat. Ook deze zaken zijn onderdeel van het vak elektrotechnicus. Aanpak • Basisopdracht V – de leerling kiest de functie uit Professionals die hem het meest aanspreekt en krijgt vervolgens de opdrachten die erbij horen. U – leerlingen vormen groepjes o.b.v. hun keuze. Leerlingen werken samen met hun groepje aan de uitvoering van de opdrachten. T – leerlingen voegen de resultaten van hun werk samen in de ruimte van het schooldiscofeest. •

Differentiatie BREED – de leerling kiest twee of meer functies uit en werkt zodoende aan twee (of meer) soorten opdrachten. DIEP – de leerling voert naast de gegeven opdrachten ook een eigen ontwerp uit.

Materiaalbeschrijving • Zie aandachtspunten Duur • Tijdens de les: 45 - 50 minuten • Doorlooptijd: twee weken Aandachtspunten • Kort uitwerkvoorbeeld van opdrachten voor deze situatie (disco – belichting). Deze zijn aan te passen op basis van de activiteit of het evenementen waarbinnen de opdracht voor uw leerlingen valt: Adviseur - Opdracht: Dit is je budget. Wat moet/kun/wil je aanschaffen? Maak gebruik van het materialenoverzicht. - Opdracht: Stel een materiaallijst op. - Opdracht: Maak de tekening. Ontwerper - Opdracht: Kies je kleur. Welke kleur folie past het best voor de lampen? - Opdracht: Kies je plek. Waar moeten de lampen hangen? - Opdracht: Maak de lampen. Met kleurfolie, spiegels of misschien zelfs blacklight of stroboscoop?


29

Werkvoorbereider - Opdracht: Maak een planning. Wanneer moet alles af zijn? Hoelang duren de verschillende opdrachten? Wanneer moeten de groepjes overleggen? - Opdracht: Bestel de materialen en zorg voor een tijdige levering op de juiste plek. Monteur - Opdracht: Gereedschap en materiaal. Verzamel alle spullen die je nodig hebt om de lampen te kunnen installeren. - Opdracht: Veiligheid. Achterhaal alle veiligheidsmaatregelen waaraan je je tijdens het installeren moet houden. - Opdracht: Installeer de lampen op de juiste plek. Inspecteur - Opdracht: Veiligheid. Controleer a.d.h.v. de checklist op alle lampen veilig zijn gemonteerd. - Opdracht: Verbeter de installatie als dat nodig is.


30

Opdrachtkaart: Overtuigen VUT en volgnummer

Leerdoel

Omschrijving

T

Beroepskeuze techniek kunnen beargumenteren en bespreken met familie en vrienden

- Twee leerlingen doen een rollenspel waarin zij afwisselend familie/vriend of leerling zijn. In deze rollen beelden zij een mogelijk gesprek tussen leerling en familie/vriend uit dat plaatsvindt naar aanleiding van een studiekeuze voor techniek. - Voorafgaand aan het rollenspel bedenken zij vragen en argumenten die familie/vriend in die situatie zou kunnen opwerpen. De vragen gebruikt de leerling ook ter voorbereiding van zijn eigen argumentatie. - Het rollenspel wordt klassikaal besproken. - De vragen en argumenten die de leerling bedenkt worden in het keuzeportfolio van de leerling opgenomen.

(6)

Lesdoel De leerling kan zijn keuze voor techniek beargumenteren en persoonlijke motieven verwoorden. Tevens is de leerling voorbereid op eventuele kritische vragen en kan deze wellicht weerleggen. Aanpak • Basisopdracht V – de leerling stelt een lijst met kritische vragen op die familie/vrienden zouden kunnen stellen naar aanleiding van een keuze voor techniek. Vervolgens bereidt de leerling argumenten en motieven voor waarmee hij zijn studiekeuze kan onderbouwen. U – in tweetallen spelen leerlingen een kort rollenspel, waarin zij achtereenvolgens de rol van leerling of familie/vriend vertolken. T – klassikaal worden de rollenspellen besproken waarbij de nadruk ligt op de aangevoerde argumenten. •

Differentiatie BREED – de leerling gaat de discussie aan met familie en/of vriend en legt het verloop van het gesprek vast. DIEP – per rollenspel worden twee tot vier leerlingen aangewezen die het gesprek observeren en beoordelen. Zij mogen naderhand nog aanvullende kritische vragen stellen aan de leerling.

Materiaalbeschrijving • Duur • Tijdens de les: 45 - 50 minuten (uitvoeren en terugkijken) • Thuis: 30 minuten (vooruitkijken) Aandachtspunten • -


31

Opdrachtkaart: Vacatures VUT en volgnummer Leerdoel

T

(7)

Omschrijving - De leerling bekijkt elektrotechnische vacatures in Kunnen regionale en landelijke dagbladen en internet. Hieruit koppelen selecteert hij er één of meerdere die hem aanspreken. van - De leerling beargumenteert, via verwijzingen naar de persoonlijke vacature, waarom hij deze baan aantrekkelijk vindt. kenmerken - De argumentatie wordt vastgelegd in de en motieven vacaturescan (zie materiaalbeschrijving) welke vervolgens in het keuzeportfolio van de leerling met terecht komt.

beroepen uit het veld

Lesdoel De leerling kan beargumenteren met behulp van persoonlijke kenmerken, motieven en interessen, waarom hij op een bepaalde vacature zou reageren. Aanpak • Basisopdracht V – de leerling bekijkt regionale en landelijke kranten. U – de leerling selecteert minimaal één vacature die hem aanspreekt. T – de leerling vult per vacature een vacaturescan in waarin hij aangeeft wat zijn beweegredenen zouden zijn om op de betreffende vacature te reageren. •

Differentiatie BREED – de leerling wisselen in groepjes hun vacaturescans uit en bespreken ieders beweegredenen met elkaar. DIEP – de leerling bespreekt met familie/vriend zijn beweegredenen voor het selecteren van de vacature en vraagt hen naar hun mening.

Materiaalbeschrijving • Regionale en landelijke dagbladen, internet • Vacaturescan (zie pagina 33 t/m 34) Duur • Tijdens de les: 30 – 40 minuten Aandachtspunten • Begin op tijd want het vinden van een geschikte vacature kan veel tijd in beslag nemen. • Moedig leerlingen aan hun beweegredenen op het vlak van zowel persoonlijke kenmerken, motieven, en interessen te verwoorden. • Deze opdracht is goed te gebruiken als uitgangspunt van T9 – Dit betekent… waarin leerlingen moeten uitzoeken welke consequenties dergelijke beroepskeuze heeft voor hun studiekeuze nu en/of leven later. • Deze opdracht is geschikt als huiswerkopdracht.


32

DIT IS DE VACATURESCAN VAN:

(PLAK HIER DE VACATURE DIE JE UITGEZOCHT HEBT)


33

WAT MIJ AANTREKT IN DE VACATURE IS (omcirkel): Secundaire arbeidsvoorwaarden

Bedrijf

Functieomschrijving

Salaris

Verantwoordelijkheid

Carrièremogelijkheden

Vereisten qua vooropleiding

Plaats

Anders: ………………………………………………………………

DE PERSOONLIJKE KENMERKEN DIE IK BEZIT EN WAARNAAR GEVRAAGD WORDT ZIJN: 1.

………………………………………………………………………

2.

………………………………………………………………………

4.

………………………………………………………………………

OMSCHRIJF IN 5 REGELS JOUW MOTIVATIE VOOR DEZE KEUZE: ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………


34

Opdrachtkaart: Presentatie VUT en volgnummer

Leerdoel

Omschrijving

T

Beroepskeuze techniek kunnen beargumenteren en bespreken met familie en vrienden

- De leerling maakt een fotopresentatie of collage waarin de informatie uit het door hen gevoerde interview of bezochte bedrijfsbezoek is weergegeven. Hierbij schrijft hij een korte indruk. - De presentaties worden in het lokaal opgehangen en plenair besproken. - Uiteindelijk wordt het materiaal in het keuzeportfolio van de leerling opgenomen.

(8)

Lesdoel De leerling communiceert persoonlijke ideeën en beeld van de elektrotechnische installatiebranche. Aanpak • Basisopdracht V – de leerling noteert welke elementen hij in de visualisering wil verwerken en waarom. U – de leerling maakt de visualisering en schrijft een korte indruk waarin vermeld wordt waarom bepaalde elementen in de visualisering opgenomen zijn. T – de leerling presenteert en bespreekt de visualisering met de klas. •

Differentiatie BREED – de leerling geeft inhoudelijke feedback op de visualisatie van een aantal andere leerlingen. DIEP – de leerling denkt na over eventuele vragen die familie/vrienden zouden kunnen opwerpen met betrekking tot de keuze voor techniek, en beoordeelt of zijn visualisering helpt de mogelijke tegenwerpingen te weerleggen.

Materiaalbeschrijving • Duur • Tijdens de les: 40 – 50 minuten (voorbereiden, presenteren, en nabespreken) • Thuis: 30 – 40 minuten (uitvoeren) Aandachtspunten • Het voorbereiden van de elementen die de leerling in de visualisering wilt verwerken, kan het best tijdens de les gestart worden zodat leerlingen hierin begeleid kunnen worden mocht dit nodig zijn. • Voorzie leerlingen van duidelijke richtlijnen voor het maken van de visualisatie.


35

Opdrachtkaart: Dit betekent… VUT en volgnummer Leerdoel

T

(9)

Omschrijving - De leerling begint met het invullen van het Kunnen ‘leerhouding formulier’. koppelen - Vervolgens neemt de leerling een beroep in gedachte van eigen dat hij later graag zou willen uitvoeren. Hiervoor kan beleving informatie uit iedere andere T-activiteit gebruikt aan realiteit worden. - Op basis van de beroepskeuze zoekt de leerling informatie over de vereiste vooropleiding, waar de opleiding aangeboden enzovoort. - De leerling vergelijkt de resultaten van zijn onderzoek met het ‘leerhouding formulier’ en trekt hieruit de conclusie of het realistisch is om de baan te willen. - Alle documenten worden opgenomen in het keuzeportfolio van de leerling.

Lesdoel De leerling kijkt kritisch naar zijn beroepsvoorkeur, met name wat de consequenties zijn ten aanzien van studie, en bedenkt of het realistisch is dat toekomstbeeld te hebben. Aanpak • Basisopdracht V – de leerling vult het ‘leerhouding formulier’ in. Verder selecteert hij een beroep dat hem aanspreekt. U – de leerling zoekt uit welke opleiding vereist is voor dergelijke functie en waar die gevolgd kan worden. T – de leerling denkt na over hoe reëel het is, op basis van leerhouding, dat hij een dergelijke functie zal bereiken. •

Differentiatie BREED – plenair bespreken de leerlingen hun beroepskeuze en consequenties voor vervolgstudie. DIEP – de leerling zoekt uit welke functies, op basis van de kennis over zijn leerhouding, reëel voor hem zijn.

Materiaalbeschrijving • Leerhouding formulier (zie pagina 37). • Internet en bibliotheek als bron van informatie over opleidingen, studie enzovoort. • Conclusie (zie pagina 38) Duur • Tijdens de les: 30 – 40 minuten Aandachtspunten • Deze opdracht is erg geschikt als huiswerkopdracht.


36

DIT IS HET LEERHOUDING FORMULIER VAN:

GEEF MET EEN STREEPJE AAN IN HOEVERRE DIT BIJ JOU PAST: •

Ik vind het leuk om naar school te gaan Oneens ________________________________________________ Eens

•

Ik vind huiswerk maken niet erg Oneens ________________________________________________ Eens

•

Ik wil zo snel mogelijk gaan werken Oneens ________________________________________________ Eens

•

Ik doe mijn best op school Oneens ________________________________________________ Eens

•

Ik besteed voldoende tijd aan mijn huiswerk Oneens ________________________________________________ Eens

•

Ik vind het leuker om iets te maken dan uit een boek te leren Oneens ________________________________________________ Eens

•

Ik wil doorleren voordat ik ga werken Oneens ________________________________________________ Eens

•

Ik wil zo snel mogelijk mijn eigen geld verdienen Oneens ________________________________________________ Eens

•

Ik vind een goede opleiding belangrijk Oneens ________________________________________________ Eens


37

DIT IS DE CONCLUSIE VAN: HET BEROEP DAT IK GEKOZEN HEB IS: OM TE WERKEN IN DIE FUNCTIE ZIET MIJN STUDIEPAD ER ZO UIT: 1.

………………………………………………………………………

2.

………………………………………………………………………

5.

………………………………………………………………………

6.

………………………………………………………………………

7.

………………………………………………………………………

8.

………………………………………………………………………

ALS IK MIJN LEERHOUDING EN HET STUDIEPAD VOOR DIT BEROEP BEKIJK, DENK IK DAT DIT BEROEP: ___ goed bij mij past ___ een beetje bij mij past ___ niet goed bij mij past OMDAT …………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………….…..


38

Docentenhandleiding Professionals

Recommend Documents