DIT IS EEN BIJLAGE BIJ DAGBLAD DE TELEGRAAF. DE INHOUD VAN DEZE BIJLAGE VALT NIET ONDER DE REDACTIONELE VERANTWOORDELIJKHEID OOG IN BEELD

DIT IS EEN BIJLAGE BIJ DAGBLAD DE TELEGRAAF. DE INHOUD VAN DEZE BIJLAGE VALT NIET ONDER DE REDACTIONELE VERANTWOORDELIJKHEID

Cataract of staar

De risicofactoren en de behandelmogelijkheid

Hogere orde aberraties Door innovatie steeds beter te corrigeren

Screening senioren Wacht niet te lang met een oogcontrole

Nummer 6 / Februari ’12

OOG IN BEELD 4

FOTO: SHUTTERSTOCK

TIPS

DE UITDAGINGEN VAN HET ZIEN Kom ook naar de ZieZo-beurs 2012! Op 12, 13 en 14 april vindt in Expo Houten de landelijke ZieZo-beurs plaats. Het is de jaarlijkse beurs voor mensen met een visuele beperking. Toegang tot de beurs is gratis. Op de ZieZo-beurs krijgen bezoekers in één dag een compleet overzicht van de mogelijkheden om zelfstandig en mobiel te blijven. Of het nu gaat om hulpmiddelen, leren en werken of vrije tijd. Ook voor mensen die al langer een visuele beperking hebben, is het dé plek om zich over de nieuwste ontwikkelingen te laten informeren.

ZieZo BEURS

12, 13 en 14 april Expo Houten Vraag gratis toegangskaarten aan op www.oogfonds.nl/ziezo of bel: 030-2616688

2 · FEBRUARI 2012

DE UITDAGING Cabaretier en columnist Vincent Bijlo is vanaf zijn geboorte blind. Hij leerde andere zintuigen beter te benutten. ‘Als je ogen wegvallen, kun je op een andere manier bewust worden van je omgeving.’

WIJ RADEN AAN

‘Door het niet kunnen zien, zit er in mij een soort rust’

V

oor mijn werk ervaar ik het niet als een nadeel dat ik blind ben. Met braille en hulpmiddelen red ik mij prima. Tijdens voorstellingen heb ik net zoveel interactie met het publiek als mijn ziende collega’s. Na een tijdje weet ik precies hoe die zaal eruit ziet. Een andere cabaretier ziet ook niets of niet veel, hooguit de mensen op de eerste twee rijen. Achterin de zaal is het donker, en op het podium kijk je recht in de schijnwerpers. Alle cabaretiers spelen op gehoor; waar komt die lach vandaan?

Geen slachtoffer

Taxi of chauffeur

Als je vraagt wat ik lastig vind door mijn blindheid, is dat vooral mobiliteit. Wat zou het fijn zijn als ik even snel ergens heen zou kunnen gaan, op de fiets of zelf met de auto. Nu vraag ik altijd een taxi, of gaat mijn vrouw of een ander mee als chauffeur. Een blindengeleidehond krijg ik niet, daarvoor moet je een geregeld leven hebben. Ik heb geen vaste routes en ben vaak ‘s avonds en ‘s nachts aan het werk.

Braille of spraakbediening

Om te internetten, te mailen en te tekstverwerken gebruik ik een brailleregeltje, dat is mijn beeldscherm van de computer. Ik heb een brailleprinter en een braille organizer, dat is mijn onderwegcomputertje. De iPad en iPod zijn spraakbedienbaar en er zijn zelfs handigheden waardoor je touchscreens makkelijker kunt gebruiken.

Focus op wat je wél kunt

Mijn advies aan mensen bij wie het zicht door ouderdom of een aandoening steeds slechter

Vincent Bijlo Cabaretier en columnist FOTO: JURJEN ALKEMA

TIPS VAN VINCENT BIJLO

Doe veel vanuit spraak ‘Lees’ luisterboeken. Maak zelf stickers voor een streepjescodelezer met spraak, die bijvoorbeeld zegt welk kruidenpotje je scant.

1

Gebruik andere zintuigen optimaal Als je goed focust, voel je door hun warmte als er mensen bij je staan, of hoor je aan echo’s hoe groot of klein een vertrek is.

2

Geniet via gehoor of smaak Raak niet gefrusteerd door slechtziendheid. Van veel dingen kun je met gehoor of smaak genieten: muziek,wijn, kaas...

wordt, is: richt je energie op wat je wél kunt. Voor mij is dat misschien makkelijker dan voor anderen, omdat ik vanaf m’n geboorte blind ben. Maar ik denk dat het helpt als je andere prioriteiten stelt. Ik reis bijvoorbeeld nooit per trein en gebruik mijn stok heel weinig. Ik hoef niet zo nodig te bewijzen: kijk, ik kan zelfstandig naar Amsterdam. Die erkenning hoef ik niet te hebben, ik haal liever erkenning uit mijn werk. Door het niet kunnen zien, zit er in mij misschien een soort rust. Dat hoor ik wel van mensen om mij heen. Je moet niet van jezelf vinden dat je van alles móet. Het is belangrijk keuzes te maken. En wat ook heel belangrijk is, is je andere zintuigen goed gebruiken. Als ik door een winkelstraat loop en langs een drogist kom, ruik ik dat. Dan denk ik: hé, een drogist, kan ik nog even scheermesjes kopen. Een ander ziet dat, ik rúik het. Het effect is hetzelfde. Belangrijk is dat je accepteert dat je niet of minder ziet, dan vind je ook eerder een oplossing of alternatief.

3

EMILE HILGERS [email protected]

PAGINA 13

‘Ik ben niet iemand die lang bij de pakken neerzit. Ik werk parttime en kan nog heel veel zelf. Er komen ook steeds meer en betere hulpmiddelen’

We make our readers succeed! OOG IN BEELD 6E EDITIE, FEBRUARI 2012 Managing Director: Marc Reineman Editorial Manager: Stella van der Werf Business Development Manager: Reinoud Jager Project Manager: Florian Milerski Telefoon: 020-7077015 E-mail: [email protected] Gedistribueerd: De Telegraaf, februari 2012 Drukkerij: Dijkman Offset Mediaplanet contact informatie: Telefoon: 020-7077000 Fax: 020-7077099 E-mail: [email protected]

Dit is een bijlage bij dagblad De Telegraaf. De inhoud van deze bijlage valt niet onder de hoofdredactionele verantwoordelijkheid van De Telegraaf.

Mediaplanet ontwikkelt hoogwaardige bijlagen die zich richten op een specifiek thema en de daarbij behorende doelgroep. Zo brengen wij lezer en adverteerder dichter bij elkaar.

www.fbo.de

Ik heb nooit moeite gehad met blind zijn, omdat ik de wereld van de zienden niet heb gekend. Als kind gaat het je wel opvallen dat je anders bent. Ik vond het vreselijk dat ik naar het blindeninstituut moest, omdat mijn vriendjes naar een andere school gingen. Maar voor mij en vele anderen die al vanaf hun geboorte niet kunnen zien, is blindheid geen ernstige handicap. Mensen die kunnen zien, vinden dat wél. Waarom eigenlijk? De wereld om ons heen is hetzelfde. Misschien hoort het bij de welvaartstatus. Mensen pro-

blematiseren alles, we leven in een slachtofferscultuur. Maar ik bén geen slachtoffer, zo voel ik het beslist niet.

Annee Bos Op zijn achttiende werd de oogziekte Retinitis Pigmentosa bij hem geconstateerd

HYLO-COMOD® en HYLO® -GEL – langdurige bevochtiging en verzorging van uw ogen Oogdruppels in het COMOD®-systeem met 0,1/0,2% natriumhyaluronaat Zonder conserveermiddel en fosfaten, is een veilig product Flacon 10 ml, 300 druppels, na opening 6 maanden te gebruiken

ar bij uw Verkrijgba f apotheek opticien o URSAPHARM Arzneimittel GmbH, Industriestraße 35, D-66129 Saarbrücken, Tel. : +49(0)6805 9292-0, Fax : +49(0)6805 9292-88, [email protected], www.ursapharm.de | Correspondentie : URSAPHARM Benelux B.V., Steenovenweg 5, NL-5708 HN Helmond, Tel. : +31-492-472473, Fax : +31-492-472673, [email protected], [email protected], www.ursapharm.nl, www.ursapharm.be

Sanmed BV, Damsluisweg 48, 1332 ED Almere Tel.: 036-5476040 - [email protected] WWW.SANMED.NL

macula maxim advertentie telegraaf [ISOnewspaper26v4] - 14-02-12.indd 1

14-02-12 11:37

4 · FEBRUARI 2012

NIEUWS

TIP

ONBEKENDE OOGZIEKTE

■ Vraag: Wat is maculadegeneratie en is het te genezen? ■ Antwoord: Dit is een vrij onbekende oogziekte waar nog geen afdoende behandeling voor is. Gezond leven werkt preventief.

Maculadegeneratie is een vrij onbekende oogziekte waar tien procent van alle mensen boven de zeventig aan lijdt. Dit aantal neemt door de vergrijzing sterk toe. Het is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea (gele vlek). De aandoening wordt ook wel ‘slijtage van het netvlies’ genoemd. Professor dokter C.B. Hoyng is oogarts bij het UMC Sint Radboud in Nijmegen. Hij legt uit: “Maculadegeneratie heeft verschillende vormen: juveniel (erfelijk, op jongere leeftijd) of leeftijdsgebonden. De leeftijdsgebonden aandoening komt in twee vormen voor: droge en natte maculadegeneratie. De macula lutea heeft een doorsnede van 3 millimeter en is het middelpunt van het netvlies. Deze zorgt ervoor dat we scherp kunnen zien. Want hoewel we denken dat we alles scherp zien, is dat slechts het geval in het centrum van ons blikveld.” In de macula zit het grootste aantal lichtgevoelige cellen die contrast en kleur kunnen waarnemen: de kegeltjes. Degeneratie ontstaat als die kegeltjes afsterven. Hierdoor neemt het gezichtsvermogen in het centrale, scherpe zien, af.

Sluipend proces

Over het ontstaan van maculadegeneratie is nog niet veel bekend, hoewel er wereldwijd wel onderzoek naar wordt gedaan. “De droge macualadegeneratie begint als kleine bleekgele afzettingen (drusen) die zich ophopen in de macula. Dit gaat samen met een vermindering van het aantal kegeltjes waardoor het zien verslechtert. Het is een sluipend en langzaam verlopend proces, waardoor het vele jaren kan duren voordat het zien achteruit gaat.” Er bestaat geen geneesmiddel voor.

Snelle achteruitgang

Natte degeneratie ontstaat als er kleine nieuwe bloedvaatjes achter de macula gaan groeien. “Omdat deze niet normaal zijn, lekken ze bloedplasma en gaan ze gemakkelijk stuk met een bloeding als gevolg. Dat bloed beschadigt de macula waardoor er een snelle en ernstige achteruitgang van het gezichtsvermogen optreedt. Bij deze vorm van degeneratie kan stilstand of verbetering bereikt worden met een geneesmiddel dat in het oog geïnjecteerd wordt. Professor dokter C.B. Hoyng Oogarts bij het UMC Sint Radboud in Nijmegen

Het helpt echter niet altijd, soms is er ook verslechtering.” Uiteindelijk leiden allebei de vormen tot een ‘blinde vlek’ in het midden van het gezichtsveld.

“De risicofactoren om deze oogaandoening te krijgen zijn: leeftijd, erfelijkheid en roken. Door te roken neemt het aantal beschermende antioxidanten in het lichaam af. Leeftijd is echter de belangrijkste risicofactor: bijna twintig procent van de 65 – 75 jarigen heeft een vorm van maculadegeneratie.” Een gezonde levensstijl verkleint het risico op deze aandoening. Bescherm de ogen met een zonnebril in de zon, rook niet, wees matig met alcohol en eet gezond. Uit onderzoek blijkt dat carotenoïden (antioxidanten) een positief effect hebben. Deze stof komt vooral voor in rauwe wortel, spruiten, mais, groene erwten, tomaten, boerenkool, spinazie, broccoli, tuinbonen en bladsla. “Er zijn ook voedingssupplementen met zink en luteïne waar goede resultaten mee behaald worden. Bespreek dit echter altijd eerst met uw oogarts.”

TRUSETAL VERBANDSTOFFWERK GMBH

ke lich pi td ic

. in katoenen vlies A70191-NL/A1/01-2012

0% 10

r a e o H !

EX V

RIJ

!

[email protected]

.

.

onze

gene kleefsto aller f po hy d ten rla oo

L AT

Wij kiezen

.

RISICO VERKLEINEN? LEEF GEZOND!

Iris

Pupil

Hoornvlies Lens

Gezond leven

CORRY DAALHOF

.

Macula de

Risicofactoren

[email protected]

er anatomi sch leist np ev i d e n l i e j n i k r or e id v l g m u u h c n ht d t h

1

oogpleisters zelf uit de

o 15 m tieven van

100 oogocclusiepleisters die

zeer goed worden verdragen

in elke verpakking

Info: www.ORTOPAD.be

Normaal

Nat macula de

FEBRUARI 2012 · 5

egeneratie

PREVENTIE

Screening op cataract

Oogwit of Harde oogvlies Vaatvlies Netvlies

Macula Blinde vlek Bloedvaten

Oogzenuw

tte egeneratie

Cataract ofwel staar is een vertroebeling van de ooglens waardoor men steeds slechter en waziger gaat zien. Oogarts Michiel Luger vertelt erover.

VRAAG & ANTWOORD Waar komt die vertroebeling door? “De vertroebeling van de lens wordt veroorzaakt door een verandering in de samenstelling ervan. Hierdoor vermindert de helderheid en wordt deze troebel. Het licht kan er nog wel door, maar wordt niet goed gebroken. Daardoor ontstaat een ‘verkeerd’ beeld.”

?

Zijn er verschillende types cataract? “Ja, maar ze leiden allemaal tot hetzelfde, namelijk een vertroebeling van de ooglens en dus van het zicht.”

?

Droge macula degeneratie

Wat zijn de oorzaken? “De grootste oorzaak is ouderdom. Als iemand oud genoeg wordt, krijgt hij of zij altijd cataract. Het proces begint vaak al als iemand een leesbril nodig heeft, dat duidt op het stug worden van de lens. Er zijn natuurlijk ook andere oorzaken, maar ouderdom is de grootste.”

?

Risicofactoren? “Mensen met diabetes, allergieën, een oogtrauma of mensen die

?

Michiel Luger Oogarts bij VisionClinics

veel in de zon zijn, lopen groter risico op cataract. Er wordt ook wel gesteld dat gezond eten een positief effect heeft.” Hoe wordt cataract opgemerkt? “De beginfase geeft niet veel klachten, daarom merkt men het vaak laat op. Pas bij problemen met bijvoorbeeld autorijden, gaat men naar een oogarts. Ik vind een screening eens in de zoveel tijd van alle mensen boven een bepaalde leeftijd een goed idee. Dat kan een samenwerking zijn tussen opticiens en oogartsen waarmee we voorkomen dat mensen te lang met cataract blijven ‘rondlopen’. Want slecht zien betekent ook meer kans op ongevallen.”

?

Welke behandelmethoden zijn er? “Dat is er één, namelijk een operatie. Hoewel dergelijke operaties al zo’n zestig jaar uitgevoerd worden, is cataract tegenwoordig veel beter en vroeger te behandelen door nieuwe technologie en lensmateriaal. Tijdens de operatie wordt de eigen troebele lens vergruisd en komt er een nieuw, helder en opvouwbaar lensje voor in de plaats. Tegenwoordig bestaat ook de mogelijkheid om tegen bijbetaling een geavanceerde lens te laten implanteren. Die maakt de lees- en vertebril overbodig. De operatie zelf duurt ongeveer vijftien minuten en gebeurt onder plaatselijke verdoving.”

?

CORRY DAALHOF

! Preventieve oogdrukmeting

Glaucoom (groene staar) is een chronische oogaandoening waarbij verhoogde oogdruk een belangrijke rol speelt. Te hoge druk zorgt voor beschadiging van de oogzenuw. Simone Stam heeft al jaren glaucoom en vertelt.

“Glaucoom ontstaat vooral als het oogvocht niet goed weg kan. Dat verhoogt de oogdruk en tast uiteindelijk de oogzenuw aan.” Welke types glaucoom zijn er? “Het primair,secundair,acuut en juveniel glaucoom.Primair glaucoom komt het meest voor.” Wie lopen het meeste risico? “Ouderen, mensen met een verhoogde oogdruk, als het in de familie voorkomt, bij sterke bijziendheid of als men van Afrikaanse of Aziatische afkomst is.” Hoe wordt de aandoening opgemerkt? “Glaucoom wordt helaas vaak te laat opgemerkt, omdat het weinig klachten geeft. Men gaat wat slechter zien en autorijden in het donker wordt vaak wat lastiger. Als het glaucoom verergert, krijgt men uitval in het gezichtsveld, maar dat gaat zo geleidelijk dat het vaak niet eens opvalt.” Wat is er aan te doen? “Behandeling kan met oogdruppels, laseren of een operatie. Maar preventie is veel belangrijker. Ik hoop dat iedereen vanaf veertig jaar regelmatig de oogdruk laat meten. Dit kan bij een opticien als men niet in een risicogroep zit. Oogdrukmeting voorkomt veel schade.Zelf was ik te laat, ik heb nog maar 10 procent zicht in mijn linkeroog.”

! !

!

!

[email protected]

Ooglaseren is net zo veilig als jarenlang lenzen dragen. En nog meer eye-openers over ooglaseren. U bent zich aan het oriënteren op de mogelijkheden van een ooglaserbehandeling, lensimplantatie of leesbrilbehandeling. U zult hierbij natuurlijk niet over een nacht ijs gaan. Kiezen voor VisionClinics betekent dat u kiest voor een veilige behandeling tegen een duidelijke prijs.

Bij VisionClinics bent u in veilige handen. Het is wetenschappelijk bewezen dat ooglaseren ongevaarlijk is. Zeker bij een kliniek als VisionClinics, waar de meest ervaren oogartsen werken met de modernste technologie en volgens strenge medische richtlijnen. Natuurlijk heeft elke medische ingreep risico’s. Maar

Meer informatie?

die zijn net zo klein als de risico’s van het langdurig dragen van contactlenzen. Uw leesbril de deur uit? Wie genoeg heeft van zijn leesbril kan bij ons terecht voor verschillende leesbrilbehandelingen. Correctie van de leesbril is tegenwoordig goed mogelijk. Voor iedere situatie is er een veilige en beproefde behandeling voorhanden.

Ga naar www.visionclinics.nl voor alle informatie over onze behandelingen. U kunt ook bellen met ons gratis informatienummer: 0800 – 88 88 999 VisionClinics heeft vestigingen in Amsterdam, Delft, ‘s Hertogenbosch, Velp, Utrecht en Zwolle.

Scherp zien na een staaroperatie. Ook als er staar bij u geconstateerd is, kan een geavanceerde lensimplantatie ervoor zorgen dat u na uw staaroperatie zonder bril, leesbril of lenzen scherp ziet. VisionClinics implanteert op grote schaal de M-Plus lens, een zeer geavanceerde, op maat gemaakte lens die ervoor zorgt dat u zowel veraf als dichtbij scherp ziet en uw staar verholpen wordt. Uw verzekering

vergoedt het staargedeelte, u betaalt zelf een deel voor de geavanceerde lens. In Nederland staat ooglaserchirurgie op hoog niveau. Het medisch toezicht in Nederland is scherp, de protocollen zijn streng en er worden hoge eisen gesteld aan klinieken, apparatuur en artsen Daardoor is het niveau van ooglaserchirurgie in Nederland erg hoog. VisionClinics is een 100% Nederlands bedrijf. Wij werken volgens de consensus van de NGRC, al onze artsen zijn gecertificeerde refractiechirurgen, en we zijn in het bezit van het ZKN keurmerk en ISO 9001:2008. Vraag uw verzekeraar naar de vergoeding. Veel zorgverzekeraars vergoeden een deel van uw ooglaserbehandeling. Vraag ernaar bij uw zorgverzekeraar. Het kan de moeite waard zijn om dit mee te nemen bij uw beslissing.

ZIEN IN HIGH DEFINITION MET CONTACTLENZEN!

TM

U verdient het beste zicht wat er te krijgen is! Vooral tijdens het werken maar ook tijdens het naar huis rijden in de spits met slechte lichtomstandigheden. Daarom zijn PureVision®2 HD contactlenzen van Bausch + Lomb speciaal ontwikkeld om halo’s en lichtschitteringen te verminderen, vooral tijdens slechte lichtomstandigheden. Zo kunt u de hele dag helder en scherp zien. Naast een uitstekend zicht geven PureVision®2 HD contactlenzen uw ogen het comfort en de gezondheid die ze verdienen. Vraag uw contactlensspecialist om een gratis* kennismaking met PureVision®2 HD contactlenzen van Bausch + Lomb! Ga naar www.lookizi.nl/bauschandlomb voor de dichtstbijzijnde PureVision®2 HD dealer!

Maak GRATIS kennis met PureVision®2 HD contactlenzen Hoe werkt het? 1. Knip deze bon uit. 2. Ga met de bon naaruw opticien of contactlensspecialist (of kijk voor de dichtstbijzijnde dealer op www.lookizi.nl/bauschandlomb). 3. Samen met de contactlensspecialist worden de mogelijkheden bekeken. 4. U ontvangt een GRATIS* proefsetje PureVision ®2 HD contactlenzen. Vraag ook om een GRATIS** proefflesje Biotrue®, de contactlensvloeistof die net zo werkt als uw ogen! Wees er snel bij want op=op! * Let op! Er kunnen aanpaskosten in rekening worden gebracht. ** Deze actie heeft betrekking op de 60ml verpakking, is geldig tot en met 31 december 2012 en zolang de voorraad strekt. ®/™ geven handelsmerken aan van Bausch & Lomb Incorporated.

Contactlenzen

bestel vanuit je luie stoel

voor een lage prijs 123 Lens levert al meer dan 12 jaar uw lenzen thuis of op het werk met kortingen die oplopen tot 50% van de winkelprijs

Nu tijdelijk met nog 10% EXTRA korting als u bij uw bestelling de kortingscode OOGBEELD gebruikt* Wij berekenen geen transportkosten** Contactlenzen van alle fabrikanten: Ciba Vision, Bausch+Lomb, Cooper Vision en Johnson&Johnson * Geldig t/m 11 maart 2012

|

Binnen 2 jaar een ondernemend opticien? Het kan... met MARBIZ! 2-jarige premium dagopleiding op mbo-niveau 4

** Binnen Nederland

Unieke vakopleiding...

...mét ondernemersskills:

• oogmetingen verrichten • brillenglazen slijpen • visagie/kleurenleer

• managementvaardigheden • kennis van marketing • financiële administratie

Open Avond donderdag 15 maart 18.00 tot 21.00 uur Jeroen Boschlaan 273, Eindhoven Meer informatie Bel MARBIZ, tel. 040 290 81 28 of 06 31 67 53 71 E-mail: [email protected]

www.marbiz.nl Powered by

www.123lens.nl

MARBIZ, Management Academie voor Retail en Business-to-Business

FEBRUARI 2012 · 7

2 TIP

NIEUWS

KIES S ZELF DE KLINIEK VOOR JE BEHANDELING

IN HET KORT

ZKN-keurmerk stelt hoge eisen aan klinieken Zelfstandige Klinieken Nederland (ZKN) is opgericht om de toegankelijkheid van klinieken, dus ook oogklinieken, inzichtelijk te maken voor iedere patient. Daarnaast bevordert de brancheorganisatie de kwaliteit van de medische behandelingen, onder andere doordat klinieken met het ZKN-keurmerk jaarlijks worden gekeurd door een onafhankelijke certificeringsinstelling.

NACHTBIJZIENDHEID Wanneer je pupillen ‘s avonds wijder staan, breken de lichtstralen aan de randen van de lens sterker dan in het centrum. Hierdoorkan een onscherp zicht ontstaan. FOTO: SHUTTERSTOCK

Onscherp zien in het donker door hogere orde optische aberraties ■ Vraag: Hoe komt het dat veel mensen onscherp zien bij donker, óók als ze een bril of lenzen dragen? ■ Antwoord: Door kleine afwijkingen in de vorm van het oog zie je bij donker minder scherp. Is dat hinderlijk, dan spreekt men van hogere orde optische aberraties. Er zijn verschillende soorten oogafwijkingen. De bekendste zijn bijziendheid en verziendheid. Daarvoor is een bril of zijn contactlenzen een goede oplossing. Minder bekend is astigmatisme, waarbij het oog niet mooi bol is, maar meer de vorm heeft van een rugbybal. Dat John den Brabander Onderzoeker Oogheelkunde in het Maastricht Universitair Medisch Centrum

veroorzaakt een wazig en vervormd beeld, dat gecorrigeerd kan worden met een cilindrisch brillenglas, een vormstabiele contactlens of een speciale (torische) zachte contactlens.

Onbekende term

De term hogere orde aberraties is relatief onbekend, terwijl veel mensen er last van hebben. Het gaat om kleine afwijkingen in de vorm van het hoornvlies, vooral aan de randen. Deze kunnen er voor zorgen dat niet alle lichtstralen bijdragen aan het beeld, wat de beeldkwaliteit en met name het contract, aantast. Hogere orde aberraties zijn niet te meten met de gewone brilmeting, maar kunnen wel zorgen voor minder goed zien, vooral in de schemer en avond of bij slecht kunstlicht.

Sferische aberratie

“Het verlies aan contrast is vooral te merken bij een grote pupil”,

legt dr. John den Brabander uit. Hij is onderzoeker op de afdeling Oogheelkunde van het Maastricht Universitair Medisch Centrum. “Bij een kleine pupil worden randstralen geblokkeerd, waardoor de beeldkwaliteit beter is. Men ziet dus scherper. ‘s Avonds wordt de pupil groter en word je een klein

FEITEN ■ Hogere orde optische aberraties degraderen het beeld op het netvlies, waardoor minder scherp en contrastarm zien ontstaat. Ook kunnen kringen om lampen (halo’s) en vermoeidheid optreden. ■ Bijna alle ogen vertonen enige vorm van hogere orde aberraties. Ongeveer 40% van de mensen heeft daar last van, vooral in situaties waarbij weinig licht is en objecten met weinig contrast moeten worden waargenomen.

beetje meer bijziend, ook wel nachtbijziendheid genoemd. De afwijking komt doordat bij bolvormige lenzen de lichtstralen aan de randen sterker breken dan in het centrum. Daarom noemt men deze afwijking sferische aberratie. Het gemiddelde oog heeft van nature positieve sferische aberratie, hetgeen de nachtbijziendheid verklaart. Dus ook mensen die een prima correctie hebben voor bij- of verziendheid en astigmatisme overdag kunnen dit probleem ‘s avonds bij grotere pupillen hebben.” Bij lenzen voor camera’s en in de meeste mobiele telefoons met camera past men a-sferische lenzen toe. De lens is naar de rand toe platter dan in het midden, waardoor de randstralen wel meedoen aan het perfecte beeld. Dit principe wordt nu ook toegepast in oogoptiek. EMILE HILGERS [email protected]

Hogere orde aberraties steeds beter te corrigeren Een traditionele bril of contactlenzen kunnen hogere orde aberraties niet optimaal corrigeren. Dit voorjaar komt een contactlens op de Nederlandse markt die wél helpt tegen onscherp zien in het donker.

Brabander. “Met deze high tech brillenglazen zie je al beter. Het probleem is echter dat je steeds door een ander plekje kijkt, dat beperkt de correctiemogelijkheden. Een zachte contactlens heeft dat nadeel niet. Die is redelijk stabiel en beweegt niet al te veel.”

Er komen steeds betere technieken voor de fabricage van brillen en contactlenzen. “Met een diamantbeiteltje kunnen ze brillenglazen frezen in alle mogelijke vormen”, vertelt onderzoeker Oogheelkunde dr. John de

Nauwkeuriger behandelen

Hogere orde optische aberraties kunnen ook steeds beter gemeten worden. In de jaren negentig zijn er aberratiemeters gekomen. Aanvankelijk waren dat enorme systemen, nu past het apparaat op

een tafeltje. Sinds 2000 kunnen met de zogenoemde Wavefront methode fijnere afwijkingen op het hoornvlies in een driedimensionale kaart worden gebracht en vervolgens nauwkeuriger met een laser worden behandeld.

High Defenition contactlenzen

“Probleem is dat je met levend weefsel te maken hebt, dat na de behandeling herstelt en daardoor mogelijk opnieuw afwijkt”, aldus De Brabander. “Bij een contactlens is dat nadeel er niet. De

zogenoemde High Defenition contactlenzen hebben stabilisatiezones aan de onderrand, waardoor de lens nauwelijks roteert. De nieuwe lens corrigeert de gemiddelde sferische aberratie van het oog, waardoor het zien in het donker scherper en comfortabeler is. In de toekomst zullen we in staat zijn om voor elk individueel oog een contactlens aan te meten die optimaal corrigeert.” EMILE HILGERS [email protected]

Waaraan kun je zien of een zelfstandige (oog)kliniek goede zorg biedt? Het ZKN-keurmerk garandeert een hoge kwaliteit van de behandeling. Om zo’n keurmerk te krijgen, moeten klinieken aan strenge eisen voldoen. Het gaat om allerlei aspecten, van de intake tot en met de nazorg. De patiënt moet bijvoorbeeld voorafgaand geïnformeerd worden over de verwachte resultaten en (mogelijke) gevolgen van de behandeling, over alternatieven voor de behandeling, en over financiële aspecten. Inmiddels hebben ruim zeventig klinieken het keurmerk, waaronder 22 oogklinieken die samen 45 vestigingen hebben in Nederland. Wat hebben de zelfstandige klinieken te bieden? Een kliniek is kleinschalig, waardoor de patiënt altijd te maken heeft met dezelfde specialist en hetzelfde team van assistenten. Een belangrijk voordeel is bovendien de hoge kwaliteit. Artsen die in de klinieken werken, voeren dezelfde behandelingen vaak uit, bijvoorbeeld ooglaserbehandelingen. Ook verzekeraars nemen hoeveelheden uitgevoerde behandelingen per specialist steeds vaker mee als kwaliteitscriterium. Bovendien zijn de klinieken door de vrije marktwerking erg gemotiveerd om zich te onderscheiden, bijvoorbeeld door innovatieve behandelmethoden en apparatuur. Kan de patiënt zelf kiezen? Wat de patiënt vaak niet weet, is dat hij van rechtswege een vrije keus heeft. Artsen verwijzen vaak als vanzelfsprekend door naar het ziekenhuis, maar de patiënt kan ook zelf kiezen voor een zelfstandige kliniek. Veel behandelingen worden door de zorgverzekeraar vergoed.Het is verstandig dit voor een behandeling zelf na te vragen bij de eigen verzekeringsmaatschappij. Waar kun je terecht voor meer informatie? ZKN heeft een website: www.zkn.nl Daar is alle informatie te vinden over de eisen van het ZKN-keurmerk en zijn per specialisme de klinieken met keurmerk te vinden.

!

!

!

!

1

ste

hulp bij dyslexie XLens veroorzaakt doorbraak in denken over dyslexie Direct resultaat zonder training! Lezen gaat langzaam, men begrijpt niet wat er staat, dansende lettertjes, moeite met concentratie of hoofdpijn en vermoeidheid tijdens het lezen. Het zijn enkele veel voorkomende problemen waarmee kinderen en volwassenen met dyslexie dagelijks worstelen. Deze klachten kunnen veroorzaakt worden door een onbalans in de verwerking van licht. Goed nieuws is dat er nu een serieuze oplossing is: de gepatenteerde ChromaGen filters van XLens.

Hersenonderzoek met behulp van een QEEG in 2011 aan het universitair ziekenhuis Antwerpen heeft de volgende conclusie opgeleverd: Het gebruik van de filters van Xlens heeft een duidelijk positieve invloed op de hersenactiviteit tijdens het lezen. Nederlandse vereniging voor Dyslexie, de stichting Woortblind heeft aantal personen, met een officiële dyslexieverklaring, 9 maanden gevolgd. In het decembernummer van 2011 schrijven ze dat de leessnelheid tot 66% toenam en het aantal leesfouten afnam tot maar liefst 86%. Iedereen gaf aan uiterst tevreden te zijn. Bij de controle onderzoeken met de Xlensmedewerkers werd vaak aangegeven dat er van dyslectische leesklachten eigenlijk geen sprake meer was.

Als deze op maat gemaakte haploscopische filters voorgeschreven kunnen worden dan verbeterd de leesvaardigheid direct. Dit komt doordat de speciale glazen het samenvloeien van beeldinformatie van de ogen in de hersenen stimuleren. Lezen wordt direct minder vervelend en kan langer volgehouden worden. Hoofdpijn, draaiende letters en woordblindheid verdwijnen vaak als sneeuw voor de zon. Dat dit ook een positief effect heeft op het zelfvertrouwen, spreekt voor zich. Zoals altijd al het geval is geweest als er hemelbestormende uitvindingen worden gedaan, stuit ook deze, ogenschijnlijk, eenvoudige methode om een

werkelijk lastig euvel op te lossen op veel scepsis. Hoe is het immers mogelijk dat een bril met gekleurde glazen de leesvaardigheid snel en effectief verbetert? Het kan en hoe! Het advies van Xlens in deze is: ga af op feiten, al het onderzoek wat al jaren naar de werking is gedaan laat telkens zien: het werkt. Er bestaan geen onderzoeken die het tegendeel aantonen. Xlens staat voor 100% achter haar methode en geeft altijd een niet goed geld terug garantie af. De filters kunnen aangemeten worden bij een van de 22 centra in Nederland en België.

www.xlens.nl Voor meer informatie of een afspraak bij u in de buurt, bel: 040 263 1207

Vroeger was alles mooier?

1972

2012

Zie weer als vanouds! Kijkt u met weemoed terug naar uw scherpe blik van voorheen? Laat u dan door dokter Sabah Meriwani informeren over de mogelijkheden van ooglaseren of lensimplantaten. Correct Vision, gevestigd in het Medisch Centrum Alkmaar, biedt alle refractiebehandelingen aan. Scan de QRcode en meld u aan voor een van de maandelijkse voorlichtingsavonden. Kosteloos en geheel vrijblijvend worden de behandelingen nader uitgelegd en worden uw vragen beantwoord. Bel 072 - 548 32 30 of kijk op www.correctvision.nl voor meer informatie.

Meld u aa n voor een van d e voorlich tingsavonden! Kosteloos en vrijblijven d.

• Mesvrije INTRALASIK ooglaserbehandeling • Monofocale, multifocale en accommoderende Premiumlenzen • 2 jaar nazorg • Garantie voor nabehandeling • 20 jaar veilig en vertrouwd • Behandeling in het Medisch Centrum Alkmaar

Een scherpe blik zonder bril of lenzen

FEBRUARI 2012 · 9

3 TIP

NIEUWS

EEN GOED INT INTA KEGESPREK INTAKEGESPREK IS S ERG BELANGRIJK

INNOVATIE Leon Meijboom Werkzaam bij Lens Utrecht

Lenzen op maat Contactlenzen bestaan in verschillende soorten: er zijn harde en zachte lenzen. Voor de meeste mensen die lenzen dragen, volstaat één van beide vormen. Sommige mensen verdragen echter de harde lens niet en stappen over naar de zachte contactlens.

Maatwerk

BEHANDELING Er zijn verschillende manieren om oogafwijkingen te behandelen. Welke methode het beste is voor jou hangt af van verschillende factoren als leeftijd, en de mate van oogafwijking. FOTO: CORRECT VISION

Maatwerkoplossing bij oogafwijkingen ■ Vraag: Welke behandeling is het beste als ik weer goed wil zien zonder bril of contactlenzen? ■ Antwoord: Dat hangt samen met de mate van afwijking, leeftijd en de dikte van het hoornvlies.

‘Alles staat of valt met een goede analyse van de ogen en het daarna kiezen van de beste methode’

MOGELIJKHEDEN Er zijn verschillende technieken om ogen te behandelen zodat iemand weer scherp ziet. De laserbehandelingen worden steeds beter en veiliger door modernere technieken en apparatuur. En ook het implanteren van een nieuwe lens is tegenwoordig mogelijk. Dokter Sabah Meriwani werkt als refractiechirurg in een oogkliniek in Alkmaar en vertelt: “Of men kiest voor laseren of voor implanteren van een lens, hangt van veel factoren af. Men kiest altijd voor de minst ingrijpende methode bij hetzelfde resultaat.” De mate van oogafwijking bepaalt de manier van behandelen. “Soms heeft een oog teveel afwijking om succesvol gelaserd te worden. Lensimplantatie kan dan een oplossing zijn.” Refractiechirurgie is een verzamelnaam voor behandelingen van oogcorrecties.

Soorten behandelingen

Ooglaseren kan op verschillende manieren: PRK, LASEK of INTRALASIK. INTRALASIK is nu de modernste manier van ooglaseren. “Hier komt geen chirurgisch mesje meer aan te pas om het flapje te snijden, maar gebeurt computer-

Sabah Meriwani Refractiechirurg bij Correct Vision

gestuurd met een laserstraal, een zogenaamde ‘all laser technique’. PRK en LASEK zijn oppervlakkige behandelingen aan het hoornvlies die geschikt zijn voor mensen met een lage min afwijking.” Bij deze behandelingen wordt met een laserstraal de afwijking op het hoornvliesoppervlak weggeslepen. Na een dergelijke ingreep komt er

tijdelijk een zachte contactlens op het oog, zodat de cellen zich kunnen herstellen.

Lensimplantaat

Dokter Meriwani stelt dat in de praktijk de meeste oogafwijkingen tot min zeven gelaserd kunnen worden. “Als de sterkte hoger is, kan men beter kiezen voor een lensimplantaat,

FEITEN ■ Kies altijd een oogkliniek die werkt volgens de landelijke richtlijnen van het Nederlands Gezelschap Refractie Chirurgen (NGRC) ■ De hersteltijd van uw ogen hangt af van welke behandeling u ondergaat. Over het algemeen is uw zicht een paar dagen wazig, dit verbetert elke dag iets. ■ Tijdens het ouder worden treedt presbyopie op. Dit is verlies van flexibiliteit in het oog. U heeft dan een leesbril nodig. Door presbyopie kunnen zowel de lens als de oogspieren blijvend verharden

en dat heeft invloed op het nabijzien. Presbyopie heeft niets te maken met het hoornvlies en kan dus niet goed met laseren verholpen worden. ■ Multifocale of accommoderende lensimplantaten bieden hier wel een oplossing. ■ Niet iedereen is geschikt voor een ooglaserbehandeling. U dient onder andere gezond te zijn, tussen de achttien en zestig jaar en geen allergische klachten te hebben. Ook bij iemand met te dun hoornvlies kunnen de ogen niet gecorrigeerd worden met laseren.

de zogenaamde Artisan lens. Dat is een operatie waarbij er een klein sneetje in het oog wordt gemaakt. De nieuwe lens zet men vast aan de iris, voor de pupil. Het is dus een extra lens in de voorste oogkamer. Feitelijk een bril, maar dan direct in het oog.” In bepaalde gevallen is het ook mogelijk de eigen lens te vervangen door een speciale lens met ingebouwde leesfunctie: de multifocale lens. Zo’n operatie duurt niet lang en gebeurt onder plaatselijke verdoving of volledige narcose. Meestal wordt één oog tegelijk geopereerd en voorzien van een nieuwe lens. “Dat is een veiligheidsoverweging om geen complicaties te laten ontstaan.”

Maatwerk

Het corrigeren van oogafwijkingen is tegenwoordig maatwerk. “Soms is één techniek niet toereikend en gebruiken we verschillende technieken naast elkaar. Veiligheid hoort altijd voorop te staan: elke ingreep kent risico’s.Maar de technieken zijn zo doorontwikkeld, dat er gelukkig niet veel mis gaat. Het grootste risico dat mensen lopen, is een slechte intake. Alles staat of valt met een goede analyse van de ogen en het daarna kiezen van de beste methode. Want hoewel er goede apparatuur en prima technieken bestaan, is het niet voor iedereen mogelijk om met goed resultaat de ogen te laten laseren. Een goede kliniek vertelt dat ook duidelijk. Nee verkopen hoort er bij.”

Zachte lenzen zijn ‘gestandaardiseerd’, de fabrikant maakt de meest voorkomende vorm en sterktes. De specialist bepaalt dan welke lens het best op een oog past. Optometrist Leon Meijboom van Lens Utrecht vertelt: “Voor veel ogen werkt dit prima, maar bij een afwijkend oog zijn dergelijke lenzen minder geschikt. Dan is er maatwerk nodig. De maatwerk lenzen zijn geschikt voor alle ogen, maar in het bijzonder voor ogen die platter of boller zijn dan gemiddeld of een afwijkende sterkte en/of cilinder hebben. Zachte maatwerklenzen bestaan er in zoveel variaties dat er voor bijna elk oog een lens aan te meten is.” Vormstabiele lenzen zijn de nieuwe generatie ‘harde lenzen’. Deze zijn altijd op maat gemaakt. “De vormstabiele contactlens is kleiner dan de zachte lens en gemakkelijker in te zetten. Deze worden op maat gemaakt, geven het beste zicht en laten het meeste zuurstof toe naar de ogen. Door gebruik van nieuwe materialen is de gewenningstijd korter dan voorheen.” Zachte en vormstabiele lenzen kunnen allebei ook multifocaal uitgevoerd worden. “Een dergelijke lens vermindert het gebruik van een leesbril, maar is bij hele kleine lettertjes soms nodig.”

Nieuw Het nieuwste op lenzengebied is de hybridelens. “Dit is een zachte lens met in het midden een harde lens. Hierdoor geven ze het comfort van een zachte lens en het zicht van een vormstabiele lens.” Vooral voor mensen met een cilinder-afwijking (rugbybal vorm van het hoornvlies) is dit een prima oplossing. Voorheen werden dergelijke lenzen voornamelijk gebruikt voor mensen met ‘probleemogen’. Sinds enkele maanden is de hybridelens voor iedereen beschikbaar. Deze lens gaat tot een half jaar mee. “Een nadeel kan zijn dat de lenzen iets duurder zijn dan andere lenzen. Dergelijke lenzen vragen een speciale manier van aanmeten zodat het harde gedeelte het hoornvlies net niet raakt.” CORRY DAALHOF [email protected]

CORRY DAALHOF [email protected]

10 · FEBRUARI 2012

EXPERT PANEL Paul Gerringa Optometrist bij Low Vision Totaal

Ellen Willemsen Projectleider Beter Zien Unie KBO

Jeroen Timmer General manager Nederland bij Eschenbach Optik

Goede verlichting is noodzakelijk om zo goed mogelijk taken te kunnen uitoefenen en te functioneren. Door veroudering van de weefsels van ons oog hebben we steeds meer licht en contrast nodig. Indirecte verlichting in de ruimte om ons heen zorgt dat we beter kunnen zien, bewegen en lopen, en is rustig voor onze ogen. Directe, niet verblindende daglichtverlichting (helder koud wit TL, PL of led licht) op korte afstand boven ons werk geeft een optimaal contrast. Het Goede zorgt dat we met minverlichting der inspanning kunnen geeft werken en dit langer vol optimaal kunnen houden.

Veel mensen krijgen rond hun vijftigste levensjaar moeite met lezen en soms ook met ver zien. Meestal is dat met een (lees)bril of contactlenzen goed op te lossen. Daarnaast neemt al van kinds af aan de lichtbehoefte met het ouder worden toe. Een goede gelijkmatige verlichting die overdag aan is, kan veel verschil maken. Dat in het donker lezen slecht is voor de ogen, is nooit bewezen. Het is wel beter om met voldoende licht te lezen of andere taken uit te voeren. De ogen wor worden daardoor minder snel vermoeid en men kan langer doorlezen.

Voldoende licht is de eerste voorwaarde voor iedereen, slechtziend of niet, om goed te kunnen zien en te lezen. Licht wordt ook steeds belangrijker naarmate men ouder wordt. Zo heeft iemand van 60 jaar al 15x zoveel licht nodig als een kind van 10 jaar om hetzelfde te kunnen zien. Het is dus essentieel om te zorgen voor voldoende licht. Soms heeft men daar geen invloed op (trein, restaurant), maar thuis kan het wel altijd. Let verder bij de aanschaf van hulpmiddelen, zoals een loep, goed op de kwaliteit van de verlichting en de levensduur van de schakelaar.

Vraag 2: Waarom is het verstandig om een visuele beperking te accepteren?

Het is belangrijk dat zowel de persoon met een visuele beperking als mensen in diens omgeving die beperking accepteren. Alleen dán kan optimaal worden gebruikgemaakt van het gezichtsvermogen dat nog wél aanwezig is en van ondersteunende bijzondere gezichtshulpmiddelen. Men moet bijvoorbeeld zonder schroom met een loep kunnen handwerken en lezen, en kunnen deelnemen aan sociale activiteiten waarbij hulpmiddelen gebruikt worden of de omgeving een helpende hand biedt. Wie de visuele beperking ontkent, loopt het risico in een isolement te raken.

Ik ben van mening dat je een visuele beperking door ouder worden niét moet accepteren. Het is niet iets wat ‘erbij hoort’. In de meeste gevallen van bijziendheid,verziendheid en staar is geheel of grotendeels herstel van het gezichtsvermogen doorgaans mogelijk. Zo’n 60% van alle slechtziendheid en blindheid in Nederland is te voorkomen of te behandelen met bijvoorbeeld een staaroperatie, dus vermijdbaar. De meeste mensen laten hun gebit jaarlijks controleren bij de tandarts, maar een regelmatige oogcontrole is helaas geen gewoonte. Tijdige signalering en juiste behandeling kan gezichtsvermogen vaak herstellen. Daarom is regelmatige controle van de ogen cruciaal.

Vraag 3: Wat zijn de voordelen van het gebruik van visuele hulpmiddelen?

Hulpmiddelen bieden grote kansen, zeker als ze individueel zijn aangepast op de wensen en mogelijkheden van de slechtziende, om de algehele kwaliteit van leven te verhogen. Loepen en brillen met loepglazen of kijkertjes helpen bij het lezen, puzzelen, televisiekijken, handwerken, muziek maken en pc-gebruik. Ze kunnen ook reizen en soms zelf autorijden weer mogelijk maken. De hulpmiddelen kunnen het beste op de plaats van gebruik - vaak is dat thuis - worden uitgeprobeerd en aangemeten door een in low vision gespecialiseerde optometrist.

Vraag 1: Wat is het belang van licht voor het zien op latere leeftijd?

contrast

Hulpmiddelen die helpen beter te zien vergemakkelijken en veraangenamen het le leven. Er zijn speciale speel speelkaarten, telefoons met extra grote toetsen, sprekende wek wekkers, etc. Afspeelapparatuur voor een luister luisterboek wordt bij medische indicatie vergoed door zorgverzekeraars. Expertisecentra helpen bij het uitzoeken van hulpmiddelen en geven zelfstandigheidstherapie, waarbij men leert zelfstandig naar de bushalte te lopen of te koken.Advies en ondersteuning van een expertisecentrum worden veelal vergoed via de AWBZ.

Advies en ondersteuning worden vaak vergoed

Een goede loep kan het leven Het is een heel aangenamer natuurlijk proces maken dat de ogen ouder wor-

den. Rond je 45 ste ben je toe aan een leesbril. Daarna kan het zijn dat die leesbril niet meer toereikend is, dat is heel normaal. Eschenbach, producent van hulpmiddelen voor slechtzienden, biedt daarom talrijke loepen aan voor verschillende doeleinden. Er bestaat niet één loep waarmee men alles kan doen. Goede loepen maken het leven een stuk aangenamer. Het is even wennen, net als aan die bril, maar wie eenmaal gewend is, wil en kan niet meer zonder.

Goede loepen heb je niet tien in een dozijn. Wij weten hoe belangrijk het is dat loepen niet alleen gebruiksvriendelijk zijn, maar ook de juiste sterkte, optimale lichtopbrengst en een lange levensduur hebben. Een groot misverstand is ook dat men denkt dat de hoogste vergroting de beste is. Laat u door deskundigen (opticiens/optometristen) goed voorlichten over de mogelijkheden en welk hulpmiddel voor u het best voldoet. Het voorkomt teleurstellingen.

Omdat u kiest voor veiligheid Professionele ooglaserbehandeling en lensimplantatie in Refractiecentrum Haaglanden

als het om uw ogen gaat!

n Gespecialiseerde oogartsen die tevens verbonden zijn aan het Medisch

Centrum Haaglanden (MCH). n Behandeling in het refractiecentrum vindt plaats op de locatie van de

nieuwe polikliniek oogheelkunde van het topklinisch ziekenhuis MCH. n Laseren en lensimplantatie. n Door samenwerking met het MCH is dag en nacht professionele hulp

gegarandeerd, 7 dagen per week. n Oogarts is persoonlijk betrokken bij alle vooronderzoeken, behandelingen

en nazorg.

Refractiecentrum Haaglanden Lijnbaan 32 2521VA Den Haag Telefoon: 070 - 330 3000 www.refractiecentrum.nl

www.mdvereniging.nl

030-298 07 07

FEBRUARI 2012 · 11

NIEUWS

4

4 TIP

TIPS VOOR BETER ZIEN

Leef gezond L

LAA LAAT AA AAT REGELM REGELMATIG JE OGEN CONTROLEREN

Je staat er niet zo snel bij stil, maar een gezonde leefstijl beperkt het risico op bepaalde oogaandoeningen.Rokers hebben bijvoorbeeld twee tot vier keer meer risico op netvliesveroudering (macula degeneratie), zeker als het in de familie voorkomt en als de roker ouder dan 40 jaar is.

1

Lees de bijsluiter Gezond en gevarieerd eten en dagelijks minimaal een halfuur bewegen kan een aandoening vertragen. Gebruikt u medicijnen, lees dan de bijsluiter. Sommige geneesmiddelen kunnen oogklachten veroorzaken.

2

Doe een zelftest Voor 50-plussers is het verstandig de ogen eens per drie jaar te laten controleren door een deskundige. U kunt een zelftest doen in het verkeer, door regelmatig van een afstand nummerplaten te lezen. Wordt die afstand kleiner, dan is het raadzaam een bezoekje te brengen aan de opticien of optometrist.

3

OOGSCREENING In Nederland hebben ongeveer 168.000 mensen een visuele beperking die te behandelen is, of voorkomen had kunnen worden. FOTO: UNIE KBO

Senioren wachten vaak met bezoek aan oogarts of optometrist ■ Vraag: Het is toch normaal dat je, zeker als je ouder wordt, regelmatig je ogen laat controleren? ■ Antwoord: Helaas niet. Veel mensen hebben een duwtje nodig en daarom geven de seniorenorganisaties voorlichting aan senioren. “Veel mensen erkennen niet dat zij een bril moeten dragen”, weet Harry van Aalten, gezondheidsvoorlichter bij een seniorenorganisatie. Samen met een optometrist of oogarts verzorgt

hij in het hele land bijeenkomsten waar uitleg wordt gegeven over het belang van een goede oogscreening. “Zo’n 168.000 mensen in Nederland hebben een visuele beperking die te behandelen is of voorkomen had kunnen worden. Lang niet al die mensen doen wat aan de vermindering van hun gezichtsvermogen.”

men het niet merkt of voor lief neemt. Veel mensen willen geen bril dragen omdat ze niet oud willen ‘ogen’. Een andere groep vindt een bril te duur en koopt een goedkoop brilletje met glazen van gelijke sterkte, terwijl de ogen een verschillende correctie nodig hebben.”

Hoort erbij

“Met onafhankelijke voorlichting willen we senioren bewust maken van het probleem dat ze al hebben of op latere leeftijd zullen krijgen”, aldus Van Aalten. “We stimule-

“Men denkt: het hoort bij het ouder worden”, legt de voorlichter uit. “Of het slechter worden van de ogen gaat zo geleidelijk dat

Stappen ondernemen

ren dat ze stappen ondernemen en hun ogen laten controleren bij een gediplomeerd opticien, een optometrist of een oogarts. “Ook brildragers wachten vaak te lang voor ze naar de opticien of oogarts gaan voor een herhalingsbezoek. Wij proberen om hen aan te zetten tóch die afspraak te maken en gelukkig heeft dat vaak het gewenste effect.”

Geef spullen een vaste plek Tot slot een paar simpele, voor de hand liggende tips. Om te beginnen: een schone bril zorgt voor een optimaal zicht. Verder is het slim om als u uw leesbril of loep vaak gebruikt, deze met een koord om uw nek te hangen. Tenslotte: het is handig om spullen in huis een vaste plek te geven. Leg dan aan huisgenoten en bezoekers uit hoe belangrijk het voor u is dat ze alles steeds op dezelfde plek terugleggen.

4

EMILE HILGERS

EMILE HILGERS

[email protected]

[email protected]

www.kbo.nl De grootste seniorenorganisatie van Nederland

MEER WETEN?

Bestel de brochure De brochure ‘Beter Zien’ is gratis te bestellen of te downloaden op de website www.kbo.nl.

Speciaal voor senioren die belangstelling hebben voor het thema zicht en ouder worden is de brochure ‘Beter Zien’ geschreven.

In deze gratis brochure staan naast wetenswaardigheden over het thema ook uitgebreide tips, handige websites en telefoonnummers.

De campagne ‘Beter Zien’ is een initiatief van de Unie KBO, PCOB, NOOM, NVOG, LOC Zeggenschap in Zorg en wordt ondersteund door oogartsen, optometristen, expertisecentra en de OOGbus.

v3.indd 1

Indien u niet over internet beschikt kunt u de brochure telefonisch bestellen via de Servicetelefoon van de Unie KBO op 0900821 21 83 (op werkdagen van 9.30 - 12.30 uur, € 0,10 p.m.)

09-02-2012 10:23:57

DRUKWERKDEAL.NL

% 5 r o k ting ct op produ e* naar keuz

250 stuks

€122,excl. btw

Bedrukte pennen • Variant budget • Verschillende kleuren • 2 PMS kleuren bedrukken

per m2

500 stuks

€19,-

€10,-

excl. btw

Visitekaartjes

excl. btw

• 85 x 55 mm • 4/4 bedrukt op 350 gr. houtvrij mat mc • Dubbelzijdig dispersielak

Spandoeken

• 4/0 bedrukt op 510 gr. PVC

* Actiecode ‘oog-drukwerk’ is eenmalig geldig t/m 11-03-2012

Of het nu gaat om flyers, visitekaartjes, spandoeken of canvasdoek: bij

aanbod bieden wij een complete oplossing. Vol passie maken wij tijd voor

Drukwerkdeal.nl houden wij een oogje in het zeil. Vanaf het moment van

jou, altijd en overal! Speciaal voor jou hebben we alvast drie topdeals ge-

bestellen tot aan de aflevering aan huis of kantoor. Onze klantvriendelijke

selecteerd Maar dat is niet alles; met actiecode ‘Oog-drukwerk’ ontvang je

website zorgt voor het ultieme gebruikersgemak. Met een breed product-

tot en met 11 maart 2012 5% korting op een product naar keuze.

Drukwerkdeal.nl - Solingenstraat 8 - 7421 ZT Deventer - T +31 (0)88 88 55 222 - F +31 (0)88 88 55 299 - E [email protected]

Telegraaf Advertentie.indd 1

15-02-12 12:19

Grootste assortiment leesbrillen en zonneleesbrillen van Nederland Aantrekkelijk geprijsd • Gratis thuisbezorgd • Perfecte service

WWW.MIJNLEESBRIL.NL Ray-Ban • Porsche Design • Polaroid • Cross • Seeo • Hamptons Collection • Vogue • Eyebobs

FEBRUARI 2012 · 13

NIEUWS

Ondanks visuele beperking een baan en ook thuis actief ■ Vraag: Hoe lukt het om met een visuele beperking een baan te vinden en mee te draaien in de maatschappij? ■ Antwoord: Door bijscholing, hulpmiddelen en ondersteuning kan ook een slechtziende een baan vinden en zo zelfstandig mogelijk leven. Annee Bos (39) heeft de oogziekte Retinitis Pigmentosa (RP) en ziet sinds zijn jeugd steeds minder. “Maar ik ben niet iemand die lang bij de pakken neerzit. Ik werk parttime en kan nog heel veel zelf. Er komen ook steeds meer en betere hulpmiddelen.” Bij het lezen van een nummerplaat voor z’n rijexamen werd duidelijk dat Annee slecht zag. Hij heeft nog wel autogereden, maar werd na een jaar afgekeurd. Inmiddels moet hij altijd met een rood-witte taststok over straat en herkent hij mensen alleen op stemgeluid. Toch vindt Annee in het Groningse Uithuizermeeden goed de weg. “Hier in mijn dorp weet ik alles te staan en kennen de mensen mij. In de supermarkt vraag ik bij de informatiebalie of ze dit of dat even voor mij willen pakken. Dat is nooit een probleem.”

Omscholen

Werk vinden bleek wel lastig. “Mijn studie elektrotechniek heb ik afgemaakt, maar het leer-werktraject werd niet verlengd. Ik vond werk in het magazijn van een installatiebureau. Dat ging goed, ik wist waar alles lag. Omdat het bedrijf in financiële problemen kwam, werden banen geschrapt.Toen besefte ik dat ik me beter kon laten omscholen.” Annee volgde een eenjarige opleiding receptionist/telefonist. Maar

ANNEE BOS. Dankzij speciale software met spraakondersteuning is het voor Annee mogelijk om op de computer te werken.

hoeveel brieven hij ook verstuurde, hij is nooit uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek. “Dankzij mijn eigen netwerk heb ik ander werk gevonden. De eerste keer liet ik in de kerk briefjes achter in de postvakjes voor de gezinnen. Dat leverde me

een baan op als receptionist bij een houtskeletbouwbedrijf.”

Speciale software

Vanwege de economische crisis werd Annee’s contract in 2009 niet verlengd. Hij besloot verder te leren,

TIPS VOOR WERKGEVERS Diane Massaar is manager van Bartiméus Expertisecentrum Werken, dat onder meer gespecialiseerd is in reïntegratie van slechtzienden en blinden. “Wij merken dat werkgevers huiverig zijn als mensen met een visuele handicap solliciteren”, zegt Diane. “Dat is ongegrond.” Zij heeft de volgende tips: ■ Ga vooral het gesprek aan wanneer een slechtziende of blinde solliciteert en neem contact op met een expertisecentrum voor gratis advies. ■ Laat u niet leiden door voor-

aannames of obstakels, zoals het moeten werken met een pc. Net als goedziende sollicitanten kan een slechtziende soms ook niet voor de volle 100% alle taken goed uitvoeren. Met hulpmiddelen kunnen slechtzienden heel veel dingen wél. ■ Het inrichten van een aangepaste werkplek en de aanschaf van hulpmiddelen zijn gratis. Er zijn kortingen mogelijk op werkgeverspremies/no-riskpolis. Financieel hoeft het geen belemmering te zijn om iemand met een visuele beperking in dienst te nemen.

voor het volledige diploma secretarieel medewerker.Toen z’n vrouw op de muziekvereniging iemand sprak die een medewerker zocht voor zijn bouwbedrijf, was dat het opstapje naar een nieuwe baan. Annee ging met een boekhoudprogramma werken, wat dankzij speciale software met spraakondersteuning prima lukte. Door de crisis kon ook dit bedrijf Annee niet in dienst houden. Hij had gehoord dat bij zijn eerste baas een nieuwe directeur was gekomen. Die zei: “Kom maar langs, je zoekt zeker werk?” Sindsdien doet Annee telefonische acquisitie, twee dagdelen per week. Woon-werkverkeer met de taxi wordt vergoed via het UWV. Hoe het zal gaan als de nieuwe wet Werken naar Vermogen in 2013 in werking treedt, weet Annee niet precies. “Het zal voor veel mensen moeilijk worden om een passende baan te vinden.”

Deskundige ondersteuning

Een arbeidsconsulent van Bartiméus Expertisecentrum Werken heeft hem goed ondersteund, benadrukt Annee. “Ze gaan bijvoorbeeld mee naar de werkgever en adviseren over passende taken en werkplekaanpassingen. Ook gaven ze mijn collega’s tips over wat mijn visuele beperking inhoudt en hoe ermee om te gaan.” “Zestien uur werken per week zou genoeg zijn”, zegt Annee ten slotte. “Het kost me best veel energie. Mijn vrouw werkt ook parttime en heeft een schoonheidssalon. De huishouding doen we zo veel mogelijk samen. Dus ook dat gaat goed.”

IN HET KORT

Annee Bos Op zijn achttiende werd de oogziekte Retinitis Pigmentosa bij hem geconstateerd

‘Je wordt vaak in een hokje gestopt’ “Als 18-jarige heb ik het achteraf gezien wel iets te nuchter bekeken toen ik hoorde dat ik de oogziekte Retinitis Pigmentosa had”, realiseert Annee Bos (39) zich nu. “Ik zie steeds minder. Maar ik blijf positief. Ik ken andere slechtzienden die het moeilijk vinden om te accepteren dat ze een beperking hebben. Maar ik sta er niet te lang bij stil. Je moet verder.” “Ik heb ook altijd zoveel mogelijk de dingen gedaan die ik wilde doen. Vakanties, bijvoorbeeld. Ook nu ik een gezin heb, met een vrouw, een dochter van 7 en een zoontje van 4 jaar, zijn vakanties heel belangrijk. Mijn omgeving heeft geen moeite met mijn beperking. Familie en vrienden weten niet beter, we hebben het altijd bespreekbaar gemaakt, waardoor er geen ongemakkelijke situaties ontstaan. Ook dorpsmensen zijn soms bezorgd. Laatst liep ik naar de brievenbus en riep iemand achter mij: nog vier meter en je bent er. Dat is fijn!” Annee ervaart wel dat hij als slechtziende vaak in een hokje wordt gestopt. “Ik begrijp dat wel”, zegt hij. “Net als bij sollicitaties. Iemand adviseerde mij een keer: zet maar niet in je brief dat je een visuele beperking hebt, dan krijg je vast wel een uitnodiging een gesprek. Maar dat wil ik niet. Ik ben wie ik ben. Als ze me daarom niet uitnodigen, weten ze niet wat ze missen.”

EMILE HILGERS

EMILE HILGERS

[email protected]

[email protected]

FEBRUARI 2012 · 15

INZICHT

SAMENWERKING Er wordt altijd gezocht naar samenwerking met lokale organisaties en de overheid zodat de oogzorg op den duur onderdeel wordt van de geldende medische zorg in een land FOTO: LIGHT FOR THE WORLD

EXPERT

■ Vraag: Hoe worden mensen in ontwikkelingslanden geholpen bij oogaandoeningen? ■ Antwoord: Door lokale projecten te steunen en zoveel mogelijk mensen te helpen. In veel ontwikkelingslanden is de medische zorg niet zo goed geregeld. Vaak zijn er basisvoorzieningen, maar veel aandoeningen kunnen door onkunde of gebrek aan middelen niet behandeld worden.Stichting Light for the World helpt daar door het ondersteunen van lokale projecten, door te overleggen met overheden waardoor scholing en opleiding van oogartsen en oogverpleegkundigen mogelijk wordt. De stichting financiert de bouw van oogklinieken, medicatie en projecten om blinden en slechtzienden een plaats binnen hun eigen woongemeenschap te geven. Projectcoördinator Bertien Bos vertelt er meer over.“We zijn actief in elf landen in Afrika en Azië met ruim veertig projecten. We besteden op jaarbasis ruim vijf miljoen euro aan onze doelstellingen. Er worden geen Nederlanders uitgezonden; wel is er een kantoor opgezet in Zuid-Soedan met twee beroepskrachten vanwege de grote projecten in die regio.Op het Nederlandse kantoor werken veertien beroepskrachten. Hoewel we deel uitmaken van een confederatie, heeft de stichting haar eigen bestuur, visie, missie en identiteit.”

Staaroperatie

Bertien vertelt dat oogzorg belangrijk is omdat er in ontwikkelingslanden slechte gezondheidsvoorzieningen

zijn. “Wie niet (meer) kan zien, heeft ook geen inkomen. Wie blind is, wordt geleid door zijn of haar kind waardoor dat kind niet naar school kan. 75 procent van de oogaandoeningen is te voorkomen door goede voorlichting en betere hygiëne. Oogzorg is in die landen redelijk goedkoop en geeft goede resultaten. Na een staaroperatie bijvoorbeeld is het zicht helemaal terug en kan iemand weer voor zichzelf zorgen. Natuurlijk

‘Wie niet (meer) kan zien, heeft geen inkomen. Wie blind is, wordt geleid door zijn of haar kind waardoor dat kind niet naar school kan’ zijn er ook onomkeerbare oogaandoeningen waardoor mensen blind worden en blijven. Dan helpen we deze mensen toch in hun woongemeenschap te kunnen blijven.”

Samenwerking

Om zo efficiënt mogelijk te kunnen werken,zoekt de stichting altijd naar samenwerking met lokale organisaties en de overheid zodat de oogzorg op den duur onderdeel wordt van de geldende medische zorg in een land. Bertien is net terug uit Zuid-Soedan waar een groot project gaande is: het terugdringen van vermijdbare

Dark & Light heet vanaf nu LIGHT FOR THE WORLD

blind- en slechtziendheid.“Zuid-Soedan is het jongste land ter wereld en het contact met de overheid in wording, gaat met vallen en opstaan. We proberen afspraken te maken over opleiding van oogartsen die dan later in dienst van de overheid gaan werken. Er zijn nu maar twee of drie lokale oogartsen. Het is onze uitdaging ervoor te zorgen dat dit er veel meer worden en dat er klinieken komen waar zij kunnen werken. Daarnaast zorgen we voor instrumenten en medicijnen.” Dit grote project in Zuid-Soedan wordt uitgevoerd door Christian Mission Aid, een organisatie waar we al sinds 2007 mee samenwerken. “Samen maken we de plannen, zij voeren die uit. Ze leiden artsen op, zorgen voor mobiele klinieken en geven gezondheidsvoorlichting in dorpen. Wij financieren dat en controleren regelmatig of de doelstellingen gehaald worden.”

Trachoom

Een veel voorkomende en gemakkelijk te genezen oogaandoening is trachoom. “Dit is een infectieziekte die door vliegen en menselijk contact overgedragen wordt.Bij herhaaldelijke infectie krullen de wimpers naar binnen waardoor de haren de oogbol beschadigen. Het is simpel te voorkomen door een goede hygiëne en is te behandelen met antibiotica of een ooglidoperatie. Soms hebben hele dorpen deze oogaandoening en is een jarenlange behandeling nodig.”

CORRY DAALHOF [email protected]

FOTO: ISTOCK

Hulp voor mensen met een oogziekte

Matching leesbril Wie wat ouder wordt, ontkomt er vaak niet aan. Op een dag is het echt tijd om een leesbril aan te schaffen. Marie-Catrien van Deijck werkt in de mode-, beauty- en optiekbranche. Ze vertelt: “Op de dag dat ik veertig werd, besefte ik dat ik echt een leesbril nodig had omdat het lezen té moeilijk werd.” Ze wilde echter niet naar een discounter voor een standaard modelletje. “Ik ging natuurlijk naar de opticien voor een oogmeting. Zo was ik er zeker van dat ik een leesbril kreeg die voor allebei de ogen de juiste sterkte kreeg. Ik kan me echter goed voorstellen dat de gang naar de opticien voor sommigen aanvankelijk een vrij hoge drempel is. Mensen denken nog vaak dat als ze eenmaal bij een opticien zijn ge-

Niet goedkoop

Een leesbril van de opticien is uitstekend, maar niet goedkoop. “Je bent snel een paar honderd euro kwijt en ik kan me voorstellen dat niet iedereen dat kan betalen. Daarnaast wilde ik graag verschillende monturen, passend bij mij outfit.” Ze zocht en vond een alternatief op Internet. “Daar zijn leuke trendy leesbrillen te koop in allerlei sterktes voor een acceptabel bedrag. Ik heb er nu verschillende en kan mijn leesbril dus matchen met mijn kleding. Het is – vooral voor vrouwen toch een belangrijke accessoire.” CORRY DAALHOF [email protected]

Meer informatie? www.lightfortheworld.nl

voor bestrijding van vermijdbare blindheid en inclusie van mensen met een handicap LFW_stoppercampagne_266x50_DEF2.indd 1

weest, ze er voor altijd van afhankelijk zijn.”

GIRO 131 Veenendaal 17-02-12 14:50

Weg met uw (lees)bril? Ga voor implantlenzen

Inlaylens (leeslens) Voor wie? Inlaylenzen zijn als enige voorzetlenzen erop gericht om een leessterkte te corrigeren. Dit is tevens de eerste keus indien er alleen een leessterkte gecorrigeerd dient te worden. De inlaylens kan ieder gewenst moment verwijderd worden. Deze behandeling is geschikt voor mensen tussen de 45 en 55 jaar.

Bel: (088) 1111 999 Hoe werkt het? Inlaylens (leeslens)

Vervanglens

Voor wie?

Voor wie?

Inlaylenzen zijn als enige voorzetlenzen erop gericht om een leessterkte te corrigeren. Dit is tevens de eerste keus indien er alleen een leessterkte gecorrigeerd dient te worden. De inlaylens kan ieder gewenst moment verwijderd worden. Deze behandeling is geschikt voor mensen tussen de 45 en 55 jaar. Corrigeert alleen leessterktes.

Vervanglens Voor wie?

Gecertificeerd

ooglens

Corrigeert alleen leessterktes.

Door het ouder worden ontstaan vaak leesklachten. In plaats van een leesbril kunt u ook kiezen voor multifocale implantlenzen. Deze lenzen worden ingebracht ter vervanging van de eigenwww.eyescan.nl lens. Deze behandeling is bovendien een goede oplossing bij staar. Vervanglenzen zijn geschikt voor mensen in de leeftijd van 55 jaar en ouder.

ooglens

Door het ouder worden ontstaan vaak leesklachten. In plaats van een leesbril kunt u ook kiezen voor multifocale implantlenzen. Deze lenzen worden ingebracht ter vervanging van de eigen lens. Deze behandeling is bovendien een goede oplossing bij staar. Vervanglenzen zijn geschikt voor mensen in de leeftijd van 55 jaar en ouder. Corrigeert alle sterktes (ook alleen leesbril).