Digitale handleiding maatschappelijke stages

Digitale handleiding maatschappelijke stages Stichting Oude Groninger Kerken

zomer 2012 versie 1.0

Van één steen naar een kerk- inleiding Deze digitale handleiding heeft de Stichting Oude Groninger Kerken ontwikkeld naar aanleiding van het winnen van de prijs van Erfgoed Nederland. Als ambassadeur van maatschappelijke stages (MaS) in de erfgoedsector wil de Stichting graag haar kennis en ervaringen delen. Om dit te doen is deze handleiding opgesteld voor iedereen die geïnteresseerd is in maatschappelijke stages en hier meer over wil weten. Wij denken zelf dat deze handleiding vooral nuttig is voor organisaties die willen beginnen met de maatschappelijke stage. Graag horen we hoe u dit handboek ervaren heeft, wat u er uit gebruikt heeft en hoe we het kunnen verbeteren! De Stichting Oude Groninger Kerken is werkzaam in de erfgoedsector: vanuit deze bril is onze maatschappelijke stage ook opgesteld. Dit betekent naar onze mening niet dat deze handleiding daarom alleen geschikt is voor erfgoedorganisaties. Vaardigheden die in onze MaS naar voren komen zoals het leren/versterken van interviewvragen, het werken met media etc zijn naar onze mening in verschillende sectoren toepasbaar. We beseffen dat er al verschillende handleidingen te vinden zijn. Wij denken dat onze handleiding, die gebaseerd is op de ervaringen die we opdeden in het ontwikkelen en uitvoeren van de MaS, een toevoeging is binnen het aanbod omdat het laat zien hoe wij zaken hebben aangepakt en ervaren. Daarnaast zijn praktijktips opgenomen. Dit document is bedoeld als inspiratieboek, maar zeker ook als werkboek. In de teksten zitten vragen en invullijstjes, daarnaast hebben we verschillende bijlagen. Deze hebben we gemaakt om je te helpen jouw ideeënstroom voor een MaS te stimuleren en tegelijkertijd je te helpen te concretiseren hoe je met mas aan de slag kan. Deze handleiding is geen statisch document, maar een stuk in ontwikkeling. Graag horen we wat je er van vindt, tips, aanbevelingen of wat je verder kwijt wilt. Laat het ons weten op: [email protected]. We hopen dat deze handleiding een inspiratie is voor jouw organisatie om met maatschappelijke stages aan de slag te gaan. Veel succes! Gerda van Galen & Bernardine Beenackers

Hoe werkt de digitale handleiding? Zo! De handleiding is gemaakt als werkboek. Het is de bedoeling dat je zelf direct aan de slag gaat om na het lezen voor jou bruikbare tips te hebben. Daarom hebben we bij elk hoofdstuk aparte kaders gemaakt met vragen die je voor jezelf moet beantwoorden etc. We hebben een opbouw gemaakt die naar onze mening het beste werkt als je per hoofdstuk deze kaders invult. We raden je daarom aan de handleiding chronologisch door te werken. Aan het einde vind je nog extra materiaal wat je daarna kunt gebruiken. Deze afkortingen gebruiken we: MaS= maatschappelijke stage SOGK= Stichting Oude Groninger Kerken 2/17 Versie 1.0 © 2012 Stichting Oude Groninger Kerken

Wat vind je allemaal in deze digitale handleiding?

Pagina 4

Waarom zou je er aan beginnen?(met tips om tijd te winnen)

Pagina 6

De eerste steen: kijken naar de eigen organisatie.

Pagina 7

De tweede steen: in kaart brengen van je sterktes en zwaktes.

Pagina 8

De derde steen: omdenken: hoe verzilver je kansen.

Pagina 9

De vierde steen: wie bouwen er allemaal mee?

Pagina 10

De vijfde steen: hoe houd je de constructie duurzaam?

Pagina 11

De zesde steen: bouw je een Romaanse kerk of een kathedraal?

Pagina 12

De zevende steen: hoe vind je massers?

Pagina 13

De achtste steen: aansluiting zoeken bij anderen.

Pagina 14

De negende steen: de pilot draaien.

Pagina 15

De tiende steen: wordt jouw kerk roemloos gesloopt of is het er één voor de eeuwigheid?

Pagina 16

De elfde steen: hoe houd je de muizen buiten?

Pagina 17

Nawoord.

Bijlagen (in ander document)

3/17 Versie 1.0 © 2012 Stichting Oude Groninger Kerken

Geschikt/ ongeschikt Waarom zou je er aan beginnen?(met tips om tijd te winnen) Wanneer kun je er beter niet aan beginnen? Hoe maak je de keuze om wel of niet aan maatschappelijke stage te beginnen? Hier leggen wij uit hoe we de keuze hebben gemaakt, wat de voordelen zijn en wat redenen kunnen zijn om niet aan een mas te beginnen. Wij hebben besloten om aan de MaS te beginnen omdat het ons een mooie kans leek om op een laagdrempelige manier leerlingen uit het voortgezet onderwijs kennis te laten maken met kerken en om hen te laten reflecteren op de sociale betekenis van een kerk. In de non-profit sector zijn veel organisaties te vinden die op weinig menskracht werken en het vooral van vrijwilligers moeten hebben. Tijd en middelen vinden om een maatschappelijke stage te ontwikkelen en aan te bieden wordt hierdoor vaak als een onhaalbaar iets gezien. Wat doe je bijvoorbeeld als ‘jouw’ molen maar één dag per week open is? Of als je als vrijwilliger al andere educatieprojecten aanbiedt waar veel tijd in gaat zitten? Door een goedkope kracht aan te trekken met kennis van zaken kun je al een heel eind komen. Er zijn studenten uit verschillende studierichtingen die een zinvol voorstel voor een MaS voor jouw stage kunnen ontwikkelen. Door deze vraag aan te bieden als stage of als manier om werkervaring op te doen kun je op een relatief goedkope manier een kwalitatief hoogwaardige mas aan te bieden. Door de wisselwerking van werkervaring voor de student/starter en het product voor jouw organisatie wordt iedereen gelukkig. Wel is het belangrijk om degene die de klus gaat doen het vertrouwen te geven dat er een goed product komt. Als je als een havik bovenop gaat zitten levert het alsnog dubbel werk op. Daarnaast kun je ook een zzp-er aantrekken met verstand van zaken. Dat kan wat duur of luxe lijken, maar de kosten vallen vaak erg mee. Door iemand niet in vaste dienst te nemen betaal je uiteindelijk enkel de uren die echt nodig zijn. De winst die gemaakt wordt door de input van de leerlingen en het mogelijk verkrijgen van vrijwilligers kan een goed kosten-baten plaatje maken. Daarnaast kan het verfrissend werken om iemand aan te trekken van buiten de organisatie om te kijken waar voor jouw organisatie kansen liggen met betrekking tot de MaS.

Ja maar: Ik heb helemaal geen financiële middelen.

Wanneer er geen enkele financiële ruimte is kun je de klus op een vrijwilligerssite zetten. Ook kun je bijvoorbeeld de studievereniging benaderen en vragen of er een prikbord oid is waar je een oproep op kunt zetten. Veel studieverenigingen hebben een vacaturebank waar ook vrijwilligerswerk op komt te staan.

Wanneer kun je beter geen MaS ontwikkelen? Of je besluit wel of niet een MaS te ontwikkelen is iets wat je uiteindelijk zelf moet beslissen. Wij zijn heel enthousiast en denken dat het een waardevolle toevoeging is aan het aanbod van onze organisatie. Wanneer je echter structureel niet over genoeg tijd en/of menskracht beschikt om de leerlingen een volledige ervaring te kunnen bezorgen zouden we je afraden een mas aan te bieden, omdat je dan het tegengestelde van wat je wilt zou kunnen bereiken. Daarnaast kan het veel frustratie opleveren wanneer je voortdurend aan het dweilen bent met de kraan open. Wanneer je hierover twijfelt raden we je aan contact op te nemen met een organisatie die al mas aanbiedt, een koepelorganisatie of een stagemakelaar. 4/17 Versie 1.0 © 2012 Stichting Oude Groninger Kerken

Hieronder 7 goede redenen (in willekeurige volgorde) waarom het toch een goed idee is om aan de MaS te beginnen en een aantal tips hoe je tijd kunt winnen. 1. MaSsers zijn potentiële vrijwilligers. Jongeren die bij uw organisatie een maatschappelijke stage lopen zijn de mogelijke vrijwilligers van de toekomst. Vanuit deze blik is MaS een zeer waardevolle lange termijn tijdsinvestering. 2 Jongeren leren op een andere manier naar je organisatie te kijken.

3 Voor de vrijwilligers is het een leuke ‘plus’ op het werk. Wij hebben gemerkt dat er een boeiende wisselwerking plaats vindt die veel oplevert en zich doorvertaalt op meerdere niveau’s. 4 Geïnteresseerden in je organisatie kunnen zo op een heel andere manier naar de organisatie kijken

5 Door MaS kijk je vanuit een andere bril naar jouw eigen organisatie, hierdoor wordt je eigen blik ook weer fris 6 Mas maakt contacten met nieuwe organisaties mogelijk, hier kunnen weer andere zijeffecten uit ontstaan 7 Jongeren geven waardevolle input over je organisatie.

Op het moment dat wij in 2010 een eerste voorstel schreven voor de maatschappelijke stage was er nog niet veel bekend over de mas. Aan de ene kant bood dit de kans zelf op onderzoek te gaan, aan de andere kant kost het ook veel tijd. Hieronder tips om tijd te besparen. Tip 1. Je kunt nooit tijd winnen. Er zitten 24 uren in één dag en of je die nu slapend, aan het zwembad of werkend doorbrengt, er komt niet meer tijd vrij. Wel kun je efficiënt met je tijd om gaan en tijd besparen door bestaande expertise in te zetten en partners te vinden. Een uitgebreide voorbereidende fase zorgt in het totaal voor tijdswinst. Tips hiervoor zie je hieronder. Tip 2. Leer van de fouten van anderen. Voorkom dat je de fouten van anderen overdoet. Kijk in je omgeving naar andere organisaties en vraag hen om tips. In deze handleiding staan ook fouten waar wij van geleerd hebben. Schrijf voor jezelf uit hoe jouw maatschappelijke stage er stap voor stap uit komt te zien met een voorbeeldleerling. Door de stage op die manier te doorlopen zie je vanzelf punten die problemen kunnen geven. Tip 3. Leer van de successen van anderen. Kijk op sites van maatschappelijke stages naar voorbeelden. Waar krijg je energie van, wat maakt je enthousiast? Bekijk deze voorbeelden aandachtiger. Wat spreekt je erin aan? Kun je elementen daarvan gebruiken voor jouw eigen MaS? Schrijf ze op. Tip 4. Neem de tijd. Een goede voorbereiding is het halve werk. Verzamel ideeën, tips, voorbeelden enzovoort. Werk je stage goed uit, maak een promotieplan waarbij je in kaart brengt welke leerlingen je wilt bereiken en waar je die kunt vinden, bedenk hoe een eindproduct van de leerlingen er uit moet zien, geef de mas een plek in je organisatie en begin pas dan. Een goede start en geslaagde pilot geven de drive om verder te gaan. Tip 5. Vier je successen. Door te vieren wanneer er een succes is bij de MaS, bijvoorbeeld de eerste afgeronde stage, houd je de MaS op een positieve manier zichtbaar voor de rest van de organisatie. Ook is het een goede manier voor jezelf om stil te staan bij zaken die goed gaan, wat weer positieve energie genereert om van de mas een verder succes te maken. 5/17 Versie 1.0 © 2012 Stichting Oude Groninger Kerken

De eerste steen: kijken naar de eigen organisatie Je gaat een MaS aanbieden. Vol enthousiasme en goede wil zit je klaar. Wat nu? Hoe begin je met de fundering van de MaS? Weg 1. Ga eerst kijken naar de eigen organisatie. Probeer door de bril van een 12-jarige voor het eerst binnen te lopen. Wie werken er? Wat doen die mensen? Wat is daar interessant aan? Waar zou ik als 12-jarige aan de slag kunnen? Probeer zo uitgebreid mogelijk te zijn. Uit alle beelden en ideeën die je zo verzamelt kun je vervolgens gaan strepen en selecteren tot je bij een (of meerdere) mogelijke mas-ideeën uitkomt. In de bijlagen vind je een voorbeeld van een invullijst die je zou kunnen gebruiken.

Weg 2. Doe eerst inspiratie op bij anderen. Op http://www.maatschappelijkestage.nl/ vind je voorbeelden en andere handleidingen hoe je een mas organiseert. Houd pen en papier bij de hand en schrijf alles op wat je inspireert. Door zoveel mogelijk te verzamelen bouw je een rijke bodem om je mas op te kweken. We zouden wel aanraden om beide wegen te bewandelen. Verzamel, documenteer en probeer de organisatie vanaf steen één zelf weer te bekijken. Hoe is de doelstelling geformuleerd? Wat straalt jouw organisatie uit? Wees hierbij ook eerlijk naar jezelf toe. Op het moment dat wij als SOGK een MaS gingen ontwikkelen hebben we gekeken wat aan onze organisatie uniek is. Dat we met kerken werken is duidelijk. Maar als organisatie zijn we en doen we veel meer. Voor veel leerlingen is het woord ‘kerk’ niet direct een trigger om voor deze stage te kiezen. We hebben toen een mindmap gemaakt waarbij we gekeken hebben hoe we op een andere manier naar de kerken kunnen kijken. Door de koppeling vrijwilliger kerk te bekijken kwamen uit op het afnemen van een interview en het opdoen van videovaardigheden. Door het object kerk te koppelen met een actieve handeling werd de stage voor leerlingen interessant. Dit betekent niet dat je moet ontkennen wat jouw kernactiviteit is (die kerk doe je niet zomaar een ander jasje aan) maar wel dat je door veel ideeën te verzamelen met een andere bril naar de eigen organisatie kunt kijken. Hoe zijn wij van kerken naar filmpjes maken gegaan? Allereerst hebben we uitgezocht wat de voorwaarden voor een maatschappelijke stage zijn. Vervolgens hebben we de bril van een 12-jarige opgezet en bedacht wat er interessant kan zijn aan onze organisatie en onze objecten, de kerken. Hierbij kwamen uit op het enthousiasme van de vrijwilligers die een kerk in de directe omgeving beheren. Vanuit dat idee zijn we verder gaan ‘verzamelen’. Hierdoor zijn we uitgekomen bij het idee om leerlingen verhalen over de kerk uit de directe omgeving te laten verzamelen. De jongeren interviewen vrijwilligers over het vrijwilligerswerk en waarom zij deze kerk zo bijzonder vinden. Hiermee proberen we het bewustzijn van jongeren over hoe bijzonder de kerk is die ze dagelijks zien te vergroten. Daarnaast hopen we op deze manier te laten zien dat vrijwilligerswerk niet saai is, maar juist heel leuk en enthousiasmerend. Tijdens de stage zag je de leerlingen zichtbaar aangestoken worden door het enthousiasme van de vrijwilligers over de kerken en het vrijwilligerswerk. Probeer te kijken waar kansen liggen voor jouw organisatie. Dit kan best lastig zijn vanuit een beroepsdeformatie. Zoek dan iemand anders om met je mee te kijken of onafhankelijk een visie te geven.

Tip: Probeer de lijst op zoveel mogelijk manieren in te vullen. Het geeft veel ideeën en perspectieven om naar de eigen organisatie te kijken!

6/17 Versie 1.0 © 2012 Stichting Oude Groninger Kerken

De tweede steen: in kaart brengen van je sterktes en zwaktes De eerste steen is gelegd. Je hebt verschillende ideeën verzameld, door vanuit verschillende brillen naar de eigen organisatie te kijken. Nu is het tijd om vanuit alle verzamelde informatie, ideeën etcetera keuzes te maken en te gaan selecteren. Wij hebben hiervoor de SWOT-analyse gebruikt. De SWOT-analyse is een effectief middel om in kaart te brengen waar jouw organisatie staat in MaS-land en waar jullie sterktes en zwaktes liggen. Wat maakt jouw MaS onderscheidend? Wie zijn de ‘concurrenten’ (dit zijn niet per definitie organisaties uit ‘jouw’ hoek, kijk breed). Door dit te doen krijg je steeds duidelijker wat je aan wilt bieden en hoe je de MaS die je wilt aanbieden sterker kunt maken. Een SWOT-analyse ziet er als volgt uit: bron: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:SWOT_nl.png Hoe kun je een SWOT-analyse gebruiken voor de MaS? Hoe kun je dit instrument op een effectieve manier gebruiken voor de maatschappelijke stage? Door het als een instrument te zien en niet als een doel. Klinkt makkelijk, dat is het ook! Als je verschillende ideeën hebt voor een maatschappelijke stage kun je verschillende SWOT-analyses invullen. Hiermee krijg je inzicht in de haalbaarheid van je ideeën, kun je bepalen welke kansen je verder uit wilt werken en met welke zwaktes en bedreigingen je rekening moet houden. Tips voor het invullen: 1. Probeer zo volledig mogelijk te zijn. Pak een groot vel papier voor het invullen van de swot. Zie het niet als een af product maar ga hier mee experimenteren. Schrijf eerst alles op wat je weet. Hierna kun je eventueel weer zaken wegstrepen of onderverdelen. 2. Niet elk gebied hoeft volledig ingevuld te zijn. Nadat je de SWOT-analyse hebt ingevuld is het tijd om de sterktes verder uit te werken en te gaan kijken hoe je van de zwaktes kansen kunt maken. Voorbeeld hoe een SWOT-analyse eruit zou kunnen zien:

Versie 1.0 7/17 Versie 1.0 © 2012 Stichting Oude Groninger Kerken

De derde steen: omdenken: hoe verzilver je kansen. Met de SWOT-analyse heb je een instrument in handen om de MaS verder vorm te geven. Dit doe je door de sterktes verder uit te werken, maar ook te kijken hoe je van zwaktes sterktes kan maken. Door om te denken blijkt ineens veel meer mogelijk dan je van te voren misschien had verwacht. In onze omgeving hoorden we veel organisaties vooral bezwaren opwerpen bij het bedenken van een maatschappelijke stagen. De zin ‘ja, maar wij hebben geen….’ is een zin die veelvuldig voorbij is gekomen. Door buiten de kaders te kijken kun je voor jezelf van het ontwerpen en uitvoeren van een mas een leerzame ervaring maken. Hierbij een paar voorbeelden die wij zijn tegengekomen en hoe je hier anders naar kunt kijken:

1. Ja, maar jullie hebben 60 verschillende kerken. Het hebben van 60 kerken biedt mogelijkheden om leerlingen (zoals wij doen) de mogelijkheid te bieden een kerk in de eigen omgeving te bezoeken. Het biedt ook het probleem van héél veel vrijwilligers, veel beheer en de moeilijkheid één mas aan te bieden. Het is maar net hoe je het bekijkt. 2. Ja, maar wij hebben niet zoveel educatie-uren? Wij ook niet. We verveelden ons ook niet voordat mas op ons pad kwam. Het is maar net hoe je er naar wilt kijken. Maak tijd vrij, betrek anderen erbij en vul het op zo’n manier in dat je er energie van krijgt. Jaren geleden, toen Gerda een zaterdagopleiding naast het vwo deed sprak één van haar docenten de iconische woorden: ‘je kunt elke avond GTST kijken, je kunt ook in jezelf investeren en dingen doen die je energie geven.’ 3. Ja maar wij werken met vrijwilligers. Waarom heeft iemand ervoor gekozen om bij jouw organisatie vrijwilliger te worden? Vast niet omdat hij/zij geen tijd wil besteden aan de organisatie en er enkel komt voor de gratis koffie. Vraag eens bij je vrijwilligers waarom ze ooit vrijwilliger geworden zijn. Waar worden ze enthousiast van? Wat kunnen ze goed? Gebruik deze aanwezige kennis en expertise en je hebt ineens kansen en meerwaarde in plaats van een probleem.

Hoe combineer je de SWOT-analyse met omdenken? Doe de omdenk oefening die je in de bijlage vindt. Het is aan te raden om deze oefening te maken voordat je naar de vierde steen doorgaat. Aan de hand van de uitkomst van deze oefening heb je een ruwe schets hoe de MaS eruit zou kunnen zien. Nu is de tijd om de mas uit te gaan bouwen!

8/17

Versie 1.0 © 2012 Stichting Oude Groninger Kerken

De vierde steen: wie bouwen er allemaal mee? Nu je de derde steen omgedraaid hebt begint je mas steeds meer vorm te krijgen. Een kerk bouw je niet alleen, maar met elkaar. Anders duurt het wel erg lang voordat het gebouw er staat. Met tien mensen dezelfde steen dragen is daarentegen ook weinig effectief, laat staan efficiënt. Bedenk wie van de organisatie je bij welk onderdeel van de mas wil betrekken en vraag om hulp. Daarnaast is het aan te raden om collega’s op de hoogte te houden wat je aan het doen bent, wie kan je helpen de mas nog beter te maken? Tijdens het ontwikkelen van de pilot heeft bijvoorbeeld onze communicatiemedewerker meegedacht over teksten, promotie en dergelijke. Maak een lijstje van mensen binnen de organisatie. Kijk vervolgens in je netwerk en bedenk wie je graag nog meer in zou willen zetten. Denk ook na over communicatie binnen de organisatie. Hoe weten andere medewerkers wat je doet? Is er een nieuwsbrief? Schrijf regelmatig een stukje over MaS. Nog leuker is als één van de jongeren iets schrijft voor de nieuwsbrief. Tip: beelden zeggen meer dan woorden. In de bijlage vind je een invulschema om te kijken hoe je mensen uit de organisatie kunt betrekken bij mas. Naast de communicatie in de eigen organisatie is het ook belangrijk om na te gaan wie je buiten de organisatie kunt/wilt gaan betrekken. Zijn er organisaties wiens expertise je in kunt zetten? Bijvoorbeeld een koepelorganisatie, een stagemakelaar, een medewerker uit een zusterorganisatie die al met MaS bezig is? Wij hebben hiervoor een mindmap gemaakt. De mindmap van ons kun je terugzien in de bijlagen. Om je op weg te helpen hebben we een invul-mindmap toegevoegd. Aan de hand van deze mindmap kun je strategie bepalen wie je op welke manier betrekt. Tijd om de constructie van de MaS verder duurzaam te maken voordat je daadwerkelijk gaat bouwen!

9/17 Versie 1.0 © 2012 Stichting Oude Groninger Kerken

De vijfde steen: hoe houd je de constructie duurzaam? De biggetjes hebben het aan de lijve ervaren: beter een stevig huis bouwen waar wat meer tijd en energie in gaat zitten. Maar hoe doe je dat? Een stap in de goede richting is door jezelf de volgende vragen te stellen:

1. Is er draagvlak binnen jouw organisatie? Hoe kun je draagvlak creëren of verstevigen? ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 2. Is jouw MaS over twee maanden nog interessant? Over een half jaar? Waarom wel/ niet? Kijk hierbij ook naar de kansen en bedreigingen uit de SWOT-analyse. Om deze vraag te beantwoorden is het ook verstandig te kijken naar de omgeving. Wat is het aanbod van maatschappelijke stages in jouw omgeving? Kijk hierbij ook verder dan de eigen sector. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 3. Kun je positieve ervaringen van deelnemers verzamelen om in te zetten in de promotie van de mas? Heb je eerdere educatieprojecten waar je citaten van deelnemers hebt die je kunt inzetten? Schrijf ideeën hierover hieronder op: ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

Naast het beantwoorden van deze vragen is het zinvol om na te denken hoe je mas een volwaardige plek in jouw organisatie kunt geven. Het ontwikkelen en uitvoeren van de pilot kosten relatief veel geld. Hoeveel tijd heb je daarna nodig?

10/17 Versie 1.0 © 2012 Stichting Oude Groninger Kerken

De zesde steen: bouw je een Romaanse kerk of een kathedraal? Nu je de vijfde steen gelegd hebt weet je wat je wilt met MaS. Nu is het tijd om van alle droomkastelen tot dus ver een stevige kerk te gaan bouwen. Wat voor vorm die krijgt kan alle kanten op. Bouw je een Romaanse kerk, of te wel een eenvoudige maar beheersbare MaS? Kies je ervoor om groots uit te pakken en bouw je een kathedraal? Welke vorm je ook kiest, de fundering moet goed zijn en je moet het gebouw kunnen onderhouden. Om te kijken hoe uitgebreid wij de mas zouden maken hebben we onszelf onderstaande vragen gesteld. We adviseren je om hieronder direct op te schrijven wat in je op komt: Het antwoord op deze vragen zoals wij die hebben geformuleerd vind je in de bijlage.

1. Hoeveel leerlingen willen we per jaar ontvangen? Maken we onderscheid in niveau? …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………..…………………………………… …………………………………………………………………………………………………… 2. Willen we die leerlingen in groepjes ontvangen of individueel? …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………..…………………………………… …………………………………………………………………………………………………… 3. Willen/kunnen we grotere groepen als hele klassen ontvangen? …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………..…………………………………… …………………………………………………………………………………………………… 4. Wanneer is de mas voor onze organisatie een succes? …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………..…………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ……………….. 5. Welk resultaat willen we bereiken met mas? …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………..…………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ……………….. 11/17 Versie 1.0 © 2012 Stichting Oude Groninger Kerken

De zevende steen: hoe vind je MaSsers? Na de voorgaande stappen heb je een beeld hoe de jouw maatschappelijke stage eruit komt te zien. Het meeste leer je uiteindelijk door het te doen: tijd om de pilot te gaan draaien. Om dit te kunnen doen heb je wel leerlingen nodig. Maar je wilt de pilot tegelijkertijd evalueren om de MaS verder vorm te geven en voorkomen dat leerlingen zich massaal inschrijven. Wij hebben dit dilemma ook gehad. Hieronder wat tips hoe wij dit hebben aangepakt: 1. Kijk eerst in de directe omgeving. Ken je docenten die je zou kunnen benaderen? Ken je in je eigen netwerk jongeren die nog een maatschappelijke stage willen lopen? 2. Benader een stagemakelaar. Geef aan wat je wilt, wat voor soort doelgroep je zoekt en geef duidelijk aan dat het om een pilot gaat. 3. Vertel je omgeving dat je met de pilot gaat beginnen. Werken bovenstaande stappen niet? Neem dan contact op met een koepelorganisatie of een organisatie in jouw omgeving die met mas bezig is en vraag om hulp. In tegenstelling tot wat veel mensen denken is het vragen om hulp geen teken van zwakte. Verre van zelfs. Geef aan wat je nodig hebt en durf te vragen!

12/17 Versie 1.0 © 2012 Stichting Oude Groninger Kerken

De achtste steen: aansluiting zoeken en vinden. Door je ervaringen te delen en je open te stellen voor de tips en trucs van anderen verbreed je de ervaring die je hebt en kun je de MaS sterker maken. Er is veel angst dat door te delen goede ideeën ‘gestolen’ worden. Bedenk je hierbij dat elke organisatie unieke kenmerken heeft en geen enkel idee één op één toepasbaar is. Juist door jouw kennis en ervaring te delen kun je anderen helpen om ook een leuke originele MaS te maken. Zie het als een organisatie in zijn omgeving: een organisatie kan pas goed floreren als er een vruchtbare omgeving is. Wij vinden het bezoeken van bijeenkomsten en workshops heel waardevol omdat je altijd nieuwe kennis en inzichten opdoet. Daarnaast geeft het uitwisselen van ervaringen en het delen van kennis ons weer nieuwe ideeën voor onze projecten. Tegelijkertijd hebben we beperkte tijd en is het aanbod vaak overweldigend. Hoe maak je een keuze waar je wel en niet naar toe gaat? Wij hanteren hiervoor de volgende uitgangspunten:

1. Wie zijn er aanwezig? Nieuwe mensen leren kennen geeft in de regel ook nieuwe inzichten. 2. Wat wordt er aangeboden? Kun je hier nieuwe dingen leren of is het meer een ‘same old same old’? 3. Kijk ook eens over je eigen dorps/provincie grenzen heen. Zie tip 1. Door een bijeenkomst is een andere provincie te bezoeken kun je organisaties en mensen leren kennen waar je voorheen nog niet bekend mee was. Hierdoor kun je verfrissende ideeën opdoen. 4. Verwacht geen wonderen. Ga niet heen met de verwachting hierna een kant en klare MaS te hebben. Ga heen met een doel en richt je aandacht hierop. 5. In aanvulling op tip 4; stel voor jezelf doelen en selecteer hierop. Wanneer je doel bijvoorbeeld is om een netwerk op te bouwen in de wereld van maatschappelijke stages is het zinvoller om naar een netwerkborrel te gaan die door bijvoorbeeld stagemakelaars wordt georganiseerd dan een workshop te bezoeken over hoe je voor jouw vakgebied een mas maakt. De workshop is niet minder interessant of slechter; de borrel voldoet hier aan het doel wat jij wilt bereiken. Door deze doelen van te voren te bedenken kun je makkelijker selecteren.

13/17 Versie 1.0 © 2012 Stichting Oude Groninger Kerken

De negende steen: de pilot draaien Na de voorbereiding heb je leerlingen die bij jouw organisatie een maatschappelijke stage willen draaien. Tijd voor de pilot! Hieronder een lijstje van zaken om aan te denken voordat de pilot begint.

1. Is iedereen in de organisatie op de hoogte wanneer de maatschappelijke stage plaats vindt? 2. Is iedereen die bij de maatschappelijke stage en rol heeft paraat en weet hij/zij wat er verwacht wordt? 3. Is er een draaiboek? 4. Is er een duidelijke instructie voor de leerlingen? 5. Heb je er ook één voor de docenten? 6. Heb je een plan B als iemand ziek wordt (bijvoorbeeld jijzelf? 7. Heb je evaluatieformulieren van te voren gemaakt en liggen die klaar? 8. Heb je een opgeladen camera bij de hand? Vraag als dat kan aan iemand anders om de dag vast te leggen door middel van foto’s en/of filmpjes. Hierdoor verzamel je bruikbaar materiaal voor de verdere ontwikkeling van de mas. 9. Heb je van te voren opgeschreven wat je wilt bereiken met deze MaS? Door van te voren op te schrijven wat je doel en verwachte uitkomst is kun je ervoor zorgen dat je succes meetbaar is. Achteraf heb je de ervaring van de mas en is het moeilijker vast te stellen wat je precies wilde bereiken.

14/17 Versie 1.0 © 2012 Stichting Oude Groninger Kerken

De tiende steen: wordt jouw kerk roemloos gesloopt of is het er één voor de eeuwigheid? De leerlingen zijn geweest, je hebt materiaal verzameld en nu? Hoe evalueer je de maSen verwerk je de ervaringen die je hebt opgedaan? Dit is hoe wij het hebben aangepakt:

1. We hebben de eerste MaS uitgebreid geëvalueerd. Door met leerlingen, docenten en onze vrijwilligers in gesprek te gaan hoe de mas ervaren is en waar nog verbeterpunten zijn hebben we onze MaS een stuk sterker gemaakt. 2. We blijven de MaS zien als een organisch iets wat nooit definitief klaar is. Door alert te blijven op ontwikkelingen zowel in als buiten het veld en hier de MaS indien nodig op aan te passen proberen we de mas interessant te houden voor leerlingen. 3.Blijf kritisch. Trek nooit ergens zo maar de stekker uit, maar blijf ook niet vasthouden als iets niet blijkt te werken. Wees niet bang voor veranderingen. 4. Kijk of de MaS nog energie oplevert, voor de jongeren, de organisatie en jijzelf als organisator. Wanneer dit niet meer het geval is ga dan op onderzoek uit wat hier de oorzaak van is en wat je hier aan zou kunnen doen.

Wees niet bang voor mislukkingen! Door te experimenteren en van dingen die minder goed gaan te leren krijg je uiteindelijk een sterker product. In een klimaat dat gericht is op successen is het soms lastig om te durven toe te geven dat iets niet werkt of niet was wat je ervan verwacht had. Toch is het uitvoeren van experimenteren, onderzoeken en nieuwe dingen proberen de manier om tot vernieuwing te komen. Stap uit het bekende en bestaande en ga op onderzoek uit! Vind je dit moeilijk? Je kunt ook hier een maatschappelijke stage of een andere opdracht (bijvoorbeeld een profielwerkstuk) voor jongeren van maken. Hoe zien zij uw organisatie? Wat kan helpen is bijvoorbeeld te kijken welke beelden/merken je associeert met jouw organisatie? Ben je het hippe kokoswater, de tijdloze coca-cola of meer de merkloze bak zwarte koffie?Wat zou je willen zijn? Ter inspiratie hebben we een invul-mindmap gemaakt, die je in de bijlagen vindt.

15/17 Versie 1.0 © 2012 Stichting Oude Groninger Kerken

De elfde steen: hoe houd je de muizen buiten? De laatste steen kan essentieel zijn voor het totale gebouw. Een zwaluw maakt nog geen zomer en met één succesvolle pilot ben je er ook nog niet. Door de MaS slim op te zetten bespaar je veel tijd. Klinkt logisch en dat is het ook. Kijk je hele MaS door en bedenk hoe je herhaling slim in kunt zetten. Door van te voren te bedenken hoe je gaat archiveren bespaar je jezelf veel tijd. Maak vast mapjes op je computer en bedenk wat je digitaal en wat je in mappen wilt verzamelen. Zorg dat je wat je digitaal bewaart zo opslaat dat het niet aan één pc gebonden is. Hiermee voorkom je veel leed. Hierbij enkele voorbeelden van hoe wij dit hebben aangepakt: We vroegen leerlingen naar ons kantoor te komen en gaven daar een inleiding. Of we gingen naar een school om daar een introductie op het project te geven. Dat was tijdrovend. We hebben gekeken wat wij te bieden hebben en hoe we deze boodschap het beste over kunnen brengen.We hebben daar filmpjes van gemaakt . In deze filmpjes vertellen medewerkers over de de organisatie. Die filmpjes staan op de website en zodoende hebben we grote tijdswinst gemaakt. De leerlingen kunnen op een laagdrempelige manier kennis maken met de organisatie zonder dat er gereisd hoeft te worden . Ook hebben we een infodocument gemaakt voor onze vrijwilligers waarin we uitleggen wat MaS is en wat verwacht is. Hierdoor besparen we veel introductietijd. Vragen om voor jezelf te beantwoorden vanuit de bril van efficiëntie. 1. kan ik een format ontwikkelen waarmee ik onze organisatie op dezelfde manier kan aanspreken? …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… 2. wat gaan de leerlingen doen bij onze MaS? Waar zitten herhalingen? …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… 3. hoe kan ik de MaS voor mijzelf optimaliseren? …………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………. 4. hoe verzamel ik de resultaten? …………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………… 5. hoe evalueer ik met de leerlingen wanneer ik meerdere MaSsen per jaar heb? …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

16/17 Versie 1.0 © 2012 Stichting Oude Groninger Kerken

Nawoord Dit is het einde van de digitale handleiding! We hopen dat je het een leuk avontuur vond en dat je bruikbare tips hebt opgedaan om zelf met de mas aan de slag te gaan. Graag horen we wat je leerzaam vond, wat je minder bruikbaar vond, wat je nog gemist hebt etc. Om het je makkelijk te maken is de eerste bijlage een korte evaluatie. We willen je vragen deze in te vullen en te mailen naar [email protected] Educatie is een speerpunt in het beleid van de Stichting Oude Groninger Kerken. Dit beleid wordt uitgevoerd vanuit de afdeling educatie in samenwerking met de afdelingen PR en communicatie, secretariaat en mediatheek. Voor het project maatschappelijke stages is Gerda van Galen als projectmedewerker aangesteld. Deze handleiding is gemaakt door Gerda van Galen met medewerking van Bernardine Beenackers, educatief specialist bij de SOGK. Voor direct contact kun je een mail sturen naar [email protected]

Colofon

Tekst Beeldredactie Vormgeving Projectbegeleiding Technische ondersteuning:

Gerda van Galen Gerda van Galen Gerda van Galen Bernardine Beenackers-Heeren, Annemieke Woldring Sven Smit

Wil je iets uit deze digitale handleiding overnemen? Geen probleem, stuur ons even een e-mail. Contact: Stichting Oude Groninger Kerken Coehoornsingel 14 9711 BS Groningen [email protected]

17/17 Versie 1.0 © 2012 Stichting Oude Groninger Kerken