Dichterbij. De jeugd heeft de toekomst»10 MERWESTROOM. Studieschuld of investering?»32. De passie van jonge ondernemers»18

Dichterbij

MAGAZINE VOOR LEDEN VAN RABOBANK MERWESTROOM WINTER 2015

MERWESTROOM

3250

De jeugd heeft de toekomst »10

ONDERNEMEN

COÖPERATIEF

ONDERWIJS

De passie van jonge ondernemers »18

Voldoening van vrijwilligerswerk »28

Studieschuld of investering? »32

OM DE HOEK

2 MERWESTROOM

Wat was het weer geweldig: het Spaarfeest van Rabobank Merwestroom! Ruim 2.500 kinderen kwamen naar onze vestigingen voor het jaarlijkse spaarfeest, met extra activiteiten in de bankhal op 17 en 24 oktober. Zij kregen natuurlijk een cadeautje én konden dit jaar voor het eerst meedoen aan de Rabo Spaaractie.

FOTO: TON DE BRUIN

3250

10.00-16.00 UUR, 17 OKTOBER 2015, HARDINXVELDGIESSENDAM 3

HUUB HAARLEMMER

VOOR WOORD

Directievoorzitter

TOEKOMSTDROMEN VAN DE JEUGD

D

e jeugd heeft de toekomst, luidt een bekend cliché. En jongeren hebben ook heel interessante ideeën over die toekomst. Zij groeien op in een wereld waarin iedereen met iedereen verbonden is via sociale en andere netwerken. Alle kennis van de wereld is voor hen bereikbaar via hun mobiele 'device'. Zij zien om zich heen dat vaardigheden als ondernemerschap, creativiteit en probleemoplossend denken je net zo ver vooruit kunnen helpen in het leven als een goed diploma. Samen met hun onbevangen blik en rijke fantasie, vormt dit hun visie op de toekomst. In deze laatste editie van Dichterbij in 2015 staan jongeren centraal. Twee jonge meiden vertellen over hun toekomstdromen en hoe zij denken dat Nederland er in 2025 uitziet. Aan de hand van het verhaal van Arjanne Ambachtsheer geven we tips over de eerste

COLOFON Lokale redactie: Pink Communicatie, Rabobank Merwestroom. Fotografie: Ton de Bruin, Stephan Tellier. Centrale redactie: Rabobank Nederland (Hans van Dijk) en MPG. Druk & handling: MPG. (Frank van der Kolk). Dichterbij is een uitgave van de Rabobank. Niets uit deze Dichterbij mag worden overgenomen, opgeslagen en/of verspreid op welke wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van Rabobank. De Rabobank, MPG. en andere informatieleveranciers zijn niet aansprakelijk voor schade van welke aard ook als gevolg van onjuistheden in deze uitgave of in verband met het gebruik van deze uitgave. Stelt u geen prijs op de ontvangst van Dichterbij, dan kunt u dit doorgeven via [email protected].

4 MERWESTROOM

bijbaan. Ook leest u in dit ledenmagazine over studeren en studiefinanciering. Samen met ouders, jongeren en andere partijen denkt de Rabobank graag mee over deze onderwerpen. Lokaal stimuleren en helpen we jonge ondernemers om hun goede ideeën om te zetten in een succesvol bedrijf. De jonge ZomerOndernemers in dit nummer zijn daar een prachtig voorbeeld van. We dragen bij aan de ontplooiing en zelfredzaamheid van leden en klanten. Dat aandeel in elkaar is al decennialang de kracht en ambitie van onze coöperatieve bank. Met onze nieuwe coöperatieve structuur willen we die lokale kracht versterken, voor de generaties van nu en die van de toekomst. Veel leesplezier én alvast een fijne decembermaand toegewenst!

Kom ook naar de ledendagen in de Efteling, zie pag. 38.

Dichterbij MERWESTROOM

TOEKOMST

8 10 14 16 22 32 34

Opgroeien met de Rabobank Nederland in 2025 volgens jongeren Tips: eerste bijbaan KidsGeldWijs-App Leren voor werk van de 21ste eeuw Studieschuld of slimme investering? Boer worden, boer blijven

28 JONGEREN

18

De passie van jonge ondernemers INFOGRAPHIC

26

Waar komt hagelslag vandaan? SAMENLEVING

28

Iets doen voor de ander! COÖPERATIE

10

36

De vernieuwde coöperatie

3250

RUBRIEKEN

18

22

2 Om de hoek 6 Kort nieuws 17 Feiten: kinderen over duurzaamheid 21 Puzzelpagina 31 Dichter bij elkaar 38 Ledenaanbiedingen 39 Column Marius Hovius 40 Mooiste plekje van… 5

KORT NIEUWS

Doet u weer mee?

ACTIE 'DE EERSTE KLAP' Organiseert uw vereniging, stichting, kerkgenootschap, buurtvereniging, school of club een leuke activiteit? Voor het goede doel of om een eigen project mogelijk te maken?

D

an kunt u daarvoor misschien een steuntje in de rug gebruiken. Met de jaarlijks terugkerende actie ‘de Eerste Klap' geeft Rabobank Merwestroom de mogelijkheid om een financiële bijdrage aan te vragen, variërend van € 50 tot € 250. Hoe creatiever, hoe beter! De meest creatieve inzending krijgt een bedrag van € 500.

De actie start op 1 december 2015 en loopt tot en met 31 maart 2016. Dien in deze periode uw aanvraag in via: www.rabobankmerwestroomleden.nl. Op deze speciale ledensite leest u ook de voorwaarden. Staat de digitale aanvraag de originaliteit in de weg? Dan mag u in het digitale aanmeldformulier verwijzen naar de creatieve inzending, die u kunt afgeven op een van onze vestigingen. Veel succes!

Automat als tapijttegel

O

vertollige tomatenvelletjes worden verwerkt tot autodashboard en automatten worden tapijttegels voor kantoren: enkele voorbeelden van de kansen die circulair ondernemen bedrijven biedt. Dit levert meer op dan milieuwinst, er liggen ook nieuwe zakelijke kansen voor ondernemers. Kansen om uw concurrentiepositie te verbeteren, nieuwe markten aan te boren en beschikbaarheidsrisico’s te verkleinen. Wat erbij komt kijken is te le6 MERWESTROOM

zen in het ‘My Circular Economy Journal’, te downloaden op www.rabobank.nl/ duurzaamondernemen of aan te vragen via [email protected]. In het rapport vindt u praktische handvatten en inspirerende voorbeelden voor ondernemers. Wilt u verder aan de slag? De Rabobank biedt masterclasses circulair ondernemen en regionale workshops aan. Zo komt u in contact met andere ondernemers. Neem contact op met uw Rabobank voor meer informatie.

Actie 'de Eerste Klap' maakt deel uit van ons Coöperatief Dividend. Ook voor grotere donatiebijdragen kunt u op onze ledensite terecht, onder het kopje Coöperatief Dividend en Coöperatief Dividendfonds.

MEET & GROW Bent u ondernemer en benieuwd naar uw financiële mogelijkheden? Heeft u extra kapitaal nodig voor uw groeiplannen of een overname? Bezoek de Rabo Meet & Grow-evenementen om uw plannen onder de aandacht te brengen bij financiers. Rabo Meet & Grow is een interactief evenement. Tijdens speeddates en inspirerende sessies leert u financiers kennen en zij u. De Rabobank organiseert de evenementen om ondernemers te helpen bij het realiseren van hun plannen.

BETALING ZELFDE DAG OP REKENING

Ik zeg maar Zoo - voor KiKa

S

teun jij KiKa ook met de aankoop van een leuk boek? Een aantal collega's van de Rabobank kreeg de opdracht een kinderboek te schrijven, met als resultaat: Ik zeg maar Zoo - voor KiKa. Een boek om voor te lezen, maar ook met verhaaltjes om zelf te lezen. De opbrengst van het boek

(7 euro per verkocht exemplaar) komt in zijn geheel ten goede aan KiKa, een goed doel dat onderzoeken steunt naar kinderkanker. Het boek is te koop met zowel een softcover (22,50 euro) als hardcover (27,75 euro). Bestellen kan via www.rabobank.nl/kinderboek.

De Rabobank schrijft betaalopdrachten naar andere banken dezelfde werkdag bij wanneer u die op werkdagen vóór 15.00 uur doorgeeft. Dit geldt voor betalingen naar banken in Nederland en banken in Europese (SEPA-)landen. Voorheen werden betaalopdrachten naar andere banken, aangeleverd na 13.00 uur, pas de volgende dag verwerkt. Deze verbetering wordt doorgevoerd tussen 15 november en 31 december 2015.

NIEUWE E-MAILADRESSEN

Interactieve kliniek voor jongeren

CYBERPOLI

3250

I

n Nederland leven rond de driehonderdvijftigduizend kinderen en jongeren met een chronische ziekte of beperking. De Cyberpoli is een interactieve internetpolikliniek en ontmoetingsplaats. Jongeren kunnen daar informatie over hun ziekte vinden, chatten met lotgenoten of vragen stellen aan een team van professionele behandelaars en ervaringsdeskundigen. Daarmee helpt de Cyberpoli jongeren om beter om te gaan met hun ziekte. Het afgelopen jaar verdubbelde het aantal bezoekers tot een half miljoen in maar liefst vijftien verschillende Cyberpoli’s. Rabobank Foundation ondersteunt dit project, omdat het initiatief de zelfredzaamheid van deze groep kinderen bevordert, in een tijd dat er meer druk ontstaat op gezondheidszorg. Op cyberpoli.nl leest u hier meer over.

Dit jaar veranderen de e-mailadressen van de Rabobank. Voortaan eindigen al onze adressen op @rabobank.nl. Dat betekent dat de bankaanduiding Merwestroom niet meer achter de @ staat. De adressen van onze medewerkers zijn ook persoonlijker gemaakt. Voortaan staat vóór de @ de voor- en achternaam. Kortom, ontvangt u binnenkort een bericht van ons dat eindigt op @rabobank.nl, dan is dat in orde.

VAN THUIS NAAR TEHUIS U verzamelt heel wat spullen in huis. Daarom helpen we u graag een handje als u gaat verhuizen. Stop de spullen die u niet meer gebruikt in de tehuisdoos die u bij ons kunt aanvragen bij een hypotheekof oriëntatiegesprek en wij zorgen ervoor dat ze een nieuw thuis krijgen. Dit gebeurt via de winkels van kinderhulporganisatie Terre des Hommes. Zo maakt u iemand anders in Nederland blij én helpt u kinderen wereldwijd. 7

JONGEREN

DE BANK ZOEKT JONGEREN OP

Opgroeien met de Rabobank Kinderen zien tegenwoordig zelden nog een bank van binnen. Toch speelt de Rabobank op andere manieren nog steeds een rol tijdens belangrijke momenten in hun leven. TEKST: LIZANNE SCHIPPER FOTO'S: MONIQUE WIJBRANDS/SALTYSTOCK

M

arieke Zwart (38) herinnert zich nog goed hoe zij vroeger als klein meisje eens per jaar met haar moeder naar de Rabobank ging om daar haar volle Rabobank-spaarvarken te overhandigen aan de mevrouw achter de balie. ‘Zij kiepte de inhoud dan in een telmachine. En ik keek trots toe hoe al die muntjes die ík gespaard had met een kletterend geluid in verschillende kokertjes vielen. Het was best bijzonder om je eigen gespaarde geld op die manier aan de bank te overhandigen.’ Mariekes eigen kinderen komen zelden of nooit bij een bank. ‘Dat komt natuurlijk doordat ik zelf al mijn bankzaken tegenwoordig online regel. Veel gemakkelijker.’ Dat kinderen daardoor minder feeling hebben met de bank dan vroeger, is jammer, vindt Ellis Ramakers van Rabobank Nederland. ‘Dat is ook iets waar we bij de Rabobank over nadenken. Zij zijn immers onze klanten van de toekomst. Kinderen en jongeren zoeken ons niet meer op, dus zoeken wij 8 MERWESTROOM

naar manieren om naar hen toe te komen. Door aanwezig te zijn op social media en websites bijvoorbeeld, en op school. We kijken goed naar de manier waarop kinderen en jongeren zich voorbereiden op financiële keuzes en proberen op die momenten een soort financiële gids voor hen te zijn.’ Als voorbeeld noemt Ramakers de website Girlscene.nl, waar veel jonge meiden zich laten inspireren op het gebied van beauty, mode en lifestyle. ‘Daar komt ook wel eens een vraag ter sprake als: “Hoe shop je je outfit voor Oud en Nieuw bij elkaar binnen je budget?” Hier geven wij dan, samen met de redactie, namens de Rabobank tips over. Op dezelfde manier bieden we studenten via studenten.net bijvoorbeeld vijf tips om hun studiekosten laag te houden. Wij merken dat zij voor dit soort vragen niet vanzelfsprekend de website van de Rabobank opzoeken, dus brengen wij de informatie op de plekken waar zij wel te rade gaan.’

Kinderen leren al vroeg hoe zij, met toestemming van hun ouders, de regie over hun bankzaken kunnen voeren.

3250

WAT KOST EEN KIND?

LEREN OMGAAN MET GELD Voor jongere kinderen zijn ouders vaak de belangrijkste raadgevers. ‘Het voorbeeld dat zij geven van hoe je met geld omgaat, is vaak doorslaggevend’, zegt Ramakers. Kinderen die al jong zelf leren kiezen waaraan zij hun geld uitgeven, komen later minder vaak in de financiële problemen. De Rabobank ondersteunt ouders in de financiële opvoeding met verschillende producten en diensten, zoals de KidsGeldWijs-app. Daarmee leren kinderen spelenderwijs te sparen voor doelen door geld te verdienen met kleine klusjes. Vanaf 9 jaar kunnen kinderen die een Rabo JongerenRekening hebben zelf geld opnemen en betalen met een eigen pinpas, uiteraard wél met toestemming van hun ouders. En zodra deze kinderen 12 jaar zijn, kunnen hun ouders voor hen online bankieren aanvragen. Zo kunnen zij al vroeg leren om zelf hun eigen bankzaken te regelen via internet of de Rabo Bankieren App.

‘Maar we komen ook langs op school via Bank voor de klas’, gaat Ramakers verder. ‘Dit is een onderdeel van de Week van het geld, die elk jaar plaatsvindt in maart. Enthousiaste medewerkers van verschillende banken geven dan een gastles, waarin zij leerlingen uit groep 6, 7 en 8 op een speelse manier geldwijs maken. Op die manier zijn we als bank ook echt zichtbaar voor jonge kinderen.’ Marieke Zwart: ‘Vroeger was de bank weliswaar een tastbaarder instituut, maar had je minder zicht op het geld wat daar op je rekening stond. Tegenwoordig kunnen kinderen met toestemming van hun ouders al vroeg de regie over hun bankzaken leren voeren via internet. Dat past bij de tijd waarin we nu leven.’

Eén kind kost gemiddeld 17 procent van uw inkomen. Bij meerdere kinderen gelden schaalvoordelen, zij kunnen spullen en kleding van elkaar overnemen, en ook een oppas betaal je maar één keer. Twee kinderen kosten samen gemiddeld 26 procent van het inkomen, drie kinderen 33 procent en vier kinderen 40 procent. Het gaat om het besteedbare inkomen, dus ook vakantiegeld, kinderbijslag en andere toeslagen. Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

9

TOEKOMST

TOEKOMSTDROMEN

Nederland in 2025

Wat is jouw toekomstdroom voor 2025 en wat heb je daarbij nodig? Rabobank Merwestroom ging in dialoog met twee inspirerende meiden. TEKST: PINK COMMUNICATIE FOTO'S: TON DE BRUIN

I 3250

n gesprek met leden en klanten. Dat heeft de Rabobank altijd gedaan. Het helpt ons om onze dienstverlening steeds aan te passen aan veranderende behoeften in de samenleving. Maar het draagt ook bij aan onze ambitie Bankieren voor Nederland. Want we willen als maatschappelijke bank bijdragen aan de welvaart en het welzijn in Nederland. Daarom delen leden in dialoogsessies met de Rabobank hun dromen en ambities in Nederland. Ook jongeren, want zij hebben door hun onbevangen blik vaak een verrassende en verfrissende kijk op de toekomst. Rabobank Merwestroom vroeg 6Vwo-leerlingen Roos van Bijnen (17) uit Bleskensgraaf en Romy den Otter (17) uit Sliedrecht hoe zij de toekomst zien.

HET IS HET JAAR 2025, HOE ZIET JE DROOMBAAN ERUIT? Roos: ‘Ik hoop dat ik dan presentatrice ben van het NOS Journaal en zo het nieuws voor iedereen toegankelijk maak. 11

Misschien gaat het dan wel op een andere manier, bijvoorbeeld via het internet. Maar ik denk dat nieuws in welke vorm dan ook voor iedereen interessant blijft.' Romy: 'Ik wil graag mensen vermaken en amuseren, want ik denk dat daar mijn talenten liggen. Hoe precies weet ik nog niet, misschien illustrator of actrice. Ik hoop dat mensen daar dan blij van worden.'

ALS JE DIE DROOM WAAR WIL MAKEN, MOET JE DAAR DAN NOG VEEL VOOR LEREN? Roos: ‘Ik ga waarschijnlijk ge-

‘De bank moet persoonlijk advies blijven geven over ingewikkeldere zaken als hypotheken en pensioenen'

schiedenis studeren, met de master Journalistiek/ Nieuwe Media. Je leert daar vooral vaardigheden als kennis, inzicht, het schrijven van teksten en hoe je een boodschap zo overbrengt dat mensen het echt begrijpen.’ Romy: ‘Voor illustrator volg je de Kunstacademie, de acteursopleiding zou ik aan de Hoge School voor de Kunsten willen volgen. Een studie Kunstgeschiedenis lijkt me ook leuk. Binnenkort ga ik naar Open Dagen om te kijken wat het beste bij mij past.’

DENK JE DAT OOK JE OMGEVING GAAT VERANDEREN? KUN JE JE HOBBY’S NOG UITOEFENEN, HOE ONDERHOUD JE SOCIALE CONTACTEN, BESTAAN ER STRAKS NOG VERENIGINGEN? Roos: ‘Hobby’s zullen er altijd blijven. Je kunt niet alleen maar aan het werk zijn, je hebt rustmomenten nodig. Ik kan mezelf heel goed ontspannen met pianospelen. Veel contacten lopen nu al via social media, en dat wordt waarschijnlijk alleen maar meer. Maar ik vind het nog steeds fijn om mensen in het echt te zien, samen te lachen en emoties te delen. Dat is volgens mij een universele behoefte en ik zie verenigingen dan ook niet zo snel verdwijnen.’ Romy: ‘Ik denk dat het er anders uit gaat zien, veel meer digitaal. En het aantal vereniging is waarschijnlijk afgenomen, omdat er veel minder vrijwilligers zijn. Dat zou ik dan wel jammer vinden, want ik hou meer van persoonlijk contact.’

Romy heeft creatieve talenten. 12 MERWESTROOM

Roos kan zich prima ontspannen achter de piano.

BANKIEREN VOOR NEDERLAND Uit dialoogsessies en gesprekken die de Rabobank voert met leden blijkt aan welke uitdagingen voor Nederland de Rabobank kan bijdragen in de komende decennia. De dialogen zijn gevoerd binnen het programma Bankieren voor Nederland.

DE RABOBANK WIL EEN AANDEEL HEBBEN IN DE SAMENLEVING. HOE VIND JIJ DAT ZE DAARAAN MOET BIJDRAGEN IN 2015? Roos: ‘Vorig jaar deden

3250

we voor school een onderzoek over de saamhorigheid in de samenleving. Het bleek dat mensen vinden dat dit er 15 jaar geleden veel meer was. De Rabobank kan juist daarin een rol spelen, door mensen met elkaar in verbinding te brengen.’ Romy: ‘Door duurzame projecten, lokale verenigingen en goede doelen te blijven sponsoren. Ik vind het belangrijk om goed met het milieu en onze wereld om te gaan en soms heb ik het idee dat we daar allemaal niet zo goed aan denken.’

WELKE PLEK NEMEN BANKEN IN OVER TIEN JAAR IN JE DROMEN OVER GELD VERDIENEN, WERKEN EN WONEN? Roos: ‘De bank moet persoonlijk advies blijven geven over ingewikkeldere zaken als hypotheken en pensioenen. Er staat veel op het in-

ternet, maar ik vind vertrouwen heel belangrijk.’ Romy: ‘Misschien is dat ook veel meer digitaal. Maar ik ben er zelf niet zo goed in, dus ik hoop dat de banken helpen om bijvoorbeeld je budget te beheren en je financiën overzichtelijk te hebben.’

ALS WE TOT SLOT IN EEN SPACE SHUTTLE ZOUDEN STAPPEN EN PAS OVER TIEN JAAR TERUG ZOUDEN KOMEN. WAT WIL JE DAN AANTREFFEN? Roos: 'Het liefst medische verbeteringen. Een medicijn tegen kanker, maar ook een pil tegen coeliakie. Dan kan mijn moeder eens echt brood eten. En voedsel voor iedereen en meer verdraagzaamheid!' Romy: 'Van mij mag het allemaal iets minder digitaal, ik hoop dat mensen elkaar weer meer ontmoeten. Geen oorlogen en geen ongelijkheid meer zou helemaal mooi zijn, maar dat zal wel niet te realiseren zijn, helaas. Verder hoop ik dat het milieu er beter voor staat dan nu!' 13

BIJVERDIENEN

Natuurlijk, een bijbaan neem je in de eerste plaats om geld te verdienen. Waar moet je rekening mee houden als je aan de slag gaat? En hoe vind je zo’n bijbaan? TEKST: LIZANNE SCHIPPER/PINK COMMUNICATIE FOTO'S: STEPHAN TELLIER

Tips en trucs voor het eerste bijbaantje

koopt.” Toen vond ik dat wel eens lastig, nu ben ik er blij mee. Want het heeft me geleerd om heel bewust met geld om te gaan. Ik weet dat als ik naar een concert ga, ik daar twee ochtenden voor moet werken. En ik weet ook dat als ik straks een leuk huisje wil, ik daar nu al voor moet sparen. Want er komen ook kosten bij kijken waar je misschien niet zo snel aan denkt. Je ziektekosten bijvoorbeeld. Ik weet precies wat er elk maand aan vaste lasten uitgaat.’

E

lke zaterdag gaat om kwart over vijf de wekker van Arjanne Ambachtsheer (19 jaar). Ze werkt van zes tot een bij Bakkerij ’t Stoepje op de markt in Hardinxveld. ‘Best vroeg, maar dat vind ik niet erg want ik heb daarna de hele middag vrij. En het is ook nog eens erg leuk werk: op de markt is de sfeer heel plezierig en je komt er het halve dorp tegen.’ Arjanne begon haar bijbaantje bijna drie jaar geleden. ‘Ik heb veel plezier in mijn werk, maar het gaat natuurlijk wel om het verdienen van geld. Daarmee heb ik een deel van mijn rijbewijs betaald en nu ben ik vooral aan het sparen voor mijn toekomst en studie. Maar ik geniet er ook van hoor!’ Toen Arjanne 15 was kreeg ze een betaalrekening bij de Rabobank. ‘Vanaf toen gaven mijn ouders mij elke maand een bedrag, waarvan ik zelf bijvoorbeeld mijn kleding moest betalen. Met de duidelijke boodschap: “Dit krijg je van ons en daarmee kun je je eigen keuzes maken. Maar wat je niet hebt kun je niet uitgeven, dus denk goed na over wat je 14 MERWESTROOM

OOK EEN BIJBAANTJE? Je kunt vanaf je dertiende aan de slag. Check voor alle regels de site van het Nibud, bij de pagina: baantjes. Daar vind je het minimumloon per leeftijd, hoeveel uur je mag werken, wanneer en welk soort werk je mag doen. Maar je bent niet die enige die de kassa hoort rinkelen, dus je hebt concurrentie. Vraag overal rond, schakel bij je zoektocht naar leuk werk ouders, vrienden én sociale media in. Check de lokale kranten, het prikbord bij de supermarkt en het uitzendbureau. Voor handige tips kun je ook terecht op B.O.E.G., de jongerensite van de Rabobank (baasovereigengeld.nl). Vergeet ook niet dat je elk jaar belastingaangifte moet doen. Dat klinkt vervelender dan het is. Even puzzelen, maar het grote voordeel is: je krijgt geld terug. Jouw baas heeft namelijk belasting en sociale premies ingehouden op jouw loon, dat heet de loonbelasting. Daarbij is er vanuit gegaan dat je fulltime werkt, wat niet zo is. Check de site van de Belastingdienst voor een simpele berekening van hoeveel je terugkrijgt.

Top-5 bijbaantjes

3250

Tarieven voor 14- en 15-jarigen. 1. Horeca: € 3,70 per uur. Onder de 16: alleen afwassen. 2. Krantenwijk: € 5 per uur. Vroeg opstaan! 3. Winkel: € 3 per uur. Veel contact met mensen. 4. Supermarkt: € 3,50 per uur. Onder de 16: alleen vakkenvullen. 5. Oppassen: € 3,50 per uur. Ideaal voor achterstallig huiswerk. bron: Nibud

15

TEST

DOOR U GETEST: KIDSGELDWIJS-APP TEKST: ANNETTE PRINS FOTO: MARIKE KNAAPEN

D

e KidsGeldWijs-App leert kinderen spelenderwijs omgaan met geld. Maar de app ondersteunt ook ouders bij de financiële opvoeding. In de KidsGeldWijs-App kunnen kinderen contracten afsluiten met hun ouders of grootouders voor klusjes, het verdiende geld ‘breken’ in verschillende muntjes en die verdelen over spaarpotten. Om te onderzoeken hoe de KidsGeldwijs-App gebruikt en ervaren wordt, liet de Rabobank de app testen door een panel van kinderen én hun ouders. ‘De kinderen zijn enthousiast over de spelelementen’, vertelt Ellis Ramakers, Marketingmanager Jonge Klanten bij Rabobank Nederland. ‘Ze zijn heel creatief in het verzinnen van klusjes, en hoe ze daar zo veel mogelijk mee kunnen verdienen. Vijftig cent voor het vuilnis buiten zetten bijvoorbeeld. Met de app kunnen zij het geld fictief in een spaarpot doen. Kinderen kunnen straks met de app ook controleren of de bankbiljetten in hun spaarpot echt zijn.’ De KidsGeldWijs App is bedoeld om de dia16 MERWESTROOM

loog tussen ouders en kinderen over geld verdienen, uitgeven en sparen levendig te houden. In de praktijk blijken ouders echter één of twee keer met het kind mee te kijken. Om ouders meer te betrekken bij de app is het ouderprofiel zo aangepast dat zij het zakgeld, notificaties of andere zaken eenmalig kunnen instellen zodat zij een bericht ontvangen wanneer het kind bijvoorbeeld een spaardoel heeft bereikt. Het testpanel had tot slot één grote wens: een link met de realiteit. De KidsGeldWijs-App is vooral een fictieve omgeving. Ramakers: ‘Vanaf begin 2016 kan het kind een munt in de gleuf duwen van een echte spaarpot die het geld kan optellen en online verwerken, zowel fysiek als online. We onderzoeken ook de mogelijkheden om het saldo van TopKidRekeningen in de app te tonen. Dat is lastig, omdat bankrekeningen zich in een streng beveiligde omgeving bevinden. Hiervoor zullen we snel een oplossing vinden.’

UX CENTER De Rabobank vindt het belangrijk om klanten te betrekken bij de ontwikkeling van producten en diensten. Het UX Center speelt een belangrijke rol bij het onderzoek naar de beleving en de gebruiksvriendelijkheid hiervan. Daarnaast maken we gebruik van lokale klantenpanels. Leden van deze panels krijgen regelmatig het verzoek om via internet aan een onderzoek mee te werken. Een ideale manier om uw mening over onze bank en dienstverlening te geven.

FEITEN

Hoe denken kinderen en jongeren tussen negen en achttien jaar over duurzaamheid? Hoe duurzaam gedragen zij zich? ONDERZOEK NCDO 2013 EN KALEIDOS RESEARCH 2014

3250

ALS WIJ BOONTJES ETEN DIE UIT AFRIKA KOMEN, KOST DAT DAAR SCHOON DRINKWATER, WEET 25% VAN DE KINDEREN. /// 33% VAN DE KINDEREN MAAKT ZICH ZORGEN OF ER IN DE TOEKOMST NOG GENOEG ETEN EN WATER IS VOOR IEDEREEN. /// 88% VAN DE JONGEREN EET HEEL VAAK VLEES. /// JONGEREN KOPEN LIEVER NIEUWE DAN TWEEDEHANDSSPULLEN. /// 67% VAN DE JONGEREN GAAT LIEVER OP DE FIETS DAN MET DE AUTO.

17

JONGEREN

Passie Jongeren zijn high potentials als het gaat om ondernemen. Om hun interesse aan te wakkeren, is de Rabobank betrokken bij verschillende initiatieven. TEKST: PINK COMMUNICATIE FOTO'S: STEPHAN TELLIER

18 MERWESTROOM

De deelnemers van ZomerOndernemer in de regio Drechtsteden.

S

tart in de zomer je eigen onderneming met begeleiding, startkapitaal en verzekering. Het enige dat je nodig hebt is een goed idee. Dat was dit voorjaar de boodschap aan jongeren uit Drechtsteden en omgeving. Totaal 11 jongeren uit de regio gingen tijdens het project ZomerOndernemer vol enthousiasme aan de slag met hun eigen bedrijf.

GOEDE START Jongeren laten kennismaken met ondernemen is een tweesnijdend mes. Het stimuleert ten eerste de innovatie- economie. Uit een studie van Ernst & Young (2010) blijkt dat de meest succesvolle bedrijven getypeerd worden door snelheid, flexibiliteit en innovatie. En voor die eigenschappen geldt: hoe jonger, hoe beter. Ten tweede geeft het jongeren zelf een goede start. Wie op jonge leeftijd ervaring opdoet met ondernemen is proactiever, creatiever en weet beter waar hij goed in is. Om die reden participeert de Rabobank in een aantal initiatieven die jong ondernemerschap stimuleren. Een daarvan is het project ZomerOndernemer, dat jongeren tussen de 15 en 22 jaar helpt met het opzetten van een eigen bedrijf tijdens de zomervakantie. Het idee voor het project komt oorspronkelijk uit Zweden, waar het in korte tijd heel populair werd. In Nederland wordt ZomerOndernemer georganiseerd door de Stichting The New Entrepeneur. Jongeren krijgen een driedaagse training, professionele begeleiders, een aansprakelijkheidsverzekering, een startkapitaal, workshops en bezoeken bedrijven. Allemaal mogelijk gemaakt door sponsoren, waaronder de Rabobank. In de regio Drechtsteden gaven Rabobank Merwestroom en Rabobank Drechtsteden dit jaar jongeren de kans het project ZomerOndernemer te volgen.

jeugd heeft, heeft de toekomst. Dat is voor ons de belangrijkste reden om jong ondernemerschap te stimuleren. Zeker als dat op een vernieuwende manier gebeurt, zoals bij ZomerOndernemer. Daar komen jongeren die hun vrije tijd opofferen om een bedrijf te starten: daar zit een innerlijke drive achter. Vandaar de samenwerking met Rabobank Drechtsteden om ZomerOndernemer dit jaar voor het eerst in deze regio te laten plaatsvinden.’ Piet Hoogendoorn, directievoorzitter Rabobank Drechtsteden, vult aan: ‘Naast financiële steun, hebben we onze kennis ingezet en jongeren benaderd. Daar hebben we geen spijt van. Op donderdag 20 augustus was de afsluitende bijeenkomst, waar de deelnemers hun plannen presenteerden. Hele mooie initiatieven en we hebben genoten van

SLAGINGSKANS VERGROTEN Helaas: 60 procent van de bedrijven die starten bestaat na vijf jaar niet meer. Om de slagingskans te verhogen, is de Rabobank samen met MKB-Nederland vier jaar geleden gestart met The Next Entrepreneur (TNE), dat kennis, inspiratie en een netwerk biedt voor elk jaar zo’n vijfduizend startende ondernemers.

BOVEN: Tim Cornelissen startte zijn bedrijf CenNService. LINKS: Rabobank Directie-

3250

voorzitters Huub Haarlem-

INNERLIJKE DRIVE EN PASSIE Huub Haarlemmer, directievoorzitter Rabobank Merwestroom: ‘Het is een aloud gezegde: wie de

mer en Piet Hoogendoorn in gesprek met de trainers van ZomerOndernemer.

19

Jirre van den Herik is aan de slag met zijn Hondenuitlaatservice Petsit.

het enthousiasme en de passie van de deelnemers. De jongeren stappen er heel onbevangen in, vanuit puur ondernemerschap. Daar komen ideeën uit die ook ons aan het denken zetten. Op meerdere manieren een waardevol project dus, voor herhaling vatbaar!’

‘We hebben genoten van het enthousiasme en de passie van de deelnemers’

20 MERWESTROOM

MOOIE BUITENKANS! ‘Een heel positieve ervaring, ik kan het iedereen aanraden’. Tim Cornelissen (20) uit Papendrecht deed mee aan ZomerOndernemer. Hij startte zijn bedrijf CenNService. ‘Een computer- en netwerkservice voor particulieren. Ik los software- en hardwareproblemen op, installeer programma’s, verwijder virussen, maak pc’s sneller en nog veel meer. Wie wat extra hulp nodig heeft bij het omgaan met de computer kan ook bij mij terecht. Het project ZomerOndernemer heeft me flink geholpen het bedrijf op de rit te krijgen. Het is echt een mooie buitenkans voor jongeren die zich 100% willen inzetten. Een eigen zzp-cursus is duur, dus ik ben heel blij dat regionale bedrijven ons hiermee hebben geholpen.’ Jirre van den Herik (16) uit Sliedrecht is het er helemaal mee eens. Hij startte deze zomer zijn Hondenuitlaatservice PetSit. Met ervaren hondenliefhebbers die voor particulieren eenmalig of via een vast schema honden uitlaten in hun vertrouwde omgeving. ‘Het was sowieso heel leuk en leerzaam om ZomerOndernemer te volgen met gelijkgestemden. Een heel belangrijke les vond ik ‘kill your darlings’. Ofwel: als plan A niet lukt, stap dan snel over naar plan B. Soms gaat iets niet zoals je had gehoopt, maar leer van je fouten en ga weer verder. Gelukkig is dat bij mij nog niet nodig: ik had een goede start!’.

Winnaar PUZZEL PAGINA

De oplossing van de fotowedstrijd in Dichterbij 3-2015 was de foto op p.2&3: "Rabobank Ledenfietstocht". Van alle juiste inzendingen, is de winnaar Fam. Peursum uit Hardinxveld-Giessendam. Gefeliciteerd!

Fotowedstrijd Herken dit fotofragment en maak kans op een cadeaubon!

UITLEG PUZZELS

3250

ZWEEDS RAADSEL De omschrijvingen van de puzzelwoorden staan in de vakjes aangegeven. De pijl geeft aan waar u het woord moet invullen. De letters in de vakjes met de cijfers 1 tot en met 8 vormen samen de oplossing. FOTOWEDSTRIJD Laat ons weten op welke andere pagina dit fotofragment staat. Stuur uw oplossing vóór 11 januari 2016 naar: Rabobank Merwestroom Postbus 33 3370 AA Hardinxveld-Giessendam. Of per e-mail: [email protected]. Vergeet niet hierbij uw naam, adres en telefoonnummer te vermelden.

21

TOEKOMST

Door digitalisering en robotisering verandert ons werk in een rap tempo. Hoe kunnen werknemers en scholen zich hierop voorbereiden? TEKST: PETER STEEMAN FOTO'S: ARJEN BORN (ILLUSTRATIES), STEPHAN TELLIER (FOTO)

HOE TECHNOLOGIE ONS WERK VERANDERT

Skills uit de 21e eeuw gevraagd! H

et onderwijs staat voor de uitdaging dat scholen kinderen moeten voorbereiden op banen die nog niet bestaan. Zij zullen technologie gebruiken die nog niet is uitgevonden, om problemen op te lossen die nu nog onbekend zijn. Voor wie dat redelijk voorbarig klinkt, geeft het volgende stof tot nadenken: wie tien jaar geleden op school zat, werd niet opgeleid tot beroepen als socialmediaspecialist, ontwikkelaar van besturingssystemen voor smartphones of videoblogger. Aan de andere kant is het algemeen aanvaard dat administratieve en routinematige taken steeds meer overgenomen worden door computers en robots. Uit onderzoek blijkt inmiddels dat ook banen in de dienstensector kwetsbaar zijn. Denk daarbij aan winkelpersoneel, helpdeskmedewerkers en zelfs chauffeurs. Door patroonherkenning, big data en robotisering, kunnen computers en drones steeds meer complexe handelingen uitvoeren. Vaak goedkoper en effectiever dan mensen dat kunnen. 22 MERWESTROOM

Voor futuroloog Marcel Bullinga is het een uitgemaakte zaak. ‘Al onze beroepen gaan de komende decennia veranderen of verdwijnen. De robotisering van de maatschappij gaat veel verder dan het automatiseren van eenvoudige handelingen. Neem een beroep als journalist. In de toekomst weet hij dankzij big data niet alleen precies wat de behoefte is van zijn lezers, maar veel van zijn artikelen worden ook door een nieuwsrobot geschreven. Dat geldt voor veel van de huidige beroepen. Ze zijn er straks niet meer of ze zijn radicaal veranderd. Een postbode kan dan aan de slag als zorgbode, iemand die ouderen bezoekt. Zijn toegevoegde waarde is namelijk niet het bezorgen van post, maar dat hij de buurt kent.’

ROBOTCOACH Het toekomstbeeld dat Bullinga schetst, biedt weinig ruimte voor traditioneel onderwijs. ‘We hoeven steeds minder te leren en te weten om steeds meer te kunnen. De lesstof van vakgerichte opleidingen wordt

Kist vol competenties

3250

De zogeheten 21st century skills of life long learning competencies zijn belangrijke competenties om goed te kunnen functioneren in de toekomstige kennissamenleving. Denk daarbij aan probleemoplossend vermogen, creativiteit, kritisch denken, communiceren, sociale en culturele vaardigheden, samenwerken en ICT-geletterdheid.

23

Ton Munnik in het technieklokaal van School Bleyburgh.

steeds korter houdbaar. Onderwijs moet veel meer geïndividualiseerd worden. Virtueel onderwijs gaat groeien, waar leerlingen in een game-achtige omgeving worden uitgedaagd om zich te ontwikkelen. Scholen moeten zich afvragen welke vaardigheden toekomstbestendig zijn. Dat gaat om creativiteit, leiderschap, maar ook het omgaan met apparaten. Snappen hoe je ze moet gebruiken. Je moet je richten op nieuwe beroepen. Misschien ben je over tien jaar wel robotcoach, omdat we in de toekomst steeds meer gemengde banen krijgen waarin een robot een deel van het werk doet. Zo’n coach kan die gemengde werkomgevingen begeleiden.’ Niet alleen jongeren, ook volwassenen zullen zich moeten afvragen wat hun werk voor toegevoegde waarde heeft en continu open moeten staan voor innovatie, stelt Bullinga. ‘We moeten ophouden ons te laten verrassen. Wie zich verzet tegen dit toekomstbeeld, is niet anders dan de kaarsenmakers die in de negentiende eeuw protesteerden tegen de komst van elektriciteit.’

LUISTEREN Als sectormanager onderwijs bij de Rabobank heeft Menno van Noort veel contact met onderwijsbestuurders. Ook hij ziet de verschuiving van kennis naar vaardigheden. ‘Onze eigen adviseurs aan de balies van de lokale kantoren waren vroeger financieel opgeleide mensen. Tegenwoordig komen ze van de hogere hotelschool. Wat ze hebben

‘Al onze beroepen gaan de komende decennia veranderen of verdwijnen’

24 MERWESTROOM

geleerd, is om gastheerschap in praktijk te brengen. Dat is een competentie die veel duurzamer is dan kennis. Kennis blijft belangrijk, maar dat spijkeren we via opleidingsprogramma’s wel bij.’ Om vraag en aanbod naar arbeid beter op elkaar te laten aansluiten, moet de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven beter, vindt Van Noort. ‘Een goed voorbeeld zijn de kennisclusters waarvan de eerste in de jaren negentig werden gevormd. Brainport regio Eindhoven is zo’n kenniscluster waar universiteiten, technologiebedrijven en overheid op één plek samenwerken. Een ander voorbeeld is een academisch ziekenhuis waar studenten vanuit de praktijk worden opgeleid. Dat is niet alleen een model voor wetenschappelijk onderwijs. Een mbo-opleiding in Brabant die leerlingen opleidt voor een carrière in de retail, heeft samen met ondernemers een eigen winkelconcept ontwikkeld waar leerlingen hun kennis in praktijk brengen. De hele buurt doet daar zijn boodschappen. Daarvoor moet je als onderwijsbestuurder wel de grenzen van het systeem durven op te zoeken. Je bent dan geen onderwijsinstelling meer maar een bedrijf en wordt ook door de overheid zo behandeld.’

Ton Munnik: 'Onze kernwaarden zijn voor iedereen onmisbaar voor de toekomst'

3250

VERPLEGEN OP AFSTAND Voor scholen is deze tijd bijzonder uitdagend, verzekert Fred van der Westerlaken, bestuursvoorzitter van de Onderwijsgroep Tilburg. ‘Lag het zwaartepunt in de opleiding tot verpleegkundige vroeger bijvoorbeeld altijd op de zorg, nu zie je dat er naast de zorg steeds meer ICT-vaardigheden gevraagd worden. En het tempo waarin nieuwe ontwikkelingen zich aandienen, is veel hoger. Vroeger had je drie jaar de tijd om een curriculum voor te bereiden en kon je daar zeven jaar mee vooruit. We moeten sneller kunnen inspelen op ontwikkelingen. Op dit moment werken onze docenten en mensen uit het bedrijfsleven samen in zogenaamde werkateliers. Daar stellen we de vraag: hoe ziet de wereld er over drie jaar uit? Hoe kun je dat vertalen in een lesprogramma? We zetten steeds meer in op vaardigheden waarmee je zelf kennis opdoet. Hoe leer je wat betrouwbare kennis is? Hoe stel je zelf een betrouwbaar curriculum samen? Ook mbo-leerlingen moeten zich na hun opleiding blijven ontwikkelen. Zo wordt het analytisch vermogen van mbo-leerlingen steeds belangrijker. Mijn huis zit vol domotica. Al die apparatuur wordt door een installateur op afstand gemonitord. Ook in de zorg moeten verpleegkundigen steeds vaker op afstand hun werk doen. Daarvoor moet je goed kunnen luisteren om de situatie in te schatten.’ SCHOENEN Leonard Geluk, bestuursvoorzitter van De Haagse Hogeschool, ziet een omslagpunt. ‘Scholen moeten veranderen. Van oudsher moeten hbo-opleidingen studenten opleiden tot goede vakmensen, zorgen dat ze een onderdeel vormen van de samenleving en als mens sterk in hun schoenen staan. In het verleden lag de focus vooral op het eerste. Nu wordt het derde steeds belangrijker. Hoe kunnen we meer aandacht besteden aan de persoonlijke ontwikkeling? Dat wordt de uitdaging. De vakgerichtheid blijft belangrijk, je hebt kennis nodig om mogelijkheden te zien. Uit een recent rapport van McKinsey naar de vaardigheden die werkgevers belangrijk vinden, blijkt dat werkethiek op de eerste plaats komt. Daar valt nog een wereld te winnen. Dan moet je meer denken aan een-op-eencoaching. In het bedrijfsleven werkt men met persoonlijke ontwikkelplannen. Dan kijk je naar competenties. Zo’n aanpak zou je voor onderwijs aan studenten ook moeten ontwikkelen.’

Onmisbare kernwaarden Is het voor regulier onderwijs al een uitdaging aan te haken bij de eisen van de 21ste eeuw, dan geldt dat zeker voor het speciaal onderwijs.

Ton Munnik is directeur van School Bleyburgh voor Voortgezet Speciaal Onderwijs in Sliedrecht. ‘Hier komen leerlingen die zeer moeilijk leren, bijvoorbeeld vanwege een verstandelijke beperking of zaken als autisme en gedragsproblemen. Ze starten op hun twaalfde en mogen blijven tot hun twintigste. Ons doel is om ze op hun eigen niveau steeds een stapje verder te brengen. We geven dus les op verschillende niveaus. De meeste van onze leerlingen stromen uit naar dagbesteding, een aantal naar een vorm van betaalde arbeid. Drie kernwaarden staan bij ons centraal: ik doe het zelf, ik doe het samen en het lukt me. Eigenlijk zaken die ook in het reguliere onderwijs aan de orde komen. Want een goed gevoel van eigenwaarde, zelfacceptatie, de kunst van het samenwerken en zelfstandigheid zijn voor iedereen onmisbare componenten voor de toekomst. Natuurlijk gaat het bij ons vooral ook om de zelfstandigheid. Als onze leerlingen van school gaan, willen we graag dat ze zich kunnen redden. Daarom besteden we naast de normale vakken, veel tijd aan praktijkgerichte vakken. Zoals textiel, houtbewerking, fietstechniek, groenverzorging en verpakkingswerk. Onze technische ruimte hebben we grotendeels kunnen inrichten door de wervingsacties van Rotaryclub Sliedrecht rondom het Baggerfestival. Rabobank Merwestroom droeg bij met een financiële bijdrage voor het beachvolleybaltoernooi. Het is enorm fijn, dat onze leerlingen ook in die ruimte kunnen ontdekken wat ze het liefste doen en waar hun talenten liggen.’ 25

3250

SAMENLEVING

Voor hen! Meer dan ooit maken we samen onze samenleving. Iets doen voor een ander hoort daarbij. Drie collega’s van Rabobank Merwestroom vertellen hoe dat voelt. 3250

TEKST: PINK COMMUNICATIE FOTO'S: TON DE BRUIN & STEPHAN TELLIER

28 MERWESTROOM

Liesbeth Bakker en haar dochter Rosa vergezellen mensen met een beperking naar een kerkdienst.

E

lke maandag wandelt onze medewerker Facilitaire Services Niek Leenman met een bewoner van verzorgingstehuis De Lange Wei in Boven-Hardinxveld. ‘Het is mijn passie om een servicegerichte dienstverlener te zijn. Een ander helpen en ondersteunen, dat vind ik gewoon leuk om te doen. Dat zie je terug in mijn functie bij de Rabobank en op mijn roostervrije dag. Al ruim drie jaar ga ik er bijna elke maandag op uit met mensen in een rolstoel. We doen een boodschap, lopen door de nieuwbouw of langs de rivier en drinken een bakje koffie. Dat vinden ze enorm fijn: de dag wordt onderbroken en ze zijn lekker in de buitenlucht. Ook voor de medewerkers is het prettig, zij gunnen hun bewoners het uitstapje waar ze zelf geen tijd voor hebben. Ik moet wel mijn tijd spreiden, want iedereen wil er het liefst elke week even tussenuit. Dus er mogen best vrijwilligers bij. Dat hoeft niet elke week, eens in de maand is ook mooi. Ik kan ook wel eens niet, maar ga er wel serieus mee om. Want mensen rekenen op je. En ik heb er zelf ook wat aan: het kost best inspanning, dus ik ben lekker buiten in beweging. Daarbij is het interessant om te mogen kijken in de wereld van de zorg en het is altijd heel gezellig. Ouderen geven je een heel andere kijk op het leven!’

dit jaar weer trainer van een team, waar toevallig één van mijn drie kinderen in zit. Maar het gaat me vooral om de bijdrage aan de vereniging, die we alleen met vrijwilligers in stand kunnen houden. Ik doe dat als trainer vanuit mijn sportieve achtergrond, maar natuurlijk is er nog veel meer werk. Daar proberen we steeds mensen bij te betrekken. Toch is het vaak een beperkt aantal handen die het werk doen. Daardoor gaat het ook wel eens mis. De kunst is om dat in een vrijwilligersorganisatie wat makkelijker te accepteren. Want we doen het allemaal met de beste wil. En daar krijgen we heel wat voor terug: sportiviteit, gezelligheid en vrienden!’

3250

ZONDER VRIJWILLIGERS GEEN VERENIGING Een druk gezin, een drukke baan, maar toch drie keer per week te vinden bij Korfbalvereniging Vriendenschaar in Hardinxveld. Manager Grootzakelijk Peter Kamsteeg vindt dat het erbij hoort. ‘Ik speelde zelf vroeger op hoog niveau korfbal en ik wil kinderen de kans geven zich ook te ontwikkelen in de sport die ze leuk vinden. Vorig jaar was er geen trainer voor de C1 en toen heb ik dat met twee anderen opgepakt. Ik vond het enorm leuk om te zien met hoeveel plezier kinderen ervaren dat je door samen te trainen beter wordt. Daarom ben ik ook

BOVEN: Niek Leenman wandelt met een bewoner van verzorgingstehuis De Lange Wei. LINKS: Peter Kamsteeg geeft zijn team uitleg over de opstelling.

29

Peter Kamsteeg: "Ik vind het enorm leuk om te zien met hoeveel plezier kinderen ervaren dat je door samen te trainen beter wordt."

KLEINE MOEITE, VEEL WAARDERING Blije gezichten en liefdevolle knuffels.

'We mogen onszelf gelukkig prijzen dat we iets voor een ander kunnen doen'

30 MERWESTROOM

Liesbeth Bakker van ons Adviesteam Particulieren weet precies waar ze haar vrijwilligerswerk voor doet. Elke laatste zondag van de maand begeleidt en vergezelt ze in De Merwebolder mensen met een beperking naar een aangepaste kerkdienst. ‘Samen gaan we naar zaal De Ark en genieten we van de dienst. Na afloop is er vaak nog tijd voor een wandeling over het park. Circa twintig jaar geleden begon ik ermee met oud-collega José van den Berg, die dat nu helaas door omstandigheden niet meer kan. Nu gaan mijn dochter Rosa (14) en vrienden mee. Nodig, want het gaat elke keer om vier of vijf bewoners. Ik ben er erg trots op dat Rosa dit doet. Want natuurlijk, ook bij ons komt het wel eens niet uit. Maar het is een kleine moeite, waardoor de bewoners zich elke keer weer even echt bijzonder voelen. We zijn gezond, onafhankelijk, hebben een rijk leven en mogen onszelf gelukkig prijzen dat we iets voor een ander kunnen doen. Ik hoop dan ook een beetje dat dit artikel mensen inspireert. Vrijwilligerswerk hoeft niet heel groots te zijn of een terugkerende verplichting. Maar als we allemaal regelmatig iets doen voor een ander, kan de wereld er anders uitzien.'

VER BOUWEN

3250

DICHTER BIJ ELKAAR

Iedere dag verandert de wereld om ons heen. Dat geldt ook voor uw klantwensen. Samen met u, onze leden, werken we daarom steeds aan het verbeteren van onze dienstverlening. Om dat zo goed mogelijk te kunnen doen gaan wij intern verhuizen en verbouwen. We brengen medewerkers dichter bij elkaar, zodat zij nog beter financiële oplossingen met elkaar kunnen afstemmen op uw wensen. Zowel tijdens en na deze verbouwingen kunt u gewoon bij onze vestigingen in Hardinxveld-Giessendam en Sliedrecht terecht. En voor onze aanwezige apparaten en services geldt hetzelfde als voor onze vestigingen: hierin wordt niets gewijzigd. Tijdens de werkzaamheden proberen wij de overlast voor u zo veel mogelijk te beperken. Mocht u toch ongemak ondervinden, dan bieden wij u daarvoor alvast onze excuses aan.

SCAN DE QR-CODE EN LEES MEER OP ONZE LEDENSITE.

31

LEENSTELSEL

ZORGELOOS STUDEREN

Studieschuld of investering in de toekomst? Zorgeloos studeren met een studieschuld in het vooruitzicht, kan dat? Wie verstandig omgaat met de relatief goedkope lening van de overheid, is goed op de toekomst voorbereid. TEKST: DIRK VAN DER LIT FOTO'S: CENSUUR

E

en opleiding is nog steeds de allerbeste investering in de toekomst, ondanks de kansen op de arbeidsmarkt voor jongeren en het afschaffen van de basisbeurs. ‘Ga studeren’, riep minister Bussemaker jongeren op. ‘Want wie een diploma heeft in het hoger onderwijs verdient anderhalf tot twee keer zoveel als iemand met een mbo-diploma.’ Dat maakt een studie altijd een verantwoorde investering. Toch?

LAGE RENTE Met het verdwijnen van de basisbeurs leveren studenten financieel flink in. Voor een thuiswonende student scheelt dat jaarlijks 4.800 euro, voor een uitwonende zelfs 13.400 euro. Dat geld moet dus ergens anders vandaan komen. Een bijbaantje? Ouders? Of toch maar een lening? Voor de meeste studenten zal dat laatste het geval zijn. Gelukkig is een lening bij het ministerie van Onderwijs niet duur. De te betalen rente is zeer laag en de periode waarin de lening terugbetaald moet worden 32 MERWESTROOM

bedraagt maar liefst 35 jaar.

ONBEPERKT BIJVERDIENEN De lage rente en lange termijn om terug te betalen kunnen ervoor zorgen dat veel studenten er zonder veel nadenken voor kiezen om het maximale maandbedrag van 1.016,71 euro te gaan lenen, al hebben zij dat bedrag misschien niet helemaal nodig. ‘Dat is echt een risico’, zegt Gabriëlla Bettonville van het Nibud. ‘Zeker als ze een deel van dat geld sparen met het idee om daar later leuke dingen van te gaan doen. Dat raden wij ten zeerste af. Liever wijzen wij studenten erop dat ze met een bijbaantje onbeperkt mogen bijverdienen.’ Daar is Ellis Ramakers, marketingmanager Jonge Klanten bij Rabobank Nederland, het van harte mee eens. ‘Wij zullen studenten altijd adviseren om verantwoord te lenen’, zegt zij. ‘Daarnaast wijzen we ze erop om rekening te houden met eventuele toekomstige uitgaven. Komt er een buitenlandse stage aan of is de laptop gedurende de studie misschien een keer aan

Studenten die verstandig lenen, hoeven later geen zware financiële last mee te dragen.

NIEUW SYSTEEM

vervanging toe? Bijverdienen kan dan heel zinvol zijn. Je studie is een investering in je toekomst, die kun je niet serieus genoeg aanpakken.’ Het hebben van een studieschuld (of andere leningen) hoeft in die toekomst geen belemmering te zijn om een huis te kopen. De Rabobank en andere geldverstrekkers berekenen daarbij wel hoe die financiële verplichtingen van leningen meetellen, bijvoorbeeld bij het vaststellen van de hoogte van die hypotheek.

3250

BEWUST UITGEVEN Wat kan de Rabobank doen voor studenten? ‘We helpen ze graag om te groeien naar financiële zelfstandigheid’, zegt Ramakers. ‘Daar hebben we verschillende tools voor, zoals een online huishoudboekje. Zo leren we studenten om hun eigen keuzes te ma-

ken en grip te krijgen op hun financiën.’ Ouders zijn ook een belangrijke doelgroep volgens de Rabobank en het Nibud. Veel ouders zullen zich afvragen of zij een bijdrage moeten leveren voor de studie van hun kinderen. Gabriëlla Bettonville: ‘Wij zeggen: niets moet, kijk eerst of het kan. En vooral: breng je zoon of dochter financiële verantwoordelijkheid bij. Je kunt best de kosten van het gebruik van een mobieltje vergoeden, maar laat je kind zelf de betalingen verrichten. Zo wordt hij of zij zich bewust van de kosten.’ En ouders die willen sparen voor de toekomstige studie van hun kinderen? Sparen is altijd goed, vinden zowel Nibud als de Rabobank. Bettonville: ‘Maar leg je niet op voorhand vast. Wie weet gaat je kind helemaal niet studeren, of misschien heb je het geld voor iets anders nodig.’

Jongeren die dit jaar aan hun opleiding beginnen, ontvangen geen basisbeurs meer maar vallen onder een nieuw systeem: het leenstelsel. Studerende kinderen van ouders die minder dan 46.000 euro per jaar verdienen, krijgen een aanvullende beurs. Die kan oplopen tot 378 euro per maand. Die beurs geldt als gift indien binnen tien jaar het diploma wordt behaald. Overige studiekosten kunnen studenten lenen bij de Dienst Uitvoering Onderwijs. Net als in het huidige systeem ontvangt iedere student een ov-kaart.

33

AGRARISCH

'DE WETERING' BROERE

Boer worden, Boer blijven Was het vroeger heel gewoon dat een zoon de boerderij van zijn ouders voortzette, met de huidige ontwikkelingen is dat allesbehalve vanzelfsprekend. Maar Leonard Broere deed het. TEKST: SIMONE VAN NES FOTO'S: STUDIO POMPE

R

ijdend over landweg Wetering-Oost in Lekkerkerk lijkt het einde van de bewoonde wereld te naderen. Een verbodsbord voor gemotoriseerd verkeer met uitzondering van tractoren illustreert het agrarisch bestaan. Hier ben je op het platteland in de ware zin van het woord. Want plat is het, zodat je oneindig ver uitkijkt over weilanden en akkers. Links ligt de boerderij van Leonard Broere en Manon van der Wees. Een veehouderij, met zo’n 180 melkkoeien, 120 stuks jongvee en een aantal schapen. ‘We handelen in vee en fourages, en zijn dus ook een handelsonderneming.’ Wil Leonard in deze tijd een redelijke boterham verdienen, dan moet hij breed denken, zo blijkt uit zijn uitleg. Op economisch gebied, door zijn inkomen uit verschillende onderdelen van het bedrijf te genereren, maar ook waar het tal van vereisten betreft op maatschappelijk gebied, innovaties en verduurzaming. ‘Bij dat laatste worden de eisen steeds scherper gesteld’, legt Leonard uit, ‘met meer aandacht voor het 34 MERWESTROOM

milieu – door bijvoorbeeld minder CO2-uitstoot en minder grondstoffenverbruik – en voor het dierenwelzijn. Om in de pas te lopen van de voortdurende verscherping van de eisen, is voor ons bedrijf groei noodzakelijk. Nederlandse boeren moeten voldoen aan Europese normen en worden daar onvoldoende voor gecompenseerd. Dat staat noodzakelijke vernieuwingen in de weg.’ Daar gáát het beeld van ‘het land waar het leven goed is’, en ‘waar de koetjes zoetjes loeien’. Maar zo erg is het niet, verzekert Leonard. ‘Je moet tijdig je visie bijstellen’, zo luidt zijn devies. ‘Zo hebben we de laatste tien jaar meer grond gekocht. Bij elkaar beschikt ons bedrijf over 110 hectare, waarvan 65 ha in eigendom. Met de verdwijning van het melkquotum is het hebben van grond belangrijker geworden. Nu is het fosfaatquotum bindend.’ Waar de meeste jonge mensen uit de huidige generatie het boerenleven kennen uit het populaire spel FarmVille, waar ze virtueel gewassen

Leonard Broere met pupil Leroy van Tilborg. 'Soms zeggen die jongens, leren, da's niks voor mij. Dan zeg ik, doe het tóch maar.'

TEAM MET EEN MISSIE

3250

De Rabobank heeft zichzelf een opdracht gegeven: bijdragen een aan gezonde, toekomstgerichte agrarische sector. Daarom hebben Rabobank Krimpenerwaard, Rabobank Merwestroom en Rabobank Alblasserwaard- Vijfheerenlanden de krachten gebundeld. Meer expertise, meer kennis. Zo blijven we dicht bij ons coöperatieve uitgangspunt: als je samenwerkt, versterk je elkaars kracht.

verbouwen en dieren verzorgen, is het de droom van de jonge Leroy van Tilborg ooit een eigen boerderij te bezitten. ‘Maar ik ben er allang achter dat zoiets alleen kan in samenwerking met anderen’, zegt Leroy met boerennuchterheid. ‘In een maatschap’, noemt Leonard dat. Beide jonge mannen, de één met zijn tweeëndertig jaren, opgegroeid in het boerenbedrijf en met ervaring als voorzitter van de Agrarische Jongeren Krimpenerwaard en de ander, achttien jaar en aanvankelijk niet kunnen kiezen tussen hovenier en agrariër, zitten aan de koffie met een flinke stapel boterhammen. Het is nog ochtend, maar er zit al een dag werk op. Leroy doet praktijkonderwijs, één dag leren, vier dagen werken. ‘Blij dat ik niet voor hovenier heb gekozen,’ zegt Leroy ‘een vriend van mij moet de hele dag schoffelen.’ Nee, dán het leven op de boerderij. Dat is iedere dag anders. Koeien melken is vaste prik, de koeien weiden blijft een feestje. Leroy: ‘Dat melken gaat met sensoren en een

monitoringsprogramma, maar je moet alles wel goed in de gaten houden.’ ‘Als erkend leerbedrijf hadden wij een stagiair van de universiteit Dierwetenschappen. Een hele goeie, maar hij had nog nooit een koe gemolken.’ Leonard legt uit dat er nog veel onwetendheid is over hoe het boerenbedrijf er in zijn praktijk aan toegaat. ‘Je groeit er in, ook waar het de regels betreft, is mijn ervaring. En de jongens leren hier discipline, zelfstandigheid en verantwoordelijkheid geven en nemen.’ De toekomst ziet Leonard met vertrouwen tegemoet: ‘Ons bedrijf groeit, zo komt er een nieuwe jongveestal. Wat ooit een pachtbedrijf was, zetten we voort en proberen we verder te ontwikkelen.’

35

COÖPERATIE

De Rabobank moderniseert haar governancestructuur. Met een decentrale organisatie van lokale rabobanken die samenwerken vanuit één coöperatie, met één bankvergunning en één jaarrekening. TEKST: PINK COMMUNICATIE FOTO'S: RABOBANK

De vernieuwde coöperatie D

3250

e Rabobank bouwt aan haar toekomst. De bank wil de dienstverlening aan haar klanten verbeteren, de kosten verlagen én de coöperatie moderniseren. De nieuwe governance structuur biedt daarvoor een betere basis. In deze nieuwe structuur krijgen lokale banken meer vrijheid om op hun markt georiënteerd te zijn, met meer ondernemerschap en een betere verbinding met de lokale klanten en leden. Ook wordt de invloed van onze leden sterker, elke lokale Rabobank krijgt namelijk een rechtstreekse vertegenwoordiging namens de leden in het hoogste orgaan van de coöperatie, de Algemene Ledenraad. Het nieuwe model zal de bank tenslotte ook in staat stellen om te voldoen aan de toenemende eisen die de financiële marktpartijen en de toezichthouders stellen.'

WE BLIJVEN DICHTBIJ Bij het voorstel voor de nieuwe governance is de Rabobank niet over één nacht ijs gegaan, vertelt directievoor36 MERWESTROOM

zitter Huub Haarlemmer. 'De kracht van onze bank is dat leden en klanten centraal staan. En ons coöperatieve model is een groot goed. Daarom blijven alle Rabobanken onverminderd dicht bij onze leden, klanten en lokale markt staan. Door het overdragen van bepaalde taken ten aanzien van toezicht en controle naar de centrale organisatie, houden we lokaal zelfs meer tijd en ruimte over voor de klantbediening. En voor onze coöperatieve activiteiten, waarmee we lokaal het verschil maken. Wij zijn de natuurlijke bondgenoot van sportclubs en verenigingen, participeren actief in allerlei maatschappelijke netwerken, proberen de gemeenschappen leefbaar en gezond te houden. Dat willen we in de nabije toekomst nog verder uitbouwen. De lokale Rabobank is en blijft bovendien onderscheidend door de actieve betrokkenheid van leden en de directe feedback van deze leden op de klantbediening. Elke lokale bank houdt dan ook haar eigen ledenraad als klankbord voor de lokale directie over klantbediening en de maatschappelijke activiteiten van de lokale bank.'

BESLUITVORMING Bij het proces rondom de nieuwe governance waren de lokale ledenraden, als afgevaardigden van alle leden, nauw betrokken. Het definitieve voorstel wordt begin december aan hen voorgelegd. Bij positieve besluitvorming is de nieuwe governance per 1 januari 2016 van kracht.

3250

Nog veel meer dan in het verleden gaat de Rabobank een bijdrage leveren aan de sociaaleconomische problematieken die spelen. Met onze bancaire kennis en ervaring stimuleren we de lokale economie en vergroten we de leefbaarheid. Dat doen we door samen te werken, kennis beschikbaar te stellen, onze netwerken open te stellen en zo nodig ook door financieel bij te springen.

37

AANBIEDINGEN

Als lid van de Rabobank kunt u profiteren van aantrekkelijke kortingen. Kijk voor het volledige aanbod op rabobank.nl/dichterbij.

SPECIALE LEDENPRIJS

PAARDENSPORT

SPECIALE LEDENDAGEN IN DE EFTELING

50% KORTING OP TICKET INDOOR BRABANT

Kom op 19 en 20 maart 2016 naar de Rabo Ledendagen in de Efteling. Geniet van live entertainment (de Sprookjesbosbewoners), het sprookje ‘Feetje en de Kluis’, de achtbaan ‘Baron 1898’ en nog veel meer at-

Van 10 t/m 13 maart 2016 staan de Brabanthallen in Den Bosch in het teken van de paardensport. Vier dagen lang demonstreren de beste ruiters uit de hele wereld hun kunnen tijdens de 49e editie van Indoor Bra-

tracties. De Rabobank kan u deze dag aanbieden voor een speciale prijs van € 18 p.p. Kinderen tot en met 3 jaar zijn gratis. Tickets zijn beschikbaar vanaf 7 december. Bestellen kan via rabobank.nl/dichterbij.

bant. Als lid van de Rabobank ontvangt u een maximale korting van 50% voor dit evenement (op = op). Voor verdere informatie en de voorwaarden, ga naar rabobank.nl/dichterbij.

EXCLUSIEVE KORTING

UNIEK OVERZICHT WERK JEROEN BOSCH

3250

Na 450 jaar keert ‘De Hooiwagen’ van Jheronimus (Jeroen) Bosch vanuit Madrid terug naar Nederland. Van 13 februari t/m 8 mei 2016 schittert dit topstuk in Het Noordbrabants Museum in ’s-Hertogenbosch. Met naar verwachting 20 panelen en triptieken en 19 tekeningen wordt ‘Jheronimus Bosch – Visioenen van een genie’ de grootste overzichtstentoonstelling ooit. De tentoonstelling is het hoogte38 MERWESTROOM

punt van het Nationaal Evenementenjaar Jheronimus Bosch 500. Rabobank is hoofdsponsor van deze unieke tentoonstelling en u kunt daar bij zijn! Als lid van de Rabobank ontvangt u een exclusieve korting van € 4 op uw ticket. U betaalt € 18 i.p.v. € 22. Tickets zijn verkrijgbaar via de online ticketshop van Het Noordbrabants Museum. Info: rabobank.nl/dichterbij.

COLUMN

MARIUS HOVIUS Directeur Particulieren bij Rabobank Den Haag

Jeugdwerkloosheid: hoe zou jij het oplossen ?

S

3250

tel je bent jong, werkloos en je krijgt de vraag: Wat zou je doen aan jeugdwerkloosheid als jij het voor het zeggen hebt? Zou je banen laten creëren door creatief te kijken naar mogelijkheden bij werkgevers, of zou je zelf een bedrijf opzetten om jongeren aan het werk te krijgen? Sommigen denken dat de jeugd er geen mening over heeft. Wij dachten daar anders over! De Rabobank voerde een experiment uit om jeugdwerkloosheid eens op een heel andere manier aan te pakken, samen met de gemeente Den Haag, De Haagse Hogeschool, welzijnsorganisatie Xtra, Fonds 1818 en begeleider Enviu. Dat resulteerde in crowd-innovation; een overtuiging dat overheid, grote bedrijven en instellingen niet hét antwoord hebben op alle maatschappelijke vraagstukken, maar dat de inzichten steeds meer vanuit de maatschappij zelf komen, vanuit de betrokkenen zelf. We hebben we duizenden jongeren, al dan niet werkeloos, digitaal uitgenodigd om mee te denken over het volgende: 'Bedenk een oplos-

'De Rabobank voerde een experiment uit om jeugdwerkloosheid eens op een heel andere manier aan te pakken'

sing die zorgt voor een betere aansluiting van jongeren op de arbeidsmarkt.' De jongeren legden verschillende ideeën aan elkaar voor, wat leidde tot veel inspirerende plannen. De indieners van de ideeën kregen de uitdaging om hun plannen om te bouwen tot solide bedrijfsplannen in een zogeheten pressure-cooker omgeving. Daarbij hadden zij persoonlijk contact met experts. Het resultaat; van de 67 businessideeën zijn er tien uitgewerkt tot een plan waarvan er enkele zijn geïmplementeerd. Variërend van een bedrijf gericht op het opknappen en verhuren van gebruikte fietsen tot het opzetten van een moderne stadsherberg. Is hiermee aan de verwachting van het experiment voldaan? Voor een deel wel. We hebben echter ook ingezien dat de betrokken groep jongeren langer begeleiding nodig heeft dan verwacht, ook voorbij de implementatiefase. Wat wij daarnaast meenemen uit dit experiment is dat inzichten, initiatieven en de energie om iets aan te pakken het beste bij de bron kan worden opgehaald. Zoek daarnaast partners met gezamenlijke maatschappelijke en bedrijfsmatige) belangen. Op deze wijze verbindt de bank zich met haar klanten en de samenleving, waardoor op meer fronten resultaten kunnen worden behaald. Dan zetten we betrokkenen en de Rabobank in hun kracht! Zo nemen we een aandeel in elkaars toekomst. Voor achtergrondinformatie, zie: challengedenhaag.nl.

39

MOOISTE PLEKJE VAN…

'De bruggetjes over de Graaf'

3250

WIE: Debby Vink WAT: Ledenraadslid WAAR: de bruggetjes over de Graafstroom WAAROM: ‘Ik zie de bruggetjes over de Graaf en ik weet: ik ben thuis. Dat is niet Gorinchem waar ik nu woon, het is de plek waar ik ben opgegroeid. Twee bruggetjes liggen er bij dit kleine dorpje Brandwijk. Eentje richting Ottoland, de andere richting Bleskensgraaf. Ze verbinden de oevers van de Graafstroom, het riviertje dat iedereen in ons dorp de Graaf noemt. Omdat ik in de buurt werk, kom ik nog bijna elke dag in het dorp. Mijn familie woont er en mooie dagen in het jaar beleef ik het liefste daar. Het dorpsfeest tijdens Koningsdag bijvoorbeeld, dat mis ik liever niet. Juist omdat ik me zo enorm verbonden voel bij deze regio, vind ik het heel plezierig om ledenraadslid te zijn. Je kunt een echte schakel zijn tussen klanten, leden en de bank en laten horen wat er leeft. Het leuke is dat dit vervolgens ook mijn betrokkenheid bij het werkgebied versterkt. Zo werkt het precies zoals het zou moeten: twee kanten uit.’