Dichter bij Dichtershof
Dichtershof Niet alle dichters liggen op het kerkhof of leiden een sluimerend bestaan als straatnaam. Ik leef bijvoorbeeld nog. Lijdzaam moet ik toezien hoe mijn eerste strofen op bordjes en gevels verschijnen; wie schrijft die blijft, maar wordt tenslotte met zijn schrijven afgeschreven tot een handvol misverstanden.
Dichtershof liet Utrechts bekendste dichter Ingmar Heytze niet onberoerd. Geïnspireerd door het project schreef hij het gedicht Dichtershof dat hier is afgedrukt.
In wat voor uitgelezen hemel zouden Rhijnvis Feith, Busken Huet en Bilderdijk verblijven? Liever dwaal ik honderd jaar tussen de bomen van de Dichtershof en rust dan als verzameld werk in slanke vrouwenhanden.
Dichtershof Utrecht bijzonder uitdagend woningbouwproject
Mitros is er trots op u dit boekje aan te bieden ter gelegenheid van de oplevering van Dichtershof, een tot de verbeelding sprekend woning bouwproject dat onze stichting onlangs heeft gerealiseerd. Dichtershof is zo bijzonder omdat het een van de eerste stadsvernieu wingsprojecten is waarbij Mitros de volledige regie in handen heeft gehad. De locatie, aan de rand van de oude Utrechtse binnenstad, de moderne, intieme uitstraling van het ontwerp en de combinatie van woningen en bedrijfspanden hebben de Vleutenseweg een heel nieuw gezicht gegeven. Ons cadeau aan u Ook al was de realisatie van Dichtershof een pittige opgave, het project is een succes. De combinatie van functionaliteit, fraaie architectuur en ver schillende soorten woningen heeft geleid tot een grote verscheidenheid aan bewoners. Dichtershof is dan ook een project waar we met recht trots op zijn. Graag voegen wij een extra dimensie toe aan uw wijkbeleving door een boekje open te doen over de dichters en schrijvers uit een ver verleden die hun naam hebben geleend aan de straten rondom de Dichtershof. Wij wensen u veel leesplezier toe. Mitros
Portretten van vernoemde dichters Dichter bij Dichtershof
Een korte terugblik Het gebied waarin Dichtershof ligt, ook wel bekend als Nieuw Engeland, is een wijk met woningen die dateren van het begin van de 20e eeuw. Mitros en de gemeente Utrecht besloten in 1998 het gebied nieuwe allure te geven. De reden was dat de bestaande woningen ondanks hun mooie uitstraling niet meer voldeden aan de eisen van nu en de toekomst. Ze waren te klein en hadden bouwkundige problemen. Dat moest anders en er werd besloten de woningen te slopen. De 95 huurders van Mitros kre gen andere woonruimte aangeboden en vonden snel een nieuwe woning. De dertig particuliere woningen in het gebied heeft de gemeente Utrecht aangekocht. De woningen werden vervolgens gesloopt en samen werkten Mitros en de gemeente aan een stedenbouwkundig plan. Daarna nam Mitros de regie in het ontwikkelingsproces over. Dichtershof heeft stapsgewijs het levenslicht gezien. Het was een pittige klus. En niet alles is vlekkeloos verlopen. Maar uiteindelijk is in december 2004 officieel de eerste paal de grond ingegaan. Dit was een feestelijk moment! Nu is het proces ten einde en staat er een fraai gloednieuw gebouw waarin iedereen zijn plek heeft gevonden: jong en oud, single en samen, met en zonder kinderen. Wij zijn er trots op.
Portretten van vernoemde dichters
Dichter bij Dichtershof
Anthony Christiaan Winand Staring
❋ 24 januari 1767 te Gendringen ✝ 18 augustus 1840 te Wildenborch, Vorden
Staring is één van de weinige Nederlandse Romantische dichters – zowel in de keuze van zijn onderwerpen (volks verhalen, legenden, natuurbeschrijvingen) als in zijn hou ding tegenover die onderwerpen – die zowel humoristisch als gevoelig is. Omdat zijn werk echter te moeilijk zou zijn, is Staring nooit sterk gewaardeerd. Staring was Achterhoeker in hart en nieren. Als echte natuurliefhebber, had Staring niet alleen oog voor de natuur, maar ook voor de noden van de mensheid. Zo liet hij op het landgoed De Wildenborch, waar hij woonde, een school bouwen, waar kinderen van boeren en landarbei ders onderwijs konden volgen.
Dichter bij Dichtershof
Herdenking Wij schuilden onder dropplend loover, Gedoken aan den plas; De zwaluw glipte ‘t weivlak over, En speelde om ‘t zilvren gras; Een koeltjen blies, met geur belaân, Het leven door de wilgenblaân. ‘t Werd stiller; ‘t groen liet af van droppen; Geen vogel zwierf meer om; De daauw trok langs de heuveltoppen, Waar achter ‘t westen glom; Daar zong de Mei zijn avendlied! Wij hoorden ‘t, en wij spraken niet. Ik zag haar aan, en, diep bewogen, Smolt ziel met ziel in een. O tooverblik dier minlijke oogen, Wier flonkring op mij scheen! O zoet gelispel van dien mond, Wiens adem de eerste kus verslond!
Ons dekte vreedzaam wilgenloover; De scheemring was voorbij; Het duister toog de velden over; En dralend rezen wij. Leef lang in blij herdenken voort, Gewijde stond! geheiligd oord!
Gedicht uit: Gedichten (1820) door A.C.W. Staring
Dichter bij Dichtershof
Anna Louisa Geertruida BosboomToussaint ❋ 16 september 1812 te Alkmaar ✝ 13 april 1886 te Den Haag
Anna Toussaint wordt gerekend tot de beste Nederlandse historische-romanschrijvers van de 19e eeuw. Critici noe men haar taalgebruik soms wat stijfjes. Na een verbroken verloving met schrijver/redacteur Reinier Cornelis Bakhuizen van den Brink trouwt Anna Toussaint in 1851 met de schilder Johannes Bosboom. Vanaf dat moment gebruikte zij haar opvallende, dubbele achternaam. De schrijfster is vooral bekend door de eigentijdse roman Majoor Frans (1874), over een meisje dat door haar vader als jongen wordt opgevoed. Een zeer geëmancipeerde roman voor die tijd, die ook nu nog leuk is om te lezen.
Dichter bij Dichtershof
Jonker Leopold van Zonshoven aan Mr. Willem Verheyst, advokaat te A. Beste Vriend! Als gij niet al te diep in ‘t een of ander proces zijt verwikkeld, kom dan tot mij op de vleugelen der vriendschap, of meer op zijn negentiende eeuws gesproken, met den eersten sneltrein den besten dien gij uit uw provincie stadje kunt bereiken; want ik zit deerlijk in de engte. Daar is mij iets over komen, waarover de wereld mirakel zal roepen als zij er van hoort. Maar vooreerst mag zij ‘t nog niet hooren et pour cause; daarom moet ik het aan de borst van een vertrouwd vriend uitstorten, of ik zou er aan stikken. Het is ook zoo iets ongewoons, zoo iets onwaarschijnlijks, zoo iets onmogelijks, zou mevrouw de Sévigné zeggen, maar dat toch waar is, toch gebeurd is, ja! mij gebeurd is, mij, Leopold van Zonshoven, van der jeugd af bestemd om in de wereld de droevige figuur te maken van: een kale jonker! Ook ben ik er van verbluft, of ik een knodsslag op mijn hoofd had gekre gen. Verbeeld je! daar ben ik op eens aangewezen als den universelen erfgenaam van een colossaal vermogen.
Uit: Majoor Frans (1874) door Anna Louisa Geertruida Bosboom-Toussaint
Dichter bij Dichtershof
Conrad Busken Huet ❋ 28 december 1826 te Den Haag ✝ 1 mei 1886 te Parijs
10
Dichter bij Dichtershof
Conrad Busken Huet werd geboren in een oude Hugenoten-familie. Hij studeerde theologie in Leiden. Ook blonk hij in die tijd uit in zwemmen, schaatsen en biljar ten. Zelf verzuchtte hij: ‘Er zijn verzenmakers en prozafabrikanten. Er zijn sprekers en schrijvers. Ik ben schrijver.’ Na zijn studie was hij een aantal jaar werkzaam als predi kant in Haarlem. In 1862 legde hij dit ambt echter neer om zich aan het schrijven te wijden. Het werk van Busken Huet werd in zijn tijd door veel men sen als zeer provocerend en negatief gezien. Zijn artikelen over Bilderdijk, de Bijbel en Vondel, bijvoorbeeld, werden beschouwd als schokkend kritisch. Als je ze nu leest, valt juist op hoe evenwichtig zijn oordeel was. Met zijn pen in de hand is hij gestorven. Op de avond van de 1ste mei 1886 vond Anne Huet haar man dood aan zijn schrijftafel.
Kritiek op Joost van den Vondel in Litterarische fantasien en kritieken, deel 1 Vondel, naar men bemerkt, heeft eenige overeenkomst met de monumen ten van antieke kunst, gelijk men ze opgraaft in Klein-Azie en ze tentoon stelt in den Louvre te Parijs. Om van zijne poëzie te genieten, moet men haar met een ligt instrument voorzigtig afkrabben; en alleen hij die geduld genoeg heeft deze operatie naar behooren te verrigten, krijgt de schoon heid der oorspronkelijke lijnen te zien. In denzelfden Gijsbrecht, dien niemand zonder geeuwen kan zien vertoo nen, hoewel hij nog geenszins het meest soporifieke van Vondel’s treur spelen is, hoe menige trek, hoe menige versregel, hoe menige strofe, waar het edelst gevoel en de fijnste gedachte harmonisch ineen vloeijen en zich oplossen in een vollen muziekalen toon! En van zijn manlijken leeftijd tot zijn jongsten snik, langer dan eene halve eeuw, heeft Vondel dien toon weten aan te houden. Wat maakt het uit, dat voor den grooten hoop deze schoonheden niet bestaan? Ook het odi profanum heeft zijne regten. De kring van Vondel’s vereerders is nooit groot geweest en zal dit nimmer worden; doch te geener tijd zullen zij te eenemaal ontbreken, - en die wei nigen zullen de besten zijn, - voor wie zijn omgang een verheven genot is.
Dichter bij Dichtershof
11
Joseph Alberdingk Thijm ❋ 8 juli 1820 te Amsterdam ✝ 17 maart 1889 te Amsterdam
Joseph Alberdingk Thijm was een prominente roomskatholieke schrijver van gedichten en historische novel len. Daarnaast was Alberdingk Thijm hoogleraar aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten te Amsterdam in esthetiek en kunstgeschiedenis en tevens boekhandelaaruitgever. Hij wierp zich op als een van de drijvende krach ten achter de bouw van het Rijksmuseum in Amsterdam. Zijn artikelen over de gotiek waren van grote invloed op de jonge architect P.J.H. Cuypers, die in 1859 met Alberdingk Thijm’s zuster Antoinette trouwde, en de opkomst van de neogotiek in Nederland. Ook was Alberdingk Thijm de centrale figuur in het emancipatieproces van de katho lieken in Nederland. Hij zette zich, vanuit een katholiek standpunt, in voor een herziening van de Nederlandse geschiedenis. Samen met Cuypers maakte hij zich sterk voor de herleving van de middeleeuwse bouwkunst: de gotiek.
12
Dichter bij Dichtershof
...‘Zijn oog gaat open voor de middeleeuwsche bouwkunst, beeldhouwkunst, schil derkunst, immers: Christelijke kunst. Zijn liefde en bewondering voor die kunst heeft hij uitgestort in menig gedicht, nergens in zoo fraaie verzen als waar hij in De Christen Kunst de primitieven tegenover en boven Titiaan en Rafaël stelt: Neen, Sanzio stuwde niet op teerder voorhoofdshelling Dier tressen goudblond uit, in zacht verpoosde zwelling; Nooit bracht zijn kunstnaarsziel, zijn tooverend penseel Dat minlijk eenvoudsmerk in ‘t kinderlijk tafreel, Die schuchtre zedigheid, die argeloze vormen, Dat ‘alle kunst voor God’ ........ Niet hunner was die kunst, waartoe onstoflijke Engelen In ‘t grondeloze Licht de reine verwen menglen; Dat rein, dat geestlijk schoon: der Heemlen spiegeling! Een glimlach, frisch, of hem de vrome Meester ving Van ‘s Heilgen aanschijn, komt om ‘s Martlaars lippen weemlen, En, waarlijk! dezer Kunst ontlook de poort der Heemlen; Vergeten ambachtsliên, zichzelf schier onbewust, Dien werd een blik gegund in ‘t rijk van liefde en rust; Voor hen der Heilgen Keur, ten tooi der tempelboogen! Tot schittring op de ruit die licht brengt uit den Hoogen! Uit hen de Christenkunst. Zóó had te onzent nog niemand over de middeleeuwen geschreven; niemand zóó het wezen der middeleeuwsche kunst gevoeld en gevat, met zoo innige liefde beschouwd, in zoo bezielde verzen vertolkt.’ ...... Uit: G. Kalff, Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde. Deel 7 (1912) Dichter bij Dichtershof
13
Johannes Petrus Hasebroek ❋ 6 november 1812 te Leiden ✝ 29 maart 1896 te Amsterdam
Johannes Petrus Hasebroek was schrijver, dichter en predi kant. ‘Rijmelaars als ik moesten hun tijd van uitscheiden beter weten te kiezen dan die van te beginnen, die nooit had moeten aanbreken.’ Zo oordeelde hij in 1838 over zijn eigen talent als dichter. Hij was toen 26 jaar en sinds 2 jaar predikant in Heiloo. Toch is Hasebroek, zoals hij zelf al had voorzien, inderdaad niet als dichter bekend geworden. Hij wilde liever God die nen dan schrijven. Zijn naam als schrijver dankt Hasebroek aan één prozawerk, Waarheid en Droomen, de verzameling schetsen die hij in 1840 onder het pseudoniem Jonathan liet verschijnen.
14
Dichter bij Dichtershof
Grafschrift Hier ligt een twijfelaar, die gestaâg Naar alles in de wereld giste, Ja, ’t aanzijn aan zich zelv’ betwistte; Maar, moê van vraag en wedervraag, Van niet – en half – en kwart gelooven, Zich gistren heeft van hier gespoed, Om even te gaan zien hier boven. Wat men omlaag gelooven moet. Van: J.P. Hasebroek
Dichter bij Dichtershof
15
Everhardus Johannus Potgieter ❋ 27 juni 1808 te Zwolle ✝ 3 februari 1875 te Amsterdam
16
Dichter bij Dichtershof
Potgieter was een van Nederlands meest bekende schrij vers. Zijn kinderjaren in Zwolle waren niet bijzonder geluk kig. Als geen ander probeerde Potgieter de 19e eeuw in zijn greep te krijgen. Zelf was hij kinderloos en ongehuwd, maar hij speelde vader over zijn ‘slappe tijdgenoten’ en probeerde ze op te voeden tot trotse, zelfbewuste burgers. Potgieter richtte in 1835 het progressief-liberale weekblad De Gids op, waarin de ‘Nederlandse beschaving en met name de literatuur’ werd besproken en bekritiseerd. Potgieter wist als handelsagent aan de beurs van Amsterdam een groot vermogen te vergaren, maar toen hij kort voor zijn dood een foto van zichzelf zag, waren zijn woorden: ‘Toch maar een burgerman’.
Holland Graauw is uw hemel en stormig uw strand, Naakt zijn uw duinen en effen uw velden, U schiep natuur met een stiefmoeders hand, – Toch heb ik innig u lief, o mijn Land! Al wat gij zijt, is der Vaderen werk; Uit een moeras wrocht de vlijt van die helden, Beide de zee en den dwing’land te sterk Vrijheid een’ tempel en Godsvrucht een kerk. Blijf, wat gij waart, toen ge blonkt als een bloem: Zorg, dat Europa den zetel der orde, Dat de verdrukte zijn wijkplaats u noem’, Land mijner Vad’ren, mijn lust en mijn roem! En wat de donkere toekomst bewaart, Wat uit haar zwangere wolken ook worde, Lauw’ren behooren aan ’t vleklooze zwaard, Land, eens het vrijst’ en gezegendst’ der aard’. Uit: In Zweden, 1832 Bezorgd door Thomas Vaessen.
Dichter bij Dichtershof
17
18
Dichter bij Dichtershof
Bijzonder ontwerp Dichtershof ligt binnen het vierkant Vleutenseweg, Busken Huetstraat, Staringstraat en Bosboom Toussaintstraat. Dit vierkant wordt doorsneden door de Alberdingk Thijmstraat, die speciaal voor dit plan is verlegd. Dichtershof bestaat uit 50 huurwo ningen, 80 koopwoningen en 8 bedrijfsruimten. De woningen zijn verdeeld over een appartementengebouw met daarin stadswoningen, en eengezinswoningen die los van het appartementengebouw liggen. Dichtershof telt daarnaast nog 176 parkeerplaat sen, een fietsstalling en een binnentuin voor de bewoners. Op de begane grond van het appartementengebouw liggen de bedrijfsruimten. Dit geeft een welkome levendig heid aan de Vleutenseweg. Het eigenzinnig ontwerp is van architectenbureau Pouw & Dillen uit Utrecht. De woningen liggen rond een grote binnentuin, ontworpen door tuinarchitect Hester Walda. Deze rustgevende plek is een prettige verblijfplaats voor de bewoners van Dichtershof. Je kunt er je buren ontmoeten maar je kunt je er ook heerlijk terugtrek ken. De tuin is nog jong maar over een tijdje zal hij weelderig en groen zijn. Onder de tuin biedt een ondergrondse parkeergarage aan alle bewoners een eigen parkeerplek. In de zijstraten van de Vleutenseweg, waar het woonblok uit vier woonlagen bestaat, ligt een subtiele galerij. Deze geeft toegang tot een inpandig trappenhuis naar de bovenste verdieping. Er zijn vijf ingangen met een lift. Elke woning heeft direct toe gang tot de lift die reikt tot in de parkeergarage; je woont daardoor intiem en de boodschappen staan dus comfortabel, droog en snel in de keuken. Ga je naar het dak van Dichtershof dan kijk je uit over een deel van de prachtige binnenstad en de wijken om Dichtershof heen.
Dichter bij Dichtershof
19
Data Dichtershof Opdrachtgever en ontwikkelaar Architect Constructeur en bouwkundig tekenwerk Uitvoering Oplevering
Stichting Mitros Pouw & Dillen Architecten, Utrecht Bartels Ingenieursbureau, Utrecht Bouwcombinatie Dura-Geelen v.o.f., Houten vanaf september 2006
Koop Appartementen – 60 Stadswoningen – 5 Eengezinswoningen – 15
Huur Appartementen – 29 Stadswoningen – 21
Algemeen Bedrijfsruimten – 8 Parkeergarage Fietsenstalling Binnentuin onder architectuur ontworpen
Dit is een uitgave van Mitros juli 2007 | Met dank aan VvE Partner, Utrecht Tekst EditValue, Utrecht | Fotografie Theo Scholten, Zeist | Ontwerp CARTA- grafisch ontwerpers, Utrecht
20
Dichter bij Dichtershof