Diagnosecentrum De Zeehoeve Kansen en beperkingen scherp in beeld
Inleiding HOGE UITVAL Amsterdam kent nog steeds vele, vooral jonge, mensen die niet in staat blijken zelfstandig een baan te vinden en te behouden. Zij maakten hun school niet af, hebben geen start-/ beroepskwalificaties en/of hebben problemen met drugs, geld, huisvesting, zichzelf of hun omgeving. Meestal hebben ze geen inkomen; soms krijgen ze een uitkering in het kader van de Wet Werk en Bijstand (WWB).
De Amsterdamse Dienst Werk en Inkomen (DWI) probeert hen te helpen bij het vinden van een baan. De dienst biedt daartoe o.a. verschillende leerwerktrajecten aan. Onder leerwerktraject verstaan we een traject van disciplinering en werkgewenning, mogelijk gevolgd door een elementaire beroepstraining of verwijzing naar een vorm van sociale activering en zorg. Door het volgen van zo’n traject kan een behoorlijk deel van de deelnemers na verloop van tijd weer zinvol deelnemen aan de arbeidsmarkt. In toenemende mate werd de DWI geconfronteerd met cliënten, die met de bestaande middelen onvoldoende getest konden worden. Deze mannen en vrouwen hadden onvoldoende kennis van zichzelf en de eisen die participatie in de maatschappij aan hen stelt. Plaatsing op een beoogd vervolg, een traject of
2
verwijzing naar reguliere scholing dan wel arbeidsmarkt, leverde niet altijd het gewenste resultaat. Daarnaast bleken sommige deelnemers zodanig ernstige psychosociale en/of cognitieve problemen te hebben, dat participatie uitgesloten was. Mede daardoor was de uitval uit de projecten van de DWI hoog. En dat kostte veel (gemeenschaps)geld.
DIAGNOSECENTRUM Amsterdam had dus grote behoefte aan een praktisch diagnosecentrum. Belangrijkste doel daarvan moest zijn binnen een relatief korte periode een kansrijk vervolg te kunnen bepalen. Sinds mei 2005 bestaat zo’n centrum: Diagnosecentrum De Zeehoeve. De Zeehoeve stelt zich ten doel met een praktisch ingestelde test- en oriëntatiecyclus de deelnemers binnen acht weken te voorzien van een zorgvuldig advies, dat aansluiting op een passend leerwerktraject, zorgtraject, dan wel scholing en/of baan indiceert.
3
Werkwijze DIENSTEN LEERWERKDIAGNOSE (groep) Dit is de kern van wat we doen. De deelnemers worden via de DWI naar de Zeehoeve toegeleid. Bij binnenkomst krijgt elke groep van ca. acht mannen en vrouwen een vaste mentor toegewezen. Samen met de mentor, met ondersteuning van diagnost en consulent, doorlopen de deelnemers het programma. Dit mondt uit in een gedegen ‘competentieprofiel’ en advies over het vervolg. DE BELANGRIJKSTE ONDERDELEN ZIJN: • Continue observering/rapportage door mentoren • Roulatiesysteem/carrouseltraject op verschillende reële beroepsrichtingen in de branches Groen, Bouw, Horeca en Facilitair • Kennisvergaring over de (on)mogelijkheden van de verschillende beroepsrichtingen (zowel theoretisch als praktisch) • Lichamelijke belastbaarheidtesten: behalve de conditie en bereidheid tot samenwerking zijn we goed in staat de fysieke en mentale weerbaarheid te meten 4
• Educatie via bijvoorbeeld een cursus Bedrijfshulpverlening, en het zelf opstellen van een Curriculum Vitae (CV) • Praktische sollicitatietraining indien noodzakelijk • Uitvoeren van stages • Noodzakelijke testen (laten) uitvoeren INDIVIDUELE DIAGNOSE Hierbij voldoet de deelnemer niet aan de standaard instroomeisen en/of kan vooralsnog niet functioneren in groepsverband. Er is echter wel een arbeidsgerelateerde vraag. Instroomeisen, inzetbaarheid en belastbaarheid kunnen (naar beneden) worden bijgesteld. Dit houdt in dat de diagnose niet specifiek gebonden is aan alle onderdelen van het carrouseltraject. Hiernaast kunnen deelnemers ook, mits reëel, met een specifieke beroepswens worden aangemeld. Individuele deelname leidt eveneens tot een diagnose omtrent capaciteiten en beperkingen, nu middels gesprekken, huiswerkopdrachten en testen. Er is sprake van een meer outreachende aanpak, bijvoorbeeld bij zorgmijders. 5
Wat levert dat op? consequente uitvoering DOOR HET CONSEQUENT UITVOEREN VAN DE CYCLUS • zijn we beter in staat, samen met kandidaten, een reëel vervolg te bepalen • zijn de kandidaten beter voorbereid op de fysieke en mentale eisen die het beoogde vervolg aan hen stelt • kunnen we een goed gedocumenteerd en onderbouwd rapport, inclusief ‘competentieprofiel’, aan de opdrachtgever terugkoppelen • worden tijd en kosten voordat de kandidaat een passend vervolg heeft, gereduceerd • worden psychosociale en psychiatrische problemen in een vroeg stadium gesignaleerd. • wordt snelle inzet van hulpverlening mogelijk, zoals jeugdzorg, verslavingszorg en schuldhulpverlening • worden kandidaten die blijvend ondersteuning behoeven bij arbeid snel geïndiceerd. • worden deelnemers verwezen naar het juiste uitkeringstraject.
6
Met andere woorden: minder frustraties bij de deelnemers, minder uitvallers, minder sociale problemen door werkloosheid, minder kapitaalvernietiging.
DOELGROEP EN DIENSTVERBAND De belangrijkste criteria voor aanmelding van een deelnemer zijn, dat hij of zij: • minimaal 32 uur beschikbaar moet zijn • gemotiveerd is voor dit (groeps)traject • de Nederlandse taal redelijk beheerst en opdrachten begrijpt • geen reëel beroepsbeeld heeft • fysiek en mentaal in staat is deel te nemen aan het hele programma. Voor deelnemers aan het individuele traject gelden deze criteria niet.
DIENSTVERBAND OF DEELNAME Toeleiding geschiedt via klantmanager of reïntegratieconsulent. Deelname is veelal met behoud van uitkering. 7
Methodiek en programma 8
METHODIEK De methodiek, die ontwikkeld is in samenwerking met de Vrije Universiteit, is gebouwd op vier pijlers. BINDEN Binden op de Zeehoeve begint al tijdens de voorlichting met een hartelijk onthaal en door de potentiële deelnemers zoveel mogelijk op hun gemak te stellen. Voor de meeste is het wennen om geconfronteerd te worden met de groene omgeving van de Zeehoeve: ver van de stadse drukte, geneugten en problemen, hectiek dan wel isolement. Zowel de voorlichting als de kennismaking staat in het teken van het zo snel mogelijk opbouwen van een vertrouwensband. Wie zich committeert aan het traject Zeehoeve, doet dit zonder drang of dwang, maar houdt zich aan alle afspraken en gedragsregels zoals gemeld tijdens de voorlichting. De intake tijdens de kennismaking is meer dan een formaliteit, routinematigheid en/of kruisverhoor. Het vergaren van informatie mag een “feestje’’ worden, of ruimte laten voor de waterlanders als de emoties hoog zitten. De boodschap is: “Je bent van harte welkom”. Sleutelwoord is ‘respect’: respect voor jezelf, de mentor, de groep en je omgeving. Deze methode heeft haar nut al ruimschoots bewezen. BOUWEN In de zo ontstane omgeving doen de mentoren een beroep op ieders eigen verantwoordelijkheid, creativiteit en inherente eigenwaarde. In zo’n positieve sfeer, waarin nieuwe dingen proberen en fouten maken niet wordt afgestraft, blijkt het zelfvertrouwen van de meeste deelnemers snel te groeien. Leren samenwerken, zelf nadenken en bereid zijn zwaktes en angsten te tonen en te overwinnen, wordt beloond. Ook leren de deelnemers op elkaar te vertrouwen en op elkaar te bouwen. Dit bevordert veilig werken, synergie en creativiteit.
TOETSEN In een periode van acht weken worden deelnemers intensief gevolgd door hun mentor en diagnost. Arbeid is op de Zeehoeve een middel om te toetsen en te testen in de praktijk. In iedere branche (Bouw, Groen, Horeca en Facilitair) worden de deelnemers op algemene en branchespecifieke vaardigheden getoetst. Deelname aan alle onderdelen van het programma is verplicht. Niet deze vier branches zijn maatgevend, maar wel de daaruit opgedane informatie over de deelnemer als getoond gedrag, competenties en algemene vaardigheden. TESTEN De testen worden voornamelijk gebruikt om de begrenzingen van de deelnemers in kaart te brengen. Dit is van groot belang om rekening te kunnen houden met beperkingen, maar ook met betrekking tot het signaleren van kansen. Testen houden o.a. een keuring door de sportarts in. Als het functioneren van de deelnemer daartoe aanleiding geeft kan een Individueel Psychodiagnostisch Onderzoek (IPO) worden aangeboden. Het labelen van beperkingen kan noodzakelijk zijn om aanspraak te kunnen maken op zowel financiële voorzieningen als ondersteuning van bijvoorbeeld MEE, Cordaan of W. Schrikkergroep.
SAMENVATTING
De begeleiding op de Zeehoeve is gestoeld op de methoden en technieken uit de psychosociale hulpverlening. Binnen acht weken wordt een algeheel integraal belastbaarheidpatroon opgemaakt op het gebied van fysieke gezondheid, leerbaarheid, sociaal/emotionele belastbaarheid en psychisch en psychosociaal functioneren. In nauwe samenwerking met de deelnemer komt een competentieprofiel tot stand dat leidt tot advisering aan de deelnemer en diens klantmanager richting werk en/of scholing en als het niet anders kan, zorg.
9
Methodiek en programma
Programma
Op de laatste dag vindt de feestelijke uitreiking plaats van de behaalde certificaten en het getuigschrift van De Zeehoeve. Voor veel deelnemers is dit de eerste keer dat ze een certificaat behalen. Ze zijn er dan ook terecht trots op en zien de toekomst met meer vertrouwen tegemoet.
LICHAMELIJKE BELASTBAARHEID TESTEN De sportonderdelen zijn speciaal gericht op het analyseren en ontwikkelen van de voor de arbeidsmarkt benodigde fysieke en mentale vaardigheden. Voorbeelden hiervan zijn abseilen (hoogtevrees?) en samenwerkingsopdrachten tijdens de sport. Voorafgaand wordt door een arts gekeken naar (fysieke) beperkingen zowel in relatie tot beroepsbelasting als kunnen deelnemen aan het programma. Wekelijks wordt er individueel fitnesstraining gegeven op basis van een nulmeting.
DE MEDEWERKERS Een groep deelnemers krijgt op de Zeehoeve een mentor die hen begeleidt gedurende het totale programma. De mentor is in staat op ieder deel van het traject instructie te geven. De diagnost ondersteunt de mentoren op het methodische vlak, voert intakegesprekken en onderhoudt contacten met het netwerk.
RAPPORTAGE, CERTIFICERING EN GETUIGSCHRIFT De laatste week wordt verslag uitgebracht aan de toeleider. Aan de kwaliteit van de uiteindelijke schriftelijke rapportage wordt veel aandacht besteed. De toeleider moet er volledig op kunnen vertrouwen en verder bouwen.
De re-integratieconsulent van de Zeehoeve is verantwoordelijk voor de communicatie met de toeleiders, fungeert als “formeel werkgever” en bewaakt de regelgeving.
Programma
De manager, teamassistent en beheerder ondersteunen dit primaire proces.
Week 0
Week 1
Week 2
Week 3
Week 4
Week 5
Week 6
Week 7
Week 8
Intake
Kennismaking
Bouw/techniek
Bouw/techniek
Groen
Horeca/facilitair
Horeca/facilitair
Stage
Afsluiting
Voorlichting
Lichamelijke belastbaarheids testen + medische keuring
Individuele opdrachten
Vervolg en Onderhoudsopdrachten
Onderhoud Zeehoeve en omgeving
Verzorgen lunch
Voor zover mogelijk bij beoogd vervolg(traject)
Afronding
Basishygiëne in de horeca
Schoonmaak en onderhoud boerderij en omgeving
Service en dienstverlening
Verzorgen van de werkkleding
Rondleiding Administratieve controle en afhandeling
Natuur BHV - EHBO
10
Fietsreparatie en gereed maken eigen fiets BHV – brandpreventie Lichamelijke en mentale belastbaar heidtesten
Alle weken: sportprogramma gastenprogramma (door de deelnemers zelf georganiseerd)
Analyse Rapportage Certificering en overdracht naar opdrachtgever
11
Diagnosecentrum De Zeehoeve • Kansen en beperkingen scherp in beeld tekst en foto’s medewerkers De Zeehoeve | redactie en productiebegeleiding SengerCommunicatie grafische vormgeving Max Beinema Graphic Design
adres: De Zeehoeve Overdiemerweg 41 1111 PP Diemen tel. (0294) 25 63 00 fax (0294) 25 63 29 e-mail
[email protected] website www.herstelling.nl/zeehoeve
