Den Haag in de buitenlandse media 2007
1
Conclusies Ook in 2007 verschijnt de stad Den Haag dagelijks in de kolommen van buitenlandse kranten. De hoeveelheid berichtgeving is wel gedaald. Het wegvallen van het proces tegen de Servische oudpresident Milosevic is hier de belangrijkste verklaring voor. Internationale stad van vrede en recht De internationale juridische instellingen, internationale verdragen en congressen waaraan de naam van de stad is verbonden, zijn beeldbepalend in het nieuws over Den Haag. Vooral het Joegoslaviëtribunaal (International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia, ICTY) en het International Strafhof (International Criminal Court, ICC) zorgen voor regelmatige berichtgeving. De autoriteit van de verschillende juridische instellingen blijkt af te stralen op de stad Den Haag. Als ‘capital mundial de la justicia’, zoals de Spaanse krant El Pais het noemt, trekt Den Haag nieuwe hoven en belangrijke zaken aan. Het proces tegen Charles Taylor is hiervan een duidelijk voorbeeld. Daarbij was het voorkomen van instabiliteit in de regio van de verdachte een argument om het proces in Den Haag te laten plaatsvinden. Soms wordt de afstand tussen Den Haag en de landen waar oorlogsmisdaden hebben plaatsgevonden als bezwaarlijk gezien. Het zou leiden tot een te grote afstand tussen de slachtoffers van oorlogsmisdaden en het proces tegen de verdachten. Faciliteiten voor media kunnen helpen deze afstand te verkleinen, zo bleek uit een artikel over een project dat Afrikaanse journalisten hielp met huisvesting en kantoorfaciliteiten. Regeringsstad Den Haag is ook de zetel van de Nederlandse regering en het parlement. Vooral de buitenlandse politiek leidt tot berichtgeving waarin Den Haag als regeringscentrum wordt genoemd. In een enkel geval vergist een krant zich door Den Haag hoofdstad te noemen. Na 2006, het jaar waarin het kabinet viel, werd de berichtgeving over de Nederlandse politiek in 2007 wat rustiger van toon. In het nieuws zijn verder de kabinetsformatie, uitspraken van Tweede-Kamerlid Wilders en het staatsbezoek van de Duitse Bondspresident. Overige onderwerpen Grote in Den Haag gevestigde bedrijven zoals Shell halen vaak het nieuws. Dat geldt ook voor tentoonstellingen in het Mauritshuis en het Gemeentemuseum. Evenementen waarbij Den Haag het decor is, blijken ook voor nieuws te zorgen. Voorbeelden zijn de City-Pier-City-Loop, de film Zwartboek en het Groot Dictee der Nederlandse Taal. Beroemde Hagenaars die in Den Haag zijn geboren, er tijdelijk hebben gewoond of zijn opgeleid dragen ook bij aan de beeldvorming over de stad. De buitenlandse kranten noemen bijvoorbeeld dartsspeler Raymond van Barneveld, schrijver Cees Nooteboom en bijvoorbeeld oud-studenten van het Koninklijk Conservatorium. Hetzelfde geldt voor historische figuren als Constantijn en Christiaan Huygens en Baruch de Spinoza. Tot besluit Ondanks de daling ten opzichte van voorgaande jaren in het totale aantal berichten, veroorzaakt door de dood van Milosevic, heeft in 2007 het nieuws uit de buitenlandse kranten inhoudelijk sterk bijgedragen aan de status van Den Haag als internationale stad van vrede en recht. De internationale juridische instellingen en verdragen, het parlement en de regering van Nederland, sport, bedrijfleven en cultuur leveren ieder een belangrijke bijdrage aan de zichtbaarheid van Den Haag in het buitenland.
Inhoud
Conclusies
1
1
Inleiding
3
Werkwijze
3
Berichtgeving 2007
5
Verdeling artikelen
5
Internationale instellingen Joegoslavië-tribunaal International Strafhof en Charles Taylor International Court of Justice, Europol en Eurojust Algemene berichtgeving internationale instellingen
6 6 7 9 9
2
3
Nederlandse politiek
10
Overige onderwerpen Lokale politiek
10 11
Kranten
12
1
Inleiding
Het is inmiddels geen nieuws meer dat Den Haag in het buitenland regelmatig de krant haalt. Het ligt voor de hand dat deze berichtgeving vooral samenhangt met de in Den Haag gevestigde internationale juridische instellingen. Het is echter interessant te weten hoe het nieuws over Den Haag is samengesteld, en vooral ook hoe dit nieuws zich over de jaren heen ontwikkelt, zodat een indruk ontstaat van het belang van organisaties en gebeurtenissen voor de stad. Dit onderzoek gaat in op de vraag hoe de buitenlandse media precies berichten over de stad Den Haag. Sinds 2003 onderzoekt VEB/Dienstenbibliotheek de berichtgeving over Den Haag in de buitenlandse media. Dit rapport beschrijft de resultaten van dit onderzoek over het jaar 2007 en vergelijkt de resultaten met voorgaande jaren. Hierdoor wordt duidelijk welke ontwikkelingen en bijzonderheden zich voordoen in het nieuws over Den Haag. De resultaten van het onderzoek kunnen gebruikt worden voor de internationale profilering van Den Haag. De onderzoeksgegevens ondersteunen zo de werkzaamheden van verschillende collega’s, afdelingen en diensten van de gemeente die geïnteresseerd zijn in de internationale betekenis van de stad. Werkwijze Het onderzoeken van àlle buitenlandse media is onmogelijk. Het volgen van duizenden kranten, tijdschriften, radio- en televisiestations kost te veel tijd en geld. Door op een verstandige manier keuzes te maken, is het mogelijk een goed beeld van de berichtgeving te krijgen. Allereerst is het onderzoek beperkt tot kranten. Natuurlijk brengen andere soorten media ook veel wereldnieuws, maar de berichtgeving in de kranten geeft doorgaans een goede doorsnede van de onderwerpen waarmee de journalistiek zich bezighoudt. Ten tweede is de selectie beperkt tot kwaliteitskranten uit acht westerse landen. De gemeente Den Haag richt zich vooral op een internationale groep van opinion leaders, ondernemers, politici, correspondenten en expats. Deze doelgroep leest vooral kwaliteitskranten. Figuur 1 geeft een overzicht van de gekozen titels.
Figuur 1 Onderzochte kranten Krant Le Figaro The Financial Times Frankfurter Allgemeine Zeitung The Guardian International Herald Tribune Le Monde El Mundo Neue Zürcher Zeitung New York Times El Pais La Repubblica La Stampa De Standaard Süddeutsche Zeitung Le Temps The Times/The Sunday Times The Washington Post
Land Frankrijk Groot-Brittannië Duitsland Groot-Brittannië internationaal Frankrijk Spanje Zwitserland VS Spanje Italië Italië België Duitsland Zwitserland Groot-Brittannië VS
3
Ten derde is de selectie beperkt tot twee of drie kranten per land. Daarnaast is ook The International Herald Tribune geselecteerd, die in verschillende landen verschijnt. Het onderzoek omvat dus in totaal 17 kranten. Dit onderzoek rapporteert voor het eerst volledig over artikelen uit the The Times/The Sunday Times. Daarom wijken sommige cijfers over het vergelijkingsjaar 2006 af van eerdere rapportages. Voor het verzamelen van de berichten is gebruik gemaakt van de databank LexisNexis. Daarnaast is gebruik gemaakt van de digitale archieven van individuele kranten die niet in LexisNexis opgenomen zijn. Uit de databanken en archieven zijn alle artikelen geselecteerd waarin Den Haag of Scheveningen genoemd worden. Dit rapport behandelt dus niet alle artikelen over bijvoorbeeld het Joegoslaviëtribunaal, maar wel alle artikelen waarin dit tribunaal wordt genoemd in samenhang met Den Haag en/of Scheveningen. Hierdoor wordt duidelijk in welke mate onder andere dit tribunaal het nieuws over Den Haag (en Scheveningen) bepaalt. Aan de hand van de berichtgeving zijn enkele tabellen en grafieken geproduceerd die een beeld geven van de hoofdlijnen van de berichtgeving. De meeste artikelen bevatten slechts een enkele vermelding van een in Den Haag gevestigde instelling. De artikelen die dieper op voor Den Haag relevante gebeurtenissen ingaan, zijn voor verdere beschrijving en analyse apart gehouden.
4
2
Berichtgeving 2007
Den Haag komt over het algemeen dagelijks in het nieuws in de belangrijkste buitenlandse kranten. In veel gevallen zijn het korte vermeldingen van de stad als locatie waar internationale organisaties of Nederlandse overheidsinstellingen zijn gevestigd. In sommige gevallen komt de stad zelf wat uitgebreider in de krant. Zowel het totale aantal artikelen over de stad als de verhouding in de aantallen berichten over verschillende onderwerpen varieert per jaar. Dit hoofdstuk beschrijft de berichtgeving over 2007 en vergelijkt de gegevens met voorgaande jaren. Verdeling artikelen In 2007 verschenen in de onderzochte kranten minder artikelen waarin Den Haag aan bod kwam dan in voorgaande jaren (zie figuur 2). De belangrijkste reden voor het geringe aantal artikelen in 2007 is het wegvallen van berichtgeving over de rechtszaak tegen de oud-president van Servië Slobodan Milosevic voor het Joegoslavië-tribunaal. Daarmee is ook de piek in 2006 verklaard, toen er veel berichten over zijn overlijden verschenen. In 2007 ging het om 2297 artikelen, in 2006 om 3012 artikelen. De daling is zelfs sterker, als gekeken wordt naar de aantallen in 2004 en 2005. De aantallen die bij deze jaren staan vermeld zijn exclusief berichten uit The Times. De top van 3310 artikelen in 2004 was hoger uitgepakt als in dat jaar ook berichten uit die krant waren meegenomen.
Figuur 2 Aantal artikelen per jaar 4000
Aantal artikelen
3500
3310 3012
3000
2658
2500
2297
2000 1500 1000 500 0 2004
2005
Jaar
2006
2007
(2004 en 2005 excl. berichtgeving uit The Times )
Figuur 3 (zie volgende pagina) bevestigt dat de daling van het aantal artikelen vooral bij de berichtgeving over internationale instellingen zit. Toch daalt het aantal berichten ook bij enkele andere categorieën onderwerpen. Alleen de hoeveelheid nieuws over internationale verdragen en het bedrijfsleven stijgt ten opzichte van 2006. In de volgende paragrafen komen de onderwerpen die tot de verschuivingen in de categorieën hebben geleid uitgebreid aan bod.
5
Figuur 3 Berichtgeving per categorie onderwerpen 2000
1500 1250
1241
1000
7
25
143
122
128
250
193
500
196
750 252
Aantal artikelen
1750
2006
ig ov er
de s ar ch ite ct uu r
ss a
am ba
sp or t
ve n ijf sle
be dr
cu lt u ur
in te rn at io na le in N ste ed lli er ng la in en nd te se rn po at io lit na ie k le ve rd ra ge n
0
2007
Internationale instellingen Een interessant artikel dat voor verschillende internationale hoven van belang is, verscheen op 1 september 2007 in The Washington Post. De aanklagers van deze instellingen, waarvan er enkele in Den Haag zijn gevestigd, waren bijeen in het plaatsje Chautauqua ter nagedachtenis aan de Nuremberg-processen. Daar presenteerden zij op 29 augustus de First Chautauqua Declaration, die politici opriep tot het arresteren van enkele nog voortvluchtige oorlogsmisdadigers en het ondersteunen van internationale rechtspraak. In reactie op de verklaring stelde David M. Crane van het Special Court for Sierra Leone: “No one is above the law. The law is fair, and the rule of law is more powerful than the rule of the gun.” Hassan Bubacar Jallow van het International Criminal Tribunal for Rwanda voegde daaraan toe: “We do not have coercive powers. We rely on member states. We need states to ensure arrests demanded by the prosecution.” 1 Het hierboven beschreven artikel uit The Washington Post is slechts één van de vele berichten waarin ook Den Haag werd genoemd. Hoewel er in 2007 een daling is in het aantal artikelen over de in Den Haag gevestigde internationale instellingen, blijft dit toch de grootste categorie in het nieuws over de stad. Joegoslavië-tribunaal
Hetzelfde kan gezegd worden over het Joegoslavië-tribunaal (International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia, ICTY) binnen de categorie internationale instellingen (zie figuur 3, volgende pagina). De daling zit juist bij de berichten over het Joegoslavië-tribunaal, terwijl het wel de grootste hoeveelheid berichten genereert. 1
The Washington Post, 1 september 2007, vertaling citaten: “Niemand staat boven de wet. De wet is eerlijk, en macht van de wet is krachtiger dan de macht van een wapen.” en “Wij kunnen zelf niets afdwingen. We moeten vertrouwen op de lidstaten. We hebben staten nodig om de arrestaties te garanderen die de aanklager vraagt.”
6
Het overlijden van Milosevic in 2006 ontnam het Joegoslavië-tribunaal de belangrijkste rechtszaak. In 2006 verschenen direct na zijn overlijden en in de maanden daarna nog een groot aantal artikelen. In 2007 vielen al deze berichten weg, en ook de berichtgeving over het proces zelf. Wat overbleef waren de andere rechtszaken. Zo startte in maart 2007 het proces tegen de voormalige president van Kosovo, Ramush Haradinaj. Hij was in 1999 een regionale bevelhebber van het bevrijdingsleger in Kosovo (UÇK) en wordt verdacht van betrokkenheid bij misdaden tegen Servische en Albanese burgers. Een andere zaak die in 2007 persaandacht krijgt is die tegen Vojislav Seselj, een Servische nationalist die begin jaren negentig zou hebben aangezet tot geweld tegen burgers in Kroatië, Bosnië en de provincie Vojvodina. Verder zorgde de arrestatie eind mei van Zdravko Tolimir voor nieuws. Tolimir was een direct ondergeschikte van Ratko Mladic, en wordt beschuldigd van genocide, misdaden tegen de menselijkheid en schending van het oorlogsrecht. Het nieuws over het Joegoslavië-tribunaal stond in 2007 toch vooral in het teken van arrestaties die uitbleven: Ratko Mladic en Radovan Karadzic. Hoofdaanklaagster Carla del Ponte deed gedurende het jaar pogingen om hen te lokaliseren, maar dat lukte haar niet. Daarmee sloot Del Ponte eind 2008 een periode van bijna tien jaar bij het Joegoslavië-tribunaal af, om begin 2008 in Argentinië te beginnen aan een nieuwe baan als ambassadeur voor Zwitserland. Del Ponte wordt opgevolgd door de Belg Serge Brammertz, die als plaatsvervangend hoofdaanklager bij het International Criminal Court werkte.
Figuur 4 Berichtgeving internationale instellingen 1500
1000 750
633
98 12
31
109
250
193
500 242
Aantal artikelen
1250
0 ICTY
ICC
ICJ
proces Taylor 2006
Europol Eurojust Overig
2007
International Strafhof en Charles Taylor
De hoeveelheid nieuws over het Internationaal Strafhof (International Criminal Court, ICC) daalde in 2007 iets ten opzichte van 2006. De start van het eerste proces voor het ICC, tegen de Kongolese rebellenleider Thomas Lubanga, zorgde voor extra nieuws in 2006. In de onderzochte kranten was het ICC in 2007 toch nog goed voor 242 berichten. Deze berichten gingen vooral over de voortgang van de eerste strafzaak en de uitlevering van nieuwe verdachten aan het ICC. Verder sloot Japan zich aan bij het Strafhof. De Duitse Bondspresident Horst Köhler vatte na een bezoek aan het ICC in oktober het belang van deze vorm van internationale rechtspraak door het ICC duidelijk samen:
7
“Völkermord, Kriegsverbrechen und Verbrechen gegen die Menschlichkeit dürfen nicht straflos bleiben. Die Verfolgung der Täter trägt dazu bei, solche verbrechen in Zukunft zu verhindern und Frieden und Sicherheit in der Welt zu erhalten.” 2 Het ICC is ook gastheer voor het proces tegen Charles Taylor wegens mensenrechtenschendingen in Sierra Leone. Het Special Court for Sierra Leone, gevestigd in Freetown, heeft dit proces verplaatst om de veiligheid te kunnen garanderen. Dat heeft ook nadelen, zo schrijft The New York Times in een commentaar: “Mr. Taylor’s trial was transferred to The Hague for security reasons, but the move weakened one of the primary purposes of such tribunals, which is to show that no one is above justice enforced in the places where injustice occurred. So far, the record is not great. The Milosevic trial was long, costly and inconclusive. Saddam Hussein’s legally shoddy trial ended in an Internet circus of an execution. Washington is openly hostile to the International Criminal Court. International justice itself is on trial once again. We hope it wins.” 3 Ook The International Herald Tribunal wijst op, vooral praktische, problemen: “Court officials say this has created more bureaucracy while driving up salaries and travel bills for staff and witnesses.” 4 De afstand van het Taylor-proces tot Afrika kan worden verkleind door Afrikaanse journalisten vanuit Den Haag over het proces te laten berichten, zo blijkt uit een artikel in The Guardian. De krant doet verslag van een bezoek aan zes journalisten die verblijven in een appartement in Den Haag. Drie van hen komen uit Sierra Leone en drie uit Liberia. De krant laat een woordvoerster van het project aan het woord: “The international media have the resources to cover the trial but would not provide regular dispatches from Europe. By launching this project, we hope to contribute to peace and the rule of law in the region and the perception of justice.” 5 Het proces tegen Charles Taylor is niet het enige dat om veiligheidsredenen naar Den Haag is verplaatst. Voor de vestigingslocatie van het tribunaal dat zich bezig zal houden met de berechting van verdachten van moord op de Libanese premier Hariri, werd ook al snel aan Den Haag gedacht. Overigens is inmiddels besloten dat het tribunaal gebruik zal maken van het voormalige AIVDgebouw in Leidschendam, dichtbij Den Haag. Over de keuze van de VN-Veiligheidsraad voor Den Haag schrijft de Financial Times:
2
Frankfurter Allgemeine Zeitung, 9 oktober 2007, “Volkerenmoord, oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid mogen niet ongestraft blijven. De vervolging van daders draagt er aan bij dergelijke misdaden voor de toekomst te verhinderen en vrede en veiligheid in de wereld te bereiken.” 3 The New York Times, 10 juni 2007, “De heer Taylor is om veiligheidsredenen overgebracht naar Den Haag, maar de verplaatsing heeft een van de belangrijkste doelen van dergelijke tribunalen, namelijk te tonen dat niemand verheven is boven de wet in de plaatsen waar onrecht heeft plaatsgevonden, verzwakt. Tot op heden zijn de resultaten niet geweldig. Het proces tegen Milosevic duurde lang, was duur en leidde niet tot een definitief resultaat. Saddam Husseins pseudo-juridisch proces liep uit op executie als een Internetcircus. Washington staat openlijk vijandig tegenover het International Strafhof. De internationale rechtspraak zelf staat weer eens voor het gerecht. We hopen op winst.” 4 The International Herald Tribune, 27 augustus 2007, “Functionarissen van de rechtbank stellen dat hierdoor meer bureaucratie is gecreëerd, terwijl de salariskosten en reiskosten voor personeel en getuigen zijn opgedreven.” 5 The Guardian, 13 augustus 2007, “De internationale media hebben de middelen om verslag te doen van het proces, maar konden geen regelmatig verslag doen vanuit Europa. Door dit project te starten hopen we een bijdrage te leveren aan de loop van het recht in de regio en het zichtbaar maken van gerechtigheid.”
8
“Locating the court in The Hague would be seen in Lebanon as a boost for the tribunal’s authority. The Dutch government seat also hosts the International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia, the International Criminal Court and the International Court of Justice.” 6 International Court of Justice, Europol en Eurojust
De hoeveelheid nieuws over het International gerechtshof (International Court of Justice, ICJ) verschilt in 2006 niet sterk van 2007. De 193 berichten in 2007 waren in sommige gevallen vermeldingen zoals in het citaat aan het einde van de vorige paragraaf. Er waren twee zaken die in 2007 het nieuws regelmatig haalden. De eerste is een conflict tussen Uruguay en Argentinië. Deze onenigheid over de bouw door Uruguay van een fabriek in de grensrivier met Argentinië duurt nog voort, ondanks de uitspraken van het ICJ. Een andere zaak van het ICJ die de veel media-aandacht kreeg ging over het voormalige Joegoslavië. Servië, de rechtsopvolger van Joegoslavië, werd vrijgesproken van volkerenmoord in Bosnië, maar werd door het ICJ wel medeverantwoordelijk gehouden voor de massamoord in Srebrenica. Europol en Eurojust komen in bescheiden mate in het nieuws, over het algemeen naar aanleiding van individuele zaken waarbij deze instellingen betrokken zijn. De lichte groei in deze hoeveelheid berichtgeving lijkt samen te hangen met het toenemende belang van deze instellingen binnen Europa. Algemene berichtgeving internationale instellingen
De aanwezigheid van de verschillende internationale instellingen in Den Haag draagt duidelijk bij aan het profiel van Den Haag als internationale stad van vrede en recht. Dit blijkt uit het overplaatsen van de zaak tegen Charles Taylor en de berechting van de verdachten in de moord op Hariri. Een correspondente, Isabel Ferrer, van de Spaanse krant El Pais zegt het zelfs in de kop boven een berichtje waarin een overzicht wordt gegeven van de internationale juridische instellingen in Den Haag: “Capital mundial de la justicia.” 7 Den Haag heeft inmiddels zeker een flinke geschiedenis opgebouwd. Verschillende kranten memoreren dat een eeuw geleden begonnen is aan de bouw van het Vredespaleis. The International Herald Tribune deed dat door een berichtje van precies een eeuw geleden te herplaatsen waarin de start van de bouw als nieuws werd gebracht: “Work begins on Peace Palace.” 8 Den Haag heeft in de loop der jaren een bijna spreekwoordelijke status opgebouwd. Dat leidt soms ook tot ironische verwijzingen naar de rechtspraak in Den Haag. Dit blijkt uit recensies van een Britse tv-serie en een toneelstuk waarin de recent als premier afgetreden Tony Blair zich zou moeten verantwoorden voor het International Criminal Court, omdat hij zich door de oorlog in Irak schuldig zou hebben gemaakt aan oorlogsmisdaden (Financial Times, 10 januari 2007). De verwijzingen naar Den Haag zijn soms ook minder serieus. Een lezer van The Guardian maakt zich druk over iemand die op televisie kleding draagt “for which I think he ought to be tried at the Hague at a specially convened Fashion Crimes Tribunal.” 9 Een ander voorbeeld is een artikel in de Vlaamse krant De Standaard, waarin geklaagd wordt dat in de media serieus nieuws tegenwoordig moet wedijveren met minder relevante berichtgeving: “Paris Hilton krijgt evenveel aandacht als het Tribunaal van Den Haag.” 10
6
Financial Times, 24 juli 2007, “Het situeren van de rechtbank in Den Haag zou in Libanon gezien worden als een enorme verhoging van de autoriteit van het tribunaal. De Nederlandse regeringszetel is ook gastheer voor het Joegoslavië-tribunaal, het Internationaal Strafhof en het Internationaal Gerechtshof.” 7 El Pais, 27 februari 2007, “Wereldhoofdstad van de rechtspraak.” 8 International Herald Tribune, 31 juli 2007 (en 1907), “Werkzaamheden aan Vredespaleis van start.” 9 The Guardian, 11 juni 2007, “waarvoor hij berecht zou moeten worden in Den Haag voor een speciaal opgericht Modemisdadentribunaal.” 10 De Standaard, 7 juli 2007.
9
Nederlandse politiek Den Haag trekt ook als regeringsstad met grote regelmaat de aandacht van de kranten. In vergelijking met 2006 is de hoeveelheid berichtgeving in 2007 wat minder. Dat komt doordat na de val van het kabinet in 2006, de Nederlandse politiek in wat rustiger vaarwater kwam. De buitenlandse media hebben in 2007 vooral aandacht voor de kabinetsformatie, het staatsbezoek van de Duitse bondspresident (vooral in Duitse media) en uitspraken van Tweede-Kamerlid Wilders. Daarnaast is er soms nieuws over de politieke besluitvorming in de regering en het parlement waarbij de stad Den Haag genoemd wordt. Dit gebeurt vooral bij onderwerpen op het gebied van het buitenlands beleid. Door het vele politieke nieuws uit Den Haag vergissen sommige buitenlandse kranten zich, en noemen de stad per ongeluk de hoofdstad van Nederland. Dit gebeurde bijvoorbeeld in Le Monde en de Frankfurter Allgemeine Zeitung. Overige onderwerpen Van de overige onderwerpen waarmee Den Haag in de buitenlandse pers in verband wordt gebracht (zie figuur 3), valt op dat internationale verdragen aan belangstelling winnen. Dit komt deels door blijvende aandacht voor de oudere naar Den Haag genoemde verdragen zoals de 1907 Hague Convention on the Laws of War. De stijging zit echter bij enkele nieuwere verdragen waarvan de consequenties zich in verschillende landen doen gelden. Een duidelijk voorbeeld is de 1993 Hague Convention on Intercountry Adoption. Ook is er aandacht voor de CITES-conferentie (Convention on International trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora), die in juni 2007 in Den Haag plaats vond. Culturele instellingen in Den Haag figureren met grote regelmaat in de internationale overzichten van tentoonstellingen. Vooral het Gemeentemuseum en het Mauritshuis worden vaak genoemd, soms ook in wat langere artikelen over de tentoonstellingen. Het gemeentemuseum trok eind 2007 ook de aandacht door de discussie die ontstond nadat het museum besloot kunstwerken van Sooreh Hera niet te tonen. Het Mauritshuis trok vooral de aandacht met de tentoonstellingen over Rubens en Breughel en Portretten uit de Gouden Eeuw. Anders dan in voorgaande jaren was er binnen de categorie ‘cultuur’ wat meer aandacht voor cultureel interessante personen die in verband met Den Haag worden gebracht. Bijvoorbeeld de schrijver Cees Nooteboom, die in Den Haag is geboren, Constantijn en Christiaan Huygens, wiens resten in de Grote Kerk gevonden zouden zijn, Baruch de Spinoza, die de laatste jaren van zijn leven in Den Haag woonde en werkte, en Paul Verhoeven, die zijn film Zwartboek in Den Haag opnam. Verder noemden de buitenlandse media vooral het Residentieorkest, het Nederlands Danstheater en het Koninklijk Conservatorium. De Standaard noemt in enkele berichten het poëziefestival ‘Dichter aan huis’, dat in Den Haag, maar ook in Gent wordt georganiseerd. Het bedrijfsleven in Den Haag haalt over het algemeen de kranten wanneer er nieuws is over bijvoorbeeld kwartaalcijfers. Het gaat dan meestal om Shell, Aegon, ING en KPN. Aanvullend vestigde ABN Amro de aandacht op Den Haag door een aandeelhoudersvergadering in de stad te organiseren. De sportberichtgeving is in 2007 zeer divers. Het vertrek van ADO Den Haag uit de Eredivisie heeft de aandacht ten opzichte van voorgaande jaren doen afnemen. Toch zorgt de voetbalclub voor ruim de helft van de sportberichtgeving. De buitenlandse kranten besteedden in 2007 daarnaast vooral aandacht aan dartsspeler Raymond van Barneveld, het wereldrecord op de halve marathon bij de CityPier-City-loop en tennisser Robin Haase. De berichtgeving over ambassades en architectuur is zeer beperkt gebleven in 2007. De restrubiek ‘overig’ bevat wel enkele berichten die het vermelden waard zijn. Zo noemt de Vlaamse krant De Standaard Den Haag als decor voor het Groot Dictee der Nederlandse Taal. Verder is er aandacht voor enkele incidenten: de arrestaties in Den Haag van een ontvluchte Belgische en een Britse crimineel, een autobrand in Den Haag die in verband wordt gebracht met onrusten in de Amsterdamse wijk Slotervaart.
10
Lokale politiek
In een enkel bericht komt de lokale Haagse politiek in het nieuws. Voorbeelden zijn het bericht waarin vermeld wordt dat Wim Deetman na zijn vertrek als burgemeester ook de jury van de AKOliteratuurprijs 2008 zal voorzitten (De Standaard, 26 november 2007) en een artikel waarin de huisvesting van Poolse werknemers wordt besproken. De Haagse wethouder Norder spreekt volgens de Franse krant Le Monde van een “invasion polonaise” 11 . Het artikel gaat verder in op de problemen bij de huisvesting, en wat er wordt ondernomen om die te verbeteren.
11
Le Monde, 29 november 2007, “Invasie van Polen”.
11
3
Kranten
De daling in de algemene hoeveelheid nieuws doet zich voor bij bijna alle kranten. Er is één uitzondering: De Standaard. Deze Vlaamse krant heeft in 2007 als enige in deze selectie meer artikelen dan het voorgaande jaar geplaatst. De stijging zit vooral bij de cultuurberichtgeving. Mogelijk is de veranderde aandacht bij deze krant toe te schrijven aan veranderingen in de lay-out die in april 2007 werden doorgevoerd.
Figuur 4 Aantal artikelen per krant 341
Frankfurter Allgemeine Zeitung 266
Neue Zürcher Zeitung
255
De Standaard
235
Süddeutsche Zeitung 132
International Herald Tribune
129
The Times
127
El Pais
125
Le Monde
122
The Guardian
106
The New York Times
85
Le Figaro
82
The Financial Times
74
El Mundo
72
Le Temps
61
La Repubblica
55
The Washington Post
30
La Stampa 0
100
200 300 400 Aantal artikelen 2007
500
2006
12
Colofon Auteur Kasper Heijting Gemeente Den Haag Bestuursdienst Directie Voorlichting en Externe Betrekkingen Dienstenbibliotheek Druk MultiMedia
Mei 2008
2
