Demografische ontwikkelingen: krimp en vergrijzing

© Prof.dr Jouke van Dijk

100% Ondernemend, Winschoten, 10 september 2012


Trends economie en arbeidsmarkt

‘‘Onderwijs en Arbeidsmarkt: schieten op bewegende doelen”

Economische groei stagneert: crisis houdt aan Krimp/vergrijzing: (beroeps)bevolking neemt af Herstructurering: eenvoudige maakindustrie verdwijnt, groei in de dienstensector, vooral zorg Kennisintensivering, opleidingsniveau stijgt: maar ook 250.000 analfabeten en 1,5 miljoen laaggeletterden Nog veel mensen in de WW, WWB, Wajong en WAO die buiten het arbeidsproces staan  WWnV Flexibeler arbeidsrelaties  ZZP-ers, meer pendel, Nieuwe Werken, ICT-Broadband Platteland: van productieruimte naar consumptieruimte  Leefbaarheid/Wonen/Recreatie

Presentatie conferentie 100% Ondernemend Vennekerk Oldambt, Winschoten, 10 september 2012

Prof. dr Jouke van Dijk

Hoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen

1

Voorzitter/directeur Waddenacademie-KNAW [email protected] www.joukevandijk.nl




2



Ontwikkeling (beroeps)bevolking De bevolking groeit in Nederland en in Noorden

Demografische ontwikkelingen: krimp en vergrijzing De beroepsbevolking (20-65 jaar) neemt af, in het Noorden (12%) iets meer dan landelijk (8%)

3


Bron: NAV 2010, CAB/RUG

4




Bevolkingsontwikkeling 20-65 jarigen

Ontwikkeling totale bevolking 2008-2025

Vergrijzing groter probleem dan Krimp

5

Cumulatief 2008 – 2025 Bron: CBS, bewerking CAB

6

Cumulatief 2008 – 2025 Bron: CBS, bewerking CAB

1



Migratie naar leeftijd 2000-2006 15-20 jarigen

20-25 jarigen


Groeiende steden in een krimpende regio


Het roltrap model: hoger opgeleiden jongeren gaan naar de stad 7


8



Grote forensen stromen over steeds langere afstanden: links tussen regio’s worden sterker + het Nieuwe Werken 9



Vraag daarbij”: “Do Jobs-follow-People” or “Do People-followJobs?” Bron: Stad en Land, CPB, 2010


10



Waar willen we wonen? Haren nr. 1!

Bron: Bureau Louter, 11

12

Waar willen we wonen 2012

2





Ontwikkeling aantal arbeidsplaatsen per inwoner 15-64 jaar in 1995 over 1995-2010: verandering in de kans op werk

Regionaal economische ontwikkelingen: Arbeidsmarkt en Onderwijs

>0,45 0 <-0,47

Bron: Bureau Louter, 2011 13

14





Werkgelegenheidsstructuur Noorden t.o.v. Nederland 2003, 2008 en 2011

Bron: Bureau Louter, 2011 15

16


Bron: NAV 2012, CAB


Verandering werkgelegenheidsstructuur in Noord-Nederland 2006-2011

| 18

Ontwikkeling werkgelegenheidsstructuur (CBS, statline/bewerking RUG)

Nederland 17

Bron: NAV 2012, CAB

Noord-Nederland

Bijvoorbeeld: ICT MBO-2 banen verdwijnen, maar nog geen gediplomeerde app-programmeurs

3





Opleidingsindex inwoners 15-64 jaar Werkloosheid NWW/UWV Dec 2011

Donkerrood: > 2,4 Donkerblauw < 1,6 Bron: Pau/Louter, 2010 Index 1-5

Fryslân 7,7% Nederland 6,3%

19

20

| 21

Doelgroep WWnV

22

Onderkant arbeidsmarkt in Noord-Nederland: 85.000!

als % van de pbb (juni 2011) Bron: CBS, POR WSW, UWV, bewerking

(op basis van landelijke cijfers, 2011. Bron: Edzes, TPE, 2011)

CAB

Afstand tot de arbeidsmarkt

9%

(d.w.z. tot reële, reguliere en algemeen geaccepteerde banen)

8%

2,6%

6% 5%

2%

4,3%

3,6%

3,0%

3,4%

3,2%

1% 0%

2,6%

2,4%

1,9%

4% 3%

Aantal

2,7%

7%

0,9%

1,4%

1,7%

Nederland

Noord Nederland

Groningen

WSW

WWB

1,1%

1,5%

Friesland

Drenthe

WWB

42.000

WSW

16.000

Wajong

Nee Overbrugbaar

30%

30%

40%

40-70%

30-60%

27.000 85.000

Ja

Geen afstand

12.600 Banen, Afschrikking, Matching

Niet overbrugbaar

60-85%

15-40%

35.000 – 47.000

25.000 – 37.000

Gedragsverandering Loondispensatie

Beschermde arbeid, Uitkering

Wajong

| 23

| 24

Arbeidsmarktontwikkelingen, 2011-2016 Op basis van gemiddeld jaarlijks percentage van werkgelegenheid in basisjaar. Grove indicatie voor Noord-Nederland op basis van landelijke schattingen van ROA (2011) Landelijke schatting. Bron: ROA (2011)

2011-2016

Toegepast op werkzame beroepsbevolking in NNL (grove indicatie)

Jaarlijks gemiddelde

Werkgelegenheidstoename

0,4%

2.800

Arbeidsmarktuitstroom

3,8%

27.000

Baanopeningen

4,1%

29.500

Arbeidsmarktinstroom

3,5%

25.000

Raad voor Werk en Inkomen, Arbeidsmarktscan 2012

4




Conclusies

25

Noorden: banen groei goed, werkloosheid iets hoger Crisis verhult vergrijzingsprobleem  krapte komt Gebrek aan banen aan de onderkant van de arbeidsmarkt, vaak grote afstand arbeidsmarkt Voorlopig geen krimp, wel vergrijzing: bevolking concentreert zich in de steden, platteland vergrijst Maar: Randstad steeds meer congestie, steeds meer behoefte aan goed leven in mooie woonomgeving: een uithoek is voor sommigen een paradijs! Platteland: consumptieruimte + Nieuwe Werken, maar dan wel met Broadband ICT Meer banen creëren? Regionaal beleid is over  ga uit van eigen kracht Sleutelwoorden zijn: creativiteit, innovatie en ondernemerschap.



Bionic Technology: keiharde coating van nanometer dik


Vision Food in Ter Apel: voedsel conservering onder hoge druk DvhN, 8-9-2012

26



Hamflex en Agro Dun: Vezelhennep DvhN 8-9-2012

DvhN, 8-9-2012

27


28




EDC-Internet in Veendam,Erotische artikelen DvhN, 8-9-2012

29

30

5





Dynamik-karte

Buurregio’s over de grens doen het goed!

Aandeel ZZP'ers in de potentiële beroepsbevolking (15-64 jaar) per gemeente (LISA 2009)

Bron: Prognos: 2010

31

32




Ontwikkeling aantal arbeidsplaatsen 2005-2010


Conclusies / Slotopmerkingen Voldoende kennis over aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt? Niet in detail, wel de trends Kan dat beter? Ja, maar in zeer beperkte mate  het blijft schieten op bewegende doelen! Basisonderwijs: kwaliteit onderwijs is veel belangrijker dan rol van de school voor leefbaarheid  scholen > 100 leerlingen + schoolvervoer Middelbaar onderwijs: afstemming ROC’s over opleidingen, niet overal kan alles, samenwerking met bedrijven essentieel, maar: een beroepsopleiding is geen bedrijfsopleiding (opleiding + vaardigheden)

33

34




Conclusies

‘‘Onderwijs en Arbeidsmarkt: schieten op bewegende doelen”

Voorkom voortijdig schoolverlaten, voorkom verloren generatie en instroom in de Wajong  beter een “verkeerde” opleiding dan geen opleiding / diploma Investeer nu ook in scholing voor 45+ Niet iedereen kan alles leren: functies afstemmen op capaciteiten werknemer

Presentatie conferentie 100% Ondernemend Vennekerk Oldambt, Winschoten, 10 september 2012

Vier O’s: Ondernemers, Onderwijs, Overheid en Ouders hebben eigen verantwoordelijkheden. Werk samen op praktische punten, maar blijf niet steken in platforms, task-forces, convenanten, etc.

Prof. dr Jouke van Dijk

Hoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse

Zet in op veel fronten: het is niet òf òf, maar èn èn!! 35


Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen

36

Voorzitter/directeur Waddenacademie-KNAW [email protected] www.joukevandijk.nl

6

Demografische ontwikkelingen: krimp en vergrijzing

Recommend Documents