'..:7t.
','illl: "lt
':',
t:tlttt'
,,,,rt'' '1"'
':r.
:l
I
,,,,,,1,.-
,,,,,,,1 .....1..-,,,,,,,,,,,,,,,r,1',.,,,,fi,,
.l:' 'll-l ':i',:. iri.i
lli
irrli :.::.'
ll.ll n'il :r:.
,:::l
t,i,,:
,,t:,:
DEKOS j
'.t'',,,,,,,,.""' ,;;,1,.:..
: t:,ilil
o'...................'.'..................l... 'u,,,,,.,
-'t:lllllrrllll
'':llllr,. 'llll
')),i1t"
"
,r'' ,,.,,, ,,ir:rr.
';,i$,.
t.,-.
',1L,,.,.
..,
tl:
..ll
,,,.ri r,rrrrr
:,......;:'...'..;.1,.,...,,,
*....;...''....-.,,,'
ii::l 'r'
',:t
...,.':::',:::,,,,,,,,,,...,.,,,.:::'
NU*ÍMEFI
.
X.1,
DORPSSTRAAT 48 In december 1999 heeft het bestuur van de Vereniging Oud-Bennekom een brief aan het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Ede gestuurd, waarin de zorg over het mogelijk lot van Dorpsstraat 48, Bennekom tot uiting komt. AÍ'schriften van die brief zijn ook naar de Monumentencommissie van de gemeente Ede en aan de Bennekomse Dorpsraad gestuurd. De Monumentencommissie wees in haar anfwoord op het feit dat de Vereniging bij het College van B&W plaatsing van het pand op de gemeentelijke monumentenlijst kon verzoeken. Op deze suggestie is het bestuur ingegaan. De hieronder staande brief is op 11 januari jl naar Burgemeester en Wethouders van Ede verzonden. Het Bestuur Aan het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Ede Bergstraat 4 6711 DD Ede Bennekom, 11 ianuari 2000 Geacht College,
Het bestuur van de Vereniging Oud-Bennekom verzoekt u het pand Dorpsstraat 48 te Bennekom op de monumentenlijst van de gemeente Ede te willen plaatsen. Reden hiervoor is het volgende; De kern van het dorp Bennekom heeft in de laatste tientallen jaren grondige wijzigingen ondergaan. De structuur is gelukkig grotendeels ongewijzigJ geble"ven ón ..n aantal markante panden is mede door het feit dat ze door u op de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst zijn, gerenoveerd en daardoor behouden. Met name echter het centrale deel van de dorpskern, het gebied rond en vooral aan weerszijden van de Oude Kerk heeft, door nieuwbouw die nu ondenkbaar zou zijn veel van zijn oorspronkelijke karakter verloren. Een van de weinige gebouwen die er nog aan herinnert dat het gebied rondom de
oude Kerk niet geheel naoorlogs is, is Dorpsstraat 48. In het Monumenten Inventarisatie Project van de gemeente Ede staat het pand als volgt omschreven:
Inleiding Een half vrijstaand winkelpand van twee bouwlagen, gelegen in de kern van Bennekom en gebouwd rond 1905.
Omschrijving Hoofdvorm en dak Het pand is opgetrokken in baksteen en heeft een rechthoekige plattegrond. Het is opgetrokken in baksteen. Het afgeplatte schilddak is gedekt met rode tuiles du I,,lord, voorzien van pirons.
Voorgevel
De voorgevel bestaat uit de ,"olledig vernieuwde winkelpui op de begane grond en de gave eerste verdiepíng. Op de verdieping bevinden zich drie schuifuensters met louvreluiken. Boven de vensters zijn segmentbogen aangebracht met in de booguelden gekleurde tegels. De bogen zíjn, evenals dwarsbanden in de gevel, uitgevoerd in rode verblendsteen. Verder zijn gesmede sierankers toegepast. De gevel wordt met een kroonlijst afgesloten. Daarboven bevindt zich, op de middenas een dakkapel met wangen en driehoekig fronton.
E
ln De Ka rubriek' |an Vroel
Hij besct van een
Rechtergevel De rechtergevel is gedeeltelijk bepleisterd, gedeeltelijk van baksteen.
Kurhaus.
Motivering
waar mij
Het rond 1905 gebouwde woon-winkelpand is van algemeen belang vanwege: - schoonheid, vanwege de rijke detaillering met tegeltableaus, gekleurde baksteen, sierankers, dakkapel, enz. ; - cultuurhistorie, vanwege de samenhang met de andere dorpsbebouwing in de Dorpsstraat van Bennekom.
drijf had
Wij
Op basis van deze beschrijving heeft de Monumentencommissie van de gemeente Ede het pand interessant genoeg geacht om op de gemeentelijke monumentenlijst te plaatsen. Om ons onbekende reden heeft de commissie u dat echter niet geadviseerd.
woot
der moest hij niet o1
We
ging,
Bennekor die tram onze kistr lag aan
ding
va
Staatsspo
Dorpsstraat 48 is sinds kort in andere handen overgegaan. De nieuwe eigenaar zal wegens langdurige verwaarlozing van het pand het nodige aan achterstallig onderhoud aan het casco moeten verrichten. Plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst zal hem de mogelijkheid bieden daaromtrent deskundig advies van uw ambtenaren te krijgen. Bovendien kan het verlenen van een gemeentelijk en/of provinciaal subsidie al dan niet via het Nationaal Restauratiefonds, een stimulans tot herstel zijn.
HeÍzal u duidelijk zijn dat het bestuur van de Vereniging Oud-Bennekom zeer hecht aan het behoud van Dorpsstraat 48. Plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst lijkt ons daartoe een goede aanzet.
ik het Ce
zo'n grote
te wielen venop, m(
In Den l naar mijr
een pQaru Loos naai
Het
verh
beschrijvi
In de hoop op een gunstige reactie uwerzijds verblijven wij,
strand.
Hoogachtend,
allerlei vr Vroege, r
Bij het le namens het bestuur van de Vereniging Oud-Bennekom,
hij
daar,
Vroege
al
Aalbers,
G.M. Hoogkamer - Weijman
melijk no
voorzitter
secretaris
was dat o
P.
EEN TRANSPORTBEDRIIF MET ZESTIG PAARDEN? In De Kampioen, het maandelijks tijdschrift van de ANWB, van mei 1999 stond in de rubriek 'Het millennium nummer' een artikel over het iaar 1916. ondertekend door f an Vroege (geboren 2 december 1 909). Hij beschrijft daarin een bezoek aan het strand van Scheveningen mede aan de hand van een familiefoto met het onderschrift: Scheveningen,25 juli 1916, voor het Kurhaus. Hij vervolgt zijn verhaal met:
Wij woonden in 1916 in Bennekom, waar mijn vader een groot transportbedrijf had met wel 60 paarden. M'n vader moest gewoon werken, daarom staat hij niet op de foto.
We gingen eerst met de tram van Bennekom naar Wageningen-Ede, aan die tram hingen goederenwagons waar onze kisten op gingen. Wageníngen-Ede
lag aan het Rijnspoor, de treinverbin-
ding van Duitsland naar
station Staatsspoor in Den Haag, wat nu geloof ik het Centraal Statíon is. Voorop reed zo'n grote Beyer Peacock, met twee gro-
te wielen en een klein wasketeltje bovenop, met kolen en stoom.
In Den Haag stapten we op de tram naar mijn tante, de koffers gingen met een paard en wagen van Van Gend en Loos naar de Van Stolkweg.
Het verhaal gaat dan verder met een beschrijving van een dug aan het strand.
Bij het lezen van het verhaal kwamen allerlei vragen bij mij op: waar woonde Vroege, wanneer en hoe lang woonde hij daar, wat vervoerde hij? De naam Vroege als transportbedrijf had ik namelijk nog nooit gehoord. Bij navraag was dat ook bij anderen onbekend.
Door bemiddeling van de redactie van De Kampioen - die mijn adres aan de heer Vroege doorgaf met het verzoek met mij contact op te nemen - kreeg ik via een pleegdochter antwoord op mijn vragen.
De vader van Jan Vroege, Cornelis fan Vroege, kwam op 28 april l9l4 vanuit Alblasserdam naar Bennekom. In Alblasserdam bezat hij een steenfabriek genaamd De l,loord. Waarom hij daar weg ging, is niet bekend. In Bennekom ging hijwonen op het adres BA 2l9,later Bovenweg 18. Hij noemde zijn nieuwe huis Het Huis De Noord, dat er onder diezelfde naam nog steeds staat, alleen nu als Bovenweg 36. Cornelis fan Vroege woonde hier tot 15 mei 1922, waarna hij naar Zeist verhuisde. Op 18 september 1923 kwam hij terug naar Bennekom, waar hij zich vestigde
op Grintweg BA 2c (nu Edeseweg). Zijn verblijf was maar van korte duur,
want op 4 januari 1924 is hij weer naar Zeist verhuisd 1 . Maar hoe zat dat nu met dat transportbedrijf en die zestig paarden? Wel, dat verhaal bleek iets anders Íe zijn dan dat van de heer Vroege in De Kampioen.
Met veel Lever ovr tijd zijn v
onze huic
eigendon
Witte's b zoals gen
driekleuri
voor omd helft van
plekke he
Wij kunn onderstel
De achterzijde van Het Huis De Noord op een prentbríeJkaart uit 1955. Er was toen een pension in gevestigd. Foto:Voget, Bennekom. Collectíe Oud-Bennekom.
Witte ten gast zal dachte
dz
de arbeid de huisjer
zijn, Achter Het Huis De Noord aan de Bovenweg - dus op de landerijen van Schuurhoven - heeft ten tiide van de mobilisatie van de Eerste Wereldoorlog een grote tent gestaan, waarin de in Bennekom ingekwartierde militairen zestig paarden hadden ondergebracht, die door Vroege werden verzorgd.
Van een transportbedrijf is dus nooit sprake geweest. Wel weten we nu waar de naam Het Huis De ltloord vandaan komt2
H. Gijsbertsen
mer
moeten v
de Noten 1 Gegevens uit de Burgerlijke Stand gemeente Ede 2 Volgens het Monumenten Inventarisatie Project van de gemeente Ede is het huis tussen 1825 en 1850 sebouwd.
fwee
van elkaa Hullenber
pal tegen daar dest
En ... wr Ook daa
idee. Onc
gers in
I
had ons
z
la Callun riode 18
Dros
,
w(
Bennekor bouwde Heelsumr
HENDRIKWILTEM DROS IN BENNEKOM Met veel belangstelling hebben ondergetekenden het artikel gelezen van de heer A.f. Lever over Heinrich Witte in De l(ostersteen nr 69 van augustus 1999. Al geruime tijd zijn wij geïnteresseerd in de familie Dros in Bennekom. De naaste omgeving van onze huidige woonplek aan de Heelsumseweg bleek namelijk voor een belangrijk deel eigendom van deze grootgrondbezitter te zijn geweest. Witte's beschrijving van die omgeving, zoals genoteerd staat in zijn novelle Het driekleurig viooltje, komt ons bekend voor omdat wij de situatie in de tweede helft van de negentiende eeuw daar ter plekke hebben gereconstrueerd.
Wij kunnen geheel meegaan in de veronderstelling van de heer Lever dat Witte ten huize van de familie Dros te gast zal zijn geweest. Echter, de gedachte dat de twee door hem genoemde arbeiderswoningen de nog bestaande huisjes aan de Hullenberglaan zullen zijn. menen wij om twee redenen le moeten verwerpen. Immers, Witte ziet de twee huisjes 'op tamelijke afstand van elkaar verwijderd', maar de huisjes Hullenberglaan I en 3 staan nagenoeg pal tegen elkaar en bovendien stonden daar destijds drie huisjes.
En ... woonde Dros wel op Calluna? Ook daarover hebben wij een ander idee. Onderzoek van de kadastrale leg-
gers
in het
gemeentearchief van Ede
had ons al duidelijk gemaakt dat de villa Calluna aan de Bovenweg in de periode 1870-75 nog niet was gebouwd.
Dros woonde in 187 4 al wel in Bennekom, maar in de door hem ge-
bouwde villa Erica aan
de
Heelsumseweg. Enige jaren daarvoor
was hij er waarschijnlijk met Witte geweest en had er enige percelen bouwland gekocht. Als Witte daar, onder de veranda van het pasgebouwde huisl' gezeïen, aan de andere zijde van de zandweg achter een akkermaalsbosje de twee huisjes waarneemt, zullen dat de huisjes geweest zijn, die destijds aan de ntidzijde van de Heelsumseweg stonden op de huidige nummers 24 en 36 (zie de situatieschets).
Dros is op Erica blijven wonen tot 1898. Daarna verhuisde hij naar het inmiddels door hem rond 1897 gebouwde huis Calluna, waar hij tot zijn dood in 1906 is blijven wonen. Erica kreeg na 1898 als bewoners de familie Insinger, die in 1909 naar huize Oostereng verhuisden, dat destijds aan de Keyenbergseweg in Wageningen lag. Daarna bewoonde de familie Brants huize Erica tot in de jaren '50, waarna het terrein volgebouwd werd met kleine woningen; dit is thans het Ericapark.
I(ort geleden vonden wij een bevestiging van het bovenstaande bij de bestudering van de gegevens over de hoofdelijke omslag van de belastingen in die periode. Daarin zien we dat Dros in 1874 - en wel voor het eerst - voor een
Situatieschets rond I875 S
D
K
()
+: NP
r
Bouwland
k h o
It lr
s
f
k
feugdhe
Bouwland I
al
I
la ra
Heide
I
e
r
a\
a a
t
je voetb De wan
of de kc
n
.r' 67I
lcclsumsowcg
-
Hullenbe rglaan
prachti€ Hul len
b".g
Dennenbos
Bouwland
tc rd c
Dennenbos
.:i' .,f.'.
n
:2"
De rust maken.
tjes of s een kud
n*
4
1.
huizc Erica
2.
e
n 3. huisjes aan dc
Hr:clsumscweg
\Prp-.npud
4. huizc Zuidcr-Eng 5. voorkrpcr hotol Groenowoud 6., 7. en 8. huisjes Hullenberglaan
ffi
-Akkcrmaalsbosie
&
w kfl
Situatíeschets van de Heelsumseweg en omgeving rond 1875. Tekening auteurs.
aanzienlijk bedrag wordt aangeslagen voor de villa Erica, terwijl dat voor Calluna pas
in 1898 het
geval is.
Wij menen met dit artikel
een aanvulling te hebben gegeven op het reeds gepubliceerde. In de toekomst hopen wij de lezers van De Kostersteen meer over dit interessante stukje Bennekom en zijn bewoners te kunnen berichten. Margreet van Rooíjen en Piet Smit
6
" De
onlangs gevelde monumentale rode beuk in de tuin van Erica bleek vol-
gens boomspecialisten van het bedrijf dat de door zwammen aangetaste boom omverhaalde, tussen de 120 en 150 jaar oud te zijn. De beuk kan dus in 1874 door Dros geplant zijn. Daawóór was het terrein nameliik bouwland.
ru ffifi ..r
i
rfiff
De inga'
In
de
vond ik
van
de
schreef:
gulden I
LANGS HET TUINPAD VAN MIJN VADER. . . feugdherinneringen ... wie heeÍï ze niet? De straat waarin je speelde, het veldje waar je voetbalde of de sloot waarin je stekelbaarsjes ving. De wandelingen die wij met mijn vader maakten in het Bennekomse bos, naar de heí of de koepel, behoren tot mijn jeugdherinneringen. Als we de Hullenberglaan met zijn prachtige beukenbomen inkwamen, waren we in het bos en moesten we fluisteren. De rust mocht niet worden verstoord. Mijn vader wist die wandelingen spannend te maken. Er was altijd wel wat te horen of te zien: een specht, paddestoelen, gal-appeltjes of spelende konijnen. En al waren het maar konijnen, hij gaf je het gevoel oÍ' je een kudde olifanten had gezien, zoals een van mijn broers eens opmerkte.
De íngang tot de Hullenberglaan in de jaren vijftig
In de nalatenschap van mijn vader vond ik de hier afgebeelde ansichtkaart van de Hullenberglaan, waarop hij schreef: Toen Bennekoms burgers 3000 gulden bijeenbrachten voor het behoud
van de bomen.
Waarom brachten de inwoners van Bennekom dat bedrag bijeen? Wat was de aanleiding? Wie nam het initiatief?
In maart 1950 krijgt het bestuur van de Stichting Oud-Bennekom te horen dat de eigenaren van de Hullenberglaan en de Hullenbergweg, de erven A.C. van Daalen, van plan zijn de B0-jaar oude beuken langs deze lanen te kappen. Het bestuur van Oud-Bennekom doet een dringend beroep op Staatsbosbeheer geen kapvergunning af te geven, omdat de Hullenberglaan een van de mooiste en oudste plekjes 1)an ons dorp is, 's zomers door honderden vreemdelingen bezocht.
Ook richt het bestuur zich per brief aan de erven Van Daalen met het verzoek de bomen niet te vellen en het stelt voor de Hullenberglaan te huren. Het antwoord van de erven Van Daalen komt per omgaande. Zij schrijven:
Wij hebben deze laan steeds trachten te sparen. De laatste jaren werden wij echter getroffen door de meer dan deplorabele toestand waarin zich deze laan bevindt.
Als oorzaak daarvan noemen zii inrotting. vernieling en zonnebrand. De opvatting van het bestuur dat de bomen behouden moeten worden, wordt door hen niet gedeeld. Evenmin komt het huren van de laan aan de orde.
Wel wordt door de erven een andere oplossing aangeboden, namelijk het kopen van de hele laan. Thxatie van de ge-
hele laan komt
- na aftrek van de kos-
ten - op een bedrag van f 3145,51. Na een aantal besprekingen willen de erven Van Daalen de bomen voor f 2528.verkopen. mits tevens de Hullen-berglaan en de Hullenbergweg voor / 1,totaai worden overgenomen.
8
Om de bomen aan te kunnen
kopen,
aanwonel
neemt het bestuur van Oud-Bennekom het initiatief daarvoor een aparte stichting in het leven te roepen, de Stichting Natuurschoon Bennekom.
houd van zonlicht van afvall
Alvorens daartoe over te gaan, houdt het bestuur een enquête onder de inwoners van Bennekom om te weten te komen hoe-veel Bennekommers bereid zijn geld ter beschikking te stellen voor het behoud van de bomen. Het bestuur stelt hen voor aandelen à f 10.- te ko-
Door gel niet in sti gerechfva
van het o
sing van worden Hullenbe
pen. de zogeheten deelbewijzen. Bezitters van één of meer deelbewijzen worden daardoor deelhebbers in de stichting met stemrecht op de jaarvergadering.
bomen w kapt dien
In november 1950 wordt de Stichting Natuurschoon Bennekom inderdaad
gemeente
opgericht. Leden van het eerste bestuur ztjn:
aangekoc der voor,
dom van
Begin
de bomer dringend
de I.J.G. Boot, voorzitter M.M. van Hoffen, secretaris H. Storm, penningmeester mejuffrouw E. Ribbius Peletier S. Baron van Heemstra H. Van Medenbach de Rooy A.H. van Steenbergen
De geldwerving verloopt echter moeizaam, zodat de aankoop van de bomen en lanen een aantal malen moet worden
uitgesteld. Uiteindelijk vindt op 3 april 1951 de over-dracht plaats bij notaris K.M. de Haas in Wageningen en is de stichting eigenaar van de Hullenberglaan, de Hullenbergweg en de bomen.
19
bome
sluiten. bomen
\
n
herbeplan noch het i
geld
besc
meente di taxatiewat
Omdat h van de H bergweg beschikba
heid van voor een beteringer
coord
me1
ting afstar
De toestand van de bomen wordt er echter niet beter op en de volgende jaren krijgt de stichting veel klachten van
Het vervolg laat zich raden. In
aanwonenden over het slechte onderhoud van de wegen, het wegnemen van zonlicht door de bomen en het risico van afvallende takken.
Edese Courant van 14 juli 1964 verschijnt het volgende korte bericht:
Door geldgebrek is de stichting echter niet in staat iets te doen aan deze vaak gerechtvaardigde klachten. Afstoten van het onroerend goed lijkt een oplossing van de problemen. ln april 1957 worden de Hullenberglaan en de Hullenbergweg door de gemeente Ede
Bruil Apeldoorn heeft van de gemeente Ede de riolering en asfalteríng van de Selterskamptueg, de Hullenbergweg en de Hullenberglaan aangenomen en dít ls momenteel in uitvoering. Op de Hullenbergweg en de Hullenberglaan zíjn bomen, die zoveel jaren de mensen Iast bezorgden, gerooid. (...) Voor deze wegen gereed zijn, is het wel ongeveer
aangekocht voor
/
1,-, onder meer on-
der voorwaarde dat de bomen eigendom van de stichting blijven, totdat de bomen wegens ziekte of ouderdom gekapt dienen te worden.
Begin 1964 deelt de stichting aan
de
gemeente Ede mee dat de toestand van de bomen zorgen baart en dat zij het dringend gewenst acht ten aanzien van
de bomen een WA-verzekering af te sluiten. Verder wil men, wanneer de bomen moeten worden gerooid, tot herbeplanting overgaan. Voor het een
de
eínd oktober.
fammer dat de schrijver van het stukje al-leen de 'last' die de bomen bezorg-
den, noemt. De bomen aan
de
de bezorgd. Anno 2000 is
de
Hullenberglaan hebben mij - en ongetwijfeld velen met mij - ook veel vreugHullenberglaan nog steeds een mooie laan, maar toch niet meer de laan uit mijn jeugd. Riet Hoogkamer
- Weijman
noch het ander heeft de stichting echter
geld beschikbaar. Zij verzoekt de gemeente dan ook het bomenbezit tegen
Bronnen
taxatiewaarde van haar over te nemen.
Omdat het krediet tot het verbeteren van de Hullenberglaan en de Hullenbergweg reeds door de gemeenteraad beschikbaar is gesteld en de aanwezigheid van de bomen een beletsel vormt voor een goede uitvoering van die verbeteringen, gaat de gemeenteraad accoord met het voorstel en doet de stichting afstand van het recht op de bomen.
Archief Stichting Oud-Bennekom I 950 en 1951. Correspondentie f .A. Storm, september 1998 in het archief van de Vereniging Oud-Bennekom. Edese Courant 4 februari en 14 iuli r964.
AGENDA VOOR DE ALGEMENE TEDENVERGADERING OP 29 FEBRUARI 2OOO TE 19.30 IN HET KIJK. EN LUISTERMUSEUM, KERKSTRAAT
" (His Twee ja Bennekc
1
moeten
voorstel 1. Opening
Inmidde opnieuw
2. Mededelingen
gevonde; 3. Verslag van de ledenvergadering op 25
februai 1999 (zie p.
komen. verwarrir
13 in deze Kostersteen)
4. laarverslag van de secretaris over 1999 (zie p. r5 in deze Kostersteen)
verenigir
5. Rekening en verantwoording van de penningmeester oyer 1999 (is ter vergadering
ding niel gen dus daar iet:
be
schikbaar)
6. Begroting 1999 (zie p. 17 in deze Kostersteen)
moeten ding voo
7. Verslag van de kascontrolecommissie
Het bestr
8. Benoeming van de kascontrolecommissie
-
9. Benoeming bestuursleden. Statutair aftredend zijn de heren A. Dirksen en P. Aalbers. De heer Dirksen stelt zich
- bij
herkiesbaar. De heer Aalbers heeft te kennen gegeven als voorzitter en als bestuurslid te willen aftreden. Het bestuur stelt voor in zijn plaats als voorzitter het bestuurslid de heer A.l. Lever te benoemen en op de opengevallen bestuursplaats mevrouw M.S. de Vos.
Tegenkandidaten kunnen schriftelijk tot uiterlijk op de vergadering gesteld worden, mits deze kandidaatstelling door tenminste tien leden ondertekend is.
de ver, cherer ee
dit get
-
binner
ven
sl
daar is
-
I 0. (Historische) Vereniging Oud-Bennekom?*
het
'zr
dat
(
Koster 1
1. Rondvraag
12. Sluiting
ongew
-
middel
het cc
Pauze met koffie en thee
llB De Na afloop van de Algemene Ledenvergadering zal mevrouw H. Gijsbertsen - Vogel een lezing houden over klederdrachten en textiel. Het verhaal van mevrouw Gijsbertsen zal worden ondersteund door een kledingshow en dia's. zie verder p. l2 in deze Kostersteen.
10
A,
Oud-Benr,
'3
(Historische) Vereniging Oud-Bennekom
Twee jaar geleden is op de Algemene ledenvergadering van de Vereniging oudBennekom de vraag aan de orde geweest of de naam van de vereniging gewijzigd zou moeten worden in Historische Vereniging Oud-Bennekom. Na enige discussie is het voorstel toen door het bestuur teruggenomen.
lnmiddels heeft het bestuur zich hier opnieuw op beraden en daarin reden gevonden om op dit onderwerp terug te komen. Naar buiten toe blijkt namelijk verwarring te bestaan met een ouderenvereniging. Aangezien die vlag de lading niet dekt, is het uit PR-overwegingen dus buitengewoon belangrijk dat daar iets aan gebeurt. Dat 'iets' zou moeten bestaan uit een type-aanduiding voor de vereniging. Het bestuur stelt dan ook voor:
-
de vereniging naar buiten toe te afficheren als'historische vereniging'.
- bij
een eventuele statutenwijziging dit gebruik officieelvast te leggen.
-
binnen de vereniging gewoon te blij-
ven spreken over Oud-Bennekom; daar is helemaal niets op tegen.
-
aan te passen, eerst als historische Vereniging Oud-Bennekom en na een eventuele statutenwijziging als Historische Vereniging OudBennekom.
Inmiddels is een onderzoek ingesteld naar de naamgeving van 52 gelijksoortige verenigingen als Oud-Bennekom in Gelderland. Hiervan bleken er 47 een
type-aanduiding (historische, heemkundige, oudheidkundige e.d.) te hebben. Tot de vijf die het niet hebben, behoren de verenigingen Oud-Ede en Oud-Lunteren, zodat het welhaast een gemeentelijke eigenaardigheid lijkt. Toch lijkt het het bestuur uit PR-oogpunt van het grootste belang dat OudBennekom zich bij de overgrote meerderheid aansluit, zodat naar buiten toe heel duidelijk blijkt wat voor soort vereniging de onze is. Het Besttrur
het 'zegel' van de vereniging, zoals
dat op het omslag van
De
Kostersteen staat,
-
ongewijzigd te laten, omdat dat inmiddels zelf 'historisch' is geworden. het colofon van De Kostersteen wel
NB De Algemene Ledenvergadering is alleen toegankelijk voor leden van de Vereniging Oud-Bennekom. Bij de ingang ven het Museum zullen presentielijsten gereed liggen.
TOON MII WAT U DRAAGT EN IK ZAL ZEGGEN \ryIE U BENT: BETEKENISSEN VAN KLEDING EN
VERSI VEREI 25 FEI
KLEDERDRACHT
De
Dit is zo ongeveer het thema
waarop mevrouw Gijsbertsen-Vogel ons na afloop van de Algemene Ledenvergadering zal vergasten. Het is alom bekend
tielijst zi
1. De v en heet
dat de Vereniging Oud-Bennekom een rijke verzameling kostuums en ander
textiel bezit, die
alge
Ferrand
kom, in
in het Kijk- en
heer en
Luistermuseum bewaard wordt (zie bij-
voorbeeld op p. 20 van deze I(ostersteen). Mevrouw Gijsbertsen heeft vele jaren mede zorg gedragen
2. Bericl van de h A. van
voor de goede instandhouding van deze collectie. Vorig jaar ontving zij onder andere voor dit werk de Gouden Vlegel.
dr
mevrou-v
De voor van mev
erelid
va
Mevrouw Gijsbertsen zal onder andere aan de hand van dat materiaal en aan streekdrachten uit Drenthe en ZeeuwsVaanderen (Axel) laten zien dat de rijkdom van de grond - en dus van de boeren - een grote invloed op de (rijkdom van) de klederdracht heeft gehad.
uitleg ge Ghana'.
Daarnaast zal de al even 'klassebenalen-
gestelde
de burgerkleding. inclusief
kunstenr nekom 6 van dit p van de vr
reert in
Bennekc Vervolge
de heer
de Rotar
ondergoed
en zwempakken de revue passeren.
Dat laatste mag erg letterlijk genomen worden: vóór uw ogen zullen veel van deze kostuums door echte mensen gedragen worden. Wanneer dat niet mogelijk is, wordt de hulp van de dia-projector ingeroepen. Omdat het niet dagelijks voorkomt dat een zo grote rijkdom aan materiaal op een zo'levendige' wijze getoond wordt, dient u uw kans om dit festijn bij te wonen, niet voorbij te laten gaan. Redactie
12
Mevrouw Gijsbertsen in Axelse dracht Foto H. Gijsbertsen
I
De aanv vrouw t reden. t tien jaar
Luisterm sloten gt regeling. museum gedaan
Oud-Ber en zijn
vr
VERSTAG VAN DE ALGEMENE TEDENVERGADERING VAN DE VERENIGING OUD.BENNEKOM, GEHOUDEN OP 25 FEBRUARI 1999 De algemene ledenvergadering van de vereniging oud-Bennekom wordt in
de
Ferrand Moltzer-zaal van het Kijk- en Luistermuseum gehouden. Volgens de presentielijst zijn er 76 leden aanwezig.
1. De voorzitter opent de vergadering en heet alle aanwezigen hartelijk welkom, in het bijzonder de ereleden en de heer en mevrouw Diepeveen. 2. Bericht van verhindering is ontvangen van de heer en mevrouw Mantel, de heer A. van de Weerdhof, de heer T. Storm en mevrouw Th.|. Goedewaagen. De voorzitter staat stil bij het overlijden
I
van mevrouw dr A.W. Edelman - \4am, erelid van onze vereniging. Hij memoreert in het kort wat zij voor OudBennekom heeft betekend. Vervolgens introduceert de voorzitter de heer W.C.L. van Kalleveen, lid van de Rotaryclub Bennekom, die een korte uitleg geeft over het project 'Pompen in Ghana'. De in de vergaderzaal tentoongestelde pentekeningen, die door de kunstenaar Loots van locaties in Bennekom gemaakt zijn, zijn ten behoeve van dit project in de pauze en na afloop van de vergadering te koop. De aanwezigheid van de heer en mevrouw Diepeveen heeft een bijzondere reden. De heer Diepeveen heeft bijna tien jaar als beheerder in het Kijk- en Luistermuseum gewerkt. Hij heeft besloten gebruik te maken van de VUTregeling. ln de periode dat hij bij het museum werkzaam was, heeft hij veel gedaan ten behoeve van de collectie Oud-Bennekom. Het bestuur wil hem en zijn vrouw in deze vergadering hier-
voor bedanken. De voorzitter overhandigt daarom bloemen aan mevrouw Diepeveen en een naslagwerk over architectuur aan de heer Diepeveen. Het spontaan applaus van de aanwezigen onderstreept nog eens hoe ziln inzel gewaardeerd wordt.
3/4. Het verslag van de algemene ledenvergadering van 19 februari 1998 en het jaarverslag over 1998 worden onder dankzegging aan de secretaris voor het vele werk dat hij verricht heeft - ongewijzigd goedgekeurd. Naar aanleiding van het jaarverslag worden enkele vragen gesteld en opmerkingen gemaakt.
Zo wordt het betreurd dat
de
Vereniging niet was vertegenwoordigd op de Megeldag, bijvoorbeeld samen met het l(jk- en Luistermuseum. De voorzitter zegt toe dit in de bestuursvergadering te zullen bespreken. Een compliment wordt gemaakt voor de nieuwe lay-out van De Kostersteen.
5. Het financieel overzicht over 1998 wordt ter vergadering uitgereikt. Helaas is de penningmeester door ziekte verhinderd een en ander persoonlijk toe te lichten. De heer Besemer informeert naar de post 'muntkosten'. De voorzitter zegt dat dit de eenmalige kosten voor het slaan van de erepenningen betreft.
Na deze toelichting keurt de vergadering
gen met, c.q. overbrengen naar een loca-
het financieel verslag goed, waarop de voorzitter de penningmeester en mevrouw Mantel, als ledenadministratrice,
en
bedankt voor het vele door hen verrichte werk.
617. De kascontrolecommissie bestond dit jaar uit de heer M. Huissoon en mevrouw E. van Drie. Wegens ernstige ziekte van de heer Huissoon is zijn taak overgenomen door mevrouw facobi Dolman. De commissie heeft de boeken dit jaar weer prima in orde bevonden. Mevrouw Van Drie stelt de vergadering voor de penningmeester decharge te ver-
lenen, wat bij acclamatie gebeurt. De heer Huissoon treedt af als lid van de commissie. In zijn plaats wordt de heer W.C.L. van Kalleveen benoemd.
tie in Ede van het Kijk-
Luistermuseum geen sprake is. De heer Besemer verwoordt de gevoelens van de aanwezige leden als hij stelt dat het Kijk-
en
Luistermuseum een Bennekomse aangelegenheid moet blijven. Hij verzoekt het bestuur samen met het bestuur van het ICjk- en Luistermuseum zonodig stappen daartoe te ondernemen. Het bestuur neemt dit voorstel over. - De heer Bodlaender vraagt hoe de huidige geschiedenis van Bennekom wordt bijgehouden en of er een systematische beschrijving van de veranderingen in het dorp plaatsvindt. De voorzitter geeft aan dat belangrijke veranderingen en gebeurtenissen met betrekking tot Benne-kom, waarover publicaties verschijnen, in het gemeentelijk archief van Ede worden opgenomen.
8. Statutair zijn de bestuursleden mevrouw E. Mantel - van Staaveren en de heer TJ. Hoekstra aftredend. Beiden stellen zich herkiesbaar. De vergadering gaat van harte accoord met hun herbenoeming. De heer T. Storm treedt om persoonlijke redenen af. Voorge-steld wordt in zijn plaats mevrouw G.M. Hoogkamer - Weijman te benoemen. Zij wordt bij acclamatie door de vergadering benoemd.
9. Bij de rondvraag komen de volgende punten aan de orde: - De heer Smit heeft verontrustende berichten gelezen over het door de
gemeente voorgestelde samengaan van de
musea in de gemeente Ede. Hijvraagt of dit consequenties heeft voor het I(jk- en Luistermuseum. De heer Van den Oever,
voorzitter van het Kijk- en Luistermuseum, antwoordt hierop dat van samenvoe-
14
- Mevrouw Zwartz geeft het bestuur het advies meer aan gerichte PR te doen, waardoor de Vereniging een grotere naamsbekendheid kan krijgen.
De voorzitter kondigt de in 1999 te verwachten activiteiten van de Vereniging aan: 21 april een lezing door de heer C. van den Braber over Monumenten in Amersfoort. 19 mei een dagexcursie naar het kasteel Huis Verwolde en naar Ootmarsum, vanwaaruit onder begeleiding van een gids een sagentocht door Twente gemaakt zal worden. 10. De voorzitter dankt alle aanwezigen voor hun bijdrage aan de besluiworming op deze algemene ledenvergadering en nodigt een ieder uit voor een kopje koffie in de koffiekamer van het museum, Vervolgens sluit hij de vergadering.
A. Dirksen. secretaris
JAAR! Bestuur In het v een: op genwoo
uitreikir de werel gemeenl van de
Verenigi
De
algt
gehoudt
Moltzer museun
Staavert
werden
heer
T.
redenen
mevrou\ Zíj nam van 24 t de heer Ledenar Aan het
de Verer den. De nieuwe
waren
e
betreure vonden Mevrour
lid, over. stuurslid
ir
M.
1969 tot
De Kost De Kost we, grot out en e
JAARVERSLAG VAN DE SECRETARIS OVER 1999 Bestuur In het verslagjaar kwam het bestuur van de Vereniging Oud-Bennekom vijf keer bijeen: op 6 januari, 24 maart, 27 mei,9 september en 24 november. Het bestuur vertegenwoordigde de vereniging bij de presentatie van de Kadastrale Atlas Otterlo, de uitreiking van de Gemeentelijke Cultuurprijs, de opening van de tentoonstelling 'Uit de wereld van fetses' in Museum Nairac te Barneveld, de opening van het vernieuwde gemeentearchief in Ede, de vergaderingen van de Dorpsraad, de voorlichtingsavond van de Stichting Kunst en Cultuur i.o. en de herdenking van het jubileum van de Vereniging Oud- Ede.
De algemene ledenvergadering werd gehouden op 25 februari in de Ferrand
Moltzerzaal van het Kijk- en Luistermuseum. Mevrouw E. Mantel - van Staaveren en de heer T.f. Hoekstra werden in het bestuur herverkozen. De heer T. Storm trad af om persoonlijke redenen. ln zijn plaats werd benoemd mevrouw G.M. Hoogkamer-Weijman. Zíj nam tijdens de bestuursvergadering van 24 maart het secretariaat over van de heer A. Dirksen. Ledenadministratie Aan het eind van het verslagjaar telde de Vereniging Oud-Bennekom 680 leden. De Vereniging mocht een dertigtal nieuwe leden verwelkomen. Helaas waren er dit jaar veel overledenen te betreuren. Onder de overledenen bevonden zich twee oud-bestuursleden. Mevrouw dr A.W Edelman-Vlam, erelid, overleed op 17 februari. Zijwasbestuurslid van 1949 ïot 1962. Mevrouw ir M. Post-Bakker, bestuurslid van 1969 tot 1983, overleed op 28 april.
nen vier nummers. Twee artikelen uit nummer 70 haalden de pers. In het Bennekoms Nieuwsblad werd aandacht besteed aan de oproep van het bestuur tot behoud van Dorpsstraat 48. In het Gelders Dagblad verscheen een artikel over de restauratie van het oudste deel van de Bennekomse begraafplaats.
De redactie bestond uit T.J. Hoekstra (eindredacteur), C.A. Heitink, A.J. Lever en H.|. van den Oever. Lezingen
Na afloop van de jaarvergadering op 25 februari verzorgde ons bestuurslid de heer A. Dirksen een lezing getiteld 'Een trein reed door Bennekom'. Met veel herkenbare, maar vaak onbekende dia's schonk hij aandacht aan het Bennekomse traject van de stoomtramltrein tussen Ede en Wageningen. Veel leden van de Vereniging hadden
foto's enl of dia's van'Bello'voor deze lezing in bruikleen gegeven. Zij zijn alle gekopieerd en in de verzameling van Oud - Bennekom opgenomen.
De Kostersteen De Kostersteen verscheen in een nieuwe, grotere vorm, met een nieuwe layout en een nieuw omslag. Er versche-
De voorjaarslezing werd gehouden op 21 april in zalencentrum De Brink. De heer C. van den Braber, hoofd van het bureau Monumentenzorg van de
15
gemeente Amersfoort, gaf een uitgebreid overzicht over monumentenzorg en restauraties in die stad. De lezing trok ruim veertig belangstellenden.
um gaf de Vereniging Oud-Bennekom acte de présence tijdens de Vlegeldag op 25 augustus. Een tafereel met voorweípen uit de collecties van de Mr Max Moltzerstichting en van de Vereniging
heer Gi vinden waar hij voortzel
De najaarslezing werd op 17 november gehouden in de Ferrand Moltzerzaal van het Kijk- en Luistermuseum. De lezingvan de heer f. Buisman met de intrigerende titel 'Veel geween en tandengeknars' werd door ruim zestig belangstellenden bijgewoond. Op onna-
Oud-Bennekom trok veel belangstellenden. Daarnaast was er een tafel met folders van de Vereniging en van het ICjk- en Luistermuseum. Tevens werden exemplaren van De l(ostersteen nr 69 verkocht.
maakt
heer Buisman over het weer door de eeuwen heen en over de invloed die het had op het dagelijks leven van de mens.
Werkgroepen
Verenigl
Werkgroep behoud oudste gedeelte
werd
volgbare wijze vertelde
de
Excursies
De excursiecommissie, bestaande uit mevrouw H. Gijsbertsen - Vogel en de heren P. Aalbers en A. van Steenbergen, verzorgde dit jaar twee excursies. De voorjaarsexcursie op 19 mei ging via het Gelderse kasteel Huis Verwolde naar het Overijsselse Ootmarsum, waar de aan Sint-Simon en Sint-fudas gewijde kerk werd bezocht en waar onder leiding van een gids een sagentocht door Twente werd gereden. Vijfenvijftig leden namen deel aan deze excursie.
Vlegeldag Samen met het Kijk- en Luistermuse-
t6
onze ge ons.
Collecti De heer conserv,
aan het B
ennekomse begraafplaats
Deze werkgroep is in 1991 opgericht en bestaat uit de heren H. Alberts, R. Heij, C.A. Heitink, A.|. Lever en f. de Nooij. Tot voor kort bestonden haar werkzaamheden uit het inventariseren van de nog aanwezige graÍbedekkingen en het verzamelen van informatie over de begravenen. Vorig jaar is het oudste deel van de begraafplaats in de meest zuidelijke hoek bij de Kerkhoflaan tot gemeentelijk monument verklaard. Dit jaar werd daar een begin gemaakt met restauratiewerkzaamheden.Tijdens de Open Monumentendag op 11 septem-
ber werden talrijke De najaarsexcursie was op 25 september. Met eigen vervoer vertrokken zevenentwintig deelnemers naar Amerongen waar eerst de Andrieskerk werd bezocht. Het is een prachtige kerk met een toren die sterk lijkt op die van de Dom te Utrecht. Vervolgens werd het kasteel Amerongen bekeken, waar een enthousiaste gids tekst en uitleg gaf.
computl
belangstellenden
rondgeleid door leden van de werkgroep en vrijwilligers. In november heeft de werkgroep een steunstichting opgericht, in het bestuur waarvan statutair een bestuurslid van Oud-Bennekom zittins heeft.
b
ploeg vi mes D. textielcc
BEGR
Inkomsl Contribr Adverter Rente-in Verkoper
Foto- en diacollectie
Onder beheer van de heer
H. Gijsbertsen groeide door schenkingen en anderszins de foto- en diacollectie van Oud - Bennekom nos steeds. De
Totaal in
heer Gijsbertsen was iedere dinsdag te vinden in het Kijk- en Luistermuseum, waar hij de beschrijving van de collectie voortzetle en de gegevens ervan in een computerbestand inbracht. Dit werk maakt de collectie toegankelijk voor onze generatie en voor de generaties na ons.
Collectie Oud-Bennekom De heer G. van de Born beheerde als
conservator
de collectie van
de
Rondleid(st)ers gaven aan bezoekers van het museum uitleg over de daar tentoongestelde voorwerpen. Ook dit jaar ontving de conservator weer waardevolle aanwinsten voor de verzameling. Tenslotte ... ... bedankt het bestuur allen die zich, op welke wijze dan ook, hebben ingezet voor het welzijn van de Vereniging Oud-Bennekom.
Vereniging, die in bruikleen is gegeven aan het Kijk- en Luistermuseum. Hij werd bijgestaan door de technische ploeg van het museum, terwijl de dames D. Mulder en f. van de Born de textielcollectie verzorsden.
G.M. Hoogkamer - Weíjman secretaris
BEGROTING VAN DE VERENIGING OUD-BENNEKOM Inkomsten Contributies Advertenties Rente-inkomsten Verkopen en lezingen
Totaal inkomsten
2OOO
Uitgaven
/ 10.s00,f 1.200,f 400,-
r
I
300,-
Kostersteen (incl. verzending)/ 8.000,-
Zaalhuur Lezingen Uitgaven Museum Representatie
f f f f Secretariaatskosten f Contributies / I(osten bank/giro I Excursiekosten f Reservering algemeen f Totaal uitgaven
t2.4OO,-
I
600.500.600,100, -
300.400.600.300.| .000. -
12.4OO,-
A. van de Weerdhof, penníngmeester
17
BERICHTEN UIT HET KIJK. EN LUISTERMUSEUM Wilhelm Bruder draaiorgel terug in museum Een van de pronkstukken in het luistergedeelte van het museum is een Wilhelm Bruder cilinderorgel. Het is het enige exemplaar in Nederland dat niet alleen in originele staat verkeert, maar ook nog speelt. Het aantal melodieën is beperkt tot de negen die op de cilinder staan. Het orgel stamt namelijk uit 1870 toen het'orgelboek'nog niet was uitgevonden: dat gebeurde pas in 1892.
Het grote voordeel van een orgelboek boven een cilinder is, dat orgeldraaiers steeds voor weinig geld de nieuwste tophits konden bestellen en aldus een eigentijds repertoire aan populaire liedjes konden bren-gen. Orgeldraaiers lieten dan ook hun cilinderdraaiorgels destijds meestal ombouwen tot boehdraaiorgels. De meeste rondleid(st)ers in het museum gebruikten het cilinderdraaiorgel als 'klanstuk' aan het eind van een rondleiding (hoewel het orgel behoorlijk vals klonk) en stonden dan, lichtelijk nahijgend van het draaien, trots de complimenten van de bezoekers over dit prachtorgel in ontvangst te nemen. Groot was dan ook de schrik toen enl<ele jaren geleden plotsklaps het orgel niet alleen vals klonk, maar ook tijdens het draaien één langgerekte, klagende toon produceerde. Het feitelijk tot klinken brengen van het Wilhelm Bruderorgel was niet langer verantwoord. Experts werden er bijgehaald en het was al snel duidelijk: het orgel moest in de revisie. Er waren echter twee moeilijkheden. Ten eerste bleek er, na lang zoeken, in Nederland maar één orgelbouwer-res-
taurateur te zijn die het aandurfde dit oude cilinderorgel te restaureren. Dit
18
was de firma Perlee in Amsterdam.
de jonge
Het pan optiek
bouw: s hoog. I ruimte
draaiorg ornameÍ één uur komen:
Ten tweede moesten om aan subsidievoorwaarden te voldoen experts hun goedkeuring geven om het orgel door
ken en b
Perlee te laten maken.
de grote
Nu is in draaiorgelland de naam Perlee wel erg bekend, maar de huidige 'Perlee' is een nog vrij jonge knaap, die overigens een feilloos gehoor en - naar al gauw bleek - een onbetwist vakmanschap bezit. Gelukkig kregen we de goedkeuring met hem in zee te gaan.
Dit alles speelde zich af in 1996. Toen werd er ook besloten het hele orgel te laten restaureren, dus ook de buitenkant. Er werd een ofÍ'erte gevraagd en begin 1998 ging het orgel voor ongeveer een jaar, want zolang zou de restauratie duren. naar Amsterdam.
In december 1998 gingen f os de Groot, directeur van het Kijk- en Luistermuseum, en ik eens bij Perlee kijken hoever het met het orgel stond en of we het binnenkort terug konden verwachten. We waren omstreeks 1 1.00 uur in de Westerstraat en werden gastvrij binnen gelaten door Leon en f an van Leeuwen, kleinzoons van de beroemde Gijs Perlee en nu de eigenaren van het restauratiebedriif. Leon is de restaurateur en fan,
De twee plaats.
F
visioener ons Bru
propvol
'Wilheln gezegd.
leek. M trots me
stel
loss
(half ver den dat,
ik er nc
want fan puinhool zou kom de schro minst go Bruder r meteen
c
Maar wa orgels st orgels tc hebben z de beroer
Tine, de ons na € genomen
nu
wel
de jongere broer, zijn helper.
Het pand aan de Westerstraat is in mijn
optiek een typisch Amsterdams
ge-
bouw: smal, maar ontzettend diep en hoog. Bij binnenkomst in de eerste ruimte sta je meteen tussen allerlei draaiorgels, draaiorgelonderdelen en ornamenten. Het kostte ons ongeveer één uur om de eerste ruimte door te komen: elk orgel moest uiwoerig bekeken en beluisterd worden.
De tweede ruimte is de officiële werkplaats. Het eerste wat je daar opvalt is de grote kolenkachel, waarbij ik meteen visioenen kreeg van brand en ... weg ons Bruderorgel. Ook hier staat het propvol en ergens moest onze 'Wilhelm' staan, tenminste dat werd gezegd. lk zag echter niets wat er op leek. Maar de broertjes kwamen vol trots met een paar schrootplanken, een stel losse pijpen en een brede plank (half vermolmd en vol gaten) en vertelden dat dit 'ons orgel' was. Ik denk dat ik er nogal verbijsterd heb uitgezien, want fan troostte me en zei dat uit deze puinhoop echt wel weer een goed orgel zou komen en Leon gaf als uitleg voor de schroothoop dat Wilhelm Bruder de minst goede orgelbouwer van de f'amilie Bruder was geweest. Wat mij nu niet meteen opmonterde. Maar wat hebben de Perlee's een pracht orgels staan. Van kleine, antieke buikorgels tot zeer grote boekorgels: we hebben ze allemaal gehoord tot en met de beroemde 'Arabier'. Tine, de moeder van de 'jongens', heeft ons na een paar uur mee naar boven genomen, 'want', vond ze, 'jullie zullen nu wel behoefte aan koffie hebben'.
Tijdens de koffie vroeg fos voorzichtig aan Leon wanneer hij dacht dat ons orgel klaar zou komen. Met wat heen en weer praten werd dit maart 1999, zodat we in het zomerseizoen ons pronkstuk weer zouden kunnen draaien.
Op weg naar huis begon fos al met sombere voorspellingen, dat hij nog moest zien of het orgel in maart terug was, vooral als de broertjes vaak bezoekers in de werkplaats kregen die, net als
wij, een hele dag door hen bezig gehouden werden.
fos kreeg gelijk: maart verstreek,
Jos
belde, het werd april; april verstreek, |os
belde enz. fos heeft, denk ik, vanaf ok-
tober/november bijna dagelijks gebeld, gedreigd en gesmeekt met als resultaat dat het orgel toch nog net in de vorige eeuw in het museum terugkeerde. En het keerde niet alleen terug! Immers, namens de Vrienden van het Kiik- en Luistermuseum heeft het museum een schitterende reconstructie van een originele orgelkar gekregen waar het Wilhelm Bruderorgel nu in al zijn pracht op staat. Tijdens de Nieuwjaarsbijeenkomst in het museum op 1 I januari jl. is dit alles feestelijk in gebruik gesteld door wethouder mevrouw A. f onker. Wat ik nu zo leuk vind aan Leon en |an van Leeuwen is, dat deze twee jongens een levensritme hebben dat zo uitstekend past bij de tijd van de oude draaiorgels: kalm blijven, de tijd hebben voor je gasten en uitstekend werk afleveren. Dan moet je het maar voor lief nemen dat je er even op wachten moet. Marieke van clen Hazel
Tentoonstellingen Op dit ogenblik loopt nog tot 26 februari een tentoonstelling over Veranderingen in de 20ste eeuw. Zo is er een vitrine ingericht over 'schrijven': van griffel tot laptop. Uit een groot aantal afbeeldingen afkomstig uit de collectie van de Vereniging OudBennekom is bovendien goed Íe zien hoe sterk Bennekom in de loop van honderd jaar veranderd is.
In 2000 zal in veel Nederlandse musea kleding tentoongesteld worden. Het
Kijk- en Luistermuseum zal present zijn met een tentoonstelling over doopjurken en babykleding, waarvan het een waarlijk schitterende collectie bezit. Het oudste stuk daarin is een gebreid jongensmutsje uit 1 745. Leden van Oud-Bennekom of anderen, die doopjurkjes enlof babykleren bezitten en die voor de tentoonstelling in bruikleen willen geven, wordt verzocht
contact op te nemen met het Museum (0317-414629). Het is een feest je spullen prachtig uitgestald op een tentoonstelling te zien liggen!
Het Bruderorgel, de tentoonstellingen en de vele andere interessante dingen in
het Kijk- en Luistermuseum zijn tlm 31 maart op woensdag en zaterdag van
tot 17.00 open is, maar gedurende de schoolvakanties van dinsdag t/m zaterdag gedurende dezelfde tijd. Dat is ook het geval na I april met extra openstelling op tweede paasdag, hemel14.00
vaartsdag, tweede pinksterdag en tweede kerstdag. Buiten al deze tijden is op
aanvraag ook groepsbezoek mogelijk. Het museum is bij uitstek geschikt voor kinderen. Verdere gegevens in de museumfolder en op http //www.hollandmuseums. nl. Hoe nuttig het werk van de Vrienden van het ICjk- en Luistermuseum is, hebt u in het bovenstaande kunnen lezen: een complete orgelkar (kosten ca. / 8.000,-) is door de Vrienden bijeengebracht. Inlichtingen: Kljk en Luistermuseum, I(erkstraat 1, 6721 VA Bennekom, 0317 - 414629. :
BOEI FONI De redat
een
br
Aanbevel
Omhoog
dacht te
de vierd heeft uit Zuid-Vel aan dat
r
dere het
vertegen' in boek
heï zó vi is. Dat d de perio vierde de komen i
MEDI
Nieuwe Tien nier het begir heten. H Oud-Ber belangstr mensen geïnteres
van het
voor uw mulier ir zij zich c
een cade aard ook
20
BOEKAANKONDIGING: FONDS BLIK OMHOOG 40.45 De redactie van de l(ostersteen ontving
een brief van het Comité van Aanbeveling van het Fonds Blik Omhoog 40-45 nTet het verzoek aandacht te besteden aan de voltooiing van de vierdelige publicatie die het Fonds heeft uitgegeven over WolÍheze en de Zuid-Veluwe in oorlogstijd. Reden om aan dat verzoek te voldoen is onder andere het feit dat Bennekom nogal ruim vertegenu'oordigd is, in boek I 33 keer, in boek ll 37 keer en in boek III komt het zó vaak voor, dat het niet te tellen is. Dat derde deel gaat uitsluitend over de periode na de luchtlandingen. Het vierde deel, dat niet lang geleden uitgekomen is, bevat niet alleen een index
van 3 100 persoonsnamen en ruim 900 plaatsnamen, maar ook talloze correcties en aanvullingen, die lezers van de eerste drie delen naar de auteur hebben gezonden. Voor Bennekom was dat bijvoorbeeld de heer H. Gijsbertsen. ln totaal bevat BLII( OMHOOG 13BB pagina's. Voor een ieder die tot in detail op de hoogte wil zijn van de gebeurtenissen in deze streek gedurende de Tweede Wereldoorlog, is dit lijvige werk dus een noodzakelijl< naslagwerk. De delen I-lll kosten omstreeks / 40,-, het vierde deel, deel S, kost f 25,-. De Boekelier in de Dorpsstraat heeft de publicatie in voorraad. Redactíe
MEDEDETINGEN VAN HET BESTUUR Nieuwe leden Tien nieuwe leden mag het bestuur bij het begin van het nieuwe jaar welkom heten. Hieruit blijkt dat de Vereniging Oud-Bennekom zich in een groeiende belangstelling mag verheugen. Mocht u mensen in uw omgeving kennen, die geïnteresseerd zijn in het wel en wee van het oude Bennekom, dan vindt u voor uw gemak weer een opgaveformulier in deze Kostersteen, waarmee zij zich op kunnen geven. Het idee van een cadeau-lidmaatschap kunt u uiteraard ook overwegen.
De volgende nieuwe leden
worden
door het bestuur verwelkomd: De heer M. Beukhof Mevrouw G. Bouwmeester - Paalman Familie f. Licht
C.M. Nijman & L fiingeling De heer A. Nooij De heer en mevrouw G. &
W
Roekel De heer W. Roseboom Familie f.f. Roseboom - Ruhof
Mevrouw A. van Striiland Mevrouw P. Vermeulên - van Beek
van
Mutaties
Mutaties verzoeken wij u vriendelijk schriftelijk te willen doorgeven aan de ledenadministratie: mevrouw E. Mantel - van Staaveren, Hogeweg 4, 6721VE Bennekom.
Etiket op Kostersteen Zoals u opgevallen zal zijn, zit er op de omslag van De I(ostersteen een etiketje met streepjescode. Veel leden ergeren zich eraan. Het dient echter om de verzending te vergemakkelijken. Overigens is het zeer eenvoudig te verwijderen, omdat het met een niet hard wordende lijm is bevestigd.
Folder Monumenten De gemeente Ede heeft een Íraai vormgegeven en geïllustreerde folder (van
Agenda van activiteiten van Oud-Bennekom 29 februari: Algemene Ledenvergadering
14 pagina's) uitgegeven over gemeentelijke monumentenzorg en archeologie. Zoals in de inleiding vermeld staat, is hij vooral bedoeld voor eigenaars, gebruikers en beheerders van bestaande of voorgedragen gemeentelijke monumenten of potentiële kopers ervan,
maar ook voor 'alle
geïnteresseerde
verenigingen en personen. De folder bevat gegevens over de rechten en plichten van de bezitter van een monument, over onderhoud, restaureren of verbouwen ervan en over subsidieregelingen. U kunt de folder bestellen bij het Gemeentelijk Info-Centrum, Postbus 9022, 6710 HK Ede, telefoon 680210 of afhalen in het gebouw 1 van het gemeentehuis te Ede, Raadhuisplein 1, Ede.
Bestuu
Voorzit P. Aal Vice-Vc
T.I.H Secreta
Mevrr
4161i PenninS
A. var
Leden: A. Dir
A.I.L Mevr<
Ledena Mevrr
Conser G. var
tot 10 mei 2000
Beheer
H. Gi
12 april: Lezing door drs M. van Nie, gemeentelijk archeoloog van Ede en Apeldoorn, over ijzerbereiding op de Veluwe. 10 mei: voorjaarsexcursie naar Valkenswaard en T[rnhout (België)
Redacti
Het Bestuur
A.I.L
T.I.H
C.A. I
H.l. v
22
Bestuur van Oud-Bennekom Voorzitter: P. Aalbers, Algemeer 49,6721GA Bennekom Vice-Voorzitter: T.|. Hoekstra, Van Hoffenlaan 44,6721XE Bennekom Secretaris: Mevrouw G.M. Hoogkamer - Weijman, Emmalaan 33,6721E! Bennekom, tel. 416180 Penningmeester: A. van de Weerdhof, Molenstraat 122.6721WP Bennekom Leden: A. Dirksen, Pr.Bernhardlaan 22, 6721 DR Bennekom A.f . Lever, Prinsenlaan 2,6721 EC Bennekom Mevrouw E. Mantel - van Staaveren, Hogeweg 4, 672lVE Bennekom
Ledenadministratie Mevrouw E. Mantel - van Staaveren, Hogeweg 4, 672lVE Bennekom Conservator Collectie Oud-Bennekom G. van de Born, Selterskampweg 25, 6721 AR Bennekom Beheer foto- en diacollectie H. Gijsbertsen Gasthuisbouwing 9a,6721 XH Bennekom Redactie Kostersteen T.f . Hoekstra, Van Hoffenlaan 44,6721 XE Bennekom, eindredacteur C.A. Heitink, Brinkerpad 29, 6721Wï Bennekom A.f . Lever, Prinsenlaan 2,6721 EC Bennekom H.f . van den Oever, Edeseweg l17, 6721|T Bennekom
23
