DEFINITIEF Rapport van Bevindingen KWALITEITSONDERZOEK EDUCATIE Particuliere vavo instelling Luzac College Leiden Afdelingen mavo, havo en vwo.
Plaats: Leiden BRIN-nummer: 30DP HB-nummer: 3515912 Onderzoek uitgevoerd op: 26 november 2012 Conceptrapport verzonden op: 4 december 2012 Rapport vastgesteld te Tilburg op: 15 april 2013 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.
Rapport Kwalititeitsonderzoek educatie – Luzac College Leiden 26-11-2012
pagina 2 van 14 HB3515912
Inhoudsopgave 1 Inleiding ............................................................................................. 4 2.1 Conclusie ......................................................................................... 6 2.2. Vervolgtoezicht ................................................................................ 6 3 Resultaten van de afdeling ................................................................. 7 3.1 Oordeel per aspect en indicator .......................................................... 7 3.2 Beschouwing .................................................................................... 8 Bijlage .................................................................................................. 13 Bijlage: Normeringen kwaliteitsgebieden.................................................. 13
Rapport Kwalititeitsonderzoek educatie – Luzac College Leiden 26-11-2012
pagina 3 van 14 HB3515912
1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 26 november 2012 een onderzoek uitgevoerd op Luzac College Leiden, afdelingen mavo, havo en vwo om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdelingen en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De inspectie heeft voor Luzac College Leiden een risicoanalyse uitgevoerd. Uit de analyse van gegevens blijkt dat de resultaten op de afdeling vwo niet voldeden aan de norm voor het verschil tussen het gemiddelde schoolexamencijfer en het centraal eindexamencijfer. De mavo en havo resultaten wel. Op 20 maart 2012 heeft de inspectie op basis van het nieuwe waarderingskader 2012 met het bevoegd gezag besproken dat in 2012 en 2013 een bestandsopname plaatsvindt bij alle vestigingen en alle afdelingen. Daarbij zal de inspectie een onderzoek uitvoeren op alle kernindicatoren, ongeacht of er wel of geen tekortkomingen in de risicoanalyse zijn geconstateerd. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke voorschriften voldoet. De inspectie oordeelt in deze bestandsopname met de oordelen voldoende of onvoldoende. Bij het oordeel onvoldoende heeft de instelling één jaar na vaststelling van het definitieve inspectierapport de gelegenheid om de tekortkomingen te herstellen. Aan de wettelijke vereisten moet worden voldaan volgens afspraak in dit rapport. Bij onvoldoende herstel volgt - op basis van nieuw onderzoek - een oordeel over een afdeling in termen van zwak of zeer zwak. Toezichthistorie Het Luzac College is opgericht in 1984. Op 31 augustus 2009 is door het Ministerie van OCW een licentie afgegeven aan het Luzac College Leiden ex artikel 1.4a.1 van de Wet educatie en beroepsonderwijs (WEB). Het inspectieonderoek op 25 november 2009, vooral gericht op opbrengsten en bevoegheden, liet zien dat de afdelingen mavo en havo voldeden aan de gestelde normen van het waarderingskader particuliere zelfstandige eindexameninstellingen (Staatscourant nr. 7 13 januari 2009), maar de afdeling vwo niet. Ook qua bevoegdheden werd de norm niet gehaald. Dit omdat de leraren ook aan de Lyceum studenten lesgaven. Op 1 oktober 2012 zijn er 67 studenten ingeschreven. Van hen zijn er 30 via uitbesteding geplaatst. Twee 15 jarige Luzac Lyceum leerlingen volgen ten onrechte het vavo onderwijs.
Onderzoeksopzet De inspectie heeft de kernindicatoren onderzocht op de aspecten: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitsborging en de naleving wettelijke vereisten. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: • Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de instelling die bij de inspectie aanwezig zijn. • Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de instelling en van andere documenten die de instelling voorafgaand aan het instellingsbezoek heeft toegestuurd en tijdens het instellingbezoek heeft overhandigd. • instellingsbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs gesprekken gevoerd met het management. • Op uw instelling is verder een gesprek gevoerd met studenten en leraren en zorgfunctionarissen. Aan het eind van het instellingsbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de leiding van de instelling. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader BVE 2012 en het Addendum toezichtkader BVE 2012 voor NBO VAVO. Deze zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Voor de beoordeling van de opbrengsten is gebruikgemaakt van gegevens uit BRON, het informatiesysteem van het Ministerie van OCW, schooljaren 20102011 en 2011-2012. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn het vervolgtoezicht en de oordelen uit het onderzoek naar de opbrengsten, onderwijskwaliteit, kwaliteitsborging en het voldoen aan de wettelijke vereisten weergegeven. Deze oordelen worden in hoofdstuk 3 uitgewerkt, waar nodig afzonderlijk voor de onderscheiden afdelingen. In paragraaf 3.1. zijn de oordelen in tabelvorm uitgewerkt naar aspect en indicator. In paragraaf 3.2. volgt een beschouwing, uitgewerkt naar de opbrengsten, het onderwijsproces en de kwaliteitsborging en de wettelijke vereisten. In de bijlage wordt tenslotte de normering voor de oordelen op de kwaliteitsgebieden weergegeven.
Rapport Kwalititeitsonderzoek educatie – Luzac College Leiden 26-112012 pagina 5 van 14 HB3515912
In dit hoofdstuk geven we aan welke conclusie we trekken uit het kwaliteitsonderzoek van de afdelingen en wat het vervolgtoezicht voor Luzac College Leiden inhoudt. Voor de afdeling mavo zijn te weinig studenten ingeschreven om een oordeel te geven over de opbrengsten.
2.1 Conclusie Het kwaliteitsonderzoek op 25 oktober 2012 bij het Luzac College te Leiden, de afdelingen mavo, havo en vwo, heeft geleid tot de volgende oordelen: Kwaliteitsgebied 1. 3. 4. 5.
Onderwijsproces Opbrengsten Kwaliteitsborging Naleving wettelijke vereisten
mavo X * X X
Voldoende havo vwo X X X X X X X X
mavo
Onvoldoende havo vwo
*
* Te weinig examenstudenten om een gewogen oordeel te kunnen geven.
2.2. Vervolgtoezicht Het oordeel leidt niet tot intensivering van het vervolgtoezicht bij Luzac College Leiden. De afdelingen mavo, havo en vwo voldoen aan de gestelde normen in het waarderingskader, zowel qua opbrengsten gemeten over een periode van twee jaar als de andere drie kwaliteitsgebieden.
Rapport Kwalititeitsonderzoek educatie – Luzac College Leiden 26-112012 pagina 6 van 14 HB3515912
3 Resultaten van de afdeling In dit hoofdstuk vermelden we de oordelen over de kwaliteitsgebieden en geven we tevens een toelichting op deze oordelen. Luzac College Leiden realiseert voor de afdelingen havo en vwo voldoende opbrengsten. Voor de afdeling mavo is geen oordeel gegeven omdat er te weinig studenten examen deden. In paragraaf 2.1 is het oordeel per kwaliteitsgebied gegeven. In paragraaf 3.1 is het oordeel per indicator per aspect per kwaliteitsgebied weergegeven. In paragraaf 3.2 volgt een beschouwing.
3.1 Oordeel per aspect en indicator Hieronder is het oordeel op de indicatoren en de aspecten per kwaliteitsgebied weergegeven voor het Luzac College Leiden. Gebied 1: Onderwijsproces havo en vwo Aspecten Indicatoren Programma 1.1 Samenhang 1.1.1 Inhoud 1.1.2 Programmering 1.2 Maatwerk 1.2.1 Differentiatie Leren in de onderwijsinstelling 1.3 Didactisch 1.3.1 Interactie handelen* 1.3.2 Ondersteuning en begeleiding van de leeractiviteiten 1.3.3 Feedback op de leeractiviteiten en de leerresultaten 1.4 Leertijd 1.4.1 Benutting 1.4.2 Werkdruk 1.5 Leeromgeving 1.5.1 Schoolklimaat 1.5.2 Materiële voorzieningen Begeleiding 1.6 Intake & 1.6.1 Voorlichting plaatsing 1.6.2 Intake en plaatsing 1.7 Studieloopbaan 1.7.1 Informatievoorziening begeleiding* 1.7.2 Studieloopbaanbegeleid ing 1.8 Zorg 1.8.1 Eerste- en tweedelijnszorg 1.8.2 Derdelijnszorg
Voldoende
Rapport Kwalititeitsonderzoek educatie – Luzac College Leiden 26-112012 pagina 7 van 14 HB3515912
• • • • • • • • • • • • • • • •
Onvoldoende
Gebied 3: Opbrengsten Aspecten Indicatoren 3.1 Rendement* 3.1.1 Gemiddeld CE-cijfer 3.1.2
Voldoende havo vwo havo vwo
Verschil SE-CE
Gebied 4: Kwaliteitsborging Aspecten Indicatoren 4.1 Sturing * 4.1.1 Plannen 4.1.2 Informatie 4.1.3 Continuïteit 4.2 Beoordeling * 4.2.1 Monitoring 4.2.2 Evaluatie 4.3 Verbeteringen 4.3.1 Verbeteraanpak verankering * 4.3.2 Deskundigheidsbevorde ring 4.3.3 Verankering 4.4 Dialoog en 4.4.1 Intern verantwoording 4.4.2 Extern
Onvoldoende
Voldoende
Gebied 5: Naleving wettelijke vereisten Aspecten Indicatoren 5.1 Naleving 5.1.1 Naleving wettelijke wettelijke vereisten vereisten
Onvoldoende
• • • • • • • • • • Voldoet
Voldoet niet
•
3.2 Beschouwing Algemeen De afdelingen mavo, havo en vwo van Luzac College Leiden kenmerken zich op hoofdlijnen door voldoende kwaliteit op alle gebieden. Voor de afdeling mavo is geen gewogen oordeel over de opbrengsten gegeven omdat er te weinig examens zijn afgelegd. Het vestigingsteam heeft in de achterliggende jaren gewerkt aan verbeteringen van de kwaliteit van de schoolexamens. Het bevoegd gezag stelt binnen haar onderwijsconcept hoge ambities aan de kwaliteit van het onderwijsproces en de opbrengsten. Daarom stuurt de directie ook op de aanwezigheid van bevoegde en bekwame leraren. De ontwikkeling in de kwaliteitsborging – die ‘Luzac breed’ wordt aangestuurd - heeft sterk bijgedragen aan een positieve ontwikkeling van de kwaliteit van het onderwijs. Hierdoor is een verbeterslag gerealiseerd die onder andere tot uiting komt in de gemiddelde cijfers voor het centraal eindexamen.
Rapport Kwalititeitsonderzoek educatie – Luzac College Leiden 26-112012 pagina 8 van 14 HB3515912
Na deze bestandsopname beoordeelt de inspectie de opbrengsten over een periode van drie jaar gemeten in plaats van over een periode van twee jaar in deze bestandsopname. Ook dan zouden de afdelingen havo en vwo van het Luzac College Leiden voldoende opbrengsten hebben. Om betere opbrengsten te realiseren helpt mogelijk een betere afstemming tussen onderwijs op maat in enerzijds de steun- en hulplessen en anderzijds de reguliere lessen. De kennis van de verschillende leerstijlen van studenten is hierbij behulpzaam. Hieronder lichten wij per gebied de belangrijkste bevindingen toe. Onderwijsproces De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijsproces als voldoende. In het bijzonder valt het positieve schoolklimaat op. Het onderwijsproces kenmerkt zich door de uitvoering van een voor alle vestigingen geldend onderwijsconcept. Centraal hierin staan klassikale lessen aan kleine groepen studenten. In aanvulling daarop worden verschillende hulpen steunlessen ingeroosterd voor studenten die daaraan behoefte hebben. Voor de verschillende vakken zijn in het verlengde van de programa’s voor toetsing en afsluiting (PTA’s) studiewijzers opgesteld die de studenten duidelijkheid en structuur bieden over het aanbod en toetsing. De inspectie observeerde 7 leseenheden en constateerde dat de uitleg duidelijk is en er taakgericht gewerkt wordt door de studenten. Maar de actieve betrokkenheid van de studenten is nog te beperkt. Zij worden onvoldoende uitgedaagd om een actieve inbreng te hebben. Door (intake)gesprekken en toetsen en activiteiten in een introductieweek (startweek) stelt Luzac College Leiden een profiel van de student op. Studenten worden getest op tekstverklaring Nederlands en rekenen/wiskunde, op studievaardigheden, snelheid en nauwkeurigheid. De studenten zeggen voldoende te worden ingelicht over wat hun te wachten staat als student van het Luzac College. Zij zijn ook tevreden over de informatie voor de noodzakelijke keuzes die zij moeten maken in het vakkenpakket, exameneisen en vervolgopleiding. De mentoren nemen dit jaar de taken van het decanaat over. De rector heeft het vornemen om een mentor de cursus decanaat aan te bieden. Er is voldoende zorg en begeleiding van studenten. Verschillende aspecten kan Luzac College Leiden nog wel verbeteren. De feedback op leerprestaties wordt niet altijd gegeven en is soms teveel op het product en niet op het leerproces gericht. Daar komt bij dat het aanbod en de opdrachten in enerzijds de steunen bijlessen en anderzijds de reguliere lessen onderling niet voldoende zijn afgestemd. Dat is ook moeilijk wanneer de hulpvraag van de student niet specifiek genoeg is vastgelegd in het actieplan en er geen aantoonbaar verband wordt gelegd tussen de leerstijl van de student en de didactiek van de leraar. Het effect, het resultaat van de extra studentenzorg is nauwelijks te bepalen wanneer de leer- en ontwikkelingsdoelen niet specifiek worden vastgelegd. Rapport Kwalititeitsonderzoek educatie – Luzac College Leiden 26-112012 pagina 9 van 14 HB3515912
Differentiatie in instructie en verwerking vindt beperkt plaats in de vaklessen, wel buiten de reguliere lessen in de steunlessen en bijlessen. Tijdens de vaklessen zou meer te doen zijn met opdrachten gericht op het niveau en de snelheid van de afzonderlijke studenten. In positieve zin valt op dat leerlingen vakken deels op een hoger niveau volgen en daar examen in kunnen doen; bijvoorbeeld de havo leerling met vwo vakken in het pakket.
Luzac College Leiden kan de kwaliteit van het onderwijs nog verder verbeteren door uitvoering te geven aan taalbeleid en het gebruik van onderwijsondersteunende middelen. Taalbeleid, een gestructureerde aanpak vanuit alle vakken in de ontwikkeling van de taalvaardigheid in het Nederlands, is wel in ontwikkeling. Practicumopdrachten worden beperkt aangeboden. Voor de practische PTA opdracht wordt uitgeweken naar de universiteit van Leiden. Leraren en studenten maken in de lessen nog relatief weinig gebruik van icthulpmiddelen. Opbrengsten In deze bestandsopname beoordeelt de inspectie de opbrengsten, afgezet tegen de prestaties van de studenten over de afgelopen twee jaar. De instelling realiseert over deze periode voldoende opbrengsten voor de afdelingen havo en vwo. Voor de afdeling mavo zijn te weinig studenten ingeschreven om een oordeel te geven. Gebruikelijk is dat de inspectie de kwaliteit van de opbrengsten beoordeelt over een periode van drie jaar. Dan zou het oordeel ook voldoende zijn voor beide afdelingen. Omdat de opbrengstnormen pas twee jaar geleden zijn afgesproken geldt nu specifiek voor de bestandsopname in 2012-2013 dat de trend in de resultaten van 2010-2011 en de voorlopige resultaten 2011-2012 het zwaarst in de beoordeling worden gewogen. Onderstaande tabel laat zien dat Luzac College Leiden een opvallend positieve ontwikkeling doormaakt voor het verschil tussen het schoolexamen en het centraal eindexamen. Het gemiddelde cijfer voor het centraal eindexamen lijkt stabiel te zijn voor de afdeling havo, maar sterk wisselvallig voor het vwo. De afdeling vwo loopt daardoor risico onder de norm voor het gemiddelde CE cijfer te komen. Beide afdelingen hebben nu geringe discrepanties tussen de gemiddelde cijfers voor het schoolexamen (SE) en het centraal eindexamen (CE). Ook voldoen de gemiddelde cijfers CE ruim aan de in 2012 geldende norm van 5,8. Opbrengsten, examenresultaten* 2009-2010, 2010-2011 en 2011-2012 2009-2010 2010 – 2011 2011-2012 havo vwo havo Verschil 0,42 0,76 0,23 SE-CE Gemiddeld 5,83 5,71 6,18 CE cijfer * Er zijn te weinig of geen mavo examenleerlingen de afdeling mavo.
vwo 0,27
havo 0,12
vwo 0,24
6,41
6,17
5,86
geweest om een oordeel te geven voor
Om de kwaliteit van de schoolexamens te borgen werken de Luzac Colleges met een centraal examenbureau en met landelijk opgestelde se-toetsen. Met name Rapport Kwalititeitsonderzoek educatie – Luzac College Leiden 26-112012 pagina 10 van 14 HB3515912
de invoering van n-termen bij de schoolexamens heeft hierbij effect gehad. Daarmee worden uitschieters in resultaten van schoolexamens gedempt. Ook de invoering van vastgestelde corrrectiemodellen komt de betrouwbaarheid ten goede.
Kwaliteitsborging De kwaliteitsborging is voldoende. Luzac stelt in onderlinge afstemming met de vestigingen landelijk en per vestiging plannen op, voert verbeteracties uit en evalueert met diverse belanghebbenden de gerealiseerde kwaliteit. Visie, missie, uitgangspunten en uitwerking daarvan worden op centraal niveau bepaald en vastgelegd. De Luzac Colleges hebben een centraal schoolplan. Een belangrijk speerpunt in het centaal beleid van Luzac is de aansturing en begeleiding van leraren gericht op bevoegdheid en bekwaamheid. De leiding van de vestiging bewaakt de voortgang van verschillende actiepunten en rapporteert hierover maandelijks aan de centrale directie. Het gebruik van Dashboard gegevens staat hierbij centraal. De vestiging beschikt over een jaarlijks op te stellen vestigingsplan (een jaarplan) en een jaarverslag. Het vestigingsplan bevat de speerpunten in het vestigingsbeleid voor een schooljaar. Voor 2012-2013 zijn dit met name de groei, de verdere invoering van RTTI en Marzano en de interne communicatie. Het vestigingsplan start met een beoordeling van de speerpunten van het voorafgaande schooljaar. De beoordeling is vooral beschrijvend van aard. Aan het eind van het vestigingsplan is een SWOT analyse van sterke en zwakke punten opgenomen. De verbinding tussen beoordeling en SWOTanalyse is niet gelegd in het vestigingsplan. Dit zou de verbinding kunnen zijn als onderbouwing van nieuwe doelen in de schoolontwikkeling. Er zijn nieuwe vestigingsdoelen vastgesteld, uiteengelegd in beheers- en ontwikkelingsactiviteiten. Het jaarverslag 2011-2012 is openbaar en start met een samenvatting van het centrale examenverslag en bevat de cijfers voor de betreffende vestiging. De focus van het jaarverslag ligt op de opbrengsten. De kwaliteit van het onderwijsproces en de kwaliteitsborging worden hierin niet in beeld gebracht. De instelling monitort het onderwijsproces regelmatig met tevredenheidsonderzoeken onder studenten en ouders. De vraagstelling gaat daarbij zowel over het onderwijsproces als over de resultaten. Geconstateerde tekorten of punten met een ‘lage’ beoordeling bespreekt de leiding met de leraren en kunnen gevolgen hebben voor de aanstelling. Het oordeel van leerlingen en ouders ligt marginaal onder het landelijk gemiddelde van de Luzac vestigingen. Soms worden lesbezoeken afgelegd door de docentencoach en de rector met behulp van een globaal aandachtspuntenlijstje. De observatiegegevens zijn te globaal en beperkt om op vestigingsniveau de sterke en zwakke punten vast te stellen. De rector overweegt het lesobservatieformulier nader te specificeren met behulp van het RTTI model, aangevuld met punten voor feedback, differentiatie en aandacht voor de Nederlandse taal. Rapport Kwalititeitsonderzoek educatie – Luzac College Leiden 26-112012 pagina 11 van 14 HB3515912
De kwaliteit van de lessen is standaard een onderdeel van een cyclisch proces van functionerings- en beoordelingsgesprekken. De frequentie daarvan is afhankelijk van de beschikbaarheid van de rector.
Wettelijke vereisten De opleiding voldoet aan de onderzochte wettelijke eisen Dat betreft de volgende gebieden: meldplicht bij verzuim en voortijdig schoolverlaten en schorsing wettelijke documenten bevoegd/bekwaam gegeven lessen. het aantal bevoegd/bekwaam gegeven lessen overstijgt met 85% de norm van 80%. De vestiging stuurt conform het Luzac beleid op scholing van on(der)bevoegde leraren. Verder is afgesproken dat Luzac binnen zes weken minimaal op haar eigen site duidelijk maakt dat VAVO op Luzac College en VO op Luzac Lyceum wordt gegeven en wat de verschillen (en overeenkomsten) daartussen zijn.
Rapport Kwalititeitsonderzoek educatie – Luzac College Leiden 26-112012 pagina 12 van 14 HB3515912
Bijlage Bijlage: Normeringen kwaliteitsgebieden De instelling scoort per instellingsafdeling een onvoldoende op de opbrengsten wanneer indicator 3.1.2 onvoldoende scoort volgens de vastgelegde systematiek van het gemiddelde cijfer over twee jaar in deze bestandsopname (zie besluitvormingschema hieronder). Na een eerste oordeel onvoldoende krijgt de instelling een hersteltermijn van één instellingsjaar. Een melding ‘voornemen ontneming licentie’ aan de Minister OCW vindt plaats bij een tweede onvoldoende op indicator 3.1.2.
Normering: Voor de normering van het onderwijsproces zijn 2 kernaspecten benoemd. (1.3: Didactisch handelen en 1.7:Studieloopbaanbegeleiding in het voorgaande overzicht aangeduid met een asterisk). Gebied 1 Onderwijsproces Voldoende
-
Aan 6 van de 8 aspecten is voldaan Aan beide kernaspecten is voldaan Er wordt voor het grootste deel aan de omschrijving van de portretten van deze indicatoren voldaan, waaronder de essentiële onderdelen
Onvoldoende
-
Aan 1 of beide kernaspecten is niet voldaanAan 3, 4 of 5 aspecten is niet voldaan
Gebied 2 niet van toepassing voor vavo. Gebied 3 Opbrengsten De normindicatoren voor de beoordeling van de opbrengsten mavo, havo of vwo van een opleiding zijn: • 3.1.1 De studenten van de opleiding behalen voor hun centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. • 3.1.2 Bij de opleiding zijn de verschillen tussen het cijfer voor het instellingexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau.
De instelling scoort per instellingsoort een onvoldoende op de opbrengsten wanneer indicator 3.1.2 onvoldoende scoort volgens de vastgelegde systematiek van het gemiddelde cijfer over drie jaar, in deze bestandsopname over twee jaar: 2010-2011 en 2011-2012.
Gebied 4 Kwaliteitsborging Voldoende
-
Onvoldoende
-
Aan alle kernaspecten is voldaan Aan alle indicatoren van deze aspecten is voldaan Er wordt voor het grootste deel van de omschrijving van de portretten van deze indicatoren voldaan, waaronder de essentiële onderdelen Aan twee aspecten is niet voldaan
Gebied 5 wettelijke vereisten Rapport Kwalititeitsonderzoek educatie – Luzac College Leiden 26-112012 pagina 13 van 14 HB3515912
De opleiding voldoet niet aan de wettelijke bepalingen indien de inspectie vaststelt dat één van deze bepalingen niet wordt nageleefd. Bij sommige bepalingen vloeit de norm direct uit de wet voort. Voor enkele bepalingen zijn nadere operationaliseringen opgesteld.
Rapport Kwalititeitsonderzoek educatie – Luzac College Leiden 26-112012 pagina 14 van 14 HB3515912
