Inhoudstafel
Index van de voornaamste afkortingen – wetgevend en reglementair kader........................................................................ 13 Voorwoord..................................................................................................................... 15
DEEL I OVERSCHOUWEN VAN DE OVERHEIDSOPDRACHTENREGLEMENTERING – DE PRINCIPES EN DE TOEPASSELIJKE REGELS INLEIDING – De
rechtstaat................................................................................
21
HOOFDSTUK 1. – Wat wordt verstaan onder ‘overheidsopdracht’?........................................................................................
35
Afdeling 1. – Definitie van een Overheidsopdracht........................................... 35 Afdeling 2. – Het bestaan van een overeenkomst............................................... 36 Afdeling 3. – Definitie van de voornaamste basisprincipes............................ 42 Afdeling 4. – De Wet ‘Overheidsopdrachten is niet (geheel of gedeeltelijk) van toepassing op …...................................................................... 46 Afdeling 5. – Wie valt onder de benaming ‘Aanbestedende overheid’?.......... 48 A. – De aanbestedende overheden opgesomd in de wetgeving.................... 48 B. – De bevoegde beslissingsorganen naargelang de aanbestedende overheid......................................................................... 77 Afdeling 6. – Welke zijn de soorten overheidsopdrachten (categorieën)? – Het voorwerp van de opdracht..................................................... 84 A. – Inleiding.......................................................................................................... 84 B. – De opdrachten voor werken....................................................................... 87 C. – De opdrachten voor leveringen.................................................................. 90 D. – De opdrachten van diensten....................................................................... 92
HOOFDSTUK 2. – Welke
zijn de gunningswijzen?......................................
103
720
Inhoudstafel
Afdeling 1. – Algemeenheden.................................................................................. 103 Afdeling 2. – De onderhandelingsprocedure, zogenoemde “uitzonderingsprocedure” inzake gunning................................ 106 Afdeling 3. – De open en beperkte procedures.................................................... 119 Afdeling 4. – De aanbesteding en de offerteaanvraag – zogenaamde “klassieke” gunningsprocedures................................................... 123 Afdeling 5. – De concurrentiedialoog, ‘uitzonderlijke’ gunningsprocedure.... 129
HOOFDSTUK 3. – De
specifieke of aanvullende gunningswijzen. .......
131
Afdeling 1. – De raamovereenkomst..................................................................... 131 Afdeling 2. – Verschillende benamingen voor éénzelfde begrip van raamovereenkomst..................................................... 135 Afdeling 3. – Het kadercontract............................................................................. 139 Afdeling 4. – De promotieopdrachten voor werken........................................... 140 Afdeling 5. – De ontwerpen -, en de werkenwedstrijd...................................... 146
HOOFDSTUK 4. – De
concessies van openbare werken...........................
149
Afdeling 1. – De toepasselijke regels..................................................................... 149 Afdeling 2. – Europese vooruitzichten................................................................. 153
HOOFDSTUK 5. – De
basisbeginselen van de overheidsopdrachtenwetgeving.....................................................
157
Afdeling 1. – De beginselen van gelijkheid, transparantie en mededinging..................................................... 157 Afdeling 2. – Het principe van het forfait.......................................................... 168 Afdeling 3. – Het beginsel van de betaling voor verstrekte en aanvaarde prestaties........................................................................................... 174
HOOFDSTUK 6. – Aanvullende begrippen aangaande de plaatsing van overheidsopdrachten...............................................................................
177
Afdeling 1. – De opdrachten in gedeelten............................................................ 177 Afdeling 2. – De verlenging van de opdracht...................................................... 178 Afdeling 3. – De nieuwe aankoopprocessen........................................................ 180 A. – Onderscheid tussen procedures en processen........................................ 180
Inhoudstafel
721
B. – Het dynamisch aankoopsysteem................................................................ 180 C. – De elektronische veilingen.......................................................................... 182 Afdeling 4. – De opdrachten in percelen en de gesplitste opdrachten........... 184
DEEL II VERLOOP VAN DE PROCEDURE – IN DE PRAKTIJK – HOE EEN OVERHEIDSOPDRACHT PLAATSEN? HOOFDSTUK 1. – Verloop
van de procedure..............................................
193
Afdeling 1. – Tijdslijn............................................................................................. 193 Afdeling 2. – Geen verplichting tot gunning van de opdracht........................ 199
HOOFDSTUK 2. – Uitdrukking
van de behoefte en marktverkenning. ........................................................................................
HOOFDSTUK 3. – De
voorbereiding van de opdracht. ............................
203 207
Afdeling 1. – Alvorens van wal te steken............................................................. 207 A. – De opdrachtdocumenten............................................................................. 207 B. – Aankondiging van de opdracht en opdrachtdocumenten...................... 209 C. – Termijnen bij overheidsopdrachten........................................................... 211 Afdeling 2. – Het opstellen van de opdrachtdocumenten.................................. 211 A. – Het bestek (‘bijzonder’ lastenboek)........................................................... 211 B. – Het voorwerp van de opdracht.................................................................. 214 C. – De verschillende vormen van prijsvaststelling – de prijsherziening..... 219 D. – Selectiecriteria.............................................................................................. 220 E. – Gunningscriteria............................................................................................ 221 F. – Technische specificaties............................................................................... 222 Afdeling 3. – De offertes (indienen van de offertes – E-tendering)............... 231 Afdeling 4. – Evaluatie en gunning – vergelijking van de offertes............... 243 Afdeling 5. – De voorwaarden en modaliteiten aangaande de uitvoering van de opdracht............................................................................... 243 Afdeling 6. – De intellectuele rechten................................................................... 244 Afdeling 7. – De behandeling van geschillen...................................................... 244
722
Inhoudstafel
HOOFDSTUK 4. – Het HOOFDSTUK 5. – De
gebruik der talen. ....................................................
247
bekendmaking van de opdracht..............................
255
Afdeling 1. – Principe.............................................................................................. 255 Afdeling 2. – De bekendmaking en het bedrag van de opdracht..................... 255 Afdeling 3. – Opdrachten niet onderworpen aan de Europese bekendmaking................................................... 260 Afdeling 4. – De opdrachten onderworpen aan de Europese bekendmaking................................................... 265 Afdeling 5. – Andere toepasselijke regels............................................................. 272
HOOFDSTUK 6. – De
selectie. ..........................................................................
275
Afdeling 1. – Algemeenheden.................................................................................. 275 Afdeling 2. – Het toegangsrecht, eerste luik van de selectie............................ 280 Afdeling 3. – De kwalitatieve selectie, tweede luik van de selectie................ 290 Afdeling 4. – De voorbehouden opdrachten......................................................... 297 Afdeling 5. – De kwalitatieve selectieprocedure naargelang de gekozen gunningswijze................................................................................. 299
HOOFDSTUK 7. – De
onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking......................................................................................................
303
Afdeling 1. – Voorafgaande vereisten inzake de onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking..................................................................... 303 A. – Het bepalen van het voorwerp van de opdracht (omschrijving, raming en bepaling dringendheid) en de keuze van de onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking..................... 303 B. – Selectie, toegangsrecht en voorbehouden opdrachten........................... 309 Afdeling 2. – Het opstellen van de opdrachtdocumenten – de technische specificaties............................................................. 311 A. – Het opstellen van de opdrachtdocumenten.............................................. 311 B. – De technische specificaties......................................................................... 311 Afdeling 3. – Administratieve toelatingen.......................................................... 311 Afdeling 4. – De verplichting tot minimale marktraadpleging en minimale bekendmaking.................................................................................. 312
Inhoudstafel
723
Afdeling 5. – Opstellen en inhoud van de offertes............................................. 314 Afdeling 6. – De indiening en de opening van de offertes.............................. 315 Afdeling 7. – De verbintenistermijn..................................................................... 316 Afdeling 8. – Het onderzoek en de vergelijking van de offertes...................... 317 A. – Nazicht van offertes en nazicht van de prijs............................................ 317 B. – Onderhandelingen......................................................................................... 318 Afdeling 9. – De keuze van de opdrachtnemer en de motivering................... 320 Afdeling 10. – De sluiting van de opdracht, de informatieverplichting en motivering en de standstill..................................................... 324 Afdeling 11. – De uitvoering.................................................................................. 327
HOOFDSTUK 8. – De onderhandelingsprocedure met bekendmaking......
329
Afdeling 1. – Voorafgaande vereisten inzake de onderhandelingsprocedure met bekendmaking.......................................................................... 329 A. – Het bepalen van het voorwerp van de opdracht (omschrijving, raming en bepaling dringendheid) en de keuze van de onderhandelingsprocedure met bekendmaking.......................... 329 B. – Selectie, toegangsrecht en voorbehouden opdrachten........................... 332 Afdeling 2. – Het opstellen van de opdrachtdocumenten – de technische specificaties............................................................. 334 A. – Het opstellen van de opdrachtdocumenten.............................................. 334 B. – De technische specificaties......................................................................... 334 Afdeling 3. – Administratieve toelatingen.......................................................... 334 Afdeling 4. – De Bekendmaking............................................................................ 335 Afdeling 5. – Opstellen en inhoud van de offertes............................................. 339 Afdeling 6. – De indiening en de opening van de offertes.............................. 340 Afdeling 7. – De verbintenistermijn..................................................................... 341 Afdeling 8. – Het onderzoek en de vergelijking van de offertes...................... 341 A. – Nazicht van offertes en nazicht van de prijs............................................ 341 B. – Onderhandelingen......................................................................................... 342 Afdeling 9. – De keuze van de opdrachtnemer en de motivering................... 346
724
Inhoudstafel
Afdeling 10. – De sluiting van de opdracht, de informatieverplichting en motivering en de standstill..................................................... 349 Afdeling 11. – Uitvoering........................................................................................ 352 Afdeling 12. – De Vereenvoudigde Onderhandelingsprocedure – een bijzonder geval van onderhandelingsprocedure met bekendmaking.......................................................................... 352
HOOFDSTUK 9. – De
beperkte procedures..................................................
355
Afdeling 1. – Voorafgaande vereisten inzake de beperkte procedures........... 355 A. – Het bepalen van het voorwerp van de opdracht (omschrijving voorwerp opdracht, raming, dringendheid) en de keuze voor de beperkte procedure.................................................. 355 B. – De selectie (toegangsrecht en kwalitatieve selectie) en de voorbehouden opdrachten................................................................ 356 Afdeling 2. – Het opstellen van de opdrachtdocumenten – de technische specificaties............................................................. 357 A. – Het opstellen van de opdrachtdocumenten.............................................. 357 B. – De technische specificaties......................................................................... 357 Afdeling 3. – Administratieve toelatingen.......................................................... 357 Afdeling 4. – De Bekendmaking – omvang van publiciteit bij plaatsing van de opdracht............................................................................... 359 Afdeling 5. – Opstellen en inhoud van de offertes (bij aanbesteding en offerteaanvraag)....................................... 362 Afdeling 6. – De indiening en de opening van de offertes.............................. 367 A. – Offertes op papier......................................................................................... 367 B. – Het gebruik van andere communicatiemiddelen..................................... 372 Afdeling 7. – De verbintenistermijn..................................................................... 374 Afdeling 8. – Onderzoek en vergelijking van de offertes.................................. 376 A. – Algemeenheden............................................................................................. 376 B. – Regelmatigheid van de offertes en van de prijzen.................................. 377 C. – De vergelijking van de offertes................................................................... 396 Afdeling 9. – De keuze van de opdrachtnemer en de motivering van deze keuze................................................. 397 Afdeling 10. – Het sluiten van de opdracht, de informatieverplichting en motivering en de standstill..................................................... 400
Inhoudstafel
725
Afdeling 11. – De uitvoering van de opdracht.................................................... 403
HOOFDSTUK 10. – De
open procedures........................................................
405
Afdeling 1. – Voorafgaande vereisten inzake de open procedures.................. 405 A. – Het bepalen van het voorwerp van de opdracht (omschrijving voorwerp opdracht, raming, dringendheid) en de keuze voor de open procedure........................................................ 405 B. – De selectie (toegangsrecht en kwalitatieve selectie) en de voorbehouden opdrachten................................................................ 406 Afdeling 2. – Het opstellen van de opdrachtdocumenten – de technische specificaties............................................................. 407 A. – Het opstellen van de opdrachtdocumenten.............................................. 407 B. – De technische specificaties......................................................................... 407 Afdeling 3. – Administratieve toelatingen.......................................................... 407 Afdeling 4. – De Bekendmaking – omvang van publiciteit bij plaatsing van de opdracht...................................................... 408 Afdeling 5. – Opstellen en inhoud van de offertes (bij aanbesteding en offerteaanvraag)....................................... 411 Afdeling 6. – De indiening en de opening van de offertes.............................. 416 A. – Offertes op papier......................................................................................... 416 B. – Het gebruik van elektronische middelen.................................................. 421 Afdeling 7. – De verbintenistermijn..................................................................... 423 Afdeling 8. – Onderzoek en vergelijking van de offertes.................................. 425 A. – Algemeenheden............................................................................................. 425 B. – Regelmatigheid van de offertes en van de prijzen.................................. 425 C. – De vergelijking van de offertes................................................................... 444 Afdeling 9. – De keuze van de opdrachtnemer en de motivering van deze keuze................................................. 445 Afdeling 10. – Het sluiten van de opdracht, de informatieverplichting en motivering en de standstill..................................................... 448 Afdeling 11. – De uitvoering van de opdracht.................................................... 451
HOOFDSTUK 11. – De
concurrentiegerichte dialoog.............................
453
Afdeling 1. – Voorafgaande vereisten aangaande de toepassing.................... 453 Afdeling 2. – Bijzondere kenmerken van de procedure.................................... 456
726
Inhoudstafel
DEEL III DE UITVOERING VAN DE OVERHEIDSOPDRACHTEN – WELKE ZIJN DE RECHTEN EN PLICHTEN VAN BEIDE PARTIJEN INLEIDING – De
toepasbare uitvoeringsregels...........................................
HOOFDSTUK 1. – De
463
borgstelling..................................................................
475
HOOFDSTUK 2. – Verplichtingen en aansprakelijkheid tijdens de uitvoering van de opdracht. ...................................................................
481
Afdeling 1. – Verplichtingen en aansprakelijkheid van de opdrachtnemer.... 481 A. – De verplichtingen van de opdrachtnemer inzake de uitvoering van de opdracht............................................................................................. 481 B. – De verplichtingen van de aannemer bij opdrachten voor werken....... 484 C. – De plichten van de leverancier en de dienstverlener............................. 492 D. – De burgerlijke aansprakelijkheid van de opdrachtnemer...................... 493 E. – De buitencontractuele aansprakelijkheid van de opdrachtnemer........ 495 Afdeling 2. – Plichten en aansprakelijkheid van de aanbestedende overheid.................................................... 500 A. – Plichten van de aanbestedende overheid................................................. 500 B. – De burgerlijke contractuele aansprakelijkheid van de aanbestedende overheid.................................................................. 506 C. – De buitencontractuele aansprakelijkheid van de aanbestedende overheid.................................................................. 508
HOOFDSTUK 3. – De opvolging van de opdracht – de keuringen en opleveringen......................................................................
511
Afdeling 1. – Algemeenheden.................................................................................. 511 Afdeling 2. – De keuringen..................................................................................... 513 A. – Algemeenheden............................................................................................. 513 B. – De voorafgaande technische keuring........................................................ 515 C. – De keuring a posteriori............................................................................... 516 Afdeling 3. – De voorlopige oplevering................................................................. 518 A. – Algemeenheden............................................................................................. 518 B. – De voorlopige oplevering bij werken........................................................ 519 C. – De voorlopige oplevering bij leveringen................................................... 522
Inhoudstafel
727
Afdeling 4. – De definitieve oplevering................................................................ 526 A. – De definitieve oplevering bij werken......................................................... 526 B. – De definitieve oplevering bij leveringen en diensten.............................. 528
HOOFDSTUK 4. – Wijzigingen
aan de opdracht.........................................
531
Afdeling 1. – Bijaktes.............................................................................................. 531 Afdeling 2. – De wijzigingen................................................................................. 531 Afdeling 3. – Verrekeningen................................................................................... 534 Afdeling 4. – Gemeenschappelijke bepalingen.................................................... 535
HOOFDSTUK 5. – Facturatie
en betaling....................................................
537
HOOFDSTUK 6. – Incidenten
tijdens de uitvoering..................................
549
Afdeling 1. – Het beroep op waarborg.................................................................. 549 Afdeling 2. – Klachten en verzoeken – Middelen van optreden van de aanbestedende overheid.................................................... 551
HOOFDSTUK 7. – Het einde van de opdracht en de vrijgave van de borgtocht..............................................................................................
565
Afdeling 1. – Het einde van de overheidsopdracht............................................ 565 Afdeling 2. – De vrijgave van de borgtocht......................................................... 566 A. – Algemene regel wat betreft de vrijgave van de borgtocht..................... 566 B. – Bijzondere bepalingen aangaande de vrijgave van de borgtocht.......... 566 C. – Gemeenschappelijke procedure................................................................. 567
DEEL IV OM VERDER TE GAAN… HOOFDSTUK 1. – Onderscheid
tussen overheidsopdrachten en andere middelen om een behoefte van algemeen belang te ondersteunen.................................................................................
571
Afdeling 1. – Overheidsopdracht en toelage........................................................ 571 Afdeling 2. – Overheidsopdrachten en concessies van openbare dienst........ 575 Afdeling 3. – De publiek-private samenwerkingen (PPS)................................ 577
728
Inhoudstafel
HOOFDSTUK 2. – Integriteit
en ethiek bij overheidsopdrachten.......
581
Afdeling 1. – De verplichting zich te wraken en het vermijden van belangenconflicten................................................................... 581 Afdeling 2. – Afspraken tussen kandidaten/inschrijvers................................. 585 Afdeling 3. – Corruptie............................................................................................ 587 Afdeling 4. – De ethiek in de wetgeving overheidsopdrachten........................ 591 A. – De regeling van de ingesteldheid der betrokkenen................................. 591 B. – Andere initiatieven....................................................................................... 593
HOOFDSTUK 3. – De
erkenning van de aannemers van werken...........
597
Afdeling 1. – Principes van erkenning................................................................ 597 Afdeling 2. – Voorwaarden en procedures voor erkenning.............................. 602 Afdeling 3. – Wijziging en verdwijning van de erkenning............................. 605
HOOFDSTUK 4. – Onderaanneming.................................................................
609
DEEL V INDIEN NIETS, OF BIJNA NIETS, NOG LUKT… DE RECHTSMIDDELEN HOOFDSTUK 1. – Het
algemeen toepasselijk kader. ...............................
619
Afdeling 1. – Informatie, motivering en standstill........................................... 619 Afdeling 2. – Het Correctiemechanisme en de tussenkomst van de Europese Commissie......................................................... 632 Afdeling 3. – De verdeling van de bevoegdheden tussen de gemene rechtbanken en de Raad van State.............................................. 633
HOOFDSTUK 2. – De
raad van state..............................................................
639
Afdeling 1. – Het vernietigingscontentieux bij overheidsopdrachten – sleutelbegrippen............................................................................... 639 Afdeling 2. – Het administratief kortgeding...................................................... 651 Afdeling 3. – De bestuurlijke lus........................................................................... 656 Afdeling 4. – Schadevergoeding tot herstel.......................................................... 658 Afdeling 5. – De aangerekende kosten.................................................................. 660
Inhoudstafel
HOOFDSTUK 3. – Hoven
en rechtbanken.....................................................
729 663
Afdeling 1. – De vernietigingsbevoegdheid van de hoven en rechtbanken... 663 Afdeling 2. – Het burgerlijk kortgeding............................................................... 664 Afdeling 3. – Schadevergoeding............................................................................. 666 A. – Algemeenheden............................................................................................. 666 B. – De buitencontractuele aansprakelijkheid................................................. 666 C. – Het uitvoeringscontentieux (de contractuele aansprakelijkheid)......... 673 Afdeling 4. – De onverbindendverklaring............................................................ 674 Afdeling 5. – De alternatieve sancties.................................................................. 676 Afdeling 6. – De kosten............................................................................................ 677
HOOFDSTUK 4. – Het Inleiding
europees hof van justitie.......................................
679
............................................................................................................ 679
Afdeling 1. – De beroepen wegens niet nakoming............................................. 679 Afdeling 2. – De beroepen op prejudiciële verwijzing...................................... 681 Afdeling 3. – De beroepen tot vernietiging.......................................................... 683 Bijlage A – Bijlagen I en II bij de Wet ‘Overheidsopdrachten’.................. 687 Bijlage B – Toepasselijk wettelijk en reglementair kader........................... 695 Bijlage C – Het verloop van een gunningsprocedure..................................... 696 Bijlage D – Het verloop van de uitvoering van de opdracht....................... 697 Bijlage E – Wijzigingen aan het contract – wijzigingsbevelen – verrekeningen............................................................................................................. 698 Bijlage F – Wijzen van voorlopige oplevering voor opdrachten voor leveringen........................................................................................................... 699 Bibliografie................................................................................................................... 701 Alfabetische Index..................................................................................................... 705
