De overheidsopdrachten van de gemeente Plaats van de gemeentemandataris in het beslissingsproces Yves CABUY Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Bestuur Plaatselijke Besturen (BPB)
1
De overheidsopdrachten van de gemeente
2
1
De overheidsopdrachten van de gemeente Taak van de gemeente: - bevolking dienen - tegemoetkomen aan behoeften van algemeen nut Hoe? Gemeente kan vrij kiezen: gebruik maken van eigen middelen – in regie, met eigen diensten en eigen personeel een beroep doen op diensten van externen (particulieren, privébedrijven maar ook andere openbare entiteiten)
3
Wettelijk kader
Wet van 24 december 1993 betr. overheidsopdrachten en sommige opdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten (BS 22 jan.1994) Wet van 15 juni 2006 betr. overheidsopdrachten en bepaalde opdrachten voor werken, leveringen en diensten (BS 15 febr. 2007)
4
2
De overheidsopdrachten van de gemeente Art. 117 NGW « De gemeenteraad regelt alles wat van gemeentelijk belang is. » Begrip gemeentelijk belang? >< toepassingsbebied ratione materiae van de wet van 24 dec. 1993 betr. overheidsopdrachten Concept territoriale decentralisatie: de gemeente regelt alle kwesties die niet behandeld worden door een hogere overheid binnen de grenzen van een bepaald grondgebied De gemeente heeft een ruim actiegebied: ze mag alle handelingen stellen die haar niet verboden worden, met inbegrip van commerciële handelingen. 5
De overheidsopdrachten van de gemeente Art. 123 NGW Het college van burgemeester en schepenen is bevoegd voor een aantal taken die aanleiding kunnen geven tot het uitschrijven van overheidsopdrachten, als ze niet rechtstreeks verzekerd worden door gemeentediensten. In ruime zin gaat het om: - het beheer van gemeentelijke inrichtingen (art. 123, 3°), zijnde gemeentehuis, sportcentra, scholen, … - beheer van de eigendommen van de gemeente (art. 123, 9°), zijnde eigendommen die deel uitmaken van het privédomein van de gemeente - het doen onderhouden van buurtwegen en waterlopen (art. 123, 11°)
6
3
De overheidsopdrachten van de gemeente Art. 135 NGW Niet-exhaustieve lijst van de taken van de gemeente: § 1 ”(…) het beheer van de goederen; (…) het ontwerpen en het doen uitvoeren van de openbare werken die ten laste van de gemeente vallen; het beheer van de inrichtingen die aan de gemeente toebehoren, die op haar kosten worden onderhouden of die in het bijzonder bestemd zijn voor het gebruik van haar inwoners” § 2 ”(…) het voorzien, ten behoeve van de inwoners, in een goede politie, met name over de zindelijkheid, de gezondheid (…), op openbare wegen en plaatsen en in openbare gebouwen.” Dit omvat: ”(…) de reiniging, de verlichting, de opruiming van hindernissen, het slopen of herstellen van bouwvallige gebouwen (…)” 7
De overheidsopdrachten van de gemeente Art. 162, 3°, Grondwet Principe van decentralisatie van bevoegdheden naar gemeenten: Hogere overheden kunnen aan de gemeente taken toevertrouwen van algemeen belang
Art. 117 NGW stelt dat de gemeenteraad ”beraadslaagt over elk ander onderwerp dat de hogere overheid hem voorlegt”: bv. transport en distributie van elektriciteit, ophaling van huishoudelijk afval, basisonderwijs
8
4
De overheidsopdrachten van de gemeente Geen exhaustieve lijst van de matieries die behoren tot de gemeentelijke bevoegdheden die aanleiding geven tot overheidsopdrachten: - werken bv. onderhoud en verlichting van wegen, afvoernetwerk, bouw en renovatie van sport- en cultuurinfrastructuur - leveringen bv. informaticamateriaal, schoolbenodigdheden - diensten bv. projectleiding, levering van schoolmaaltijden, verzekeringen, leningen 9
Rol van de gemeentemandataris bij de gunning, de toewijzing en de uitvoering van overheidsopdrachten van de gemeente
10
5
Art. 6 wet 24.12.1993 betr. overheidsopdrachten « Ieder Minister kan, binnen de grenzen van zijn bevoegdheid, de beslissingen nemen inzake het gunnen en uitvoeren van opdrachten voor rekening van de Staat en van de instellingen die onder zijn hiërarchisch gezag staan. Voor de andere publiekrechtelijke personen dan deze bedoeld in het eerste lid worden de bevoegdheden toegekend aan de Minister voor het gunnen en uitvoeren van opdrachten, waarvan sprake in dit lid, uitgeoefend door de overheden en organen bevoegd krachtens de bepalingen van een wet, een decreet, een ordonnantie, een reglement of statuut. »
11
Op lokaal niveau Voor gemeenten: Nieuwe Gemeentewet Voor OCMW: Wet van 8 juli 1976 betr. de openbare centra voor maatschappelijk welzijn Voor politiezones met verschillende gemeenten: Art. 11 van de wet van 7 december 1998 Art. 33 van de wet van 7 december 1998 Titel IV van de NGW van toepassing op meergemeentenzones bevoegdheden raad - college
Eén constante: Doorslaggevende plaats van de politieke overheid op ALLE beslissingen ivm overheidsopdrachten 12
6
Rol van het gemeenteraadslid in de gunning van overheidsopdrachten
13
Art. 234, 1e lid Nieuwe Gemeentewet ”De gemeenteraad kiest de wijze waarop de opdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten worden gegund en stelt de voorwaarden vast.” De gemeenteraad kan dus vrij beslissen over de gunningswijze en de voorwaarden van de opdrachten.
14
7
De keuze van de gunningswijze Keuze van de procedure open of beperkt Keuze van de gunningswijze - aanbesteding toewijzijng op basis van prijs - offerteaanvraag toewijzing op basis van verschillende criteria (bv. prijs, kwaliteit, termijn van uitvoering) - onderhandelingsprocedure toewijzing na onderhandeling
15
Vaststelling van de voorwaarden Goedkeuring van documenten opgesteld door bevoegde administratieve diensten, ivm gunning en uitvoering van de opdracht: - bekendmaking van de opdracht - bijzondere aannemingsvoorwaarden - plannen, meetstaten of inventarissen, formulieren Opstelling van de lijst van de kandidaten die een offerte mogen indienen in onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking Raming van het bedrag van de opdracht budgettaire boeking bekendmaking en procedure Vaststelling van minimum aantal kandidaten in beperkte procedure of met bekendmaking 16
8
De rol van het college van burgemeester en schepenen in het proces van de gunning van overheidsopdrachten
17
Art. 234, 3e lid, Nieuwe Gemeentewet
“Het college is gemachtigd de in het eerste lid bedoelde bevoegdheid uit te oefenen voor de opdrachten die worden gegund bij onderhandelingsprocedure met toepassing van art. 17, par. 2, 1°, a van de wet van 24 december 1993 betreffende de overheidsopdrachten (…). In dit geval wordt de gemeenteraad op zijn eerstvolgende vergadering in kennis gesteld van de beslissing van het college.” Ordonnantie van 17 juli 2003 gewijzigd door de ordonnantie van 9 maart 2006 18
9
Art. 236 Nieuwe Gemeentewet
“Het college van burgemeester en schepenen stelt de procedure in en gunt de opdracht.” Uitvoerend orgaan met strikt collegiale bevoegdheid
19
Inzetten van de procedure van de gunning nationale of Europees bekendmaking ontvangst kandidaturen (bij beperkte procedure en onderhandelingsprocedure met bekendmaking) of offertes (bij open procedure) selectie van de kandidaten of de inschrijvers "onverwijld" de afgewezen kandidaten op de hoogte stellen de geselecteerde kandidaten vragen een offerte in te dienen (bij beperkte procedure en onderhandelingsprocedure met bekendmaking) uitnodigen om deel te nemen aan de onderhandelingen (uiteraard enkel bij onderhandelingsprocedure) analyse van de offertes (regelmatig en conform? verbetering fouten, vergelijking met offertes rekening houdend met toewijzingscriteria) 20
10
Art. 234bis Nieuwe Gemeentewet “De voorwaarden van de overheidsopdrachten, vastgesteld door de gemeenteraad en het voorwerp uitmakend van een onderhandelingsprocedure, zoals bedoeld in de wet van 24 december 1993 betreffende de overheidsopdrachten (…), mogen door het college van burgemeester en schepenen gewijzigd worden ingevolge onderhandelingen die gevoerd worden met ondernemers, leveranciers of dienstenverleners. Op zijn eerstvolgende vergadering wordt de gemeenteraad in kennis gesteld van de beslissing van het college.” 21
Toewijzing van de opdracht
bij gemotiveerde beslissing: de opdracht toewijzen aan de aannemer in voorkomend geval, bij aangetekend schrijven de toekenning van de opdracht aan de aannemer betekenen in voorkomend geval, de andere inschrijvers informeren dat hun kandidatuur of hun offerte niet geselecteerd werd
22
11
Uitvoering van de opdracht de uitvoering van de prestaties in hun geheel controleren en surveilleren alle in de regelgeving voorziene opleveringen verzekeren: technische, voorlopige en definitieve oplevering alle regels inzake borgstelling toepassen: samenstelling en vrijmaking sancties toepassen: boetes en ambtshalve maatregelen vorderingsstaten, afrekeningen en facturatie controleren 23
Art. 236 Nieuwe Gemeentewet
“Het college van burgemeester en schepenen kan aan de overeenkomst iedere wijziging aanbrengen die het bij de uitvoering nodig acht, in zover hieruit geen bijkomende uitgaven van meer dan 10 % voortvloeien. Indien de wijziging een bijkomende uitgaven van meer dan 10 % veroorzaakt, deelt het college zijn beslissing ter kennisgeving mee aan de gemeenteraad op diens eerstvolgende vergadering.”
24
12
Delegatie van de raad aan het college
25
Art 234, 2e lid, Nieuwe Gemeentewet “De gemeenteraad kan, binnen de perken van de op de begroting ingeschreven kredieten, de in het eerste lid bedoelde bevoegdheid overdragen aan het college van burgemeester en schepenen, voor de overheidsopdrachten die betrekking hebben op het dagelijks bestuur van de gemeente.” Aan de hand van delegatie voor opdrachten met betrekking tot het dagelijks bestuur Deze delegatie moet vastgelegd worden in een uitdrukkelijke beraadslaging van de gemeenteraad. In alle gemeenten: onbeperkt qua bedrag onbeperkt in tijd 26
13
Art 234, 1e lid, Nieuwe Gemeentewet
“In gevallen van dringende noodzakelijkheid die voortvloeien uit niet te voorziene omstandigheden, kan het college van burgemeester en schepenen, op eigen initiatief, de bevoegdheden van de gemeenteraad uitoefenen. Zijn beslissing wordt medegedeeld aan de gemeenteraad die er op zijn eerstvolgende vergadering akte van neemt.” De niet te voorziene omstandigheden moeten feitelijk en rechtelijk met reden omkleed worden.
27
Delegaties binnen het college
28
14
Delegaties binnen het college
Art. 106 NGW Geen enkele delegatie van bevoegdheid van het schepencollege aan één van de leden
Collegiaal orgaan: enige dat gemeente juridisch kan binden t.a.v. derden (uitz. burgemeester) Verdeling = werkverdeling (RvS arrest nr 26.902 van 17 september 1996) Stellen van bijkomende juridische handelingen (voorzitter van zitting voor opening van offertes) 29
Besluit
15
Besluit Doorslaggevende rol van de mandataris in de organen van de gemeenten gemeenteraad college van burgemeester en schepenen Voor ALLE handelingen en de uitvoering ervan Art. 109 Nieuwe Gemeentewet: “De reglementen en verordeningen van de gemeenteraad en van het college van burgemeester en schepenen, de bekendmakingen, de akten en de briefwisseling van de gemeente worden ondertekend door de burgemeester en medeondertekend door de secretaris.”
Besluit Rol van de Directie Overheidsopdrachten Controle op de wettelijkheid in het kader van het toezicht Advies aan lokale besturen (bij opstelling documenten ivm overheidsopdrachten en voorbereiding van beslissingen, vormingen, …)
WIG OO BSL = Werk- en Informatiegroep Overheidsopdrachten van Brussel
Inwerkingtreding van de wet van 15 juni 2006
16
