Deel 1: algemene aspecten (door Harry van Buggenum)

Deel 1: algemene aspecten (door Harry van Buggenum)

20 JAAR BEEKHERSTEL door Waterschap Roer en Overmaas

# Succesfactoren

Met vallen, opstaan en weer doorgaan …..

# Faalfactoren

Harry van Buggenum & Rob Gubbels

Geconstateerde succesfactoren


Beleid

Beleid

Bij de oprichting van WRO in 1987 drie aangewezen zetels in Algemeen Bestuur voor Natuur, Landschap en Milieu

Een van de eerste meest belangrijke besluiten: vrij meanderende beken moeten zo blijven!!

(hiervan 1 lid in het Dagelijks Bestuur)

Roer



Beleid

Beleid

Integrale waterbeheersplannen (het 1e was Zuidelijk-Zuid Limburg 1992-1997)

Grondbeleid

Toekennen ecologische functie aan beken

(A) verwerving meanderstroken c.q. herinrichtingsstroken

Algemeen ecologische functie (= basisniveau) Specifiek ecologische functie (= nastreven van een ± natuurlijk systeem

Smal = 3-5 meter (gem. 4 m) Medium = 5-15 meter (gem. 10 m) Breed = 5 – 25 meter (gem.15 (gem 15 m) … aan elke zijde van de beek (B) Aankoop van ruilgronden (ook buiten het beekdal) (C) Soms ook aangaan van erfpacht-overeenkomst (D) Samenwerking met terreinbeheerders (EHS)

1



Meanderstroken c.q. herinrichtingsstroken vastgelegd in waterbeheersplan

Maatschappelijk draagvlak Voldoende financiële middelen beschikbaar krijgen - relatief veel inwoners (734.000) + een beperkt aantal km beek (slechts 650 km) - subsidies

Blauw = 2 x 4 m Oranje= 2 x 10m Rood = 2 x 15m



Maatschappelijk draagvlak


Ecologie laten meeliften met “droge voeten”

Gebiedsontwikkelingen (= kansen benutten), o.a. 1. 2. 3. 4. 5. 6 6. 7. 8.


WCL Midden-Limburg (Waardevol Cultuur Landschap) Landschapspark De Graven Landschapspark Susteren Landinrichting Centraal- Plateau Zuid-Limburg Landinrichting Mergelland- Oost Natuurcompensatie door derden Stedelijke vernieuwingen Europese Kaderrichtlijn Water

Geconstateerde succesfactoren Roer en Overmaas


Intern draagvlak

Aandacht voor recreatief medegebruik

Toename van interesse bij collega’s (van civiel-technisch denken naar integraal denken) -

Interne voorlichtingsbijeenkomsten Toelichting tijdens Afdelingsexcursies Veel blijven praten …. en vooral complimenten geven

2

Geconstateerde faalfactoren


Geen extern draagvlak (persoonlijke belangen c.q. bezwaarprocedures)

Verschillen van inzicht tussen NL en D B.v. herinrichting Rode Beek Sittard-Millen (= landsgrens)

B.v. herinrichting Middelsgraaf al voorzien in WBP 1997-2000 Situatie anno 2011(nog steeds niet heringericht)

D

NL Situatie vóór herinrichting



Verschillen van inzicht tussen NL en D

Functies van aangrenzend landgebruik

B.v. herinrichting Rode Beek Sittard-Millen (= landsgrens)

D

NL

Onontkoombaar conflict tussen “intensief landgebruik” en “GET”

Situatie na herinrichting



Gebiedsontwikkelingen

Beheer en onderhoud is niet meegenomen bij planvorming

= te veel belangen en uit elkaar lopende prioriteiten

Gevolg

WCL Midden-Limburg (Waardevol Cultuur Landschap) Landschapspark De Graven Landschapspark Susteren Landinrichting Centraal- Plateau Landinrichting Mergelland- Oost Natuurcompensaties door derden Stedelijke vernieuwingen Europese Kaderrichtlijn Water

(1) afnemend draagvlak bij de afdeling onderhoud (2) op dit moment is een enorme inspanning nodig voor het opstellen van beheers- en onderhoudsplannen (BOP’s) (3) groter risico dat doelstellingen niet worden gehaald

3



Lange voorbereidingstijd in relatie tot betrouwbaarheid van projectpartners

Locatiespecifieke knelpunten 1) Aanwezigheid watermolens (o.a. molenrechten, energieopwekking)

 4 jarige bestuur cyclus van gemeente en rijk 2) Archeologie en andere cultuurhistorische aspecten  Vrijwilligheid t.a.v. bijvoorbeeld grondverwerving en landinrichting

3) Hengelsport

 Toegezegde g g cofinanciering g

4) Drinkwaterbescherming

 …. En nu het hele circus rondom de bezuinigingen en EHS

5) Oude vuilstorten 6) Aanwezigheid mijnsteen 7) Flora- en faunawet en N2000 …………..

1991-2010 = 67 km beekherstelprojecten in kleine en grotere hapklare brokjes van gemiddeld 1,6 ± 1,5 km

Deel 2: 20 jaar beekherstel (door Rob Gubbels) # Hoe was het?

2010-2012 = 115 km via landinrichtingen in het Heuvelland

# Wat hebben we gaan? # Wat leverde het op?

2010-2015 (o.a. KRW) beekherstel = ± 50 km

Herstel Zuid-Limburgse bronbeekjes b.v. Platergrub bij Epen

Herstel Zuid-Limburgse bronbeekjes b.v. Platergrub bij Epen 19-okt-1994: overkluisde bronbeek

10-jan-1995: bosaanplant uitgevoerd

25-okt-1994: ontkluisde bronbeek

10-april-2010: “natuurlijk” bronbosbeekje

4

Herstel Midden-Limburgse bronbeekjes b.v. Pepinusbeek i.s.m. gemeente Echt-Susteren


Tot 1995: Sparrenbos met greppels Monsterpunten R3 R4

R3= droogvallend bovenloopje R4= bronbeekje

Vanaf 1996: natuurlijke bronloopjes - Macrofauna - Diatomeeën - Waterkwaliteit


1996

Macrofauna score op KRW-maatlat 1997-2010: GET al (bijna) bereikt

Projectnaam: Maasnielderbeek Straat – Roermond (KRW-type R4)

Situatie 1992 en verwerving herinrichtingsstrook

1,0

Bronbeek (R4)

2011

Bovenloopje (R3)

EKR (Maatlatten n)

0,8

06 0,6

0,4

0,2

0,0 1996

1997

1998

1997

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2010



Leerpunten en resultaten, o.a. Situatie 1994: vrij meanderende beekloop in pionierfase

- Bodemonderhoud blijft nodig (agrarische medefunctie) - Veel houtige opslag (extensieve begrazing houdt dit niet tegen) 1997

5

Projectnaam: Vloedgraaf fase 3 Nieuwstadt (KRW-type R18) 1996 Situatie 1990: rechte beek met betegeld bodem en oevers

2007

Projectnaam: Vloedgraaf fase 3 Nieuwstadt (KRW-type R18) De uitvoering in de winter van 1992-1993 Vanaf 1995: eerste natuurlijke ontwikkeling zichtbaar

(filmpje)

Projectnaam: Vloedgraaf fase 3 Nieuwstadt (KRW-type R18) Situatie 2011: niet meer van een natuurlijke beekloop te onderscheiden Leerpunt: combinatie van beekherstel én waterkwaliteitsverbetering leidt tot indrukwekkende verbetering van de aquatische natuur

1997: verbetering waterkwaliteit hi 2002 hi 1990-1993

1990 1990: genormaliseerde en betegelde beek 1995: slingerende/meanderende bovenloop 2002: idem 2007: slingerende/meanderende boven- en middenloop 2011

6

Planning beekherstel Vloedgraaf fase 4 en aansluitende Geleenbeek

Vloedgraaf fase 4: gedeeltelijk een “ecologische teleurstelling” Aanwezigheid van waterwingebied: de beekbodem en oever moesten worden bekleed met een ondoordringbare kleibodem

2010-2015

2008

Consequenties voor:

meanderproces 2002

mate van begroeiing/beschaduwing Doelrealisatie = ?

Projectnaam: Ontkluizing Rode beek Schinveld (KRW-type R13)

Aanleggen van overkluizing in jaren 60


De visie (artist impression)


Situatie 2010


De bezwaren van de bewoners - Waar blijft mijn parkeerplaats? - Veiligheid - Ratten - ……

7

Projectnaam: Ontkluizing Rode beek Schinveld (KRW-type R13) Meer praktijkervaring in de middag-workshop Uiteindelijk toch in uitvoering

Herinrichting Pepinusbeek en Putbeek 1996, 2001, 2003 en 2005 (KRW – type R4) Situatie vóór de herinrichting 2011

2020

Oude en nieuwe herinrichtingsplannen, monitoringsrapportages, etc. zijn te downloaden via onze site (www.overmaas.nl)

Telefoon:

046-4205700

Telefax:

046-4205701

Internet: www.overmaas.nl E-mail: [email protected]

8

Deel 1: algemene aspecten (door Harry van Buggenum)

Recommend Documents