de Zaaier MOEIZAME ONDERHANDELINGEN AAN MENIGE CAO-TAFEL INTERVIEW MET NIEUWE DIRECTEUREN DE ENK GROEN & GOLF

de Zaaier

MOEIZAME ONDERHANDELINGEN AAN MENIGE CAO-TAFEL

INTERVIEW MET NIEUWE DIRECTEUREN DE ENK GROEN & GOLF

SLECHTE ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN BIJ TEELT MAROKKAANSE TOMATEN VOOR NEDERLANDSE SUPERS

NUMMER 47 / JUNI 2014

/ REDACTIONEEL

MENSELIJK KAPITAAL Dit keer in De Zaaier veel aandacht voor de cao-onderhandelingen in de agrarische en groene sectoren. Niet voor niks. Want het ‘menselijk kapitaal’ komt er tot nu toe zeer bekaaid af. We willen als FNV een loonsverhoging van 3 procent. Terecht: na jarenlang zo goed als stilstand - of erger: achteruitgang - wat betreft koopkrachtontwikkeling wordt het tijd dat we als werknemers méér krijgen dan een schouderklopje.

Simpelweg heet dat koopkrachtverbetering. En als we die 3 procent niet binnen kunnen halen, dan willen we in ieder geval de werkgeverstrend keren van nog meer flexibilisering en onzekere en goedkope banen. Werkgevers willen een ‘eerlijke prijs voor een eerlijk product’. Wij ook, en in ons geval is dat ‘eerlijke product’ de arbeid die we leveren. Wim Baltussen [email protected]

PS: We wensen een ieder een goede vakantie!

/ COLOFON De Zaaier is een uitgave van Stichting FNV Pers t.b.v. FNV Bondgenoten. Het blad is bedoeld voor werk

nemers en werkneemsters in de agrarische sector. Leden van FNV Bondgenoten die werken in de agrarische sector krijgen het blad thuis gestuurd. De Zaaier verschijnt vier keer per jaar. Dit nummer is redactioneel afgesloten op 13 juni 2014. Voor al uw vragen en informatie over de activiteiten van FNV Bondgenoten in de agrarische sector kunt u bellen met: 0900-9690.

REDACTIE • Wim Baltussen [email protected] / 0495 - 433172 • Adrie Boxmeer [email protected] / 06 - 516 656 85 FOTOGRAFIE Bert Janssen, Arjan Bronkhorst (foto voorpagina) VORMGEVING Zippa grafische vormgeving DRUK Senefelder Misset REDACTIERAAD De redactieraad bestaat uit kaderleden uit verschillende sectoren die de redactie adviseert over artikelen en de inhoud van het blad kritisch evalueert.

2 / De Zaaier / JUNI 2014

Als u suggesties hebt voor De Zaaier, kunt u ook een van de leden van de redactieraad benaderen. In de redactieraad hebben zitting: • Dirk Aaldering (hoveniers) 06 - 22698625 [email protected] • Anneke van Wezel (veilingen) 06 - 54396687 [email protected] • Jos Roberts (bedrijfsverzorging) 06 - 10762686 [email protected] • Pieter van der Valk (dierentuinen) 0591 - 618250 [email protected]

REACTIES Wilt u na lezing van een artikel in De Zaaier reageren? Dat kan. Onder elk artikel waarin een bestuurder of medewerker van FNV Bondgenoten aan het woord komt, staat zijn of haar e-mailadres. De Zaaier is ook digitaal beschikbaar op www.fnvbondgenoten.nl. Ga naar ‘Ik werk in’ en dan via ‘Meer branches’ naar ‘Agrarisch/groen’ en naar (rechtsonder) De Zaaier. ISSN: 1873-9962 52933

/ NIEUWS

MOEIZAME CAO-ONDERHANDELINGEN IN DIVERSE SECTOREN

Open teelten

De onderhandelingen over diverse cao’s in de sector agrarisch en groen verlopen zeer moeizaam. De werkgevers bieden geen of slechts een minimale loonsverhoging, onder verwijzing naar de moeilijke economische tijden. De FNV vindt daarentegen dat het de hoogste tijd is voor behoud van koopkracht en het creëren van echte banen. Dus een loonsverhoging die de inflatie dekt en afspraken over gewoon goed werk en minder flexcontracten. Een stand van zaken bij de diverse cao’s. OPEN TEELTEN Slechts vijf minuten duurde de tweede onderhandelings ronde op 28 mei. Want FNV-onderhandelaar Marcella Bense vond de voorstellen van de werkgevers ver onder de maat. Ze kregen drie kwartier de tijd om met verbete ringen te komen, hetgeen ze weigerden. Daarop

stapten de bonden op. Marcella Bense: “De werkgevers bieden een loonsverho ging van slechts 0,5 procent. Daar staan vele verslech teringen tegenover, zoals langer werken tegen hetzelfde loon en meer tijdelijke werknemers op het minimumloon. Ook wil men voor mensen die minder dan 35 procent arbeidsongeschikt zijn de vergoeding verlagen.” De volgende onderhandelingsronde stond gepland voor 17 juni. Bij het afronden van deze Zaaier was nog niet bekend of de werkgevers alsnog met betere voorstellen zouden komen.

GLASTUINBOUW Onderhandelaar Henk Onstwedder: “De werkgevers bieden 1 procent loonsverhoging. Dat is al niet veel, maar tegelijkertijd willen ze de ouderendagen en de dienst tijddagen afschaffen. Dat kost 0,5 procent. Dan blijft er

De Zaaier / JUNI 2014 / 3

/ NIEUWS

Glastuinbouw

dus nog maar 0,5 procent over. Ik vind dit bizar. Denken de werkgevers nu echt dat ik hiermee bij mijn leden kan aankomen?” Verder zetten de werkgevers vol in op vergaande flexibi lisering, hetgeen haaks staat op het streven van de FNV om flexcontracten zoveel mogelijk om te zetten in vast werk. Wel is er overeenstemming over een regeling waar bij werknemers vanaf 62 jaar 80 procent kunnen werken tegen 90 procent salaris en 90 procent pensioenopbouw. Ze leveren hiervoor een halve vakantiedag in. Inmiddels hebben op bijeenkomsten de leden hun mening kunnen geven over het verloop van de onderhandelingen. Het resultaat hiervan was bij de afronding van deze Zaaier nog niet bekend. Zie ook pagina 14.

LOONWERK FNV Bondgenoten en Het Zwarte Corps (HZC) waren begin juni vooralsnog niet van plan om op 17 juni met de werkgevers verder te praten. Onderhandelaar Peter van der Put: “De werkgevers wijzen al onze voorstellen af. Zo willen ze de lonen niet verhogen en een slecht systeem van flexibel werken invoeren. Voor ons heeft verder praten alleen maar zin als de werkgevers aan een aantal voorwaarden voldoen, waaronder in ieder geval een loonsverhoging die in 2014 leidt tot koopkrachtverbe tering. Ze weigerden dit, maar wilden met ons wel verder praten tijdens de volgende overlegronde. Dat vonden wij te vrijblijvend. Daarom willen wij nu eerst de mening van de leden horen.” BEDRIJFSVERZORGING Op 26 juni vindt de volgende onderhandelingsronde plaats. Maar volgens onderhandelaar Jeroen Brandenburg zit er weinig schot in. “De werkgevers doen geen enkele toezegging over de lonen, terwijl er al meer dan een jaar geen verhoging is geweest. Wel willen ze de toeslagen


Loonwerk

versoberen en de dagspiegel flink oprekken. Dit kan de bedrijfsverzorgers flink wat geld kosten.” Ook moet de cao nog voor maar een beperkte groep gelden. Medewer kers die langdurig gedetacheerd zijn, moeten dan onder de cao van de inlener vallen. Maar als de inlener niet onder de agrarische sector valt, vervalt dan het pensioen dat de werknemers hebben opgebouwd bij BPL? Ook is het laatste woord nog niet over het jaarurenmodel gezegd. Zie ook pagina 16.

DIERHOUDERIJ De werkgevers een zeer mager loonbod gedaan van 2 procent voor een cao van twee jaar. RUNDVEEVERBETERING De onderhandelingen lopen al vanaf december vorig jaar en de standpunten van de bonden en de werkgevers liggen nog steeds mijlenver uit elkaar. Op dit moment overleggen de bonden intern hoe het verder moet.

Rundveeverbetering Foto: Jeannette Schols

TUINZADEN Inmiddels is er wel een nieuwe cao Tuinzaden. De vak bondsleden hebben ingestemd met het eindbod van de werkgevers. Het gaat om een cao voor 2,5 jaar die geldt met terugwerkende kracht vanaf 1 januari dit jaar. De lonen worden in vier stappen verhoogd met 5 procent, beginnend op 1 juli dit jaar en eindigend op 1 januari 2016. Dat komt neer op een gemiddelde verhoging over de gehele cao-periode van 2,6 procent.

Jeroen Brandenburg: “Wij hadden 3 procent geëist voor een jaar. Niets voor niets hebben veel leden met gemeng de gevoelens ingestemd met de cao. Met name over het loonbod van de werkgevers zijn ze teleurgesteld.”

GELEGENHEIDSWERK VERDWIJNT, PIEKARBEID VERSCHIJNT Pensioenfonds BPL heeft aangegeven dat de regeling gelegenheidswerk in de agrarische sector niet meer uitgevoerd kan worden. Daarom komt er een nieuwe regeling voor piekarbeid met voorwaarden voor de uitvoering en naleving. Piekarbeid geldt voor zo’n 40 tot 50 duizend werknemers, voornamelijk in de open teelten. Bestuurder Henk Onstwedder: “De regeling voor gelegenheidswerk werd steeds minder goed uitvoerbaar en ook door malafide werkgevers steeds vaker overtreden. Seizoenarbeiders waren in dienst van allerlei schim mige bv’s waardoor hun rechten niet waren gewaarborgd. Daarom is nu de piekarbeider in het leven geroe pen. Die kan maximaal acht weken aaneengesloten bij één werkgever aan de slag. Het is niet mogelijk om deze periode op te knippen. Na acht weken moet een werkgever voor de seizoenarbeider premie betalen en de werknemer aanmelden bij BPL.

DRAAGVLAK Voordeel van de nieuwe regeling is dat piekarbeiders ook onder pensi oenfonds BPL zullen vallen. Henk Onstwedder, namens FNV Bondge

Henk Onstwedder

noten bestuurslid van BPL: “Dat is belangrijk voor de seizoenarbeider, maar ook voor de gehele sector. Want het vergroot het draagvlak van BPL.” De piekarbeider krijgt bovenop de vakantietoeslag een compensatie van 0,7 procent voor het afdekken van het nabestaanden- en arbeids ongeschiktheidsrisico omdat die niet collectief worden afgedekt. Om fraude te voorkomen, zal dui delijk misbruik direct leiden tot

opheffing van de regeling. Onstwed der: “De nieuwe regeling is voor de werkgevers gunstig. Ik neem daarom aan dat zij in eigen gelederen het misbruik zoveel mogelijk zullen pro beren te voorkomen.” Op dit moment bekijkt het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegen heid of de nieuwe regeling juridisch door de beugel kan. Naar verwach ting zal het ministerie binnen niet al te lange tijd uitsluitsel geven.


/ NIEUWS

ASSCHER ONTEVREDEN OVER AANPAK UITZENDBRANCHE VAN MALAFIDE BUREAUS Minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vindt dat de uitzendbranche strenger soemeldende uitzendbureaus moet aanpakken. Volgens de minister werkt de twee jaar geleden afgesproken ‘zelfregulering’ nog onvoldoende. Sinds twee jaar probeert de uitzendbranche via een keurmerk de ‘rotte appels’ in de eigen gelederen aan te pakken. Vaak voorkomende overtredingen bij uitzendbu reaus zijn het laten werken van buitenlanders zonder gel dige papieren en het niet betalen van het minimumloon. De minister merkt in een brief aan de Tweede Kamer op dat het aantal op dit gebied geconstateerde overtredin gen rond 20 procent ligt. Hierbij maakt het niet uit of een uitzendbureau het keurmerk heeft of niet. Asscher: “Deze cijfers tonen aan dat ook gecertificeerde uitzend bureaus de wet overtreden en dat een keurmerk geen garantie is dat alle bedrijven zich aan de wet houden.”

SCEPTISCH De uitzendbranche wil door eigen maatregelen de situa tie verbeteren, bijvoorbeeld door behalve het betalen van minimumloon ook de naleving van de cao te controleren. Asscher is sceptisch. “Ik ben niet tevreden met de resul taten van verbeteringen tot nu toe, maar ik ben bereid de sector een laatste kans te geven.” Asscher wil dat er duidelijkheid komt over de volgens de cao ‘normale arbeidsduur’. Het maakt namelijk uit of iemand het minimumloon verdient in de cao vastgelegde 38 uur, of in 40 of nog meer uren. In dat geval werkt hij langer en moet hij meer verdienen. Gebeurt dat niet, dan verdient hij dus minder dan het minimumloon. De minister constateert dat het werken met valse of vervalste kwitanties toeneemt. Er zijn werkgevers die de handtekeningen van uitzendkrachten vervalsen. De overheid heeft zelfs handschriftdeskundigen ingeschakeld om dit op te sporen. MELDPUNT Een derde van de door de Inspectie SZW gecontroleerde uitzendbureaus overtrad de regels. Het leidde tot ruim 7 miljoen euro aan boetes. De Belastingdienst legde voor 35 miljoen aan extra aanslagen op. Volgens de SNCU, die controleert of uitzendbureaus zich


Minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

aan de cao houden, werd er voor 21,6 miljoen euro te weinig loon uitbetaald. Ook legde men 14,7 miljoen euro aan schadevergoeding op aan uitzendbureaus die wei gerden het achterstallig loon te betalen of die niet wilden meewerken aan een onderzoek van de SNCU. Het aantal meldingen bij het meldpunt waar uitzend krachten (anoniem) klachten tegen uitzendbureaus kunnen indienen, nam fors toe: van 50 bij de start in maart 2012 tot 1547 twee jaar later. De meeste meldingen gingen over onderbetaling, inhoudingen, ziektekosten, zwart werk of het aanstellen van werk nemers zonder geldige papieren.

/ INTERVIEW

BEDRIJFSLEIDERS NEMEN HEIJMANS SPORT & GROEN OVER

Frans Reulink (links) en Gerard van der Werf bij het nieuwe logo van hun bedrijf

“WE BEWEREN NIET DAT WE HET BETER GAAN DOEN DAN HEIJMANS SPORT & GROEN, WEL ANDERS. HEIJMANS WORDT STEEDS MEER EEN ORGANISATIE DIE KENNIS VERKOOPT OP ALLERLEI GEBIED, TERWIJL WIJ DAARENTEGEN GELOVEN IN HET VAKMANSCHAP VAN MENSEN, IN ONS GEVAL VAN HOVENIERS.” Het gebeurt niet vaak dat in een vak bondsblad twee werkgevers aan het woord komen. Zelfs niet als beiden tot kort zelf nog werknemer waren, als bedrijfsleiders van Heijmans Sport & Groen.

Op 27 februari maakten Gerard van der Werf en Frans Reulink tot ver rassing van de medewerkers bekend dat ze het bedrijf zouden overnemen. Het is de start van een nieuw bedrijf met een naam die bewust verwijst

naar het verleden: De Enk Groen & Golf, maar wel met een nieuw logo. Van der Werf en Reulink namen ook 104 werknemers van Heijmans over. Een opmerkelijke stap. Alle reden voor een positief kritisch interview.


WAAROM HEBT U HEIJMANS SPORT & GROEN OVERGENOMEN? “Als lid van het managementteam zagen wij Heijmans veranderen van een uitvoerder tot een bedrijf dat innovatieve ontwikkelingen bege leidt. Bijvoorbeeld de smart highway bij Oss die overdag energie opslaat waardoor ’s avonds de belijning licht

UITERAARD VROEG DE BANK EEN ONDERPAND VOOR HET VERSTREKTE KREDIET. MOET U UW HUIS VERKOPEN ALS HET MISGAAT? “Dat vertellen we niet, maar dat ook wij pijn leiden als het niet lukt is duidelijk. En terecht. De bank wil de zekerheid dat we er voor meer dan honderd procent voor gaan.

“WE GELOVEN IN HET VAKMANSCHAP VAN ONZE MEDEWERKERS” geeft. Volgens ons lag daar niet de toekomst voor Sport & Groen. Wij vinden vakkennis het belangrijkste kapitaal. Omdat een euro maar één keer kan worden uitgegeven, von den wij dat de toekomst van Sport & Groen het beste in een andere richting kon gaan.” EN DAN BESLUIT JE MAAR HET BEDRIJF OVER TE NEMEN? Lachend: “Nou, zo gemakkelijk is het niet gegaan. Maar we werken al jaren met elkaar samen en hebben dezelfde ideeën over de toekomst. December vorig jaar ontstond het idee om het bedrijf over te nemen. De bank vroeg ons een bedrijfsplan op te stellen. Vervolgens kregen we groen licht om te onderhandelen met Heijmans. DAT WAREN VREEMDE ONDERHANDELINGEN, WANT U WIST ALS BEDRIJFSLEIDERS NATUURLIJK PRECIES WAT HET BEDRIJF WAARD WAS. DAT WAS NIET HANDIG VOOR HEIJMANS. “Dat viel reuze mee. Want de manier waarop je de waarde van een bedrijf bepaalt ligt vast. Op basis van de be zittingen en de winst in de afgelopen jaren rolt er een prijs uit. Daar komt bij dat Heijmans vanaf het begin heeft laten weten welke opbrengst men wilde.”


Uiteraard heeft dit wel geleid tot goede gesprekken thuis. Maar uitein delijk hebben onze partners ermee ingestemd.” TOT NU IS NIET BEKEND WAT U HEEFT BETAALD VOOR HEIJMANS SPORT & GROEN. “Nee, en dat gaan we ook nu niet vertellen.” DE SITUATIE IN DE HOVENIERSSECTOR IS WEL EENS BETER GEWEEST. DAT GOLD VOOR HEIJMANS, DAT GELDT VOOR DE ENK. WAT GEEFT U DE GARANTIE DAT HET NU BETER ZAL GAAN? “Natuurlijk, er wordt bezuinigd bij met name gemeenten, een van onze grote klanten. Toch geloven wij in dit bedrijf vanwege het vakmanschap van de medewerkers. Inmiddels heb ben we al enkele nieuwe opdrachten binnengehaald. Als de woningbouw weer aantrekt, kunnen we nu ook met bedrijven samenwerken die concurrenten zijn van Heijmans. Dat kon vroeger uiteraard niet.” BIJ HEIJMANS, ZO GAAT HET VERHAAL, WERDEN INSCHRIJVINGEN STANDAARD ZO’N 10 PROCENT VERHOOGD VANWEGE ALGEMENE KOSTEN. DAT HOEFT NU DUS NIET MEER, WAARDOOR U CONCURRERENDER KUNT WORDEN.

“Een mooi verhaal, maar het klopt niet. Want we kregen vanuit het hoofdkantoor ook veel ondersteu ning, bijvoorbeeld op ICT- en juri disch gebied. Dat is kennis die we, als we het nu niet zelf in huis heb ben, zullen moeten inhuren. Dat zijn dus nieuwe algemene kosten.” WE INTERVIEWEN U VOOR EEN VAKBONDSBLAD. U HEEFT NU DE KANS OM AAN TE GEVEN WAT U ALS KERSVERSE WERKGEVER VAN FNV BONDGENOTEN VERWACHT. Met een lach: “Als we elkaars be langen begrijpen, komen we al een heel eind. De FNV heeft al bewezen het belang van de sector te begrij pen door akkoord te gaan met het jaarurenmodel. We weten dat het gevoelig ligt binnen de bond, maar uiteindelijk kan dit leiden tot nieuwe arbeidsplaatsen.”

FNV BONDGENOTEN BLIJ MET OVERNAME Monique Daamen, bondsbestuurder in de hovenierssector, is enthousiast over de overname: “Petje af: in deze tijd zo’n stap nemen, dat betekent nogal wat. Dan geloof je in je bedrijf en in de toekomst. Voor de werkgelegenheid en de werknemers is het zelfstandig verdergaan een goede zaak. Uiteraard houden we goed in de gaten of de verwachtingen uitkomen. Gelukkig hebben we genoeg leden bij De Enk Groen & Golf die de vinger aan de pols kunnen houden. Maar meer leden zijn uiteraard altijd welkom.”

/ ACHTERGROND

VOLGENS ONDERZOEK VAN FAIRFOOD INTERNATIONAL

EUROPESE SUPERMARKTEN BELANGRIJK VOOR VERBETERING ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN MAROKKAANSE TOMATENTEELT


/ ACHTERGROND SALARISSEN DIE ONDER DE ARMOEDEGRENS LIGGEN EN WAARVAN GEZINNEN NIET KUNNEN RONDKOMEN. DAT IS HET GROOTSTE PROBLEEM VAN DE WERKNEMERS IN DE MAROKKAANSE TOMATENTEELT, ZO BLIJKT UIT ONDERZOEK VAN FAIRFOOD INTER NATIONAL, EEN ORGANISATIE DIE ZICH VANUIT AMSTERDAM WERELDWIJD INZET VOOR BETERE ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN IN DE VOEDSELSECTOR. FAIRFOOD WIL PROBEREN VERBETERINGEN DOOR TE VOEREN VIA OVERLEG MET DE BELANGRIJKSTE EUROPESE, OOK NEDERLANDSE, SUPERMARKTEN DIE DE TOMATEN VERKOPEN. Namen noemen van supermarkten die Marokkaanse tomaten afnemen willen projectleiders Floor van Uhm en Imke van Schaaijk niet. “Ga er maar van uit dat alle grote Europese supermarkten, dus ook de Neder landse, in de winter tomaten uit Ma rokko verkopen. Niet voor niets geldt er een speciale regeling waardoor het land tussen oktober en maart tegen een zeer gunstige prijs tomaten naar de EU mag exporteren. De rest van het jaar is dit voor Marokko veel duurder.”

ARMOEDEGRENS Bij 85 procent van de ondervraagde werknemers ligt het salaris onder 155 euro per maand, de Marokkaan se armoedegrens. Zij moeten aan het einde van de maand geld lenen. Mohamed Dahmani, agrarisch consulent van FNV Bondgenoten in Rotterdam en geboren in Marokko: “Het minimumloon in de agrarische sector ligt met 150 euro per maand nog onder de armoedegrens. Marok ko kent verschillende minimumlo nen, in de industrie is het aanzienlijk hoger, namelijk 232 euro. Dat agrari sche werknemers minder verdienen is in strijd met de eigen regels van Marokko voor één minimumloon. Ook kent de agrarische sector een langere werkweek dan de industrie. Het Marokkaanse minimumloon ligt ver onder het leefbaar loon. Dat is volgens internationale begrippen een


Imke van Schaaijk (links) en Floor van Uhm

salaris dat een gemiddeld gezin no dig heeft om deel te kunnen nemen aan de samenleving. Het komt neer op voldoende geld voor onder meer wonen, eten, schoon drinkwater, scholing, transport, deelname aan sociale regelingen en het opbouwen van een pensioen.”

VAKBOND Ook met de rechten van de werk nemers is het slecht gesteld. Floor van Uhm en Imke van Schaaijk: “In theorie mag iedereen zich aansluiten bij een vakbond. De praktijk is echter weerbarstiger. Vaak worden werkne mers dan ontslagen. Verder riskeren

ze als ze staken voor een hoger loon een gevangenisstraf van twee jaar of een boete van 444 euro. Overigens is het een van de grootste problemen, zo bleek uit contacten met de Marok kaanse vakbond FNSA, dat de meeste werknemers helemaal niet weten wat hun rechten zijn.” Meer dan 70 procent van de werk nemers zijn vrouw. Floor van Uhm en Imke van Schaaijk: “Die hebben het verre van gemakkelijk. Want ze zijn binnen het gezin ook nog ver antwoordelijk voor de huishoudelijke taken. Wat ook zeker niet helpt voor hun positie is dat veel van hen anal fabeet zijn. In sommige gebieden kan 92 procent niet lezen en schrijven.”

DIALOOG Floor van Uhm en Imke van Schaaijk willen de resultaten van het onder zoek met de grootste Europese su permarkten bespreken. “We geloven namelijk vooral in de dialoog. Door het gesprek aan te gaan, willen we

DE BELANGRIJKSTE FEITEN OVER DE MAROKKAANSE TOMATENTEELT • Meer dan 90 procent van de Marokkaanse tomatenexport gaat naar de EU. • Marokko is de grootste niet-Euro pese tomatenexporteur naar de EU. • De meeste tomaten die van okto ber tot april worden verkocht in Europese supermarkten komen uit Marokko. • 80% van alle Marokkaanse to maten wordt geteeld in de regio Souss-Massa-Draâ (Zuid-Marokko). • Deze regio kent het op twee na hoogste armoedepercentage van Marokko.

de omstandigheden voor de Marok kaanse werknemers verbeteren. Als dat geen resultaat heeft, kunnen we altijd nog publiciteit zoeken. We zullen zeker niet oproepen tot een

• Er werken meer dan 70.000 mensen in de agrarische sector in Souss-Massa-Draâ. • Het minimumloon in de Marok kaanse agrarische sector is 146 euro per maand, dit is onder de nationale armoedegrens voor huishoudens op het platteland van 155 euro. • Marokkaanse werknemers die staken voor een beter loon lopen het risico op een gevangenisstraf van twee jaar of een boete van 444 euro.

boycot van Marokkaanse tomaten, want het laatste dat we willen is dat Europese supermarkten stoppen met hun activiteiten in Marokko. Dat is zeker slecht voor de werknemers.”

Rectificatie In het vorige nummer van De Zaaier is in het artikel over het jaarurenmodel in de hovenierssector een fout geslopen. Daarom volgt nu de juiste informatie. De jaarnorm is 1930 te werken uren. Werkt iemand in een jaar meer, dan worden de eerste 120 extra uren tegen 100 procent uitbetaald en de uren daarboven tegen 130 procent.


/ ACHTERGROND

AHOLD USA STAAT STEEDS MEER ALLEEN BIJ AFWIJZING ‘GOEDE’ TOMATEN

Lucas Benitez

DE TWEE AMERIKAANSE AHOLD-SUPERMARKTKETENS GIANT EN STOP & SHOP STAAN STEEDS GEÏSOLEERDER MET HUN WEIGERING OM SOCIAAL VERANTWOORDE TOMATEN TE VERKOPEN NU DE GROOTSTE SUPER TER WERELD WALMART DAT WEL DOET. WALMART SLOOT BEGIN DIT JAAR EEN AKKOORD MET DE COALITION OF IMMOKALEE WORKERS (CIW) DIE AL JAREN OPKOMT VOOR DE VEELAL ZUID-AMERIKAANSE TOMATENPLUKKERS IN FLORIDA.


Oproep aan Ahold-supermarkt Giant om de uitbuiting van seizoenarbeiders te stoppen (foto: CIW)

VAKBONDSONVRIENDELIJK Diverse Amerikaanse supermarkten hebben zich inmiddels aangesloten bij het Fair Food Program voor een fatsoenlijk loon en goede arbeidsom standigheden voor de plukkers. In januari deed Walmart, het grootste winkelbedrijf ter wereld met 8500 winkels in 15 landen, dit. Dat uitgerekend dit bedrijf een akkoord sloot met de CIW is opmer kelijk. Walmart staat namelijk niet bekend als vakbondsvriendelijk. Volgens de mensenrechtenorgani satie Human Right Watch kent het bedrijf een speciale afdeling die werknemers die vakbondslid willen worden onder druk zet dit vooral niet te doen. In 2013 plaatste Walmart een advertentie voor een personeels manager die als taak zou krijgen ‘de vakbonden buiten de deur te houden’. Voor diverse internationale pensioenbeleggers, onder meer het Nederlandse PGGM, was dit aanlei ding om te stoppen met beleggen in het concern.

AANDEELHOUDERS In april riep een CIW-delegatie tij dens de aandeelhoudersvergadering in Amsterdam Ahold op zich bij het Fair Food Program aan te sluiten. De aandeelhouders reageerden hier afwijzend op. Ze waren alleen maar geïnteresseerd in de winstcijfers en niet in de arbeidsomstandigheden op de tomatenbedrijven in Florida waar Ahold USA zijn tomaten van afneemt. De Mexicaan Lucas Benitez kwam eind vorige eeuw naar de VS om tomaten te plukken. Hij is een van de oprichters van de CIW en sprak op de Ahold-aandeelhoudersverga dering. Hij vindt de opstelling van Ahold kortzichtig. “Walmart heeft zich bij het program ma aangesloten omdat ze denken dat dit in hun eigen belang is. Walmart hamert altijd maar op één ding: de beste producten tegen de laagste prijzen. Maar zelfs zij zien in dat dit niet tegen elke prijs kan, dat bete re arbeidsomstandigheden voor de werknemers geld kosten. Overigens wil Walmart hoe dan ook de goed koopste supermarkt blijven. Daarom betalen ze de hogere vergoeding voor de plukkers uit eigen zak en rekenen ze die niet door aan de klanten. Dat

gaat dus op korte termijn ten koste van hun winst. Maar ze geloven dat de verkoop van verantwoorde pro ducten uiteindelijk meer klanten en dus meer winst oplevert.”

RECHT OP SCHADUW Het Fair Food Program gaat niet alleen over een betere vergoeding. Het kent ook zero tolerance ten aanzien van seksuele intimidatie van vrouwen, kinderarbeid, gedwon gen arbeid en geweld. Supermarkten mogen van telers bij wie dergelijke praktijken worden geconstateerd minimaal twee seizoenen tot maximaal vijf jaar geen tomaten afnemen. Gaat een teler voor de tweede keer in de fout dan wordt hij levenslang uitgesloten. Opmerkelijk is ook het recht op schaduw. Werknemers moeten hun lunchpauze van 30 minuten ononderbroken in de schaduw door kunnen brengen. Geen overbodige luxe bij temperaturen die in zomers Florida kunnen oplopen tot zo’n 40 graden. Diverse telers hebben inmiddels mobiele schaftwagens aangeschaft met een dak, waardoor de plukkers waar ze ook werken op de akkers in de schaduw kunnen lunchen.


/ REPORTAGE

ROTTERDAMSE KADERLEDEN ZETTEN TELEFOONTEAM OP

“DE BOND, DAT BENT U ZELF”

Het telefoonteam (van links naar rechts): Mohamed Dahmani, Brahim Rezziki, Nurettin Akkoyun en Ahmed Charif (foto: Leunis Verlinde) Hoe betrek je de leden meer bij het werk van de bond? Op deze aloude vraag heeft men in Rotterdam een even simpel als doeltreffend antwoord gevonden. Een keer in de maand bellen kaderleden in de glastuinbouw en het loonwerk met leden in deze sectoren. “Voor de meeste mensen is het de eerste keer dat ze iemand van de bond aan de lijn krijgen.” Donderdagavond, zeven uur. Het lijkt wel een call center op het kantoor van FNV Bondgenoten in Rotter dam. Vanuit diverse kamers klinken flarden van telefoongesprekken, in het Nederlands, Turks en diverse Marokkaanse talen. Normaal horen daar ook nog onvervalst Rotterdams en Pools bij. Mohamed Dahmani, agrarisch con


sulent bij FNV Bondgenoten, nam enkele maanden geleden het initi atief tot het telefoonteam. “Je kunt veel over de geringe betrokkenheid van de leden bij hun vakbond opmer ken, je kunt er ook wat aan proberen te doen. Dat doe ik al jaren door het voeren van gesprekken met leden in het Westland en in het glastuin bouwgebied rond Berkel en Rodenrijs

bij Rotterdam. Hieruit is een groep kaderleden ontstaan met wie ik in april deze belronde ben begonnen.”

CAO-VRAAGBAAK Vanavond bestaat het telefoonteam uit twee Marokkanen en een Turk: Brahim Rezziki van zaadveredelings bedijf Monsanto in Bergschenhoek, Ahmed Charif van orchideeënkwe ker SO Natural in Moerkapelle en Nurettin Akkoyun van Boonekamp Roses in Bleiswijk. Stanislaw Bernas, die al jaren voorlichting geeft aan Poolse seizoenwerkers en loonwerker Willem van Haaften ontbreken. Het

loonwerk is pas toegevoegd aan het telefoonteam en de komende maan den moeten er meer kaderleden uit deze sector zich aansluiten. Mohamed Dahmani: “Het belteam is binnen Bondgenoten opgeleid tot ‘cao-vraagbaak’. Vanavond brengen ze leden op de hoogte van de moei zame cao-onderhandelingen in de glastuinbouw. Op de eerste belavond in april hebben we 56 leden gebeld. De meesten vonden het contact heel informatief.”

SPREEKUUR Brahim Rezziki: “Ik heb vanavond inmiddels tien mensen gebeld. Ik vraag of ze de nieuwsbrief hebben ontvangen en of ze naar de voorlich

tingsavond komen die we binnenkort organiseren over de cao-onderhan delingen. Ook heb ik enkele mensen met hun vraag doorverwezen naar ons spreekuur in Rotterdam, Den Haag of Schiedam. Nurettin Akkoyun: “Men vindt het prettig om iemand aan de telefoon te krijgen die de eigen taal spreekt, in mijn geval Turks. Sommigen zeggen: ik wil eigenlijk al tijden bedanken als lid. Dan antwoord ik: dat heeft u nog steeds niet gedaan, blijkbaar vindt u het lidmaatschap nog steeds de moeite waard. Zo ontstaat er vaak een vruchtbaar gesprek.” Ahmed Charif: “Ik kom uit het noor den van Marokko waar men Arabisch spreekt. Ik bel dus ook met leden uit

IK WORD LID!

andere landen waar Arabisch wordt gesproken, zoals onlangs een Egyp tenaar. Maar ik bel net zo gemak kelijk met Nederlanders.” Met een lach: “Dat mag ook wel na 40 jaar in Nederland.”

TOEZEGGINGEN Tot slot nog een keer initiatiefnemer Mohamed Dahmani: “De meeste mensen reageren positief. Het is vaak de eerste keer dat ze iemand van de bond aan de lijn krijgen. Natuurlijk is er ook kritiek: de bond doet niets voor me. Mijn antwoord is dan: de bond, dat bent u zelf. Dat heeft al toezeggingen opgeleverd van men sen die actief willen worden.”

en betaal de eerste 4 maanden in totaal € 25,-* Ik betaal mijn contributie per automatische incasso

Voorletters Tussenvoegsels Achternaam

M V

Adres

JA

NEE

IBAN (rekeningnummer)** BIC code ** (bij betaling vanaf buitenlands rekeningnr.)

Postcode Woonplaats Geboortedatum Telefoonnummer

Ja, ik ben geïnteresseerd in FNV Bondgenoten en word graag telefonisch, per e-mail of schriftelijk benaderd en geef toestemming om deze informatie per telefoon, online of schriftelijk te ontvangen.

Mobiel

Datum

E-mailadres

Handtekening

Dit aanbod is geldig tot 31-12-2014

Direct lid worden? Bel 0900-9690

Naam werkgever

* Voor informatie over alle lidmaatschapsmogelijkheden en algemene voorwaarden surft u naar www.fnvbondgenoten.nl/contributie of belt u 0900 - 9690.

Adres werkgever Postcode

Uw lidmaatschap gaat in op het moment dat het Contact Centrum van FNV Bondgenoten dit inschrijfformulier ontvangen heeft. Stuur het volledig ingevulde formulier naar FNV Bondgenoten, t.a.v. Contact Centrum, Antwoordnummer 101, 3500 ZA Utrecht. Een postzegel is niet nodig.

Vestigingsplaats Soort bedrijf/sector/branche

IK WERF EEN LID

(Op het moment dat het introductielidmaatschap na 4 maanden wordt omgezet in een regulier lidmaatschap, ontvangt u uw wervingspremie.)

Voorl.(s) + naam

Lidmaatschapsnummer

Adres

Ik ontvang mijn wervingspremie à € 9,- op

Postcode E-mailadres

Woonplaats

IBAN (rekeningnummer) ** BIC code ** (bij betaling naar buitenlands rekeningnr.) De Zaaier / JUNI 2014 / 15 ** Kijk voor meer informatie over IBAN en BIC op www.fnvbondgenoten.nl/iban

/ DE MENING VAN

JOHAN KROL BEDRIJFSVERZORGER BIJ AB BRABANT

“WE WORDEN NIET GEWAARDEERD VOOR WAT WE DOEN” “Ik vul al enige weken mijn urenstaat niet meer in uit protest tegen de opstelling van de werkgevers in de bedrijfsverzorging bij de cao-onderhandelingen. Als hun plannen doorgaan, kost me dat twee maanden salaris. Er is sinds 1 juni 2013 namelijk geen cao meer. Daarna is hij automatisch verlengd in afwachting van een nieuw akkoord. De werkgevers willen een lagere vergoeding voor werken in het weekend met terugwerkende kracht op 1 juli 2013 laten ingaan. Dat zou me na verrekening dan in één klap twee maanden salaris kosten. Dat is natuurlijk niet acceptabel, vandaar mijn protestactie. Als dit werkelijkheid wordt, dan zullen vele collega’s en ik niet meer in het weekeind werken. die fluitend door de stallen gaat. De opstelling van de werkgevers Ik werk in een gebied dat zich uit staat haaks op de toegenomen verantwoordelijkheid van de be strekt van de A2 tot de Duitse grens en de Waal en de Belgische grens, op drijfsverzorgers doordat de bedrij dit moment op een boerderij in Per ven steeds groter worden. Vroeger hielp als de boer ziek was nog een singen in de Ooijpolder bij Nijmegen. buurman mee of een familielid. Dat Ik ben meestal actief bij boeren die gebeurt niet meer. Sinds de var langdurig ziek zijn. Ik verzorg daar koeien, varkens, kippen, kalkoenen, kenpest gelden ter voorkoming van geiten en nertsen. Ook doe ik de ziektes die van bedrijf naar bedrijf bijbehorende administratie. Ver overspringen strenge regels. Boeren komen hierdoor niet meer zo gemak antwoordelijk werk dus. Een goede beloning is op z’n plaats. Uit de op kelijk bij een collega op bezoek. De sfeer is ook zakelijker geworden. Het stelling van de werkgevers tijdens de valt me op dat er geen boer meer is cao-onderhandelingen blijkt niet dat


zij onze verantwoordelijkheid op de juiste waarde inschatten. Ik doe dit werk inmiddels 39 jaar, heb meegemaakt dat we nog een halve sociaal werker waren. Dan repareer de ik bijvoorbeeld een fiets van een kind van de zieke boer waarmee hij van school kwam. Ik heb zelfs nog eens een baby uit bed gehaald, pap klaar gemaakt en gevoed. Ik heb vele hobby’s, maar helaas niet veel tijd ervoor. Zo maak ik elke drie maanden een blad met nieuws over mijn familie. Twintig pagina’s met de laatste weetjes over de familie Krol. Dat verspreid ik via e-mail. Vooral mijn familieleden in de VS en Canada zijn er zeer in geïnteresseerd. Zij werken daar ook in de agrarische sector. Als je hun situatie met Neder land vergelijkt dan constateer ik dat wij het zo slecht nog niet hebben in Nederland.”

de Zaaier MOEIZAME ONDERHANDELINGEN AAN MENIGE CAO-TAFEL INTERVIEW MET NIEUWE DIRECTEUREN DE ENK GROEN & GOLF

Recommend Documents