De Windwijzer vooruit kijken door om te zien
Centrum voor ontmoeting, bezinning en dienstverlening
Colofon Teksten: Wim Bijl Ben van Dorp Jan de Geus Anneke van der Graaf Rita Grootendorst Rob van Herwaarden Marleen van der Vlies Hans van der Vlies Theo Werner Fotografie: Diny Hendriks-Groote Rob van Herwaarden Vormgeving en productie: Paul Burger
Voorwoord De Windwijzer, het ‘Centrum voor Ontmoeting, Bezinning en Dienstverlening’ aan de Schiedamseweg 95 in Vlaardingen, heeft haar deuren geopend in 2010. De jaren van 2010 tot nu zijn een zoektocht geweest. Tijdens die jaren heeft De Windwijzer de wind mee gehad. Op alle terreinen zijn zaken verbeterd en professioneler geworden. Dat wat De Windwijzer in 2014 biedt, is een evenwichtig programma tussen de drie genoemde peilers, een programma dat samengesteld en verzorgd wordt door twee beroepskrachten en heel veel vrijwilligers. Zonder deze vrijwilligers kan De Windwijzer niet draaien. In de loop van de jaren hebben steeds meer vrijwilligers de weg naar De Windwijzer gevonden om daar hun kostbare tijd, energie en bevlogenheid aan te bieden. De huidige inhoudelijke verbinding met de Protestante Gemeente Vlaardingen (PGV) is zeer waardevol. Het is niet overtrokken om te zeggen dat De Windwijzer er in geslaagd is een hedendaagse aanvulling te zijn geworden op de traditionele kerk in Vlaardingen. Vooruit kijkend kan gezegd worden dat Vlaardingen behoefte heeft aan een voorziening als De Windwijzer en dat Vlaardingen die behoefte de komende jaren blijft hebben. Het gebouw staat op een centraal punt in de stad, is herkenbaar en kent voldoende gemoderniseerde ruimtes om de activiteiten die er zijn, uit te voeren. Vanzelfsprekend zijn er ook zaken die ontwikkeld dienen te worden. Er zullen meer verbindingen worden gezocht met andere generaties dan die van de gemiddelde huidige bezoekers, meer verbindingen met andere culturen en geloven, meer verbinding met andere organisaties in Vlaardingen met aanpalende doelstellingen en meer verbinding met de gemeente Vlaardingen. Kortom: Er zijn bij De Windwijzer veel ingrediënten aanwezig om te zeggen dat De Windwijzer een gedegen basis heeft gecreëerd om zich de komende tijd samen met anderen te oriënteren op de toekomst. Deze brochure geeft een beeld van de visie van De Windwijzer en de activiteiten die daaraan gekoppeld zijn.
Namens het bestuur van De Windwijzer wens ik u veel lees- en kijkplezier, en inspiratie, Ben van Dorp
De Windwijzer, een huis waar je op verhaal komt Naast het leven van alledag, waarin we ons geborgen weten, kennen we in het leven grenservaringen. Ik bedoel ervaringen van thuiskomen en nauwelijks te verwoorden schoonheid, ervaringen van verrukking en beleving van opperste genieting, ervaringen die verwondering oproepen. Het zijn momenten van ‘zien, soms even’, het zijn belevenissen die verlangen oproepen naar meer. Maar daarnaast kennen we ook de grenservaringen die met verlies te maken hebben: verlies van gezondheid, werk of geliefde. Grenservaringen doorbreken de illusie dat we onszelf in de hand hebben. Het zijn momenten waarin de geborgenheid in en van het bestaan wegvalt. In De Windwijzer gaat het voortdurend om de verhalen van mensen. Of we nu het middaggebed bezoeken, deelnemen aan de meditatiekring of de gesprekskring ‘Huis vol Verhalen’ of aanschuiven bij een Inspirerende Ontmoeting, uiteindelijk gaat het altijd om verhalen. Hoe komt dat? Mensen hebben, zoals gezegd, hun grenservaringen. Ervaringen die hun bestaan op z’n kop zetten. En van daaruit is de mens zoekende geworden. Wie weet hier niet van mee te praten? Mensen zijn voortdurend op zoek om weer zó veel controle op het leven te krijgen, dat het mogelijk is om verder te gaan. Verhalen zijn daarbij van levensbelang. Allereerst gaat het om de ruimte die de mens volop, uitgebreid en diepgaand moet krijgen om zijn verhaal te vertellen. Steeds weer vertellen aan iemand die werkelijk weet wat luisteren is. Naast die ervaringsverhalen gaat het dan vervolgens om de verhalen van anderen. Verhalen waaraan je je spiegelt en die je verder helpen. In De Windwijzer vindt u de films en verhalen van schrijvers van boeken, toneel en cabaret en vooral heel veel muziek. Want juist muziek vertelt het verhaal van grenservaringen zonder woorden. Muziek met, maar ook zonder woorden raakt de mens in zijn ziel. De geboortegrond van religies zijn de grenservaringen van mensen. In de religie liggen de verhalen van mensen opgeslagen over de verwondering en het kwetsbare van het leven. Verhalen die in de loop der eeuwen eindeloos veel mensen geholpen hebben ‘weer te weten waartoe we bestaan’. Het zijn daarom de verhalen van de religie, naast alle andere verhalen, die in alle vrijheid aangeboden mogen worden. De verhalen van de religies zijn veelal ontstaan vanuit de absolute hopeloosheid van mensen, maar het zijn tegelijkertijd verhalen waarin verteld wordt dat het laatste woord nooit aan de hopeloosheid is, maar aan de hoop. De christelijke religie is, evenals de joodse (en misschien is van andere religies wel hetzelfde te zeggen), geboren uit de situatie van de wanhoop van de moord op ‘de meest geliefde der mensen’. Maar in die wanhoop wordt de beleving geboren dat de vermoorde geliefde nooit monddood te krijgen is. In De Windwijzer gaat het om mensen. Maar die zijn er alleen maar als ‘mensen met hun verhalen’. Hiernaar luisteren en daarnaast de verhalen die onze cultuur ons levert en uiteindelijk die van de verschillende religies, vooral die uit de christelijke religie: daar gaat het om. Ondertussen beleven we ook al iets van een wereld waarin het verlies als grenservaring niet meer de boventoon voert: iets van ‘deze wereld omgekeerd’. In de weggeefwinkel gloort een wereld waarin het hebben niet meer de alleenheerschappij heeft, maar het delen. En bij het Warm Onthaal wordt het werkwoord delen op alle manieren vervoegd. De Windwijzer: een huis waar je op verhaal komt.
Een maandagmorgen in De Windwijzer Ontmoeting, aandacht, laagdrempelig en gastvrijheid. Deze woorden staan vanaf het begin van De Windwijzer centraal. Ze zijn een deel geworden van De Windwijzer. We proberen dat vorm te geven op de maandagochtend, een ochtend waarop de weggeefwinkel en de boekenbeurs open zijn en we koffie schenken. Als de mensen binnenkomen, willen ze graag een kopje koffie of thee. Vrouwen en mannen uit veel verschillende culturen vinden een plekje in de voorzaal en gaan met elkaar in gesprek. Een aantal vrouwen uit landen als Marokko, Koerdistan, Turkije en Egypte treft elkaar hier elke week na hun bezoek aan de weggeefwinkel en gaat met elkaar in gesprek. Ze vinden het erg fijn om een plekje te hebben waar ze rustig over van alles kunnen praten. Soms hebben ze ook vragen over bepaalde onderwerpen en dan trekt een van de vrijwilligers een stoel bij en gaat met hen in gesprek.
Prettig om een praatje te maken, hier is barmhartigheid ‘Mag ik dit allemaal meenemen? Ja, dat mag. Verbaasde ogen en een blij gezicht. Veel plezier ermee!’
Voor een van de gasten, een aanstaande moeder die een tweeling verwacht en in het ziekenhuis is opgenomen, schrijven we met elkaar een kaartje. Haar man en moeder komen elke week verslag uitbrengen over hoe het met haar gaat. Gelukkig is de tweeling inmiddels geboren en alweer thuis. We geven een felicitatiekaartje mee, samen met wat bonnen van het Kruidvat, om iets leuks voor de dochtertjes te kopen. Ook zijn er mensen die eerst het stiltecentrum bezoeken en gaan bidden. Soms vragen ze of de vrijwilligers wat in het intentieboek willen schrijven, omdat ze zelf nauwelijks kunnen schrijven. Er staan mooie en verdrietige teksten in het boek. Het stiltecentrum wordt ook op andere dagen van de week bezocht door mensen die daar even willen gaan zitten.
‘Het warm onthaal’ in De Windwijzer Het diaconaal en missionair centrum De Windwijzer is een plek in Vlaardingen waar men elkaar kan ontmoeten. Een ontmoetingsplek waar men zich thuis kan voelen en zonder een drempel te moeten overstappen altijd welkom is. Vijf tot zes dagen per week zijn de deuren open en zijn er allerlei activiteiten waarin de doelstelling van De Windwijzer tot zijn recht komt. Gastvrij en laagdrempelig! Het warm onthaal is een van die activiteiten waarbij de bezoeker de gastvrijheid ervaart en zich verbonden weet met anderen. Tweemaal per maand wordt een maaltijd geserveerd en kunnen gasten voor € 4,50 mee-eten. Samen eten verbindt, naar elkaar luisteren bouwt vertrouwen op, met elkaar beleven doet recht aan een ieder die er is, gelijkwaardig aan elkaar en delen dat wat beleefd en ervaren wordt. Toen we drieënhalf jaar geleden startten, waren er elf gasten en inmiddels moeten we ons best doen het aantal eters te beperken tot veertig personen. Soms moeten we helaas mensen teleurstellen. Het warm onthaal mag een succes genoemd worden en leidt ook nog tot deelname aan andere activiteiten. Zo wordt De Windwijzer een huis waar mensen zich prettig voelen en waar men zomaar kan binnenstappen.
Het kerstdiner bij de Windwijzer: dat was mijn kerst! Ik ben pas weduwe geworden, het brengen van structuur in mijn leven is heel moeilijk voor mij, jullie helpen mij hierbij.
Serie levensboeken schrijven In september 2013 zijn we gestart om met een groep 65-plussers elke tweede donderdag van de maand aandacht te besteden aan hun eigen levensverhaal. De Windwijzer laat zien ook daar een uitstekende plek voor te zijn. Mensen voelen zich welkom en vrij om hun verhaal, op wat voor manier dan ook, te doen.
Zonder deze cursus zou ik er niet aan begonnen zijn. Nu heb ik een verhaal wat zichtbaar maakt wat er in het voorbije leven is gebeurd.
Vertellen, verhalen lezen en aanhoren verbindt. De balans opmaken van je leven kun je alleen maar samen met anderen doen. Het inspireert tot verder gaan en zoeken naar verdieping. Dat ervaren we bij deze groep. Het is geweldig om te ervaren hoe enthousiast de deelnemers zijn en te horen met wat een mooie, indrukwekkende, humoristische verhalen mensen voor de dag komen. Het bijzondere van deze middagen is de geborgenheid die zichtbaar wordt in datgene wat gedeeld wordt. Elke middag starten we met een lunch, wat een plezierige ontspannen sfeer geeft. Aan het eind van de middag gaan de mensen met een goed gevoel naar huis. Als we het hebben over ‘tot zijn of haar recht komen’, dan is dat hier zichtbaar.
Huis vol verhalen Het is woensdagmiddag. Eén keer per maand komt een aantal mensen bij elkaar voor de gespreksgroep ‘Huis vol verhalen’. We praten dan over het leven aan de hand van een verhaal uit de Bijbel. Al de deelnemers hebben het nodige meegemaakt in hun leven: opname in een psychiatrische instelling, het afstaan van kinderen, verlies van werk door psychische problemen of een heel kwetsbare gezondheid. We starten altijd met hetzelfde ritueel. De vraag die daarbij ook gesteld wordt, is: “Hoe voel je je vandaag: vrolijk en licht, verdrietig en zwaar of iets ertussenin?” Hier komen al de nodige verhalen naar voren en leven mensen met elkaar mee. Op een van die bijeenkomsten laat ik het lied ‘Pak maar mijn hand’ horen van Nick en Simon. Daarna lees ik het verhaal voor van de storm op het meer (Mattheus 14: 22-33). Petrus vraagt of hij naar Jezus toe mag lopen en Jezus zegt ‘kom’. Maar als Petrus dan de golven ziet, wordt hij bang en zinkt hij weg in het water. Petrus roept: ‘Heer, red me.’ En Jezus steekt zijn hand uit en grijpt Petrus vast. We gaan met elkaar in gesprek over wat dit verhaal en het lied bij ons oproepen. Eén iemand zegt het moeilijk te vinden om hulp te vragen. Hij heeft het idee dat je het toch eigenlijk wel alleen moet kunnen. Een ander begint over eenzaamheid, ook in een huwelijk. En een hand vastpakken, echt lijfelijk vastpakken, een van de deelnemers vindt dat geen aanlokkelijk idee.
I really like this church. People here are warm and very sweet. To help people is the most lovely thing in this crazyfull world
Hoe betrouwbaar zijn mensen, als je echt in de problemen zit? Als er schulden zijn, verslavingen, dan raak je veel contacten en familieleden kwijt. Als je psychische problemen hebt, wie blijft je dan trouw? En toch, je kunt het niet alleen. Het liedje zegt ook: ‘ik bied graag mijn hulp aan jou, ik hoop dat jij mijn handen vertrouwt’. Dat is niet vanzelfsprekend. Deze mensen hebben veel teleurstellingen meegemaakt en toch komen ze hier, vertrouwend dat zij ertoe doen, dat er aandacht is voor hen. Dat raakt aan de missie van De Windwijzer: handen zijn die te vertrouwen zijn.
Samenwerking De Windwijzer heeft voldaan aan veel van de verwachtingen die de diaconie ervan had. Er lopen weer meer mensen binnen die hulp nodig hebben. Mensen die we kunnen helpen, soms alleen maar door ze aan te horen of een advies te geven, maar verder ook door hen op financieel terrein of op andere wijze praktisch te helpen (bijvoorbeeld door hen te helpen een formulier in te vullen of naar een instantie door te verwijzen). Doordat we in De Windwijzer zitten, is ook het contact met instellingen als de thuiszorg, Steunpunt Mantelzorg, de Pameijerstichting, stichting MEE en het algemeen maatschappelijk werk toegenomen en weten we vaak mensen in goede samenwerking zo goed mogelijk van dienst te zijn. Ook het contact met de diaconieën van de andere Vlaardingse kerkgenootschappen is enorm gegroeid in De Windwijzerperiode. Zo vindt er regelmatig overleg plaats en wordt er samengewerkt in het SchuldHulpMaatjesproject, de voedselbank en in de toekomst mogelijk ook in een gezamenlijke hulpdienst.
Nokkiebeurs Er is twee keer per jaar de Nokkiebeurs, een verkoopmarkt van kinderkleding, speelgoed, baby- en kindermeubels, wandelwagens, enzovoorts. Hier kunnen (vaak alleenstaande) moeders voor een prikkie inkopen doen en de opbrengst wordt ook nog eens bestemd voor een ‘goed doel’ met kinderen, bijvoorbeeld de CliniClowns of een kinderhospice. Zo snijdt het mes aan twee kanten. Aan de Nokkiebeurs koppelen we zo nu en dan in de middag een gratis kindervoorstelling. Die trekt dan met name kinderen uit gezinnen waar ze het ‘niet breed hebben’ en waar voor leuke dingen als een theatervoorstelling geen geld is. Voor deze doelgroep is er ook sinds kort (april 2014) een start gemaakt met een maandelijkse kinderspeelmiddag.
Verwendag Twee keer organiseerden we al een verwendag, ook wel ‘anti-crisisdag’ genoemd. Een belangrijk doel van deze dag is dat mensen eens een dagje hun zorgen kunnen vergeten en zich lekker kunnen laten verwennen. Het is mooi dat we zo’n dag gratis kunnen aanbieden en voor relatief lage kosten kunnen organiseren. Een grote groep masseurs, kappers, pedicures, manicures, coaches, fotografen, keukenvrijwilligers, gastvrouwen en leerlingen van een opleiding voor lichaamsverzorging verlenen namelijk volstrekt belangeloos hun medewerking. Voor de deelnemers en de vrijwilligers is de dag een feest. Wat we van de bezoekers terughoren, is dat ze genieten van de aandacht die ze krijgen. Ze ervaren het als een enorme persoonlijke erkenning dat zoiets voor hén georganiseerd wordt. In het contact met de andere gasten overheerst vaak een gevoel van herkenning en ook dat doet goed. Het geeft het gevoel er niet alléén voor te staan. Armoede werpt mensen op zichzelf terug en individualiseert vaak. Op een verwendag mag er even erkenning, herkenning en verbondenheid zijn!
Graag zou ik mijn vrouw aan willen melden voor deze dag. Op 8 mei was ze jarig en heb niets kunnen kopen voor haar vanwege onze financiële situatie
Baanloos … en dan? Tijdens een maandelijkse netwerkbijeenkomst van het project ‘Baanloos … en dan’ komen mensen zonder baan bij elkaar om ervaringen te delen. Daarnaast krijgen ze toegang tot een gevarieerd dienstenaanbod met onder andere sollicitatietraining, cv-schrijven, jobcoaching, een talententest, een workshop empowerment, clownerie, voorlichting over vrijwilligerswerk, het opzetten van een eigen bedrijf, omgaan met weinig geld en kledingadvies bij sollicitaties.
“Ik wil nog eens zeggen hoe verschrikkelijk tof ik het vind dat jullie dit organiseren. Hier kan ik mijn verhaal kwijt. Ik vind veel steun aan lotgenoten en ik heb veel aan het mooie afwisselende programma dat jullie aanbieden.”
Het is geweldig om te zien hoe deelnemers aan deze bijeenkomsten opbloeien en hoeveel ze in huis hebben waarmee ze elkaar verder kunnen helpen en ondersteunen. Een van de belangrijke uitgangspunten bij het diaconaat is dat mensen geholpen worden zichzelf en elkaar te helpen en dat er in de contacten sprake is van respect, gelijkwaardigheid en wederkerigheid. In dit project zie je dat allemaal terugkomen. Je snapt niet dat werkgevers niet staan te dringen om deze mensen in dienst te nemen! We horen van de deelnemers terug dat er van de zijde van het UWV en de gemeente (bijna) geen ondersteuning meer gegeven wordt aan mensen zonder baan. Ze zijn blij dat ze die in De Windwijzer wél vinden. Dus ook hier weer een vorm van ‘helpen waar geen helper is’.
Maatschappelijk debat Ook op andere terreinen wil De Windwijzer een rol vervullen in het maatschappelijk debat over onrecht, uitsluiting en verarming. Zij doet dit door jaarlijks een maatschappelijk debat te organiseren. Eerdere thema’s waren bijvoorbeeld ‘christelijke’ gemeentepolitiek, de civil society en bezuinigingen op en organisatie van de zorg. In het najaar van 2014 wil De Windwijzer een armoededebat organiseren en ter gelegenheid daarvan ook een brochure uitgeven met daarin alle particuliere inkomensondersteunende voorzieningen in Vlaardingen, goedkope adressen en websites met tips voor mensen met weinig inkomen.
Theater en film Een bijzondere vorm waarin maatschappelijke vragen aan de orde kunnen worden gesteld, zijn theater en film en daar biedt De Windwijzer goede faciliteiten en mogelijkheden voor. Er was en is veel belangstelling voor films met een boodschap (‘movies that matter’). Maar ook voor bijvoorbeeld theater door dak- en thuislozen, een multicultureel vrouwenkorenfestival, een expositie over de Filippijnen, een avond over de mensenrechten door Amnesty International, theater in de Vredesweek en op 4 mei en deelname aan de ‘Dag van de Dialoog’. Bij dat soort bijeenkomsten raken ontmoeting, bezinning en dienstverlening elkaar.
Wat een prachtige films laten jullie zien!
Stichting Vrienden van de Windwijzer
De Stichting Vrienden van ‘De Windwijzer’ ondersteunt het werk van De Windwijzer De stichting heeft tot doel om gelden vrij te maken, waarmee de activiteiten van De Windwijzer bekostigd kunnen worden. Naast de financiële steun betekent dit ook dat een groep mensen zich schaart rondom de medewerkers en vrijwilligers van De Windwijzer. Vrienden die betrokken zijn, die het werk van De Windwijzer een warm hart toedragen. Dat is essentieel om te realiseren wat De Windwijzer wil zijn: een breed gedragen initiatief binnen de Vlaardingse gemeenschap. Als vriend van ‘De Windwijzer’ houden wij u dan regelmatig, via de e-mail, op de hoogte van de activiteiten van ‘De Windwijzer’. Eén van de eerste doelen die de stichting zich stelt, is 100 mensen te vinden die met een bijdrage van minimaal € 25,– per jaar het werk van De Windwijzer willen steunen. Inmiddels staat de teller op 84 vrienden. Sluit u zich aan als Vriend van de Windwijzer? Fiscale aftrekbaarheid De Stichting ‘Vrienden van De Windwijzer’ is per 23-06-2010 door het Ministerie van Financiën erkend als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Dit betekent dat giften fiscaal aftrekbaar zijn, conform de voorschriften van de Belastingdienst. Meer informatie over deze regeling treft u aan op www.anbi.nl. Dat kan door dit kenbaar te maken via de site www.vriendenvandewindwijzer.nl U vindt daar een digitaal aanmeldingsformulier. Daar vindt u ook meer informatie over onze steunstichting
Centrum voor ontmoeting, bezinning en dienstverlening
