DE WERELD KINDERTHEATER JAARVERSLAG Stichting De Wereld Kindertheater Gasthuisvest EV Haarlem

DE WERELD KINDERTHEATER

JAARVERSLAG 2014 1

Stichting De Wereld Kindertheater Gasthuisvest 47 2011EV Haarlem 023-5317799 [email protected]

C

ONZE DOELSTELLING

DE W ERELD KINDERTHEATER IS EEN IDEËLE STICHTING IN OMITÉ VAN AANBEVELING HAARLEM DIE ZICH TEN DOEL STELT THEATER TE MAKEN MET EN VOOR KINDEREN EN JONGEREN VAN 4 TOT 19 JAAR. ZIJ WORDEN IN LEEFTIJDSGROEPEN GESTIMULEERD OM HUN ERVARINGEN GEVOELENS, FANTASIEËN EN WAARNEMINGEN VORMTE GEVEN OP HET TONEEL.

COMITÉ VAN AANBEVELING Angela Groothuizen, Peter Römer Joost Prinsen, Karim Traida, Hakim Traïda, 2

Wijnand Stomp en Tjitske Reininga

DE WERELD KINDERTHEATER JAARVERSLAG 2014 INHOUD: 1. DE ORGANISATIE Faciliteiten pag.4 De basis van De Wereld pag.4 Vrijwilligers en stagiaires pag.5 Het bestuur pag.6 Zakelijk beleid pag.6 Artistiek beleid pag.7

2. DE FINANCIËN Contributie deelnemers pag.8 Het Jeugdcultuurfonds pag.8 Subsidie pag.8 Combinatiefunctie pag.9 Fondsen pag.9 Sponsors pag.9 De Vrienden van De Wereld pag.9

3. DE WERELD IN HET THEATER De spelgroepen pag.10 Het lesprogramma pag.10 De stemcursus pag.11 De productiegroepen pag.11 Spelgroepen 6 t/m 9 jaar pag.14 Spelgroepen 9 t/m 12 jaar pag.15 Splegroepen 12 t/m 14 en 10 t/m 14 jaar pag.16 Spelgroepen 14+ pag.17 Produktiegroep 10 t/m 14 jaar pag.18 Produktiegroep 14 t/m 18 jaar pag.19 Kleuters pag.20 Het Speeltoneel pag.21

4. DE WERELD IN DE WIJK De wereld in de wijk pag.22 Het aanbod pag.23 Haarlem-Noord pag.23 Haarlem-Oost 1 pag.24 Haarlem-Oost 2 pag.25 Lessen onder schooltijd pag.26 Haarlem-Schalkwijk (Boerhaave) pag.27 Haarlem-Schalkwijk (Molenwijk) pag.28 Overig pag.29 3

1. DE ORGANISATIE Onze Doelstelling: De Wereld Kindertheater is een ideële stichting in Haarlem die zich ten doel stelt theater te maken met en voor kinderen en jongeren van 4 tot 19 jaar. Zij worden in leeftijdsgroepen gestimuleerd om hun ervaringen gevoelens, fantasieën en waarnemingen vorm te geven op het toneel. De Wereld Kindertheater richt zich op alle kinderen en jongeren in alle wijken van Haarlem. Er zijn geen onoverkomelijke drempels: de contributie wordt berekend naar inkomen, en de werkwijze is van dien aard dat kinderen uit alle sociaalculturele groepen zich er thuis kunnen voelen. De Wereld maakt theater zowel in zijn thuisbasis, het cultureel centrum De Egelantier, als in de wijken zelf. Het aanbod in de wijken, in samenwerking met scholen en buurthuizen, verlaagt met name de sociale drempel. De begeleiding bestaat uit betaalde krachten, vrijwilligers en stagiaires. De inhoud van de lessen wordt aangepast aan leeftijd en doelgroep, zonder dat daarbij het artistiek niveau uit het oog wordt verloren. Theater maken is het uitbeelden van dromen, belevingen,verhalen en fantasieën, samen met anderen en voor een publiek. De deelnemers bedenken het verhaal, ontwikkelen de vorm, denken mee over kostuums en decor, en tenslotte spelen zij de voorstelling. Voorop staat daarbij dat de leerlingen als groep functioneren, dat zij samenwerken en elkaars capaciteiten benutten. De samenwerking is zowel gericht op het maken van een theaterproductie als op het bevorderen van onderlinge verdraagzaamheid, het stimuleren van het groepsverband, en het leren waarderen en herkennen van elkaars kwaliteiten en verscheidenheid. Naast het structurele aanbod in het theater en in de wijken organiseert De Wereld projecten en workshops, en trekt met de voorstellingen van de productiegroepen het land in. In het verslagjaar maakten ruim 1600 kinderen kennis met De Wereld en bezochten velen onze voorstellingen en presentaties.

FACILITEITEN De Wereld Kindertheater is sinds 1988 gevestigd in het cultureel centrum De Egelantier aan de Gasthuisvest in Haarlem. Door die centrale ligging zijn wij goed bereikbaar met het openbaar vervoer. De aanwezigheid van andere culturele instellingen op of in de buurt van deze locatie bevordert samenwerking en pluriformiteit. Omdat alle onderdelen van De Wereld, zoals regie, vormgeving, techniek en administratie, in één gebouw zijn gehuisvest, kunnen wij zeer doelmatig werken. Vanuit de gedachte dat theater gemaakt wordt voor een publiek, wordt elke productie afgesloten met een voorstelling. De theaterruimte in de Egelantier is hiervoor uitermate geschikt.

DE BASIS VAN DE WERELD De kern van De Wereld wordt gevormd door een klein hecht team: de zakelijke leiding, de artistieke leiding – gesplitst in vormgeving & kostuums en regie & techniek – en de administratie. De zakelijke leiding is verantwoordelijk voor fondsenwerving, sponsoring, acquisitie, het vrijwilligersbeleid, de externe contacten, de administratie en de communicatie met het bestuur. Ook stippelt zij in samenspraak met het bestuur het beleid uit en waarborgt de uitvoering. Daarnaast is zij verantwoordelijk voor het leggen en onderhouden van nieuwe contacten en partnerships. Het artistieke team heeft tot taak een artistiek verantwoord aanbod te ontwikkelen in het theater en in de wijken, vrijwilligers op het gebied van regie, vormgeving en techniek te begeleiden, de (beperkte) budgetten te bewaken, nieuwe projecten te ontwikkelen en nieuwe vrijwilligers te werven en te selecteren. De werkwijze van De Wereld heeft ook gevolgen voor de manier waarop de vormgeving moet functioneren: een voorstelling ontstaat uit improvisaties, en dat dwingt de vormgeving daarop te anticiperen en deel te gaan uitmaken van die improvisatie, waarbij de ideeën van de leerlingen zelf de boventoon voeren. NB. Gezien de groei van de afgelopen jaren is het noodzakelijk de vaste staf en de werkruimten uit te breiden. Hiervoor moeten financiële middelen worden gevonden. Prioriteit heeft de uitbreiding van het aantal uren administratie/zakelijke ondersteuning en de uitbreiding van de werkruimte en van de betaalde uren voor de vormgeving.

4 4

HET WERK VAN DE ARTISTIEKE LEIDING KAN WORDEN ONDERVERDEELD IN VIER CATEGORIEËN: PRODUKTIEGROEPEN. De productiegroepen zijn het visitekaartje van De Wereld: ze spelen per seizoen een aantal malen ‘buitenshuis’ en trekken daarbij veel publiek en aandacht in de media. De eisen aan de spelers zijn daarom hoog, en dat geldt evenzeer voor de eisen aan de vormgeving. Het ontwikkelen en vervaardigen van decors en kostuums vergt verhoudingsgewijs veel tijd.

SPELGROEPEN IN HET THEATER. De eisen bij de spelgroepen liggen wat lager, maar De Wereld is van mening dat het belangrijk is ook de deelnemers aan deze groepen een zo breed mogelijk beeld te geven van de mogelijkheden van het theater. Zij moeten daarom ook gebruik kunnen maken van alle faciliteiten, opdat zij na een jaar hard werken de resultaten daarvan optimaal kunnen presenteren. De beperkte budgetten vergen veel van de creativiteit van de verantwoordelijken voor vormgeving en kostumering.

SPELGROEPEN IN DE WIJK. De spelgroepen in de wijk hebben een variabele duur van vier tot dertig weken. Een Een groot gedeelte van de doelgroepen uit de wijk heeft vaak weinig tot geen culturele vorming ‘van huis uit’. Ons aanbod is nadrukkelijk aanwezig in de zogenoemde aandachtswijken. Voor veel deelnemers is het de eerste kennismaking met theater. Wij vinden het daarom heel belangrijk dat deze kinderen letterlijk over de drempel stappen en het resultaat van hun inspanning in ons theater komen tonen. Cursussen die langer dan tien weken duren, worden vanuit die gedachte afgesloten met een voorstelling in De Egelantier. Uiteraard biedt De Wereld deze groepen daarbij alle artistieke en technische mogelijkheden De kortere cursussen worden afgesloten met een presentatie in de wijk. Dat betekent, daartoe logistiek gedwongen, een beperkt gebruik daarbij van decor. Om publiek en deelnemers toch een zo goed mogelijk beeld te geven van de mogelijkheden van het theater, wordt bij deze presentaties de nadruk gelegd op kostuums en grime.

VRIJWILLIGERS EN STAGIAIRES. Een groot team van vrijwilligers is onmisbaar voor een organisatie als De Wereld. In het afgelopen jaar werd het vaste team bijgestaan door een dertigtal vrijwilligers op het gebied van regie, decor, kostuums en techniek. De vrijwilligers en stagiaires stammen uit diverse disciplines, zoals kunstzinnige of pedagogische opleidingen. Er worden hoge eisen gesteld qua opleiding, inzet en motivatie. Naast vakkennis vragen wij veranderkundige, didactische en pedagogische capaciteiten. Vrijwilligers en stagiaires krijgen een goede begeleiding in een duidelijke structuur en de kans zich te ontwikkelen en nieuwe uitdagingen aan te gaan. Maar de hoogste beloning is ook voor hen getuige te zijn van de creatieve en persoonlijke groei en het plezier van ‘onze kinderen’.

5 5

HET BESTUUR Het beleid van De Wereld wordt ontwikkeld met, en vastgesteld door, het bestuur, de zakelijke en artistieke leiding. Binnen het bestuur bestaat een taakverdeling: Deze is toegespitst op de expertise van ieder individueel bestuurslid: het financiële beleid, het artistieke beleid en het personeelsbeleid. Op het gebied van sponsoring zijn wij op zoek naar een nieuwe impuls vanuit het bestuur. Wij hopen in 2015 een nieuw bestuurslid met deze expertise te mogen verwelkomen. Het bestuur vergadert met regelmaat en voert ook jaarlijks functioneringsgesprekken met de individuele leden van het team. Het huidige bestuur bestaat uit 1.

Frank de Man, voorzitter

2.

Marjo Dankers, secretaris

3.

Peter van den Abbeelen, penningmeester

4.

Barbara Veen, lid

ZAKELIJK BELEID Het zakelijk beleid is gericht op consolidatie, kwaliteit en kwaliteitsbehoud, en waar mogelijk uitbreiding. Deze uitbreiding is afhankelijk van de vraag en van nieuwe artistieke en maatschappelijke ontwikkelingen, en moet uiteraard ook financieel en op het vlak van personeelsbezetting haalbaar zijn. De speerpunten in het beleid zijn: MARKETING: de samenwerking en partnerships onderhouden en uitbreiden. De uitbreiding richt zich met name in het beleid op het economische vlak: met welke partners kunnen wij faciliteiten en kosten delen, teneinde (nog) meer rendement te behalen. KLANTTEVREDENHEIDSONDERZOEK: evaluatie en inventarisatie van de wensen van onze ‘klanten’. Bij alle activiteiten wordt er met onze partners geëvalueerd. Naar aanleiding van de uitkomsten daarvan wordt het aanbod uitgebreid, bijgesteld of gehandhaafd. Daarnaast doen wij eenmaal per jaar een ‘tevredenheidsonderzoek’ onder onze achterban, maar ook binnen het team. Bevindingen worden gebruikt om het aanbod indien nodig bij te schaven of aan te passen. PROMOTIE EN PR: binnen de promotie en PR staat onze visie en uitstraling centraal en dragen wij er zorg voor dat onze belangrijkste doelstelling duidelijk naar voren treedt: theater maken voor en door kinderen en jongeren en de sociaaleconomische drempel tot het deelnemen daaraan weg te nemen of te verlagen. Facebook, websites (naast onze eigen website ook verwijzing met foto’s van activiteiten op website partners) zijn daarbij belangrijke instrumenten, naast het uitnodigen van onzer subsidieverstrekkers, sponsors en vriendenclub voor voorstellingen. Deelname aan prominente externe activiteiten (onder meer de vrijwilligerscentrale en het Haarlems Jeugd Cultuurfonds) zijn eveneens van belang. Wij hebben in het verleden, gezien onze wachtlijsten en de grote vraag, weinig persberichten verstuurd. Met oog op de sponsoractie die in 2015 van de grond moet komen, zullen wij in dat jaar nadrukkelijker aanwezig moeten zijn in de pers. FINANCIERING. Structurele subsidie, fondsen, sponsors, vriendenclub, contributies, uitkoop, recettes en opbrengsten van onze activiteiten in de wijk vormen onze bronnen van inkomsten. Ondanks en mede dankzij de groei van de afgelopen jaren is er een tekort ontstaan. De werkdruk van het basisteam is met 50 procent toegenomen, terwijl de bezetting en salariëring gelijk zijn gebleven. Daarnaast moer er worden gewerkt in te krappe ruimten. Door motivatie en gedrevenheid is het team er tot nu toe in geslaagd succesvol en met kwaliteit te blijven draaien. Dit is evenwel een zeer risicovolle situatie. Het is zaak om op korte termijn de inkomsten structureel te verbeteren met 35.000 euro. Naast de toegenomen werkdruk is door bezuinigingen in het verleden het eigen vermogen volledig geïnvesteerd in uitbreidingen en en het opvangen van tekorten. Hierdoor hebben wij halverwege 2014 de administratie noodgedwongen moeten terugdraaien met 8 uur per week. Deze taken worden tot op heden opgevangen door het team. Deze situatie maakt de werkdruk voor hen te groot. In 2015 moeten alle randvoorwaarden worden gerealiseerd om het sponsorplan uit te voeren, teneinde de financiële situatie te verbeteren. Indien hier geen zicht op is in juni 2015, zullen wij aanbod moeten terugdraaien. Nog te realiseren voorwaarden daartoe zijn het binnenhalen van expertise op het gebied van sponsoring, het ontwerpen en vervaardigen van promotiemateriaal, meer aandacht voor PR, het organiseren van een ‘ambassadeursactie’ en het belangrijkste: tijd en vrouwkracht vinden om dit plan ook goed te implanteren en uit te voeren. In 2015 moet hiervoor een strategisch plan worden gemaakt, met duidelijke afwegingen en keuzes.

6

BEDRIJFSVOERING. Wij werken met een klein team in vaste dienst. Dit team wordt gefinancierd uit de structurele subsidie. Doordat wij daarnaast met veel, weliswaar vaste zzp’ers werken, lopen wij financieel geen risico bij tegenvallende financiering of markt.* Tot op heden lukt het ons om nog ieder jaar de activiteiten uit te breiden en kunnen dientengevolge ook de uren van de zzp’ers worden gehandhaafd en uitgebreid. Hierdoor is er een stabiel team met goed functioneerde vakmensen. Dit is belangrijk voor de kwaliteit van ons werk, maar ook voor samenwerkingspartners en leerlingen: onze mensen zijn ‘het gezicht’ van De Wereld in de wijk. Naast de betaalde krachten hebben wij een groot aantal vrijwilligers, die functioneren op hbo-niveau en feeling en know how hebben met onze doelgroep het werk waarvoor zij worden ingezet (regie-assistentie, vormgeving, techniek, PR). *Het streven is om in 2018 tenminste 50 procent van de zzp’ers een vast dienstverband aan te bieden, teneinde de continuïteit en de kwaliteit te kunnen waarborgen. SWOT ANALYSE. Jaarlijks wordt het beleid kritisch bekeken en zo nodig bijgesteld. Daarbij worden zowel de resultaten van het voorbije seizoen meegenomen, als nieuwe ontwikkelingen in ‘de markt’ of nieuwe sociale ontwikkelingen. Dit doen wij onder meer met een Swot analyse. Naar aanleiding hiervan worden de doeleinden uitgezet door het team. Onze grootste risico’s liggen in 2015 in de te smalle basis en de komende sluiting van Cultureel Centrum de Egelantier. Daartegenover staat de nog steeds groeiende vraag van zowel ouders als organisaties, en het niet aflatende enthousiasme van het hele team om met elkaar dit prachtige werk te blijven doen.

ARTISTIEK BELEID VERANKEREN VAN HET AANBOD IN DE WIJK De ‘projecten op maat’ zijn een duurzaam aanbod in de wijken geworden. De komende jaren staan in het teken van consolidatie en kwaliteit. Als eerste kennismaking met theater willen wij een korte cursuscyclus in zo veel mogelijk wijken aanbieden. Het kortdurend aanbod is voor alle kinderen, maar met name voor sociaal-economische achterstandsgroepen. Met enthousiaste deelnemers kan na deze eerste kennismaking een blijvende binding tot stand worden gebracht, met een langdurig aanbod in de wijk. De cursussen in De Egelantier zijn voor achterstandsgroepen echter vaak een te grote stap. De drempel wordt wel genomen als er een duurzaam aanbod op een vertrouwde locatie worden aangeboden. EDUCATIE In 2014 zijn educatieve lespakketten van 4 weken aangeboden op verschillende scholen in Haarlem Oost. Een belangrijk nieuw onderdeel in ons aanbod . Ons doel is dat ieder kind met welke achtergrond dan ook kennismaakt met theater. Daarnaast dragen deze theaterlessen bij aan de ontwikkeling van vaardigheden die het leerpakket in strikte zin overstijgen, zoals analyseren, evalueren en creëren. Kinderen krijgen meer met inhoud en verdieping te maken, zowel theatertechnisch als sociaal-cultureel. Dit aanbod willen uitbreiden en verankeren met name in de aandachtswijken. CURSUSAANBOD Het cursusaanbod wordt regelmatig getoetst en bijgesteld. Zo werd er het afgelopen seizoen met succes een aanvulling gedaan op het cursusaanbod met een cursus Stem. PARTNERS Ook inhoudelijk en artistiek onderzoeken wij de mogelijkheid van nieuwe samenwerkingsverbanden.

7 7

2. DE FINANCIËN Contributie deelnemers: Stichting De Wereld Kindertheater wil zoveel mogelijk kinderen in aanraking brengen met theater. Daarbij heeft de stichting als extra aandachtspunt kinderen in achterstandssituaties. Uit diverse onderzoeken blijkt dat bij deze kinderen en hun ouders de drempel om deel te nemen aan culturele activiteiten hoog is. Dit sluit aan bij onze ervaring. Daarom heeft De Wereld een laagdrempelig aanbod in de wijken. Om de eventueel financiële hindernis om deel te nemen aan activiteiten weg te nemen, is de contributie voor deelnemers afhankelijk gesteld van het inkomen. De contributie van de deelnemers aan de vaste groepen in De Egelantier bedroeg in 2014: Laag inkomen

€ 125

Midden inkomen € 175 Hoog inkomen

€ 225

Indien de contributie voor ouders een onoverkomelijke barrière is, worden zij vrijgesteld van betaling. Uit de contributiebijdragen van de afgelopen jaren blijkt dat De Wereld een relatief groot bereik heeft onder de inkomensklasse die valt in de laagste contributiecategorie. Bij de cursussen in het theater is het percentage deelnemers uit lage inkomensgroepen groot, 43 %. Bij de cursussen in de wijk ligt het percentage nog aanmerkelijk hoger, rond de 80% tot 95% in de aandachtswijken. Deze cijfers maken duidelijk dat Stichting De Wereld er door haar werkwijze in slaagt deze doelgroep te bereiken en te boeien. Dat is zeker een stimulans om onze activiteiten op dit vlak verder uit te breiden. De contributie voor de cursussen in de wijk is afhankelijk van de wijk en van de duur van de cursus. Deze contributie wordt door onze samenwerkingspartners in de wijk vastgesteld.

HET JEUGDCULTUURFONDS Het Jeugdcultuurfonds Haarlem maakt het deelnemen aan culturele activiteiten voor de minima mogelijk. Voor een aantal van onze deelnemers werd in 2014 de contributie betaald door dit fonds.Voor deelnemers uit de laagste inkomensgroep blijft een inkomensafhankelijke contributie belangrijk. Alleen de absolute minima komt in aanmerking voor het fonds. Een grote groep ouders valt daar net buiten. Ook voor hun kinderen moet deelname aan culturele activiteiten haalbaar en betaalbaar blijven.

SUBSIDIE Sinds 2000 ontvangt De Wereld een structurele subsidie van de Gemeente Haarlem. Deze subsidie vormt een substantieel deel van de salariëring van het professionele team. Deze betaalde krachten zijn verantwoordelijk op hun eigen deelgebied voor: kwaliteit en groei het bewaken van budgetten en het zoeken naar alternatieve middelen het werven, begeleiden en inspireren van vrijwilligers het betrekken van de deelnemers bij de creatieve processen het zorgen voor een kwalitatief hoogstaand aanbod aan de deelnemers het bewaken van de doelstellingen en de werkwijze van onze Stichting de uitstraling van De Wereld in Haarlem en omgeving. Met onze professionals kunnen wij een kwalitatief hoog aanbod garanderen. Nog steeds groeit de kwantiteit en de kwalitiet jaarlijks. Daarnaast schept deze duurzaamheid aan de basis de mogelijkheid voor de creatieve groei.

8

COMBINATIEFUNCTIE De Wereld heeft één half-time combinatiefunctie. Deze wordt verdeeld onder verschillende medewerkers, waarbij de overkoepelende aansturing bij de zakelijke en artistieke leiding ligt. De Wereld werkt al jaren met vaste docenten in de wijk. Zo wordt de docent ‘het gezicht’ van De Wereld in de betreffende wijk voor zowel deelnemers als voor de partners waarmee De Wereld samenwerkt. De docenten onderhouden samen met de zakelijke en artistieke leiding het netwerk in de wijk en signaleren nieuwe ontwikkelingen. Ook zoeken zij nieuwe verbindingen tussen en met diverse partijen. Zo zijn er in 2014 weer een aantal nieuwe samenwerkingverbanden. Wij hopen dat in de toekomst deze ½ FTE uitgebreid kan worden. (Zie ook hoofdstuk 4: De Wereld in de wijk).

FONDSEN De Wereld is in 2014 alleen indirect bezig geweest op het gebied van fondsenwerving. De aanvragen voor financiering werd weliswaar in samenwerking met, maar uitsluitend namens de partners gedaan.

SPONSORS In 2014 heeft De Wereld van een aantal bedrijven een eenmalige financiële bijdrage ontvangen. Daarnaast ontvangen wij structurele bijdragen in natura, die een substantiële bijdrage leveren aan De Wereld. Indien wij de sponsoring in natura kapitaliseren, bedraagt deze ongeveer 20 procent van onze begroting. Hiermee worden een aantal structurele kostenposten gedrukt waaronder; werkruimte in de wijk, computeronderhoud en technische ondersteuning, en de boekhouding en loonadministratie. Daarnaast ontvangen wij ook veel praktische zaken als kantoorbenodigdheden, stoffen en materialen en werd de nieuwe website belangeloos voor ons gemaakt.

DE VRIENDEN VAN DE WERELD In 2014 hebben wij twee voorstellingen gespeeld voor onze vrienden. Via de vriendenclub komen ook eenmalige donaties binnen. Vrienden verbinden zich met een minimumbijdrage van 25 euro financieel aan De Wereld.

9 9

3. DE WERELD IN HET THEATER DE SPELGROEPEN. Al onze groepen werken met een door ons ontwikkelde methodiek. Die rust op twee pijlers: het groepsproces en de individuele (spel)ontwikkeling. Al onze groepen werken met een door ons ontwikkelde methodiek. Die rust op twee pijlers: het groepsproces en de individuele (spel)ontwikkeling. Iedere speler wordt op eigen niveau benaderd, gecoacht en gevolgd, zodat de ontwikkeling optimaal kan zijn. Speltechnisch hebben wij de volgende hoofddoelstellingen: ontwikkeling van fantasie en creativiteit, het vergroten van individuele uitdrukkingsvaardigheid in taal, spel en beweging, de ontwikkeling van stem en presentatie, vergroten van concentratie, zelfvertrouwen en spelplezier. Zowel bij speltechniek als improvisatie krijgen de spelers feedback van elkaar en van de docenten. Naast speltechnische aanwijzingen staat daarbij ook het waarom centraal: waarom doen we deze oefening, wat leer je ervan en hoe deden we de oefening? Door dit steeds terug te koppelen naar de groep, beklijft de techniek, maken de spelers zich die techniek eigen, en verwerven zij, naast technische vaardigheid, ook (spel)inzicht. Ze leren gebruik te maken van elkaars capaciteiten en van de diversiteit in de groep. Ze ervaren hoe het is om samen te werken, ideeën met elkaar uit te wisselen en deze samen uit te werken. Dat verrijkt niet alleen de lessen en de voorstelling. Het zijn vaardigheden waar de deelnemers nu iets aan hebben en die van meerwaarde kunnen zijn in hun verdere leven. De spelers ontdekken hun eigen talenten, ze leren communiceren, vertellen en luisteren. Ze weten hoe ze initiatief kunnen nemen, leren beter omgaan met emoties en krijgen meer inzicht in zichzelf en de wereld om hen heen. De spelers kunnen instromen als kleuter en doorstromen tot zij negentien zijn. Talentrijke en gemotiveerde spelers kunnen doorstromen naar onze productiegroepen. De spelgroepen draaien van september tot en met juli. De kinderen krijgen anderhalf uur les per week. Globaal is voor alle spelgroepen het jaar volgens dezelfde structuur opgebouwd.

HET LESPROGRAMMA EERSTE PERIODE: SEPTEMBER TOT HALF DECEMBER.

In de lessen staan de basistechnieken centraal. Afhankelijk van het niveau van de groep varieert dat van introductie tot uitbouwen van de technische vaardigheden. Het eerste gedeelte van de lessen, drie kwartier, wordt besteed aan oefeningen die gericht zijn op stem, beweging, mimiek, concentratie, gebruik van de ruimte en niet te vergeten: onderlinge kennismaking. Met name in deze eerste periode moet het sociaal-pedagogisch klimaat van de groep gevormd worden. Het is van groot belang dat ieder groepslid zich veilig en gewaardeerd voelt binnen de groep. Immers alleen in een sfeer van veiligheid en respect is het mogelijk iets van jezelf te laten zien. Tijdens de tweede helft van de les staat improvisatie(techniek) centraal. De kinderen leren dat ook improvisatie gebonden is aan vorm en inhoud. Er is veel aandacht voor het vergroten van de individuele uitdrukkingsvaardigheid in taal, spel en beweging, de ontwikkeling van fantasie en creativiteit, gevoel voor spelstructuur, spelopbouw en spelvormen. Bij het nabespreken van de improvisaties wordt de groep nadrukkelijk betrokken: leren kijken naar het spel van anderen, het leren waarderen van groepsgenoten, eruit halen wat beter kan en dat ook tot uitdrukking weten te brengen. De nabespreking levert een grote bijdrage aan de individuele spelontwikkeling en aan het groepsproces

TWEEDE PERIODE: HALF DECEMBER TOT APRIL.I n deze fase staat het zoeken naar het thema, de vorm en de techniek voor de eindpresentatie centraal. Vanuit aangedragen thema’s van de groep ontwikkelt de regie themalessen. Binnen de techniek staat het zoeken naar vorm, rolopbouw en technische vaardigheden centraal. Binnen het improvisatiegedeelte wordt het thema van verschillende kanten uitgediept en belicht. Dit varieert van uitstapjes om de visie te verbreden, tot het opzoeken van materiaal op internet, van het interviewen van kennissen, familie en vrienden tot het kijken naar een documentaire. Dit alles heeft tot doel de groep bewust te maken van alle facetten rond het thema, en te onderzoeken of dit genoeg mogelijkheden biedt voor een voorstelling. Doorgaans wordt een viertal thema’s in lesblokken uitgewerkt eer de groep tot een uiteindelijke keuze komt.

DERDE PERIODE: APRIL TOT MEDIO JULI. In deze fase wordt het thema tot een voorstelling uitgewerkt. Vanuit het thema worden de rollen gezocht, ontwikkeld en verdeeld. Vorm en techniek zijn al in fase twee gekozen, nu ligt de nadruk op de inhoud, een langzaam proces waarin scènes worden ontwikkeld en met de groep steeds word gekeken: waar zitten we nu, waar willen we heen en hoe gaan we dat doen? Daarnaast wordt er hard gewerkt aan rolopbouw, denken de kinderen mee over de vormgeving van decor en kostuums en zoeken zij begeleidende muziek uit. In deze fase wordt na een korte warming-up alleen maar gespeeld en aan de voorstelling gewerkt. Deze fase wordt uiteraard afgerond met het spelen van de voorstelling.

10

DE STEMCURSUS In 2014 is een stemcursus aangeboden aan alle deelnemers van de groepen 9- tot 12-jarigen. Deze cursus staat los van de reguliere lessen, en bestaat uit vier blokken. BLOK 1 (‘Je lichaam, je instrument’) gaat over de verbinding tussen stem en lichaam: hoe beïnvloeden houding, beweging en adem de klank van de stem (en andersom). We doen oefeningen om die verbinding te ervaren en mee te spelen. BLOK 2 Gaat over de techniek van het spreken: klinkers, medeklinkers, klankkleur, articulatie. Wat kun je ermee doen, hoe kun je er mee spelen? Aan de hand van een tekst of een gedicht wordt het spreken ‘ontrafeld’. BLOK 3 (‘Samenklanken/samenklinken’) proberen we door goed te luisteren in elkaars klank te kruipen en ervaren hoe gesproken taal muziek kan worden. BLOK 4 (‘Stem & beweging & expressie’) komen alle elementen aan de orde waarmee we in de voorgaande blokken hebben gewerkt als we met een tekst of een gedicht, door de kinderen gekozen, toewerken naar een korte presentatie van een ‘stemmenkunstwerk’ voor de ouders.

DE PRODUCTIEGROEPEN Kinderen uit de spelgroepen met veel talent en motivatie kunnen op uitnodiging doorstromen naar de productiegroepen. Er is een productiegroep in de leeftijdsgroep 10 tot en met 14 jaar, en een groep voor vijftien- tot en met achttienjarigen. In de productiegroepen wordt hetzelfde programma gevolgd als bij de spelgroepen, met dit verschil dat het tempo en het niveau veel hoger liggen. De productiegroepen hebben twee uur les per week. Uitgangspunt is het ontwikkelen van een productie die zowel wat de inhoud betreft als speltechnisch interessant is voor een breed publiek. Nadat een voorstelling in première is gegaan, wordt deze ook buiten De Egelantier gespeeld. De productiegroepen maken ook presentaties voor speciale gelegenheden. Zo treden zij al een aantal jaar succesvol op bij de uitreiking van de Vrijwilligersprijs in Haarlem, en verzorgen zij presentaties op symposia en congressen

Optreden Congres Bureau Jeugdzorg Noord-Holland.

11

Woensdaggroep 6 t/m 9 jaar met

Donderdaggroep 9 t/m 13 jaar met

‘DE VLOEK’

‘ZAP’

Maandaggroep 9 t/m 13 jaar met

‘ER WAS EENS’

Donderdaggroep 6 t /m 9 jaar met

Woensdaggroep boven

Produktiegroep 10 t/m 14 jaar met

9 t/m 13 jaar met

‘WASTE’

‘FANTASIELAND’

‘MEER, MEER’

Dinsdaggroep 14 plus met

‘UNDER CONTROL’

De Woensdaggroep

Dinsdaggroep 12 t/m 14 jaar met ‘

10 t/m 14 jaar met

‘ ‘REAL LIFE’

‘HAPPY’

Woensdaggroep 9 t/m 13 jaar met

‘HET GROTE NIKS’

Produktiegroep 14 plus met

‘MEMOIRES’ 12

Woensdag 14 plus groep met

‘DE BUREN’

MARTIN LUTHER KING SCHOOL

KLEUTERS SEPTEMBER

HAARLEM NOORD BOVENBOUW

KLEUTERS APRIL

SPEELTONEEL

HAARLEM NOORD ONDERBOUW

BOERHAVE ONDERBOUW

13

BOERHAVE BOVENBOUW

VOORSTELLINGEN VAN DE SPELGROEPEN SPELGROEPEN 6 T/M 9 JAAR. Donderdaggroep met ‘Meer, meer… meer!’ Woensdaggroep met

‘DE VLOEK’ HET PROCES – Aan het begin van het proces vonden de kinderen het heel moeilijk om samen te werken. Luisteren naar elkaar was een hele opgave en bijna onmogelijk: ze hielden vast aan eigen ideeën, wilden allemaal hun ‘eigen ding ‘doen. En dat ‘eigen’ was ruimschoots aanwezig: veel creativiteit, veel ideeën. Het lukte alleen niet om ideeën samen te brengen en van daaruit een nieuw gezamenlijk idee te scheppen. Bij de techniek zetten we samenwerking en luisteren naar elkaar centraal, naast de theatrale doelen. Zo gingen we spiegelen, verhalen vertellen en uitbeelden in een kring (ieder een zin), vormen leggen in de ruimte en stukjes maken waarbij steeds een andere speler spelleider was. Oefeningen waarbij mondeling overleg essentieel is, werden afgewisseld met oefeningen waarbij niet gesproken mocht worden: non-verbaal samenwerken. Steeds lag de aandacht op luisteren naar elkaar, zelf ideeën inbrengen op het juiste moment, elkaar aanvullen en elkaar accepteren. Langzamerhand werd de groep steeds hechter en beter in samenwerken. Over het thema waren ze het heel snel eens: ‘levend museum’. Binnen dit kader kon iedereen de eigen creatieve rol verzinnen en uitspelen, maar lukte het wel om al die lijnen bij elkaar te brengen in één gezamenlijk verhaal. HET VERHAAL – In een oud historisch museum is niets wat het lijkt. Terwijl de bezoekers genieten van alle prachtige beelden, hebben ze niet door dat deze beelden grapjes uithalen tijdens de openingsuren. Als het museum gesloten is kunnen de beelden ontspannen en hun eigen ding doen. Napoleon is elke nacht op zoek naar zijn hand, de boze weergodin oefent om nog boosaardiger te worden, het fossiel zoekt verlossing, wil geen fossiel meer zijn maar gewoon weer krokodil! Op een avond dringen twee boeven het museum binnen. Zij proberen het goud van Cleopatra proberen stelen. De kat van Cleopatra grijpt in en spreekt een vloek over hen uit: nooit zullen zij meer de uitgang vinden! Alle deuren van het museum vallen in het slot. Helaas zit er nu ook een onschuldig meisje vast, dat graag ’s nachts het museum wilde ontdekken. Dat meisje wil heel graag weer naar huis. De beelden proberen met man en macht de deuren voor haar te openen, maar ze kunnen niet op tegen de toverkracht van Cleopatra. Cleopatra sluit een overeenkomst: iedereen moet laten zien dat hij/zij goed van aard is, pas dan mogen de deuren weer open. De beelden, het meisje en de boeven, leggen een test af. Wat blijkt? Iedereen eerlijk is geweest, behalve de boeven. Die konden het niet laten tijdens de test iets te stelen. De kat tovert ze om tot standbeelden en het museum kan weer open! Voortaan staan er ook twee boeven in de collectie.

DE

DE DIRECTEUR!

BOZE WEERGODIN

E EN BEZOEKSTER. W AT EEN GEMENE BOEF!

DE TWEE

BOEVEN

CLEOPATRA EN HAAR KAT

14

SPELGROEPEN 9T/M 12 . Maandaggroep met ‘Er was eens…’ Woensdaggroep B met ‘Fantasyland ’ Donderdaggroep met ‘Zap’ Woensdaggroep T met ‘Het Grote Niks’

‘HET GROTE NIKS’ HET PROCES – Deze groep omvat veel kinderen die al langer bij De Wereld zitten. De groep is enorm gemotiveerd, leergierig en werkt goed samen. Technisch wordt voor hen de lat hoog gelegd. We werken abstract en met beeld en vorm. De groep ‘vreet’ al het technische aanbod en weet dit ook iedere keer goed in de improvisaties terug te laten komen. Als thema kiezen zij ‘vechtende ouders en kinderen die in het midden staan’. Een paar kinderen uit de groep maken deze situatie zelf mee, en vertellen erover. Na dit gesprek schrijven alle kinderen teksten en gedichten over het thema. Opvallend is dat in de meeste teksten vragen voorkomen als: ‘Hoe ga je daar mee om als kind?’ en ‘Wat doet het met je gevoel?’ ‘Woede golft in donkere golven door mij heen, ik wil iets stuk maken, maakt niet uit wat.’ In een andere tekst: ‘Een peilloos diep verdriet, erover praten kan ik niet.’ Bij het uitwerken van het verhaal komen dan ook de kinderen en de verschillende manieren van omgaan met de situatie centraal te staan. Het niveau van het spel is zo hoog dat ze in april zelfs een kort optreden verzorgen op een groot symposium over kindermishandeling. Met groot succes! HET VERHAAL – Een gewoon straatje met gewone mensen. Man, vrouw en kinderen. Iedereen is druk in de weer voor het buurtfeest dat binnenkort gehouden wordt. De mensen horen wel eens geschreeuw, maar alle ouders maken wel eens ruzie en je kunt je ook teveel met de buren bemoeien.De kinderen kunnen de sfeer minder goed aan, hun gevoelens vliegen alle kanten op: boosheid – ‘Waarom doen ze dit?’ –- angst – ‘Gaan ze scheiden?’ – en verdriet wisselen elkaar af. Gelukkig hebben ze wel veel vriendjes die precies snappen wat ze voelen. Wel raar dat niemand ze kan zien? De fantasievriendjes snappen het ook niet, zij zijn hartstikke echt! Het is maar goed dat de kinderen zoveel aan hen denken en hun nodig hebben, want … als er niemand meer aan je denkt, verdwijnen fantasievriendjes in het grote niks. En dat is eng! Boosaardige fantasievriendjes zetten de kinderen aan om hun woede te uiten: rotgeintjes uithalen, de hut van andere kinderen slopen, en uiteindelijk alle versieringen voor het straatfeest vernielen. Dat doet de goede fantasievriendjes veel verdriet – zij vinden dat je een goede vriend moet zijn en een kind moet helpen, zelfs al eindig je dan zelf in het grote niks! Uiteindelijk staan ouders en kinderen, boosaardige en goede fantasievrienden allen tegenover elkaar. De goede vriendjes weten ‘hun kind’ goed te helpen. Hierdoor lukt het de kinderen om hun ouders goed uit te leggen hoe zij zich voelen. De ouders geven eerst elkaar de schuld maar beseffen wel dat ze fout zitten. Terwijl de ouders beterschap beloven, verdwijnen de goede vriendjes één voor één. De boosaardige vriendjes raken in paniek. Maar hun kind wil niet meer naar hen luisteren – ’boosheid en woede is geen oplossing’ – dus ook de boosaardige vriendjes verdwijnen. In de straat kan het feest beginnen. Maar kijk, wat zweeft daar langzaam omhoog? Eén voor één komen de fantasievriendjes in het grote niks… maar wat is het daar mooi! Gelukzalig zweven zij door de ruimte….

NAAR LINKS!

HA HA IK MAAK ALLES STUK!

HEBBEN DIE KINDEREN ONS NOG WEL NODIG?

15 15

SPELGROEPEN 12 T/M 14 en 10 T/M 14 JAAR Dinsdaggroep 12 t/m14 jaar met ‘REAL LIFE”.‘Woensdaggroep 10 t/m 14 jaar met ‘HAPPY’

‘HAPPY’ HET PROCES – De groep is zeer divers qua leeftijd en niveau, maar het lukt toch vrij snel om een veilig klimaat te scheppen. De spelers zijn open ten opzichte van elkaar en maken goed gebruik van elkaars kwaliteiten. Zo brengen de nieuwe spelers nieuwe energie en ideeën in de groep. Technisch kunnen zij zich ‘optrekken ‘ aan de ‘oude’ spelers. Ook het leeftijdsverschil pakt goed uit: de jongere kinderen leren duidelijk veel van de oudere (13/14 jaar) en trekken zich aan hen op. De oudere kinderen durven door hen wat meer terug te gaan naar hun ‘kinderlijke fantasie’. Na het eerste lesblok vormt de groep een goede, leuke mix. Thema's als goed en slecht, perfect en imperfect en schone schijn komen al snel naar voren. Uiteindelijk ontstaat het idee van twee landen naast elkaar. Het land waar alles perfect lijkt en iedereen gelukkig is en het grauwe land, waar geluk ver weg lijkt te zijn voor de inwoners. Ze versterken elkaar alleen maar doordat ze elkaar kunnen zien. HET VERHAAL – In het land van de Koningin is iedereen blij, gelukkig en mooi. In het land van de Koning is iedereen miserabel en zien de mensen er grauw uit. De Koningin staat in contact met haar gelukkige volk, maar regeert met ijzeren handschoen. De Koning heerst alleen, een dictator in zijn verdriet. In het land van de Koningin brokkelt het geluk echter af. Als de lachpolitie ontdekt dat er iemand heeft gehuild – streng verboden in dit land – raakt de Koningin in paniek. Die paniek groeit als steeds meer mensen de regels overtreden en in huilen uitbarsten. Ze beloofd hen zwembaden, reisjes naar verre landen, schoonheidsoperaties, maar niets helpt. Wat als je alles al hebt? Ondertussen zit ook de Koning in zak en as: zijn land loopt onder zijn ogen leeg. Een mensensmokkelaar uit het land van de Koningin brengt iedereen die dat wil over de grens. Hij is in de veronderstelling dat hij daar goed aan doet. De nieuwe inwoners worden feestelijk verwelkomt door de Koningin, maar zien gelijk dat het gras niet groener is aan de andere zijde. Z e ontdekken dat verdriet ‘het zout is in de pap’. Door verdriet kunnen ze ook geluk ervaren. Het één bestaat niet zonder het ander. Gelukkig leren de Koningin en de Koning dit uiteindelijk ook: het tijd is voor een nieuw bewind.

WE ZIJN ZO GELUKKIG!

WUIVEN….WUIVEN….EN NOG EEN KEER WUIVEN

GEEF ACHT!

16 16

SPELGROEPEN 14+ Donderdaggroep met ‘De buren’ Dinsdaggroep met ‘Under control’

‘UNDER CONTROL’ HET PROCES – De groep is al snel een hechte groep, die goed en met veel plezier met elkaar samenwerkt. In de groep zitten nogal wat spelers met een ‘rugzak’. Het is hartverwarmend om te zien dat de groep na lesblok 1 zo hecht is dat een ieder die dat nodig heeft wat extra steun of uitleg krijgt van de medespelers. Hierdoor groeien alle spelers op het technische en het spelvlak. Als thema willen zij werken met de ‘technologische samenleving’, iets met Whatsapp, Facebook en dergelijke. Een duidelijk beeld hebben zij nog niet. We beginnen met een experiment: een weekeinde lang zonder internet, Whatsapp en Facebook. Dat is geen pretje, de groep geeft aan zich redelijk verloren te voelen. Veel spelers houden het ook niet het hele weekeinde vol. Daarna onderzoeken zij hoe deze media ons leven controleert. Zij zijn geschokt te ontdekken hoe ver dat gaat: we worden niet alleen gevolgd op het internet (cookies), maar bijvoorbeeld ook in winkels, waar een apparaat contact maakt met onze telefoon en ons gedrag daarop ‘vertaald’. In het uiteindelijke verhaal vertellen zij over een maatschappij, waarbij de mensen langzaam volledig afhankelijk worden van hun computers en over de gevaren

die hierin schuilen. HET VERHAAL – Een groep computernerds bedenkt, dronken en stoned, een briljant plan: een betaalde app waar mensen afhankelijk van worden. Daar willen ze steenrijk mee worden. En steenrijk betekent: elke dag pizza! Een mooier levensdoel kun je niet hebben. Als eerste wordt een handig app ontwikkeld, waarmee iedereen alle afspraken, agenda’s en activiteiten kan beheren. De mensen zijn er al snel aan gewend. Met allerlei nieuwe updates gaat de app steeds een stapje verder. Uiteindelijk draagt iedereen een oortje, de app vertelt hem of haar exact wat te doen. De meerderheid vind het ontzettend handig en volgt de app blindelings. Slechts een enkeling vind het bezwaarlijk: waarom moet hun leven worden gecontroleerd door computers? Waarom blijft de app net zo lang op je inhameren tot je exact doet wat hij wil? Is er nog wel ruimte voor gevoel, voor zelf nadenken en beslissingen nemen? Ze komen in opstand en breken in: in de hoofdcomputer wordt een virus geplaatst. Door dit virus slaat het programma op hol. Iedereen krijgt de vreemdste opdrachten van zijn app. Doordat het merendeel van de mensheid de aanwijzingen blindelings volgt, ontstaan er vreemde situaties: een bejaarde wordt van een bank gegooid, de biologische verkoopster wil alleen nog maar vette en ongezonde hamburgers en hotdogs verkopen. De chaos word steeds groter en een aantal mensen springt van gebouwen en bruggen. De hoge bazen raken in paniek: zijn zij hier verantwoordelijk voor? Wat is er mis met hun programma? Er volgt een gewetenstrijd. Een van hen pakt snel zijn koffers, al het verdiende geld en vertrekt naar een tropisch eiland. De overigen besluiten de stekker uit de computer te trekken. De chaos stopt op slag. Maar ook de instructies. Mensen zinken op de grond. Apathisch maar ook in paniek: ze krijgen geen opdrachten meer, hoe moeten ze nu weten wat te doen?! Verslagen zit iedereen op de grond. De grote baas bekijkt het tafereel: wat heb ik gedaan...?

Mijn app zegt dat jij voor mij de ware bent!

VOLG DE APP!

17

VOORSTELLINGEN VAN DE PRODUKTIEGROEPEN Produktiegroep 10 t/m 14 jaar met

‘WASTE’

De aarde is onuitputtelijk, toch?

Nieuwe milieu regels binden de fabriek Aan banden Natuurlijk snapt iedereen Waarom dat moet Maar geld verdienen, de economie Ook belangrijk Keuzes worden gemaakt Niet alles kan het daglicht weerstaan Maar ach de economie moet blijven draaien De inspecteur dreigt met sluiting Regels moeten worden gevolgd Paniek in de fabriek Wegwerken die bezwarende producten! Chemisch nucleair afval Ja waar laat je dat In de rivier?? En dan een sigaret Achterloos weggeworpen Een enorme explosie Wat is er over van ons bestaan?

Waste, een voorstelling met veel humor met een biter randje; Bewust of onbewust springen we zeer onzorgvuldig om met een van onze grootste schatten; de aarde. Gemaakt en gespeeld door de produktie 10/14 19 18

PRODUKTIE

GROEP 14 TOT EN MET 18 JAAR MET I’IN MEMORIAM’

‘IN MEMORIAM’ De herinnering blijft en leidt zijn eigen leven... Een verhaal over gekleurde herinneringen, familie, liefde en geheimen.

Een oma En haar kleindochter Samen op de bank Ieder haar eigen herinnering aan het verleden Gekleurd en ingevuld, met hun eigen interpretatie Wat is waarheid, wat blijft verborgen? De gemene deler het gezin, familie en opa De grote liefde van oma De held van het kind Maar wat is bedekt met de mantel der liefde En kleurt de herinneringen van oma zwart? De waarheid komt naar boven Bitterheid overheerst En verdriet dreigt oma en haar kleindochter Te vernietigen Bedekt liefde alles Of overwint liefde alles?

In Memorie, een boeiende voorstelling over familiegeheimen, herinneringen en liefde. Is zwijgen uit liefde het beste, of is dat geen liefde? Gemaakt en gespeeld door de productie 14 t/m 18 jaar.

19 19

KLEUTERS Ook kleuters kunnen acteren! De kleuterworkshops van De Wereld zijn gericht op spelplezier en kennismaking met spel en improvisatie. Aan het eind van de workshop is er een presentatie in het theater. Door de levendige fantasie van kleuters gaat met name het improviseren als vanzelf. De regie neemt hen als het ware mee in een spel. Belangrijk is wel dat er een scheidslijn blijft tussen realiteit en theater. Naast het toneelspelen worden er spelletjes gedaan, waardoor heel natuurlijk gewerkt wordt aan de basistechniek van het acteren. Maar plezier staat in de kleuterworkshop voorop! In 2014 waren er in het voor- en najaar kleuterworkshops. In het najaar was het thema: hoog in de lucht. Ter inspiratie werken we met de kleuters met een grote wolk en een gedicht. Dit gedicht werd uiteindelijk door alle kleuters gespeeld en gebruikt bij de opening van de voorstelling

WOLKENLAND In de wolken heel erg hoog. Een zon die groet de regenboog. Zonnestraal en straaljagers, Een wolkje melk en regendragers. Wervelwind en vogelvluchten, roze wolk in blauwe luchten stapelgekke stapelwolkwollig, zacht en wit. Een donderwolk, een donderstraal. Weet jij waar de denkwolk zit? (Ja? Hier!) Het is tijd voor ons verhaal

De wolkjes van het wolkenland zitten in zak en as: het gaat niet goed met de donderwolken Koning en Koningin. Deze donderen weliswaar aan één stuk door, maar werden ze daar nou erg gelukkig van? Nee dus! Zij waren wel gelukkig in het boos zijn, maar misten iets. Door hun gemis zijn alle wolkjes in mineur en op zoek naar dat wat ze missen. Maar waar zoeken ze eigenlijk naar? Heel ver daar vandaan wonen de koninklijke stapelwolken. Op een nacht glijden de prinsesjes stiekem van de manestralen. Zoeeeeeefff! Dat is leuk! Maar waar zijn we nu? En wat is dat voor donderend lawaai? De Donderkoning komt aangedonderd: ‘Wat heeft dat te betekenen!? Indringers in mijn donderwolkenland! Weg ermee!’ Hij wil hen met een raket het land uitstralen. ‘Stop!’ Net op het nippertje weet de Koningin hem tegen te houden. ‘Misschien is dit wel precies wat we missen.’ De stapelwolken beginnen te dansen van opluchting, de Koningin en de andere donderwolken genieten enorm en vergeten alles. Maar wat is dat? Brand! Wat te doen?! De koning prikt iedereen in de buik, het water stroomt uit alle wolkjes en de brand is geblust! Tot slot dansen ze met z’n allen een sierlijke en donderende dans en leven nog lang en gelukkig.

2020

SPEELTONEEL Gedurende het seizoen is er iedere eerste zondag van de maand voor kinderen vanaf zes jaar Speeltoneel. In één dag wordt een voorstelling bedacht, ontwikkeld én gespeeld voor publiek. Naast een, veelal eerste, kennismaking met improvisatie en spel is het ook een kennismaking met alle facetten rond een theatervoorstelling: decor, kostuums, grime en techniek. Doel is ook kennismaken met de werkwijze van De Wereld. Daarnaast is het voor de kinderen die bij De Wereld op de wachtlijst staan een mogelijkheid om toch al vast ‘iets’ bij ons te doen. Gezien de korte tijdspanne worden het thema en de techniek tevoren door het team bepaald. Het Speeltoneel in het najaar met

‘IK BEN LEKKER STOUT’

Ik wil niet meer, ik wil niet meer! Ik wil geen handjes geven! Ik wil niet zeggen elke keer: Jawel mevrouw, jawel meneer... Nee, nooit meer in m'n leven! Ik hou m'n handen op m’n rug en ik zeg lekker niks terug! HET PROCES – In oktober werken we met het gedicht Ik ben lekker stout van Annie M.G. Schmidt. Na het namenspel gaan we eerst spelen met de teksten. Alle kinderen krijgen een klein stukje van het gedicht. Ze lopen door de ruimte en spelen met intonatie, beweging en volume. De kinderen pakken het geweldig op, de tekst wordt boos, halfzingend, lang uitgerekt, kortom op allerlei verschillende manieren gebruikt. Aangezien we werken voor de spiegel, zien ze zelf ook het beeld dat ze creëren, en dat leidt tot veel vrolijkheid. Als we klaar zijn met de oefening willen de kinderen dit in ieder geval in het spel gebruiken. Uiteindelijk maken ze een compilatie van een aantal situaties waarin ze, doordat ze teveel moeten, ‘stout’ zijn. HET VERHAAL – Een groep kinderen woont op een kostschool, en oh! wat moeten ze daar veel: netjes eten, met twee woorden spreken, hun eigen spullen opruimen. Het is een beetje veel. De kinderen komen steeds meer in opstand, eten met hun handen, springen op de bedden en snoepen voor het eten! Langzaam maar zeker wordt iedereen besmet door het ‘Ik ben lekker stout’-virus. Het wordt een grote puinhoop, en zelfs sommige juffen doen mee! Dat is een beetje te veel van het goede. Ook voor de kinderen; ze besluiten zich weer te gaan gedragen, maar mogen ze alstublieft soms wel een béétje stout zijn? De juffen zijn allang blij dat de orde is hersteld is en geven toe: misschien zijn ze soms wel een beetje te streng. Zij zullen ietsje minder streng zijn, en heel af en toe mogen de kinderen een ietsepietsie stout zijn. De juf loopt weg en draait zich om: alle kinderen steken hun tong uit. ‘Ha, lekker stout!’

IK WIL NIET MEER, IK WIL NIET MEER! IK WIL GEEN HANDJES GEVEN!

21 21

4 DE WERELD IN DE WIJK De afgelopen jaren hebben wij een groot doel weten te verwezenlijken: de projecten op maat voor kinderen toten met 12 jaar zijn een duurzaam cursusaanbod in de aandachtswijken geworden. De komende jaren staan in het teken van consolidatie en kwaliteit. De afgelopen jaren hebben wij een groot doel weten te verwezenlijken: de projecten op maat voor kinderen tot en met 12 jaar zijn een duurzaam cursusaanbod in de aandachtswijken geworden. De komende jaren staan in het teken van consolidatie en kwaliteit. Daarbinnen blijven wij wel open staan voor nieuwe ontwikkelingen . Zo hebben wij het afgelopen seizoen een succesvol aanbod gerealiseerd met educatie onder schooltijd. Dit is geïmplanteerd op vijf scholen in Haarlem Oost. In 2015 wordt naast het aanbod in Oost 1 en 2 ook een cursusaanbod gerealiseerd op vijf scholen in Schalkwijk. In 2014 werd ook ingespeeld op de vraag om toneellessen gericht op taalachterstand. Er werd een succesvolle proef gedraaid op basisschool Al Ikhlaas. Hoewel wij daar graag in 2015 een vervolg aan willen geven, is dat gezien de werkdruk een doel op lange termijn geworden. Het aanbod in de wijken maakt ons toegankelijk voor een brede groep. De doelstelling daarbij is tweeledig. Ten eerste het verlagen van de culturele drempel. Wij streven er nadrukkelijk naar kinderen uit sociaal en economisch zwakkere milieus in aanraking te brengen met theater. Uit onderzoek blijkt dat naast de economische drempel de sociale positie een belangrijke factor is bij een culturele achterstand. Ten tweede zijn er louter praktische redenen om de wijk in te gaan: de afstand tot de doelgroep wordt letterlijk verkleind, en het brengen en ophalen van de kinderen door de ouders wordt er door vereenvoudigd. Bij ons gehele aanbod hanteren wij, naast culturele participatie, de volgende maatstaven en doelstellingen: THEATER VOOR EN DOOR KINDEREN. Zij worden gestimuleerd om in groepsverband hun ervaringen, gevoelens en fantasieën en waarnemingen over hun leefwereld om te zetten in spel. SAMENWERKEN: zowel gericht op het maken van de uiteindelijke productie (taakgericht) als op onderlinge verdraagzaamheid, de groepsband en uiteenlopende verbeeldingswijzen van ideeën (sociaal-emotioneel gericht). INDIVIDUELE GROEI in sociale vaardigheden . PROGRESSIE in individuele uitdrukkingsvaardigheden in taal, spel en beweging. ONTWIKKELEN en vergroten van fantasie en creativiteit. Individuele groei van de spelers in technisch spel op het gebied van stem, mimiek, beweging en improvisatie. Hierbij staat het spelplezier van de spelers voorop. Theater maken en er naar kijken is leuk. Het aanbod in de wijk was in 2014 zeer succesvol. Dit is mede te danken aan de partners met wie wij in de wijk zelf samenwerken: welzijnsinstellingen en scholen die in dagelijks contact staan met onze doelgroep. Deze organisaties vervullen vooral een belangrijke rol bij de werving voor de cursus en informatie erover aan deelnemers en ouders. In 2014 werkte De Wereld hiertoe met veel plezier samen met: Stichting Dock, Stadsdeelorganistie Centrum-Zuid,

Stichting Haarlem Effect, het Schooter Lyceum,

Martin Luther King school, Stedelijk Gymnasium, Zuiderpolder school, De Hartenlust mavo, Parkrijk school, basisschool De Dolfijn,

basisschool De Icarus,

basisschool voor speciaal onderwijs Trapeze,

Kinderopvang Haarlem,

Koningin Emma school,

Bengels en Kameleon.

Islamitische basisschool Al Ikhlaas, basisschool Piramide Boerhaave, basisschool De Wadden Boerhaave, Dumont school, basisschool de Molenwiek-Montessori, basisschool De Molenwiek-Dalton, basisschool De Wadden Molenwijk, basisschool Brandaris, Veronica school, Bernardus school, Boschart Stichting Het Leger des Heils, 22

Naast het gezamenlijk ontwikkelen en realiseren van het toneelaanbod, participeren wij in het wijknetwerk. In de diverse clusters wonen wij vergaderingen bij en geven wij input. Zo denken en praten wij mee over het pedagogisch beleid, de problematiek in de wijk en de verbetering van het leefklimaat. Dit geeft voor ons team ook op toneelgebied impulsen tot eventuele bijstellingen van het lesprogramma in de betreffende wijk.

HET AANBOD Bij alle cursussen dient ons lesprogramma als basis. Afhankelijk van de duur van de cursus worden de lesblokken ingekort. Docenten bepalen zelf inhoudelijk de lessen, maar werken wel altijd binnen het lesprogramma. Zo is de werkwijze bij iedere cursus identiek, maar wordt de cursus wat de inhoud betreft toegespitst op behoefte en vraag van de doelgroep. Zo zal, als een groep grote problemen heeft met concentratie, de docent oefeningen doen die de concentratie bevorderen. Is er een probleem met samenwerken, dan zijn de speloefeningen daar op gericht. Zo kan iedere groep en elk individu optimaal profijt hebben van de cursus. In 2014 was De Wereld actief met langdurige cursussen in met name Schalkwijk, Oost 1 en 2 en Haarlem-Noord. In Oost 1 en 2 werd een educatief aanbod onder schooltijd gerealiseerd. In deze wijken werd ook het project ‘Toneel in de klas’ uitgevoerd. Er werd een theaterdag georganiseerd met alle groepen zes van de basisscholen in Molenwijk en voor alle brugklassers van De Hartenlust mavo. Tenslotte werden er losse workshops in samenwerking met onder andere Kinderopvang Haarlem gehouden.

HAARLEM NOORD De Dolfijn/Koningin Emmaschool/De Trapeze: 20 weken (10 t/m 12 jaar). De Dolfijn/Koningin Emmaschool/De Trapeze: 10 weken (10 t/m 12 jaar). De Dolfijn/Koningin Emmaschool/De Trapeze: 10 weken (6 t/m 9 jaar). De Dolfijn/Koningin Emmaschool/De Trapeze: 20 weken (6 t/m 9 jaar). De Dolfijn/Koningin Emmaschool/De Trapeze: toneel in de klas. Bij Bosshardt (Leger des Heils): workshop. De Dolfijn (6 t/m 9 jaar) met

‘VRIJHEID... BLIJHEID?

HET PROCES – Het is een enthousiaste groep, die letterlijk staat te trappelen. Bij zoveel energie richt de techniek zich op heel fysieke oefeningen, afgewisseld met oefeningen die juist gericht zijn op concentratie en rust. Dat werkt: al snel lukt het de deelnemers hun energie in het spel te gebruiken en te uiten, maar wel met een goede dosis rust. Technisch loopt de groep zeer uiteen. Door kinderen met veel techniek juist in de improvisaties te koppelen aan kinderen die technisch wat zwakker zijn, maar wel veel creativiteit hebben, leert iedereen gebruik te maken van elkaars capaciteiten. De kinderen genieten met name van het spelen van dieren, daar ligt hun grote passie. Als thema willen ze een verhaal maken over vrijheid, zelf kiezen en goed zijn voor dieren. Ze hebben erg veel ideeën voor het verhaal, waardoor deze fase soepel verloopt. HET VERHAAL – In het bos hebben de dieren het zwaar, het is koud, er is weinig eten. Een bosdier zijn is geen pretje. Dan strijkt aan de rand van het bos een circus neer. Jaloers kijken de bosdieren hoe de circusdieren in hun warme hok worden gevoederd. Dat is een lui leventje: warmte, eten, drinken. Wat wil je nog meer?! De circusdieren daarentegen klagen steen en been. Altijd maar oefenen, kunstjes doen, en nog het ergste: geen vrijheid – nooit kunnen zij eens doen waar ze zin in hebben. Als de bosdieren contact krijgen met de circusdieren is de deal gauw gemaakt: de bosdieren gaan in het circus en de circusdieren gaan hun vrijheid tegemoet. Al snel merken de bos- en de circusdieren dat het niet allemaal rozengeur en maneschijn is. Ook het circuspersoneel zit met de handen in het haar: die bosdieren die kunnen niks! Ze vinden een compromis: alle dieren blijven bij het circus. Zo hebben ze eten, drinken en een warm bed. En iedere week een vrije dag waarop ze doen waar ze zin in hebben. Iedereen dik tevreden!

NIKS VRIJHEID!

23

HAARLEM-OOST 1 Martin Luther Kingschool: 15 lessen onderbouw (onder schooltijd) 12 lessen (buiten schooltijd) 12 lessen bovenbouw (onder schooltijd), Toneel in de klas Zuiderpolderschool: vijf lesblokken van vier lessen Brede School Parkrijk: drie lesblokken van zeven lessen

Martin Luther Kingschool (6 t/m 9 jaar, buiten schooltijd) met

‘DRAMA IN RECHTHOEKLAND’

HET PROCES – In de eerste vier lessen werkten de kinderen aan de technieken freeze, personages, tableaus en opbouw van een scène. Vervolgens gingen zij op zoek naar een thema. Ze werden het er uiteindelijk over eens dat de voorstelling over discriminatie en pesten moest gaan. De groep was zeer divers qua achtergrond, veel kinderen hadden negatieve ervaringen met discriminatie. We gingen op zoek naar verschillende vormen. Moet het verhaal altijd vanuit een reëel personage worden verteld? Uit het werken met fantasie en vorm kwamen onder meer ideeën met robots en geometrische vormen voort. De kinderen waren enorm geïnspireerd door die geometrische vormen. De keuze was daarna snel gemaakt: enthousiast gingen ze met vorm en verhaal aan de slag. Wat opviel: het verhaal moest slecht aflopen, zo gaat dat volgens hen met discriminatie in het echte leven. HET VERHAAL – Een grote groep rechthoeken wordt wakker en staat op. Ze doen hun dagelijkse ochtendritueel en gaan naar school. Op school krijgen ze les en leren ze een zo goed mogelijke rechthoek te zijn. Dan verschijnt er plotseling een rondje. Het rondje wordt uitgelachen omdat ze er anders uitziet en zich anders voortbeweegt. De kinderen maken grappen over haar en houden haar voor de gek. Diepongelukkig huilt het rondje dikke tranen. Als een paar rechthoeken met haar aan de praat raken, komen ze erachter waarom zij anders is: ze komt uit een ander land. Daar moest ze weg omdat het oorlog is. Wat erg! De rechthoeken nemen het voor haar op, en proberen haar te helpen. Helaas lukt het hen niet om alle rechthoeken te overtuigen. Erger nog: sommige rechthoeken vinden dat het rondje terug moet naar haar eigen land. Verdrietig besluit het rondje te vertrekken, ook hier kan ze niet gelukkig zijn.

JIJ HOORT ER NIET BIJ!

24 24

LESSEN ONDER SCHOOLTIJD (Zuiderpolderschool, Brede School Parkrijk) Ook bij de lessen onder schooltijd wordt gewerkt vanuit een lesprogramma. Het lesprogramma wordt wel iedere keer bijgesteld en aangepast aan de behoefte van groep en individu. De lessen onder schooltijd in Oost waren gekoppeld aan het ‘gezond leven’-project dat Dock Haarlem in 2014 aanbood in Haarlem Oost. Het thema werd in de improvisatie van alle kanten uitgediept, belicht en uitgelicht. Les 1 Kennismaking: groepsvorming, basisvaardigheden spel, stem, mimiek en beweging, improvisatie Les 2 Beeld en vorm: het scheppen van beeld en vorm, gebruik van de ruimte, toepassen in improvisatie Les 3 Van verbeelding naar spel: omzetten van beeld en fantasie in vorm, omzetten van ideeën, fantasie, waarnemingen, dromen naar spel voor publiek Les 4 Presentatie: werken met stem, improvisatiemateriaal van de afgelopen lessen doorontwikkelen, presentatie met publiek.

Uitgelicht – Lesblok 3 Zuiderpolderschool. Naast de theatertechnische doelen was deze reeks lessen gericht op samenwerking. Een theaterles is verdeeld in verschillende fases. Samenwerking zie je terug in de hele duur van de les. Bijvoorbeeld in de voorbereidingsopdrachten. De leerlingen krijgen de opdracht om zonder te praten met de hele groep een vorm te maken. Een cirkel, een vierkant, de letter S. Maar ook een groot monster, wie speelt de ogen, wie maakt de mond? Omdat de leerlingen niet mogen praten, moeten ze goed naar elkaar kijken en daar op inspelen. Zo leren de leerlingen spelenderwijs samen te werken. In de eerste fase is het belangrijk dat er veel gewerkt wordt aan kennismaking, groepsverband en veiligheid in de groep. Wanneer leerlingen samen een scène voorbereiden, komt het samenwerken concreter naar voren. De nadruk wordt erop gelegd op dat iedereen goede ideeën heeft: de kunst is om de ideeën te combineren. In het begin kan dat nog knap lastig zijn. De leerlingen streven graag hun eigen ideeën na. Er waren twee leerlingen die in de eerste les onder geen voorwaarde samen een scène konden maken. Naarmate ze gewend raakten aan de methode van samenwerken, luisteren en kijken naar elkaar, lukte het hen wel. Ze wilden zelfs samen de eindpresentatie doen. Dit had niet alleen een positief effect binnen de theaterles maar ook op het schoolplein en in de reguliere lessen. Er zijn veel voordelen verbonden aan het samenwerken binnen de theaterlessen. Zo leren de leerlingen sociale vaardigheden, zoals communiceren, luisteren en kijken. Kijken is in de theaterles enorm belangrijk. Je leert kijken naar de presentaties van de andere leerlingen. De leerlingen worden gemotiveerd om te kijken en feedback te geven. Terugkomende vragen in de nabespreking zijn 'Wat vond je erg mooi/spannend aan de scène?' 'Wie heeft een tip voor de spelers?'. Naast de algemene feedback gaat de nabespreking altijd over een specifiek technisch spelelement dat in de les behandeld is, bijvoorbeeld stem, mimiek, opbouw van de scène, mise-en-scène, concentratie en beweging.

HAARLEM-OOST 2 Bernardusschool: vier maal zes lessen onderbouw (onder schooltijd), cursus van tien lessen (buiten schooltijd), cursus van tien lessen bovenbouw (buiten schooltijd) Veronicaschool: vier maal vier lessen onderbouw (onder schooltijd), tien lessen (buiten schooltijd), tien lessen bovenbouw (buiten schooltijd) Kinderopvang Haarlem: kleuterworkshop Veronicaschool (cursus onderbouw, buiten schooltijd) met

‘CIRCUS SOK’

HET PROCES – De onderlinge samenwerking ging zeer goed. De leerlingen stonden open voor elkaar en vormden al snel een hechte club. Hierdoor konden we technisch een stapje verder doen: werken met ruimte en vorm. De meeste spelers hadden wel moeite met goed stemgebruik. Dus deden we veel oefeningen met stem. De leerlingen stonden open voor de techniek: oefeningen werden enthousiast ontvangen en uitgevoerd . Bij de improvisaties kwamen zij vlug en unaniem met hun thema: buitensluiting van nieuwelingen in een groep. Aanvankelijk speelde zich dit af in de schoolklas. Nadat we gewerkt hadden met verschillende vormen, stapten ze over op het circus. De groep bleef het enthousiasme goed vasthouden. Voor de uitnodiging maakten zij zelf een poster. Mocht die opgestuurd worden naar iedereen? Ook besloten zij dat hun optreden een benefiet voor Serious Request moest worden. Het publiek leverde uiteraard een flinke bijdrage!

25

HET VERHAAL – Bij Circus Sok zijn veel artiesten toe aan pensioen. Door hun leeftijd zijn ook hun kunsten niet meer wat ze ooit waren. Er zijn wel nieuwe artiesten aangenomen, maar die moeten nog veel leren. De directeur maakt zich zorgen: straks gaat de boel failliet! Dan ziet hij het tv-programma ‘Wie zijn de besten’. Daar ontdekt hij Fay, de beste koorddanseres van de wereld en twee fantastische amazones. Hij weet hen te overtuigen, met zijn charme, om zich aan te sluiten bij Circus Sok. Zij worden de nieuwe sterren van het circus. De andere circusartiesten zijn jaloers – wie denken die dames wel wat ze zijn?! Uiteindelijk nemen zij verregaande stappen: het koord van Fay wordt slap gehangen. Om van de amazones af te komen weet de goochelaar wel iets: een ‘paardenschrikmiddel’ zodat de paarden gaan steigeren. Bij de show de volgende dag vallen de amazones vallen van de paarden en moeten naar het ziekenhuis. Maar de show must go on! Daar stapt Fay op het koord, maar doordat het niet goed gespannen is, komt ook zij lelijk ten val. Het publiek loopt weg en de directeur is in tranen: drie artiesten in het ziekenhuis en al het publiek weggelopen, hoe moet zijn circus dit overleven? Het jaloerse circusteam krijgt steeds meer spijt: wat hebben ze gedaan? Ze hadden wel iemand kunnen vermoorden! Ze biechtten hun gemene daden op. Na een woedeuitbarsting van de directeur komt het toch nog goed. De goochelaar maakt voor de gewonden een ‘beter-wordendrankje’ en ze krijgen bonbons. Een nieuwe start voor Circus Sok!

DE DIRECTEUR MAAKT ZICH ZORGEN

SMIESPEL, SMIESPEL, SMIESPEL WAT WORDEN DAAR VOOR SNODE PLANNETJES BEDACHT!

circus sok

LESSEN ONDER SCHOOLTIJD Bernardusschool vier maal zes lessen Veronicaschool

vier maal vier lessen

Ook bij de lessen onder schooltijd wordt gewerkt vanuit een lesprogramma. Het lesprogramma wordt wel iedere keer bijgesteld en aangepast aan de behoefte van groep en individu.

BERNARDUS GROEP 6 In les 1 speelden de kinderen verschillende personages leerden hoe je een scène maakt door een duidelijk begin, een hoogtepunt en een afronding te bedenken en uit te voeren. Les 2 leerden de kinderen een tableau maken en de mise-en-scène bewust te gebruiken. Ze maakten in groepjes vormen in de ruimte en werden zich zo bewust(er) van ruimte en mise-en-scène. Uiteindelijk maakten ze een verhaal in tableaus op muziek. In les 3 speelden ze door middel van geleide fantasie verschillende personages waarbij ze hun fantasie moesten gebruiken: een doperwtje, een plofkip, een dropje, een bacterie en een aardappel. Daarna speelden ze in tableaus de vreemdste figuren. De kinderen gingen hier enthousiast mee aan de slag en kwamen met bijzondere en grappige scènes. In les 4 werd vooral hard gewerkt aan stem en presentatie. Er kwamen ruzies en discussies tussen doperwtjes, tomaten, plofkippen en nog veel meer, met als effect dat de toneelstukjes heel grappig werden, maar nog steeds de juiste opbouw hadden met begin-hoogtepunt-einde. Aan het eind van het lesblok gaven ze een presentatie voor de ouders. De kinderen waren geconcentreerd en speelden de toneelstukjes duidelijk en met lef. Trotse ouders, trotse kinderen en een trotse toneeljuf! 26

HAARLEM-SCHALKWIJK (Boerhaave) Buiten schooltijd: Al Ikhlaas/Don Bosco/Piramide/Dumontschool / De Wadden cursus onderbouw 1 van 15 weken Al Ikhlaas/Don Bosco/Piramide/Dumontschool / De Wadden cursus onderbouw 2 van 15 weken Al Ikhlaas/Don Bosco/Piramide/Dumontschool / De Wadden cursus bovenbouw van 15 weken Onder schooltijd: Al Ikhlaas, 32 leerlingen toneel & taal Toneel in de klas: Al Ikhlaas Cursus onderbouw met

‘DE GEHEIME SCHAT’

HET PROCES – De kinderen kwamen van vier verschillende scholen. De eerste periode was gericht op kennismaking en groepsveiligheid. Toen ze eenmaal een hechte groep waren, gingen we op zoek naar een thema. De kinderen wilden graag een verhaal maken over een schat. Maar wat is een schat? In eerste instantie: kisten met geld, juwelen en diamanten. Dat aspect diepten we uit in de themalessen. Wat is een schat en wat is rijkdom? Zo deden de kinderen onder andere een speurtocht , waarbij ze over bergen moesten klimmen, door modderig water moesten ploegen en al samenwerkend steeds delen van een schatkaart vonden. Met behulp van deze de kaart vonden ze een schatkist . Ze gingen uit hun dak er zaten snoepjes in! Vol enthousiasme werd de schat opgegeten. Maar toen... hadden ze geen schat meer! Justin vond het niet zo’n goede uitkomst: je kunt beter een schat hebben die nooit opgaat; zei hij, dat vonden de anderen ook. Er ontstond een discussie: wat heeft waarde? Ze kwamen tot een belangrijke conclusie: gezondheid, vriendschap en geluk: dat heeft échte waarde. Het verhaal – Het laatste nieuws: overal op de wereld zijn puzzelstukjes verstopt, deze vormen samen een kaart, die leidt naar een schat. Verschillende groepen gaan op pad: de avonturiers, de bommetjes, de meisjes van de appelboomgaard, de eenzame draak en... de vampiers. De bommetjes vinden een puzzelstukje als ze een rots opblazen, de meisjes van de boomgaard in één van hun appels, de avonturiers in het water. De eenzame draak stuit op de vampiers. Gelukkig voor hem bijten de vampiers hun tanden op hem stuk! Hij pikt hun puzzelstukje en gaat er vandoor. De vampiers geven de strijd niet op: er achteraan! De avonturiers zien de draak en willen op de vlucht slaan. De draak wordt overmand door verdriet: waarom wil niemand zijn vriend zijn?? Al huilend spuugt hij zijn puzzelstukje uit. Dat zien en horen de avonturiers. Voorzichtig sluiten zij vriendschap met de draak – dat is handig want nu kunnen zij vliegen op zijn rug! Ook de appelmeisjes en de bommetjes sluiten vriendschap en gaan samenwerken. Alle schatzoekers vinden elkaar uiteindelijk in hun angst voor de vampiers, maar zijn die wel zo gevaarlijk? Als ze ontdekken dat de vampiers tandeloos zijn, krijgen ze allemaal de slappe lach. De vampiers worden nu verdrietig, maar de anderen moeten alleen maar harder lachen. Behalve één van de appelmeisjes: is dat nou grappig, anderen uitlachen en verdrietig maken? Schaam je! Dat is ook waar. De overigens bieden hun excuus aan de vampiers aan. Alle puzzelstukjes worden bij elkaar gelegd en de kaart is compleet. Met z’n allen vinden ze de schat: kijk ’s: gezondheid en geluk voor iedereen! Wat een schat!

VREDIG WAKKER WORDEN IN DE BOOMGAARD

27

WAHAHAAA! EEN DRAAK!!!

LESSEN ONDER SCHOOLTIJD Voor dertig leerlingen van basisschool Al Ikhlaas werd een toneelcursus ontwikkeld gericht op taal. Veel leerlingen hebben een taalachterstand. Daar wilde de school op speelse wijze iets aan doen. Inhoud:

INHOUD In de lessen gaan de kinderen naar aanleiding van een gedicht/ tekst op avontuur; de wereld van de verbeelding en fantasie in. Hierdoor groeit al spelend de actieve en passieve woordenschat. De tekst gaat leven en er komt plezier in het spelen met taal. Door met de teksten te spelen verbetert niet alleen de kwantiteit, maar ook de kwaliteit; door de spelcontext krijgen de kinderen (meer) beeld van de betekenis en krijgen letterlijk beeld van de relaties met andere woorden.

LESPROGRAMMA: Les 1 kennismaking gedicht en spel Les 2 gedicht, emotie en spel

kwantiteit- vergroten woordenschat kwantiteit- kwaliteit (diepere woordkennis)

Les 3 gedicht , emotie en verhaal

inzicht - woordrelaties

Les 4 gedicht emotie, spel en verhaal

verdieping en herhaling

Les 5 presentatie

verdieping en herhaling en presentatie

In samenwerking met de docent werd het lesprogramma ingevuld. Naar aanleiding van het toneelprogramma werd op thema en inhoud ook geparticipeerd binnen het reguliere lesprogramma. De kinderen kregen les in groepjes van vier à vijf leerlingen, zodat ieder kind voldoende aan bod kon komen en veel individuele aandacht kreeg. Het thema werd: op avontuur.

UITGELICHT De basis was het gedicht ‘De berenjacht’. Met de tekst van het gedicht speelden de kinderen, lopend door de ruimte met intonatie, beweging en volume: letterlijk spelen met tekst. In het begin was het nog lastig, maar in les drie na de techniek met emotie pakten ze het op: de tekst werd boos, blij, verdrietig, lang kortom op allerlei verschillende manieren gebruikt. Na het tekst en techniek richtten we ons op spel. In de berenjacht kwamen we op allerlei plaatsen terecht: op een berg, in een rivier, in het moeras. Steeds bedacht een andere deelnemer een avontuur dat we met z’n allen uitspeelden. Vonden de kinderen het in de eerste lessen nog moeilijk om zich te uiten, vanaf les drie werd de groei zichtbaar en hoorbaar! De kinderen legden niet meer uit in Turks of Arabisch. En alle deelnemers namen om beurten het voortouw met ideeën en spel. Bij de presentatieles nam ieder kind even het voortouw. De docenten bemerkten een significante groei in de taalvaardigheid. Er was maar één minpuntje: de kinderen waren heel teleurgesteld dat het daarna afgelopen was!

SCHALKWIJK MOLENWIJK Basisschool de Molenwiek-Montessori basisschool De Molenwiek-Dalton basisschool Brandaris basisschool De Wadden-Molenwijk. n het kader van “School in de wijk” zet dit cluster activiteiten van één hele dag in, waarbij de kinderen van één leerjaar van alle deelnemende scholen elkaar ontmoeten en met elkaar samenwerken. Met als doel om de cohesie tussen de kinderen in de wijk te versterken. De Wereld ontwikkelde een theaterdag voor alle kinderen van groep 6. De kinderen werden gemengd, zodat iedere groep bestond uit deelnemers afkomstig van de vier verschillende scholen. Op verschillende locaties gingen de groepen aan de slag met het thema Samen staan we sterk. Inspiratiemateriaal waren de kostuums en muziek in verschillende categorieën verdeeld; fantasie, (onder)water, dieren, monsters, bos en Luilekkerland. De dag starten met oefeningen gericht op kennismaking, zowel met elkaar als met spel. Daarna gingen de groepen het thema uitdiepen en invullen. Het laatste gedeelte van de workshop was gericht op de presentatie. Doordat ieder groep met ander inspiratiemateriaal met het thema aan de slag ging ontstond er een bonte verzameling stukjes over hetzelfde thema: Samen staan we sterk! Aan het eind van de dag kwamen alle groepen samen voor een grande finale; de voorstelling! 28

OVERIG DE HARTENLUST MAVO Theaterdag onderbouw Met ruim honderd leerlingen werd op één dag een theatervoorstelling geproduceerd. De kinderen volgden workshops op het gebied van toneel, vormgeving, film, dans of techniek. Naast de toneelworkshops werden ook de vormgeving en techniek ingevuld door het team van De Wereld. Voor film en dans was eenmalig expertise van buitenaf aangetrokken. Aan het eind van de (harde werk)dag presenteerden de leerlingen trots het resultaat aan ouders en publiek op de Hartenlust.

KINDEROPVANG HAARLEM Theaterdag kleuters De kinderen kwamen van de verschillende locaties van Kinderopvang Haarlem Oost naar het theater in de Egelantier. Daar gingen zij in verschillende groepen aan de slag met het thema ‘Op zoek naar de zon ’. De kleuters konden kiezen tussen; de vliegende groep (muggen, bijen, mieren), een kaboutergroep of de planten- en bloemengroep. Na een dag hard werken kwamen ouders, opa’s en oma’s het eindresultaat in het theater bewonderen. De voorstelling ging over een barre wereld, waarin iedereen door kou werd overmand. De kabouters raakten ingesneeuwd en konden bijna hun paddenstoelen niet meer uit. De planten en bloemen bleven diep in de grond, en de bijen konden niet meer vliegen, vanwege bevroren vleugels. Hoe kan de wereld opeens zo koud geworden zijn en waar is de zon? Uiteindelijk gaat iedereen op zoek naar de zon. Wat blijkt? Die was naar beneden gevallen! Als ze de zon eindelijk gevonden hebben, werken ze allemaal samen om hem weer in de lucht te krijgen!

BIJ BOSSHARDT (LEGER DES HEILS) Theater op maat. Een introductiecursus spel gegeven voor kinderen van de inloop. Na afloop werd er op locatie een kleine presentatie gegeven voor de ouders.

HET SCHOTER LYCEUM Vormgeving In samenwerking met Het Schoter Lyceum realiseerde onze vormgevingsafdeling de aankleding van twee grote producties, ‘Snorro’ en ‘Hamelen’. Naast naamsvermelding ontvingen wij hiervoor een (kleine) financiële vergoeding. Decors en kostuums kwamen na afloop in ons bezit.

TONEEL IN DE KLAS Dit project behelst korte toneelworkshops in de klas op school. Doordat het aanbod onder schooltijd wordt gedaan, kan ieder kind met welke achtergrond dan ook kennismaken met theater. Daarnaast krijgt de leerkracht meer handvatten om zelf iets te doen aan theater in klassikaal verband. Naast een paar technische oefeningen wordt ook gewerkt aan de basis van het improviseren. Deze workshops worden gratis aangeboden aan scholen met veel achterstandskinderen. Er wordt gekeken naar de planning van de school in de wijk, zodat enthousiaste kinderen naar de cursussen van De Wereld in de wijk kunnen doorstromen. De lessen werden gegeven op de volgende scholen: Dolfijn: groep 3, groep 4, groep 5, groep 6, groep 7 en groep 8 Bernardus: groep 3, groep 4 en groep 5 Al Ikhlaas: groep 4, groep 5, groep 6, groep 7 en groep 8 Martin Luther King: groep 3, groep 4, groep 5, groep 6, groep 7 en groep 8. 29

DE WERELD We maken het samen en dankzij de onmisbare steun van:

30

Stichting De Wereld Kindertheater Gasthuisvest 47 2011EV Haarlem 023-5317799 [email protected]