JAARVERSLAG 07 van Dokters van de Wereld
HELP / MENSEN / DIE / DE / WERELD / BEETJE / BIJ / BEETJE / VERGEET /
INHOUD ONS PROJECT / ............................................................................................... 3 2007 IN CIJFERS / ............................................................................................ 4 DRC /................................................................................................................. 5 BURUNDI / ...................................................................................................... 10 MALI / .............................................................................................................. 12 PALESTINA /................................................................................................... 17 BELGIË /.......................................................................................................... 18 INTERNATIONAAL NETWERK / .................................................................... 21 MOBILISERING /............................................................................................. 23 DANK U / ......................................................................................................... 24 HANDVEST VAN DE WAARDEN / ................................................................. 25
COLOFON Directeur van de publicatie: Dr. Michel Degueldre Redactie: Delphine Guibert, Olivier Ricard, Noëlle Rodembourg Met dank aan al wie aan deze uitgave heeft meegewerkt Dokters van de Wereld - Eclipsstraat, 6 – 1000 Brussel Tel. 02 648 69 99 – Fax 02 648 26 96 -
[email protected] www.doktersvandewereld.be
2
ONS PROJECT Dokters van de Wereld is een internationale medische ontwikkelingsorganisatie. Wij verlenen medische hulp aan kwetsbare groepen overal ter wereld, dus ook in België, door het bevorderen van de toegang tot en het recht op gezondheidszorg. Wij rekenen hiervoor op de inzet van al onze leden, zowel van binnen als buiten de medische sector.
» VERZORGEN
Onze belangrijkste missie is het verlenen van medische hulp. Elke dag verzorgen onze vrijwilligers hulpbehoevende mensen: slachtoffers van natuurrampen, ziektes en gewapende conflicten, vluchtelingen, minderheden, straatkinderen en al wie verstoken blijft van gezondheidszorg.
» GETUIGEN
Wij doen echter meer dan alleen gezondheidszorg leveren. Op basis van onze medische ervaring op het terrein getuigen wij van elke schending van het recht op gezondheidszorg, van de schending van de mensenrechten in het algemeen en van elke aantasting van de menselijke waardigheid. Het blijft hierbij niet bij woorden. Wij gaan de discussie aan met de politieke verantwoordelijken om de situatie van de betrokken slachtoffers te verbeteren.
» SOORTEN ZORG
Basiszorg: het meehelpen uitbouwen van de plaatselijke gezondheidsstructuren teneinde de betrokken bevolking toegang te verlenen tot kwaliteitsvolle medische zorg. è Specifieke zorgverlening (ondervoeding, malaria, HIV, Ebola): informatie, preventie, depistage en behandelingen, è Psychosociale hulp: het opvangen van psychologisch lijden, geestelijke gezondheidszorg. è
» PRIORITEITEN è è è è è è
Toegang tot primaire gezondheidszorg (Mali, DRC) HIV/Sida (Mali) Vrouwen (Palestina, België) Mentale gezondheid (Palestina, Mali, België) Voeding (DRC, Burundi) Toegang tot zorg voor migranten (België)
3
2007 IN CIJFERS BELGISCH NETWERK
100 vrijwilligers in België 60 lokale medewerkers 10 expats 9 werknemers in de hoofdzetel PROJECTEN
16 5
missies landen België, Mali, DRC, Palestina, Burundi.
INTERNATIONAAL NETWERK
170 projecten in 69 landen 10 internationale delegaties:
Argentinië, België, Canada, Cyprus, Spanje, Verenigde Staten, Frankrijk, Griekenland, Portugal, Zwitserland.
6
representatiekantoren: Duitsland, Italië, Japan, Nederland, Verenigd Koninkrijk, Zweden.
4
INTERNATIONALE MISSIES DRC (DEMOCRATISCHE REPUBLIEK CONGO) » CONTEXT Het volksgezondheidssysteem van de DRC is danig verzwakt sedert het midden van de jaren 80, jaren gekenmerkt door een enorm deficiet en gevolgd door een decennium van crisis en vol gewapende conflicten. Ondanks een relatieve stabilisering, blijft de situatie alarmerend. De levensverwachting overschrijdt de 46 jaar niet en 1 kind op 5 bereikt de leeftijd van 5 jaar niet. Volgens bronnen van het Ministerie van Volksgezondheid in 2007, werden de helft van de gezondheidszones geconfronteerd met een of meerdere epidemieën: meningitis, rubella, mazelen, cholera, bloedende diarree, virale hemorragische koorts, gele koorts, tyfus, neonatale tetanus, akute verlammingsverschijnselen, pest en monkey-pox. De helft van alle gezondheidsproblemen is te wijten aan malaria. In dit immens territorium, heeft Dokters van de Wereld sedert 2003 acties ondernomen en rurale zones afgebakend met de bedoeling een betere en duurzame toegang tot de gezondheid van de bevolkingen te bewerkstelligen. Op regelmatige basis zet Dokter van de Wereld acties op touw ter preventie van epidemieën en als antwoord op acute volksgezondheidsproblemen.
5
LANGE TERMIJN » Tshofa, Muetshi en Bena Tshadi Toegang tot de primaire zorgen
» Barometer: 2de jaar / 5 jaar » Budget 2007: 631.000 € » Financiering: DGOS D3, CGRI-DRI, Dokters van de Wereld » Partners: MSP, ECZ, CODESA, FAO, UNICEF, 9de FED, FASS » Human Resources: 3 expats, 42 nationale medewerkers en ongeveer 300 medewerkers in de betrokken gezondheidszones
» DE ACTIVITEITEN De missie heeft als doel 32 gezondheidscentra, 3 ziekenhuizen, 2 centrale zonale kantoren en 2 provinciale inspecties in de landelijke zones in twee provincies van Kasaï. Rehabilitatie van de infrastructuren betreffende de volksgezondheid Een groot deel van volksgezondheidsstructuren is open (lemen dak, muren in bamboumatten, niet waterdichte deuren en vensters, vloeren van aarde) en uitgerust met versleten meubels. Dit laat niet toe in een goede hygiënische context te werken. Dokter van de Wereld renoveert deze structuren op een duurzame wijze en gebruikt aangepaste meubels. è
Medische bevoorrading Dokters van de Wereld koopt en vervoert geneesmiddelen teneinde het de 300 verzorgers mogelijk te maken in goede omstandigheden te werken. Parallel hieraan steunt Dokters van de Wereld het beheer van de geneesmiddelen met de bedoeling de voorraden op peil te houden en de structuren progressief autonoom te maken. è
Supervisie van de gezondheidscentra en ziekenhuizen De 3 meest voorkomende pathologieën zijn malaria (meer dan de helft van de raadplegingen), acute ademhalingsinfecties (20%) en » RAADPLEGINGEN 2007 diarree (12%). Daarom zorgt Dokters van de Wereld 60.000 medisch voor omkadering en vorming teneinde de bevolkingen 10.000 preschools beter te kunnen beheren en de sterfte in deze zones te 8.000 prenataal beperken. 6.000 familieplanning è
Behandeling van malaria Geïnspireerd door de verschillende studies over de groeiende resistentie van de klassieke behandelingen van malaria, heeft het WHO aanbevolen om een gecombineerde behandeling op basis van Artesunate (ACT) te starten in de zones waar grote resistentie heerst. Deze behandeling is voor 98% efficiënt, gemakkelijk toe te dienen en relatief goed verdraagbaar. Zij brengt een forse vermindering van de mortaliteit met zich mee en heeft een snelle genezing tot gevolg. In samenwerking met het Ministerie van Volksgezondheid, heeft Dokters van de Wereld eveneens behandelingen van de laatste generatie tegen paludisme geïntroduceerd in twee gezondheidszones. Dokters van de Wereld heeft ploegen gevormd voor de toediening van ACT (protocol, neveneffecten, contra-indicaties, ...) en snelle opsporingstests. è
6
LANGE TERMIJN » Muetshi en Bena Tshadi Strijd tegen ondervoeding
» Barometer: november 2006 – april 2008 » Budget 2007: 277.000 € » Financiering: DGOS D2 » Partners: UNICEF, FAO » Human Resources: 1 expat, 1 nationaal
» CONTEXT De ondervoeding teistert de streek van Muetshi op chronische basis (tekort aan voedselreserves, armoede, isolement, …) en manifesteert zich onder twee vormen: acute ondervoeding (dodelijk in enkele dagen bij het kind) en Konzo (met een onomkeerbare verlamming van de onderste ledematen bij volwassenen). » ACTIVITEITEN Vorming bij de detectie en de behandeling Dokters van de Wereld vormt de verplegers bij de detectie van ondervoeding en de medische behandeling die daarop volgt. è
Preventie Dokters van de Wereld vergezelt de communautaire animatoren in de preventiecampagnes in de dorpen en geeft de moeders een vorming bij het bereiden van verrijkte maaltijden voor bijvoeding è
Preschoolse consultaties De preschoolse consultaties richten zich tot kinderen onder de 5 jaar in goede gezondheid (of van wie men denkt dat ze in goede gezondheid verkeren) Dit is dus geen verzorgende raadpleging maar wel een preventieve die diverse diensten aanbiedt zoals inentingen, uitdelen van vitaminecomplementen, depistage van de ondervoeding en follow-up van de ontwikkeling van het kind. è
» WAAROM ORGANISEREN PRESCHOOLSE
CONSULTATIES ? Met de heropleving van de gevallen van ondervoeding, heeft DvdW beslist de voorschoolse raadplegingen te steunen. Deze waren tot dan praktisch onbestaande in de twee gezondheidsgebieden. Dankzij de steun van DvdW hebben we in een eerste tijd de ondervoede kinderen kunnen opvangen. In een tweede tijd, hebben we de voorschoolse raadplegingen op regelmatige plaatsing op kwaliteitsbasis opgestart in de gezondheidscentra. De integratie van deze activiteit in het geheel van de geleverde zorgen binnen een gezondheidscentrum maakt het mogelijk de ondervoeding tijdig op te sporen en te behandelend. De ondervoeding, zelfs indien ze behandeld wordt, heeft een hoog sterftecijfer tot gevolg en vertoont niet te verwaarlozen risico’s voor blijvende letsels. De matige ondervoeding is makkelijker te behandelen en heeft ook geen hoog sterftecijfer tot gevolg. De veralgemening van de voorschoolse consultaties voortijdige screening van kinderen is fundamenteel. In 2008 gaat Dokters van de Wereld verder met dit en hoopt op een verrijking door de samenwerking met de Belgische universiteiten die door de productie van micro-units van verrijkte bloem een goedkope en efficiënte voeding mogelijk maken.
7
URGENTIE
» Mweka, Bulape, Bena Leka (Kasaï westelijk deel)
Strijd tegen het Ebola-virus
» Barometer: 15 september 2007-15 december 2007 » Budget 2007: 37.000 € » Financieringsbronnen: DGCD D2 » Partners: ECZ te Mweka en Bulape, OMS/AFRO, MSP, Nationaal Instituut voor Biomedische Research, Universiteit van Kinshasa, Volksgezondheidsdienst van Canada, AZG. » Human Resources: 2 expats
» CONTEXT De epidemie van hemorragische koorts door het Ebola-virus (FHVE), die de streek van Mweka heeft geteisterd, heeft meerdere nationale en internationale hulpverleners gemobiliseerd. Deze epidemieën die een race tegen de tijd betekenen, komen gelukkig slechts zelden voor. De besmette personen ontwikkelen een min of meer ernstige koorts samen met bloedingen en het sterftecijfer ligt tussen de 60 en de 85%. De ziekte is uiterst besmettelijk en vergt draconische maatregelen ter bescherming teneinde een verdere uitbreiding tegen te gaan. » DE ACTIVITEITEN Actieve monitoring DvW heeft hulp geboden bij de detectie, de notificatie en de toepassing van de vereiste maatregelen in geval van FHVE in 24 centra van Mweka en Bulape. 127 mensen hebben een vorming ontvangen. De epidemiologische monitoring werd versterkt voor de vorming van 193 gemeenschappen. è
Sociale mobilisatie De gemeenschappen in 16 gezondheidszones werden gesteund tijdens de vorming in technische hygiëne in het dagelijkse leven, de erkenning van verdachte gevallen, de te volgen handelingen, enz. è
» HOE STRIJDEN TEGEN EBOLA ? De zieken moet afgezonderd worden in een hoog beveiligd gezondheidscentrum waar de verzorgers allen beschermd zijn door volledig waterdichte pakken (botten, handschoenen, tunieken, broeken, maskers, brillen en hoofddeksels). Zij mogen geen direct fysiek contact meer hebben met de verzorgers of hun familie. Alles moet via de beschermende pakken gebeuren. De persoonlijke bezittingen van de zieken moeten worden vernietigd (kledij, juwelen,…) en hun huizen moeten worden ontsmet. Iedereen die in contact met de ziekte is gekomen moet in een afgeschermde zone worden geplaatst om te zien of hij de ziekte verder ontwikkelt of niet. De patiënten die overlijden moeten verbrand worden in waterdichte zakken, hetgeen de traditionele begrafenisrituelen onmogelijk maakt.
Zorg voor de zieken Het tweede ziekenhuis in Mweka en het algemeen ziekenhuis van Bulape werden uitgerust met een isolatiezaal in geval van verdachte gevallen. De 2 gezondheidscentra in de zone van Bena Leka ontvingen geneesmiddelen voor de behandeling van een honderdtal patiënten slachtoffer van bloederige diarree. Het centrale bureau van de zone heeft een kit ontvangen om snel te kunnen reageren indien een andere streek wordt getroffen. è
» EEN MOEILIJKE WERKSFEER Tijdens een Ebola epidemie is het werk zowel fysiek als psychisch bijzonder zwaar, zowel voor de getroffen bevolking als voor de zorgverstrekkers. De collectieve angst en de door de getroffen bevolkingen ondergane trauma’s vertalen zich soms in aanvallen, het werpen van stenen op het internationale personeel van de NGO’s die tegen deze ramp strijden. Het is in deze atmosfeer dat de ploegen moeten werken, wetende dat de verzorgers het meest van al blootgesteld zijn aan de ziekte en een zware tol moeten betalen, zeker bij de aanvang van de epidemie vooraleer het beschermingsmateriaal ter beschikking is gesteld.
8
URGENCIE
» Kakenge
Speciale zorgen voor gewonden
» Budget 2007: 2.500 € » Financiering: Dokters van de Wereld » Partners: Centrale en provinciale regeringen, het Parlement, het Belgische e
Leger, de Ambassade van Frankrijk, 9 FED, Agentschappen: UN (UNICEF, OMS, UNFPA, MONUC, OCHA), NGO (Memisa, IRC), Caritas (België, Congo, Kananga, Mweka), NGO locale Butoke, kerken,… » Human Resources: 1 arts coördinator
» CONTEXT Begin augustus 2007, is een goederentrein van de Société Nationale de Chemin de Fer au Congo (SNCC) ontspoort in Kakenge op de lijn tussen Ilebo en Kananga. De balans van dit drama: 80 dodelijke slachtoffers en meer dan 170 gewonden. » DE ACTIVITEITEN Opname van de gewonden Naast de Congolese regering, de Verenigde Naties en de internationale en nationale NGO’s heet Dokters van de Wereld bijgedragen tot de opname van de gewonden die speciale zorgen vereisten (RX, antibiotica, anti-inflammatoire geneesmiddelen, ontsmettende middelen, orthopedisch materiaal,…). è
9
BURUNDI Na jaren van conflicten en politieke instabiliteit zien we in Burundi de eerste tekenen van economisch en sociaal herstel. Om de ontwikkeling te ondersteunen moeten de actoren van de humanitaire interventie voor een aanpak kiezen, die niet alleen de hulpverlening aan de kwetsbare bevolkingsgroepen beoogt, maar ook interventies die herstel op korte termijn als doel hebben. De humanitaire context blijft echter heel variabel met basisindicatoren voor gezondheid, voeding en voedselveiligheid die nog steeds onder de internationale urgentiedrempels liggen. Minder dan 50% van de bevolking heeft toegang tot drinkbaar water. Daarom koos Dokters van de Wereld ervoor om partner te worden in een pilootproject dat als doel heeft de levensomstandigheden te verbeteren, en dus ook de gezondheidstoestand van de kwetsbare bevolkingsgroepen van de provincie Cankuzo. Dit gebied, een favoriet doelwit voor rebellenaanvallen sinds 2000, wordt nu geteisterd door de problematiek rond repatriëring van vluchtelingen en verplaatste personen.
10
LANGE TERMIJN » Provincie Cankuzo Het verbeteren van de levensomstandigheden
» Barometer: november 2006 – oktober 2007 » Budget 2007: 397.000 € » Financiering: DGOS D2 » Partenaire: Solidarités Frankrijk » Human Resources: 1 expat
» ACTIVITEITEN Water en sanering Er werden 70 bronnen aangelegd. In scholen werden 10 latrineblokken gebouwd en systemen om regenwater op te vangen geïnstalleerd. Parallel daarmee werden de leerlingen vertrouwd gemaakt met het goede gebruik van het water en de latrines en de noodzaak van een goede hygiëne. Er werd ook materiële en technische steun verleend bij het in werking stellen van schooltuinen. è
Voedselveiligheid De traditionele agro-pastorale activiteiten werden terug opgestart zodat de gezinnen hun voedselvoorraden en inkomsten kunnen vermeerderen en diversifiëren. è
Epidemiologische enquête Dokters van de Wereld heeft een epidemiologische enquête gehouden bij de start en op het einde van het programma om de sterke en zwakke punten van de acties te identificeren en ze aan te passen om een betere hulpverlening aan de bevolking mogelijk te maken. è
EXPLO
» Cibitoke
Toegang tot de basis- en speciale zorg
» Barometer: september – oktober 2007 » Budget 2007: 955 € » Financiering: Dokters van de Wereld » Human Resources: 2 expats
» CONTEXT De streek van Cibitoke werd geïdentificeerd als prioritair wegens de geografische ligging (grensstreek met RDC) en haarden van cholera. » ACTIVITEITEN è Exploratiemissie Het team van Dokters van de Wereld heeft twee programmatypes geïdentificeerd, die zouden kunnen opgezet worden. Een programma om de toegang tot de basisgezondheidszorg te bevorderen en een programma om huisartsen een vorming te geven in chirurgie en urgentie verloskunde. Dokters van de Wereld kan echter geen missies opstarten in dit land wegens het ontbreken van beschikbare multilaterale financiering.
11
MALI Mali is verdeeld in twee regio’s die vrijwel niets met elkaar gemeen hebben. De culturele waarden in deze twee zones zijn zeer verschillend en komen de bewoners van het noordelijk deel niet ten goede. Het Noorden is zeer uitgestrekt met een zo goed als onbestaand wegennet en een minimale economische groei. De bevolking van deze afgelegen regio bestaat uit nomaden en halfnomaden. In mei 2006 was er in de regio van Kidal een nieuwe golf van geweld na de bezetting en plundering van militaire kampen. Hoewel de situatie in 2007 zich weer stabiliseerde nadat er in maart een forum georganiseerd was over de ontwikkeling van de noordelijke regio’s, hebben rebellen in mei de veiligheidspost van Tinzaouaten aangevallen. De latente onveiligheid van de regio wordt eveneens geïllustreerd doordat er mijnen gelegd worden op strategische hoofdwegen (Abeibarra-Tinzaouaten en Tinzaouaten-grens Algerije). De mijnen en de aanwezigheid van het Malinese leger hebben een bevolkingsstroom naar de zuidelijke gebieden veroorzaakt. De veiligheid kan dus nog steeds niet gewaarborgd worden. Dokters van de Wereld moet dagelijks de risico’s evalueren en de activiteiten moeten derhalve geregeld worden onderbroken.
12
LANGE TERMIJN » Kidal Toegang tot basisgezondheidszorg
» Barometer: 2de jaar / 5 jaar » Budget 2007: 319.000 € » Financiering: DGOS D3, USAID, Stichting Croix du Sud, DDRK, Dokters van de Wereld
» Partners: MSP, DRS, CSCOM, ASACO » Human Resources: 3 expats – 15 lokale medewerkers – 16 extra » CONTEXT De regio Kidal ligt in het noordoosten van het land en grenst aan Nigeria en Algerije. De oppervlakte is 8 maal die van België. Het bevolkingsaantal wordt geschat op 51.200 inwoners in 2007. Het is de dunst bevolkte streek van Mali met een gemiddelde van 0,20 inw/km². De bevolking is nomade of half-nomade. Deze levenswijze dwingt Dokters van de Wereld ertoe vernieuwende acties te ontwikkelen om de structuren van de basisgezondheidszorg te versterken. » ACTIVITEITEN Opleiding en bijscholing Dokters van de Wereld heeft broussegezondheidswerkers en traditionele vroedvrouwen opgeleid en bijgeschoold, die in staat zijn om zorg te verlenen bij eenvoudige aandoeningen en in meer ingewikkelde gevallen de risico’s kunnen bepalen en kunnen zorgen voor overbrenging naar een gezondheidscentrum. Er zijn 236 traditionele vroedvrouwen bijgeschoold. Geleidelijk aan zijn de brousse-agenten en de traditionele vroedvrouwen geïntegreerd in de gezondheidspiramide. Dokters van de Wereld financiert eveneens de opleiding van 6 Tamasheq verplegers op een school voor verpleegkundigen in Gao. è
Controle over de structuren Iedere maand controleert Dokters van de Wereld de communautaire gezondheidscentra en 3 meer gespecialiseerde posten. Aan 30.491 inwoners komen zo de voorlichtingscampagnes ten goede (voorkómen van malaria, overdracht van buikloopziektes, voeding van kinderen,…). Ze profiteren van een steeds betere curatieve en preventieve zorg. Geregelde controle verbetert de kwaliteit van de zorg en doet het vertrouwen tussen de structuren en de bevolking toenemen. è
Herstelwerkzaamheden en aanvoer van materiaal Dokters van de Wereld voert regelmatig herstelwerkzaamheden uit en doneert eveneens noodzakelijke geneesmiddelen, medisch materiaal en diverse benodigdheden om te zorgen dat de bestaande structuren operationeel kunnen blijven en geen belastende uitgaven hoeven te doen. è
Opzetten van lokale solidariteitskassen Om te kunnen reageren op de specifieke eisen van het gebied, ontwikkelt Dokters van de Wereld ook activiteiten buiten de gezondheidscentra en -posten. In 2007 hebben wij lokale solidariteitskassen opgezet, zodat mensen met een medische of chirurgische urgentie en zwangere vrouwen met complicaties of met een bepaald risico, naar een ziekenhuis met een chirurgische afdeling en een arts verwezen kunnen worden. è
Medische begeleiding van kinderen Dokters van de Wereld heeft de medische begeleiding van schoolgaande nomadenkinderen op zich genomen. Deze kinderen verblijven verscheidene maanden in een internaat, meestal zonder geld en dus zonder de mogelijkheid om verzorgd te worden als ze ziek worden. è
13
Strijd tegen epidemieën Juli 2007 is er een dracunculiasis-epidemie uitgebroken in de gemeente Adiel Hoc. Dokters van de Wereld heeft onmiddellijk een onderzoeksmissie opgezet teneinde na te gaan welke zorg de besmette personen nodig hebben en welke de risico’s zijn op uitbreiding van de epidemie. De actie van Dokters van de Wereld heeft geleid tot de behandeling van meer dan 150 patiënten. è
In 2008 blijft Dokters van de Wereld paraat. De ziekte verspreidt zich inderdaad in het water en alle plassen in de regio zijn door de eerste golf van patiënten besmet. Er wordt dus een nieuwe epidemie verwacht. Er is contact gelegd met de gezondheidsautoriteiten teneinde over te gaan tot het desinfecteren van de plassen, voornaamste plaats van verspreiding van de epidemie. Dokters van de Wereld neemt zelf de zorg op zich bij complicaties en zorgt voor opleiding en bijscholing van gezondheidsagenten, voor aanvoer van geneesmiddelen en speciaal materiaal, voor voorlichting aan de bevolking (in het bijzonder aan onderwijzers en leerlingen), voor het uitdelen van instrumenten aan regionale gezondheidsfunctionarissen en voor het lobbyen.
» STRIJD TEGEN DRACUNCULIASIS Dracunculiasis (of Guinea worm) is een parasiet die via het drinkwater het lichaam binnendringt. Hij ontwikkelt zich daar gedurende een aantal maanden. Het uitbreken van de ziekte manifesteert zich door pijnlijke huidontstekingen in verschillende delen van het lichaam. De kop van de worm komt gewoonlijk uit een zwerende wonde die verschrikkelijk veel pijn doet. Die wonde is dan weer een toegangspoort voor allerlei soorten bacteriën die meer of minder ernstige complicaties kunnen veroorzaken. Er bestaat geen enkele behandeling. De worm moet langzamerhand verwijderd worden door hem om een takje te wikkelen dat iedere week een slagje verder gedraaid wordt, totdat hij helemaal uit het lichaam is. Pijn, infecties en andere complicaties moeten wekenlang behandeld worden. De patiënt moet ook op andere manieren ondersteund worden. Zonder hulp raken hele families besmet en zitten daardoor opgesloten in hun tent zonder voor hun vee te kunnen zorgen, eten te kunnen maken of water te kunnen halen, hetgeen in deze droge streek van de Sahara onontbeerlijk is.
LANGE TERMIJN » Kidal en Gao Strijd tegen AIDS
» Barometer: maart 2007-augustus 2009 » Budget 2007: 171.790 € / 478.000 € » Financiering: EU, particuliere fondsen, Dokters van de Wereld » Partners: Action contre la Faim Spanje, Nouveaux Horizons, MSP, DRS, HCNLS, CESAC
» Human Resources: 1 expat, 7 lokale medewerkers
» ACTIVITEITEN Het voorkomen van moeder-op-kind besmetting 8 gezondheidscentra in Gao maken gebruik van een programma ter voorkoming van AIDSoverdracht van moeder-op-kind: opsporing bij zwangere vrouwen, antiretrovirale behandeling bij de geboorte, preventiemaatregelen bij het zogen, moeders de weg wijzen naar een HIVbehandelcentrum. è
Steun bij vrijwillige opsporing Dokters van de Wereld zorgt mee voor de aanvoer van HIV-tests bij 3 gezondheidscentra in Gao en 1 in Kidal. Ons team heeft eveneens bijgedragen tot de oprichting van mobiele opsporingsklinieken in de regio van Gao om risicogroepen te bereiken (vrachtwagenchauffeurs, migranten, prostituees, huispersoneel,…). è
14
Kwaliteitscontrole van tests In samenwerking met de gezondheidsautoriteiten in Bamako worden controles uitgevoerd op de kwaliteit van HIV-tests in gezondheidscentra en mobiele klinieken teneinde aan de internationale kwaliteitsnormen te voldoen. è
Opleiding en bewustmaking Dokters van de Wereld organiseert opleidingen ter voorkoming van HIV in de wachtkamers van gezondheidscentra en bij evenementen met jongeren als doelgroep (concerten, sportbijeenkomsten,…). è
LANGE TERMIJN » Bamako Opvang van de straatkinderen
» Barometer: november 2007 – november 2012 » Budget 2007: 9.650 € / 700.000 € » Financiering: particuliere fondsen, Nationale Loterij, Steunfonds Marguerite-Marie Delacroix
» Partners: Kanuya, AJDM, CEC, Mali Enjeu, Samu Social, Enda Tiers Monde, Caritas Mali, etc.
» Human Resources: 1 expat, 11 lokale medewerkers » ACTIVITEITEN Evaluatie en in gang zetten Het medische, psychologische en sociale opvangproject van kwetsbare kinderen in Bamako is eind 2007 geëvalueerd en in gang gezet. Het project schenkt speciale aandacht aan problematiek die te maken heeft met kwetsbaarheid en sociale uitsluiting: HIV, slachtoffertjes van sexueel geweld, preventiegroepen in de wijken, gezondheidscentra voor kwetsbare kinderen enz. De opvang van straatkinderen wordt in samenwerking met 4 lokale structuren gedaan. è
In 2008 wordt het bestaande programma voortgezet: è medische hulp aan straatkinderen, zowel preventief als curatief; è psychologische hulp aan deze kinderen; è het verbeteren van de levensomstandigheden; è het stimuleren van de psychosociale ontwikkeling van de kinderen; è de vier partnerorganisaties langzaamaan zelfstandig laten functioneren; è het versterken van het netwerk van de organisaties op het gebied van bescherming van het kind.
15
EXPLO
» Mopti
Toegang tot basisgezondheidszorg
» Barometer: 15 oktober – 3 november 2007 » Budget 2007: 7.900 € » Source de financement: privé » Partners: DRS van Mopti » Human Resources: 2 artsen expats, 1 Malinees arts
» ACTIVITEITEN Onderzoeksmissie Dokters van de Wereld heeft een onderzoeksmissie opgezet in de regio Mopti met de bedoeling een programma voor basisgezondheidszorg te ontwikkelen dat een duur zal hebben van 4 jaar en dat gericht is op de meest geïsoleerde en kwetsbare lokale gemeenschappen. Het eerst aangewezen actiegebied is Youwarou. De missie start eind 2008. è
16
PALESTINA Sedert 60 jaar bezet het Israëlische leger de Palestijnse gebieden. Concreet betekent dit: een beperking van de vrijheid van beweging voor personen en goederen, militaire operaties, de bouw van een veiligheidsmuur, onteigeningen en de uitbreiding van de kolonies. De economische, sociale en humanitaire situatie is slechter dan ooit. De armoede, 60% van de bevolking leeft onder de officiële armoededrempel, en de werkeloosheid, 35 tot 40 %,, bereiken dramatische niveaus. De sluiting van de grens met Israël alsook de beperking van de bewegingsvrijheid hebben ervoor gezorgd dat meer en meer Palestijnen niet kunnen voorzien in hun basisbehoeften. De bezetting door Israël en het isolement hebben een negatief impact op de mentale gezondheid van de Palestijnse bevolking. Vooral vrouwen lijden aan psychologische aandoeningen ten gevolge van het conflict en de bezetting.
EXPLO
» Hebron
Mentale gezondheid van de vrouwen
» Barometer: 28 augustus 2007 – 13 september 2007 » Budget 2007: 3.696 € » Financiering: Dokters van de Wereld » Partners: GPS, Médecins du Monde Frankrijk, Medicos del Mundo Spanje, Médecins du Monde Zwitserland, PHR, PMRS.
» Human Resources: 2 expats » ACTIVITEITEN Exploratie missie Het project beoogt de psycho-sociale opvang van de vrouwen om zo de (post) traumatische symptomen, de periodes van depressie, de zelfmoordpogingen en het gebruik van geweld ten opzichte van de kinderen te verminderen. De daartoe voorziene activiteiten zijn het oprichten van praat- en luistergroepen in de stad Hebron, psychologische steunverlening aan de vrouwen en een doorverwijzing naar de geestelijke gezondheidszorg voor vrouwen met psychiatrische klachten. Samen met de andere delegaties van Dokters van de Wereld ter plaatse zal aan lobbying gedaan worden. è
17
NATIONALE PROJECTEN BELGIË
» Brussel: HULP AAN DAKLOZEN Toegang tot de geneeskundige zorgverlening voor daklozen.
» Barometer: sedert december 1999 » Budget 2007: 4.000 € » Financiering: Koning Boudewijn stichting, Dokters van de Wereld » Partners: CASU » Human Resources: 15 vrijwillige dokters
» ACTIVITEITEN Huisartsen raadpleging Eén avond op twee houden huisartsen op vrijwillige basis gratis raadpleging voor de daklozen, die opgevangen zijn door het CASU (Centre d’Action Sociale Urgente). Deze raadplegingen zijn er voor urgente of semi-urgente problemen. De pathologieën die zich voordoen worden » RAADPLEGINGEN 2007 soms verergerd, omdat de administratieve weg te complex 198 avonden 10 patiënten per avond is voor patiënten, die zich - totaal vervreemd van het sociaal systeem - niet meer tot de klassieke gezondheidszorg wenden. è
« De raadpleging beperkt zich niet tot het louter verstrekken van geneeskundige zorgen. Het is ook een plaats waar men naar de patiënten luistert, wat heel belangrijk is voor de daklozen. Zij hebben ons veel te vertellen, hun situatie, de eenzaamheid, het geweld waarmee ze worden geconfronteerd, het harde leven op de straat, vooral als het koud is.» Dr. David Van Osta
18
» Brussel: WINTERPLAN Toegang tot de geneeskundige zorgverlening voor daklozen
» Barometer: 15 december 2007– 15 maart 2008 » Budget 2007: zie boven » Financiering: Dokters van de Wereld, CASU » Partners: CASU » Human Resources: 5 verpleegsters, 1 vrijwilliger in de zetel
» ACTIVITEITEN Verpleegsterspermanentie voor de daklozen Dokters van de Wereld heeft, gesteund door het OCMW, de medische opvang in het kader van de winterregeling door het CASU versterkt. De meest voorkomende pathologieën betreffen de maag, de luchtwegen en de huid, wat symptomatisch is voor mensen die dakloos zijn en in moeilijke omstandigheden moeten leven (gebrek aan hygiëne, onregelmatige voeding, blootstelling aan koude en vervuiling,…). In het » RAADPLEGINGEN 2007 117 raadplegingen algemeen maakten de raadplegingen deel uit van een 49 avonden psycho-sociaal onderhoud. De nood aan een luisterend 12 weken oor werd als primordiaal ervaren door de verpleegsters. è
» Brussel: VERZORGING DOOR SPECIALISTEN Toegang tot de specialistenverzorging
» Barometer: sedert 2001 » Budget 2007: 8.600 € » Financiering: Koning Boudewijn stichting, Dokters van de Wereld » Partners: Kliniek Baron Lambert » Human Resources: 18 dokters specialisten, 3 psychologen, 6 onthaalpersonen, 5 tolken, 2 sociaal assistenten, 1 vrijwilliger in de zetel.
» ACTIVITEITEN Raadplegingen van specialisten voor de personen die uitgesloten zijn van zorg Ophtalmologie, gynaecologie en dermatologie zijn de specialisaties die het meest aan bod kwamen tijdens de consultaties. In functie van de geconstateerde oogproblemen kunnen patiënten een aangepaste bril krijgen. Bijkomende onderzoeken eigen aan kwaliteitsgeneeskunde (bloedanalyses, radiografie, specifieke onderzoeken) alsook de behandeling die de » RAADPLEGINGEN 2007 patiënten krijgen zijn gratis. Focuspunt van het jaar 2007 360 raadplegingen was de sociale referentie zodat de patiënten dringende 47 avonden medische hulp konden krijgen en op een duurzame manier gevolgd worden. è
19
» Brussel: SPREEK MET HAAR Luisteren naar vrouwen
» Barometer: sedert 2003 » Budget 2007: 400 € » Financiering: Dokters van de Wereld » Partners: City-Planning en NASCI » Human Resources: 3 vrijwilligers – luisteraar
» ACTIVITEITEN « SPREEK MET HAAR », plaats waar men naar de vrouwen luistert Het project laat vrouwen toe te praten over gezondheid en seksualiteit om ze zo te helpen hun psychologisch en sociaal isolement te doorbreken. De vertrouwensband die ontstaat tijdens het luisteren, laat de opvangmedewerksters toe de vrouwen de weg te wijzen naar de zorgstructuren of de onthaalcentra die ze nodig hebben en wensen. Het openstellen van een nieuwe antenne in het » RAADPLEGINGEN 2007 kader van de vereniging NASCI in 2008 zal het Onthaal van 35 vrouwen referentienet versterken. è
» Brussel: COZO Toegang tot gezondheidszorg voor de uitgeslotenen
» Barometer: april 2008 - 2011 » Budget 2007: 0 € » Financiering 2008: privé fondsen, GGC, Ministerie voor sociale integratie, Koning Boudewijn Stichting, de Nationale Loterij, Welzijnszorg,…
» Human Resources: 5 in loondienst, 26 vrijwilligers
» ACTIVITEITEN è Definitie van het project en fondsenwerving Sinds 1 april 2008 heeft Dokters van de Wereld in de hoofdstad een centrum voor onthaal, zorg en oriëntatie (COZO) geopend om personen die geen toegang hebben tot de gezondheidszorg (voornamelijk asielzoekers en personen die hier illegaal verblijven) te helpen toegang te krijgen tot de gezondheidszorg. Het team van Dokters van de Wereld ontvangt, verzorgt en oriënteert de patiënten naar de publieke gezondheidszorg. Wanneer de doorverwijzing onmogelijk is of bij spoedgevallen, verricht Dokters van de Wereld zelf medische en psychologische consultaties. Voor dit programma was er gedurende 2007 een grondige voorbereiding nodig: het definiëren van het project, de presentatie en de fondsenwerving.
20
INTERNATIONAAL NETWERK De NGO's die actief zijn op het humanitaire vlak, kunnen de internationale organisaties belangrijke politieke instanties - niet negeren. Talrijke beslissingen vallen buiten het nationale kader en worden voortaan genomen op Europees of internationaal niveau. Om deze complexe realiteit te bevatten, neemt Dokters van de Wereld deel aan verschillende internationale collectieven. Parallel ontwikkelt de organisatie met haar internationaal netwerk partnerschappen met andere organisaties en onderhoudt het specifieke statuten die snel reageren mogelijk maken.
» Europees observatorium voor de toegankelijkheid van zorg Dokters van de Wereld is aanwezig in 11 landen van de Europese Unie en in Zwitserland. In al deze landen leidt de organisatie projecten ter bevordering van gezondheid bij kwetsbare bevolkingsgroepen, die moeilijk toegang hebben tot gezondheidszorg. Dokters van de Wereld hanteert het principe dat zorg een grondrecht is en ijvert er daarom voor dat alle bewoners, ook mensen in precaire situaties, toegang krijgen tot zorg in elk Europees land. Om deze reden heeft Dokters van de Wereld het Europees observatorium voor de toegankelijkheid van zorg opgericht, dat een dubbel doel heeft: è de toegang tot zorg van migranten verbeteren, in het bijzonder voor kinderen en voor mensen zonder verblijfsvergunning; è ervoor zorgen dat personen met ernstige pathologieën, die in hun land van herkomst geen gepaste zorg kunnen krijgen, niet uitgewezen worden maar op Europees grondgebied verzorgd worden. In 2008-2009 lanceert het Observatorium de tweede Europese enquête om zo meer inzicht te krijgen in de gezondheidstoestand van mensen die geen recht hebben op zorg, en nieuwe aspecten te documenteren, zoals de redenen voor de migratie of het geweld dat ze hebben ondergaan. Ook zullen er getuigenissen verzameld worden over de belemmeringen bij het verkrijgen van informatie en over de zorg voor kinderen zonder verblijfsvergunning.
21
» Netwerk Averroes Toegang tot zorg voor uitgeslotenen
» Barometer: April 2008 – april 2011 » Budget 2007: 1.325.000 € » Financiering: DG gezondheid » Partners: MDM Frankrijk, MDM Spanje, Dokters van de Wereld » Human Resources: 4 medewerkers verspreid over Parijs, Madrid en Brussel
Dit project heeft tot doel de rechten te promoten van migranten op een werkelijke toegang tot gezondheidszorg, en dit op basis van gelijkheid. Ook beoogt het project de bescherming van ernstig zieke mensen te verbeteren, zodat ze niet uitgewezen worden naar hun land van herkomst als deze geen aangepaste medische zorg kan verlenen. Om deze objectieven te verwezenlijken steunt het project op de creatie van een netwerk van NGO's in de 27 lidstaten van de Europese Unie. Dit netwerk zal onderzoeken en enquêtes uitvoeren, en de mobilisering doorvoeren op Europees niveau.
22
MOBILISERING
MAART Informatiecampagne over de moeilijkheden van de toegang tot zorg in de zuidelijke landen. Dankzij de steun van het CGRI (Algemeen commissariaat voor internationale betrekkingen van de Franse Gemeenschap) werd een straattheaterspektakel opgevoerd in verschillende steden in Brussel en Wallonië (10 voorstellingen).
MEI 27 mei: 20 km door Brussel. Een team van vrijwilligers liep door de straten van Brussel ten gunste van Dokters van de Wereld. Duke Tshomba, basketballer, was “peter” van het team.
JUNI/JULI Stands tijdens verschillende evenementen: Couleur Café, Bloemenfeest, BMW Days, Francofolies van Spa, Duke All Star,...
SEPTEMBER 25 september: Europese persconferentie ter gelegenheid van de publicatie van het eerste verslag van het Europees observatorium voor de toegankelijkheid van zorg. De persconferentie vond plaats in het Internationaal Perscentrum te Brussel.
DECEMBER 1 december: WereldAIDSdag. Dokters van de Wereld nam deel aan het evenement dat georganiseerd werd door het Plate-forme Prévention Sida te Brussel, met de klemtoon op preventieve acties. 13 december: Galaconcert in het Flagey. Op initiatief van de vzw ApertO lieten uitzonderlijke musici (Boris Berezovski, Plamena Mangova, Marie Hallynck en Tatiana Melnichenko) hun talent horen ten gunste van de Belgische acties van Dokters van de Wereld. Infocampagne over de situatie van daklozen. Deze actie wil het publiek wijzen op de gezondheidstoestand van daklozen. De campagne werd gesteund door ondernemingen (MIVB en Belgacom) en door Philippe Geluck en Johan Verminnen, die hun stem leenden voor een radiospot.
23
DANK U WE WILLEN IN HET BIJZONDER DE VOLGENDE MENSEN BEDANKEN: è
De vrijwilligers, de werknemers, de expats en de lokale medewerkers ;
è
Onze donateurs ;
è
Onze institutionele financiers ;
è
De bedrijven die ons hun vertrouwen schenken ;
è
Onze partners in België en in het buitenland ;
è
De leden van de Raad van Bestuur in functie op 31 december 2007: Dr. Michel Degueldre, Voorzitter Marc Bellis, Afgevaardigde Bestuurder Philippe Deltour, Secretaris Dr. David Van Osta Dr. Pierre Viart Dr. Barbara Callebaut Erik Struys
24
HANDVEST VAN DE WAARDEN Dokters van de Wereld is een internationale solidariteitsvereniging met als doelstellingen: hulp bieden aan de meest kwetsbare bevolkingsgroepen in situaties van crisis en uitsluiting, overal ter wereld én in België; è de vrijwillige inzet stimuleren van artsen en van andere beroepsmensen uit de gezondheidssector, evenals van beroepsmensen uit andere vakgebieden die nodig zijn voor haar acties; è zich verzekeren van de ondersteuning van alle competenties noodzakelijk voor het uitvoeren van haar missie; è steeds de voorkeur geven aan het aanknopen en het onderhouden van nauwe banden met de verzorgde bevolkingsgroepen. è
Vanuit haar medische praktijk en in alle onafhankelijkheid wil Dokters van de Wereld: de aandacht vestigen op risicosituaties en het gevaar voor de gezondheid en de menselijke waardigheid om aldus bij te dragen tot de preventie ervan; è partners mobiliseren voor solidariteitsacties die verder gaan dan de gezondheid alleen; è getuigen over inbreuken op de mensenrechten en in het bijzonder over belemmeringen bij de toegang tot gezondheidszorgen; è een nieuwe aanpak en nieuwe praktijken ontwikkelen voor de volksgezondheid in de wereld, gebaseerd op respect voor de menselijke waardigheid; è zich engageren ten opzichte van haar privé-schenkers tot een volledige transparantie van haar activiteiten; è ijveren voor het ontwikkelen van waarden voor een humanitaire geneeskunde. è
25
