Dit boek geeft in verhaalvorm de strategie van NHTV Breda voor 2013-2017 weer
NHTV internationaal hoger onderwijs Breda Postbus 3917 4800 DX Breda T (076) 533 22 03 www.nhtv.nl
Knowledge@work | de vertelling
De strategie van NHTV laat zich vertellen als een verhaal. Dat leest beter en bovendien zijn we er goed in. In het verhaal gebruiken we de metafoor van een ontdekkingsreis, omdat dit beeld goed weergeeft wat je meemaakt als je een ambitieus avontuur aangaat. We nodigen je uit de reis met ons mee te beleven: vanaf de vertrekhaven, die alweer een tijdje achter ons ligt, naar een nieuwe bestemming. Een punt aan de horizon geeft richting, maar de uiteindelijke bestemming kan niet vastliggen. Zo gaat dat bij ontdekkingsreizen.
1
Een goede reiziger weet waar hij vandaan komt. Daarom gaat dit verhaal ook over de geschiedenis van universiteiten. In ons verleden was er geen sprake van een onderscheid tussen universiteiten en hogescholen. In een internationale context is dat onderscheid er evenmin. Hogescholen reizen in die context naar hun toekomst. Ook NHTV maakt die tocht volop mee en vaart graag voorop. We moeten hierbij scherp de koers bepalen. En hierin stellen we onderwijs centraal. Dat hoort het hele hoger onderwijs te doen, al zijn sommigen dat vergeten. Onderwijs is onze drijfveer en onze reden van bestaan. Een heldere koers dus en een heldere strategie. Maar eerst een verhaal over beroemde reizigers en ontdekkers. Een verhaal dat duidelijk maakt hoe je droom en koers duidelijk kunnen zijn zonder dat de exacte eindbestemming bekend is. Ook een verhaal dat ons leert hoe denken buiten de traditionele kaders, moed, ondernemersgeest en dynamiek tot bijzondere episodes in ons leven leiden. Een verhaal waaruit we leren dat wie vooruit wil komen en voorop wil varen nieuwe dingen moet doen en zich niet van de wijs moet laten brengen door spookverhalen.
2
Door de beste kennis te bundelen maak je mijlen
1
over ondernemersgeest en succesvolle expedities
3
Door de beste kennis te bundelen maak je mijlen
over ondernemersgeest en succesvolle expedities Onderwijs centraal, jazeker, maar kennis is en blijft de bron. Want je kunt niet onderwijzen wat je zelf niet weet. Onderwijs is geen vrijblijvende activiteit. Als wij de leiders van morgen opleiden tot kapiteins op ontdekkingsschepen moeten we hun alles meegeven wat mogelijk is, zodat zij de vloot veilig naar de volgende bestemming kunnen brengen. Portugezen zijn waarschijnlijk de grootste ontdekkingsreizigers van onze wereld. Hendrik de Zeevaarder (Henrique Navegador, 1394-1460) was hun beroemdste koning. Hij stichtte bij Kaap St. Vincent, het zuidwestelijkste puntje van Europa, een nautisch centrum. Hier liet hij experts op het gebied van navigatie, scheepsbouw, astronomie en cartografie samenkomen, stichtte er een zeevaartschool en bouwde zo een zeevarende natie. En samen met die experts en zijn kapiteins plande hij expedities, de ene nog avontuurlijker dan de andere. En avonturen waren het, want de Portugese zeevaarders hadden grote angst voor de zeeën voorbij Kaap Bojador, ten zuiden van Marokko.
4
Er deden allerlei verhalen de ronde: de kaap zou zich net onder de oppervlakte mijlenver in zee uitstrekken en het varen onmogelijk maken. De kusten en het achterland zouden dor en levenloos zijn. En er waren geruchten dat de zee er kokend heet was en dat er zeemonsters leefden. Maar door steeds weer de nieuwste kennis en ervaringen van eerdere tochten te bundelen, bleken de angsten mijl voor mijl ongegrond. En het samenbrengen van alle verschillende disciplines leidde tot nieuwe en steeds succesvollere expedities. Het geld dat hiermee in het laatje kwam, maakte een volgende reis mogelijk en het land welvarend. De reputatie die Hendrik hiermee ontwikkelde, maakte ook dat de besten (de moedigsten, de ondernemendsten) van de toenmalige wereld op het gebied van de zeevaart naar Portugal togen en zich meldden op Kaap St. Vincent. Dat was de place to be, want daar kwam het toptalent bijeen. Kaap St. Vincent was blijkbaar de ‘best experience’ en wat wil je anders bij dát soort avonturen. En zo werd Portugal hét wereldrijk van de 15e eeuw.
5
Wat betekent dit voor NHTV? Deze Portugese geschiedenis leert ons dat de verdere ontwikkeling van NHTV steeds weer de nieuwste kennis en kenniscombinaties vergt. Zeker omdat we die aan onze studenten willen meegeven. We zullen echter meer dan vroeger zelf die kennisontwikkeling mogelijk moeten maken, omdat de steun van de overheid op dat punt tanende is. Het gaat dan om kennisontwikkeling op zichzelf, maar het gaat ook over nieuwe manieren om die tot stand te brengen. Waarom? > In de buitenwereld erkende NHTV-kennis geeft ons reputatie. En reputatie geeft ons betere studenten, docenten en medewerkers. > De overheid heeft weinig geld voor kennisontwikkeling over (zelfs in Hendriks portemonnee zat een bodem). > Er mag wel eens iets misgaan, maar kennis moet uiteindelijk steeds weer middelen opleveren voor de volgende stap. Zonder middelen stopt immers de ontwikkeling. > We kunnen er niet op rekenen dat de middelen vanzelf binnenlopen als we onze hand ophouden. Bovendien zijn we geen bedelaars. Daarom moeten we zorgen dat onze kennisontwikkeling onze verdere
6
kennisontwikkeling financiert. Onze kennis moet gewild zijn bij partijen die daarvoor willen betalen. Dus moeten wij die kennis produceren die voor deze partijen nuttig is. We kunnen ons niet spiegelen aan universiteiten die onderzoeksmiddelen standaard krijgen toebedeeld. Ons kennisspel is anders. We stellen dan ook hoge eisen aan onze medewerkers. Wij verwachten dat zij flexibel, moedig en gepassioneerd zijn, een open oog hebben over de grenzen heen en voor de vragen van de industrie. En zij moeten onze droom delen. Wie daarin niet meegaat, kan niet mee op reis. Dat kost teveel schaars voedsel en water. Daarbij voert NHTV een modern en fair personeelsbeleid. Ook op onze campus, onze Kaap St. Vincent, verbeuzelen we onze tijd niet en zijn onze gesprekken doelgericht en effectief. En in ons onderwijs zijn moed en ondernemersgeest zichtbaar. NHTV zal daarom haar kennisontwikkeling sterk verbinden met de industrie. We bieden herkenbare kennisproducten en bouwen sterke consortia van industrie en partnerinstellingen om ons heen. Onze kennis is èchte knowledge@work.
weet vanwaar je bent vertrokken
2
over de geschiedenis van universiteiten
7
weet vanwaar je bent vertrokken over de geschiedenis van universiteiten Het hoger onderwijs in Europa is een kind van de universiteit
In dat opzicht passen de Nederlandse hogescholen beter in de
zoals die is ontstaan in de overgang van de 11e naar de 12e eeuw.
geschiedenis van het hoger onderwijs dan de researchuniversiteiten.
De Universiteit van Bologna was in 1088 de eerste. Deze univer-
Bij de hogescholen staat onderwijs nog steeds centraal en vormt het
siteiten waren geïnspireerd op het model van de Griekse Academia.
opleiden van jonge mensen en het ontwikkelen van hun talenten
Tot de eerste helft van de 19e eeuw (Von Humboldt) waren deze
nog steeds het hart van de missie.
instituten in de eerste plaats onderwijsplaatsen: gemeenschappen van
8
studenten en professoren die zich vooral richtten op de intellectuele
In deze ontwikkeling past ons ook een verplichting, namelijk ons
ontwikkeling van jonge mensen, jonge talenten. Het waren plekken
ervan bewust te zijn dat wij goede, evenwichtige en verantwoorde-
van grote denkers en niet van uitvinders. De uitvindingen die werden
lijke mensen moeten afleveren die aan de samenleving een zinvolle
gedaan waren vooral privé-acties van geïnspireerde individuen en
bijdrage kunnen leveren. Ook dat is in de rationalisering van het
zeker niet het product van een universitair researchprogramma.
hoger onderwijs op veel plaatsen naar de achtergrond geraakt.
9
Wat betekent dit voor NHTV? Onze trektocht door de tijd leidt dus nog steeds naar een onderwijsbestemming. We leren onze studenten een vak en tegelijkertijd geven we hun diepte en breedte mee, overzicht, begrip voor de wereld, flexibiliteit, verantwoordelijkheidsbesef. Waarbij van hokjesgeest geen sprake kan zijn. Onze opgave is in de eerste plaats onze studenten een goede opleiding te geven en als waardevolle deelnemers aan de samenleving af te leveren. Dat is een lastige opgave, omdat door de druk van rendementen en beroepspraktijk het kompas soms naar een andere kant wijst. Wat dat betreft moeten we af en toe laveren.
10
Vanuit deze constatering willen we nog steeds tot de besten behoren in het onderwijs dat we aanbieden. We zetten daarom een visie op het onderwijs neer die ons voor de betere studenten aantrekkelijk en interessant maakt. We zullen daarmee de studenten trekken die bij ons passen. Dat wil niet zeggen dat alleen de intelligente bovenlaag bij ons terecht kan. Maar we willen wel voldoende studenten uit die groep hebben om trekkracht in onze studentengemeenschap te ontwikkelen. Iedere student die zich bij ons aanmeldt, zal ook dáárdoor worden aangetrokken.
3
Kennis maken doe je over grenzen heen over reizende gezelschappen en nieuwsgierige denkers
11
Kennis maken doe je over grenzen heen over reizende gezelschappen en nieuwsgierige denkers Academische gemeenschappen zijn altijd reizende gezelschappen
Universiteiten in heel Europa waren voor de professoren van die
geweest. Lang voordat er sprake was van een geglobaliseerde samen-
tijd havens waar ze aanlegden tijdens hun reis om daar gedurende
leving behoorden docenten, geleerden en studenten - naast pelgrims
kortere of langere tijd een nieuwe academische gemeenschap te
en echte ontdekkingsreizigers - tot de grote reizigers van de wereld.
ontmoeten, daarvan deel uit te maken en zo nieuwe kennis te
Ze werden gedreven door een intrinsieke nieuwsgierigheid, die
vergaren. Dat gold niet alleen voor de professoren, maar ook voor
sowieso bij persoonlijke (kennis)ontwikkeling hoort. Daarbij kwam
de studenten die niet aarzelden grote afstanden af te leggen om de
de onomstreden overtuiging dat er op andere plekken in de wereld de
beste leermeester te kunnen ontmoeten en zijn colleges te kunnen
nodige inspiratie en nieuwe denkbeelden te halen waren. De belang-
volgen. Erasmus is wat dat betreft één van de bekendste voorbeelden.
rijkste ontwikkelingen in West-Europa in diezelfde periode werden
Hij werkte en doceerde niet alleen op diverse plekken in Nederland,
trouwens niet alleen teweeggebracht door de kennis van rondreizen-
maar ook in Parijs, Londen, Leuven, Turijn, Venetië, Rome, Bazel,
de nieuwsgierige denkers, maar ook door de invloed van andere grote
Antwerpen, Brugge, Mechelen en Freiburg. Zijn voortdurende reizen
reizigers waaronder Marco Polo en de kruisvaarders. Zij brachten
waren echt niet ingegeven door vakantiebehoeften. Het was voor hem
met een verwonderde en bewonderende blik kennis en ervaringen
en zijn collega’s van die tijd dé manier van leven. Internationaal wer-
van andere delen van de wereld naar Europa toe. Die nieuwe
ken was voor hen vanzelfsprekender dan voor ons. En de erkenning
kennis en die nieuwe inzichten leidden tot een Renaissance.
dat je daarvoor een gezamenlijk gekozen wereldtaal nodig hebt (toen Latijn), was voor hen ook vanzelfsprekender dan voor ons.
12
13
Wat betekent dit voor NHTV? Onze onderwijsvisie houdt in dat we onze studenten de nieuwste inzichten willen meegeven en die inzichten willen inbedden in een verantwoorde en zo breed mogelijke kijk op de samenleving. Daarom ook zetten we ons internationaliseringsbeleid krachtig voort. Het is essentieel dat we nieuwe oplossingen en combinaties van oplossingen vinden voor de vragen van onze tijd. Bovendien is een oplossing voor het ene continent verweven met wat mogelijk is in een ander deel van de wereld. Onze studenten moeten dat leren kennen en kunnen toepassen met als speciale inkleuring dat menselijke opvattingen en belevingen zich niet laten verklaren door technologisch eendimensionaal denken. De toepassing van de methoden van sociale vernieuwing en imagineering wordt steeds belangrijker.
14
Europa en de westerse wereld hebben inmiddels een periode van sterke bloei achter de rug, die ons arrogant heeft gemaakt. We dreigen ons nu op te sluiten binnen onze grenzen. Dat is een kansloze toekomst voor dit continent en voor onze jonge talenten. Als zij de ontdekkingsreis door de wereld niet maken, falen we in onze missie.
Als je gezien wilt worden, moet je je vertonen
4
over lef en bewegingsvrijheid
15
Als je gezien wilt worden, moet je je vertonen over lef en bewegingsvrijheid Het verhaal van Assepoester heeft een paar lagen. Je kunt het interpreteren als een strijd tussen goed en kwaad, waarbij het goede wint en wordt beloond. Het kwaad wordt getekend door stiefmama en -zussen, die Assepoester koeioneren, haar allerlei regels
op het toneel verschijnt en haar toverstaf laat zwaaien, draait het
opleggen, uitbuiten en proberen in te zetten voor hun eigen glorie.
verhaal om en wint Assepoester voldoende zelfvertrouwen om
Je kunt er ook naar kijken als de ontdekking door de heersende
zich naar het koninklijke bal te begeven met de juiste baljurk aan.
klasse van de kwaliteit van de werkende klasse (Prins vindt poets-
Maar ze staat nog niet super stevig in haar glazen muiltjes. Als de
meisje). Het is ook een verhaal van iemand die zich aanvankelijk
klok 12 uur slaat (en de nieuwe dag aanbreekt!), rent ze weg en
neerlegde bij haar moeizame positie en hiernaar was gaan leven.
valt vervolgens terug in haar oude patroon. Ze heeft hulp van bui-
Zij werd vervolgens met moeite uit die sleur en die omstandigheid
tenaf nodig (de bedienden van de prins, die het verloren schoentje
gered, maar had daarbij hulp van buitenaf nodig.
komen aanpassen) om haar succes compleet te maken. En dan zien we hoe een verlegen, integer en lief meisje (en mooi was ze ook!)
16
Die hulp van buitenaf had iets magisch, want de dieren om haar
haar beperkingen afschudt, begrijpt dat er een ander leven moge-
heen hadden Assepoester allang en vol bewondering in hun hart
lijk is, haar ‘onderdrukkers’ achter zich laat en tot volle benutting
gesloten en boden haar onbaatzuchtige vriendschap. Als een fee
van haar mogelijkheden komt.
17
Wat betekent dit voor NHTV? Zoals alle sprookjes bevat ook het verhaal van Assepoester wijze levenslessen. Als we dit sprookje vertalen naar NHTV vallen een paar parallellen op. De jaren 90 van de vorige eeuw kenmerkten zich door vertrouwen in en ruime bevoegdheden voor de hogescholen. Ons hoger onderwijs staat daardoor nog steeds goed aangeschreven in het buitenland. Maar tijden veranderen en het klemmende net van meer regels, meer argwaan en minder geld verkleint onze ruimte voor moedige actie: dicht geregeld, plat gestuurd en verarmd, is het lastig om grote avonturen aan te gaan. Echter als we daardoor onze ambitie laten afklemmen, doen we onszelf tekort. We moeten die klippen voorbij door ze samen met anderen, die in hetzelfde schuitje zitten, te omzeilen. En als het omzeilen van die klippen niet lukt, zullen we natuurlijk nieuwe creatieve routes moeten vinden om er voorbij te komen. Dat is jammer van de energie en het levert vertraging op, maar bij ingewikkelde reizen is dat soms onvermijdelijk.
18
Dat is de ene kant van het verhaal. Een andere ligt geheel bij onszelf. Naar binnen gekeerd zijn en geen lef tonen, is de weg van de minste weerstand, maar maakt het leven saai en is een verspilling van onze energie en mogelijkheden. De industrie en de (semi-)overheden vragen om onze kennis, om onze talenten en hebben daar ook geld voor over. Zij staan met het glazen muiltje voor de deur en wie de schoen past, mag hem aantrekken. Dat is echter niet vanzelfsprekend bij instellingen in het hoger onderwijs. We zijn ons er onvoldoende van bewust hoe aantrekkelijk we als partner kunnen zijn en handelen navenant. Maar die klip valt te overwinnen. Met zelfvertrouwen, bewustzijn van wat er buiten gebeurt, met voldoende gevoel voor onze potentie en talenten en met de bereidheid om ons zo nodig kwetsbaar op te stellen. We zullen zeker een paar keer een onhandige afslag nemen of struikelen, maar als we dat risico niet aangaan, blijven we thuis zitten, net als Assepoester aanvankelijk deed. Of zoals Loesje ons leert: Wie met beide benen stevig op de grond wil staan, komt niet ver.
5
Zeg wat je doet, doe wat je zegt over dromen en bestsellers
19
Zeg wat je doet, doe wat je zegt over dromen en bestsellers
Toen de Russische Joeri Gagarin in 1961 als eerste mens door de ruimte vloog, lagen de Amerikanen fors op achterstand. Het verontrustende gevoel dat de communisten de Amerikanen overvleugelden dreef John F. Kennedy op 25 mei 1961 tot zijn fameuze mission statement: ’Dit land moet zich verplichten om de mens nog voor het einde van dit decennium op de maan te laten landen en hem weer veilig naar aarde te brengen’. Waarom de Verenigde Staten zich zouden moeten verplichten tot een dergelijk duur en precair project was onduidelijk. Kennedy stelde in 1962: ’We choose to go to the moon in this decade, because it is hard’. Dat klinkt als een showproject en dat was het gedeeltelijk ook: spectaculair laten zien wie er de beste is!
20
En eerder had Kuifje dat natuurlijk al goed gezien: de maan spreekt van oudsher tot de verbeelding van mensen. Daar kun je een droomreis van maken, een bestseller. Alles bij elkaar werd het hele maanavontuur (van Kuifje in 1954 tot Armstrong in 1969) dan ook bijna als een droom ervaren door veel mensen. De opgevoerde spanning en de politieke context gaven het een enorme marketing- en reputatie-impact voor de USA. J.F. Kennedy, mr. Marketing, wist dat natuurlijk als geen ander. En vooral daardoor was de geslaagde maanreis voor dat land ook meer dan de moeite waard. Het vertrouwen in de Amerikaanse (technologische) superioriteit werd hierdoor weer volledig hersteld.
© Hergé/Moulinsart 2013
In 1954 zet Kuifje in het beroemde stripverhaal ’Mannen op de maan’ als eerste voet op de maan. Kuifjes maanavontuur staat al helemaal in het teken van de ruimterace tussen de Sovjet-Unie en de USA die toen net op gang kwam.
21
Wat betekent dit voor NHTV? Als je goed bent en als je een mooie droom hebt, moet je het zeggen. Dat is niet zo Nederlands en al helemaal niet des NHTV’s. Maar als je goed bent, ambities hebt en studenten dezelfde ‘best experience’ wilt bieden als Hendrik de Zeevaarder op Kaap St. Vincent, moet je dat met trots willen zeggen. Want luidkeels beloven is op deze woelige zee met al die klippen nodig als we onze toekomst willen veiligstellen: zelfbewust, trots, helder en duidelijk en zo nodig keer op keer.
We moeten gehoord worden om in al het lawaai om ons heen onze koers te kunnen houden. Iedereen die bij onze gemeenschap hoort of erbij betrokken is, onze studenten, onze medewerkers, onze alumni, onze business partners, moet dat zeggen en ervaren: NHTV is knowledge@work and the best experience for talented people.
Hoe gaat het verhaal verder? NHTV Strategie 2013-2017
22
23
Hoe gaat het verhaal verder? NHTV Breda vaart in de komende strategieperiode (2013-2017) een heldere koers in de ontwikkeling van onderwijs en kennis. Als beste plek voor talenten en als aantrekkelijke partner voor het bedrijfsleven bouwen we onze sterke reputatie verder uit. Als immers bij studenten, de industrie en de overheid die zekerheid niet leeft, kunnen we onze missie niet waarmaken. We bieden excellent onderwijs en geven de studenten de ‘best experience’ mee. We versterken ons, nu al heel goede, onderwijs. Dat doen we op een paar manieren: > we bouwen onderwerpen waar we heel goed in zijn structureel in al onze programma’s in. Het gaat hier om imagineering (social and business innovation), cross-cultural understanding, ondernemerschap en verantwoord burgerschap. Deze onderwerpen horen thuis in de reisbagage van al onze studenten. Voor wie meer wil, bieden we extra programma’s; > we leggen de sterke punten van ons onderwijs (interactie student/leermeester, activerend leren) samen met onze ambitie (gebruik van de nieuwste technieken) vast in een algemeen geldende en tot de verbeelding sprekende onderwijsaanpak. Die aanpak zullen we ook krachtig marketen; > we willen dat al onze studenten worden gestimuleerd en de kans krijgen de wereld te leren kennen. Alleen op die manier word je een vaardig ‘reiziger’. De internationale blik en ervaring zijn een vanzelfsprekendheid in ons leren, denken en doen.
Onze kennis is onomstreden en international@ work. We versterken onze kennisontwikkeling op de volgende manieren: > we bouwen sterke consortia met de industrie en internationale kennispartners; > we stemmen onze onderzoeksprogramma’s af met die consortia en maken hierover duidelijke afspraken; > we boeken vanuit de consortia financieel succes; > we zorgen voor een vloeiende verbinding tussen onderwijs en onderzoek en studenten leveren met hun werk een nuttige bijdrage aan onze kennisontwikkeling en aan de maatschappij.
Die uitdagingen staan de komende jaren centraal en vanuit die inspiratie zullen we extern luid en duidelijk zijn: NHTV is knowledge@work and the best experience for talented people!
24
Colofon Uitgave NHTV Breda | College van Bestuur Beeld- en tekstredactie NHTV Breda | Marketing & Communicatie Vormgeving Waldo van Bokhoven | BOWfor Drukwerk Graphic Business Services BV Fotografie Shutterstock.com Wikimedia Commons Speciale vermeldingen: - p. 8 en 9 (School of Bologna): The Yorck Project, 10.000 Meisterwerke der Malerei - p. 13 (Guernsey): brandonht / Shutterstock.com - p. 20 (Man walks on the moon): catwalker / Shutterstock.com - p. 21 (First man on the moon): Steve Mann / Shutterstock.com - p. 21 (Kuifje ‘Mannen op de maan’): © Hergé/Moulinsart 2013
© november 2013
