De Uitgeester Bibliotheek: toekomstbestendig en betaalbaar

De Uitgeester Bibliotheek: toekomstbestendig en betaalbaar

Advies In opdracht van de gemeente voor een nieuwe

invulling van de

vanaf 1 januari

Definitief - 21 april 2015

Uitgeest bibliotheekfunctie

2016.

De Uitgeester Bibliotheek: toekomstbestendig en betaalbaar UESTUM

Inhoudsopgave Samenvatting

3

1

5

2

3

4

5

Inleiding 1.1

Aanloop

5

1.2

Opdracht

5

1.3

Proces

6

Trends e n o n t w i k k e l i n g e n

7

2.1

M a a t s c h a p p e l i j k e en technologische o n t w i k k e l i n g e n

7

2.2

Structurele d a l i n g a a n t a l u i t g e l e e n d e b o e k e n

7

2.3

De h u i d i g e b i b l i o t h e e k v o o r z i e n i n g in d e g e m e e n t e Uitgeest

8

Bestuurlijk en juridische k a d e r

9

3.1

Een n i e u w e B i b l i o t h e e k w e t

3.2

Bestuurlijk k a d e r

10

3.3

O p v a t t i n g e n scholen en m a a t s c h a p p e l i j k e o r g a n i s a t i e s U i t g e e s t

1 1

Overzicht van bibliotheekvormen

9

13

4.1

Digitale bibliotheek

14

4.2

T r a d i t i o n e l e b i b l i o t h e e k v e s t i g i n g ( a a n g e s l o t e n o p l a n d e l i j k stelsel)

15

4.3

T r a d i t i o n e l e b i b l i o t h e e k v e s t i g i n g (niet a a n g e s l o t e n o p stelsel)

16

4.4

Alternatieve bibliotheekvoorziening (diverse g r o t e r e varianten)

17

4.5

A l t e r n a t i e v e b i b l i o t h e e k v o o r z i e n i n g (kleinschalig leespunt)

18

4.6

Schoolbibliotheken ( 0 - 1 2 jaar)

19

4.7

Bibliobus

20

4.8

E d u c a t i e v e a c t i v i t e i t e n in het b e l a n g v a n d e j e u g d

21

4.9

Educatieve activiteiten voor d e volwassenen

22

V a n u i t v o e r i n g s v o r m e n n a a r scenario's

23

5.1

Uitgangspunten

23

5.2

V i j f m o g e l i j k e scenario's

23

5.3

Financiële consequenties v a n d e verschillende scenario's

25

5.4

Advies

25

6

BIJN-voorstel 1 4 a p r i l 2 0 1 5 (scenario VI?)

26

7

I n v e n t a r i s a t i e huisvestingsopties

28

8

Transformatie

29

8.1

Begroting

29

8.2

E e n m a l i g e kosten en s u b s i d i e - a f b o u w B U N

29

O r g a n i s a t i e 8c i m p l e m e n t a t i e

30

Bijlage 1: Betrokken personen ļ maatschappelijke organisaties

31

B i j l a g e 2: De l a n d e l i j k e d i g i t a l e b i b l i o t h e e k : v o o r i e d e r e e n t o e g a n k e l i j k

32

B i j l a g e 3. A l t e r n a t i e v e B i b l i o t h e e k m o d e l l e n

33

B i j l a g e 4 . Nut en n o o d z a a k v a n d e m e d i a p e d a g o o g in het b a s i s o n d e r w i j s

37


Pagina 2 van 38

Q

De Uitgeester Bibliotheek: toekomstbestendig en b e t a a l b a a r

Samenvatting In 2 0 1 3 h e e f t d e g e m e e n t e U i t g e e s t b e s l o t e n o m d e b i b l i o t h e e k s u b s i d i e te s c h r a p p e n uit d e g e m e e n t e b e g r o t i n g en d e r e l a t i e m e t B i b l i o t h e e k o r g a n i s a t i e I J m o n d - N o o r d (BUN) f o r m e e l t e b e ë i n d i g e n (ē 2 4 7 . 0 0 0 subsidie en C 5 8 . 0 0 0 huisvestingskosten). De subsidie w o r d t s t a p s g e w i j s a f g e b o u w d . De d i e n s t v e r l e n i n g in U i t g e e s t f a s e e r t uit en stopt f e i t e l i j k p e r 1 j a n u a r i 2 0 1 6 . Als g e v o l g

van m a a t s c h a p p e l i j k e

en technologische o n t w i k k e l i n g e n is l a n d e l i j k

het

aantal

uitleningen d e l a a t s t e 1 5 j a a r a l met d e h e l f t a f g e n o m e n . O o k in U i t g e e s t l o o p t het g e b r u i k snel t e r u g . Een a a n z i e n l i j k d e e l v a n d e j e u g d m a a k t g e e n g e b r u i k (meer) v a n d e b i b l i o t h e e k . De n i e u w e B i b l i o t h e e k w e t 2 0 1 5 b i e d t g e m e e n t e n d e m o g e l i j k h e i d o m d e functies

van d e fysieke

b i b l i o t h e e k o p n i e u w e m a n i e r e n t e p o s i t i o n e r e n . Dit b i e d t kansen o m d e bibliotheekfuncr/es v e e l sterker

in

te

zetten

als

gerichte

bijdragen

aan

preventieve

jeugdzorg,

WMO/

p a r t i c i p a t i e b e l e i d , v o o r - en v r o e g s c h o o l s e e d u c a t i e en passend o n d e r w i j s . Dit a d v i e s b r e n g t een v i j f t a l a l t e r n a t i e v e toekomstscenario's in b e e l d d i e u i t v o e r b a a r zijn in d e g e m e e n t e Uitgeest. De scenario's zijn g e c o n s t r u e e r d

in s a m e n s p r a a k

met de

basisscholen

( v e r e n i g d in t w e e scholenkoepels ISOB en T a b i j n ) , d e W e r k g r o e p Behoud B i b l i o t h e e k U i t g e e s t ( W B B U ) , Stichting U i t g e e s t e r Senioren (SUS), Dorpshuis De Z w a a n en Socius M a a t s c h a p p e l i j k e d i e n s t v e r l e n i n g . De b e t r o k k e n p a r t i j e n a d v i s e r e n unaniem o m t e k i e z e n v o o r scenario IV m e t e e n d o o r g r o e i m o g e l i j k h e i d n a a r scenario V ( f i n a n c i e e l g e l i j k w a a r d i g ) . Bibliotheek I J m o n d - N o o r d h e e f t g e m e l d a a n d e g e m e e n t e g e e n b e h o e f t e t e h e b b e n o m input te l e v e r e n v o o r d i t a d v i e s . N a het a f r o n d e n v a n het a d v i e s ( d e f i n i t i e v e conceptversie) w e r d d o o r BUN o p 1 4 a p r i l 2 0 1 5 d e s a l n i e t t e m i n toch e e n s e p a r a a t v o o r s t e l i n g e d i e n d . Dit v o o r s t e l kon v a n w e g e d e m e t d e g e m e e n t e a f g e s p r o k e n p l a n n i n g niet m e e r m e t d e l o k a l e p a r t n e r s w o r d e n b e s p r o k e n . Het v o o r s t e l s t a a t echter inhoudelijk o p g e s p a n n e n v o e t met d e wensen v a n d e b e t r o k k e n l o k a l e p a r t i j e n . In o v e r l e g m e t d e g e m e e n t e is d a a r o m g e c o n c l u d e e r d d a t er g e e n a a n l e i d i n g is o m het a d v i e s ( v o o r k e u r v o o r scenario IV o v e r l o p e n d in V) a a n t e p a s s e n . S a m e n g e v a t zou d e u i t v o e r i n g v a n het a d v i e s het v o l g e n d e b e t e k e n e n : "

O p a l l e basisscholen in d e g e m e e n t e w o r d e n r o y a l e s c h o o l b i b l i o t h e k e n i n g e r i c h t g e r i c h t o p k i n d e r e n v a n 0 tot 1 2 j a a r . O p d e z e m a n i e r w o r d t d e j e u g d b e t e r b e d i e n d d a n v a n u i t e e n c e n t r a l e b i b l i o t h e e k v e s t i g i n g . M é é r k i n d e r e n , g a a n m é é r l e z e n . Lezen h e e f t e e n b e w e z e n p o s i t i e f e f f e c t o p w o o r d e n s c h a t e n a l g e h e l e schoolprestaties.

"

In a a n v u l l i n g o p het o n d e r w i j s w o r d t e e n a c t i e f t a a l - en m e d i a p e d a g o g i s c h ingezet

om

ouders

leerkrachten

en

pedagogisch

medewerkers

te

programma

ondersteunen

v r a a g s t u k k e n in d e o n t w i k k e l i n g v a n k i n d e r e n . D e z e a c t i v i t e i t v e r d i e p t d e

bij

traditionele

l e e s b e v o r d e r e n d e o n d e r s t e u n i n g v a n het o n d e r w i j s d o o r d e b i b l i o t h e e k . D o o r inzet v a n hoogwaardige

expertise

worden

zorgpunten

in

opvoeding

en

onderwijs

vroegtijdig

verminderd. "

V o o r v o l w a s s e n e n k a n een U i t g e e s t e r b i b l i o t h e e k b l i j v e n b e s t a a n o n d e r l e i d i n g v a n e e n l o k a l e r e g i e g r o e p . De U i t g e e s t e r b i b l i o t h e e k b i e d t ruimte v o o r sociale functies en b e v a t e e n u i t n o d i g e n d e l e e s t a f e l met een selectie k r a n t e n en t i j d s c h r i f t e n . De b o e k e n v o o r z i e n i n g w o r d t in e i g e n b e h e e r g e o r g a n i s e e r d v i a een a l t e r n a t i e f c o n c e p t z o n d e r ( d e kosten van) e e n g e a v a n c e e r d uitleensysteem. Er is n a d r u k k e l i j k ruimte v o o r d i v e r s e e d u c a t i e v e a c t i v i t e i t e n gericht o p specifieke d o e l g r o e p e n volwassenen die e x t r a ondersteuning n o d i g h e b b e n .

"

Digitale

bibliotheekdienstverlening

(ebooks

lenen, etc)

is, als

gevolg

van

de

nieuwe

b i b l i o t h e e k w e t , rechtstreeks t o e g a n k e l i j k v o o r a l l e inwoners v a n U i t g e e s t en n i e t g e k o p p e l d a a n het l i d m a a t s c h a p v a n e e n f y s i e k e , l o k a l e b i b l i o t h e e k .


meer


Het

structureel

benodigde

gemeentelijke

budget

voor

de

instandhouding

van

deze

b i b l i o t h e e k f u n c t i e s w o r d t g e r a a m d o p ē 1 2 0 . 0 0 0 (inclusief i n d i c a t i e v e huisvestingskosten). Dit is exclusief een a a n t a l e e n m a l i g e kosten d i e v e r b a n d h o u d e n m e t d e v e r p l i c h t e a f b o u w s u b s i d i e v o o r Bibliotheek I J m o n d - N o o r d en d e o p s t a r t k o s t e n v o o r het n i e u w e c o n c e p t . Het

is

nadrukkelijk

gewenst

dat

de

gemeente

zich

uitspreekt

over

de

toekomstige

huisvestingssituatie v o o r d e U i t g e e s t e r B i b l i o t h e e k . De h u i d i g e l o c a t i e b i e d t g e e n

duurzaam

p e r s p e c t i e f . H e t ligt v o o r d e h a n d t e koersen o p het g e m e e n t e h u i s o f m o g e l i j k het dorpshuis De Z w a a n . Een k e u z e h i e r v o o r v a l t echter b u i t e n het bestek v a n d i t a d v i e s .


Pagina 4 van 38


1

Inleiding

1.1 Aanloop In juni 2 0 1 3 h e e f t d e g e m e e n t e r a a d U i t g e e s t het besluit g e n o m e n o m het s u b s i d i e b u d g e t v o o r b i b l i o t h e e k w e r k t e s c h r a p p e n uit d e g e m e e n t e b e g r o t i n g De g e m e e n t e r a a d g a f o p d r a c h t a a n het C o l l e g e o m , in s a m e n w e r k i n g m e t p a r t i c u l i e r e i n i t i a t i e v e n , t e z o e k e n n a a r m o g e l i j k h e d e n o m e e n b i b l i o t h e e k v o o r z i e n i n g t e continueren (unaniem g e s t e u n d e m o t i e ) . Als g e v o l g v a n het besluit w o r d t d e s u b s i d i e r e l a t i e m e t B i b l i o t h e e k o r g a n i s a t i e (BUN) f o r m e e l

b e ë i n d i g d . D e subsidie b e d r o e g

in 2 0 1 3 C 2 4 7 . 0 0 0

IJ m o n d - N o o r d

(exclusief ē

58.000

huisvestingskosten). De subsidie w o r d t s t a p s g e w i j s a f g e b o u w d . De d i e n s t v e r l e n i n g in U i t g e e s t f a s e e r t uit en stopt f e i t e l i j k p e r 1 j a n u a r i 2 0 1 6 . 1.2

Opdracht e

In het C o l l e g e w e r k p r o g r a m m a 2 0 1 4 - 2 0 1 8 is a f g e s p r o k e n d a t in het 2 k w a r t a a l v a n 2 0 1 5 e e n v o o r s t e l a a n d e g e m e e n t e r a a d z a l w o r d e n g e d a a n ten a a n z i e n v a n " d e voorwaarden condities

voor het behoud

van de bibliotheek

in afgeslankte

vorm."

en

1

D e g e m e e n t e U i t g e e s t h e e f t o v e r w o g e n o m zich a a n t e sluiten b i j het o n d e r z o e k d a t

de

g e m e e n t e n H e e m s k e r k en B e v e r w i j k w i l l e n starten n a a r d e t o e k o m s t v a n d e b i b l i o t h e e k . V a n u i t d e wens o m o p k o r t e t e r m i j n e e n r e s u l t a a t t e h e b b e n d a t aansluit b i j d e l o k a l e wensen en b e h o e f t e n h e e f t het C o l l e g e b e s l o t e n e i g e n s t a n d i g o p d r a c h t t e g e v e n t o t het o p s t e l l e n v a n e e n a d v i e s d a t zich specifiek richt o p d e b i b l i o t h e e k f u n c t i e in U i t g e e s t . Het a d v i e s d i e n t in b e e l d te brengen op

welke

manier(en)

de

Uitgeester

bibliotheekfunctie

op

een

lokaal

passende,

t o e k o m s t b e s t e n d i g e en b e t a a l b a r e w i j z e k a n w o r d e n v o r m g e g e v e n . Bij d e z e a d v i e s o p d r a c h t h e e f t het C o l l e g e d e v o l g e n d e a a n w i j z i n g e n m e e g e g e v e n . 1.

Het b e z u i n i g i n g s b e s l u i t in 2 0 1 3 is o v e r w e g e n d g e m a a k t v a n u i t d e b e h o e f t e a a n substantiële e n e f f e c t i e v e b e z u i n i g i n g e n . D u i d e l i j k is echter o o k d a t technologische en m a a t s c h a p p e l i j k e o n t w i k k e l i n g e n d e h o u d b a a r h e i d v a n het t r a d i t i o n e l e b i b l i o t h e e k w e r k o n d e r g r o t e zetten. Deze

ontwikkelingen

dienen

meegenomen

te

worden

b i j het

advies

voor

druk een

t o e k o m s t i g e b i b l i o t h e e k f u n c t i e in U i t g e e s t .

2.

Het a d v i e s d i e n t te w o r d e n o p g e s t e l d in n a u w e s a m e n s p r a a k m e t l o k a l e p a r t i j e n w a a r o n d e r in d e eerste p l a a t s d e basisscholen ( v e r e n i g d in t w e e scholenkoepels ISOB e n Tabijn) en a n d e r e partijen zoals d e W e r k g r o e p

Behoud B i b l i o t h e e k

U i t g e e s t , Stichting

Uitgeester

S e n i o r e n , Dorpshuis De Z w a a n en Socius M a a t s c h a p p e l i j k e d i e n s t v e r l e n i n g . De o p v a t t i n g e n en v o o r k e u r e n v a n d e z e l o k a l e p a r t i j e n d i e n e n een d u i d e l i j k e p l a a t s te k r i j g e n in het a d v i e s . 3.

V a n a f 2 0 1 5 is s p r a k e v a n e e n nieuw juridisch k a d e r ( B i b l i o t h e e k w e t 2 0 1 5 ) . D e z e w e t r e g e l t d e l a n d e l i j k e d i g i t a l e b i b l i o t h e e k v o o r z i e n i n g en g e e f t ruimte a a n g e m e e n t e n o m o p l o k a a l niveau eigenstandige

keuzes t e m a k e n . Het a d v i e s

d i e n t uit t e g a a n v a n d e

nieuwe

b i b l i o t h e e k w e t en het bestuurlijk k a d e r zoals d a t d o o r het C o l l e g e is v a s t g e s t e l d (zie Ş3.2). D e z e k a d e r s kunnen w o r d e n a a n g e v u l d m e t d e o p v a t t i n g e n v a n l o k a l e b e t r o k k e n p a r t i j e n . D e g e m e e n t e r a a d h e e f t hierin echter het l a a t s t e w o o r d . 4.

Het a d v i e s d i e n t n a d r u k k e l i j k k e u z e r u i m t e te l a t e n v o o r C o l l e g e en R a a d o p d a t d e z e , o p basis v a n e i g e n inzichten, a m b i t i e s en m o g e l i j k h e d e n n a d e r e p r i o r i t e i t e n kunnen stellen

D e a d v i e s o p d r a c h t is v e r s t r e k t a a n Questum.

Questum is g e s p e c i a l i s e e r d in d e o n t w i k k e l i n g en

i n v o e r i n g v a n i n n o v a t i e v e c o n c e p t e n v o o r t a a l o n t w i k k e l i n g , l e e s b e v o r d e r i n g en m e d i a - e d u c a t i e . N a a s t d e z e i n h o u d e l i j k e e x p e r t i s e , h e e f t Q u e s t u m e r v a r i n g in c o - c r e a t i e p r o c e s s e n m e t l o k a l e

1

Collegewerkprogramma 2014-2018. Actiepunt 5.1


Pagina 5 van 38

De Uitgeester Bibliotheek: t o e k o m s t b e s t e n d i g en betaalbaar

m a a t s c h a p p e l i j k e p a r t n e r s . In een c o n c e p t - s t a d i u m is het a d v i e s is v o o r i n h o u d e l i j k e c o m m e n t a a r en correcties v o o r g e l e g d a a n d e g e m e e n t e . Dit c o m m e n t a a r en d e correcties zijn v e r w e r k t . 1.3

Proces

N a het besluit in juni 2 0 1 3 h e e f t BUN o v e r w o g e n een voorstel in te d i e n e n o m een a f g e s c h a a l d e d i e n s t v e r l e n i n g in stand t e h o u d e n t e g e n e e n g e r e d u c e e r d e subsidie: é é n j e u g d u i t l e e n p u n t in U i t g e e s t . V o l w a s s e n i n w o n e r s z o u d e n d a n g e b r u i k kunnen m a k e n v a n d e b i b l i o t h e e k v e s t i g i n g in H e e m s k e r k . Dit v o o r s t e l is b e s p r o k e n m e t d e g e m e e n t e m a a r e i n d 2 0 1 4 b e w u s t niet o f f i c i e e l i n g e d i e n d . Het a r g u m e n t d a a r v o o r w a s d a t o o k d e g e m e e n t e Heemskerk e e n

aanzienlijke

b e z u i n i g i n g h a d a a n k o n d i g d . Het v o o r t b e s t a a n v a n d e b i b l i o t h e e k v e s t i g i n g in Heemskerk is hierdoor ook onzeker g e w o r d e n . D e W e r k g r o e p B e h o u d Bibliotheek Uitgeest h e e f t a a n g e g e v e n te hechten a a n het b e h o u d v a n een b i b l i o t h e e k v o o r z i e n i n g in d e k e r n U i t g e e s t e n v e r z a m e l d e h i e r v o o r in k o r t e t i j d h a n d t e k e n i n g e n . De U i t g e e s t e r B i b l i o t h e e k

g i n g in 2 0 0 8

o p in e e n r e g i o n a l e

1.800

organisatie,

B i b l i o t h e e k o r g a n i s a t i e I J m o n d - N o o r d . De w e r k g r o e p h e e f t d e v o o r d e l e n d a a r v a n nooit g e z i e n . Het k a n v o l g e n s d e w e r k g r o e p niet z o z i j n , d a t e e n e i g e n b i b l i o t h e e k v o o r z i e n i n g nu uit Uitgeest verdwijnt. BUN h e e f t g e m e l d a a n d e g e m e e n t e g e e n b e h o e f t e t e h e b b e n o m i n h o u d e l i j k e input t e l e v e r e n v o o r het a d v i e s w a a r t o e het C o l l e g e o p d r a c h t h e e f t v e r s t r e k t . D e s a l n i e t t e m i n is o p 1 4 a p r i l 2 0 1 5 a l s n o g een v o o r s t e l d o o r B U N i n g e d i e n d .

2

Dít voorstel lijkt o p het voorstel d a t in 2 0 1 4

m e t d e g e m e e n t e is b e s p r o k e n . Het v o o r s t e l is o n t w i k k e l d z o n d e r o v e r l e g m e t d e w e r k g r o e p en w o r d t g e a n a l y s e e r d in h o o f d s t u k 6 .

Bibliotheek IJmond-Noord heeft per email gemeld aan de gemeente geen behoefte te hebben om inhoudelijke input te leveren voor dit advies. Het ingediende voorstel op 1 4 april 201 5 kon niet meer met de lokale partners worden besproken. 2


Pagina 6 van 38

De Uitgeester Bibliotheek: toekomstbestendig en b e t a a l b a a r UESTUM

2

Trends en ontwikkelingen

2.1 Maatschappelijke en technologische ontwikkelingen H o e w e l het b e z u i n i g i n g s b e s l u i t in 2 0 1 3 vooral lijkt

te

zijn

ingegeven

door

een

b e z u i n i g i n g s n o o d z a a k , zijn er o o k i n h o u d e l i j k e o v e r w e g i n g e n t o t een h e r o v e r w e g i n g v a n d e b i b l i o t h e e k f u n c t i e s . O n z e s a m e n l e v i n g is immers sterk in v e r a n d e r i n g , w a t g e v o l g e n h e e f t v o o r de bibliotheek. "

D i g i t a l i s e r i n g : De o p k o m s t v a n het i n t e r n e t en d e d i g i t a l i s e r i n g v a n i n f o r m a t i e v e r a n d e r t o n z e w e r e l d i n g r i j p e n d . Er is g e e n s p r a k e m e e r v a n i n f o r m a t i e s c h a a r s t e m a a r v a n o v e r v l o e d . N i e u w e t e c h n o l o g i e ë n l e i d e n t o t e e n snel v e r a n d e r e n d m e d i a g e b r u i k .

"

D e m o g r a f i e o\ s o c i a a l . De N e d e r l a n d s b e v o l k i n g v e r g r i j s t en o n t g r o e n t . Er o n t s t a a t e e n t o e n e m e n d e m a a t s c h a p p e l i j k e a f s t a n d tussen h o g e r en l a g e r o p g e l e i d e n . De ' d i g i t a l g a p ' is d e n i e u w e scheiding tussen mensen d i e w e l en niét a c t i e f zijn in het v i r t u e l e d o m e i n .

"

E c o n o m i e . O n z e f i n a n c i ë l e s p e e l r u i m t e is sinds 2 0 0 8 a a n z i e n l i j k b e p e r k t en z e t t e g e l i j k e r t i j d allerlei

vernieuwingen

in

gang

(circulaire

economie,

flexibilisering

van

arbeid,

deel-

economie) "

O n d e r w i j s e n j e u g d . A a n klassikale v e r t i c a l e k e n n i s o v e r d r a c h t is t e g e n w o o r d i g

(steeds)

m i n d e r b e h o e f t e . V e r n i e u w e n d o n d e r w i j s is p a s s e n d , i n d i v i d u e e l a f g e s t e m d en t e g e l i j k e r t i j d g e r i c h t o p sociaal l e r e n . De rol v a n d e l e e r k r a c h t w o r d t a n d e r s . O o k h o o g - en l a a g v l i e g e r s v e r d i e n e n een h o o g w a a r d i g e o n d e r s t e u n i n g (passend o n d e r w i j s ) . D e z o r g v o o r d e j e u g d w o r d t m e e r g e r i c h t zijn o p het v r o e g t i j d i g v o o r k o m e n v a n p r o b l e m e n . "

S a m e n l e v i n g . De rol v a n d e o v e r h e i d is d e a f g e l o p e n j a r e n a n d e r s g e w o r d e n . W e w e r k e n a a n e e n p a r t i c i p a t i e s a m e n l e v i n g , niet a l l e e n als v e r v a n g i n g v a n v o o r m a l i g e o v e r h e i d s t a k e n . Burgers w o r d e n w e e r ' e i g e n a a r ' v a n m a a t s c h a p p e l i j k e v e r a n t w o o r d e l i j k h e d e n . Er w o r d t g e s p r o k e n o v e r ' k a n t e l i n g ' en ' d o e - d e m o c r a t i e ' .

2.2

Structurele d a l i n g a a n t a l u i t g e l e e n d e b o e k e n .

Als g e v o l g v a n d e r g e l i j k e m a a t s c h a p p e l i j k e e n technologische t r e n d s is het g e b r u i k v a n t r a d i t i o n e l e b i b l i o t h e e k d e l a a t s t e 1 5 j a a r m e t o n g e v e e r 50 A 0

de

g e d a a l d . De v e r w a c h t i n g is d a t

d e z e t r e n d zich d e k o m e n d e j a r e n z a l v o o r t z e t t e n .

30 SO

70 uitleningen volwassenen feitelijk

60 50 40

uitleningen jeugd feitelijk

30

uitleningen volwassenen prognose

20

uitleningen jeugd

10

prognose

###* z z

v

Figuur 1: Landelijk aantal uitleningen en lineaire prognose (in min.) Bron: CBS ,' Bibliotheekmonitor.


Pagina 7 van 38

De Uitgeester Bibliotheek: t o e k o m s t b e s t e n d i g en betaalbaar UESTUM

Er zijn m e e r d e r e o o r z a k e n v a n d e z e d a l i n g . H e t i n t e r n e t l e i d t t o t e e n d a l e n d e b e h o e f t e a a n i n f o r m a t i e v e b o e k e n . Lezers v a n v e r h a l e n d e b o e k e n switchen v a n lenen n a a r k o p e n o m d a t d e r e ë l e prijs v a n n i e u w e b o e k e n is g e d a a l d . B o v e n d i e n b i e d e n steeds m e e r p a r t i c u l i e r e n en o n d e r n e m e r s v i a w e b s i t e s als b o e k w i n k e l t j e s . n l en Bol.com g e b r u i k t e b o e k e n a a n v o o r

lage

p r i j z e n . V i a social m e d i a als B i e b l i o kun je t e g e n w o o r d i g je e i g e n b o e k e n c o l l e c t i e s ruilen m e t je d i g i t a l e v r i e n d e n . O o k h e t ( v e r h a l e n d e ) e - B o o k is recent a a n e e n o p m a r s b e g o n n e n . H o e w e l d e o f f i c i ë l e v e r k o o p c i j f e r s n o g b e s c h e i d e n zijn (en g e e n zicht g e v e n o p h e t i l l e g a l e circuit) stijgen ze snel.

3

Natuurlijk

hebben

bibliotheekorganisaties

ook andere

dienstverlening

ontwikkeld

d a n het

uitlenen v a n f y s i e k e b o e k e n . O n d a n k s d e b r e d e omschrijving v a n d e b i b l i o t h e e k f u n c t i e s (zie Ş3.1), is h e t uitlenen v a n b o e k e n echter 'corebusiness' g e b l e v e n . D e d i g i t a l e b i b l i o t h e e k f u n c t i e zijn in h e t k a d e r v a n d e n i e u w e B i b l i o t h e e k w e t ( z i e Ş3.1) o v e r g e h e v e l d n a a r h e t Rijk.

2.3

D e h u i d i g e b i b l i o t h e e k v o o r z i e n i n g in d e g e m e e n t e Uitgeest

D e b i b l i o t h e e k f u n c t i e in d e g e m e e n t e w e r d / w o r d t u i t g e v o e r d d o o r B i b l i o t h e e k IJ mond N o o r d ( B U N ) . H e t g e b r u i k v a n d e b i b l i o t h e e k in U i t g e e s t sluit a a n b i j d e l a n d e l i j k e t r e n d s . Huidige dienstverlening en resultaten Bibliotheek IJmond-Noord (peiljaar 2013)' Collectie

Circa 8.000 jeugdboeken en 11.000 boeken voor volwassenen.

Ontmoeting

Leestafel met dagbladen en tijdschriften. Beperkte openingstijden. 13 uur per week (2015). De helft met zelfbediening.

Uitleningen

Circa 74.000 uitleningen. De daling van het aantal uitleningen ging tot 2011 minder hard dan de landelijke trends. Vanaf 2011 (vóórdat de bezuiniging effect had) begon het aantal uitleningen echter te dalen harder dan het landelijke trends (Uitgeest ruim - 896 per jaar).

Leden - jeugd

Jaar

uitleningen

stijging/daling

2005

89844

2006

89928

0,1 X

2007

82668

-8.1*0

2008

85018

2,8-/0

2009

85556

Q.6%

2010

84797

-Ũ.9%

2011

85463

ū.8%

2012

80186

-6.2ľo

2013

73558

-8,3y

2014

64127

-12,8 Zo

0

0

0

Ca. 1.900 jeugdleden. Gratis lidmaatschap. Circa 62 A van de jeugd in de gemeente is geregistreerd lid van de bibliotheek. Dit ligt iets onder het landelijk gemiddelde. Ongeveer 38'z'ó van de jeugd maakte geen gebruik (meer) van de bibliotheek. Naar verwachting betreft het hierbij voor een deel kinderen die een verhoogd risico lopen op taal- en leesachterstanden. Veel ruimte voor 'vrij lezen' is essentieel voor een goede taalontwikkeling.

Leden volwassenen

Ca. 1.250 volwassen leden. Circa 12*^ van de volwassenen is (betalend) lid van de bibliotheek. Dit ligt in lijn met de landelijke trend.

Educatieve

Beperkt aanbod (zowel omvang als diepte). Groepsmatige bezoeken aan bibliotheek-

activiteiten

Ondersteuning van reguliere landelijke leespromotiecampagnes. Weinig aandacht voor nieuwe media. Beperkt diepte en omvang van jeugdprogramma. Geen gestructureerde taal- of mediaeducatie voor specifieke doelgroepen volwassenen (ouderen, taaizwakkeren). Dit is een gemis in een tijdgewricht waarin nieuwe vragen op het gebied van taal en (nieuwe) media zich aandienen en waarin we moeten investeren in de participatiekansen van alle burgers.

3

Het dalende gebruik wordt nadrukkelijk niet veroorzaakt door gemeentelijke bezuinigingen (zoals met enige regelmaat wordt beweerd). In de periode 1 999 tot 201 2 is de totale subsidie van de Nederlandse bibliotheken met 24 Zo gestegen (gecorrigeerd voor inflatie; bron CBS, Sectorinstituut Openbare Bibliotheken). O p basis van Jaarverslag 201 3 BUN en BIJN-voorstel april 201 5 0

4

Definitief - 21 april 201 5

Pagina 8 van 38


3 3.1

Bestuurlijk en juridische kader Een n i e u w e Bibliotheekwet

De m a a t s c h a p p e l i j k e en technologische trends h e b b e n g e l e i d tot e e n a f n e m e n d g e b r u i k v a n d e fysieke

bibliotheek.

Dit z e t

de

houdbaarheid

van

het t r a d i t i o n e l e

bibliotheekbestel,

met

k o s t b a r e uitleensystemen en —administraties, in heel N e d e r l a n d o n d e r g r o t e d r u k . Als r e a c t i e h i e r o p is p e r 2 0 1 5 d e n i e u w e W e t o p Stelsel v a n O p e n b a r e B i b l i o t h e k e n ( W S O B ) , k o r t w e g d e B i b l i o t h e e k w e t , in w e r k i n g g e t r e d e n . D e z e b e v a t t w e e f u n d a m e n t e l e s t e l s e l w i j z i g i n g e n . Digitale bibliotheek v o o r t a a n d o o r het Rijk In d e e e r s t e p l a a t s w o r d t d e d i g i t a l e d i e n s t v e r l e n i n g v a n d e b i b l i o t h e e k ( b i b l i o t h e e k . n l ) o n d e r v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d v a n het Rijk g e b r a c h t en a a n d e Koninklijke Bibliotheek o p g e d r a g e n . Zie ook b i j l a g e 2 voor een g e d e t a i l l e e r d e beschrijving van d e dienstverlening. D e b e k o s t i g i n g v a n d e d i g i t a l e b i b l i o t h e e k is d o o r het Rijk o v e r g e n o m e n . H i e r t o e is 1 2 , 2 m i l j o e n e u r o a a n het g e m e e n t e f o n d s o n t t r o k k e n . V o o r U i t g e e s t k o m t d a t n e e r o p e e n v e r l a g i n g v a n d e u i t k e r i n g uit het g e m e e n t e f o n d s m e t een k l e i n e C l 0 . 0 0 0 p e r j a a r . Het g e b r u i k v a n d e d i g i t a l e b i b l i o t h e e k ( o n d e r a n d e r e v o o r het lenen v a n e - b o o k s ) is h i e r d o o r niet l a n g e r a f h a n k e l i j k v a n e e n l i d m a a t s c h a p v a n e e n l o k a l e b i b l i o t h e e k . I e d e r e i n w o n e r k a n rechtstreeks lid w o r d e n v a n d e z e d i g i t a l e b i b l i o t h e e k ( a r t . 1 2 , B i b l i o t h e e k w e t ) . Autonomie voor gemeenten De

tweede

wijziging

verantwoordelijkheid

heeft

betrekking

hiervoor

blijft

bij

op de

de

lokale

gemeente,

(fysieke) maar

bibliotheekfuncties.

wordt

voortaan

De

(slechts)

in

intentionele en f u n c t i o n e l e t e r m e n omschreven. Bibliotheekfuncties (cf. n i e u w e b i b l i o t h e e k w e t ) a . t e r beschikking stellen v a n kennis en i n f o r m a t i e ; b. b i e d e n v a n m o g e l i j k h e d e n t o t o n t w i k k e l i n g en e d u c a t i e ; c. b e v o r d e r e n v a n l e z e n en het l a t e n kennismaken m e t l i t e r a t u u r ; d . o r g a n i s e r e n v a n o n t m o e t i n g en d e b a t ; e. l a t e n kennis m a k e n met kunst en cultuur. Elementair is d a t d e n i e u w e w e t g e e n v e r p l i c h t i n g e n o p l e g t a a n g e m e e n t e n ten a a n z i e n v a n d e m a t e w a a r i n o f d e w i j z e w a a r o p d e z e functies w o r d e n u i t g e v o e r d . O n d a n k s d a t in d e w e t v e e l v u l d i g w o r d t g e s p r o k e n o v e r e e n 'stelsel' g e e f t d e w e t f e i t e l i j k en juridisch d e r u i m t e a a n g e m e e n t e n o m v o l l e d i g z e l f t e b e p a l e n o p w e l k e w i j z e zij invulling wil g e v e n a a n d e z e functies. D e minister schrijft "...dat gewenste

functies centraal

niet het behoud

van structuren,

maar het aanbieden

van

maatschappelijk

staat."

D a a r d o o r o n t s t a a t n a d r u k k e l i j k ruimte v o o r e i g e n l o k a l e b e l e i d s p r i o r i t e i t e n en v o o r

nieuwe

u i t v o e r i n g s v o r m e n . De V e r e n i g i n g v a n N e d e r l a n d s e G e m e e n t e n ( V N G ) h e e f t v e r k l a a r d

hier

v o o r s t a n d e r v a n t e zijn. O o k d e V e r e n i g i n g v a n O p e n b a r e B i b l i o t h e k e n h e e f t g e p l e i t v o o r e e n ' l e v e l p l a y i n g f i e l d ' . H i e r d o o r kunnen g e m e e n t e n vrijelijk k i e z e n v o o r d e l o k a a l b e s t p a s s e n d e u i t v o e r i n g s v o r m binnen d e w e t t e l i j k e k a d e r s . T r a d i t i o n e l e b i b l i o t h e e k o r g a n i s a t i e s d i e n e n a a n d i v e r s e eisen t e v o l d o e n o m a a n g e s l o t e n t e b l i j v e n o p het l a n d e l i j k 'stelsel' v a n o p e n b a r e b i b l i o t h e k e n . G e m e e n t e n zijn echter niet v e r p l i c h t o m hun b i b l i o t h e e k f u n c t i e te o r g a n i s e r e n v i a e e n t r a d i t i o n e l e b i b l i o t h e e k o r g a n i s a t i e d i e o p d i t 'stelsel' is a a n g e s l o t e n . Dit is u i t e i n d e l i j k een a f w e g i n g v a n kosten versus b a t e n .


Pagina 9 van 38

Q


D e w e t b e v a t een ' b u r g e r i n i t i a t i e f r e c h ť v o o r situaties w a a r i n h a n d h a v i n g v a n e e n klassieke b i b l i o t h e e k f i n a n c i e e l niet m o g e l i j k is. G e m e e n t e n d i e n e n a c t i e v e b u r g e r s d a n d e m o g e l i j k h e i d t e b i e d e n o m d e b i b l i o t h e e k v o o r z i e n i n g ' o v e r t e n e m e n ' . Dit p r i n c i p e w o r d t o o k w e l a a n g e d u i d als het ' r i g h t t o c h a l l e n g e ' ; b u r g e r s kunnen m a a t s c h a p p e l i j k e t a k e n v a n t r a d i t i o n e l e instituties overnemen. 3.2

Bestuurlijk k a d e r

De nieuwe Bibliotheekwet g e e f t d e gemeente een g r o t e m a t e van beleidsvrijheid om zelf lokale accenten te b e p a l e n . Het C o l l e g e v a n B & W v a n U i t g e e s t h e e f t ten b e h o e v e v a n dit voorstel het v o l g e n d e ( v o o r l o p i g ) bestuurlijk k a d e r m e e g e g e v e n v o o r d e t o e k o m s t i g e b i b l i o t h e e k f u n c t i e . B

De functies c e n t r a a l . De b i b l i o t h e e k d i e n t , c o n f o r m d e n i e u w e B i b l i o t h e e k w e t , niet p r i m a i r t e w o r d e n o p g e v a t als een g e b o u w , als e e n a c t i v i t e i t ( b o e k e n uitlenen) o f als een o r g a n i s a t i e m a a r als e e n v e r z a m e l i n g functies d i e o p een l o k a a l p a s s e n d e m a n i e r k a n w o r d e n i n g e v u l d .

1

T o e k o m s t b e s t e n d i g . De t o e k o m s t i g e b i b l i o t h e e k v o o r z i e n i n g in U i t g e e s t d i e n t in t e spelen o p de maatschappelijke

en technologische o n t w i k k e l i n g e n . De b i b l i o t h e e k v o o r z i e n i n g

dient

t o e k o m s t b e s t e n d i g te zijn in d e zin d a t d e z e (1) a d a p t i e f inspeelt o p d e m a a t s c h a p p e l i j k e b e h o e f t e n zoals t e v o o r z i e n in d e n a b i j e t o e k o m s t , (2) in h o g e m a t e g e d r a g e n w o r d t d o o r d e gebruikers en direct betrokken maatschappelijke partners. "

J e u g d e n v o l w a s s e n e n . De t o e k o m s t i g e b i b l i o t h e e k v o o r z i e n i n g in U i t g e e s t d i e n t d e j e u g d en v o l w a s s e n e n o p e v e n w i c h t i g e w i j z e te b e d i e n e n . De j e u g d (in het b i j z o n d e r tot e i n d e basisschoolleeftijd) d i e n t m a x i m a a l te w o r d e n b e r e i k t . M e t b e t r e k k i n g tot v o l w a s s e n e n is e x t r a a a n d a c h t v o o r volwassenen in e e n k w e t s b a r e m a a t s c h a p p e l i j k e positie v a n b e l a n g .

5

5

Jongeren: De leeftijdsgroep tussen 1 2 en 1 8 jaar valt soms tussen wal en schip. O p het moment dat jongeren naar het voortgezet onderwijs gaan neemt het gebruik van openbare bibliotheek snel af. Veel jongeren maken dan gebruik van een schoolmediatheek. Ze lezen meer en meer boeken die ook voor volwassenen geschikt zijn. In de hieronder beschreven uitvoeringsvormen worden jongeren beschouwd als 'jonge volwassenen'. Dat betekent dat indien word gesproken over 'volwassenen' daarmee óók wordt gedoeld op jongeren en er aandacht is voor de specifieke selectie van boektitels voor jongeren. Definitief - 21 april 2015

Pagina 10 van 38


3.3

O p v a t t i n g e n s c h o l e n e n m a a t s c h a p p e l i j k e o r g a n i s a t i e s Uitgeest

Tijdens

gesprekken

met

scholen

en

maatschappelijke

organisaties

in

Uitgeest

over

de

t o e k o m s t i g e b i b l i o t h e e k f u n c t i e s zijn d e v o l g e n d e o p v a t t i n g e n g e u i t . D e z e o p v a t t i n g e n h e b b e n d o o r g e w e r k t in d e constructie v a n a l t e r n a t i e v e s c e n a r i o ' s en het u n a n i e m u i t g e s p r o k e n a d v i e s d a a r b i j (zie Ş5.1 en v e r d e r ) . Jeugd 1.

V e r a n t w o o r d e l i j k h e i d g e m e e n t e . De g e m e e n t e zou d e r a n d v o o r w a a r d e n m o e t e n b i e d e n v o o r t o e k o m s t b e s t e n d i g e b i b l i o t h e e k f u n c t i e s v o o r d e j e u g d , d i e net als in het v e r l e d e n , in a a n v u l l i n g o p en o n d e r s t e u n i n g a a n het o n d e r w i j s f u n g e r e n .

2.

B o e k e n v o o r d e j e u g d . De v r i j e b e s c h i k b a a r h e i d v a n a a n s p r e k e n d e b o e k e n v o o r d e j e u g d tot e i n d e basisschoolleeftijd is v a n niet te o n d e r s c h a t t e n b e l a n g . In d e z e l e e f t i j d

leren

k i n d e r e n l e z e n . Het is c r u c i a a l d a t zij e e n p o s i t i e v e associatie ( l e e s p l e z i e r ) o n t w i k k e l e n . A l l e e n d a n g a a n k i n d e r e n v e e l l e z e n , o o k in d e v r i j e t i j d ; o p school en thuis. V e e l l e z e n h e e f t e e n w e t e n s c h a p p e l i j k b e w e z e n p o s i t i e f e f f e c t o p w o o r d e n s c h a t , l i t e r a i r e c o m p e t e n t i e s en schoolprestaties in het a l g e m e e n . De b e h o e f t e a a n b o e k e n z a l o p t e r m i j n verschuiven v a n fysiek

naar

digitaal.

Voorlopig

is

de

behoefte

echter

nog

sterk

gericht

op

de

beschikbaarheid van fysieke boeken. 3.

L e e s b e v o r d e r i n g . Juist o o k in d e voorschoolse p e r i o d e is het v a n e n o r m b e l a n g o m o u d e r s t e stimuleren v e e l v o o r te l e z e n . De indruk b e s t a a t d a t het e n t r e e n i v e a u v a n l e e r l i n g e n l a g e r is d a n

vroeger

waardoor

meer

taaiondersteuning

nodig

is. O o k

beleidsmatig

wordt

g e s t r e e f d n a a r d o o r l o p e n d e o n t w i k k e l i n g s l i j n e n v a n 0 t o t 12 j a a r . Dit is o o k v a n b e l a n g in het k a d e r v a n het g e m e e n t e l i j k b e l e i d ten a a n z i e n v a n v o o r - en v r o e g s c h o o l s e e d u c a t i e ( W E ) . T a a l - en l e e s b e v o r d e r i n g s p r o g r a m m a ' s v o o r W E ( v o o r - en v r o e g s c h o o l s e e d u c a t i e ) en b a s i s o n d e r w i j s d i e n e n o n d e r d e e l t e blijven u i t m a k e n v a n d e b i b l i o t h e e k f u n c t i e s . 4.

M e d i a - e d u c a t i e . Scholen en o u d e r s w o r s t e l e n met p e d a g o g i s c h e v r a g e n r o n d o m d e e f f e c t e n v a n n i e u w e m e d i a o p o p v o e d i n g en o n d e r w i j s . I d e n t i f i c a t i e - , socialisatie- en l e e r p r o c e s s e n w o r d e n drastisch b e ï n v l o e d d o o r sociale m e d i a . D e z e v r a a g s t u k k e n r a k e n n a d r u k k e l i j k ook a a n d e v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d v a n d e g e m e e n t e o p het t e r r e i n v a n j e u g d z o r g , W E , p a s s e n d o n d e r w i j s en W M O . Scholen e r v a r e n e e n b e h o e f t e a a n v e r s t e r k i n g v a n d e kennis e n competenties

van

leerkrachten

op

het

gebied

van

mediawijsheid

en

i n f o r m a t i e v a a r d i g h e d e n . Er zijn o o k v e e l v r a g e n van o u d e r s o p dit g e b i e d . Het o n d e r w i j s is inhoudelijk sterk in o n t w i k k e l i n g . 'Binnenschools' en 'buitenschools l e r e n ' zijn steeds m i n d e r scherp te o n d e r s c h e i d e n . 5.

P l a n n i n g . In v e r b a n d m e t p l a n n i n g v o o r het n i e u w e s c h o o l j a a r v e r z o e k e n d e scholen a a n d e g e m e e n t e o m een besluit te n e m e n v o o r d e z o m e r v a k a n t i e .

Volwassenen 6 . B e z u i n i g i n g e n . De W e r k g r o e p Behoud B i b l i o t h e e k ( W B B U ) b e t r e u r t d e b e z u i n i g i n g e n v a n d e g e m e e n t e o p het b i b l i o t h e e k b u d g e t . O n a f h a n k e l i j k v a n d e t e k i e z e n u i t v o e r i n g s v o r m , biedt

een

hoger

budget

meer

mogelijkheden

om

invulling

te

geven

aan

de

bibliotheekfuncties. 7.

Participatie. De b i b l i o t h e e k b i e d t t a l v a n m o g e l i j k h e d e n t o t a c t i e v e p a r t i c i p a t i e . D o o r e e n b o e k te lenen, e e n p r a a t j e te m a k e n a a n d e l e e s t a f e l , o f v r i j w i l l i g e r s w e r k in d e b i b l i o t h e e k uit t e v o e r e n , k o m e n mensen m e t e l k a a r in contact en b l i j v e n z e m a a t s c h a p p e l i j k e n g e e s t e l i j k actief.


Pagina 11 van 38

De Uitgeester Bibliotheek: toekomstbestendig en betaalbaar UE5TUM

8.

De i n w o n e r s a a n het stuur. Diverse inwoners v a n U i t g e e s t zijn g r a a g b e r e i d te h a n d e n uit d e m o u w e n t e steken en m o g e l i j k z e l f s d e r e g i e t e n e m e n o v e r d e t o e k o m s t i g e b i b l i o t h e e k . Vanwege

de

verantwoordelijkheden

en

benodigde

expertise

is d a a r b i j

echter

wel

b e r o e p s m a t i g e , p r o f e s s i o n e l e o n d e r s t e u n i n g n o d i g . De b i b l i o t h e e k k a n niet a l l e e n d r a a i e n o p vrijwilligers. 9.

A a n d a c h t v o o r s p e c i f i e k e d o e l g r o e p e n . De b i b l i o t h e e k d i e n t v o o r w a t b e t r e f t v o l w a s s e n e n , e x t r a a a n d a c h t te h e b b e n v o o r v o l w a s s e n e n in een k w e t s b a r e m a a t s c h a p p e l i j k e p o s i t i e . 1 ) S e n i o r e n e n m i n d e r m o b i e l e i n w o n e r s . De v e r g r i j z i n g v a n d e b e v o l k i n g z o r g t e r v o o r d a t ook in U i t g e e s t e e n t o e n e m e n d a a n t a l inwoners te m a k e n k r i j g t m e t een al d a n niet g e l e i d e l i j k e b e p e r k i n g v a n hun a c t i e r a d i u s en m o g e l i j k h e d e n . De b e z o r g i n g v a n b o e k e n en m a t e r i a l e n d o o r m i d d e l v a n d e a l b e s t a a n d e Boek a a n huis-service zou d o o r het m e e r i n z e t t e n v a n v r i j w i l l i g e r s u i t g e b r e i d kunnen w o r d e n . 2) T a a l - e n I C T - e d u c a t i e . V o o r v o l w a s s e n e n in e e n k w e t s b a r e m a a t s c h a p p e l i j k e positie is e x t r a o n d e r s t e u n i n g o p t a a l - en I C T - g e b i e d wenselijk. V a a k k o m e n m a a t s c h a p p e l i j k e p r o b l e m e n (schulden, g e b r e k k i g e p a r t i c i p a t i e , e t c e t e r a ) v o o r t uit e e n o n v e r m o g e n ; b i j v o o r b e e l d b r i e v e n v a n instanties niet g o e d b e g r i j p e n , m o e i l i j k h e d e n met d i e n s t v e r l e n i n g v a n d e o v e r h e i d . De h u i d i g e economische crisis en d e

digitale

toenemende

d i g i t a l i s e r i n g d r e i g t te l e i d e n tot e e n v e r d e r e t w e e d e l i n g in d e s a m e n l e v i n g . De zou kunnen aansluiten o p d e p l a n n e n v a n Socius v o o r een W M O - A c a d e m i e . 1 0 . S y n e r g i e . Het is wenselijk o m te b e z i e n o p w e l k e w i j z e d e nieuw o p z e t v a n d e b i b l i o t h e e k k a n l e i d e n t o t m e e r s y n e r g i e en s a m e n w e r k i n g m e t Stichting U i t g e e s t e r S e n i o r e n , Socius en dorpshuis De Z w a a n . Z o w e l inhoudelijk als q u a huisvesting l i g g e n hier kansen. 1 1 . S o c i a l e functie bibliotheek. De sociale dimensie, d e o n t m o e t i n g s f u n c t i e v a n e e n b i b l i o t h e e k is b e l a n g r i j k . Een g o e d e l e e s t a f e l is misschien z e l f s w e l b e l a n g r i j k e r d a n e e n p r o f e s s i o n e l e b o e k e n u i t l e e n . De o p e n i n g s t i j d e n m o e t e n ruim z i j n , o o k v o l o p in het w e e k e n d en 's a v o n d s . De s f e e r b e h o o r t u i t n o d i g e n d en positief p r i k k e l e n d t e zijn. Een b i b l i o t h e e k zou ook e e n vrije i n l o o p m o e t e n h e b b e n , met ruimte o m a a n t a f e l s t e lezen o f te w e r k e n ; inclusief d e h u i d i g e b a s i s v o o r z i e n i n g e n z o a l s d r a a d l o o s internet. I d e a l i t e r is er o o k e e n

ontmoetingslokaliteit

b e s c h i k b a a r in De Kleis w a a r a c t i v i t e i t e n w o r d e n u i t g e v o e r d . 1 2 . Activiteiten. Een b i b l i o t h e e k

moet

- meer

dan

in d e

afgelopen

jaren

- bruisen

van

a c t i v i t e i t e n , e d u c a t i e f , sociaal en cultureel. De b i b l i o t h e e k is in f e i t e het culturele h a r t v a n U i t g e e s t . Een v e r b i n d i n g m e t d e Stichting U i t g e e s t e r Senioren en m e t dorpshuis De Z w a a n ( o p zijn minst q u a i n h o u d e l i j k e activiteiten) l i g t d a a r o m v o o r d e h a n d . 1 3 . B o e k e n c o l l e c t i e . H o e w e l d e b i b l i o t h e e k een p l e k v o o r o n t m o e t i n g en a c t i v i t e i t e n z a l zijn, en lezen

steeds

meer

digitaal

gebeurt,

dient

de

komende

jaren

natuurlijk

ook

een

a a n s p r e k e n d e b o e k e n c o l l e c t i e b e s c h i k b a a r t e b l i j v e n in d e b i b l i o t h e e k . De o m v a n g v a n d e collectie m o e t aansluiten b i j d e o m v a n g v a n het g e b r u i k . G e z i e n het t e r u g l o p e n d

aantal

u i t l e n i n g e n , is te v e r k e n n e n o f er a l t e r n a t i e v e m o d e l l e n zijn o m e e n p a s s e n d e b o e k e n c o l l e c t i e v o o r v o l w a s s e n e n en j o n g e r e n b e s c h i k b a a r te h o u d e n , z o n d e r d e b i j k o m e n d e kosten v a n t r a d i t i o n e l e b i b l i o t h e e k s y s t e m e n d i e t o t het ' o f f i c i ë l e b i b l i o t h e e k b e s t e l ' b e h o r e n . Dit zou ruimte s c h e p p e n o m o o k d e a n d e r e a m b i t i e s m e t b e t r e k k i n g tot d e b i b l i o t h e e k o v e r e i n d t e houden.


Pagina 12 van 38


4

Overzicht van bibliotheekvormen

In dit hoofdstuk w o r d e n verschillende u i t v o e r i n g s v o r m e n v a n d e b i b l i o t h e e k geschetst. D e z e u i t v o e r i n g s v o r m e n zijn d e ' b o u w s t e n e n ' w a a r m e e in het v o l g e n d e hoofdstuk

verschillende

toekomstscenario's w o r d e n g e c o n s t r u e e r d . D e omschrijving en d e i n d i c a t i e v a n d e structurele kosten v a n d e verschillende u i t v o e r i n g s v o r m e n zijn a f g e s t e m d o p d e U i t g e e s t e r schaal en k a r a k t e r i s t i e k e n . W a a r m o g e l i j k is g e t r a c h t z o v e e l m o g e l i j k aansluiting te z o e k e n b i j r e e d s b e s t a a n d e o r g a n i s a t i e s en a c t i v i t e i t e n .

Uitvoeringsvormen 1

Digitale bibliotheek

2

Traditionele bibliotheekvestiging (aangesloten op stelsel)

3

Traditionele bibliotheekvestiging (los van stelsel)

Fysieke plek voor kennis, informatie en

4

Alternatieve bibliotheekvoorziening (grotere varianten)

ontmoeting met boeken-voorziening.

5

Alternatieve bibliotheekvoorziening (leespunt)

6

Schoolbibliotheek

7

Bibliobus

8

Educatieve activiteiten jeugd

Activiteiten (in plaats van fysieke voorziening

9

Educatieve activiteiten volwassenen

met boeken)


Valt onder Rijk (volledigheidshalve opgenomen)

Boekenvoorziening gekoppeld aan scholen.

Pagina 13 van 38

De Uitgeester Bibliotheek: toekomstbestendig en betaalbaar UESIUM

4.1

Digitale bib iotheek

Omschrijving

De digitale bibliotheek biedt een breed scala aan diensten. Het lenen van e-books, persoonlijk romanadvies, thematische informatie. Een uitgebreid overzicht van het aanbod is opgenomen in bijlage 2. De dienstverlening van de digitale bibliotheek zal de komende jaren fors worden uitgebreid. Als gevolg van de nieuwe Bibliotheekwet is de digitale bibliotheek (bibliotheek.nl) een Rijksverantwoordelijkheid geworden. De uitvoering is opgedragen aan de Koninklijke Bibliotheek. De digitale bibliotheek is voor iedereen toegankelijk (sommige diensten tegen betaling). Het gebruik is niet meer voorbehouden aan leden van een fysieke bibliotheek.

Doelgroep

Jeugd en volwassenen.

Indicatieve kosten

é 0 (De digitale bibliotheek wordt bekostigd door het Rijk).

gemeente 1 jaar Voor-/ nadelen

Voor mensen die (nog) beperkt digitaal vaardig zijn, vergt het gebruik van de digitale bibliotheek enige ondersteuning. Het is onduidelijk hoe de openbare digitale bibliotheek zich op termijn gaat verhouden tot ontwikkelingen in de markt (o.a. e-book-platforms van uitgevers).

Beoordeling

Deze dienst hoeft niet te worden beoordeeld daar deze onder verantwoordelijkheid van het Rijk valt


Pagina 14 van 38


4.2

Traditionele b i b l i o t h e e k v e s t i g i n g ( a a n g e s l o t e n op l a n d e l i j k stelsel)

Omschrijving

Een traditionele bibliotheekvestiging, aangesloten op het landelijk stelsel, beschikt over een brede en actuele boekencollectie voor jeugd en volwassenen. De bibliotheek wordt gerund door professioneel opgeleide medewerkers. In principe wordt beperkt met vrijwilligers gewerkt. Via een uitleensysteem kan de boekencollectie worden doorzocht en kunnen boeken worden gereserveerd. De vestiging kan ook voor andere activiteiten worden gebruik (studiezaal, ontmoeting, lezingen). Stelsel: De bibliotheekvestiging en - organisatie voldoen aan alle door de branche opgestelde certificeringseisen en zijn aangesloten bij het provinciale en landelijke netwerk van bibliotheekorganisaties (provinciale serviceorganisatie, Vereniging van Openbare Bibliotheken, Nederlandse Bibliotheekdienst, stichting bibliotheekcertificering, etc). Via InterBibliothecair Leenverkeer (IBL) kunnen boeken uit het hele land worden besteld. Op deze manier kan vrijwel 100Ŵ van de aangevraagde boeken worden geleverd. Deze worden dan via een logistiek systeem in de vestiging afgeleverd. De bibliotheekpas biedt over enige jaren de mogelijkheid om gebruik te maken van andere bibliotheekvestigingen die zijn aangesloten op het stelsel. De gemeente Uitgeest kan opteren om mee te betalen aan de instandhouding van een traditionele bibliotheekvestiging in een buurgemeente, zonder eigen vestiging. Dit voldoet, volgens lokale inwoners van Uitgeest, echter niet aan de wens om in de kern Uitgeest een eigen bibliotheek te behouden. Ook is uit ervaringscijfers bekend dat de bereidheid van inwoners om verder dan 5 km te reizen voor een bibliotheekbezoek zeer beperkt is. Deze subvariant is dan ook niet meegenomen in de verdere uitwerking van de scenario's. Ruimtebehoefte ca. 300 - 400 m2, mono- of multifunctioneel.

Doelgroep

Volwassenen en jeugd

Indicatieve kosten

í 175.000 tot é 195.000 per jaar (o.b.v. historische subsidie Uitgeest met efficiencykorting van

gemeente 1 jaar

2S Zo), Exclusief all-in huisvestingskosten.

Voor-/ nadelen

"

Vrijwel lOO^o beschikbaarheid van titels; leverbaar via interbibliothecair leenverkeer

«

Gegarandeerde openingstijden, professionele medewerkers, continuïteit

»

Indien naast een bibliotheekvestiging, geen schoolgerichte voorzieningen worden ingezet

0

(bibliobus, schoolbibliotheken) is het bereik van de jeugd niet optimaal. " K ostbaar (m.n. door hoge kosten aan stelselvoorzieningen). Beoordeling

Deze uitvoeringsvorm biedt hoogwaardige traditionele dienstverlening. De feitelijke meerwaarde van deelname in het stelsel is echter beperkt, afgezet tegen de alternatieven en de meerkosten. De hogere structurele kosten en afnemende vraag, leiden ertoe dat deze uitvoeringsvorm een onevenredig hoge gemeentelijke bijdrage per gebruiker vergt.


Pagina 15 van 38


4.3

T r a d i t i o n e l e b i b l i o t h e e k v e s t i g i n g (niet a a n g e s l o t e n op stelsel)

Omschrijving

Een traditionele bibliotheekvestiging (niet aangesloten op landelijk stelsel) beschikt over een brede en actuele boekencollectie voor jeugd en volwassenen. De bibliotheek wordt gerund door professioneel opgeleide coördinator (bv. 10 uur per week) in samenwerking met een team van vrijwilligers. Via een uitleensysteem kan de boekencollectie worden doorzocht en kunnen boeken worden gereserveerd. De vestiging kan ook voor andere activiteiten worden gebruik (studiezaal, ontmoeting, lezingen). De boekencollectie voor volwassenen is qua omvang en actualiteit prima vergelijkbaar met de huidige bibliotheekvoorziening. Desgewenst kan ook een boekencollectie voor de jeugd worden gehandhaafd (afhankelijk van de andere voorzieningen voor de jeugd zoals schoolbibliotheken). De bibliotheekvestiging is niet aangesloten op het landelijk stelsel. De bibliotheek fungeert echter als een gewone traditionele bibliotheek die alle diensten kan leveren die de gebruikers gewend zijn. Boeken die niet beschikbaar zijn in de eigen vestiging worden eenvoudigweg aangeschaft of komen over uit een andere bibliotheekvestiging waarmee pragmatisch wordt samengewerkt. Ruimtebehoefte ca. 200 - 300 m2, multifunctioneel.

Doelgroep

Volwassenen en jeugd.

Indicatieve kosten

é 70.000 tot É100.000 per jaar.

gemeente 1 jaar

Exclusief all-in huisvestingskosten.

Voor-/ nadelen

»

Brede titelbeschikbaarheid ^95^0 vraag).

"

Gegarandeerde openingstijden, continuïteit.

»

Indien naast een bibliotheekvestiging, geen schoolgerichte voorzieningen worden ingezet (bibliobus, schoolbibliotheken) is het bereik van de jeugd niet optimaal.

"

Goedkoper dan traditionele bibliotheekvestiging die is aangesloten op 'stelsel'. Duurder dan alternatieve bibliotheekvoorziening.

'

Past qua ruimtebehoefte wel in huidige locatie of in gemeentehuis maar waarschijnlijk niet in dorpshuis De Zwaan.

Beoordeling

Hoogwaardige traditionele bibliotheekvoorziening voor een lager kostenniveau dan een in het verleden. Echter duurder dan een alternatieve bibliotheekvoorziening.


Pagina 16 van 38

Q


4.4

A l t e r n a t i e v e b i b l i o t h e e k v o o r z i e n i n g ( d i v e r s e grotere v a r i a n t e n )

Omschrijving

In reactie op sluitende bibliotheekvestigingen, ontstaan in heel Nederland allerlei alternatieve bibliotheekvoorzieningen. De variatie is groot. In vrijwel alle alternatieve bibliotheekvoorzieningen ligt de nadruk steeds sterker op de sociale functie (krantje, tijdschriften, kop koffie, ontmoeting). Dit wordt belangrijker geacht dan de mogelijkheid om álle boektitels te kunnen leveren. Desalniettemin is in de grotere initiatieven een zeer substantiële boekencollectie beschikbaar. Door speciale 'spelregels' en een budget voor de aanschaf van actuele boeken, wordt de kwaliteit van de boekencollectie op peil gehouden. In alle vormen ligt de regie nadrukkelijk bij een groep betrokken burgers die een bibliotheekvoorziening overeind wil houden. In sommige gevallen is sprake van een beperkte professionele ondersteuning. Deze initiatieven spelen in op de nieuwe bibliotheekwet waarin burgers het recht hebben om de formele bibliotheekvoorziening over te nemen indien deze niet houdbaar blijkt. Mogelijke vrijwilligerstaken kunnen ondermeer zijn: >

uitvoeren bezorgservice boek-aan-huis.

>

uitleenondersteuning Geesterheem.

>

opruimen ingekomen materialen.

>

hand en spandiensten t.b.v. projecten,

intermediair tussen onderwijs en bibliotheek. In bijlage 3 is een nadere toelichting opgenomen. Ruimtebehoefte ca. 100-200 m2, multifunctioneel. Doelgroep

Volwassenen en (in mindere mate) jeugd.

Indicatieve kosten

ê 10.000 - C 50.000 per jaar (sterk afhankelijk van ambitieniveau en uitvoeringsmodel)

gemeente 1 jaar

exclusief all-in huisvestingskosten.

Voor-/ nadelen

"

De continuïteit van een alternatieve bibliotheekvoorziening is vooral afhankelijk van de betrokkenheid van burgers en lokale maatschappelijke organisaties. De professionele coördinatie biedt geen harde garanties voor de continuïteit.

B

Een alternatieve bibliotheekvoorziening is uitermate flexibel. Juist door de afwezigheid van zware administratieve systemen en formele eisen vanuit de bibliotheeksector, kan deze optimaal aansluiten bij de lokale wensen en omstandigheden,

ļ

Door de inzet van vrijwilligers en professionele coördinatie ontstaan veelal een natuurlijke samenhang met andere maatschappelijke functies in de sfeer van welzijn, dorpshuizen, et cetera.

"

Past qua ruimtebeslag waarschijnlijk wel in dorpshuis De Zwaan (of in huidige locatie of gemeentehuis).

Beoordeling

Een alternatieve bibliotheekvorm die een maatschappelijke boekenvoorziening en ontmoetingsfunctie continueert vrijwel volledig gedragen door lokale inwoners tegen een bescheiden financiële ondersteuning door de gemeente.


Pagina 17 van 38

De Uitgeester Bibliotheek: t o e k o m s t b e s t e n d i g en betaalbaar UESĨUM

4.5

A l t e r n a t i e v e b i b l i o t h e e k v o o r z i e n i n g ( k l e i n s c h a l i g leespunt)

Omschrijving

Om in te spelen op de behoefte aan ontmoeting en educatieve interactie ontstaan op honderden plaatsen in Nederland kleinschalige Leespunten. De variatie is oneindig groot. In veel gevallen is sprake van een leestafel met een aantal kranten en tijdschriften en de mogelijkheid om een kop koffie of thee te nuttigen. Vaak is een openbaar Wi-Fi aanwezig. In de meeste gevallen zijn ook een of meer ruilboekenkasten aanwezig. Inwoners kunnen hier zonder verdere administratieve verplichtingen boeken lenen of omruilen met eigen boeken. Voor het gebruik hiervan is geen lidmaatschap vereist. Een leespunt wordt vaak gevestigd in een dorpshuis, een verzorgingshuis of een basisschool. Op deze manieren blijven in kleinere dorpen en wijken ontmoetingsfuncties beschikbaar. Bij huisvesting in een school wordt gezocht naar mogelijkheden om de educatieve interactie tussen volwassenen en kinderen te stimuleren (voorlezen, iPad, levensverhalen). De organisatie en instandhouding van een leespunt is eenvoudig. Of en hoe het gebruikt wordt is volledig afhankelijk van de inwoners in de buurt. Professionele ondersteuning is niet nodig. Ruimtebehoefte: enkele vierkante meters multifunctioneel in bestaande voorziening.

Doelgroep

Volwassenen (en in mindere mate jeugd).

Indicatieve kosten

De jaarlijkse kosten voor een kleinschalig leespunt zijn maximaal Ê 5.000 (per locatie). Geen

gemeente 1 jaar

huisvestingskosten.

Voor-/ nadelen

"

Of en hoe het leespunt gaat functioneren is volledig afhankelijk van de gebruikers. Geen zekerheden.

Beoordeling

«

De maatschappelijke kosten zijn laag.

"

Zeer kleinschalige voorziening.

"

Een Leespunt zou wellicht een ontmoetingsfunctie in De Kleis kunnen vervullen.

Deze kleine voorziening kan in een bescheiden versterking bieden aan de sociale cohesie in dorpen en wijken waar geen zelfstandige bibliotheekvoorziening is.


Pagina 18 van 38


4.6

S c h o o l b i b l i o t h e k e n ( 0 - 1 2 jaar)

Omschrijving

Om de taalontwikkeling en leesvaardigheid van de te stimuleren, is een ruime beschikbaarheid van boeken cruciaal; aansprekende jeugdliteratuur op verschillende niveaus en veel informatieve boeken die aansluiten bij de interesses van kinderen. Door te zorgen voor een eenvoudig toegankelijk en ruim aanbod aan titels in de directe omgeving van het kind, wordt het lezen op school en thuis sterk gestimuleerd. Een schoolbibliotheek zorgt hiervoor. De omvang van een schoolbibliotheek is afgestemd op het aantal kinderen dat er gebruik van maakt. Dit zorgt dat er door meer kinderen, meer gelezen wordt dan wanneer deze boeken in een bibliotheekvestiging staan. De sociale controle in een school maakt investeringen in 'beheersystemen' grotendeels overbodig zijn. Een schoolbibliotheek verdient een aantrekkelijke, stimulerende (en degelijke)' inrichting. Omdat het belangrijk is om in te kunnen blijven spelen op de laatste trends (en omdat jeugdboeken relatief snel slijten) wordt jaarlijks een aanzienlijk deel van de boekencollectie vervangen. Omdat voor- en vroegschoolse educatie (WE) en reguliere onderwijs steeds nauwer met elkaar samengaan, is het van belang om in de schoolbibliotheken ook voorleesboeken en prentenboeken op te nemen. Voorlezen heeft een enorme positieve invloed op het entreeniveau van kinderen in de bassischool. Schoolbibliotheken dienen dan ook een doorgaande leeslijn te bevatten van 0 tot 12 jaar. Een schoolbibliotheek gaat er van uit dat de bestaande collectie leesboeken op een school sterk wordt uitgebreid met een jeugdboekenvoorziening die in het verleden in een centrale bibliotheekvestiging stond. Dit is kostentechnisch voordeliger (vermijden dubbele kosten), leidt tot een hoger gebruik van de boeken en heeft uiteindelijk een positief effect op de schoolprestaties. Ca. 10 - 30 m2, flexibel inpasbaar in scholen. Geen eigenstandige huisvestingsbehoefte.

Doelgroep

leugd

Indicatieve kosten

É 35.000 tot ĥ 50.000 per jaar (voor hele gemeente)

gemeente/jaar Voor-/ nadelen

»

Een schoolbibliotheek bereikt alle kinderen en leidt door de nabijheid/toegankelijkheid tot een aanzienlijk hogere aantal gelezen boeken per kind (ervaringscijfers). Is gericht op jeugd in basisschoolleeftijd (en voorschools): prioritaire leeftijdsgroep.

»

Indien de school de regie voert over de schoolbibliotheek leidt dit tot diverse kostenvoordelen (vermijden dubbel kosten voor eigen schoolleescollectie), leenrecht) en tot een betere afstemming van bibliotheekfuncties en onderwijsmethoden.

Beoordeling

Een efficiënte manier om álle kinderen (0-12 jaar) te bereiken. Leidt tot synergie met onderwijs.


Pagina 19 van 38


4.7

Bibliobus

Omschrijving

Een bibliobus is in feite een rijdende bibliotheekvestiging met een brede boekencollectie. De bibliobus is vooral gericht op de jeugd en biedt in uitzonderingen ook boeken voor volwassenen. Een bibliobus bezoekt eens per drie weken scholen in dorpen of wijken waar geen andere bibliotheekvoorziening of schoolbibliotheek is. In de bibliobus is een bibliothecaris aanwezig die kan adviseren bij de keuze voor boeken. Het bezoekritme (eens per drie weken) vormt een aanzienlijke belemmering in het gebruik van de bibliobus. Het is niet mogelijk om spontaan een uitgelezen boek te retourneren en een nieuw boek mee te nemen.

Doelgroep

Jeugd

Indicatieve kosten

C 10.000 tot É 20.000 per jaar (voor meerdere halteplaatsen in Uitgeest)

gemeente 1 jaar Voor-/ nadelen

" "

De professionele begeleiding/bibliothecaris biedt hoogwaardige ondersteuning. Het bezoekritme van eens per drie weken vormt een grote belemmering in het gebruik (zeker in vergelijking met schoolbibliotheken).

Beoordeling

Niet relevant voor Uitgeest vanwege de belemmeringen in het gebruik en de beschikbaarheid van alternatieven (jeugdcollectie in bibliotheekvestiging of via schoolbibliotheken).


Pagina 20 van 38


4.8

E d u c a t i e v e activiteiten in het b e l a n g v a n d e j e u g d De bibliotheek is meer dan boeken. Ook inhoudelijke kennisoverdracht is belangrijk. In het

Omschrijving

verleden verzorgde de bibliotheek een bescheiden maar relevant aanbod van leesbevorderende activiteiten voor de jeugd, in aanvulling op en ter ondersteuning van het onderwijs. »

Diverse activiteiten met kinderen in kader van landelijke promotiecampagnes (Kinderjury, Voorleeswedstrijd, et cetera)

«

Leskisten met leesmaterialen voor scholen

Deze ondersteunende rol naar het onderwijs biedt veel maatschappelijk toegevoegde waarde, zeker in de toekomst, mits deze inhoudelijk anders wordt ingevuld. In de eerste plaats moet de aandacht sterker uitgaan naar kinderen in de voorschoolse periode en kinderen met specifieke ontwikkelingsvraagstukken. Gerichte aandacht voor deze doelgroepen levert het hoogste effect en dit sluit overigens ook aan op de verantwoordelijkheid van de gemeente in het kader van jeugdzorg, VVE-beleid en passend onderwijs. In de tweede plaats moet het accent sterker komen te liggen op nieuwe media en dan vooral de pedagogische en didactisch effecten hiervan (niet de technologische aspecten). Veel ouders en ook leerkrachten en pedagogisch medewerkers worstelen dagelijks met de effecten van nieuwe media op opvoeding en onderwijs. Vaak is nog onvoldoende kennis en ervaring aanwezig over de mogelijkheden, risico's en lange termijneffecten. Digitale geletterdheid is het lezen en schrijven van de 21

ste

eeuw.

In de derde plaats moeten de activiteiten minder uitvoerend van aard zijn maar meer gericht op kennisversterking van professionals en ouders. Door middel van advies, coaching, workshops en trainingen kan worden geïnvesteerd in de kennis van leerkrachten en pedagogisch medewerkers en kunnen zij de hierboven geschetste vragen en dilemma's zelfstandig beantwoorden. Deze 'train-de-trainer' aanpak biedt meer maatschappelijk rendement. Doelgroep Indicatieve

Jeugd kosten

C 30.000 - î 60.000 per jaar

gemeente / jaar

Schaalbaar, afhankelijk van gemeentelijke ambitie

Voor-/ nadelen

»

Hoogwaardige dienstverlening, versterkend naar het onderwijs, kinderopvang en peuterspeelzaalwerk

« Beoordeling


Hoog rendement door train-the-trainer aanpak

Zeer wenselijke vorm van additioneel bibliotheekwerk, in aanvulling op boekencollecties.

Pagina 21 van 38


4.9

E d u c a t i e v e activiteiten v o o r d e v o l w a s s e n e n

Omschrijving

In aanvulling op de 'boekenvoorziening' organiseert de bibliotheek van oudsher ook activiteiten rondom taal, leesbevordering en algemene ontwikkeling voor volwassenen. Nu, mede door de digitalisering, de beschikbaarheid van boeken relatief minder belangrijk wordt, neemt het belang van deze educatieve activiteiten toe. Met nam van belang zijn de activiteiten die gericht zijn op volwassenen in een meer kwetsbare maatschappelijke

positie.

Meer

in

het

bijzonder

gaat

het

om

laaggeletterden,

nieuwkomers/inburgeraars, arbeidsmigranten, mensen met een beperking en ouderen die moeite hebben met digitalisering. Taai-educatie blijft onverminderd van groot belang. Door 'functioneel analfabetisme (bv. brieven van instanties niet goed kunnen lezen) raken veel mensen in de problemen. Ook is vaardigheid in de omgang met nieuwe media tegenwoordig essentieel voor iedere burger die wil participeren (internetbankieren, Skype, DigiD als toegang voor alle overheidsdiensten). De mogelijkheden zijn prachtig maar veel burgers zijn het spoor bijster geraakt in de aaneenschakeling van technologische veranderingen. Doelgroep

Volwassenen.

Indicatieve kosten

é 20.000 tot C 40.000 per jaar. Schaalbaar, afhankelijk van gemeentelijke ambitie.

Voor-/ nadelen

»

Gericht op versterken van zelfredzaamheid, past van oudsher bij de bibliotheekfunctie

»

Wordt in sommige gemeenten ook onder andere 'vlag' door andere partijen uitgevoerd (ROC, welzijn).

Beoordeling


Zeer wenselijke vorm van additioneel bibliotheekwerk, in aanvulling op boekencollecties.

Pagina 22 van 38


5 5.1

Van uitvoeringsvormen naar scenario's Uitgangspunten

In het v o r i g e hoofdstuk zijn e e n a a n t a l u i t v o e r i n g s v o r m e n v o o r d e b i b l i o t h e e k b e s c h r e v e n . O p basis v a n het bestuurlijk k a d e r (Ş3.2) en d e o p v a t t i n g e n v a n scholen en

maatschappelijke

o r g a n i s a t i e s (Ş3.3) zijn met d e z e u i t v o e r i n g s v o r m e n in dit h o o f d s t u k e e n a a n t a l

mogelijke

6

scenario's g e c o n s t r u e e r d . De scenario's k e n n e n een v e r g e l i j k b a a r a m b i t i e n i v e a u doch bestrijken een b r e d e

r a n g e v a n m e e r b e h o u d e n d t o t m e e r v e r n i e u w e n d . N a t u u r l i j k zijn b e h a l v e

de

beschreven scenario's o o k n o g a n d e r e scenario's t e construeren.

5.2 >

Vijf m o g e l i j k e s c e n a r i o ' s S C E N A R I O I : B e h o u d e n w a t er w a s . Een t r a d i t i o n e l e

bibliotheek

die

is a a n g e s l o t e n o p

het l a n d e l i j k

stelsel v a n

openbare

b i b l i o t h e k e n . M e t e e n b o e k e n c o l l e c t i e v o o r d e j e u g d en v o o r v o l w a s s e n e n . A a n s c h a f v a n n i e u w e b o e k e n . U i t g e b r e i d e l e e s t a f e l m e t d i v e r s e k r a n t e n en t i j d s c h r i f t e n . Uitleen o n d e r leiding

van

professionele

bibliothecaris.

Geavanceerd

uitleensysteem

met

r e s e r v e r i n g s m o g e l i j k h e i d w a a r d o o r v r i j w e l a l l e b o e k e n uit heel N e d e r l a n d l e v e r b a a r zijn. Beperkt a a n b o d van inhoudelijke activiteiten. Huisvesting: o p h u i d i g e l o c a t i e o f verhuizen n a a r g e m e e n t e h u i s .

*-

S C E N A R I O I I : G e r a t i o n a l i s e e r d traditioneel b i b l i o t h e e k c o n c e p t . Een t r a d i t i o n e l e b i b l i o t h e e k d i e w e r k t z o a l s men g e w e n d is d o c h m e t e e n b e d r i j f s m a t i g o p g e z e t t e ' b a c k o f f i c e ' . Een ruime b o e k e n c o l l e c t i e v o o r d e j e u g d en v o o r v o l w a s s e n e n . M e e r d a n 95Vo v a n d e g e v r a a g d e b o e k e n is l e v e r b a a r . U i t g e b r e i d e l e e s t a f e l m e t d i v e r s e k r a n t e n en t i j d s c h r i f t e n . Uitlenen v a n b o e k e n w o r d t v e r z o r g t d o o r v r i j w i l l i g e r s o n d e r s t e u n d d o o r e e n p r o f e s s i o n e l e b i b l i o t h e c a r i s / c o ö r d i n a t o r . Professioneel uitleensysteem. B e p e r k t a a n b o d v a n inhoudelijke activiteiten. Huisvesting o p h u i d i g e l o c a t i e o f verhuizen n a a r g e m e e n t e h u i s .

>

S C E N A R I O UI: Traditioneel + schoolbibliotheken. Dit scenario lijkt o p scenario II m e t het verschil d a t d e j e u g d v o o r hun b o e k e n niet m e e r v i a d e b i b l i o t h e e k v e s t i g i n g w o r d t b e d i e n d m a a r via r o y a l e s c h o o l b i b l i o t h e k e n . M e e r d a n 95Vo van de g e v r a a g d e tijdschriften.

Uitleen

b o e k e n is l e v e r b a a r . U i t g e b r e i d e l e e s t a f e l m e t d i v e r s e k r a n t e n en door

vrijwilligers

ondersteund

door

een

lokale

professionele

b i b l i o t h e c a r i s / c o ö r d i n a t o r . Professioneel uitleensysteem. B e p e r k t a a n b o d v a n i n h o u d e l i j k e activiteiten. Huisvesting o p h u i d i g e l o c a t i e o f verhuizen n a a r g e m e e n t e h u i s . W a a r s c h i j n l i j k (met e n i g e m o e i t e ) o o k i n p a s b a a r b i j dorpshuis De Z w a a n .

6

De digitale bibliotheek en de bibliobus zijn in dit advies buiten beschouwing gelaten omdat deze voor de besluitvorming niet relevant zijn. De digitale bibliotheek is een Rijksverantwoordelijkheid. De bibliobus sluit in het geheel niet aan bij de wensen van het onderwijs.


Pagina 23 van 38


>

S C E N A R I O I V : E x t r a a a n d a c h t v o o r activiteiten. In d i t scenario w o r d t d e b o e k e n v o o r z i e n i n g v o o r v o l w a s s e n e n v e r e e n v o u d i g d . Er is n o g steeds een a a n z i e n l i j k e collectie b o e k e n v o o r v o l w a s s e n e n b e s c h i k b a a r d i e

voortdurend

w o r d t a a n g e v u l d m e t n i e u w e b o e k e n . V o o r v o l w a s s e n e n is m e e r d a n BOVo v a n g e v r a a g d e b o e k e n l e v e r b a a r uit d e e i g e n collectie. E e n v o u d i g e l e d e n - en ( u i t l e e n ) a d m i n i s t r a t i e d i e in eigen beheer wordt uitgevoerd b i b l i o t h e e k s t i c h t i n g ) . Uitlenen

door een r e g i e g r o e p

van

boeken

gebeurt

van Uitgeester

door

een

team

inwoners

van

(lokale

gemotiveerde

v r i j w i l l i g e r s . D e b i b l i o t h e e k kent ruime o p e n i n g s t i j d e n , a l zijn d e z e m e d e a f h a n k e l i j k v a n d e beschikbaarheid

van

vrijwilligers.

De

vrijwilligers

worden

ondersteund

door

een

vrijwilligerscoördinator die - w a a r nodig - ook inhoudelijk/administratief kan organiseren d o c h d e l o k a l e r e g i e g r o e p in positie h o u d t . S c e n a r i o IV v o o r z i e t tevens in e e n u i t g e b r e i d e l e e s t a f e l m e t d i v e r s e k r a n t e n en t i j d s c h r i f t e n . Dit c o n c e p t sluit a a n o p d e omschrijving v a n ' a l t e r n a t i e v e u i t l e e n - o f r u i l b i b l i o t h e e k ' z o a l s in b i j l a g e 3 omschreven. Het sluit a a n o p het b u r g e r i n i t i a t i e f r e c h t in d e n i e u w e b i b l i o t h e e k w e t . De b o e k e n v o o r z i e n i n g v o o r d e j e u g d v e r l o o p t - net als in scenario III - v i a h o o g w a a r d i g e s c h o o l b i b l i o t h e k e n . H i e r d o o r is v o o r d e j e u g d e e n a c t u e e l en b r e e d t i t e l a a n b o d b e s c h i k b a a r . In a a n v u l l i n g h i e r o p w o r d t e e n t a a l - en m e d i a p e d a g o g i s c h p r o g r a m m a a a n g e b o d e n m e t veel

kennisversterkende

activiteiten

voor

basisschoolleerkrachten,

pedagogisch

m e d e w e r k e r s en o u d e r s . Huisvesting: v o l w a s s e n b o e k e n v o o r z i e n i n g k a n verhuizen n a a r dorpshuis De Z w a a n o f het g e m e e n t e h u i s , d e s c h o o l b i b l i o t h e k e n in d e basisscholen.

^

S C E N A R I O V : Activiteiten v o o r jeugd e n v o l w a s s e n e n . In d i t scenario w o r d t d e b o e k e n v o o r z i e n i n g v o o r v o l w a s s e n e n o p een a n d e r e w i j z e o p g e z e t . Hier o n t s t a a t n o g m e e r ruimte v o o r i n h o u d e l i j k e a c t i v i t e i t e n w a a r b i j n a a s t d e j e u g d ook e e n a c t i v i t e i t e n p r o g r a m m a v o o r v o l w a s s e n e n w o r d t o p g e z e t . Let w e l , er is n o g steeds e e n a a n z i e n l i j k e collectie b o e k e n v o o r v o l w a s s e n e n d i e p e r i o d i e k w o r d t a a n g e v u l d met r e c e n t e b o e k e n . Dit c o n c e p t sluit a a n o p d e omschrijving v a n ' a l t e r n a t i e v e r u i l b i b l i o t h e e k ' o f 'sociale b o e k w i n k e l ' z o a l s in b i j l a g e 3 omschreven. V o o r v o l w a s s e n e n is m e e r d a n z o ' n 80 7o v a n 0

g e v r a a g d e b o e k e n l e v e r b a a r uit d e e i g e n c o l l e c t i e . D e z e a l t e r n a t i e v e b i b l i o t h e e k

wordt

v o l l e d i g in e i g e n b e h e e r g e n o m e n . Uitlenen, ruilen o f v e r k o p e n v a n b o e k e n g e b e u r t d o o r v r i j w i l l i g e r s . Er is e e n substantieel b u d g e t b e s c h i k b a a r v o o r a a n s c h a f v a n a c t u e l e b o e k e n . U i t g e b r e i d e l e e s t a f e l m e t d i v e r s e k r a n t e n en t i j d s c h r i f t e n . De b o e k e n v o o r z i e n i n g v o o r d e j e u g d v e r l o o p t h o o g w a a r d i g v i a s c h o o l b i b l i o t h e k e n . V o o r d e j e u g d w o r d t een a a n v u l l e n d t a a l - en m e d i a p e d a g o g i s c h

programma

opgezet

met

k e n n i s v e r s t e r k e n d e a c t i v i t e i t e n v o o r b a s i s s c h o o l l e e r k r a c h t e n , p e d a g o g i s c h m e d e w e r k e r s en o u d e r s . O o k v o o r volwassenen w o r d t e e n a c t i v i t e i t e n a a n b o d r o n d o m t a a l en m e d i a o p g e z e t . Huisvesting: De v o l w a s s e n b o e k e n v o o r z i e n i n g k a n verhuizen n a a r dorpshuis De Z w a a n o f het g e m e e n t e h u i s , d e s c h o o l b i b l i o t h e k e n in d e basisscholen.


Pagina 24 van 38


5.3

Financiële c o n s e q u e n t i e s v a n d e v e r s c h i l l e n d e s c e n a r i o ' s

Raming structurele kosten gemeente Uitgeest per scenario Scenario's

Uitvoeringsvormen

n

I

Traditionele bibliotheek (boeken-

m

IV

V

É 40.000

î 20.000

î 35.000

î 35.000

C 30.000

C 30.000

É 185.000

functie, aangesloten op stelsel) Traditionele bibliotheek (boeken-

i. 100.000

functie, niet aangesloten op stelsel)

é 75.000

Alternatieve bibliotheek volwassenen (boekenfunctie * leestafel) Alternatieve bibliotheek volwassenen (leestafel) Schoolbibliotheken voor de jeugd

í 35.000

van 0 tot 12 jaar Educatieve activiteiten in het belang van de jeugd Educatieve activiteiten voor

İ 20.000

volwassenen Huisvesting all-in TOTAAL (exclusief eenmalige kosten)

5.4

í 60.000

ĥ 45.000

í 30.000

C 15.000

é 15.000

C 245.000

C 145.000

f 140.000

C 120.000

C 120.000

Advies

D e z e scenario's zijn o p g e s t e l d in s a m e n s p r a a k m e t d e b e t r o k k e n l o k a l e p a r t i j e n : "

De U i t g e e s t e r basisscholen (Tabijn en ISOB)

"

W e r k g r o e p B e h o u d Bibliotheek Uitgeest

"

Stichting U i t g e e s t e r Senioren

"

Dorpshuis De Z w a a n

"

Socius M a a t s c h a p p e l i j k e d i e n s t v e r l e n i n g

1

B o e k h a n d e l Schuyt

De b e t r o k k e n p a r t i j e n k o m e n u n a n i e m t o t een v o o r k e u r v o o r scenario IV, o p t e r m i j n o v e r l o p e n d n a a r scenario V . Dit scenario sluit het best a a n o p het bestuurlijk k a d e r en o o k o p d e o p v a t t i n g e n van

de

partijen

zelf.

Het

waarborgt

een

hoogwaardige

en

toekomstbestendige

b i b l i o t h e e k f u n c t i e v o o r d e j e u g d . D a a r n a a s t b i e d t het v o o r v o l w a s s e n e n een sociale b i b l i o t h e e k w a a r i n v i a a l t e r n a t i e v e m o d e l l e n e e n b o e k e n v o o r z i e n i n g in s t a n d b l i j f t . H e t accent verschuift l a n g z a a m v a n b o e k e n n a a r m e e r e d u c a t i e v e a c t i v i t e i t e n . De b i b l i o t h e e k f u n c t i e s w o r d e n ingezet

aansluitend

jeugdzorg,

passend

op

de

gemeentelijke

onderwijs,

voor-

ambities en

rondom

vroegschoolse

onderwijs&jeugd educatie)

en

zo

(preventieve samenleving

(participatiebeleid, W M O ) .


Pagina 25 van 38


6

BIJN-voorstel 14 april 2015 (scenario VI?)

In d e g e m e e n t e l i j k e a d v i e s o p d r a c h t is a a n g e g e v e n d a t m e e r d e r e s c e n a r i o ' s d i e n e n te w o r d e n uitgewerkt

in

samenwerking

met

lokale

partijen

b i b l i o t h e e k v o o r z i e n i n g . BUN h e e f t schriftelijk g e m e l d

voor

een

aan de gemeente

lokaal

passende

geen behoefte

te

h e b b e n o m i n h o u d e l i j k e input t e l e v e r e n v o o r d i t a d v i e s . N a het a f r o n d e n v a n het o n d e r h a v i g e c o n c e p t - a d v i e s in s a m e n s p r a a k m e t b e t r o k k e n

lokale

p a r t i j e n , o n t v i n g d e g e m e e n t e o p 1 4 a p r i l 2 0 1 5 toch e e n voorstel v a n B i b l i o t h e e k o r g a n i s a t i e I J m o n d - N o o r d ( B U N ) . Dit voorstel lijkt o p het e e r d e r e a a n b o d d a t B U N ( m o n d e l i n g ) d e e d a a n d e w e t h o u d e r na het r a a d s b e s l u i t v a n juni 2 0 1 3 . Dit v o o r s t e l is e i n d 2 0 1 4 b e s p r o k e n m e t d e wethouder

maar

aanzienlijke

destijds niet f o r m e e l

bezuiniging

ingediend

aankondigde.

Het

daar

ook

voortbestaan

de

van

gemeente de

Heemskerk

een

bibliotheekvestiging

in

Heemskerk w e r d hierdoor onzeker. K o r t s a m e n g e v a t b e v a t het BIJN-voorstel: "

Een j e u g d b i b l i o t h e e k o p e e n c e n t r a l e l o c a t i e in U i t g e e s t

"

V o o r v o l w a s s e n e n g é é n b o e k e n c o l l e c t i e in U i t g e e s t m a a r w e l e e n l e e s t a f e l . V o l w a s s e n e n kunnen b o e k e n lenen in d e b i b l i o t h e e k v e s t i g i n g in e e n a n d e r e g e m e e n t e n .

"

Een i n h o u d e l i j k a c t i v i t e i t e n a a n b o d v o o r j e u g d en v o l w a s s e n e n r o n d o m t a a l - en mediathema's

"

B e n o d i g d e subsidie g e m e e n t e : C 1 2 5 . 0 0 0 Į

jaar

7

V e r g e l i j k i n g met a d v i e s - s c e n a r i o I V / V D e b e t r o k k e n l o k a l e p a r t i j e n (scholen, w e r k g r o e p Behoud Bibliotheek U i t g e e s t , Stichting U i t g e e s t e r S e n i o r e n , Dorpshuis d e Z w a a n ) h e b b e n u n a n i e m g e a d v i s e e r d ten f a v e u r e v a n scenario IV ( o v e r l o p e n d in V) in ons a d v i e s . K o r t s a m e n g e v a t : r o y a l e s c h o o l b i b l i o t h e k e n v o o r d e j e u g d , e e n a l t e r n a t i e v e b i b l i o t h e e k v o o r z i e n i n g met l e e s t a f e l c e n t r a a l in U i t g e e s t en e e n inhoudelijk a c t i v i t e i t e n a a n b o d v o o r d e j e u g d e n v o o r v o l w a s s e n e n . Het n a g e k o m e n BIJN-voorstel o p 1 4 a p r i l 2 0 1 5 k o n , v a n w e g e d e a f g e s p r o k e n p l a n n i n g met d e g e m e e n t e , niet m e e r m e t d e l o k a l e p a r t n e r s w o r d e n b e s p r o k e n . Desalniettemin w o r d t h i e r o n d e r het BIJN-voorstel g e a n a l y s e e r d . "

B o e k e n v o o r de j e u g d . Het BIJN-voorstel v o o r z i e t in e e n c e n t r a a l g e p l a a t s t e b o e k e n c o l l e c t i e v o o r d e j e u g d . De scenario's IV en V v o o r z i e n in r o y a l e s c h o o l b i b l i o t h e k e n o p a l l e basisscholen. Het j a a r l i j k s a a n te s c h a f f e n a a n t a l n i e u w e b o e k e n v o o r d e j e u g d ligt in d e z e scenario's circa 3 k e e r zo h o o g als in het BIJN-voorstel. V i a d e s c h o o l b i b l i o t h e k e n z a l d e j e u g d d i e nu g e e n g e b r u i k m a a k t v a n d e b i b l i o t h e e k (circa e e n d e r d e ) , w é l w o r d e n b e r e i k t . De scholen h e b b e n een d u i d e l i j k e v o o r k e u r u i t g e s p r o k e n v o o r e e n a a n p a k v i a s c h o o l b i b l i o t h e k e n in t e g e n s t e l l i n g tot e e n c e n t r a l e b i b l i o t h e e k c o l l e c t i e . Dit v e r g r o o t d e t o e g a n k e l i j k h e i d , het b e r e i k , het g e b r u i k en u i t e i n d e l i j k e d e m o t i v a t i e en l e e r p r e s t a t i e s .

"

V o l w a s s e n e n Ã b o e k e n . Het BIJN-voorstel v o o r z i e t , in t e g e n s t e l l i n g tot scenario's IV en V niet in e e n b o e k e n v o o r z i e n i n g v o o r v o l w a s s e n e n in U i t g e e s t . W e l w o r d t v o o r z i e n in een l e e s t a f e l . V o l w a s s e n inwoners kunnen v o o r b o e k e n g e b r u i k m a k e n v a n d e b i b l i o t h e e k v e s t i g i n g in een n a b u r i g e g e m e e n t e o f kunnen een b e r o e p d o e n o p d e ' b o e k 8

a a n - h u i s - s e r v i c e ' ( v r i j w i l l i g e r s ) . Het BIJN-voorstel s t a a t o p g e s p a n n e n v o e t m e t d e wensen v a n d e w e r k g r o e p t o t het b e h o u d v a n een e i g e n ' B i b l i o t h e e k ' v o o r v o l w a s s e n e n in Uitgeest.

7

Exclusief huurkosten. Of de continuïteit van de bibliotheekvestiging in Heemskerk kan worden gegarandeerd is onduidelijk gezien de halvering van de subsidie in Heemskerk. 8


Pagina 26 van 38


"

I n h o u d e l i j k e activiteiten. Het BIJ N-voorstel v o o r z i e t net als d e s c e n a r i o ' s IV e n V , in een i n h o u d e l i j k e a c t i v i t e i t e n a a n b o d r o n d o m t a a l - en m e d i a t h e m a ' s gericht o p j e u g d , o n d e r w i j s en v o l w a s s e n e n . Dit a a n b o d is q u a o m v a n g en n i v e a u v e r g e l i j k b a a r , met het a a n b o d z o a l s o p g e n o m e n in d e scenario's IV en V .

"

Digitale bibliotheek. A l l e inwoners kunnen o n d e r d e n i e u w e B i b l i o t h e e k w e t rechtstreeks g e b r u i k m a k e n v a n d e d i g i t a l e b i b l i o t h e e k . Het g e b r u i k h i e r v a n is niet (meer) voorbehouden aan leden van een 'traditionele bibliotheek'.

9

Het BIJ N-voorstel e n d e

a n d e r e scenario's zijn d a a r o m g e l i j k w a a r d i g . "

F i n a n c i e e l . Het v o o r d e u i t v o e r i n g v a n het BIJ N-voorstel structureel b e n o d i g d e g e m e e n t e l i j k e b u d g e t l i g t circa C 2 5 . 0 0 0 p e r j a a r h o g e r d a n d e scenario's IV en V .

1 0

Conclusie Het BIJ N-voorstel v a n 1 4 a p r i l 2 0 1 5 s t a a t o p g e s p a n n e n v o e t m e t d e e x p l i c i e t e wensen v a n d e b e t r o k k e n l o k a l e p a r t i j e n . In o v e r l e g m e t d e g e m e e n t e is d a a r o m besloten d a t er g e e n a a n l e i d i n g is o m het a d v i e s ( v o o r k e u r v o o r scenario IV o v e r l o p e n d in V) a a n te passen.

9

Het BIJN-voorstel stelt meermaals dat de digitale bibliotheek alleen toegankelijk is voor abonnementhouders bij een traditionele openbare bibliotheekorganisatie, zoals Bibliotheekorganisatie IJmond-Noord. Dit is onjuist en feitelijk misleidend. Deze uitleg is in strijd met de nieuwe wet (art 1 2) en standpunten van de Vereniging van Openbare Bibliotheken, de VNG en de K oninklijke Bibliotheek (als uitvoerder van de digitale bibliotheek). De technische voorziening (inloggen met DigiD in plaats van met lokaal bibliotheekpasje) wordt op dit moment gebouwd en zal eind 201 5 operationeel zijn. BUN geeft aan een subsidie nodig te hebben van f 1 25.000/jaar en gaat uit van gratis beschikbaar gestelde huisvesting door de gemeente. Om het voorstel van BUN qua kosten voor de gemeente, te kunnen vergelijken met scenario's in het advies moet een rekenhuur worden opgeteld van circa ē20.000. De totale kosten voor de gemeente komen dan op circa ë 1 45.000/jaar. De is exclusief een financiële bijdrage die BUN vraagt aan de scholen. De scenario's in IV en V vergen geen aanvullende bekostiging door het onderwijs. Het BIJN-voorstel bevat geen opmerkingen over incidentele kosten. 1 0


Pagina 27 van 38

Oe Uitgeester Bibliotheek: toekomstbestendig en betaalbaar

7

Inventarisatie huisvestingsopties

Indien d e g e m e e n t e kiest v o o r d e i n s t a n d h o u d i n g v a n een b i b l i o t h e e k v o o r z i e n i n g z a l o o k een passend

locatie

dienen

te

worden

aangewezen."

Hieronder

zijn

enkele

locaties

geïnventariseerd. Inventarisatie mogelijke locaties Huidige locatie

Dit gebouw is ruim van opzet. Er is sprake van achterstallig onderhoud en de locatie voldoet niet

Dr. Brugmanstraat

meer aan de hedendaagse eisen. Mede doordat sprake is van een standalone' bibliotheek, zijn de openingstijden beperkt en is er geen sprake van synergie met de activiteiten van andere partijen. Ook is de ruimte groter dan strikt noodzakelijk gezien het huidige gebruik. We kunnen concluderen dat de huidige locatie - zonder fundamentele ingrepen - geen duurzame perspectief biedt. Dat geldt ook voor de aangesloten locatie Hogeweg 8, de voormalige school. Huidige all-in huisvestingskosten bedragen in totaal circa C 60.000 per jaar. Het huidige bibliotheekgebouw is eigendom van de gemeente. Omdat de locatie waarschijnlijk goede mogelijkheden biedt tot herontwikkeling, vormt het een stille reserve op de balans van de gemeente. In het kader van de BUCH-samenwerking is de verwachting dat op termijn ruimte ontstaat in het

Gemeentehuis

huidige gemeentehuis. De bibliotheek (in welke vorm dan ook) zou hier naar toe kunnen verhuizen. Dit kan bijdragen aan de bredere herinvulling van het gemeentehuis. Grootscheepse verbouwingen zijn specifiek voor de bibliotheek niet nodig, omdat flexibel aansluiting kan worden gezocht op de beschikbare mogelijkheden. Dorpshuis

Het dorpshuis De Zwaan is het sociale hart van Uitgeest. Diverse betrokken organisatie maken volop

De Zwaan

gebruik van het dorpshuis, Met name de Stichting Uitgeester Senioren organiseert een breed aanbod aan cursussen en sociale activiteiten voor ouderen. Het dorpshuis biedt wellicht mogelijkheden voor de inpassing van een bibliotheekvoorziening met een ruimtebehoefte tot circa 200 m2, mits multifunctioneel gebruikt.

Scholen

Schoolbibliotheken zijn inpasbaar in alle basisscholen. De benodigde ruimte per schoolbibliotheek is beperkt en kan flexibel worden ingevuld. Bij meerdere scholen is momenteel sprake van structurele overcapaciteit (leegstaande lokalen). Het ligt niet voor de hand om een bibliotheekvoorziening voor volwassen in een bestaand schoolgebouw te huisvesten.

Seniorencomplex

Dit complex van Kennemer Wonen bevat nu reeds een kleine bibliotheek voor de eigen bewoners.

De Slimp

De bewonersvereniging heeft niet de intentie/mogelijkheden om hier een bredere maatschappelijke functie van te maken.

Advies:

De

huidige

locatie

biedt

geen

duurzaam

perspectief.

Aansluiting

bij o f w e l

het

g e m e e n t e h u i s ó f w e l dorpshuis De Z w a a n b i e d t i n h o u d e l i j k e en f i n a n c i ë l e s y n e r g i e . Elk scenario is o p t e r m i j n i n p a s b a a r in het g e m e e n t e h u i s . De scenario's IV en V (en misschien III) zijn m o g e l i j k o o k i n p a s b a a r in dorpshuis De Z w a a n . De k e u z e v o o r e e n huisvestingslocatie o v e r s t i j g t echter d e v r a a g s t e l l i n g v a n d i t o n d e r z o e k en d i e n t o n d e r d e e l te zijn v a n e e n b r e d e r e visie

op

huisvesting v a n m a a t s c h a p p e l i j k e functies. W i j a d v i s e r e n e v e n w e l o m b i j d e k e u z e v o o r e n i g scenario o o k d i r e c t a a n t e g e v e n o p w e l k e huisvestingslocatie w o r d t g e k o e r s t . Blijven zitten in d e h u i d i g e l o c a t i e is niet wenselijk.

' In alle scenario's is de mogelijkheid open gehouden om mogelijk een Leestafel te starten in De Kleis. De mogelijkheden daartoe dienen nader te worden onderzocht. Mogelijke locaties: basisschool, Kringloopwinkel 1


Pagina 28 van 38


8 8.1

Transformatie Begroting

D e h u i d i g e b e g r o t i n g v a n d e g e m e e n t e g e e f t het v o l g e n d e b e e l d . Begroting gemeente Uitgeest

12

2014

2013 247.000

Subsidieruimte Huisvesting en overig

2016

166.000

2017

2019

2018

99.000

34.000

0

0

56.000

55.000

56.000

55.000

58.000

58.000

67.000

57.000

56.000

309.000

280.000

234.000

155.000

90.000

13

Totale kosten

2015

221.000

Gemeente

8.2

E e n m a l i g e kosten e n s u b s i d i e - a f b o u w B U N

Als g e v o l g v a n d e o p z e g g i n g v a n d e s a m e n w e r k i n g s o v e r e e n k o m s t met B i b l i o t h e e k o r g a n i s a t i e I J m o n d - N o o r d p e r 1 juli 2 0 1 3 w o r d t d e subsidie g e f a s e e r d a f g e b o u w d . De v o o r w a a r d e n v o o r d e z e a f b o u w zijn o p g e n o m e n in d e s a m e n w e r k i n g s o v e r e e n k o m s t . "

0

1 juli 2 0 1 3 t o t 1 juli 2 0 1 4 : 1 00 Zo subsidie en d i e n s t v e r l e n i n g 0

"

1 juli 2 0 1 4 tot 1 juli 2 0 1 5: 75 A

"

1 juli 2 0 1 5 t o t 1 juli 2 0 1 6 : 50Vo subsidie e n d i e n s t v e r l e n i n g

subsidie en d i e n s t v e r l e n i n g

"

1 juli 2 0 1 6 tot 1 juli 2 0 1 7 : 25Vo subsidie en d i e n s t v e r l e n i n g Subsidie gemeente Uitgeest aan Bibliotheek IJmond-Noord 2014

2013 14

Subsidie

Subsidie-terugloop

247.000 o

100 7o

2016

2015

221.000 0

0

37,5 7o

62,5 7o

2018

33.000

0

0

87,5 7o

2017

98.000

163.000

12,5 7o

2019 0

0

0

0

Raming eenmalige kosten gemeente Uitgeest per scenario Scenario

n

I Maximale afbouwsubsidie BU N (minus

m

rv C 125.000

voorziening; afgerond) Implementatie 'nieuwe' traditionele

C 30.000

bibliotheek (los van stelsel)

C 25.000

Implementatie alternatieve bibliotheek

É 35.000

É 35.000

C 125.000

É 125.000

C 125.000

í 275.000

ą. 285.000

í 285.000

volwassenen Implementatie schoolbibliotheken voor de jeugd van 0 tot 12 jaar TOTAAL

V

ē 0

C 155.000

M o g e l i j k e e e n m a l i g e d e k k i n g s m i d d e l e n (niet v o l l e d i g ) "

Vrijval voorziening bibliotheek op gemeentebegroting

C 40.000

"

H e r o n t w i k k e l i n g h u i d i g e l o c a t i e Dr. B r u g m a n s t r a a t

p.m.

12

Bron: productenraming 2015, pag. 71 Energie, belastingen, water, onderhoud derden, advieskosten, afschrijvingen activa, toerekende rente. Bedragen 201 2 tot en met 201 5 op basis van uitgegeven beschikkingen (afgerond). Deze bedragen kunnen licht afwijken van de procentuele verhouding in verband met indexatie, wijziging van inwonertallen en afronding. Bedragen 2016 en 2017 op basis van de procentuele subsidie-afbouw conform samenwerkingsovereenkomst. 13

14


Pagina 29 van 38


Organisatie Ă implementatie In d i t a d v i e s ligt d e n a d r u k o p d e i n h o u d e l i j k e keuzes d i e d e g e m e e n t e k a n m a k e n en d e f i n a n c i ë l e consequenties d a a r v a n . O p basis v a n een k e u z e d o o r d e g e m e e n t e r a a d d i e n t e e n i m p l e m e n t a t i e p r o c e s te w o r d e n g e s t a r t w a a r i n o o k d e u i t v o e r i n g v a n het d o o r d e r a a d g e k o z e n scenario w o r d t g e c o n f i g u r e e r d . Het is a a n d e g e m e e n t e o m hierin het v o o r t o u w t e n e m e n . Het a d v i e s o m t e k i e z e n v o o r scenario IV ( d o o r l o p e n d in V , z o n d e r n i e u w e i m p l e m e n t a t i e k o s t e n ) i m p l i c e e r t d e v e r w a c h t i n g d a t het m o g e l i j k m o e t zijn o m in s a m e n w e r k i n g m e t w e r k g r o e p Behoud B i b l i o t h e e k U i t g e e s t , Stichting U i t g e e s t e r S e n i o r e n , dorpshuis De Z w a a n en a n d e r e p a r t i j e n e e n l o k a a l u i t v o e r i n g s o r g a a n v o o r d e a l t e r n a t i e v e b i b l i o t h e e k f u n c t i e o p t e richten. D a a r b i j

kan

a a n g e s l o t e n w o r d e n o p een b e s t a a n d e o r g a n i s a t i e d o c h kan ook e e n n i e u w e rechtspersoon worden opgericht.

Proces Besluitvorming gemeenteraad

Mei 2015

Uitwerking gedetailleerd voorstel door beoogde uitvoeringspartijen in opdracht College

Juni - sept 2015

Definitieve opdrachtverstrekking door College

September 2015

Implementatie voorbereiding Start


Oktober - december 2015 januari 2016

Pagina 30 van 38

Q

De Uitgees ter Bibliotheek: toekoms tbes tendig en betaalbaar

Bijlage 1: Betrokken pers onen Į maats chappelijke organisaties "

A t i e Driesten, W e r k g r o e p Behoud

B i b l i o t h e e k Uitgeest

"

Bart v a n d e r N e u t , d i r e c t e u r Socius M a a t s c h a p p e l i j k e D i e n s t v e r l e n i n g

"

Bob W a l t e r , m a n a g e r Socius M a a t s c h a p p e l i j k e Dienstverlening

"

Carla van M e g e n , oud erenad viseur gemeente Uitgeest

B

C a r o l a v a n d e r Eng, d i r e c t e u r Basisschool De W i s s e l , ISOB

"

Cockie v a n Beek, W e r k g r o e p Behoud

"

Dirk-Jan W a s s e n a a r , beleid sad viseur G e m e e n t e Uitgeest

"

Ellen M a r s , v o o r z i t t e r Stichting U i t g e e s t e r Senioren

"

Els V l a s b l o m , W e r k g r o e p B e h o u d B i b l i o t h e e k U i t g e e s t

"

Franciska Loth, lid a l g e m e n e d i r e c t i e , T a b i j n

B

G e r ad r

"

Han H a a s m a n , e i g e n a a r b o e k h a n d e l Schuyt

"

Hans G r o o t , d i r e c t e u r basisschool De Binnenmeer, T a b i j n

1

Hans v a n W e l , W e r k g r o e p Behoud

"

Heico v a n B r a k e l , a f d e l i n g s h o o f d p u b l i e k s z a k e n , G e m e e n t e U i t g e e s t

B

H e t t y F r a n z a n i , W e r k g r o e p Behoud

"

len W e l b o r e n , W e r k g r o e p Behoud

1

M a r i s k a Smit, senior b e l e i d s m e d e w e r k e r ISOB

•-

N e l Reijners, W e r k g r o e p Behoud

"

N e l d e Vries, d i r e c t e u r basisschool De K o r n a k , T a b i j n

•.

W i e s d e W i t , W e r k g r o e p Behoud

"

W i l S p a a n d e r m a n , w e t h o u d e r G e m e e n t e Uitgeest

Bibliotheek Uitgeest

H o e k s t r a , v o o r z i t t e r bestuur, d orpshuis De Z w a a n ,



Bibliotheek Uitgeest Bibliotheek Uitgeest



Pagina 31 van 38


Bijlage 2: De landelijke digitale bibliotheek: voor iedereen toegankelijk. Als g e v o l g v a n d e n i e u w e B i b l i o t h e e k w e t kunnen a l l e inwoners b i n n e n k o r t g e b r u i k m a k e n v a n

de

diensten v a n d e l a n d e l i j k e d i g i t a l e b i b l i o t h e e k . Het lidmaatschap

van

een

lokale

bibliotheek

is

«3 Bibliotbeek.nl

d a a r v o o r niet m e e r vereist. D e v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d h i e r v o o r ligt niet m e e r b i j d e g e m e e n t e m a a r b i j het Rijk. De u i t v o e r i n g ( d o o r d e Koninklijke B i b l i o t h e e k ) w o r d t b e t a a l d d o o r het Rijk. H i e r t o e is 1 2 , 2 miljoen e u r o o n t t r o k k e n a a n het g e m e e n t e f o n d s . V o o r U i t g e e s t k o m t d a t n e e r o p e e n k l e i n e ē 1 0 . 0 0 0 ) . De d i g i t a l e b i b l i o t h e e k z a l d e k o m e n d e j a r e n sterk w o r d e n u i t g e b r e i d . Dienstverlening Bibliotheek.nl (voor alle inwoners van vanaf 2015) E-books E-books lenen. Duizenden actuele e-books lenen. E-books eregalerij (literaire klassiekers met achtergrond; downloadbaar en in app-vorm). E-book selectie - app (rechtenvrije e-books; downloadbaar of in app-vorm). Luisterhoeken (downloadbaar of via app). Advies en informatie per doelgroep Baby's, peuters en kleuters. Advies en informatie aan ouders van jonge kinderen. Voorleestips, boekenadvies, interviews, boekrecensies. Jeugd. Advies en informatie aan jeugd van 6 tot 12 jaar en hun ouders. Boekenadvies, informatie voor spreekbeurten, luisterlessen, informatie over schrijvers en tekenaars. Jongeren (12-15 I 15-18). Advies en informatie aan jongeren op verschillende niveaus. Boekenadvies, interactieve animaties, lees-agenda, informatie voor spreekbeurten, luisterlessen, informatie over schrijvers en tekenaars. Ouders en professionals. Advies en informatie aan ouders en professionals over lezen en leesbevordering. Aansluiten op leesniveau. Taal- en leesproblemen. Gemakkelijk lezen, Specifiek advies in relatie tot slechtziendheid, hoogbegaafdheid, dove kinderen. Literatuur Boekpromotie. In informatie en recensies over de nieuwste, mooiste, spannendste, interessantste boeken. Lees- en literatuur advies (gepersonaliseerd advies op basis van tal van persoonlijke voorkeuren). Literatuurplein: literaire recensies, excursies, cursussen, columns, literaire agenda, literaire tijdlijn, canon, boek van de week, literaire video's, literaire prijzen. Literaire agenda met informatie over talloze activiteiten rondom lezen, leesbevordering en literatuur. Lezen voor mensen met een beperking Aangepast lezen. Voor mensen met een visuele of motorische beperking zijn via aangepast-lezen.nl ruim 68.000 gesproken titels en 12.000 brailletitels beschikbaar. Ook kranten en tijdschriften. Het aanbod wordt steeds meer gedigitaliseerd en via streaming aangeboden. Overig Digitale cursussen. Bibliotheekacademie met gratis colleges, cursussen en lesmateriaal. e-Muziek I Muziekweb: duizenden muziektracks. Digitale Etalages. Thematische informatie over uiteenlopende onderwerpen zoals eten en koken, wetenschap en techniek, opvoeding en onderwijs, duurzaamheid, water, design en kunst, management en marketing en muziek maken.


Pagina 32 van 38


Bijlage 3 . Alternatieve Bibliotheekmodellen Op

verschillende

plaatsen

in

Nederland

is

ļ

sprake

van

de

opkomst

van

alternatieve

b i b l i o t h e e k c o n c e p t e n . D e z e w o r d e n v r i j w e l v o l l e d i g g e d r a g e n d o o r v r i j w i l l i g e r s , soms m e t een c o ö r d i n e r e n d p r o f e s s i o n a l o p d e a c h t e r g r o n d . D e z e i n i t i a t i e v e n sluiten a a n o p d e n i e u w e w e t , w a a r i n b u r g e r s het w e t t e l i j k recht k r i j g e n o m d e b i b l i o t h e e k ' o v e r t e n e m e n ' ( a m e n d e m e n t K e i z e r c.s.). Succesvolle v o o r b e e l d e n zijn er te o v e r : Leeszaal IJburg,

BiblioBeek,

Burger-bibliotheken

Rotterdam

West,

Books 4 Life.

Flexbieb

Eindhoven

W i j l a t e n d e kleinschalige i n i t i a t i e v e n hier e v e n buiten b e s c h o u w i n g . D e z e b e s t a a n v e e l a l uit e e n (of m e e r d e r e ) kasten m e t b o e k e n w a a r inwoners z e l f s t a n d i g , z o n d e r v e r d e r e v e r p l i c h t i n g e n , een

boeken

kunnen

plaatsen

meenemen

of

ruilen. V o o r b e e l d e n :

Minibiebs,

FreeLibrary,

TantePollewop. Grotere a l t e r n a t i e v e

bibliotheekmodellen

D e a m b i t i e s zijn meestal v e e l b r e d e r d a n het b e s c h i k b a a r h o u d e n v a n b o e k e n . V a a k o n t s t a a t e e n e d u c a t i e f d o r p s - o f w i j k c e n t r u m m e t b e h a l v e b o e k e n e e n z i t h o e k , een l e e s t a f e l , c o m p u t e r s en e e n p r i k k e l e n d a a n b o d v a n e d u c a t i e v e , c r e a t i e v e en sociale a c t i v i t e i t e n . K e n m e r k e n d v o o r deze

alternatieve

bibliotheekvormen

is

de

duurzame

betrokkenheid

van

enthousiaste

v r i j w i l l i g e r s en e e n g r o o t l o k a a l d r a a g v l a k . W i j zien d e v o l g e n d e m o d e l l e n o n t s t a a n : "

A l t e r n a t i e v e l e e n b i b l i o t h e e k . B o e k e n v o o r z i e n i n g m e t ruime collectie e i g e n b o e k e n en e e n eenvoudige uitleenadministratie. Inkoop van nieuwe b o e k e n . W e r k t ongeveer zoals b e k e n d e o p e n b a r e b i b l i o t h e e k (met c o n t r i b u t i e ) . Hét v o o r b e e l d v a n een g o e d a l t e r n a t i e v e l e e n b i b l i o t h e e k is Flexbieb

B

Alternatieve

ruilbibliotheek.

de

werkende

IJburg

Boekenvoorziening

w a a r i n inwoners e i g e n b o e k e n

kunnen

o m r u i l e n in e e n ruime collectie b o e k e n . G e b r u i k e r s w o r d e n a a n g e m o e d i g d b o e k e n w e e r t e r u g te b r e n g e n en o o k e i g e n g e k o c h t e b o e k e n in t e l e v e r e n . Soms w o r d t g e w e r k t m e t ' r u i l s p e l r e g e l s ' o m d e k w a l i t e i t v a n d e collectie o p p e i l te h o u d e n . M e e s t a l w o r d t

geen

c o n t r i b u t i e g e v r a a g d . Hét v o o r b e e l d v a n e e n g o e d w e r k e n d e a l t e r n a t i e v e r u i l b i b l i o t h e e k is Leeszaal Rotterdam m

Sociale

West.

boekwinkel.

In

deze

alternatieve

boekenvoorziening

kunnen

inwoners

voor

m a a t s c h a p p e l i j k e t a r i e v e n a c t u e l e g e b r u i k t e b o e k e n k o p e n (en v e r k o p e n ) . Hét v o o r b e e l d v o o r d e sociale b o e k w i n k e l is d e l a n d e l i j k e f o r m u l e Books 4 Life w a a r o n d e r r e e d s e e n hele k e t e n v a n sociale b o e k w i n k e l s in verschillende N e d e r l a n d s e s t e d e n o p e r e e r t . D e z e winkels g e n e r e r e n sinds j a r e n e e n a a n z i e n l i j k o p b r e n g s t d i e w o r d t g e ï n v e s t e e r d in i d e ë l e a c t i v i t e i t e n


Pagina 33 van 38


Vergelijking drie alternatieve bibliotheekmodellen Alternatieve

Alternatieve

Sociale boekwinkel

leenbibliotheek

ruilbibliotheek

Streefcollectie

10.000 boeken

7.500 boeken

7.500 boeken

Boektransacties

50.000

50.000

50.000

Bijdrage gebruikers

Vaste contributie voor

Bijdrage in natura door

Financiële bijdrage per

Volwassenen (bv. 10 tot

inleveren van (actuele)

transactie (gemiddeld C

25 euro/jaar). Geen

boeken.

2,00)

andere

Geen vaste contributie.

transactiekosten. Geen

OPTIONEEL: Vaste

Dus

boetes voor te laat

contributie optioneel, (bv.

ook voor iemand die

inleveren etc.

10 tot 25 euro/jaar). Geen

slechts

Keep-it-simple.

andere transactiekosten.

een paar keer wil

Geen boetes voor te laat

gebruiken

inleveren etc. Keep-it-simple. Administratie

Eenvoudige

Optioneel. Hooguit

Optioneel (wel financiële

Uitleenadministratie

ledenadministratie. Geen

administratie)

(leenrecht!)

administratie van individuele boektransacties.

Hoe kwaliteit

Aanschaf nieuwe boeken;

Er wordt vooral gestuurd

Gebruikers leveren boeken

collectie op peil

jaarlijks minstens 10 Zo

op lokaal commitment.

(die bij sociale boekwinkel

Eventueel worden

of ergens anders zijn

aanvullende spelregels.

gekocht) weer in en

ingevoerd. Gebruikers

ontvangen eventueel voor

0

houden

kunnen eigen boeken

actuele boeken een kleine

inleveren. Op basis van

vergoeding (bv Cl,00).

het aantal ingeleverd

Daarnaast worden ook via

actuele boeken ontstaat

andere circuits recente of

een recht om boeken mee

zelfs nieuwe boeken

te nemen. Bv. 10 actuele

ingekocht, (aanzienlijk

boeken inleveren is 5

budget) Lijkt op

boeken meenemen.

statiegeld-model.

Aanschaf recente/nieuwe boeken naar behoefte Al d e z e a l t e r n a t i e v e b i b l i o t h e e k v o r m e n b i e d e n - in t e g e n s t e l l i n g t o t d e t r a d i t i o n e l e b i b l i o t h e e k g e e n h a r d e g a r a n t i e s q u a continuïteit, d i e n s t v e r l e n i n g en c o l l e c t i e . U i t e i n d e l i j k v a l t o f s t a a t een a l t e r n a t i e v e b i b l i o t h e e k m e t het enthousiasme v a n e e n g r o e p b e t r o k k e n v r i j w i l l i g e r s en een v a s t e g r o e p t r o u w e g e b r u i k e r s . De p r a k t i j k in t a l v a n a n d e r e p l a a t s e n l a a t echter zien d a t het p r i m a kan!

De

gemeente

kan

een

meerjarige

financiële

basis

leggen

onder

een

alternatieve

b i b l i o t h e e k . Dit m a a k t d e kans v a n s l a g e n a a n z i e n l i j k g r o t e r (al zijn er o o k d a n , g e e n g a r a n t i e s ) . D e 'sociale b o e k w i n k e l ' is d e meest o n d e r n e m e n d e v a r i a n t v a n b o v e n g e n o e m d e v a r i a n t e n . D o o r , in g o e d e communicatie met d e g e b r u i k e r s , sociaal te o n d e r n e m e n k a n zelfs e e n positief f i n a n c i e e l r e s u l t a a t w o r d e n g e c r e ë e r d . A f s p r a a k met d e s u b s i d i e g e v e r d i e n t t e zijn d a t d i t r e s u l t a a t m a g w o r d e n g e ï n v e s t e e r d in m a a t s c h a p p e l i j k e e d u c a t i e v e a c t i v i t e i t e n .


Pagina 34 van 38


Het A B C : Alternatief Bibliotheek C o n c e p t ( g e m e n g d m o d e l ) O p basis d i v e r s e e r v a r i n g e n is het A l t e r n a t i e v e B i b l i o t h e e k C o n c e p t o n t w i k k e l d . Een ABC h e e f t d e v o l g e n d e k e n m e r k e n r

R u i m e collectie b o e k e n ; a c t u e l e titels. De richtcollectie b e s t a a t meestal uit z o ' n 5 . 0 0 0 t o t 1 0 . 0 0 0 b o e k e n . P e r i o d i e k w o r d e n recente b o e k e n a a n g e s c h a f t o m d e k w a l i t e i t v a n d e collectie o p p e i l t e h o u d e n . Bijzonder is d a t inwoners d a a r n a a s t

w o r d e n g e s t i m u l e e r d o m hun e i g e n ( u i t g e l e z e n )

boeken

b e s c h i k b a a r t e stellen v i a het A B C . O p d e z e m a n i e r k a n in d e p r a k t i j k a a n z o n 8 0 t o t 90 7o v a n d e b o e k v r a g e n w o r d e n v o l d a a n . 0

r

Gezellige leestafel. D e l e e s t a f e l b i e d t e e n assortiment a a n t i j d s c h r i f t e n en e n k e l e d a g b l a d e n . Een k o p k o f f i e e n een g o e d g e s p r e k . Er is d r a a d l o o s internet.

r

Bijdrage gebruikers. Het ABC kent g e e n v a s t e c o n t r i b u t i e v o o r g e b r u i k e r s m a a r v r a a g t w e l een k l e i n e bijdrage per boek.

^

Qredit-systeem. Het m e e n e m e n v a n e e n b o e k kost 2 Qredits

p e r b o e k . De Q r e d i t s kunnen w o r d e n g e k o c h t

v o o r ë 1 , 0 0 p e r stuk. D o o r het i n l e v e r e n v a n k w a l i t a t i e f g o e d e b o e k e n kunnen eveneens Q r e d i t s w o r d e n o p g e b o u w d ( g e m i d d e l d 1 Q r e d i t p e r b o e k ) . D o o r dit systeem is d e b i e b o o k interessant v o o r g e b r u i k e r s d i e nu g e e n a b o n n e m e n t o p d e t r a d i t i o n e l e b i b l i o t h e e k h e b b e n (90 7o v a n d e volwassen i n w o n e r s ) . Het is v o o r e e n g e m e e n t e m o g e l i j k o m v o o r 0

m i n d e r d r a a g k r a c h t i g e n o p i n d i v i d u e l e basis Q r e d i t s t e r beschikking te stellen. r-

Eenvoudige administratie. Het A B C w e r k t niet m e t e e n g e a v a n c e e r d uitleensysteem m e t a l l e r l e i technische en logistieke

componenten.

Dit

is niet

noodzakelijk

en

te

kostbaar.

Een

eenvoudige

a d m i n i s t r a t i e b l i j k t v o l d o e n d e . In d e z e a d m i n i s t r a t i e w o r d t b i j g e h o u d e n h o e v e e l Q r e d i t s elke gebruiker nog beschikbaar heeft. Qredits w o r d e n nooit u i t g e k e e r d . ^

Ruime openingstijden. Een A B C is z o v e e l m o g e l i j k o p e n . Het t e a m v a n v r i j w i l l i g e r s m a a k t o n d e r l i n g a f s p r a k e n o m d e o n t m o e t i n g s f u n c t i e v a n het A B C z o ruim m o g e l i j k in t e vullen.

^

Enthousiaste vrijwilligers. Het A B C is er niet a l l e e n v ó ó r d e inwoners, hij is o o k v á n d e i n w o n e r s . W e l i s w a a r is p r o f e s s i o n e l e o n d e r s t e u n i n g o p d e a c h t e r g r o n d b e s c h i k b a a r o m t e o n d e r s t e u n e n b i j het c o l l e c t i e b e h e e r e n b i j het o p l e i d e n v a n n i e u w e v r i j w i l l i g e r s . De visie en wensen v a n d e v r i j w i l l i g e r s zijn e v e n w e l l e i d e n d ; het is hún b o e k v o o r z i e n i n g . De v r i j w i l l i g e r s o n t v a n g e n naast

zinvol

bijvoorbeeld

en op

samenwerking of mediapedagoog.

uitdagend het PR

werk

gebied en

opleidingen van

communicatie

sociale

naar

behoefte.

vaardigheden,

kunnen

lokaal

Deze

opleidingen,

inhoudelijke

begeleid

worden

kennis, door

de

3^ A a n s l u i t i n g op d o r p s h u i z e n e n cultuurcentra. Het A B C is a l t i j d g e ï n t e g r e e r d in een dorpshuis, w i j k c e n t r u m , M F A , o f cultuurhuis. D o o r middel

van een huisvestingsvergoeding

en d o o r

de

aantrekkingskracht

op

nieuwe

g e b r u i k e r s l e v e r t het A B C z o een b i j d r a g e a a n d e v i t a l i t e i t én d e b e d r i j f s e c o n o m i s c h e continuïteit v a n d e z e locaties.



r

Creativiteit in p l a a t s v a n g a r a n t i e s . Het A B C b i e d t - in t e g e n s t e l l i n g t o t d e t r a d i t i o n e l e b i b l i o t h e e k - g e e n g a r a n t i e s q u a continuïteit,

dienstverlening,

collectie.

Het

is

een

uiterst

ondernemende

en

m a a t s c h a p p e l i j k b e t r o k k e n v o r m v a n b i b l i o t h e e k w e r k d i e d r i j f t o p d e b e t r o k k e n h e i d van e e n t e a m v a n enthousiaste v r i j w i l l i g e r s en e e n v a s t e g r o e p t r o u w e g e b r u i k e r s .

Het

v o o r d e e l h i e r v a n is d a t d e v r i j w i l l i g e r s hier ook echt hún b o e k v o o r z i e n i n g v a n kunnen m a k e n d i e p r e c i e s aansluit b i j d e l o k a l e w e n s e n . 'f

Ondernemerschap. Het A B C stimuleert m a a t s c h a p p e l i j k o n d e r n e m e r s c h a p . Als een A B C g o e d d r a a i t , kunnen a a n z i e n l i j k e p o s i t i e v e resultaten w o r d e n g e r e a l i s e e r d . A f s p r a a k m e t d e s u b s i d i e g e v e r d i e n t te zijn d a t d i t r e s u l t a a t m a g w o r d e n g e ï n v e s t e e r d in m a a t s c h a p p e l i j k e e d u c a t i e v e activiteiten.

)"

G e m e e n t e v e r z o r g t a l l e e n de b a s i s . Diverse a l t e r n a t i e v e

bibliotheken

draaien

zonder

financiële

ondersteuning

van

de

g e m e e n t e . D a a r w a a r a l t e r n a t i e v e b i b l i o t h e k e n in d e p l a a t s k o m e n v a n t r a d i t i o n e l e bibliotheekvestigingen

hebben

gemeenten

naar

onze

overtuiging

ook

de

morele

v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d o m hier e e n f i n a n c i e e l f u n d a m e n t o n d e r te l e g g e n . O v e r e n k e l e j a r e n ^ 5 ) k a n d e situatie o p n i e u w in o v e r w e g i n g w o r d e n g e n o m e n . V o o r k o m e n d i e n t echter te w o r d e n d a t succesvol m a a t s c h a p p e l i j k o n d e r n e m e n w o r d t ' a f g e s t r a f t ' d o o r d e gemeentelijke ondersteuning te b e p e r k e n . r

Initiatieven s t i m u l e r e n op g e b i e d v a n w e r k g e l e g e n h e i d e n z e l f s t a n d i g o n d e r n e m e n . H i e r b i j w o r d t v a n u i t het ABC a a n g e s l o t e n b i j d e l o k a l e situatie en i n i t i a t i e v e n o p het g e b i e d v a n p a r t i c i p a t i e , a r b e i d s g e w e n n i n g , r e - i n t e g r a t i e en a r b e i d s v e r v a n g i n g .


Pagina 36 van 38


Bijlage 4. Nut en noodzaak van de mediapedagoog in het basisonderwijs Leren l e z e n en s c h r i j v e n in d e 2 1 e e e u w " W i e niet m e d i a w i j s is, r a a k t b u i t e n g e s l o t e n " , v o o r s p e l d e

Ronald

Plasterk al in 2 0 0 7 t o e n hij minister v a n O n d e r w i j s w a s . Hij k r i j g t g e l i j k : d e n i e u w e o n g e l e t t e r d e n zijn d e b u r g e r s d i e niet kunnen ' l e z e n en schrijven' met m e d i a . De m e d i a l i s e r i n g v a n d e s a m e n l e v i n g is een f e i t . M a a r ondertussen h e b b e n w e het l a t e n g e b e u r e n d a t een t w e e d e l i n g o n t s t a a t tussen k i n d e r e n d i e w e l l e r e n 'lezen en schrijven m e t m e d i a ' en k i n d e r e n d i e d a t niet l e r e n . M e d i a w i j s h e i d is het l e z e n en schrijven v a n d e 2 1 e e e u w . M e d i a w i j s h e i d is n a u w g e r e l a t e e r d aan

burgerschapsvorming

als e e n

van

de

kerndoelen

van

het

o n d e r w i j s , m e t d e d r i e pijlers d e m o c r a t i e , p a r t i c i p a t i e en i d e n t i t e i t ( Z w a n e n b e r g en P a r d o e n , 2 0 1 0 ) . N i e u w e ongeletterdheid dreigt V e r s c h i l l e n d e o r g a n i s a t i e s h e b b e n d e a f g e l o p e n j a r e n g e w a a r s c h u w d v o o r het o n t s t a a n v a n e e n nieuw soort o n g e l e t t e r d h e i d als het o n d e r w i j s niet snel b i j b e e n t ( O n d e r w i j s r a a d , 2 0 1 1). De K N A W ( 2 0 1 2) s p r a k v a n e e n g e b r e k a a n d i g i t a l e g e l e t t e r d h e i d b i j l e e r l i n g e n d i e nu e x a m e n d o e n . De W R R ( 2 0 1 4 ) c o n s t a t e e r t d a t m e t a c o g n i t i e v e v a a r d i g h e d e n d i e l e e r l i n g e n het l e r e n d v e r m o g e n g e v e n kritisch en a c t i e f te p a r t i c i p e r e n in d e t o e k o m s t i g e s a m e n l e v i n g , o n v o l d o e n d e a a n d a c h t k r i j g e n in het h u i d i g e o n d e r w i j s . S c h o l e n w o r s t e l e n v o o r a l met o n l i n e g e d r a g s p r o b l e m e n O m g a a n m e t m e d i a , niet a l l e e n o p e e n v e i l i g e m a n i e r , m a a r o o k kritisch, b e w u s t en a c t i e f , h o o r t dus b i j d e b a s i s v a a r d i g h e d e n v a n b u r g e r s . Kennis a l l e e n is niet v o l d o e n d e m e e r : niet 'kennis is macht', m a a r ' m e e d o e n is macht'. M a a r scholen d i e het b e s t e 'scoren' in t e r m e n v a n C i t o t o e t s e n , zijn n o g g e r i c h t o p k e n n i s o v e r d r a c h t en m a k e n g e e n g e b r u i k v a n d e m e d i a - e r v a r i n g e n

van

k i n d e r e n . O p hun achtste k r i j g e n zij hun eerste m o b i e l ( g r o e p 5) en t e g e n d e t i j d d a t z e in g r o e p 8 zitten is d a t een s m a r t p h o n e . Zij e x p e r i m e n t e r e n d a a r m e e z o n d e r v o l d o e n d e b e g e l e i d i n g , met g e v o l g d a t scholen w o r s t e l e n m e t p r o b l e m e n d i e z e niet kunnen oplossen, v a n ' s e x t i n g ' en ' p o r n o v i a W h a t s A p p ' t o t ' c y b e r p e s t e n ' en ' o n g e w e n s t m o b i e l g e b r u i k in d e k l a s ' . O o k o p d e basisschool. O n d e r w i j s m a a k t g e e n v e r b i n d i n g met o n l i n e e r v a r i n g e n Generatie M (geboren vanaf 1 9 9 5 ) g a a t haar eigen g a n g : ze gebruiken media, doen d a a r e r v a r i n g e n o p , m a a r w o r d e n d a a r o n v o l d o e n d e a c t i e f in b e g e l e i d d o o r o u d e r s en school, l a a t s t a a n d a t z e v e r s t e r k t w o r d e n in v a a r d i g h e d e n d i e j e online v e r d e r b r e n g e n . Soms b r e n g e n z e m e e r t e w e e g d a n hun volwassen o u d e r s en l e r a r e n (denk a a n ProjectX m a a r ook a a n

de

i c e b u c k e t c h a l l e n g e ) . Ze leren zichzelf g i t a a r spelen v i a Y o u T u b e , h e b b e n d a a r hun e i g e n h e l d e n ( w e e t u a l w i e Enzo Knol is?), en d o e n hun huiswerk v i a F a c e b o o k en T w i t t e r . Z e e x p e r i m e n t e r e n m e t het r e m i x e n v a n inhoud v a n a n d e r e n , w o r d e n v e r l i e f d o p mensen d i e z e n o g n o o i t o n t m o e t h e b b e n en h e b b e n contact m e t v r e e m d e n o v e r d e h e l e w e r e l d . Steeds v a k e r lukt het z e hun schooltijd d o o r t e k o m e n z o n d e r e e n b o e k t e l e z e n . S t e e d s v a k e r b l i j v e n z e zitten o f stromen z e a f n a a r e e n l a g e r n i v e a u , o m d a t z e l i e v e r g a m e n d a n n a a r school g a a n . H e t o n d e r w i j s m a a k t g e e n v e r b i n d i n g m e t hun w a a r d e v o l l e online e r v a r i n g e n : d a t w a t z e d a a r l e r e n w o r d t niet b e n u t als basis v o o r v e r d e r l e r e n . Hier w o r d e n heel w a t kansen gemist. Gebrek a a n scholing leerkrachten b a s i s o n d e r w i j s Inmiddels r a a k t het f u n d e r e n d o n d e r w i j s w e l steeds m e e r o v e r t u i g d d a t k i n d e r e n m e d i a w i j s m o e t e n w o r d e n , m a a r hoe? W a n t d e z i t t e n d e l e e r k r a c h t e n v o e l e n zich d a a r t o e niet v o l d o e n d e t o e g e r u s t . O o k d e i n s t r o m e n d e p a s a f g e s t u d e e r d e l e e r k r a c h t e n zijn d a t niet v a n z e l f s p r e k e n d : o p d e meeste o p l e i d i n g e n zit m e d i a w i j s h e i d n o g steeds niet in het curriculum. D e z e j o n g e mensen zijn z e l f v a a k dus n o g o n g e l e t t e r d als het g a a t o m m o d e r n e m e d i a : n a u w e l i j k s a c t i e f , b e w u s t en kritisch als het g a a t o m hun e i g e n m e d i a g e b r u i k . D i g i t a l e g e l e t t e r d h e i d g a a t immers o m v e e l m e e r d a n k n o p p e n v a a r d i g h e i d , w a a r j o n g e r e n juist v a a k w e l h a n d i g in zijn ( K i r s c h n e r 2 0 1 3 ) .


Pagina 37 van 38


Digitale geletterdheid In e e n recent r a p p o r t v a n SLO - Stichting L e e r p l a n O n t w i k k e l i n g - (Thijs e . a . 2 0 1 4 ) w o r d t m e d i a w i j s h e i d o n d e r g e b r a c h t o n d e r het r u i m e r e b e g r i p 'digitale geletterdheid'. N a o n d e r z o e k v a n d e b e s t a a n d e lesmethodes in het f u n d e r e n d c o n s t a t e e r t SLO

dat

digitale

mediawijsheid

geletterdheid

helemaal

niet.

Alle

nauwelijks

aan

leerkrachten

de in

orde

het

komt,

en

basisonderwijs

n o e m e n d i g i t a l e g e l e t t e r d h e i d als d e v a a r d i g h e i d w a a r z e d e meeste o n d e r s t e u n i n g b i j n o d i g h e b b e n (Thijs 2 0 1 4 ) . O o k d i r e c t e u r e n g e v e n a a n d a t er v o o r a l o p het g e b i e d v a n d i g i t a l e g e l e t t e r d h e i d n o g v e e l m o e t g e b e u r e n . Een a a n t a l v a n hen g e e f t o o k a a n d a t g e w e r k t zou m o e t e n w o r d e n a a n v i s i e o n t w i k k e l i n g v a n d e school. De m e d i a p e d a g o o g in het b a s i s o n d e r w i j s Er is dus e e n g a t tussen w a t v a n het b a s i s o n d e r w i j s v e r w a c h t w o r d t o m a l l e l e e r l i n g e n t e kunnen voorbereiden op

leven en w e r k e n in d e g e m e d i a l i s e e r d e

o p g e l e i d e n h e b b e n d a t n o d i g , zie O n d e r w i j s r a a d

samenleving

(niet a l l e e n

hoger

2 0 1 1 ) a a n d e e n e k a n t , en het h u i d i g e

curriculum in d e p r a k t i j k a a n d e a n d e r e k a n t . O m t e h e l p e n d a t g a t te d i c h t e n , zien w e e e n rol weggelegd

voor

professionals

met

een

nieuwe

functie

in

het

basisonderwijs:

de

m e d i a p e d a g o o g . D e z e m a n o f v r o u w g e e f t invulling a a n d e i d e a l e situatie d o o r e e n b r u g te s l a a n tussen d e h u i d i g e m o g e l i j k h e d e n v a n iet en e e n m e d i a w i j z e inzet d a a r v a n , o m te b e g i n n e n in het o n d e r w i j s . Een m e d i a p e d a g o o g is d a n o o k b i j uitstek z e l f d i g i t a a l g e l e t t e r d , m a a r h e e f t d a a r n a a s t d e b i j z o n d e r e e i g e n s c h a p o o k p e d a g o o g te zijn. D a t h o u d t in d a t h i j / z i j in s t a a t is zijn d o e l e n te b e r e i k e n d o o r intermenselijke r e l a t i e s o p t i m a a l te b e n u t t e n . Het is e e n v e r b i n d e r v a n m e n s e n t e c h n i e k , i e m a n d d i e niet a l l e e n z e l f k a n ' l e z e n en schrijven met m e d i a ' , m a a r k a n o v e r b r e n g e n a a n a n d e r e n w a t het b e l a n g d a a r v a n is en w e e t h o e je d e z e d i g i t a l e g e l e t t e r d h e i d

kunt

b e r e i k e n in het o n d e r w i j s . T e g e l i j k e r t i j d w e e t d e m e d i a p e d a g o o g b e s t a a n d e m o g e l i j k h e d e n en m i d d e l e n in t e z e t t e n en v e r b i n d i n g e n t e l e g g e n tussen d e school en a n d e r e o r g a n i s a t i e s in d e wijk b i j v o o r b e e l d , m a a r o o k d a a r b u i t e n . Competenties v a n de mediapedagoog De m e d i a p e d a g o o g kan 1. pedagogische professionals ondersteunen en adviseren op basis van: generiek inzicht in de medialisering van de samenleving, domeinspecifiek inzicht in de medialisering van opvoeding en onderwijs, en kennis van a. concepten, theorieën en modellen en b. wetenschappelijke onderzoeksgegevens over i. de ontwikkeling van kinderen en jongeren in de gemedialiseerde samenleving en ii. pedagogisch handelen in de gemedialiseerde samenleving. 2. zich kritisch-constructieve opstellen ten aanzien van de medialisering van samenleving, opvoeding en onderwijs. 3. pedagogische professionals inspireren tot transformatie en disruptieve innovatie. 4. een breed scala aan media-apparaten, -tools en -toepassingen inzetten binnen het eigen handelen. 5. pedagogische professionals ondersteunen bij de inzet van media-apparaten, -tools en -toepassingen. 6. ouders ondersteunen bij de mediaopvoeding thuis, zodat leerlingen ook thuis worden op een goede manier voorbereid op het verwerven van (digitale) geletterdheid. 7. mensen en middelen verbinden, met het doel oude en nieuwe (digitale) geletterdheid van leerlingen te vergroten.

De

moment

dat

l e r a r e n o p l e i d i n g e n a l l e e n n o g d i g i t a a l g e l e t t e r d e professionals a f l e v e r e n , is het n o d i g

noodzaak

van

een

mediapedagoog

is

onmiddellijk

duidelijk:

tot

het

dat

i e m a n d a a n het z i t t e n d e t e a m k a n w o r d e n t o e g e v o e g d , d i e d e rol o p zich n e e m t d e h u i d i g e m i d d e l e n en m o g e l i j k h e d e n z o g o e d m o g e l i j k in te z e t t e n o m t e b e r e i k e n d a t d e school ( m a a r ook ouders) l e e r l i n g e n v o l d o e n d e v o o r b e r e i d t o p l e v e n en w e r k e n in d e

gemedialiseerde

samenleving. Het nut is o n m i s k e n b a a r . Scholen kunnen m e t d e i n z e t v a n een m e d i a p e d a g o o g

een snelle

i n h a a l s l a g m a k e n o p een g e b i e d w a a r zij nu z e l f d e meeste kennis en o n d e r s t e u n i n g missen, en w a a r v a n z e d e n o o d z a a k z e l f z e e r g r o o t achten (Thijs e . a . 2 0 1 4 ) . Definitief - 21 a p r i l 2 0 1 5

Pagina 38 van 38

MEMO Aan:

het college

Kopie aan:

M T leden

Van:

Dirk-Jan Wassenaar

Datum:

19 augustus 2015

Onderwerp:

Toekomst bestendige bibliotheekvoorziening in Uitgeest

Probleemstelling: Op 27 juni 2013 heeft de raad een motie aangenomen, waarbij het college wordt verzocht "ruimte te bieden voor initiatieven waardoor de exploitatie van voorzieningen kan worden voortgezet dan wel nagestreefd". Ten behoeve van een nieuwe vorm van bibliotheekvoorziening heeft het college op 24 februari 2015 Questum opdracht gegeven voor een onderzoek naar een toekomstbestendige bibliotheekvoorziening voor Uitgeest. Op 26 mei 2015 heeft het college besloten om dit onderwerp opiniërend te bespreken met de raad- en de commissieleden. Questum heeft op 15 juni 2015 een presentatie gegeven aan de raad- en commissieleden. Om de bibliotheek op 1 januari 2016 open te houden, zal het college en de raad in september 2015 een besluit nemen over de toekomst van een bibliotheekvoorziening in Uitgeest. Het gevolgde proces Na vaststelling van de motie heeft de wethouder diverse gesprekken gevoerd met het bestuur van Bibliotheek IJmond Noord en de Werkgroep Behoud Bibliotheek Uitgeest (WBBU). Hieruit kwam niet het gewenste resultaat. Vervolgens heeft de wethouder contact gezocht met de wethouders uit de gemeente Heemskerk en Beverwijk. In de tussentijd was er ook nog overleg met de BUCH gemeenten, maar die waren op dat moment niet met bezuinigingen op bibliotheken bezig. Heemskerk en Beverwijk wilden wel een gezamenlijk onderzoek naar een nieuwe bibliotheekvorm. Voorwaarde van Uitgeest was, dat er voor de zomer van 2015 een rapport zou liggen waarop de raad een besluit zou kunnen nemen. Toen na een aantal maanden bleek dat Heemskerk veel tijd nodig had om tot een besluit te komen en het bij nader inzien toch anders en breder wilde onderzoeken, heeft het college van Uitgeest besloten om zelfstandig een onderzoek te starten. De opdracht is verleend aan Questum uit Eindhoven, die veel ervaring heeft in het bibliotheekwezen, de nieuwe wetgeving en de ontwikkelingen. Onderzoeksresultaten Questum heeft in nauwe samenspraak met lokale partijen uit Uitgeest een rapportage (zie bijlage int 15.1966) gemaakt, waarin diverse scenario's zijn beschreven. De scenario's zijn: 1. behouden wat er was; 2. gerationaliseerd traditioneel bibliotheek concept; 3. traditioneel + schoolbibliotheken; 4. extra aandacht voor activiteiten; 5. activiteiten voor jeugd en volwassenen. In het rapport is elk scenario uitgeschreven. Participatie vanuit de samenleving De werkgroep W B B U heeft veel tijd geïnvesteerd om een bijdrage te leveren aan het in stand houden van een bibliotheek voor Uitgeest. Naast dat er diverse gesprekken zijn gevoerd met de wethouder heeft de werkgroep ook meerdere gesprekken gehad met de mensen van Questum. De inhoud van het

int 15.3243

rapport van Questum is ook met de werkgroep goedgekeurd. Naast de werkgroep zijn ook de schoolbesturen ISOB en Tabijn, schooldirecteuren, de stichting Uitgeester Senioren, het Dorpshuis De Zwaan en Socius Maatschappelijke dienstverlening betrokken geweest bij de totstandkoming van dit rapport. Alle partijen zijn het er over eens dat scenario 4 "extra aandacht voor activiteiten" de beste oplossing is voor Uitgeest. In dit scenario wordt de boekenvoorziening voor volwassenen vereenvoudigd en extra nadruk gelegd op de ontwikkeling van de jeugd via een schoolbibliotheek aangevuld met een taal- en media pedagogisch programma. Voorstel stichting Bibliotheek IJmond Noord Stichting Bibliotheek IJmond Noord (BUN) heeft te kennen gegeven niet geïnterviewd te willen worden door Questum, omdat dit voor hun een concurrent is in de markt. De stichting B U N heeft daarop zelf een voorstel ingediend. Dit voorstel (int 15.1974) is door Questum bekeken en van het volgende commentaar voorzien: « Een jeugdbibliotheek op een centrale locatie in Uitgeest; « Voor volwassenen géén boekencollectie in Uitgeest maar wel een leestafel. Volwassenen kunnen boeken lenen in de bibliotheekvestiging Beverwijk en o f Heemskerk; » Een inhoudelijk activiteitenaanbod voor jeugd en volwassenen rondom taal- en mediathema's; » Benodigde subsidie bedraagt 6 125.000,— per jaar. Het voorstel van B U N voorziet in een centraal geplaatste boekencollectie voor de jeugd. In scenario 4 is voorzien in royale schoolbibliotheken op alle basisscholen. Het jaarlijks aan te schaffen nieuwe boeken voor de jeugd ligt in deze scenario's circa 3 keer zo hoog als in het BIJN-voorstel. Via de schoolbibliotheken zal de jeugd die nu geen gebruik maakt van de bibliotheek , wel worden bereikt. De scholen hebben een duidelijke voorkeur uitgesproken voor een aanpak via de schoolbibliotheken in tegenstelling tot een centrale bibliotheekcollectie. Dit vergroot de toegankelijkheid, het bereik, het gebruik en uiteindelijk de motivatie en leerprestaties. 3D transitie (Jeugdzorg) De schoolbibliotheek heeft als voordeel dat de jeugd heel laagdrempelig tot lezen gestimuleerd kan worden. Jeugd wat niet goed kan lezen, krijgt daar in de vervolg studie erg veel last van. Het dus is zaak om bij de bron dit aan te pakken en te zorgen voor goede faciliteiten en ondersteuning. Omdat voor- en vroegschoolse educatie ( W E ) en reguliere onderwijs steeds nauwer met elkaar samengaan, is het van belang om in de schoolbibliotheken ook voorleesboeken en prentenboeken op te nemen. Voorlezen heeft een enorme positieve invloed op het entreeniveau van kinderen in de basisschool. Schoolbibliotheken dienen dan ook een doorgaande leeslijn te bevatten van 0 tot 12 jaar. Verder zijn bestrijding van laaggeletterdheid en mediawijsheid ook aandachtgebieden die kunnen bijdragen tot preventieve jeugdzorg. Huisvesting bibliotheek De huisvesting van de "nieuwe" bibliotheek is nog een aandachtspunt. Tijdelijke huisvesting kan na 1 januari 2016 nog in het huidige pand aan de Dr.Brugmanstraat, maar voor een definitieve huisvesting wordt gekeken naar het gemeentehuis, het dorpshuis De Zwaan, een schoolgebouw o f andere locaties. Plan van Aanpak Om na 1 januari 2016 een doorstart te kunnen maken met de volwassenen bibliotheek is aan Questum een opdracht verstrekt om alvast een plan van aanpak te maken. Na besluitvorming in de raad van september 2015 kan het college het plan van aanpak beoordelen, goedkeuren en opdracht geven tot de uitvoering van dit plan. Financiële aspecten/risico's: Het gebouw waar nu de bibliotheek in is gevestigd, staat op de nominatie gesloopt te worden en de grond wordt dan verkocht. De opbrengst van deze grond komt t.z.t beschikbaar.

Wat kost scenario 4 en hoe kan dit worden gefinancierd? Scenario 4 kost de gemeente Uitgeest structureel Ç 120.000,— op jaarbasis. De éénmalige opstartkosten voor scenario 4 bedragen C 160.000,—. Structurele kosten Voor de financiering van de structurele kosten, zijnde 6 120.000,—, is het voorstel om deze kosten op te nemen in de begroting van 2016 en in de meerjarenraming. Éénmalige kosten De éénmalige kosten bedragen 6 160.000,—. Deze kosten kunnen als volgt worden gefinancierd: 1. uit de bestemmingsreserve voor de bibliotheek (saldo 6 42.339) 42.339 2. uit de bestemmingsreserve bovenwijkse voorzieningen (saldo 6 168.000) 117.661 Totaal:

160.000

Samengevat advies: De raad voor te stellen: Kennis te nemen van de inhoud van het advies van Questum (int 15.1966); Akkoord te gaan met scenario 4 uit dit advies van Questum; Akkoord te gaan met de financiering van de structurele kosten, zijnde C 120.000,- op jaarbasis; Akkoord te gaan met de financiering van de éénmalige kosten uit de bestemmingsreserves bibliotheek en bovenwijkse voorzieningen voor in totaal ĉ 160.000,— .

De Uitgeester Bibliotheek: toekomstbestendig en betaalbaar

Recommend Documents