De Stilen. Toen en Nu. Terugblikken op Toen. Vooruitlopen op de Toekomst

De Stilen

Toen en Nu Terugblikken op Toen. Vooruitlopen op de Toekomst.

Toen en Nu. Terugblikken op Toen. Vooruitlopen op de toekomst. | 1 53° 21’N 5° 12’E

inhoud

5 Voorwoord 6 De geschiedenis van De Stilen 8 ‘Trots dat we De Stilen op deze manier hebben kunnen neerzetten’ 10 Dingen van vroeger 11 Interview Wethouder Teun de Jong 12 De Cliëntenraad is erg belangrijk in De Stilen 14 Bijna vier jaar bouwen aan de nieuwe Stilen 16 We moeten het beste uit het huis halen dat erin zit 18 Het Havenplein, de bindende factor van De Stilen 20 ‘Oan Skillinge’ 22 Wat groeit er zoal in de tuin van De Stilen? 25 Marian Bakker: ‘Ze zien me overal!’ 26 ‘We mogen trots zijn op het resultaat dat we met z’n allen hebben neergezet!’ 28 Filmster op De Stilen 30 Pétanque of Jeu de Boules; een eeuwenoud spel

De nieuwbouw van De Stilen is gericht op de toekomst

Dit magazine is een uitgave van De Stilen op Terschelling | Ontwerp en vormgeving Groot Haar + Orth, Leeuwarden | Teksten Paul Schuringa (Afdeling Voorlichting en Communicatie, Noorderbreedte), Architekstenburo de Haan en Aukje Steringa | Eindredactie Paul Schuringa | Fotografie Sjoukje de Vries - coverfoto, Gerrit Bart Volgers, Paul Schuringa, Jan Edwin Geertsma, Gerrit van Goor en Pier Attema | Omslagfoto: Sjoukje de Vries | Druk Grafisch Bedrijf Hellinga, Leeuwarden | Oplage 2.000 exemplaren. Aan de inhoud van dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend. Met dank aan: Rits Sixma (Gemeente Terschelling) en Franca Roeleven.

2 | De Stilen

Toen en Nu. Terugblikken op Toen. Vooruitlopen op de toekomst. | 3

‘De Stilen, daar krijg je energie van! Duurzame energie wel te verstaan!’

Voorwoord

De NSU Prinz 4 met de motor achterin. NSU was een Duitse fabrikant van breimachines, en later auto’s en motorfietsen. Het bedrijf werd in 1873 opgericht, en in 1969 door Volkswagen AG overgenomen.

4 | De Stilen

Op 31 mei 2013 vindt de officiële opening van de nieuwe Stilen plaats, een moment van afronding en een nieuw begin. Ter gelegenheid hiervan is dit ‘opleveringsmagazine’ gemaakt. Als je een nieuwe fase ingaat, kijk je vaak even terug op wat er achter je ligt. Dat is wat we met dit magazine ook doen; terugblikken. Niet alleen op de afgelopen vier jaar van bouwen, maar ook wat jaren verder terug. We laten mensen aan het woord die vanaf het begin betrokken zijn geweest bij het hele bouwtraject. Een impressie van historische documenten verfraait het geheel. Maar we kijken ook vooruit. Want de nieuwbouw van De Stilen is juist gericht op de toekomst. Al eerder brachten we twee glossy’s uit; ‘De Stilen bouwt’ en ‘De Stilen gaat duurzaam. Energie in gastvrijheid’. Met ‘De Stilen Toen en Nu’ voltooien we een drieluik vol informatie en wetenswaardigheden over De Stilen. We wensen u veel leesplezier.

| 5

Geschiedenis

1974, verbouwing Huize Avondrood

1997, De Stilen

1967, nieuwbouw Huize Avondrood

2010, afbraak De Stilen

Rusthuis en bejaardentehuis ‘Avondrood’ 1946 Stichtin gsakte rusthu is stichting ,Avondrood’, Huize Avondroo d in de volksm ond.

Voordat het zorgcentrum de naam De Stilen kreeg stond het bekend als rusthuis en bejaardentehuis ‘Avondrood’. Na de fusie met verpleeghuis Dukdalf te Harlingen is er naar aanleiding van een prijsvraag, gewonnen door Pietie Langerak uit Hee, gekozen voor de naam De Stilen. Deze naam verwijst naar de bouwconstructie van een Terschellingse boerderij. De Stilen vormen het fundament, waarop de boerderij steunt. De jury vond het een toepasselijke naam, want cliënten kunnen in De Stilen op ondersteuning rekenen.

2013, de nieuwe Stilen

Van bejaardentehuis naar verpleeghuis 1981 In 1981 kwam in bejaardentehuis ‘Avondrood’ een verpleegafdeling, als dependance van het Harlinger verpleeghuis Dukdalf. Het hele project, renovatie van het bejaardentehuis en bouw van de verpleegafdeling kostte ongeveer 6 miljoen gulden. Staatssecretaris Veder Smit verrichtte de opening. Omdat Dukdalf (nu De Batting) ging samenwerken met Zorggroep Noorderbreedte maakte ook De Stilen onderdeel uit van Noorderbreedte.

en 1981, Dukdalf uit Harlingengaan en en sam Avondrood werken len. verder onder de naam De Sti

2006,tilen De S Vanwege de samenwerking tussen Dukdalf en Avondrood, staan er tot de dag van vandaag een dukdalf en een boei (symbool van Avondrood) voor het gebouw.


‘Trots dat we De Stilen op deze manier hebben kunnen neerzetten’ Elf jaar na de eerste plannen in 2002 is de nieuwe Stilen een feit. Een interview met de verantwoordelijken: Johan Lettink, voorzitter Directie Noorderbreedte en Franca Roeleven, locatiemanager van De Stilen. Uitstekend

‘Het oude gebouw van De Stilen voldeed niet meer, het was niet toekomstbestendig. Er moest een onderzoek komen om een beeld te krijgen van de ontwikkelingsruimte voor De Stilen. En met die opdracht zijn we, na een rapport van de ARGO Universiteit Groningen, in 2002 al begonnen met het maken van een plan voor een gebouw dat zorg en wonen verbindt.’ Aan het woord is Johan Lettink, voorzitter Directie Noorderbreedte. ‘Natuurlijk bouwen we met het oogmerk op zorg, maar je moet er zeker ook goed en veilig in kunnen wonen. En dat is in de nieuwe Stilen uitstekend gelukt volgens mij. Ik ben er trots op dat we dit met zijn allen hebben kunnen neerzetten,’ voegt Franca Roeleven toe.

Fundament Franca Roeleven: ‘Na een fusie met verpleeghuis ‘Dukdalf’, in Harlingen, werd Avondrood onderdeel van Zorggroep Noorderbreedte (het huidige Zorgpartners Friesland) en is gekozen voor de naam ‘De Stilen’. Een erg toepasselijke naam omdat deze is ontleend aan de bouw van een Terschellinger boerderij, stilen vormen het fundament waarop de boerderij steunt. ‘Eigenlijk was het toevallig dat we gingen bouwen op Terschelling. Het heeft er vooral mee te maken dat De Stilen bij Noorderbreedte hoort,’ aldus Lettink. Noorderbreedte valt onder Zorgpartners Friesland. Naast Noorderbreedte bestaat Zorgpartners Friesland uit Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) en ziekenhuis Tjongerschans in

Heerenveen. Tot Noorderbreedte behoren veertien woonzorgcentra en Noorderbreedte Thuiszorg. Gezamenlijk bieden deze zorg aan vooral ouderen in Fryslân die complexe zorg nodig hebben.

Concept ‘De gebruikelijke doorlooptijd van zo’n bouwtraject in de zorg was tot voor kort onder het bouwregime van de overheid een jaar of tien,’ vult Johan Lettink aan. ‘Maar ondertussen verandert de wereld om ons heen wel. Kregen we vroeger een zogenaamde ‘eilandtoeslag’ voor het bouwen van een zorglocatie op één van de Waddeneilanden, dat geldt niet meer onder de nieuwe regelgeving. Zorginstellingen, en dus ook Noorderbreedte, moeten zichzelf financieel zien te redden, ook als dat om de gebouwde omgeving gaat. De uiteindelijke investering, 15 miljoen euro, moet wel verantwoord zijn. Daarom hebben we een concept bedacht dat zichzelf zou moeten kunnen bedruipen. We hebben

MFC De Stilen heeft 48 appartementen voor zorg en wonen en 4 kleinschalige zorgwoningen voor elk 6 psychogeriatrische of somatische bewoners. Daarnaast is er een praktijk van een apotheekhoudend huisarts, een fysiotherapeut en en een auditorium met mortuarium. Het mortuarium is in samenwerking met de gemeente Terschelling en met subsidie van het waddenfonds gerealiseerd.

8 | De Stilen

hier appartementen gebouwd die bedoeld zijn om complexe zorg te verlenen, maar die ook gewoonkunnen worden verhuurd. En dan gaat het om appartementen die de in de AWBZ verdisconteerde 45 m2’s ruim te boven gaan.

Risicodragend En hiermee nemen we een voorschot op de toekomstplannen van de overheid. Ondanks dat tien jaar geleden het Ministerie vond dat we kleine opkamertjes moesten bouwen, hebben we hier volwaardige woningen gebouwd van meer dan 56 m2 en als Noorderbreedte bewust een risicodragende investering op het eiland gedaan. Omdat we voorzagen dat de overheid de instellingen zelf verantwoordelijk zou houden voor haar vastgoed en omdat er voldoende vraag naar zorg en wonen is en de bereidheid van de bewoner(s) om (bij) te betalen voor die extra m2’

In 2002 zijn we al begonnen met het maken van een plan Op eiland blijven ‘Nieuwbouw kon ook omdat er verder op dit eiland niet veel mogelijkheden zijn voor complexe zorg voor ouderen’, voegt Franca Roeleven toe. ‘We willen dat de ouderen zo lang mogelijk op hun eiland kunnen blijven wonen en niet naar de vaste wal moeten verhuizen als ze niet meer thuis kunnen wonen. En die mogelijkheid wil De Stilen graag bieden, uiteraard afhankelijk van wachtlijsten, deskundigheid en mogelijkheden. Geboren en getogen, én sterven op het eiland, dat is een grote wens van de eilander. Maar er zit een spanning op. We kennen ook onze grenzen in de zorg. Zo zijn bijvoorbeeld onze mogelijkheden voor revaliderende cliënten beperkt. Wij zijn verantwoordelijk voor onze

professionele grens. Als wij het niet meer verantwoord vinden om een cliënt in De Stilen te behandelen, moeten we uitwijken naar een andere locatie aan de wal. Als het gaat om revalidatie bijvoorbeeld naar De Batting in Harlingen. Natuurlijk kunnen we ook steeds méér doen; mensen die een lichamelijke beperking hebben maar verder zelfstandig kunnen wonen, zijn uiteraard welkom in een appartement van De Stilen.’

Bouwen, slopen, bouwen ‘Het nieuwe gebouw is geworden wat ik er van heb verwacht’, vertelt een glimlachende Roeleven. ‘Het integreren van de bouwwerkzaamheden in ons dagelijkse werk was een enorme opgave. Het bouwtraject moest gefaseerd verlopen omdat een algehele tijdelijke verhuizing voorafgaand aan de bouw, naar een plek elders op het eiland, met alle bewoners en faciliteiten, niet mogelijk was. Dat betekende dat we 3½ jaar in een cyclus van bouwen, slopen, bouwen, slopen en bouwen zaten. Drie keer verhuizen betekende een flinke aanslag op zowel bewoners als medewerkers. Voortdurend moesten we de werkprocessen aanpassen en ondertussen wel een goede kwaliteit van zorg blijven leveren. En dat dát is gelukt, bewijst het gouden Prezokeurmerk, dat we vorige maand hebben ontvangen.’ (zie verderop in dit magazine) Verankerd De Stilen is volgens Lettink lokaal verankerd op het eiland. ‘We maken deel uit van Terschelling, en Terschellingers werken én wonen bij ons. We zijn ook een continue factor op het eiland en een belangrijke werkgever. Verder kennen bewoners en medewerkers, maar ook bewoners onderling elkaar vaak goed. Natuurlijk maken we deel uit van een zorgnetwerk op Terschelling. De Stilen kan en wil niet geïsoleerd staan. Zoals gezegd lopen we eigenlijk met de nieuwbouw van De Stilen vooruit op wat de overheid met de ouderenzorg voor heeft. Over tien jaar is wat wij nu doen op De Stilen gemeengoed in Nederland. We kunnen nog wel even vooruit met dit gebouw.’


Johan Lettink is sinds 2005 voorzitter van de directie Noorderbreedte en lid van de Raad van Bestuur van Zorgpartners Friesland. Franca Roeleven is sinds 2002 locatiemanager van De Stilen.

Bouwen, slopen, bouwen, slopen, bouwen

Interview Wethouder Teun de Jong van Terschelling

De Stilen draagt bij aan de zelfredzaamheid van het eiland We zijn erg blij met de investering die Noorderbreedte doet met deze mooie voorziening op Terschelling, die voldoet aan de eisen van nu en de toekomst. We zien nu wel op de andere Waddeneilanden hoe moeilijk het is iets nieuws op poten te zetten of te behouden, voor ouderen, chronisch zieken, en mensen met een beperking. Doordat wonen met zorg op ons eiland gerealiseerd blijft, houd je het sociale netwerk in stand.

Buisman aroma, ook wel genoemd Buisman gebrande suiker of koffiestroop is een product van de firma Buisman. Het is een koffietoevoegsel bestaande uit gebrande, gekarameliseerde glucosestroop en melasse. Het wordt gebruikt om de smaak van koffie te verbeteren.

10 | De Stilen

Een koffiemolen is een huishoudelijk apparaat, waarin koffiebonen kunnen worden gemalen. Deze Douwe Egberts koffiemolen dateer t uit 1968-1970.

Het is voor ons als gemeente erg belangrijk dat zorg nabij is. Een eiland is een geïsoleerde gemeenschap en wanneer ouderen naar bijvoorbeeld De Batting in Harlingen zouden moeten voor ouderenzorg heeft dat sociaal maatschappelijke gevolgen. De oudere raakt ontworteld en kan niet meer terugvallen op vrienden en familie. Gelukkig is door De Stilen zorg op het eiland tot aan verpleeghuiszorg gerealiseerd. Daarentegen zijn er natuurlijk ook grenzen aan de zorg in De Stilen. Soms móet een eilander op de wal verder geholpen worden en natuurlijk zijn er ook wachtlijsten. Tegelijk is het mooi dat het multifunctionele centrum De Stilen niet alleen voor ouderen een plek biedt. Ook door de vestiging van de fysiotherapeut en de huisartsenpraktijk heeft het centrum ook voor anderen op het eiland een functie gekregen. Omdat ruimte op Terschellling schaars is, is het prettig dat andere

In samenwerking met de gemeente Terschelling en met subsidie uit het Waddenfonds en cofinanciering van de Provincie Fryslân is er ook een splinternieuw mortuarium gerealiseerd zorgverleners ruimte hebben in De Stilen. Dit zorgt nu en op termijn voor een goede continuïteit van zorg op het eiland. Als Gemeente Terschelling werken we ook goed samen met De Stilen. Zo hebben we onlangs samen het Steunpunt Mantelzorg opgezet en we zijn aan het praten over dagopvang voor dementerenden. Nu de bouw is afgerond hopen we dat de samenwerking met deze Noorderbreedtelocatie nog intenser gaat worden. Zeker gezien de extra taken die we krijgen in de WMO* en AWBZ** is een goede afstemming noodzakelijk voor het leveren van een verantwoorde ouderenzorg en het vergroten van de leefbaarheid op het eiland. Over het nieuwe gebouw ben ik erg te spreken. Het is een ruime voorziening die iets toevoegt in het landschap. Het plein is ook prachtig. We hebben onlangs hier Koninginnedag gevierd. Door de vrijmarkt hier te doen haal je de eilander gemeenschap bij De Stilen. En dat is winst voor zowel de bewoners, die veel meer zien gebeuren om hen heen, als voor het eiland. De gemeente heeft een gigantische taak als het gaat om het uitvoeren van de AWBZ. Positief gezegd is het een hele uitdaging voor ons om als kleine gemeente hier goede keuzes in te maken. Hiervoor is de sociale cohesie op het eiland aanwezig. De mensen moeten echt meedoen. Maar we zijn ook op de expertise van de zorgaanbieders op het eiland aangewezen. We willen die expertise hier ook vasthouden en ervoor zorgen dat men niet met de rug naar Terschelling gaat staan. Participeren! Wat dat betreft is De Stilen zoals het er nu staat een mooi resultaat dat een bijdrage levert aan de zelfredzaamheid en leefbaarheid van ons mooie eiland. * WMO (Wet Maatschappelijke Ontwikkeling) De vergoeding van hulpmiddelen voor gehandicapten of betaald door de gemeente waar men woonachtig is. ** AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten) is een volksverzekering voor ziektekosten.


De Cliëntenraad is erg belangrijk in De Stilen GERRIT SCHREUDER NIEUWE VOORZITTER VAN DE CLIËNTENRAAD JAAP VELDS

‘Het is zo stil op de gang’ Tot de officiële opening is Jaap Velds nog voorzitter van de cliëntenraad in De Stilen. Daarna wordt het stokje overgenomen door Gerrit Schreuder. De nieuwe voorzitter is directeur van de scholengemeenschap op Terschelling, ‘t Schylger Jouw. Hij loopt alvast een paar vergaderingen mee om zicht te krijgen op het reilen en zeilen binnen De Stilen. Want erg veel ervaring met een verpleeghuis heeft hij niet. ‘En dat is maar goed ook,’ aldus Schreuder. ‘Naast de raakvlakken met het onderwijs zijn er ook veel verschillen met de zorg: wat een moeilijke termen passeren de revue tijdens een vergadering,’ verzucht Gerrit Schreuder. ‘Ik ben gevraagd voor de functie van voorzitter van de cliëntenraad van De Stilen. Omdat ik hier zo kort op het eiland woon, sta ik nog overal nieuw tegenover. En van zorg weet ik niet zo veel. Mijn eigen vader en moeder zijn beiden 86 en wonen nog zelfstandig. Die relatieve onafhankelijkheid kan wellicht de reden zijn dat ik gevraagd ben voor deze voorzittersfunctie. De rol van de cliëntenraad is dat we elke ontwikkeling binnen de organisatie moeten kunnen volgen. Je wordt ook gevraagd een mening te hebben over het beleid en bepaalde keuzes die gemaakt gaan worden. Wat dat betreft, lijkt het onderwijs dan wél weer op de zorg. In mijn dagelijkse werk op school heb ik ook te maken met financiën, jaarplannen, en de inspectie. Waar het ook belangrijk is om goed te luisteren naar de kinderen en

12 | De Stilen

‘Dat moet hier ook, goed luisteren’ hun ouders. Dat moet hier ook, goed luisteren naar de bewoners en cliënten, met altijd in je achterhoofd dat het hun ‘thuis’ is. Het is overigens een prachtig multifunctioneel centrum geworden, waar de ouderen fijn kunnen wonen. Toen ik nog niet op Terschelling woonde, ging ik hier altijd op kampeervakantie. Op mijn 54e kwam de functie van directeur vacant en ik heb toen niet lang hoeven nadenken. Na 32 jaar in het onderwijs in Groningen zette ik de stap naar deze school, bijna twee jaar geleden nu. Fantastisch wonen en een droombaan. Omdat

het een eilandschool is, loop je zeker tegen speciale eilanddingen aan, waar De Stilen ook vast mee te maken heeft. Zo zijn de eerste twee jaar alle eilandkinderen welkom op ‘t Schylger Jouw. Aan de wal heeft er dan allang een selectie plaatsgevonden in HAVO, VWO en VMBO of speciaal onderwijs. Dat maakt het onderwijs op Terschelling bijzonder. Ik hoop dat ik met mijn ervaring en inzet wat kan betekenen voor de bewoners en hun familie in De Stilen. De komende tijd zal ik besteden aan kennismaking en contacten leggen.’

Jaap Velds was voorafgaand en gedurende de periode van de bouw voorzitter van de cliëntenraad De Stilen. Drie jaar geleden interviewden we hem ook voor het magazine dat verscheen bij het slaan van de eerste paal. Hij gaf toen aan dat de nieuwbouw hard nodig was. ‘Het oude gebouw was op zijn end en voldeed niet meer aan de eisen van deze tijd.’ Terugkijkend geeft Velds nu aan dat de bouw een lastige periode is geweest voor de bewoners. ‘Het meest belastend was dat sommige bewoners 2 maal moesten verhuizen. Voor de cliëntenraad was het belangrijk dat er voor de oude bewoners spelregels voor de verdeling van de appartementen zouden komen. Door loting zijn de populaire plaatsen verdeeld (al-

leen als meerdere bewoners voor hetzelfde appartement kozen). Volgens mij is dit goed gelukt, alhoewel er ook bewoners teleurgesteld waren over de plek van hun appartement. Toch kunnen we als cliëntenraad met de gekozen verdelingsprocedure de bewoners recht in de ogen blijven kijken. Er staat nu een gebouw met geweldige capaciteiten. Door het multifunctionele

Een aantal maanden geleden woonde meneer Rutgers (84) nog gewoon in Leeuwarden. Maar nu, sinds januari 2013, woont hij met genoegen in een appartement van De Stilen. En hij vindt het prachtig hier.

centrum De Stilen is de kwaliteit van zorg op het eiland enorm vooruitgegaan. Het vorige gebouw kón echt niet meer. De technische staat was slecht en de indeling van de ruimtes liet geen ruimte voor ouderenzorg nieuwe stijl. Nu heeft De Stilen schitterende zorgwoningen. Dat betekent dat de bewoners op hun eiland kunnen blijven wonen. Alhoewel er ook in De Stilen natuurlijk grenzen aan de zorg zijn.’ Volgens Jaap Velds heeft de cliëntenraad steeds aandacht gevraagd voor de kleine ongemakken die tijdens de nieuwbouw naar voren kwamen: tocht, zonwering, sleutels et cetera. Maar er waren ook opmerkingen die je niet zou verwachten: ‘mijn appartement is véél te groot, hoorden we veelvuldig. Ook: ‘het is zo stil op de gang.’ Tja...., in het oude gebouw was er onrust op de gang en daar klaagde men over’, aldus Velds. De komende periode kan de cliëntenraad de bouw loslaten en zich weer meer gaan bemoeien met de hoofdlijnen van de ouderenzorg. Er verandert zoveel door het regeringsbeleid en in de eilandersituatie. Ik wens Gerrit Schreuder (nieuwe voorzitter) veel succes. Het huis moet rekening blijven houden met de voorkeuren van de bewoners. Het is immers hun ‘thuis’. Wat mij betreft staat de goede uitstraling van De Stilen daarbij voorop. Want het is een schitterende plek waar we trots op kunnen zijn.’


We schrijven 21 september 2009. Na zeven jaar wachten begint op een maandagmorgen de bouw toch nog totaal onverwacht; Grondverzetbedrijf Trip Hek komt melden dat hij begint met het rooien van een aantal woudreuzen achter De Stilen.

Daarna gaat het snel: op 5 november wordt de eerste paal geslagen.

Deze feestelijke gebeurtenis wordt ingeluid door een klimploeg van Terschelling die van de oudbouw abseilen. De klimploeg zorgt met hun gesponsorde klim van Mount McKinley ook voor een webcam

Bewoners onthullen het bouwbord tijdens ‘de eerste paal’

Oktober 2010: 1e Verhuizing naar Duintuin 13! Op 29 april 2010 wordt het hoogste punt bereikt. Dat betekent ‘Pannenbier’!

en een ‘wachthuusbankje’; een bank voor op het buitenterras van De Stilen.

8 november 2010: Medewerker Anja Roos geeft met het ingooien van een raam het startsein van de sloop.

Oud en Nieuw nog gebroederlijk naast elkaar.

Ook de locatiemanager en secretaresse verhuizen. Zij worden tijdelijk gehuisvest in een blauwe container.

Januari 2011; Aanvang bouw Longway 4.

Mei 2011: En voor je het weet staat het! (ingang auditorium)

In verband met asbest verwijderen wordt ook de hoofdingang in oktober 2010 afgesloten. Dit gaat gepaard met wat logistieke problemen… Sloopfeest medewerkers en betrokkenen

BIJNA VIER JAAR BOUWEN AAN DE NIEUWE STILEN 14 | De Stilen

Voorjaar 2013, de nieuwe Stilen!


Liesbeth Lagerwey en Arieke Sieben over kleinschalige zorg en verzorgingshuiszorg in De Stilen.

We moeten het beste uit het huis halen dat erin zit

‘We zetten met zijn allen de schouders eronder’ Liesbeth Lagerwey is coördinator zorg van de kleinschalige zorg.

De nieuwe Stilen heeft 48 appartementen voor wonen en zorg. Daarnaast zijn er vier kleinschalige zorgwoningen voor elk 6 psychogeriatrische en/of somatische bewoners, 3 voor PG en 1 voor Somatiek. Een schaaltje met heerlijke koekjes en een kopje koffie staan al klaar. Laat het gesprek maar beginnen, aldus de coördinatoren zorg Liesbeth Lagerwey en Arieke Sieben. Beiden werken al behoorlijk wat jaartjes in De Stilen en hebben de bouw van het Multifunctionele Centrum van begin tot eind meegemaakt. Een uitdagende opgave, zeker omdat in die periode ook de kleinschalige zorg werd opgezet.

WENSEN ‘Een zo normaal mogelijk leven leiden, dat is wat ieder mens zo lang mogelijk wil en ook verdient in een voor hen veilige en prettige omgeving,’ vertelt Liesbeth Lagerwey, coördinator zorg van de kleinschalige zorg. ‘We houden rekening met specifieke wensen en behoeftes. Het meebrengen van eigen spullen in de zitslaapkamer van de bewoner stellen we bijvoorbeeld zeer op prijs. Er wonen zes mensen in elk van de vier kleinscalige zorgwoningen in De Stilen. Als het mogelijk is, helpen de bewoners in de huishouding mee, zoals tafel dekken en afruimen. Bij grensoverschrijdende zorg, of wanneer de bewoner iemand frequent in de directe nabijheid nodig heeft, dan willen we graag de familie of naastbetrokkene inzetten.

16 | De Stilen

‘gewoon’ verpleeghuis. Sinds een maand of drie kunnen de bewoner en familie ook aanwezig zijn bij het Multidisciplinair overleg (MDO). Sommigen maken daar gebruik van. Het is geen verplichting, maar het geeft de familie wel meer inzicht in hoe de bewoner hier leeft en waarom we als De Stilen doen wat we doen.’

Bijvoorbeeld bij ernstige onrust van een bewoner kan het helpen wanneer een vertrouwd persoon weer rust geeft.’

SAMENSPEL ‘De bewoners in de kleinschalige zorgwoningen zijn meer afhankelijk van zorg’, aldus Liesbeth Lagerwey. ‘Kleinschalige zorg is bedoeld voor mensen met een verpleeghuisindicatie, die 24 uur per dag zorg, toezicht en begeleiding nodig hebben. In een samenspel tussen familie en verzorging proberen we per cliënt de beste zorg te leveren. De familie wordt waar mogelijk gevraagd mee te helpen om een huiselijke situatie te creëren en zoveel mogelijk betrokken te zijn bij de zorgverlening. Immers, zij weten hoe de bewoner altijd heeft geleefd.’ Arieke vult aan dat het in het verzorgingshuisgedeelte een belangrijk criterium is dat de

‘Het is mooi om te zien wat het is geworden’

Arieke Sieben is coördinator zorg van het verzorgingshuis en coördinator vrijwilligers.

‘Het ritme van de dag’ bewoner nog regie over het eigen leven kan voeren. ‘Iedere bewoner heeft een zorgzwaartepakket (ZZP), deze wordt in samenspraak met de bewoner vertaald naar zorg en ondersteuning. We leggen dit vast in het zorgleefplan, aan de hand van dit dossier houden we onder andere in de gaten of het ZZP nog voldoet. In het appartement doet de bewoner meer zelf, zoals het huishouden en eventueel koken. Als het wat minder gaat, dan betrekken we de familie er ook meer bij.’

RITME Alle dagelijkse en huiselijke dingen die mensen hun leven lang gewend waren te doen, kunnen indien gewenst worden voortgezet. Dit maakt dat het ritme van de dag er heel anders uitziet dan een doorsnee dag in een

‘Binnen de 4 woningen kleinschalige zorg willen we een veilige woonomgeving bieden aan de mensen, waarbij ze zichzelf kunnen zijn,’ aldus Liesbeth Lagerwey. ‘We leveren zoveel mogelijk zorg op maat en proberen zoveel mogelijk aan te sluiten bij de bewoners. Daarnaast bekijken we hoe iemand is en waar ze geen grip meer hebben. Er is een goede samenwerking met artsen, expertiseteam en collega's. Het voordeel van De Stilen is dan weer dat we korte lijnen hebben tussen de kleinschalige zorgwoningen, het verzorgingshuis en de verschillende collega’s.

OUDBOUW Gedurende de jaren van de bouw hebben we behoorlijk veel meegemaakt. Waar je jaren over besloten en gediscussieerd hebt, is werkelijkheid geworden en het is me alles meegevallen. Het is mooi om te zien wat het is geworden.’ Arieke: ’Alhoewel de oude bewoners de gang missen van het oude gebouw, vinden de nieuwe bewoners het nieuwe gebouw geweldig.’

Liesbeth: ‘In De Stilen woont nog een aantal bewoners uit de oudbouw. Ik merk dat deze mensen redelijk gemakkelijk zijn meegegaan in de veranderingen. Voor de teams betekende het een andere manier van werken. Dit was in het begin wel even wennen. In de kleinschalige zorg staat men alleen op de groep met zes bewoners. Vroeger waren dit twee verzorgenden op 10 à 12 ‘licht en zwaar’ dementerende bewoners. Met de veranderingen die er al zijn, kan het wel eens zwaar zijn voor de medewerkers. Indien nodig kan een verzorgende altijd hulp vragen in het verzorgingshuis, dan zijn de korte lijnen bij ons toch weer gemakkelijk!’.

CREATIEF ‘31 mei 2013 is voor ons de stip aan de horizon,’ aldus Arieke. ‘Het huis wordt dan officieel geopend. Maar daarna gaan we gestaag door met zorgvernieuwing. Als de lagere zorgzwaartepakketten gaan verdwijnen, gaat dat waarschijnlijk meer druk geven op het verzorgingshuisgedeelte van De Stilen. De zorgzwaarte zal toenemen. Een toename in GGZ-cliënten, bewoners die naast zorg behoefte hebben aan extra begeleiding. Daar moeten we nu al op inspelen met ons aanname- en scholingsbeleid en inzet van behandeldisciplines. Daarnaast wordt verhuur van de woningen een uitdaging voor ons. We moeten ook creatiever leren omgaan met steeds minder geld. Arieke: ‘En wat te denken van ons prachtige Havenplein. Hoe gaan we dat lopend of sluitend krijgen? Een

kopje koffie hier drinken als je naar de dokter of fysiotherapeut bent geweest, behoort tot de mogelijkheden. Ook beschikken we buiten op het plein over een jeu de boulesbaan.’

HET BESTE ‘Er zijn kortom nog uitdagingen genoeg als we straks officieel geopend zijn. We moeten het beste uit het huis halen dat erin zit en niet achterover gaan leunen en denken dat we al klaar zijn.’ En dat is volgens Arieke ook weer het eigene van De Stilen. ‘We zetten met zijn allen de schouders eronder, het is laagdrempelig en er is saamhorigheid en betrokkenheid bij de bewoners. We krijgen ook heel veel ondersteuning van de Terschellinger gemeenschap. Er worden veel activiteiten aangeboden en als we iets willen regelen in De Stilen is er altijd wel een eilander die iets voor ons kan en wil betekenen.’ Het feit dat het onderdeel is van Noorderbreedte maakt De Stilen sterker. ‘We zijn minder kwetsbaar,’ vervolgt Arieke. ‘Verder is het leerzaam om kennis te maken met collega’s aan de wal. We kunnen gebruik maken van elkaar om de zorg nog beter te maken. Zoals recent bij de bijeenkomst voor talentontwikkeling voor coördinatoren zorg. Leuk om te merken dat de collegae aan de wal kampen met nagenoeg dezelfde problematiek. Vooral druk met het zoeken naar oplossingen. We zijn niet de enigen. Prettig om te horen.’ (gezamenlijk: *lach*).


HET HAVENPLEIN DE BINDENDE FACTOR VAN DE STILEN

‘Koken op de wijze van vroeger’

Die goeie ouwe gulden...

Het Havenplein, een ontmoetingsplaats in De Stilen. Direct bij de hoofdingang links is ‘Het Havenplein’. Hier komt de geur van koffie u tegemoet. Er is een restaurant en iedereen kan via een webcam op een groot scherm naar de haven kijken om het gevoel te beleven in de haven van West-Terschelling te zijn. Tevens kunnen bewoners en bezoekers naar films, wedstrijden of belangrijke televisie uitzendingen kijken. Met een kopje koffie of een maaltijd kan men met elkaar praten, herinneringen ophalen en elkaar op de hoogte houden over het wel en wee op Terschelling en in De Stilen. Buiten is er een gezellig terras, dat via de grote glazen pui betrokken wordt bij het binnenterras.

Een nadere kennismaking met 2 gezichten in De Stilen; Corrie de Vries en Lidy Tuil.

AVONDROOD Corrie de Vries werkt al 26 jaar in De Stilen. Werkend in de horeca wilde ze ook buiten het seizoen meer vast werk. Ze kende de directeur van ‘Huize Avondrood’, zoals De Stilen vroeger heette. Een ouderwetse man, die het liefst de sollicitatiebrieven met de hand geschreven ontving. Wat ze ook deed. ‘Ik begon als keukenassistent en groeide door naar de functie van kok.Vroeger in ‘Avondrood’ brachten we bij een verbouwing de bewoners onder in hotel Bornholm. Met een busje gingen we dan dagelijks eten serveren. Wat een verschil met hoe we dat nu doen.’

JAMIE OLIVER Lidy Tuil werkt nog maar een kort in De Stilen. Naast haar werk in de keuken is zij ook gastvrouw van Het Havenplein. ‘Qua smaak koken we hier creatief, maar wel op de wijze van vroeger. Niet bijtgaar á la Jamie Oliver, maar we kiezen altijd voor zacht vlees en zachte groente. De menucommissie is een groep wisselende bewoners die onze kookkunsten beoordeelt. Ze staan open voor nieuwe menu’s. Regelmatig organiseren

18 | De Stilen

we High Tea’s, ook voor mensen van buiten. Theetjes en etagères met bonbons, sandwiches en druiven. Op Nationale Pannenkoekendag kwam een basisschool pannenkoeken bakken voor onze bewoners. Het viel zeer in de smaak. Een feest!’

BONEN DOPPEN Volgens Corrie de Vries werd in de oudbouw meer gezamenlijk gegeten. ‘We deden toen ook in de keuken veel meer zelf. Vroeger verbouwden we tuinbonen op het eiland. Samen met de bewoners gingen we dan bonen doppen. Dat was heel gezellig. Nu hoeft dat niet meer want boontjes worden panklaar aangeleverd. Veel huidige appartementbewoners eten in het restaurant, maar een groot deel vindt het ook prettig om in het eigen appartement warm te eten. Deze maaltijden worden op dezelfde wijze aangeboden als de uitgifte van de warme maaltijd van Tafeltje Dekje.’

ONTMOETINGEN “We brengen ook dagelijks warme maaltijden naar de vier kleinschalige zorgwoningen’,

aldus Lidy Tuil. ‘Het eten blijft warm tot het wordt uitgeserveerd. De broodmaaltijden en koffie en thee worden in de kleinschalige woningen door de verzorgende gedaan. Vanuit de keuken worden de boodschappen geleverd. Broodvoorzieningen bieden we dagelijks in de winkelvoorziening in het restaurant aan. De bewoners van de appartementen proberen we zoveel mogelijk te stimuleren om in het restaurant te eten, koffie en thee te komen drinken en elkaar te ontmoeten. Er worden diverse activiteiten georganiseerd in samenwerking met de medewerker welzijn en vrijwilligers.’

HAVENPLEIN ACTIVITEITEN ‘Na de bouw kunnen we activiteiten gaan plannen in en rond Het Havenplein. Het plein biedt veel mogelijkheden zoals gezamenlijke filmavonden, sinterklaas- en kerstviering en Koningsdag voor bewoners en bezoekers. Sowieso hebben we hier op het eiland ook allerlei activiteiten die bij ons langs komen, zoals de verhalenroute, artiesten die optreden tijdens Oerol en met de Koninginnedag op 30 april was hier zelfs een vrijmarkt.

SPAR Elke woensdag verkoopt de Spar in De Stilen boodschappen aan de bewoners en elke donderdag is er ook een viskar op het buitenplein. Met onze medewerker welzijn en vrijwilligers gaan we ook meer spellen, sportieve activiteiten en themabijeenkomsten met gasten verzorgen. En we hebben een mooie jeu de boulesbaan die ook ingewijd moet worden.

RECLAME

Corrie de Vries en Lidy Tuil

Het Havenplein dat de bindende factor van De Stilen is, wordt ook toegankelijker voor alle Terschellingers. Zij zullen zich hier ook welkom voelen. Het Havenplein moet zichzelf ‘verkopen’ door met name positieve verhalen van tevreden bewoners en bezoekers. Dat is wat mij betreft de beste reclame, waar we de komende jaren ons uiterste best voor gaan doen’, aldus Tuil.

Restaurant De bewoners van de appartementen kunnen kiezen uit drie opties; zelf koken, eten in het restaurant of een warme uitgiftemaaltijd van Tafeltje Dekje ontvangen. Het restaurant is van 12.30 uur tot 13.30 uur geopend, dan worden aan een buffet straks de maaltijden geserveerd. De bewoner loopt langs het buffet en kan zelf een keuze maken uit het aanbod.

View-Master is de merknaam van een systeem voor stereofoto’s. Het systeem werd in 1938 uitgevonden.


Oan Skillinge Oan Schylge O, Schylge myn lântse, wat hab ik dy jeaf |: Al wa dy net priizet, dy fynt my toch deaf:| Dan slút ik myn earen, of geEt it te bont |: Dan kan ik net swye, mar straf se terstont:| O Schylge, myn lântse, sò droeg en sò heag |: Wat leisto dir froalik, de NoardseE yn’t eag :| Hò trots bin dyn dunen, hò wyt is dyn sân |: Hò grien bin dyn helmen, myn jeaf Schylgerlân :| O Schylge, myn lântse, do leist my oant hort |: Wa dy net ris priizet, dy dogt dy te kort :| Sò lang asto steEste, sò fest op dyn sân |: Wês fol brave minsken, myn jeaf Schylgerlân :|

20 | De Stilen

In het voorwoord las u al dat op 31 mei de nieuwe Stilen officieel geopend zal worden. Op het moment dat dit magazine gemaakt wordt, zijn we nog druk bezig met de afronding van de bouw, zoals Pier Attema, bouwcoördinator van Zorgpartners Friesland, dat ook vertelt in zijn interview; de puntjes worden op de i gezet. Met een ‘stevig portie Oeroluitstraling’ zal staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) de officiële opening verrichten. Maar dat is niet het enige dat er eind mei gebeurt; natuurlijk gaan we het ook vieren met onze bewoners, medewerkers, vrijwilligers, eilanders en betrokkenen. We hebben daar een hele week voor uitgetrokken... Op 25 mei kunnen alle eilandbewoners tijdens een open middag een kijkje achter de schermen komen nemen.

Op 30 mei hebben we een feestmiddag en -avond voor onze bewoners georganiseerd, met een optreden van een bekende Nederlands artieste waarna gezellig napraten bij een heerlijk buffet, met weer een ander muzikaal optreden.

31 mei ‘s ochtends 31 mei ‘s middags 31 mei ‘s avonds organiseert is dan de officiële Noorderbreedte in feestelijke opening van samenwerking met de De Stilen door KNRM voor genodigden staatssecretaris Van Rijn een minisymposium, met aansluitend een met als thema: receptie. ‘WAT ONS VERBINDT. MAATSCHAPPELIJK ONDERNEMEN OP TERSCHELLING’. Discussie inleiders en genodigden onder leiding van Oeds Bijlsma, directeur beleid/lid algemene directie Provincie Fryslân.

sluiten we de feestweek af met een knalfeest voor medewerkers en nauw betrokkenen bij het hele bouwproces.


Wat groeit er zoal in de tuin van De Stilen?

1

ERICA CARNEA Deze dopheide wordt ook wel sneeuwheide genoemd.

2

HEBE X FRANCISCANA ‘BLUE GEM’ Hebes worden in veel tuinen en openbare parken aangeplant, aangezien de bloemen veel door vlinders worden bezocht.

3

GRAS. Links van nummer 3 staat de Koningsboom (met plaquette).

4

COMBINATIE VAN - AUCUBA JAPONICA Aucuba japonica ‘Variegata’ of broodboom is een populaire wintergroene tuinplant. - ULEX EUROPEUS Gaspeldoorn is een verkleinwoord van gaspe dat haak of gesp betekent. De bloemkleur is geel. - ILEX AQUIFOLIUM ‘PYRAMIDALIS’ Deze hulst is bekend door zijn leerachtige, glanzend groene bladeren met puntige en stekelige randen. In het koude jaargetijde draagt een hulst een pracht aan rode bessen. - HIPPOPHEA RHAMNOIDES De Nederlandse naam is Duindoorn. Deze plant komt van nature vooral voor in open, kalkrijke duinen. De beskleur is oranje. - VIBERNUM OPULUS Viburnum opulus wordt ook wel ‘sneeuwbal’ genoemd omdat de witte bloemen lijken op sneeuwballen.

5

11

8

9 6

8 9

2

Koningsboom

3

De Stilen heeft ter gelegenheid van Koningsdag een Koningslinde gekregen, aangeboden door de gemeente Terschelling.

5

SCHONE SCHELP

7

CAREX COMANS ‘BRONZE FORM’ Carex comans ‘Bronze Form’ valt als siergras op door de opvallende koffie-met-melkachtige kleur. SPOROBOLUS HETEROLEPIS Dit langzaam groeiende siergras groeit van oorsprong op de Noord-Amerikaanse prairies. De plant verspreidt op warme dagen een zoete geur.

9

ERICA DARLEYENSIS ‘WHITE PERFECTION’ Heide Erica Darleyensis, of in het Nederlands voorjaarsheide.

10

ALOPECURUS PRATENSIS ‘AUROVARIEGATUS’ Alopecurus pratensis is een algemeen voorkomend gras in weide- en hooilanden en wegbermen.

11

10

CALLUNA VULGARIS ‘CARNEA’ Calluna vulgaris (Struikheide) is een wintergroen struikje met paarse bloemen vanaf de zomer tot in het najaar.

6

8

3

POLYPODIUM VULGARE De gewone eikvaren (Polypodium vulgare). Een oude Nederlandse naam voor deze soort is ’Engelzoet’. Dit wijst op de zoete smaak van de wortelstok.

22 | De Stilen

7

2

4

1

8

5 3

Het planten van een boom tijdens een troonswisseling is een goede traditie, die al meer dan honderd jaar oud is. In het verleden werden voor zulke officiële gelegenheden vaak linden gebruikt en ook dat deel van de traditie wordt in ere gehouden. Door het aanplanten van deze duurzame boom, die honderden jaren oud kan worden, wordt dan tenslotte ook letterlijk een stukje geschiedenis ‘levend’ gehouden. Op 30 april 2013 werden alle eilandbewoners en vooral héél veel kinderen bij dit unieke project betrokken. De hele dag zijn er allerlei activiteiten op Terschelling georganiseerd. Als onderdeel van het programma werd bij De Stilen de plaquette bij de koningslinde onthuld. De Koningsboom is geplant op het plein waar de drie iepen stonden.


Marjan Bakker, allround facilitair medewerker in De Stilen

Ze zien me overal! Marjan Bakker werkt nu al 19 jaar in De Stilen in allerlei functies. Ze begon bij de schoonmaak en ging daarna als assistent in de keuken werken. Nu de keuken in de nieuwe Stilen wat kleiner is geworden, combineert ze haar werkzaamheden weer met werk in de schoonmaak. En dat afwisselende bevalt haar juist erg goed.

De geschiedenis van de twee ‘Zuilbeuken’ bij De Stilen Er zijn twee rode Zuilbeuken geplant in de nieuwe tuin van De Stilen. Eén bij de ingang van de huisartsenpraktijk en één bij de hoofdingang. Deze twee beuken hebben een geschiedenis. Bij Haantjes in Formerum stonden twee grote Abelen. Deze Abelen veroorzaakten nogal wat overlast bij het fietsenverhuurpunt. De overlast bestond voornamelijk uit de bladeren die in de herfst gladheid veroorzaakten, maar ook kwam er ‘plakkerigheid’ uit de bomen op de fietsen die eronder stonden. Ook gebeurde het wel dat er bij storm een tak uitwaaide. De bomen waren van de gemeente, en goed gezond. De overlast was niet van dien aard dat er een directe aanleiding was om ze te verwijderen. Na enkele onafhankelijke onderzoeken bleek dat de bomen nog jaren mee konden, mits goed onderhouden. Nadat er bij zware storm weer een tak was afgebroken, heeft de heer Haantjes opnieuw een verzoek ingediend om de bomen te laten verwijderen. Het verzoek werd

24 | De Stilen

dit keer goedgekeurd door het college van B&W. Na het verwijderen van de twee bomen heeft de heer Haantjes in een gesprek aangegeven dat hij als compensatie graag twee bomen zou willen schenken. De afspraak was dat deze bomen op een opvallende plek geplaatst zouden worden. Doordat wij op dat moment bezig waren met de aanleg van de tuin bij De Stilen, hebben wij bekeken of er een mogelijkheid was om daar twee bomen te planten op een opvallende plek. Ook moest er op worden gelet dat deze twee bomen het zicht niet belemmerden. Hierdoor is er gekozen voor twee rode Zuilbeuken. Deze zijn opvallend, maar smal genoeg om het zicht niet te belemmeren. Ook de plek was opvallend genoeg. Zo kwamen er twee bomen met een geschiedenis in de tuin van De Stilen. Dhr. Bernard Haantjes was tevreden over het resultaat, evenals mevr. Franca Roeleven. Als ontwerper van de tuin ben ik hier ook zeer over te spreken en ik hoop dan ook dat iedereen in lengte van dagen van deze twee bomen kan genieten.

‘Ik hoor hier eigenlijk bij het meubilair’, vertelt de geboren Terschellinger Marjan Bakker gekscherend. ‘Het is hier leuk werken omdat de mensen echt elke keer naar me uitkijken en altijd een praatje willen. Ze zien me overal en zeggen dan: ‘Ben je nu weer in de keuken bezig, jij werkt ook overal!’. Ze zijn dan ook vaak bezorgd: ‘Kom meid, ga even zitten en neem een koekje en een bakje koffie.’ ‘Ik heb laatst een moeilijke periode gehad vanwege het plotselinge overlijden van mijn broer. Ik heb wel gewoon doorgewerkt hoor, want thuis blijven heeft dan ook geen zin. De bewoners beuren me dan echt op. Ik ben er voor hen, maar zij op dat moment ook voor mij en dat is fijn om te merken. Ik vind het soms wel eens moeilijk om met demente bewoners om te gaan. Ik kom dan binnen en kondig me aan: ‘Hallo, ik kom even stofzuigen!’ Dan weten ze wie je bent en wat je komt doen. Als schoonmaakster werk je altijd alleen. In de keuken zijn we met wat collega’s en dat is altijd gezellig met de radio aan.

‘Hallo, ik kom even stofzuigen!’

Een platenspeler (ook draaitafel, grammofoon of pickup) is een apparaat om grammofoonplaten af te spelen. Een single is een geluidsdrager waarop maar een of de twee nummers staan van een artiest of band. Het is album. een van goedkopere variant

Schoonmaken doen we niet meer met emmers water, maar we werken nu met de werkkar. Er is gekozen voor handige werkmaterialen die minder belastend zijn voor je lichaam. En schoonmaakmiddelen die duurzaam zijn en het milieu minder of nauwelijks aantasten. Dat werkt heel prettig en goed, dan blijft het nieuwe gebouw van De Stilen ook mooi schoon. Daar ben ik tenslotte ook voor.’

Rits Sixma, Groenbeheerder


PIER ATTEMA, BOUWMANAGER VASTGOEDBEDRIJF ZORGPARTNERS FRIESLAND

‘We mogen trots zijn op het resultaat dat we met z’n allen hebben neergezet!’ ‘Het bouwtraject van De Stilen was een bijzondere tijd’, zegt Pier Attema, bouwmanager Zorgpartners Friesland. ‘Jammer dat het straks voorbij is’. Pier Attema is vanaf de eerste voorbereidingen in 2004 al bij de nieuwbouw van De Stilen betrokken. Nu, 9 jaar later, staat er een modern en duurzaam multifunctioneel centrum om trots op te zijn.

26 | De Stilen

Pier Attema heeft ruim 30 jaar ervaring in de bouw. Toch neemt hij in ieder bouwtraject weer nieuwe ervaringen mee. Het bijzondere van het bouwtraject van De Stilen was met name de plek, het bouwen op een eiland. Het gehele bouwtraject was strak gepland en goed georganiseerd. Al het materiaal moest met de boot naar het eiland worden vervoerd. Een plek op de veerboot voor een vrachtwagen vol materiaal moet bijvoorbeeld al maanden van tevoren worden geregeld. Met name logistiek gezien was de uitdaging voor de bouwers groot. ‘Dat alles prima volgens planning is verlopen, is te danken aan de goede samenwerking van de bouwteams’, aldus de bouwmanager. ‘Bouwbedrijf Dijkstra Draisma en de installateurs ITBB en Damstra hadden al veel ervaring met bouwen op het eiland. Alle materialen waren altijd op tijd en er zijn weinig fouten gemaakt. Daarnaast was de onderlinge samenwerking met alle bouwpartners erg plezierig. Iedereen kon goed met elkaar opschieten en de lijnen waren kort. Er werd informeel, familiair met elkaar omgegaan. Tijdens de vier jaar dat er is gebouwd, was er weinig verloop. Steeds dezelfde mensen kwamen weer terug. Dit geeft wel aan hoe prettig de sfeer was. Iedereen vond het leuk om samen weer aan de slag te gaan. Voor Pier Attema was het een mooi project om aan te werken en hij kijkt met plezier terug op de afgelopen jaren. ‘Elke dag dat ik bouwoverleg op Terschelling had, voelde toch een beetje als een vakantiedag. Zodra je de boot opstapt krijg je dat gevoel. Natuurlijk zijn er tijdens

een bouwtraject altijd zaken die anders lopen dan gepland of wijzigingen die het bouwproces verstoren. Maar de flexibiliteit was hoog. Als er al problemen waren, werden deze meteen opgelost. Ondanks de overlast die de bouw veroorzaakte voor de bewoners waren zij daardoor ook flexibel en begripvol. De bewoners vonden het wel gezellig, alle reuring om het gebouw’. ‘De samenwerking met locatiemanager Franca Roeleven was eveneens erg productief. Alle besluiten werden vlot door haar genomen en zij zorgde voor een directe aansturing. Zo konden snel de juiste stappen worden gezet waardoor we goed volgens planning konden blijven werken. Franca had duidelijk voor ogen hoe bepaalde zaken gedaan moesten worden en ging daarin voortvarend te werk. Alle partijen stonden het gehele bouwtraject met de neuzen dezelfde kant op. De manier waarop we met z’n allen samen hebben gewerkt was bijzonder en heeft geleid tot een prachtig resultaat’. ‘Deze week is de laatste verhuizing binnen De Stilen en dan hebben we binnenkort de laatste bijeenkomst met het bouwteam. Dan lopen we alles nog even na. Er is nog een week ingepland om de laatste klusjes uit te voeren. Herstelwerkzaamheden, het afsluiten van tijdelijke voorzieningen, het laatste schilderwerk, dat soort klusjes. Tot slot vieren we dan op 31 mei, na de officiële opening, ‘s avonds nog een feestje met elkaar. Dan zit het er op voor mij. Ik vind dat we trots mogen zijn op het resultaat dat we met z’n allen hebben neergezet’!

‘De bewoners vonden het wel gezellig, alle reuring om het gebouw’


Voor de eerste film van ‘Noorderbreedte het beste van de zorg’ hebben we gefilmd in het nieuwe MFC De Stilen op Terschelling. Door verhalen van bewoners, familie, medewerkers en vrijwilligers willen we laten zien wat Noorderbreedte het beste wil, kan en doet. Hierna komen de locaties Nieuw Mellens en Bornia Herne aan de beurt. In De Stilen hebben we een portret gemaakt van één van de bewoonsters, mevrouw Van UrkSchat, haar dochters en contactverzorgende Antje Sipkema.

28 | De Stilen

We filmen mevrouw Van Urk in haar dagelijkse omgeving Mevrouw Van Urk is 97 jaar en woont al lange tijd in De Stilen. Haar man is in 1981 overleden en sindsdien leeft ze alleen. Mevrouw is nog kwiek van geest, maar doof en slechtziend. Ze heeft een prachtig appartement in de nieuwe Stilen. Een hoekappartement met aan de ene kant uitzicht op de Waddenzee en het andere raam kijkt uit op de Brandaris. Met daarvoor het huis waar ze als laatste woonde, op nummer 4. Haar dochters springen regelmatig bij. Zo ook vandaag. We filmen mevrouw Van Urk in haar dagelijkse omgeving. Duintuin 13 appartement 3.04 in De Stilen. Een mooie ruime kamer met oude meubels en veel foto’s van haar man, oud-kapitein bij Doeksen en veel kinderen en kleinkinderen. Schilderijtjes van Terschelling geven een extra

eilandsfeer aan het appartement. Mevrouw heeft een driekamerappartement. De tweede slaapkamer wordt gebruikt voor overnachting als haar dochter vanaf de wal naar haar moeder komt. Sinds haar 22e woont mevrouw Van Urk op Terschelling. Daarvoor vooral in Leeuwarden waar ze een aantal kantoorbanen had. Ze kwam op Terschelling via een advertentie in de Leeuwarder Courant voor een huishoudster bij een oude mevrouw. Op Terschelling leerde ze haar man kennen. Ze trouwde en kreeg vijf kinderen. Twee zijn er overleden. De dochters Margreet en Petra waren vandaag bij de filmopnamen over De Stilen. Het filmen verloopt voorspoedig. De filmploeg komt binnen, met 3 man.

Dochter Margreet vangt ons op met koffie en muffins en ze introduceert ons bij haar moeder, die geïnteresseerd elke naam herhaalt. Ze wil heel graag weten waar het filmpje voor gebruikt wordt en laat zich gewillig een reversmicrofoontje opspelden. Het gesprek is al een tijdje aan de gang als er pas gefilmd gaat worden. Zo voelt mevrouw zich meer op haar gemak. Anke, de regisseur, stelt de vragen, maar vaak ook begint dochter Margreet het gesprek met haar moeder. Heel natuurlijk vertelt mevrouw Van Urk honderduit over vroeger, stakingen, reizen, haar kinderen

Wat Noorderbreedte het beste wil, kan en doet en De Stilen. De keuze voor een zorgcentrum ging niet vanzelf. Ze wilde eerst niet, maar is toch gegaan. Nu voelt ze zich er prettig, alhoewel haar vrijheidsgevoel er tussendoor schemert.

groepje door te filmen. En dan vooral de dagelijkse beslommeringen. Het wonen en begeleiden van een bewoner met een beperkt gezichtsvermogen vraagt om specifieke aandachtspunten.

Na een uur praten wordt mevrouw Van Urk moe en wil ze in een luie stoel waarin ze wat meer onderuitgezakt kan zitten. Dit levert weer extra energie, en meer gesprekstof op. Om mevrouw Van Urk wat rust te geven besluiten we met een klein

Eind mei is de film over mevrouw Van Urk-Schat in De Stilen af. Het resultaat verschijnt ook op onze website: www.noorderbreedte.eu.

PREZO-keurmerk voor De Stilen De Stilen heeft het gouden PREZO-keurmerk in de zorg. Het keurmerk is een pluim waar De Stilen trots op is! Het keurmerk geeft aan dat De Stilen aantoonbare kwaliteit van zorg levert en dat de organisatie uitstekend op orde is. PREZO is een landelijk kwaliteitskeurmerk voor verantwoorde zorg en verantwoord

ondernemerschap. Dit keurmerk staat voor PRE(staties) in de ZO(rg) en is landelijk erkend. De toekenning geschiedt door het onafhankelijk en geaccrediteerd kwaliteitsinstituut Perspekt, dat afhankelijk van de gemeten prestaties een zilveren of gouden PREZO-keurmerk toekent aan zorgorganisaties.


Op het buitenplein van De Stilen is een heuse jeu de boulesbaan gerealiseerd. Nu het voorjaar aanbreekt, begint de baan te lonken en is het tijd voor een korte uitleg van het spel.

abcd Pétanque of Jeu de Boules; een eeuwenoud spel cirkel staan. Op het plein van De Stilen kunnen we ook een tegel uitkiezen, waar we op gaan staan. Van daaruit gooit de speler de but uit, op een afstand tussen de 6 en 10 meter.

Een stukje geschiedenis

Al vroeg in de oudheid bestonden er balspelen die als voorlopers kunnen worden beschouwd van de huidige boulespelen. Het jeu de boulesspel was min of meer ingeslapen, om in de middeleeuwen weer de kop op te steken, tot ergernis van vele vorsten uit die tijd. Zij vonden boogschieten en schermen belangrijker voor de verdediging van het land dan het ‘heilloze spelen met boules’. Om die reden verboden Philip de Vijfde en later Karel de Vijfde het spel. Dat kon echter niet verhinderen dat het spel vanaf de 15e eeuw op veel plaatsen werd beoefend.

Het spel

Jeu de Boules kan met z’n tweeën of in teamverband gespeeld worden. De zes ballen (de ‘boules’) worden verdeeld over het aantal spelers. Het is de bedoeling om de ballen zo dicht mogelijk bij een klein houten balletje (de ‘but’) te werpen of te rollen. De afstand die u moet houden tot de but varieert van 6 tot 10 meter. Het team dat mag beginnen, wordt bepaald door loting. Gewoon even ouderwets tossen, dus. Degene die de toss wint, trekt een cirkel van 50 centimeter en gaat in die

30 | De Stilen

Het team dat de but werpt, werpt ook de eerste boule en probeert deze zo dicht mogelijk bij de but te gooien. Tijdens het gooien blijft de werper in de cirkel (of op de tegel) staan totdat de boule de grond heeft geraakt.

13 punten

Probeer een boule dichter bij de but te gooien

Daarna mag de tegenpartij proberen een boule dichter bij de but te gooien, de bal van het andere team, of de but te verplaatsen. Het team dat het dichtst bij de but ligt, speelt pas weer als de tegenstander beter ligt of geen boules meer heeft. Voor elke boule die een speler het dichtstbij heeft geplaatst, krijgt men een punt (max. 6 punten). Het team dat het hoogst heeft gescoord, trekt een cirkel op de plaats waar de but lag en gooit de but opnieuw, waarmee de volgende ronde begint. Het spel eindigt als een team als eerste 13 punten heeft behaald.

Sinterklaas heeft de eerste bal al gegooid.

Wij wensen u veel plezier op de jeu de boulesbaan!


32 | De Stilen 53° 21’N 5° 12’E

De Stilen. Toen en Nu. Terugblikken op Toen. Vooruitlopen op de Toekomst

Recommend Documents