De sociaal- emotionele ontwikkeling van kinderen op een ouderparticipatiecrèche

    De  sociaal-­‐emotionele  ontwikkeling  van   kinderen  op  een  ouderparticipatiecrèche     Een  onderzoek  naar  de  sociaal-­‐emotionele  ontwikkeling  van  kinderen  en  de   kwaliteit  van  ouderparticipatiecrèches  in  vergelijking  met  reguliere   kinderdagverblijven                        

     

     

     

     

               

               

               

     

Masterscriptie     Roxanne  Calis   5639638    

         

Begeleider  UvA:   Dr.  R.G.  Fukkink         Begeleider  stichting  OOK Kinderopvang:   Drs.  W.  Monster   Juli,  2011  

Abstract      

This  article  focuses  on  the  socio-­‐emotional  development  of  children  and  the  pedagogical   quality  in  parent  participation  day  care  centers.  The  question  addressed  was  whether   the  socio-­‐emotional  development  of  children  in  parent  participation  day  care  centers   differs  from  the  socio-­‐emotional  development  of  children  in  regular  day  care  centers.   The  results  of  this  study  were  compared  to  a  similar  study  that  focused  on  the  socio-­‐ emotional  development  of  children  in  regular  day  care  centers  (NCKO,  2011).     Parents  (N=46)  completed  a  standardized  questionnaire  including  the  Welbevinden   Observatielijst  Leiden  (WOL;  De  Schipper,  IJzendoorn  &  Tavecchio,  2004),  Brief  Toddler   Social  Emotional  Assessment  (BITSEA;  Briggs-­‐Gowan,  Carter,  Irwin,  Wachtel  &  Cicchetti,   2004)  and  the  Nijmeegse  Ouderlijke  Stress  Index  (NOSI;  De  Brock,  Vermulst,  Gerris  &   Abidin,  1992).  This  study  indicates  that  there  are  significant  differences  between  the   socio-­‐emotional  development  of  children  who  attend  parent  participation  day  care   centers,  compared  to  children  attending  regular  day  care  centers.  Children  in  parent   participation  day  care  centers  scored  significant  higher  on  social  competence  and   problem  behavior.  No  differences  were  found  in  the  extent  of  well-­‐being  of  the  children   and  the  extent  of  parental  stress  between  these  two  groups.  Assessment  of  the  quality  of   care  indicates  that  the  parent  participation  day  care  centers  score  considerably  higher   than  regular  day  care  centers.                  

1    

Inhoudsopgave    

Abstract  ...............................................................................................................................................................  1   1.   Inleiding  ......................................................................................................................................................  4   Formele  eisen  ...............................................................................................................................................  5   Pedagogische  kwaliteit  van  het  kinderdagverblijf  .........................................................................  6   Onderzoeksvraag  ........................................................................................................................................  6   Relevantie  van  het  onderzoek  ................................................................................................................  7   2.  Theoretisch  kader  .......................................................................................................................................  8   Bronfenbrenner  ...........................................................................................................................................  8   Pedagogische  kwaliteitsindicatoren  .................................................................................................  10   1.  Maten  die  het  welzijn  en  de  ontwikkeling  van  kinderen  weergeven  ..............................  13   Welbevinden  ...................................................................................................................................................13   Sociale  competentie  ....................................................................................................................................13   Probleemgedrag  ...........................................................................................................................................14   2.Proceskwaliteit  ......................................................................................................................................  15   Materiële  omgeving  &  de  pedagogisch  medewerker  ....................................................................  15   3.  Structurele  kwaliteit...........................................................................................................................  15   Stress  in  de  opvoedsituatie  .......................................................................................................................15   Pedagogische  kwaliteit  en  de  sociaal-­‐emotionele  ontwikkeling  ...........................................  16   3.  Methode  .......................................................................................................................................................  18   Onderzoeksgroep  Draaiers  ...................................................................................................................  18   Kinderen  ...........................................................................................................................................................19   Procedure  ....................................................................................................................................................  19   Meetinstrumenten  ...................................................................................................................................  20   Kindkenmerken    Welbevinden.............................................................................................................  20   Sociaal-­emotionele  competentie  ...........................................................................................................21   Ouderkenmerken  .....................................................................................................................................  22   Gebrek  aan  acceptatie  .............................................................................................................................  22   Omgeving  van  het  kinderdagverblijf  ................................................................................................  22   Kwaliteit  van  het  kinderdagverblijf  ....................................................................................................  22   2    

Analyse  .........................................................................................................................................................  24   4.   Resultaten  ...............................................................................................................................................  25   Achtergrondkenmerken  ........................................................................................................................  25   Kindkenmerken  ........................................................................................................................................  28   Welbevinden  ...............................................................................................................................................  28   Competentie  ....................................................................................................................................................28   Probleemgedrag  ...........................................................................................................................................29   Ouderkenmerken  .....................................................................................................................................  30   Gebrek  aan  acceptatie  .............................................................................................................................  30   Omgeving  van  het  kinderdagverblijf  ................................................................................................  31   Kwaliteitsmonitor  .....................................................................................................................................  31   5.   Conclusie  .................................................................................................................................................  36   6.   Discussie  ..................................................................................................................................................  38   7.   Literatuurlijst  ........................................................................................................................................  40            

3    

1. Inleiding     Er   is   de   laatste   jaren   sprake   van   een   enorme   toename   van   kinderopvang   voor   jonge   kinderen  in  de  leeftijd  van  nul  tot  vier  jaar.  Een  reden  hiervoor  is  het  toenemende  aantal   werkende   moeders   en   de   daarmee   samenhangende   behoefte   aan   opvang.     Daarnaast   beschouwen   ouders   opvang   in   een   kinderdagverblijf   niet   meer   als   iets   waar   zij   genoodzaakt  zijn  om  gebruik  van  te  moeten  maken,  maar  vinden  een  kinderdagverblijf   juist   goed   voor   zowel   de   ontwikkeling   als   de   ontplooiing   en   emancipatie   (Verschuur,   Clerkx,  Schreuder,  Singer,  Zwetsloot,  Weijenberg  &  Vliegenthart,  2005).    

 

De   meeste   ouders   die   gebruik   maken   van   de   crèche   brengen   hun   kind   naar   de  

reguliere   kinderopvang.   Naast   de   reguliere   kinderopvang   kunnen   ouders   ook   gebruik   maken  van  een   ouderparticipatiecrèche.  Anders  dan  reguliere   crèches   begon   deze   ooit   als   antiautoritaire   crèche   en   wordt   gerund   door   ouders   ȋ†‡ œ‘‰‡Š‡–‡ Ǯ†”ƒƒ‹‡”•ǯȌǡ waarbij  zij  beurtelings  elkaars  kinderen  opvangen  op  basis  van  wederzijds  vertrouwen.   Ouders   kunnen   hun   kinderen   maximaal   vijf   dagen   in   de   week   brengen,   en   in   ruil   daarvoor  nemen  zij  een  bepaald  aantal  dagdelen  op  zich  waarop  zij  zelf  Ǯ†”ƒƒ‹‡ǯǤ‡œ‡ verhoudingen  verschillen  per  crèche.  Indien  ouders  ervoor  kiezen  gebruik  te  maken  van   een  ouderparticipatiecrèche  zijn  zij  verplicht  minimaal  een  bepaald  aantal  dagdelen  de   leiding  over  de  groep  te  nemen.        

 

Opvallend  is   dat  op  een   ouderparticipatiecrèche  ook  veel  vaders  meedraaien,  in  

tegenstelling   tot   reguliere   crèches   waar   het   personeel   voor   99   procent   uit   vrouwen   bestaat   (Tavecchio,   2008).   Het   feit   dat   ook   mannen   de   leiding   hebben   over   de   crèche   heeft   een   aantal   voordelen.   Zo   wordt   het   perspectief   van   waaruit   het   kind   bekeken   wordt   verbreedt:   beide   seksen   kunnen   elkaar   aanvullen.   Daarnaast   is   er   een   goede   verdeling  ten  opzichte  van  het  rolpatroon:  kinderen  leren  hoe  mannen  en  vrouwen  zich   gedragen  (Delfos,  2004).    

 

 

 

 

 

 

 

 

Ook   zijn   de   oudercontacten   veel   intensiever   op   een   ouderparticipatiecrèche;  

doordat   ouders   zelf   de   crèche   draaiende   houden   hebben   zij   veel   meer   met   elkaar   te   maken   dan   de   ouders   op   reguliere   crèches.   Draaiers   zien   elkaar   niet   alleen   met   het   brengen  en/of  halen   van   de   kinderen   maar  draaien   samen,  vormen   samen  commissies   en  moeten  gezamenlijke  beslissingen  nemen.  Hierdoor  hebben  draaiers  meer  invloed  op   de   gang   van   zaken   in   en   om   de   crèche   dan   ouders   die   gebruik   maken   van   reguliere  

4    

kinderopvang.    

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Niet   alleen   de   oudercontacten   maar   ook   de   kindcontacten   lijken   intensiever   op  

een   ouderparticipatiecrèche.   Doordat   de   draaiers   veel   met   elkaar   te   maken   hebben   of   met  elkaar  bevriend  zijn,  zien  de  kinderen  elkaar  ook  regelmatig  buiten  de  opvanguren   om.  Kortom;  de  betrokkenheid  en  intensieve  samenwerking  maakt  dat  er  weer  sprake  is   ˜ƒǮ•ƒ‡‘’˜‘‡†‡ǯ„‹‡‡‡‰”‘‡’Ǥˆœ‘ƒŽ•‡‡‘—†‡”œ‡‰–ǣDz ‡˜‘”–‡–œǯƒŽŽ‡ een  ‰”‘‘–•‘…‹ƒƒŽ‡–™‡”™ƒƒ”„‹‡Š‡–‹†‘’‰”‘‡‹–dzǤ    

 

 

 

De  keuze  van  ouders  om  gebruik  te  maken  van   een  ouderparticipatiecrèche  kan  

voortkomen   uit   verschillende   motieven.   Voorbeelden   van   factoren   die   hierin   mee   kunnen   spelen   zijn   het   hanteren   van   een   bepaalde   manier   van   opvoeden,   religieuze   motieven   zoals   een   geloof,   de   sociaal-­‐economische   positie   indien   ouders   het   op   financieel   gebied   minder   breed   hebben   of   het   opbouwen   van   een   sociaal   netwerk   met   andere  ouders  (Graaff,  Singer  &  Devillé,  2006).        

 

 

 

 

Een   ander   verschil   dat   naar   voren   komt   wanneer   ouderparticipatiecrèches   met  

reguliere  crèches  worden  vergeleken,   is  dat  de  draaiers  niet  betaald  krijgen.  Dit  maakt   deze  vorm  van  kinderopvang  aanzienlijk  goedkoper  dan  een  reguliere  crèche.  Daarnaast   zijn  de  draaiers  niet  gekwalificeerd;  dat  wil  zeggen  dat  zij  niet  in  het  bezit  (hoeven  te)   zijn   van   een   diploma   als   pedagogisch   medewerker.     Dit   in   tegenstelling   tot   wat   uit   onderzoek   is   gebleken,   namelijk   dat   een   gedegen   opleiding   van   de   pedagogisch   medewerker  zeer  van  belang  is  (Van  IJzendoorn,  Tavecchio  &  Riksen-­‐Walraven,  2004).  

  Formele  eisen     Ondanks  dat  de  draaiers  dus  officieel  geen  pedagogisch  medewerker  hoeven  te  zijn,    zijn   er  wel  formele  eisen  waar  de  nieuwe  draaiers  aan  moeten  voldoen.  Ouders  die  gebruik   willen   maken   van   een   ouderparticipatiecrèche   dienen   in   het   bezit   te   zijn   van   een   Verklaring   Omtrent   het   Gedrag   (VOG)   en   een   EHBO-­‐diploma.   Daarnaast   dienen   de   ouderparticipatiecrèches   aan   dezelfde   kwaliteitseisen   te   voldoen   als   reguliere   crèches   (Inspectie   van   het   Onderwijs,   2011).     Een   eis   binnen   het   beleid   van   de   crèches   is   dat   nieuwe   ouders  ingestemd   moeten   worden  door  de   andere  ouders  aangezien   de   crèche   draait   op   basis   van   vertrouwen.   Daarbij   moeten   ouders   uiteraard   beschikbaar   zijn   om   zelf  dagen  te  kunnen  draaien.     5    

Pedagogische  kwaliteit  van  het  kinderdagverblijf   Uit   meerdere   onderzoeken   komt   naar   voren   dat   de   pedagogische   kwaliteit   van   het   kinderdagverblijf   bepalend   is   voor   het   welbevinden   en   de   ontwikkeling   van   kinderen.   Kwaliteit   kan   het   best   omschreven   worden   als   de   mate   waarin   de   opvang   aan   haar   pedagogische  doelstellingen  nakomt  (Riksen-­‐Walraven,  2004).    

 

Kinderopvang   van   hoge   kwaliteit   heeft   aantoonbare   positieve   effecten   op   de  

kinderen,   zowel   tijdens   de   opvang   zelf   als   op   latere   leeftijd.   De   grootste   positieve   effecten  terug  te  vinden  zijn  bij  kinderen  die  thuis  opgroeien  onder  weinig  stimulerende   omstandigheden.  Daarnaast  zijn  kinderen  die  een  kinderdagverblijf  van  hogere  kwaliteit   bezoeken   beduidend   gelukkiger   dan   kinderen   die   een   kinderdagverblijf   van   lagere   kwaliteit  bezoeken.      

 

 

 

 

 

 

 

Kinderen  die  een  kinderopvang  van  lagere  kwaliteit  bezoeken  blijken  een  groter  

risico   te   lopen   op   het   ontwikkelen   van   gedragsproblemen   zoals   verstorend   gedrag,   ongehoorzaamheid   en   het   vertonen   van   agressief   gedrag   ten   opzichte   van   leeftijdsgenoten.  

Kinderen  

die  

thuis  

tekort  

komen  

in  

aandacht  

en  

ontwikkelingsmogelijkheden   blijken   het   meest   kwetsbaar   voor   de   gevolgen   van   kinderopvang  van  een  lage  kwaliteit  (Riksen-­‐Walraven,  2004).    

 

 

Op   basis   van   bovenstaande   kan   gesteld   worden   dat   de   kwaliteit   van  

kinderopvang   voor   jonge   kinderen   van   uiterst   belang   is.   Hoewel   veel   kinderdagverblijven  over  een  hoge  mate  van  pedagogische  kwaliteit  beschikken,   wordt   nog   vaak   gediscussieerd   of   kinderopvang   gunstige   effecten   heeft   op   de   emotionele   ontwikkeling   van   het   kind.   Uit   onderzoek   blijkt   dat   (reguliere)   kinderopvang   een   positief  effect  heeft  op  de  sociaal-­‐emotionele  ontwikkeling  van  kinderen  met  betrekking   tot  de  gehechtheid  en  mogelijke  gedragsproblemen  (Van  IJzendoorn  et  al.,  2004).      

Onderzoeksvraag   Om  na  te  gaan  in  hoeverre  de  effecten  van  kinderopvang  van  kinderen  op   ouderparticipatiecrèches  verschillen  van  reguliere  kinderopvang  ten  aanzien  van  de   sociaal-­‐emotionele  ontwikkeling,  is  de  volgende  onderzoeksvraag  opgesteld:     Ǯ •er  een  verschil  in  de  sociaal-­emotionele  ontwikkeling  van  kinderen  op  een   ouderparticipatiecrèche  in  vergelijking  met  de  sociaal-­emotionele  ontwikkeling  van   kinderen  op  een  reguliere  kinderopvangǫǯ   6    

Aangezien  de  pedagogische  kwaliteit  van  het  kinderdagverblijf  van  grote  invloed  blijkt   op  de  sociaal-­‐emotionele  ontwikkeling,  is  tevens  de  volgende  deelvraag  opgesteld:     Ǯ •‡”‡‡˜‡”•…Š‹Ž‹†‡ƒ–‡˜ƒ’‡†ƒ‰‘‰‹•…Š‡™ƒŽ‹–‡‹–˜ƒ‘—†‡”’ƒ”–‹…‹’ƒ–‹‡…”°…Š‡•‹ vergelijking  met  de  pedagogische  kwaliteit  van  reguliere  kinderopvangǫǯ       Relevantie  van  het  onderzoek   ‡‡‡”•–‡‘—†‡”’ƒ”–‹…‹’ƒ–‹‡…”°…Š‡•œ‹Œ‘’‰‡”‹…Š–‹†‡Œƒ”‡ǯ͸ͲǤ†ƒ•†ƒ–†‡œ‡ vorm  van  kinderopvang  dus  al  jaren  bestaat  is  er  tot  op  heden  nog  nauwelijks  onderzoek   gedaan  op  dit  gebied.  Resultaten  van  dit  onderzoek  naar  de  sociaal-­‐emotionele   ontwikkeling  van  kinderen  op  ouderparticipatiecrèches  kunnen  bijdragen  aan   veranderingen  en  verbeteringen  op  het  gebied  van  deze  vorm  van  kinderopvang.    

De  wetenschappelijke  relevantie  in  dit  onderzoek  ligt  in  het  nagaan  hoe  het  

gesteld  is  met  de  sociaal-­‐emotionele  ontwikkeling  van  kinderen  op  een   ouderparticipatiecrèche,  door  middel  van  een  vergelijkende  studie  naar  de  sociaal-­‐ emotionele  ontwikkeling  van  kinderen  op  een  reguliere  kinderopvang.  In  dit  onderzoek   zijn  verschillende  aspecten  van  de  sociaal-­‐emotionele  ontwikkeling  onderzocht,  zoals   welbevinden,  temperament,  sociale  competentie  en  probleemgedrag.  De  resultaten  zijn   vergeleken  met  de  resultaten  die  naar  voren  zijn  gekomen  uit  onderzoek  naar  de   sociaal-­‐emotionele  ontwikkeling  van  kinderen  op  reguliere  crèches.  Binnen  deze   vergelijking  is  gekeken  in  hoeverre  kinderen  op  een  ouderparticipatiecrèche  hierin   verschillen  van  kinderen  op  een  reguliere  crèche.          

7    

2.  Theoretisch  kader    

De   enorme   toename   van   kinderopvang   voor   jonge   kinderen   zorgt   voor   veel   discussies   ‘˜‡” †‡ ‡ˆˆ‡…–‡ ˜ƒ ‘’˜ƒ‰ ˜‘‘” ‹†‡”‡ „—‹–‡•Š—‹•Ǥ ‹– „‡‰‘ ‹ †‡ Œƒ”‡ Ǯ͸Ͳ ‡– een   grote   tegenbeweging   die   de   thuiszorgende   moeder   en   de   hechte   band   tussen   moeder  en  kind  als  ideaalbeeld  stelt  (Verschuur  et  al.,  2005).  Vanuit  dit  opzicht  hebben   ouderparticipatiecrèches   een   voordeel   ten   opzichte   van   reguliere   crèches:   niet   alleen   thuis   maar   ook   tijdens   dagen   en/of   dagdelen   op   de   crèche   verkeert   een   ouder   regelmatig  in  de  nabijheid  van  het  kind.     Bronfenbrenner     Een  theorie  die  de  interacties  met  de  gehechtheidsfiguren  centraal  stelt  en  daarmee  van   invloed  is  op  de  ontwikkeling,  is  het  ecologisch  systeem  van  Urie  Bronfenbrenner   (1979).  Het  principe  van  Bronfenbrenner  gaat  er  vanuit  dat  gedrag  ontstaat  als  een   gevolg  van  de  wisselwerking  tussen  persoon  en  omgeving.  Hij  stelt  dat  de  menselijke   ontwikkeling  een  wederkerig  proces  is  tussen  een  actief,  ontwikkelend  mens  en  de   veranderende  eigenschappen  van  de  directe  omgevingen  waarin  diegene  leeft.  Dit   proces  wordt  beïnvloedt  door  de  relaties  tussen  deze  omgevingen  en  de  bredere   contexten  waarin  de  omgevingen  liggen.  Mensen  leven  dus  in  meerdere   leefwereldsituaties  en  moeten  daarin  continu  switchen  (Bronfenbrenner,  1979).    In   Figuur  1  is  een  weergave  te  zien  van  het  ecologisch  systeem  volgens  Bronfenbrenner.      

Bronfenbrenner  stelt  dat  het  ecologische  systeem  is  opgebouwd  uit  vier  

subsystemen,  welk  dynamisch  met  elkaar  samenhangen.  Het  eerste  subsysteem  is  het   microsysteem,  en  is  tevens  de  belangrijkste  context  voor  de  ontwikkeling  van  het  kind.   Onder  het  microsysteem  vallen  alle  directe  interacties  tussen  het  kind  en  de  omgeving,   zoals  ouders,  brusjes  (ofwel:  broertjes  en  zusjes)  en  de  buurt  waarin  het  kind  woont.  De   interacties  binnen  het  microsysteem  worden  beïnvloedt  door  factoren  als  de  fysiek   aanwezige  kenmerken  van  de  situatie  of  de  kwaliteiten  van  aanwezige  ouders.        

Het  tweede  subsysteem  is  het  mesosysteem.  Het  mesosysteem  omvat  de  

onderlinge  relaties  tussen  twee  of  meer  contexten  waarin  het  ontwikkelende  kind  actief   participeert,  zoals  de  relaties  thuis,  de  crèche  of  de  buurt.  Het  mesosysteem  is  dus  een   8    

systeem  van  microsystemen.  Het  wordt  gevormd  of  uitgebreid  wanneer  iemand  zich   verplaatst  naar  een  nieuwe  context.      

Het  derde  subsysteem  is  het  exosysteem.  Een  exosysteem  refereert  naar  een  of  

meerdere  contexten  waarin  het  ontwikkelende  kind  niet  actief  deelneemt,  maar  die   indirect  wel  van  invloed  zijn  op  het  kind.  Het  exosysteem  bestaat  uit  grotere  sociale   systemen,  zoals  media,  de  gemeente,  schoolbestuur  en  het  werk  van  de  ouders.        

Ten  slotte  onderscheidt  Bronfenbrenner  het  macrosysteem.  Het  macrosysteem  

verwijst  naar  de  bredere,  abstracte  contexten  zoals  maatschappij  of  cultuur.  Het   exosysteem  bepaalt  de  regels  voor  de  exo-­‐,  meso-­‐  en  microsystemen  en  komen  op  die   manier  indirect  ook  bij  het  kind  terecht.      

Bronfenbrenner  stelt  dat  voornamelijk  de  directe  interacties  met  kinderen  van  

belang  zijn  voor  hun  ontwikkeling.  Door  middel  van  directe  interacties  kunnen  ouders   invloed  uitoefenen  op  de  leef-­‐  en  belevingswereld  van  het  kind.  Ook  kunnen  zij  orde   scheppen  en  de  interacties  met  de  verschillende  contexten  sturing  geven   (Bronfenbrenner,  1979).  Wanneer  dit  teruggekoppeld  wordt  naar   ouderparticipatiecrèches  kan  gesteld  worden  dat  ouders  in  een  veel  bredere  context   invloed  kunnen  uitoefenen  op  de  leefwereld  van  hun  kind.  Zij  participeren  niet  alleen  in   het  microsysteem  als  ouder,  maar  daarnaast  ook  in  het  mesosysteem  als  pedagogisch   medewerker  op  de  crèche  en  in  het  exosysteem  door  als  bestuur  van  de  crèche  te   fungeren.  Dit  in  tegenstelling  tot  ouders  van  kinderen  op  reguliere  crèches,  die  enkel   deel  uitmaken  van  het  microsysteem.                    

9    

Figuur  1:  Het  ecologisch  systeem  van  Bronfenbrenner  

  De   visie   dat   de   hechte   band   tussen   moeder   en   kind   van   belang   is   wordt   eveneens   ondersteund  door  de  gehechtheidstheorie  van  John  Bowlby  (1969).  Deze  theorie  gaat  er   vanuit  dat  kinderen  in  het  bezit  zijn  van  een  aangeboren  drang  om  zich  te  hechten  aan   mensen  in  hun  directe  omgeving,  meestal  de  moeder.  Gehechtheid  op  jonge  leeftijd  blijkt   eveneens  van  belang  voor  de  latere  ontwikkeling.  Indien  de  gehechtheidsrelatie  niet  tot   stand  komt  of  wordt  verstoord  in  de  eerste  drie  jaar  zal  het  kind  hier  ernstig  negatieve   gevolgen  van  ondervinden  op  lange  termijn  (Bowlby,  1969).      

 

 

Uit   bovenstaande   kan   worden   opgemaakt   dat   het   van   belang   is   dat   jonge  

kinderen   veel   in   de   nabijheid   verkeren   van   hun   primaire   verzorgers   om   zich   veilig   te   kunnen  hechten.  Aangezien  ouders  op  een  ouderparticipatiecrèche  ook  tijdens  uren  op   de  crèche  nauw  betrokken  zijn  bij  de  verzorging  en  ontwikkeling  van  hun  kind   kan  er,   uitgaande   van   de   theorie   van   Bowlby,   gesteld   worden   dat   dit   de   gehechtheidsrelatie   tussen  ouder  en  kind  ten  goede  zal  komen.        

Pedagogische  kwaliteitsindicatoren   Zoals   in   hoofdstuk   1   al   werd   benoemd   blijkt   de   pedagogische   kwaliteit   van   het   kinderdagverblijf   zeer   van   belang   voor   het   welbevinden   en   de   ontwikkeling   van   kinderen.   Riksen-­‐Walraven   (2004)   heeft   een   aantal   indicatoren   opgesteld   om   de   10    

kwaliteit   op   kinderopvang   na   te   kunnen   gaan.   Zij   stelt   dat   er   van   goede   kinderopvang   worden  kan  gesproken  wanneer  de   kinderen   veiligheid  wordt  geboden,  hun   sociale  en   persoonlijke  competentie  wordt  bevorderd  en  hen   regels,  normen  en  waarden  worden   bijgebracht,  liefst   in  tweespraak  met   de   ouders.   Dit   laatste   lijkt   in  het   voordeel  van   de   ouderparticipatiecrèches,   aangezien   ouders   in   dit   geval   ‡˜‡‡‡• Ǯ’‡†ƒ‰‘‰‹•…Š ‡†‡™‡”‡”•ǯœ‹ŒǤ    Daarnaast  kan  dit  aspect  weer  gekoppeld  worden  aan  de  theorie  van   Bronfenbrenner,   die   het   belang   van   afstemming   van   de   verschillende   leefmilieus   benadrukt.   In   de   voorgestelde   studie   zal   gebruik   gemaakt   worden   van   drie   soorten   kwaliteitsindicatoren  zoals  opgesteld  door  Riksen-­‐Walraven  (2004),  die  als  volgt  luiden:   1. Maten   die   het   welzijn   en   de   ontwikkeling   van   kinderen   weergeven   waardoor   het   zorg-­‐  en  opvoedingsproces  gemeten  kan  worden;   2. Kenmerken  van  het  zorg-­‐  ‡‘’˜‘‡†‹‰•’”‘…‡•ȋǮ’”‘…‡•™ƒŽ‹–‡‹–ǯȌǢ   3. Kenmerken   van   de   opvoeders   of   van   de   opvoedingssetting   waarvan   aangenomen   kan   worden   dat   zij   een   goed   zorg-­‐   en   opvoedingsproces   be˜‘”†‡”‡ ȋǮ•–”—…–—”‡Ž‡ ™ƒŽ‹–‡‹–•ƒ–‡ǯȌǤ     Deze  kwaliteitsindicatoren  zijn  eveneens  weergegeven  in  Figuur  2  hieronder.                       11    

Figuur  2:  Kwaliteitsmodel  voor  kinderdagverblijven      

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     OUDERS  

KINDERDAGVERBLIJF    

     

x x

 

x

  Ruimte,  inrichting,  materialen                 Programma       Pedagogisch  beleid  

   

x

Opleiding/training  leidsters  

x

Pedagogische  ondersteuning  

x

Voorzieningen  voor  leidsters  

      x    

 

 

 

 

 

 

 

                       Materiële  omgeving  

 

 

   

 

 

 

Leidster  stabiliteit        

   

x

Leidster-­‐kind  ratio  

 

x

Groepsgrootte  

 

x

Groepsstabiliteit    

   

          Æ    LEIDSTER    

   

   

 

 

 

 

 

  KIND  

 

 

   

 

 

   

 

                         Andere  kinderen  

 

 

 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Noot:                                      kind  in  interactie  met  directe  omgeving                                  Invloed  van  structurele  opvangkenmerken  op  proximale  processen   (Bron:  Riksen-­‐Walraven,  2004)  

 

 

In  Figuur  2  zijn  factoren  af  te  lezen  die  op  directe  of  indirecte  wijze  van  invloed  zijn  op   het  welbevinden  of  de  ontwikkeling  van  een  kind  in  een  kinderdagverblijf.  In  het  midden   van  het  figuur  is  de  indicator  Ǯ’”‘…‡•™ƒŽ‹–‡‹–ǯ–‡”—‰–‡˜‹†‡Ǣ†‡ˆ‡‹–‡Ž‹Œ‡‡”˜ƒ”‹‰‡ die  het  kind  opdoet  in  zijn  interacties  met  de  sociale  en  materiële  omgeving.  Het  gaat   hierbij  om  de  interacties  met  de  pedagogisch  medewerker,  de  andere  kinderen  in  de   groep  en  de  fysieke  omgeving  van  het  kinderdagverblijf.  In  het  linkergedeelte  van  het   figuur  staat  de  indicator  van  de  Ǯ•–”—…–—”‡Ž‡™ƒŽ‹–‡‹–•ƒ–‡ǯǤ‹–„‡–”‡ˆˆ‡•–ructurele   kenmerken  die  invloed  uitoefenen  op  de  proceskwaliteit  binnen  een  kinderdagverblijf,   en  daarmee  indirect  van  invloed  zijn  op  de  sociaal-­‐emotionele  ontwikkeling  van  het   kind.  Een  voorbeeld  van  een  structurele  kwaliteitsmaat  die  tevens  in  dit  onderzoek   12    

gebruikt  wordt,  is  de  mate  van  opvoedstress  zoals  ervaren  door  de  ouders.  De  indicator   die  het  welzijn  en  ontwikkeling  van  kinderen  weergeeft  staat  rechts  in  Figuur  2.   Voorbeelden  hiervan  zijn  het  welbevinden  en  de  sociale  competentie  van  het  kind.  Bij   deze  indicator  is  het  van  belang  dat  er  rekening  gehouden  moet  worden  met  het  feit  dat   de  meeste  ontwikkelingsgebieden  meer  bepaald  worden  door  de  ervaringen  die  de   kinderen  in  de  thuissituatie  opdoen  dan  in  de  kinderopvang  (Riksen-­‐Walraven,  2004).             ‘‘”‘—†‡”’ƒ”–‹…‹’ƒ–‹‡…”°…Š‡•‰‡Ž†–‡…Š–‡”†ƒ–†‡•…Š‡‹†‹‰•Ž‹Œ–—••‡Ǯ–Š—‹•ǯ‡Ǯ‘’†‡ …”°…Š‡ǯ˜‡‡Ž•ƒŽŽer  is  dan  op  reguliere  crèches,  aangezien  ouders  zowel  thuis  als  op  de   crèche  nauw  betrokken  zijn  bij  de  ontwikkeling  en  opvoeding  van  hun  kind.  Daarom     zijn  in  dit  onderzoek  alle  drie  de  bovengenoemde  kwaliteitsindicatoren  gebruikt  en   zullen  hieronder  nader  worden  uitgelicht.     1.  Maten  die  het  welzijn  en  de  ontwikkeling  van  kinderen  weergeven     Welbevinden   Wanneer  kinderen  naar  de  crèche  gaan  is  het  van  belang  dat  zij  zich  comfortabel  voelen   in  het  bijzijn  van  de  pedagogisch  medewerker.  Indien  kinderen  zich  op  hun  gemak   voelen  bij  de  pedagogisch  medewerker  zal  dit  hen  ondersteuning  bieden  in  de   uitdagingen  waar  zij  dagelijks  mee  geconfronteerd  worden  op  de  crèche.  Hierbij  kan   gedacht  worden  aan  de  groep  kinderen,  de  ruimte  van  de  crèche  en  de  verschillende   pedagogisch  medewerkers  die  hen  verzorgen.  Welbevinden  kan  worden  omschreven  als   de  mate  waarin  een    kind  zich  op  zijn  gemak  voelt  in  het  bijzijn  van  de  pedagogisch   medewerkers,  de  fysieke  omgeving  van  de  crèche  en  bij  de  andere  kinderen  in  de  groep   (De  Schipper,  Van  Zeijl  &  Tavecchio,  2004).    

Sociale  competentie   Een  tweede  maat  die  gebruikt  is  in  dit  onderzoek  is  de  sociale  competentie.  Het  begrip   sociale  competentie  omvat  een  hele  reeks  aan  sociale  kennis  en  vaardigheden,  zoals  het   beschikken  over  empathie,  kunnen  communiceren,  helpen,  delen,  samenwerken  en  het   oplossen  van  conflicten  (Clarke-­‐Stewart  &  Allhusen,  2005).    

 

 

 

Kinderen  worden  vanaf  hun  geboorte  gesocialiseerd  binnen  het  gezin.  Ouders  

brengen  kinderen  gedragsregels  bij  die  gelden  binnen  het  gezin,  maar  ook  regels,   13    

normen  en  waarden  die  van  belang  worden  geacht  in  het  functioneren  buiten  het  gezin.   Niet  alleen  in  het  gezin,  maar  ook  op  het  kinderdagverblijf  worden  kinderen   gesocialiseerd.  Kinderen  die  gebruik  maken  van  kinderopvang  brengen  al  vanaf  hun   eerste  levensmaanden  een  groot  deel  van  de  dag  door  met  andere  kinderen.  Dit  biedt   hen  de  mogelijkheid  om  vaardigheden  te  verwerven  in  het  aangaan  van  relaties  en  het   leren  omgaan  met  andere  kinderen  (Riksen-­‐Walraven,  2004).  Daarnaast  leren  zij  naast   de  regels  die  op  het  kinderdagverblijf  gelden  ook  meer  algemene  normen  en  waarden.   Het  feit  dat  het  kinderdagverblijf  een  groepssetting  vormt,  waar  dikwijls  diversiteit  in   sociale  en  culturele  achtergronden  is,  biedt  extra  mogelijkheden  in  het  socialisatieproces   (Clarke-­‐Stewart  &  Allhusen,  2005).    

 

 

 

 

 

 

De  sociale  ontwikkeling  van  jonge  kinderen  wordt  vooral  bevorderd  door  

positieve  interacties  met  de  andere  kinderen  uit  de  groep.  Kinderen  die  een   kinderdagverblijf  bezoeken  blijken  over  een  hogere  mate  van  sociale  competentie  te   beschikken  dan  kinderen  die  niet  naar  een  kinderdagverblijf  gaan.  Zij  vertonen  meer   complexe  sociale  interacties  en  zijn  creatiever  in  hun  spel  met  leeftijdsgenoten  (Clarke-­‐ Stewart  &  Allhusen,  2005).  Indien  er  daarentegen  al  op  jonge  leeftijd  negatieve   ervaringen  worden  opgedaan  in  de  omgang  met  andere  kinderen,  kan  dit  leiden  tot   agressiviteit  en  sociale  teruggetrokkenheid  (Jacobs  &  White,  1994).      

 

Riksen-­‐Walraven  (2004)  benadrukt  dat  het  van  belang  is  dat  de  socialisatie  op  

het  kinderdagverblijf  consistent  verloopt  en  afgestemd  wordt  op  het   ontwikkelingsniveau  van  het  kind.  Daarnaast  dient  de  socialisering  in  de  kinderopvang   afgestemd  te  zijn  op  de  socialisering  binnen  het  gezin.  Dit  lijkt  in  het  voordeel  van  de   ouderparticipatiecrèches;  doordat  ouders  eveneens  pedagogisch  medewerker  zijn  is  er   een  hoge  mate  van  consistentie  wat  betreft  de  regels,  normen  en  waarden  die  de   kinderen  bijgebracht  krijgen,  zowel  thuis  als  op  de  crèche.       Probleemgedrag   Een  aspect  dat  samenhangt  met  competentie  is  probleemgedrag.  Wanneer  kinderen  op   jonge  leeftijd  tekortkomingen  hebben  in  de  sociale  competentie,  kan  dit  op  langere   termijn  probleemgedrag  veroorzaken  (Cichetti,  1993).  Daarnaast  blijken   gedragsproblemen  samenhang  te  vertonen  met  temperament.  Kinderen  met  een   moeilijker  temperament  blijken  meer  probleemgedrag  te  vertonen  dan  kinderen  met   14    

een  makkelijk  temperament  (De  Schipper,  Tavecchio,  Van  IJzendoorn  &  Van  Zeijl,  2004).   Daarnaast  blijken  kinderen  die  veel  tijd  op  het  kinderdagverblijf  doorbrachten  op  jonge   leeftijd  meer  probleemgedrag  te  vertonen  op  latere  leeftijd  (Adriaenssens,  2007).    

Gedragsproblemen  kunnen  zich  zowel  internaliserend  als  externaliserend  

manifesteren.  Onder  internaliserend  probleemgedrag  worden  gedragskenmerken   verstaan  zoals  teruggetrokkenheid,  negatieve  emoties  en  asociaal,  depressief  of  angstig   gedrag.  Onder  externaliserend  probleemgedrag  worden  gedragskenmerken  als  agressie,   opstandigheid  of  hyperactiviteit  verstaan  (Briggs-­‐Gowan,  Carter,  Irwin,  Wachtel  en   Cicchetti,  2004)  .  

 

  2.Proceskwaliteit   Materiële  omgeving  &  de  pedagogisch  medewerker     Zoals   eerder   in   dit   hoofdstuk   werd   gesteld,   kan   de   kwaliteit   van   de   interacties   tussen   kinderen   en   de   pedagogisch   medewerker,   andere   kinderen   en   de   materiële   omgeving   ™‘”†‡‘•…Š”‡˜‡ƒŽ•Ǯ†‡’”‘…‡•™ƒŽ‹–‡‹–ǯ(Lamb,  1998).  Met  name  het  de  interacties   met   de   pedagogisch   medewerker   zijn   zeer   bepalend   voor   de   ontwikkeling   en   het   welbevinden   van   kinderen   op   een   kinderdagverblijf.   Die   invloed   is   om   verschillende   redenen   zo   groot.   Ten   eerste   hebben   jonge   kinderen   op   een   kinderdagverblijf   meer   interacties   met   de   pedagogisch   medewerker   dan   met   de   andere   kinderen   (Clarke-­‐ Stewart,   Gruber   &   Fitzgerald,   1994).   Ten   tweede   zijn   pedagogisch   medewerkers   vanwege   hun   grotere   sociale   en   cognitieve     competentie   beter   in   staat   om   kinderen   veiligheid  te  bieden  en  in  hun  ontwikkeling  te  stimuleren.  Een  derde  reden  waarom  de   interacties  met  de  pedagogisch  medewerker  zo  invloedrijk  zijn,  is  doordat  deze  de  voor   een   groot  deel  de   kwaliteit   van  de   andere  twee   aspecten  bepaald,  namelijk  de   omgang   met  de  materiële  omgeving  en  die  met  andere  kinderen  (Riksen-­‐Walraven,  2004).    

 

3.  Structurele  kwaliteit   Stress  in  de  opvoedsituatie   Een  aspect  dat  van  invloed  is  op  de  opvoeding  of  dagelijkse  verzorging  is  de  mate  waarin   ouders  stress  beleven  in  de  opvoedsituatie.  Bijna  alle  ouders  ervaren  een  mate  van   15    

stress  gedurende  de  opvoeding  van  hun  kind.  Deze  stress  ontstaat  wanneer  er  een   verschil  is  tussen  de  taken  die  ouders  dienen  te  vervullen  in  het  ouderschap  en  de   middelen  die  nodig  zijn  om  deze  taken  te  kunnen  verwezenlijken  (Williford,  Calkins  &   Keane,  2007).  Hierbij  zijn  het  beeld  dat  het  ouders  hebben  van  het  gedrag  van  hun  kind   en  het  gevoel  van  competentie  binnen    het  ouderschap  van  cruciaal  belang  in  de   omschrijving  van  opvoedingsstress  (Deater-­‐Deckard  &  Scarr,  1996).      

 

Er  zijn  een  aantal  verschillende  factoren  die  tot  opvoedingsstress  kunnen  leiden.  

Deze  factor‡™‘”†‡‘‘™‡ŽǮ•–”‡••‘”‡ǯ‰‡‘‡†Ǥ–”‡••‘”‡—‡—‹–‡‡Ž‘’‡ van  incidentele  nare  gebeurtenissen  tot  een  subjectief  gevoel  van  de  ouders  ten  opzichte   van  het  kind  (De  Brock,  Vermulst,  Gerris  &  Abidin,  1992).    

 

 

Opvoedingsstress  kan  voortkomen  uit  drie  verschillen  domeinen,  namelijk  het  

ouderdomein,  het  kinddomein  of  stressvolle  gebeurtenissen  vanuit  de  omgeving.   Kenmerken  van  de  ouder  verwijzen  naar  de  stress  die  wordt  veroorzaakt  door   karaktertrekken  van  de  ouders,  zoals  het  gevoel  van  tekortschieten  in  de  opvoeding,   depressie  of  een  slechte  relatie  met  de  partner.  Het  kinddomein  verwijst  naar  de  stress   die  wordt  veroorzaakt  door  de  karakterkenmerken  van  een  kind,  zoals  hyperactiviteit,   afleidbaarheid  of  veeleisendheid  (De  Brock  et  al.,  1992).    

 

 

 

In  †‹–‘†‡”œ‘‡‹•†‡•–”‡••‘”Ǯ‰‡„”‡ƒƒƒ……‡’–ƒ–‹‡†‘‘”†‡‘—†‡”ǯƒ†‡”

uitgelicht.  Het  gaat  hierbij  om  in  hoeverre  het  kind  voldoet  aan  de  verwachtingen  van   ouders  op  sociaal,  emotioneel  en  fysiek  gebied.  Uit  onderzoek  blijkt  dat   opvoedingsstress  bij  ouders  zorgt  voor  een  groter  risico  op  gedragsproblemen  bij  het   kind  (Barry,  Dunlap,  Cotten,  Lochman  &  Wells,  2005).  Daarnaast  kunnen  kinderen  met   een  moeilijker  temperament  negatief  gedrag  van  de  opvoeder  teweegbrengen  waardoor   lastig  gedrag  in  stand  wordt  gehouden  (Verhoeven  et  al.,  2007).      

 

 

Pedagogische  kwaliteit  en  de  sociaal-­emotionele  ontwikkeling    

 

 

 

 

 

 

 

   

Aan  het  begin  van  dit  hoofdstuk  werd  al  gesteld  dat  de  pedagogische  kwaliteit  van   kinderdagverblijven  van  belang  blijkt  (Riksen-­‐Walraven,  2004).  Een  schematisch   overzicht  (Figuur  3)    is  opgesteld  om  de  verbanden  te  weergeven  tussen  de   pedagogische  kwaliteit  van  de  kinderopvang  en  aspecten  van  de  sociaal-­‐emotionele   ontwikkeling  van  jonge  kinderen.  

16    

Figuur  3:  Overzicht  van  de  verbanden  tussen  de  pedagogische  kwaliteit  van  het   kinderdagverblijf  en  aspecten  van  de  sociaal-­‐emotionele  ontwikkeling  van  kinderen  in   dit  onderzoek  

Hogere  pedagogische  kwaliteit  van  het   kinderdagverblijf  

  Meer:   -­‐

Welbevinden  van  het  kind  

-­‐

Sociale  competentie  

-­‐

Veilige  relaties  met  de  leidsters  

-­‐

Aanpassingsvermogen  aan  verschillende   opvoedingssituaties  

  Minder:   -­‐

Probleemgedrag  van  het  kind  

     

 

17    

3.  Methode    

Of   er   een   verschil   is   tussen   de   sociaal-­‐emotionele   ontwikkeling   van   kinderen   op   ouderparticipatiecrèches   ten   opzichte   van   de   sociaal-­‐emotionele   ontwikkeling   van   kinderen   op   reguliere   crèches,   zijn   de   resultaten   die   in   dit   onderzoek   naar   voren   kwamen   gekoppeld   aan   die   van   een   recentelijk   afgerond   NCKO-­‐onderzoek   (Fukkink   &   Gevers   Deynoot-­‐Schaub,   2011).   Dit   NCKO-­‐onderzoek   heeft   zich   gericht   op   de   sociaal-­‐ emotionele  ontwikkeling  van  kinderen  op  reguliere  crèches.  Bij  beide  groepen  is  gebruik   gemaakt   van   dezelfde   meetinstrumenten.   Op   deze   manier   is   het   mogelijk   een   vergelijking  te  maken  en  een  uitspraak  te  doen  over  eventuele  verschillen  in  de  sociaal-­‐ emotionele  ontwikkeling  van  kinderen.      

Onderzoeksgroep   Draaiers De   onderzoeksgroep   bestaat   uit   46   ouders   (N=46)   die   werkzaam   zijn   op   zes   verschillende  ouderparticipatiecrèches.  De  vragenlijst  is  ingevuld  door  15  vaders  en  31   moeders   die   eveneens   draaier   waren   op   de   crèche   die   hun   kind   bezocht.   De   verschillende   ouderparticipatiecrèches   die   in   dit   onderzoek   zijn   meegenomen   zijn   De   Krakeling,   Joop   Gilliamse,   De   Villa,   De   Tolkresj,   SOP   (Samen   Opvoeden)   en   De   Bombardon.   De   ouders   ȋ†‡ œ‘‰‡Š‡–‡ Ǯ†”ƒƒ‹‡”•ǯȌ hebben   allen   de   vragenlijst   ingevuld   betreffende   één   eigen   kind   op   de   ouderparticipatiecrèche   waar   de   ouder   zelf   draait.   Indien   ouders   twee   of   meer   kinderen   op   de   crèche   hadden   vulden   zij   de   vragenlijst   in   over  hun  jongste  kind  op  de  crèche.      

 

 

 

 

 

 

Binnen  de  onderzoeksgroep  is  een  diversiteit  aan  verschillende  nationaliteiten  te  

onderscheiden.     Het   grootste   deel   van   draaiers   zijn   van   Nederlandse   afkomst   (71,7%).   Het  overige  deel  van  de  respondenten  is  van  een  gevarieerde  niet-­‐Nederlandse  afkomst   (28,3%).   Hierbinnen   zijn   de   verhoudingen   als   volgt:   Duits   (13%),   Spaans,   Kaapverdiaans,   Brits,   Frans,   Noors,   Australisch,   Indonesisch   en   Amerikaans-­‐ Colombiaans  (allen:  2.2%).    

18    

Kinderen   De   vragenlijst   is   ingevuld   door   de   draaiers   over   46   kinderen   (100%),   waarvan   25   jongens   (54,3%)   en   21   meisjes   (45,7%).   Deze   kinderen   variëren   in   de   leeftijd   van   10   maanden  tot  en  met  vier  jaar.  De  gemiddelde  leeftijd  van  de  kinderen  was  2.25  jaar.  De   gemiddelde  leeftijd  waarop  een  kind  voor  het  eerst  de  ouderparticipatiecrèche  bezocht   was  12.5  maanden.        

 

 

 

 

 

 

 

Draaiers   kunnen   de   kinderen   een   dagdeel   of   een   gehele   dag   naar   de   crèche  

brengen.  Met  een  dagdeel  wordt  een  ochtend  of  middag  bedoeld.  De  crèchetijden  van  de   kinderen   variëren   van   1   dagdeel   (een   ochtend   of   middag)   tot   en   met   8   dagdelen   (4   gehele   dagen).   De   kinderen   bezochten   de   ouderparticipatiecrèche   gemiddeld   5.46   dagdelen  per  week.      

Procedure   De   onderzoeksgroep   is   geselecteerd   door   middel   van   de   contacten   van   stichting   OOK   Kinderopvang.  Aangezien  ouders  de  crèches  zelf  runnen  heeft  iedere  crèche  regelmatig   ledenvergaderingen,   waarbij   de   draaiers   samenkomen   om   belangrijke   zaken   in   en   om   het   kinderdagverblijf   te   bespreken.   Tijdens   dergelijke   ledenvergaderingen   zijn   ouders   benaderd,   op   de   hoogte   gesteld   en   geïnformeerd   over   het   onderzoek.   Respondenten   kregen  op  deze  manier  de  kans  om  eventuele  vragen  direct  te  stellen  en  waren  op  deze   manier   volledig   op   de   hoogte   over   de   aard   van   het   onderzoek.   Vervolgens   is   hen   gevraagd   of   zij   bereid   waren   om   deel   te   nemen   aan   het   onderzoek.   Indien   een   crèche   instemde   werden   de   draaiers   per   email   benaderd,   met   nogmaals   informatie   over   het   onderzoek   en   een   link   naar   de   vragenlijst.   Op   deze   manier   kon   de   vragenlijst   digitaal   worden   ingevuld.   Indien   ouders   een   kind   op   de   crèche   hadden   in   de   gevraagde   leeftijdscategorie   en   zelf   draaier   waren   kwamen   zij   in   aanmerking   om   mee   te   werken   aan   het   onderzoek.   De   respondenten   ontvingen   geen   feedback   na   het   invullen   van   de   vragenlijst.  Indien  respondenten  deelname  aan  het  onderzoek  weigerden  dan  vulden  zij   de   vragenlijst   niet   in.   In   totaal   zijn   97   draaiers   benaderd   om   mee   te   doen   aan   het   onderzoek.   Na   de   eerste   ronde   van   respondentenwerving   waren   er   31   draaiers   die   de   vragenlijst  hadden  ingevuld.    

 

 

 

 

 

 

 

Na  ongeveer  twee  weken  ontvingen  de  draaiers  een  herinnering  voor  het  invullen  

van   de   vragenlijst.   De   respons   op   de   herinnering   was   18.   Er   zijn   drie   ingevulde   19    

vragenlijsten   verwijderd   uit   de   dataset   omwille   van   het   onjuist   invullen   van   de   vragenlijst.  Hiermee  komt  het  totale  aantal  respondenten  op  46  (N=46).    

  Meetinstrumenten   Per  draaier  zijn  de  gegevens  geworven  via  een  samenstelling  van  gestandaardiseerde   vragenlijsten.  Deze  vragenlijsten  bestaan  uit  verschillende  metingen,  namelijk   welbevinden,  sociale  competentie  en  probleemgedrag  (kindkenmerken),  beleving  van   de  opvoedingssituatie  (achtergrond  ouders)  en  pedagogische  kwaliteit  van  het   kinderdagverblijf  (omgeving).       Kindkenmerken   Welbevinden   Welbevinden  is  gemeten  door  middel  van  de  Welbevinden  Observatielijst  Leiden  (WOL).   Deze  vragenlijst  is  in  2004  ontwikkeld  door  De  Schipper,  Van  IJzendoorn  en  Tavecchio   (De  Kruif,  Vermeer,  Fukkink,  Riksen-­‐Walraven,  Tavecchio,  Van  IJzendoorn  &  Van  Zeijl,   2007).  Met  behulp  van  dit  instrument  is  het  mogelijk  om  het  welbevinden  van  een  kind   in  de  groep  te  meten.  De  vragenlijst  bestaat  uit  24  items  en  dient  te  worden  ingevuld   door  de  draaiers.  De  items  betreffen  stellingen  en  zijn  gepresenteerd  in  een  6-­‐ puntsschaal,  variërend  van  1  (nooit)  tot  6  (altijd).  Aan  de  hand  van  deze  6-­‐puntsschaal   kan  worden  aangegeven  in  hoeverre  de  respondent  het  eens  is  met  de  stellingen.   ‘‘”„‡‡Ž†•–‡ŽŽ‹‰‡˜ƒ†‡œ‹ŒǮ‹Œ‹†˜‹†–Š‡–Ž‡—‘ƒƒ”Š‡– ‹†‡”…‡–”—–‡‰ƒƒǯ‡Ǯ‹Œ‹†˜‘‡Ž–œ‹…Š‘’œ‹Œ‰‡ƒ„‹ŒƒŽŽ‡‰”‘‡’•Ž‡‹†‹‰ǯǤ‡n   hogere  score  op  de  WOL  betekent  een  hogere  mate  van  welbevinden  van  het  kind.   ”‘„ƒ…Šǯ•ƒŽ’Šƒ‹•in  dit  onderzoek  .70.     Aangezien  niet  alle  items  van  de  WOL  in  dezelfde  richting    zijn  geformuleerd,  zijn   deze  gehercodeerd.  Na  het  hercoderen  van  zes  items  zijn  alle  items  in  positieve  richting   geformuleerd  en  komt  een  hoge  score  overeen  met  een  hoge  mate  van  welbevinden.  Er   zijn  twee  items  weggelaten  aangezien  deze  verwarring  opleverden  bij  de  respondenten.    

20    

Sociaal-­emotionele  competentie   Sociaal-­‐emotionele   competentie   is   gemeten   door   middel   van   de   Brief   Infant   Toddler   Social   Emotional   Assessment   (BITSEA)   en   is   ontwikkeld   door   Briggs-­‐Gowan,   Carter,   Irwin,  Wachtel  en  Cicchetti   (2004).   De  BITSEA  komt   voort   uit   de   ITSEA  en  is   daar  een   verkorte   versie   van.   Dit   screeningsinstrument   meet   de   sociaal-­‐emotionele-­‐   en   gedragsproblemen   en   achterstanden   en   de   sociaal-­‐emotionele   competentie.   Het   instrument   is   bedoeld   voor   kinderen   in   de   leeftijd   van   12   tot   en   met   36   maanden.   De   BITSEA   bestaat   uit   55   items   en   deze   worden   gepresenteerd   op   een   3-­‐puntsschaal   (0=niet  waar/zelden,  1=een  beetje  waar/soms  en  2=helemaal  waar).  De  items  betreffen   stellingen,   waarop   aan   de   hand   van   de   driepuntsschaal   aangegeven   kan   worden   in   hoeverre  de  respondent  ermee  eens  is.          

 

 

 

 

 

De  meting  van  de  BITSEA  is  onder  te  verdelen  in  twee  metingen;  er  is  een  meting  

van   de   competentie   en   een   meting   van   het   probleemgedrag.   Het   meten   van   de   competentie   bestaat   uit   11   items   en   stelt   sociaal-­‐emotionele   vaardigheden   vast   zoals   empathie,  prosociaal  gedrag  en  toegeeflijkheid.   Voor   de   meting  van   competentie   geldt:   hoe   hoger   de   score,   hoe   hoger   de   mate   van   competentie.   Voorbeelden   van   items   die   …‘’‡–‡–‹‡‡–‡œ‹ŒǣǮ’‡‡Ž–‰‘‡†‡–ƒ†‡”‡‹†‡”‡ǯ‡Ǯ •Šƒ”–‡Ž‹Œ–‡‰‡‡•‡ †‹‡ Š‹ŒȀœ‹Œ ‰”ƒƒ‰ ƒ‰ǯǤ CronbacŠǯ• ƒŽ’Šƒ ˜‘‘” †‡ •—„•…ŠƒƒŽ …‘’‡–‡–‹‡ Š‡‡ˆ– in   dit   onderzoek  een  waarde  van  .71.    

 

 

 

 

 

 

 

Het  meten  van  het  probleemgedrag  bestaat  uit  44  items  en  stelt  vast  of  er  sprake  

is   van   sociaal-­‐emotionele   Ȃ   of   gedragsproblemen   zoals   agressie,   opstandigheid,   hyperactiviteit,   negatieve   emoties   en   teruggetrokkenheid.   Voor   de   meting   van   probleemgedrag   geldt:   hoe   lager   de   score,   hoe   minder   probleemgedrag   het   kind   ˜‡”–‘‘–Ǥ ‘‘”„‡‡Ž†‡ ˜ƒ ‹–‡• †‹‡ ’”‘„Ž‡‡‰‡†”ƒ‰ ‡–‡ œ‹Œǣ ǮŽ‹Œˆ– ‡– œ‘ Žƒ‰ huilen   of   driftig   totdat   Š‹ŒȀœ‹Œ —‹–‰‡’—– ‹•ǯ ‡ Ǯ‡…Š– ˜‡‡ŽǯǤ De   BITSEA   kan   zowel   door   ouders   als   door   de   groepsleiding   worden   ingevuld   (Briggs-­‐Gowan   et   al.,   2004).        

”‘„ƒ…Šǯ•alpha  voor  de  subschaal  probleemgedrag  is  in  dit  onderzoek  .60.    

 

21    

Ouderkenmerken   Gebrek  aan  acceptatie   De  mate  waarin  ouders  stress  binnen  de  opvoeding  beleven  is  gemeten  door  middel  van   de  Nijmeegse  Ouderlijke  Stress  Index  (NOSI).  Deze  vragenlijst  is  een  Nederlandse  versie   van  de  Parental  Stress  Index  (De  Brock,  Vermulst,  Gerris  &  Abidin,  1992).        

Binnen  de  NOSI  kunnen  twee  domeinen  worden  onderscheiden  die  de  mate  van  

opvoedingsstress   meten,   namelijk   het   ouderdomein   en   het   kinddomein.   Zowel   het   ouderdomein   als   het   kinddomein   bevatten   een   aantal   schalen   die   opvoedingsstress   aangeven.   De   schalen   binnen   het   ouderdomein   hebben   direct   betrekking   op   de   opvoeding,  bijvoorbeeld  competentie  en  hechting.  De  schalen  binnen  het  kinderdomein   gaan   over   hoe   de   ouder   het   gedrag   van   het   kind   interpreteert.   In   dit   onderzoek   is   één   schaal   van   de   NOSI   binnen   het   kinddomein   ‰‡„”—‹–Ǣ †‡ •—„•…ŠƒƒŽ ǮGebrek   aan   a……‡’–ƒ–‹‡ǯǤ‡œ‡•—„•…ŠƒƒŽ„‡•–ƒƒ–—‹–ͳʹ‹–‡•‡†‡œ‡™‘”†‡‰‡’”‡•‡–‡‡”†‘’‡‡͸-­‐ ’—–••…ŠƒƒŽǡ ˜ƒ”‹´”‡† ˜ƒ Ͳ ȋǮŠ‡Ž‡ƒƒŽ ‡‡ ‘‡‡•ǯȌ –‘– ͷ ȋǮŠ‡Ž‡ƒƒŽ ‡‡ ‡‡•ǯȌǤ ‡ subschaal   Ǯ ‡„”‡ ƒƒ ƒcceptatieǯ   meet   de   mate   waarin   een   kind   voldoet   aan   de   verwachtingen   van   de   ouders   op   fysiek,   emotioneel   en   intellectueel   gebied.   De   items   binnen  deze  schaal  betreffen  stellingen  waarop  de  respondent  kan  aangeven  in  hoeverre   hij  het  ermee  eens  is.      

 

 

 

 

 

 

Voorbeelden   van   items   uit   de   Ǯ‰ebrek   aan   acceptatieǯ-­‐schaal   van   de   NOSI   zijn:  

Ǯ‹Œ‹†Š‘—†–‡”‹‡–˜ƒ‘ƒƒ‰‡ŠƒƒŽ†‘ˆ‰‡—ˆˆ‡Ž†–‡™‘”†‡ǯ‡Ǯ‹Œ‹†‹•‹‡– –‘– œ‘˜‡‡Ž †‹‰‡ ‹ •–ƒƒ– ƒŽ• ‹ ˜‡”™ƒ…Š– Šƒ†ǯǤ Een   hogere   score   indiceert   een   hogere   mate  van  stress  in  de  opvoedingssituatie  (De  Brock  et  al.,  1992).  Cronbƒ…Šǯ•ƒŽ’Šƒ˜‘‘” †‡•—„•…ŠƒƒŽǮ‰‡„”‡ƒƒƒ……‡’–ƒ–‹‡ǯ  is  in  dit  onderzoek  .61.     Omgeving  van  het  kinderdagverblijf   Kwaliteit  van  het  kinderdagverblijf     Ten  slotte  is   er  door  middel  van   de   Kwaliteitsmonitor  van  het  Nederlands  Consortium   Kinderopvang  

Onderzoek  

(NCKO)  

de  

pedagogische  

kwaliteit  

van  

de  

ouderparticipatiecrèches   gemeten.   Dit   meetinstrument   is   gebaseerd   op   het   kwaliteitsmodel  van  Riksen-­‐Walraven  (2004)  zoals  beschreven  in  hoofdstuk  2,  en  richt  

22    

zich  zowel  op  de  proceskwaliteit  als  de  structurele  kwaliteitskenmerken.  Bij  het  meten   van   de   proceskwaliteit   wordt   gekeken   naar   zes   interactievaardigheden   van   de   pedagogisch   medewerkers,   namelijk   sensitieve   responsiviteit,   respect   tonen   voor   de   autonomie   van   kinderen,     praten   en   uitleggen,   het   stimuleren   van   de   ontwikkeling,   structureren   en   grenzen   stellen   en   het   begeleiden   van   onderlinge   interacties   tussen   kinderen.   Daarnaast   dient   er   aandacht   te   worden   besteed   aan   twee   kindkenmerken,   namelijk  welbevinden  en  betrokkenheid  (De  Kruif  et  al.,  2007).    

 

 

De   NCKO-­‐Kwaliteitsmonitor   is   bedoeld   voor   kinderdagverblijven   voor   kinderen  

˜ƒͲ–‘–‡‡–ͶŒƒƒ”Ǥ‡™ƒŽ‹–‡‹–•‘‹–‘”‹•‡‡Ǯ˜‡Ž†˜‡”•‹‡ǯǡ†‹‡‘–™‹‡Ž†‹•˜‘‘” gebruik   in   de   dagelijkse   praktijk   door   de   leidinggevende.   Het   maakt   duidelijk   wat   sterkere   en   zwakkere   punten   van   de   opvang   zijn   en   op   welke   concrete   punten   de   kwaliteit  verbeterd  kan  worden.    De  Kwaliteitsmonitor  is  opgebouwd  uit  zes  schalen  die   zowel   leidsterschalen   als   kindschalen   bevatten.   Deze   schalen   be–”‡ˆˆ‡ Ǯ”‡‰‡ ‡ ŠƒŽ‡ǯǡ Ǯ—‹‡ ‡ ‹”‹…Š–‹‰ǯǡ Ǯ…–‹˜‹–‡‹–‡ǯǡ ǮƒƒŽǯǡ Ǯ‰ƒ‰ ‡– ‹†‡”‡ǯ ‡ Ǯ”‘‰”ƒƒǯǤDe  items  bestaan  uit  stellingen  en  de  antwoordmogelijkheden  bestaan  uit   ‡‡ †‹…Š–‘‡ •…ŠƒƒŽ ȋǮ™‡Žǯ ‘ˆ Ǯ‹‡–ǯȌǤ Indien   de   observant   positieve   aspecten   aanwezig   ƒ…Š––‡™‡”†‰‡‘œ‡˜‘‘”Ǯ™‡ŽǯǤ †‹‡†‡‘„•‡”˜ƒ–‡‰ƒ–‹‡˜‡ƒ•’‡…–‡ƒƒ™‡œ‹‰ƒ…Š––‡ ™‡”†‰‡‘œ‡˜‘‘”Ǯ‹‡–ǯǤ‘‘”„‡‡Ž†‡˜ƒ‹–‡•œ‹ŒǣǮ‡†ƒ‰‘‰‹•…Š‡†‡™‡”‡”„‡‰”‘‡– ‹†‡”‡ ‡ œ‘”‰– ˜‘‘” ‡‡ ’Ž‡œ‹‡”‹‰ ‡ ‰‡‘”‰ƒ‹•‡‡”† ˜‡”–”‡ǯ ‡ ǮPedagogisch   ‡†‡™‡”‡”•Š‡„„‡‰‡†—”‡†‡†‡†ƒ‰˜‡‡Ž‰‡•’”‡‡‡–†‡‹†‡”‡ǯǤ          

Als   gevolg   van   het   beperkte   aantal   observaties   (N=4)   was   er   onvoldoende  

variantie  in  de  items  zodat  de  betrouwbaarheid  van  vijf  van  de  zes  schalen  niet  goed  kon   worden   va•–‰‡•–‡Ž†Ǥ ‡œ‹‡ Š‡– ‰”‘–‡ ƒƒ–ƒŽ ‹–‡• ‹ †‡ •—„•…ŠƒƒŽ Ǯ…–‹˜‹–‡‹–‡ǯ ™‡”† Š‹‡” ™‡Ž ‡‹‰‡ ˜ƒ”‹ƒ–‹‡ ™ƒƒ”‰‡‘‡Ǥ ”‘„ƒ…Šǯ• ƒŽ’Šƒ ˜ƒ †‡œ‡ •…ŠƒƒŽ ‹• ‹ †‹– onderzoek    .60.    

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Voor   dit   onderzoek   is   op   vier   ouderparticipatiecrèches   één   keer   een  

scoreformulier  ingevuld  aan  de  hand  van  observaties.    De  kwaliteit  van  de  leefomgeving   is  bekeken  op  twee  niveaus,  namelijk  het  totale  niveau  en  het  schaalniveau.      

Bij  het  totale  niveau  is  de  minimale  score   -­‐66.  Dit  is  het  geval  wanneer  er  enkel  

Ǯ‹‡–Œ‡•ǯ ™‘”†‡ ƒƒ‰‡˜‹– ‡ ‰‡‡ Ǯ™‡ŽŽ‡–Œ‡•ǯǤ ‡ ƒš‹ƒŽ‡ •…‘”‡ ‹• ΪͳͻͷǤ ‹– ‹• Š‡– ‰‡˜ƒŽ‹†‹‡‡”—‹–•Ž—‹–‡†Ǯ™‡ŽŽ‡–Œ‡•ǯ™‘”†‡ƒƒ‰‡˜‹–‡‰‡‡Ǯ‹‡–Œ‡•ǯǤ      

Bij   het   schaalniveau   zijn   de   items   eerst   geproportioneerd,   aangezien   er   meer  

23    

Ǯ™‡ŽŽ‡–Œ‡•ǯœ‹Œ†ƒǮ‹‡–Œ‡•ǯǤ‡”˜‘Ž‰‡•œ‹Œ†‡‰‡‹††‡Ž†‡•…‘”‡•’‡”•…ŠƒƒŽ„‡”‡‡†ǡ welke  tussen  de  0  en  1  liggen.    

 

Analyse   Om  op  een  juiste  en  efficiënte  manier  te  werk  te  gaan  is  er  een  voorbereidende  analyse   gedaan.   Om   de   data   optimaal   te   kunnen   verwerken   is   er   Ȃindien   er   sprake   was   van   enkele  missing  values-­‐    een  schatting  gemaakt  van  deze  waarden  in  SPSS.      

 

Allereerst   zijn   de   gegevens   van   de   kinderen   die   gebruik   maken   van   de  

ouderparticipatiecrèche  onderzocht,  en  afgezet  tegen  de   gegevens  van  de   kinderen   die   een   reguliere   crèche   bezoeken.   Voor   de   nominale   variabelen   (sekse,   nationaliteit)   is   ‰‡„”—‹‰‡ƒƒ–˜ƒ‡‡ɖ;-­‐toets.  Voor  de  ordinale  variabelen  (leeftijd,  leeftijd  waarop   het  kind  voor  het  eerst  naar  de  crèche  ging,  aantal  dagdelen)  is  gebruik  gemaakt  van  een   T-­‐toets  voor  onafhankelijke  groepen.    

 

 

 

 

 

Vervolgens   is   de   gemiddelde   behaalde   waarde   van   de   meetinstrumenten  

vastgesteld.  Met  behulp  van  de  T-­‐toets  voor  onafhankelijke  groepen  is  in  SPSS  bekeken   of   de     resultaten   van   de   gemiddelde   scores   op   de   verschillende   meetinstrumenten   significant  verschillen  van  de  resultaten  van  de  gemiddelde  scores  van  kinderen  in  niet-­‐ ouderparticipatiecrèches   (reguliere   crèches).   Daarnaast   is   bekeken   of   binnen   de   groep   respondenten   behorende   tot   de   ouderparticipatiecrèches   onderscheid   gemaakt   kon   worden  tussen  vaders  en  moeders  of  jongens  en  meisjes.  Ook  is  naar  verbanden  tussen   Nederlandse  en  niet-­‐Nederlandse  ouders  gezocht.  Verder  is  gekeken  of  het  verschil  in  de   gemiddelde   leeftijd   van   de   kinderen   in   de   twee   groepen   van   invloed   was   op   de   uitkomsten.  Dit  is  gedaan  door  middel  van  de  univariate  covarantie-­‐analyse.      

Er   is   in   dit   onderzoek   in   alle   gevallen   getoetst   met   een   significantieniveau   van  

ͲǤͲͷȋȽαͲǤͲͷǢ–™‡‡œ‹Œ†‹‰ȌǤ      

24    

4. Resultaten    

Achtergrondkenmerken   Onderstaande  statistische  analyses  geven  een  weergave  van  de  metingen  die  zijn   verricht  met  behulp  van  de  meetinstrumenten  zoals  beschreven  in  hoofdstuk  3.  Om  een   duidelijk  beeld  te  verkrijgen  van  de  twee  groepen  die  met  elkaar  zijn  vergeleken,  zijn  in   onderstaande  tabel  (Tabel  2)  de  achtergrondkenmerken  van  de  respondenten  van  zowel   de  ouderparticipatiecrèches  als  de  reguliere  crèches  tegen  elkaar  afgezet.  Dit  overzicht   geeft  een  weergave  van  in  hoeverre  de  vergeleken  groepen  met  elkaar  overeenkomen.     Tabel  2:  Overzicht  van  de  achtergrondkenmerken  

 

 

Variabele  

 

 

 

 

 

 

OPC  

Reguliere  

Totaal  

P-­waarde  

crèche  

 

 

 

 

 

Steekproefgrootte  

N=46  

N=269  

N=315  

-­‐  

Leeftijd  (jaren)    

2.25  

1.1  

 

<.001  

Sekse  

Jongen  

25  

150  

175  

.856  

 

Meisje  

21  

112  

133  

 

Aantal  dagdelen    

 

5.46  

5.88  

 

.827  

Nationaliteit  

Nederlands  

33  

251  

284  

<.001  

 

Niet-­‐

13  

17  

30  

 

12.5  

6.7  

 

.016  

Nederlands   Leeftijd  voor  het  

 

eerst  naar  de   crèche  (maanden)  

25    

In  Tabel  2  is  af  te  lezen  dat  de  steekproefgrootte  van  de  ouderparticipatiecrèches   aanzienlijk  kleiner  is  dan  de  steekproefgrootte  van  reguliere  crèches.  Kinderen  op   ouderparticipatiecrèches  gemiddeld  ruim  een  jaar  ouder  zijn  dan  kinderen  op  reguliere   crèches.  Op  ouderparticipatiecrèches  is  verdeling  qua  sekse  in  dit  onderzoek  ongeveer   gelijk  verdeeld,  op  reguliere  crèches  zijn  iets  meer  jongens  dan  meisjes.  Er  is  een  klein   verschil  in  het  aantal  dagdelen  dat  de  kinderen  de  crèche  bezoeken,  waarbij  kinderen  op   reguliere  crèches  iets  meer  tijd  op  de  crèche  doorbrengen.  Het  aantal  niet-­‐Nederlandse   ouders  op  ouderparticipatiecrèches  (39.4%)  ligt  betrekkelijk  hoog  ten  opzichte  van  het   aantal  niet-­‐Nederlandse  ouders  op  reguliere  crèches  (6.8%).  Ten  slotte  ligt  de  leeftijd   waarop  de  kinderen  voor  het  eerst  naar  de  crèche  gaan  aanzienlijk  hoger  ligt  op   ouderparticipatiecrèches;  deze  kinderen  zijn  gemiddeld  bijna  een  half  jaar  ouder  dan   kinderen  die  voor  het  eerst  een  reguliere  crèche  bezoeken.    

 

 

Gezien  het  grote  verschil  in  de  gemiddelde  leeftijd  en  de  nationaliteit  van  de  

ouders  is  in  dit  onderzoek  rekening  gehouden  met  deze  twee  aspecten  gedurende  de   analyses.    

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

In  hoofdstuk  1  is  gesteld  dat  de  keuze  voor  ouderparticipatiecrèches  voort  kan  

komen  uit  verschillende  motieven  (De  Graaff,  Singer  &  Devillé,  2006).  In  dit  onderzoek  is   eveneens  gevraagd  naar  de  motivatie  van  de  draaiers  om  gebruik  te  maken  van  een   ouderparticipatiecrèche.  Alle  46  respondenten  hebben  de  vraag  over  hun  keuze  voor   een  ouderparticipatiecrèche  beantwoord.  Dit  betrof  een  meerkeuzevraag  waar   meerdere  antwoorden  mogelijk  waren  en  waar  eveneens  ruimte  was  voor  een  eigen   invulling.  Uit  deze  vraag  komt  het  volgende  naar  voren:  24  respondenten  geven  aan  dat   zij  het  belangrijk  vinden  dat  hun  kind  samen  leert  spelen  met  andere  kinderen,  17   respondenten  kozen  voor  een  ouderparticipatiecrèche  vanuit  financiële  overwegingen,   41  respondenten  gaven  aan  de  nauwe  betrokkenheid  prettig  te  vinden,  1  respondent  zei   moeite  te  hebben  met  het  loslaten  van  het  eigen  kind,  24  respondenten  hebben  gekozen   voor  een  ouderparticipatiecrèche  vanwege  de  hogere  mate  van  invloed  binnen  de   crèche,  30  respondenten  kozen  voor  de  oudercontacten  en  26  respondenten  kozen  voor   de  kindcontacten  op  de  crèche.  Deze  resultaten  zijn  eveneens  weergegeven  in  Tabel  3.    

In  de  antwoordcategorie  van  het  open  gedeelte  van  de  vraag  werden  aspecten  

genoemd  als:  geen  lange  wachtlijsten,  flexibiliteit  in  brengen,  weerstand  tegen  de   principes  van  reguliere  crèche,  ideeën  opdoen  over  opvoeden  en  leuke  club  mensen,   ˜‡‡Ž„‡–”‘‡‡Ǯ„‡™—•–‡ǯ  ouders.    

 

  26  

 

 

 

 

 

Daarnaast  geeft  van  alle  ondervraagde  respondenten  maar  liefst  97.8%  aan  dat  

zij  denken  dat  hun  kind  na  het  verlaten  van  de  ouderparticipatiecrèche  nog  contact  zal   houden  met  de  andere  kinderen  uit  de  groep.       Tabel  3:  Overzicht  van  de  motieven  van  draaiers  om  gebruik  te  maken  van  een   ouderparticipatiecrèche  (in  percentages)   Motivatie  voor  OPC  

 

Percentage  

 

 

 

Samen  leren  spelen  met  

52.2  %  

andere  kinderen   Financiële  overwegingen  

 

40%  

Nauwe  betrokkenheid  

 

89.1%  

Moeite  met  loslaten  

 

2.2%  

Hogere  mate  van  invloed  

 

52.2%  

Oudercontacten  

 

65.2%  

Kindcontacten  

 

56.2%  

binnen  de  crèche  

  Naast  de  achtergrondkenmerken  zijn  de  analyses  van  de  meetinstrumenten  gedaan.   Deze  analyses  zijn  per  meetinstrument  gedaan  en  worden  afzonderlijk  besproken.  De   resultaten  kunnen  worden  onderverdeeld  in  drie  domeinen,  namelijk  kindkenmerken,   ouderkenmerken  en  omgevingskenmerken.    

27    

Kindkenmerken   Welbevinden   De  gemiddelde  WOL-­‐waarde  van  kinderen  op  ouderparticipatiecrèches,  is  in  dit   onderzoek  5.1  op  een  schaal  van  1  tot  6  (SD  =  .31).      

 

 

 

 

Om  na  te  gaan  of  er  verschillen  zijn  in  het  welbevinden  binnen  de  twee  groepen,  

is  gebruik  gemaakt  van  de  T-­‐toets  voor  onafhankelijke  groepen.  Hieruit  blijkt  dat  er  geen   significant  verschil  is  tussen  het  welbevinden  van  kinderen  op  ouderparticipatiecrèches   en  het  welbevinden  van  kinderen  op  reguliere  crèches  t(296)  =  .246,  p  >  .05.    Kinderen   die  een  ouderparticipatiecrèche  bezoeken  laten  gemiddeld  een  gelijke  mate  van   welbevinden  zien  als  kinderen  die  een  reguliere  crèche  bezoeken.      

 

Verder  is  aan  de  hand  van  de  T-­‐toets  voor  onafhankelijke  groepen  gekeken  of  er  

binnen  de  groep  respondenten  betreffende  de  ouderparticipatiecrèches  sprake  is  van   significante  verschillen.  Er  blijkt  geen  significant  verschil  tussen  het  antwoordpatroon   van  vaders  en  moeders  op  de  WOL,  t(46)  =  -­‐.592,  p  >  .05.  Ook  blijkt  er  in  dit  onderzoek   geen  significant  verschil  tussen  het  welbevinden  van  jongens  en  meisjes  gemeten  door   de  WOL,  t(46)  =  .218,  p  >  .05.  Ook  is  er  geen  significant  verschil  gevonden  tussen  het   antwoordpatroon  van  Nederlandse  en  niet-­‐Nederlandse  ouders  betreffende  het   welbevinden  van  hun  kind,  t(46)  =  .717,  p  >  .05.       Competentie   De  gemiddelde  waarde  van  de  sociale  competentie  van  kinderen  op   ouderparticipatiecrèches  betreft  1.68  op  een  schaal  van  0  tot  en  met  2  (SD  =  .24).      

Om  na  te  gaan  of  kinderen  op  sociaal  gebied  even  competent  zijn  als  kinderen  op  

reguliere  crèches  is  dit  gemeten  door  middel  van  de  T-­‐toets  voor  onafhankelijke   groepen.  Er  is  een  significant  verschil  gevonden  in  de  mate  van  competentie  van   kinderen  op  ouderparticipatiecrèches  en  reguliere  crèches,  t(181)  =  12.04,  p  <  .05.   Kinderen  op  ouderparticipatiecrèches  lijken  op  sociaal  gebied  competenter  dan   kinderen  die  een  reguliere  crèche  bezoeken.        

 

 

 

 

 

Door  middel  van  een  univariate  covariantie-­‐analyse  (ANCOVA)  is  gekeken  of  het  

verschil  in  de  leeftijd  van  kinderen  op  ouderparticipatiecrèches  en  kinderen  op  reguliere   crèches  van  invloed  is  op  dit  verschil  in  competentie.  Uit  deze  toets  blijkt  dat  het  verschil   28    

in  leeftijd  niet  van  invloed  is  op  de  mate  van  sociale  competentie  van  de  totale  groep   kinderen  F(1,14)  =  .721,  p  >  .05.      

 

 

 

 

 

Daarnaast  is  aan  de  hand  van  de  T-­‐toets  voor  onafhankelijke  groepen  gekeken  of  

er  binnen  de  groep  respondenten  betreffende  de  ouderparticipatiecrèches  verschillen   zijn  tussen  het  competentieniveau  van  jongens  en  meisjes.  Hieruit  blijkt  dat  er  geen   significant  verschil  is  tussen  de  competentie  van  jongens  en  meisjes,  t(41)  =  .184,  p  >  .05.   Daarnaast  blijkt  er  geen  significant  verschil  tussen  wat  vaders  of  moeders  rapporten   omtrent  de  competentie  van  het  eigen  kind,  t(41)  =  .427,  p  >  .05.  Daarnaast  is  er  geen   significant  verschil  gevonden  tussen  de  mate  van  competentie  zoals  toegekend  door   ouders  van  Nederlandse  komaf  en  ouders  van  niet-­‐Nederlandse  komaf,  t(41)  =  .425,  p  >   .05.     Probleemgedrag   De  gemiddelde  waarde  ‘’†‡•—„•…ŠƒƒŽǮ’”‘„Ž‡‡‰‡†”ƒ‰ǯ  van  kinderen  op   ouderparticipatiecrèches  betreft  .22  op  een  schaal  van  0  tot  en  met  2  (SD  =  .12).    

Om  na  te  gaan  of  kinderen  op  ouderparticipatiecrèches  verschillen  in  de  mate  

waarin  zij  probleemgedrag  vertonen  ten  opzichte  van  kinderen  op  reguliere  crèches,  is   een  T-­‐toets  voor  onafhankelijke  groepen  gebruikt.  Hieruit  blijkt  dat  er  geen  sprake  is   van  een  significant  verschil,  maar  wel  van  een  trendrelatie,  t(180)  =  1.96,  p  =  0.052.  Dit   suggereert  dat  kinderen  op  ouderparticipatiecrèches  een  hogere  mate  van   probleemgedrag  lijken  te  vertonen  dan  kinderen  op  reguliere  crèches.    

 

Om  na  te  gaan  of  dit  verschil  toegekend  kan  worden  aan  het  gemiddelde  

leeftijdsverschil  tussen  kinderen  op  ouderparticipatiecrèches  en  kinderen  op  reguliere   crèches,  is  gebruik  gemaakt  van  een  univariate  covariantie-­‐analyse  (ANCOVA).  Uit  deze   toets  blijkt  dat  leeftijd  niet  van  invloed  is  op  het  verschil  in  de  mate  van  probleemgedrag   F(1,3)  =  .404,  p  >  .05.    

 

 

 

 

 

 

 

 

Daarnaast  is  middels  de  T-­‐toets  voor  onafhankelijke  groepen  achterhaald  of  er  

verschillen  zijn  binnen  de  groep  respondenten  betreffende  de  ouderparticipatiecrèches   omtrent  het  probleemgedrag  tussen  jongens  en  meisjes.  Er  is  geen  significant  verschil   tussen  de  mate  waarin  jongens  of  meisjes  probleemgedrag  lieten  zien,  t(39)  =  .209,  p  >   .05.  Daarnaast  blijkt  er  geen  significant  verschil  in  de  mate  waarin  vaders  of  moeders  

29    

probleemgedrag  rapporteren,  t(39)  =  .773,  p  >  .05.  Ook  is  geen  significant  verschil   gevonden  in  de  mate  waarin  ouders  van  Nederlandse  komaf  en  ouders  van  niet-­‐ Nederlandse  komaf  probleemgedrag  rapporteren  betreffende  het  eigen  kind,  t(39)  =   .879,  p  >  .05.     Ouderkenmerken   Gebrek  aan  acceptatie   De  gemiddelde  NOSI-­‐waarde  op  †‡•—„•…ŠƒƒŽǮ‰‡„”‡ƒƒƒ……‡’–ƒ–‹‡ǯ  betreft  1.21  op  een   schaal  van  0  tot  en  met  5  (SD  =  .21).    

 

 

 

 

 

 

Om  na  te  gaan  of  ouders  met  kinderen  op  ouderparticipatiecrèches  verschillen  

van  ouders  met  kinderen  op  reguliere  crèches  in  het  verwachtingspatroon  dat  zij   hebben  van  hun  kinderen,  is  gebruik  gemaakt  van  T-­‐toets  voor  onafhankelijke  groepen.   Hieruit  blijkt  dat  er  geen  significant  verschil  is  tussen  het  verwachtingspatroon  van   ouders  op  participatiecrèches  en  dat  van  ouders  op  reguliere  crèches,  t(299)  =  0.228,  p  >   .05.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Daarnaast  is  binnen  de  groep  respondenten  van  de  ouderparticipatiecrèches  

onderzocht  of  vaders  en  moeders  verschillen  in  de  mate  waarin  zij  stellen  dat  het  kind   voldoet  aan  hun  verwachtingen.  Hieruit  blijkt  dat  er  een  significant  verschil  is  tussen  het   verwachtingspatroon  van  ouders,  t(41)  =  .016,  p  <  .05.  In  dit  onderzoek  scoren  vaders   Š‘‰‡”‘’†‡•—„•…ŠƒƒŽǮgebrek  aan  ƒ……‡’–ƒ–‹‡ǯ†ƒ‘‡†‡”•Ǥ‡Š‘‰‡”‡•…‘”‡‘’†‡ subschaal  Ǯ‰ebrek  aan  acceptatieǯ  suggereert  een  lagere  mate  waarin  het  kind  voldoet   aan  de  verwachtingspatronen  van  de  ouder  op  fysiek,  emotioneel  en  intellectueel   gebied.  Er  blijken  geen  verschillen  in  de  verwachtingen  omtrent  jongens  en  meisjes   t(41)  =  .534,  p  >  .05.      

 

 

 

 

 

 

 

Daarnaast  blijken  er  geen  significante  verschillen  in  het  verwachtingspatroon  van  

ouders  met  een  Nederlandse  nationaliteit  en  ouders  met  een  niet-­‐Nederlandse   nationaliteit  t(41)  =  .341,  p  >  .05.  

30    

Omgeving  van  het  kinderdagverblijf   Kwaliteitsmonitor   De  kwaliteit  van  de  leefomgeving  is  bekeken  op  twee  niveaus;  het  totale  niveau  en  het   schaalniveau.    

Bij  het  totale  niveau  is  de  minimale  score  -­‐66.  Dit  is  het  geval  wanneer  er  enkel  

negatieve  indicatoren  (Ǯ‹‡–Œ‡•ǯ)  worden  aangevinkt  en  geen  positieve  indicatoren   (Ǯ™‡ŽŽ‡–Œ‡•ǯ).  De  maximale  score  is  +195.  Dit  is  het  geval  indien  er  uitsluitend  positieve   indicatoren  worden  aangevinkt  en  geen  negatieve  indicatoren.    Binnen  de  observaties   van  dit  onderzoek  zijn  geen  negatieve  indicatoren  aangevinkt.  De  gemiddelde  score  op   het  totale  niveau  van  de  ouderparticipatiecrèches  is  166.75.    Dit  is  een  opvallend  hoge   score,  zeker  vergeleken  met  de  gemiddelde  totaalscore  die  is  behaald  in  het  onderzoek   naar  reguliere  crèches.  Reguliere  crèches  behaalden  bij  deze  meting  een  gemiddelde   totaalscore  van  101.7  (Fukkink  &  Gevers  Deynoot-­‐Schaub,  2011).    

Voor  de  meting  van  het  schaalniveau  is  per  schaal  het  gemiddelde  berekend.  

Hiervoor  zijn  de  scores  zijn  geproportioneerd  per  schaal,  waarbij  de  minimale  score  0  is   en  de  maximale  score  1.    In  dit  onderzoek  is  een  meting  gedaan  bij  vier   ouderparticipatiecrèches.  De  gemiddelde  geproportioneerde  scores  per  schaal  zijn  per   crèche  weergegeven  in  onderstaande  tabel  (Tabel  4).                       31    

Tabel  4:  Overzicht  gemiddelde  geproportioneerde  scores  per  schaal  per  crèche          

OPC  1  

Brengen  en   halen     Ruimte  en   inrichting     Taal     Omgang   met   kinderen     Programma     Activiteiten  

OPC  2  

OPC  3  

OPC  4  

1  

1  

1  

1  

.88  

.91  

.97  

.91  

1  

1  

1  

1  

1  

1  

1  

1  

1     .78  

1     .72  

1     .77  

1     .81  

  Uit  bovenstaande  tabel  kan  opgemaakt  worden  dat  de  ouderparticipatiecrèches   gemiddeld  aanzienlijk  hoog  scoren  op  de  subschalen.  Zo  wordt  per  subschaal  zelfs  een   aantal  keer  de  maximale  score  van  1  behaald.  Er  zijn  geen  negatieve  indicatoren   gemeten.  De  laagst  behaalde  score  in  dit  onderzoek  .72  ‘’†‡•—„•…ŠƒƒŽǮƒ…–‹˜‹–‡‹–‡ǯǤ  In   het  onderzoek  naar  reguliere  crèches  is  de  laagst  behaalde  score  eveneens  gemeten  op   de  subschaƒŽǮƒ…–‹˜‹–‡‹–‡ǯ‡–een  score  van  .46.      

 

 

 

 

De  hoogst  behaalde  scores  zijn  in  dit  onderzoek  behaald  op  de  subschalen  

Ǯ„”‡‰‡‡ŠƒŽ‡ǯǡǮ–ƒƒŽǯ‡Ǯ‘‰ƒ‰‡–‹†‡”‡ǯ‡–‡‡•…‘”‡˜ƒ  1.  In  het   onderzoek  naar  reguliere  crèches  is  de  hoogst  „‡ŠƒƒŽ†‡•…‘”‡‘’†‡•—„•…ŠƒƒŽǮ–ƒƒŽǯ  met   een  score  van  .76  (Fukkink  &  Gevers  Deynoot-­‐Schaub,  2011).     De  gemiddelde  scores  per   schaal  van  het  totale  aantal  crèches  zijn  hieronder  weergegeven  in  Tabel  5.             32    

Tabel  5:  Gemiddelde  schaalscores  van  het  totale  aantal  crèches      

                       N  

Brengen  en   halen     Ruimte  en   inrichting     Taal     Omgang   met   kinderen     Programma     Activiteiten  

 

 

               M  

SD  

4  

1  

<.001  

4  

.92  

.04  

     

4  

1  

<.001  

4  

1  

<.001  

4     4  

.99     .77  

 

  .02       .04    

 

De  resultaten  van  de  berekende  schaalniveaus  van  het  totale  aantal  crèches  is  eveneens   weergegeven  in  onderstaand  staafdiagram  (Staafdiagram  1).     Staafdiagram  1:  geproportioneerde  schaalniveaus  van  de  kwaliteitsmonitor  

   

33    

Op  basis  van  deze  behaalde  resultaten  kan  gesteld  worden  dat  gezien  het  aantal   positieve  indicatoren  er  volgens  de  NCKO-­‐Kwaliteitsmonitor  nog  14.5  procent  ruimte  is   voor  verbetering  van  de  pedagogische  kwaliteit  op  ouderparticipatiecrèches.  Dit  is  een   vrij  lage  score  ten  opzichte  van  reguliere  crèches,  waar  nog  36  procent  ruimte  is  voor   verbetering  van  de  pedagogische  kwaliteit.  Gezien  het  bovenstaande  kan  gesteld  worden   dat  ouderparticipatiecrèches  op  deze  kwaliteitsmeting  aanzienlijk  hoger  scoren  dan   reguliere  crèches,  en  dus  over  een  hogere  kwaliteit  van  de  leefomgeving  beschikken.  

 

 

Om  een  duidelijk  beeld  te  verkrijgen  van  de  resultaten  die  in  dit  onderzoek  naar  voren   komen,  en  hoe  deze  verschillen  van  de  resultaten  in  het  onderzoek  naar  de  sociaal-­‐ emotionele  ontwikkeling  van  kinderen  op  reguliere  crèches,  is  een  tabel  opgesteld.  In   deze  tabel  zijn  de  gemiddelde  waarden  per  meetinstrument  die  uit  beide  onderzoeken   naar  voren  kwamen  tegen  elkaar  afgezet  (Tabel  6).                          

34    

Tabel  6:  Overzicht  van  de  gemiddelde  uitkomsten  van  de  verschillende   meetinstrumenten    

 

 

Ouderparticipatiecrèche  

Reguliere  crèche  

P-­waarde  

M  (SD)  

M  (SD)  

 

 

 

 

Welbevinden  

5.13  

5.11  

.807  

(.31)  

(.41)  

1.68  

1.09  

(.24)  

(.29)  

.22  

.17  

(.12)  

(.12)  

Gebrek  aan  

1.21  

1.20  

acceptatie  door  

(.26)  

(.32)  

166.75  

101.7  

     

Competentie  

Probleemgedrag  

.000  

.054  

.820  

de  ouders   Kwaliteit  van  de   leefomgeving  

 

35    

-­‐  

5. Conclusie     In   deze   studie   is   onderzocht   hoe   kinderen   op   een   ouderparticipatiecrèche   zich   ontwikkelen   op   sociaal   en   emotioneel   gebied.   Er   is   vooralsnog   zeer   weinig   onderzoek   gedaan  

naar  

de  

(sociaal-­‐emotionele)  

ontwikkeling  

van  

kinderen  

op  

ouderparticipatiecrèches.   Het   doel   van   dit   onderzoek   was   om   vast   te   stellen   of   de   sociaal-­‐emotionele  ontwikkeling  van  kinderen  op  ouderparticipatiecrèches  verschilt  van   de  sociaal-­‐emotionele  ontwikkeling  van  kinderen  op  reguliere  crèches.      

Er  

is  

per  

meetinstrument  

nagegaan  

in  

hoeverre  

  het  

specifieke  

ontwikkelingsgebied   van   de   kinderen   overeen   kwam   met   die   van   kinderen   die   een   reguliere  crèche  bezochten.  Uit  dit  onderzoek  blijkt  dat  er  -­‐op  de  onderzochte  gebieden   van   de   sociaal-­‐emotionele   ontwikkeling-­‐   wel   degelijk   een   aantal   verschillen   aan   te   wijzen  zijn.      

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Uit   dit   onderzoek   blijkt   dat   kinderen   op   ouderparticipatiecrèches   op   sociaal  

gebied  competenter  lijken  te  zijn  dan  kinderen  op  reguliere  crèches.  Dit  suggereert  dat   kinderen   op   een   ouderparticipatiecrèche   over   een   hogere   mate   van   sociale   kennis   en   vaardigheden   lijken   te   bezitten,   zoals   helpen,   conflicten   oplossen,   delen   en   samenwerken   (Clarke-­‐Stewart   &   Allhusen,   2005).   Daarnaast   lijkt   er   sprake   te   zijn   van   een   hoge   mate   van   positieve   interacties   met   de   andere   kinderen   uit   de   groep   op   ouderparticipatiecrèches,  wat  de  sociale  ontwikkeling  bevorderd   (Clarke-­‐Stewart  et  al.,   1994).      

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Uit   de   meting   naar   probleemgedrag   komt   naar   voren   dat   er   een   significant  

verschil   bestaat   tussen   kinderen   die   een   ouderparticipatiecrèche   en   kinderen   op   reguliere   crèches,   waarbij   kinderen   op   ouderparticipatiecrèches   een   hogere   mate   van   probleemgedrag   laten   zien.   Een   verklaring   zou   kunnen   zijn   dat   ouders   die   eveneens   pedagogisch   medewerker   (ofwel:   draaier)   zijn   een   kritischere   houding   hebben   tegenover   het   gedrag   van   hun   kind   dan   ouders   die   geen   draaier   zijn.   Draaiers   hebben   een  breder  beeld  van  de  ontwikkeling  van  hun  kind  omdat  zij  ook  nauw  betrokken  zijn   bij  de  ontwikkeling  van  hun  kind  tijdens  dagen  en/of  dagdelen  op  de  crèche.  Vanuit  dit   opzicht  zouden  zij  hun  antwoorden  gebaseerd  kunnen  hebben  op  een  breder  spectrum   van  de  ontwikkeling.  

36    

Naast   bovengenoemde   verschillen   in   de   sociaal-­‐emotionele   ontwikkeling   van   kinderen   op   ouderparticipatiecrèches   ten   opzichte   van   kinderen   op   reguliere   crèches,   blijken   uit   dit   onderzoek   ook   een   aantal   overeenkomsten.   Zo   komt   naar   voren   dat   er   geen   significante   verschillen   zijn   tussen   kinderen   op   ouderparticipatiecrèches   en   kinderen  op  reguliere  crèches  betreffende  de  mate  van  welbevinden.  Dit  suggereert  dat   kinderen  op  een  ouderparticipatiecrèche  zich  over  het  algemeen  even  prettig  voelen  in   de  buurt  van  de  leidster,  in  de  buurt  van  de  andere  kinderen  en  in  de  fysieke  omgeving   als  kinderen  op  een  reguliere  crèche  (Tavecchio,  2006).    

 

 

 

Daarnaast  blijkt  uit  dit  onderzoek  dat  er  geen  verschil  is  tussen  de  scores  op  de  

•—„•…ŠƒƒŽ Ǯgebrek   aan   ƒ……‡’–ƒ–‹‡ǯ ˜ƒ ‘—†‡”• †‹‡ ‰‡„”—‹ ƒ‡ ˜ƒ ‡‡ ouderparticipatiecrèche   en   ouders   die   gebruik   maken   van   een   reguliere   crèche.   Dit   houdt   in   dat   de   verwachtingen   van   ouders   op   ouderparticipatiecrèches   en   ouders   op   reguliere   crèches  ten   opzichte  van  hun   kind   gelijk  zijn.   Er  is   echter  wel  een   significant   verschil  gevonden  in  het  antwoordpatroon  van  vaders  en  moeders;  vaders  blijken  hoger   te   scoren   dan   moeders.   Een   hogere   score   suggereert   een   lagere   mate   waarin   het   kind   voldoet   aan   de   verwachtingen   van   de   ouder.   Dit   betekent   dat   kinderen   minder   aan   de   verwachtingen  van  vaders  op  sociaal,  fysiek  en  intellectueel  gebied  lijken  te  voldoen  dan   aan  die  van  moeders.    

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Daarnaast  is  in  dit  onderzoek  gekeken  of  er  een  verschil  is  in  de  pedagogische  kwaliteit   van   ouderparticipatiecrèches   ten   opzichte   van   reguliere   kinderopvang.   Uit   de   meting   van  de  Kwaliteitsmonitor  komt  een  zeer  hoge  gemiddelde  score  op  het  totaalniveau  van   de   ouderparticipatiecrèches,   zeker   in   vergelijking   met   de   gemiddelde   score   op   het   totaalniveau  van  reguliere  crèches.  Dit  suggereert  dat  ouderparticipatiecrèches  over  een   betrekkelijk   hoge   mate   van   pedagogische   kwaliteit   beschikken   (Riksen-­‐Walraven,   2004).      

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ƒ– „‡–”‡ˆ– Š‡– •…ŠƒƒŽ‹˜‡ƒ— •…‘”‡ †‡  •—„•…ŠƒŽ‡ Ǯ”‡‰‡ ‡ ŠƒŽ‡ǯǡ ǮƒƒŽǯǡ

Ǯ‰ƒ‰‡–‹†‡”‡ǯ‡Ǯ”‘‰”ƒƒǯŠ‡–Š‘‘‰•–Ǥ‡•—„•…ŠƒŽ‡Ǯ—‹–‡‡‹”‹…Š–‹‰ǯ ‡ Ǯ…–‹˜‹–‡‹–‡ǯ •…‘”‡ iets   lager.   Een   reden   hiervoor   zou   kunnen   zijn   dat   een   aantal   ‹–‡• „‡–”‡‹‰ Šƒ††‡ ‘’ „ƒ„›ǯ•ǡ –‡”™‹ŒŽ ‘’ †”‹‡ ˜ƒ †‡ ˜‹‡” ‰‡‘„•‡”˜‡‡”†‡ …”°…Š‡• ‰‡‡ „ƒ„›ǯ• œƒ–‡Ǥ ƒƒ”ƒƒ•– ™ƒ”‡ ‡” ‡‡ ƒƒ–ƒŽ ‹–‡• ‘˜‡” …‘puters   en   televisie,   objecten   die   in   geen   van   de   geobserveerde   crèches   aanwezig   waren.   Vooralsnog   kan   gesteld   worden   dat   de   kwaliteit   van   de   leefomgeving   op   ouderparticipatiecrèches   relatief  hoog  lijkt  ten  opzichte  van  reguliere  crèches.   37    

6. Discussie     Aangezien  er  slechts  zes  ouderparticipatiecrèches  onder  Stichting  OOK  Kinderopvang   vallen,  is  de  onderzoeksgroep  van  geringe  omvang.  Daarbij  was  het  een  vereiste  dat   respondenten  eveneens  draaiers  waren  en  een  kind  op  de  crèche  hadden  waar  zij  zelf   ook  draaiden.  Bovendien  was  het  van  belang  dat  de  leeftijd  van  het  kind  binnen  een   bepaalde  categorie  viel,  om  de  latere  vergelijking  mogelijk  te  kunnen  maken.  Hierdoor  is   de  uiteindelijke  onderzoeksgroep  op  46  respondenten  gekomen.  Deze  kleine   onderzoeksgroep  maakt  dat  de  conclusies  die  in  dit  onderzoek  worden  getrokken  met   alle  voorzichtigheid  geïnterpreteerd  dienen  te  worden.  Daar  komt  bij  dat  de   onderzoeksgroepen  waar  de  resultaten  die  uit  dit  onderzoek  naar  voren  kwamen  mee   zijn  vergeleken  aanzienlijk  groter  is  (WOL:  N=  269,  BITSEA:  N  =  140,  NOSI:  N  =  269).  Dit   geldt  eveneens  voor  de  observaties  die  zijn  uitgevoerd  voor  de  Kwaliteitsmonitor;  in  dit   onderzoek  is  van  slechts  vier  ouderparticipatiecrèches  de  kwaliteit  gemeten.    

Een  ander  aspect  waar  rekening  mee  gehouden  dient  te  worden  is  dat  er  

vragenlijsten  waren  die  door  ouders  of  door  pedagogisch  dienden  te  worden  ingevuld.   Bij  het  vergelijkingsonderzoek  zijn  de  vragenlijsten  door  deze  twee  aparte  groepen   ingevuld.  Op  ouderparticipatiecrèches  zijn  ouders  en  pedagogisch  medewerkers   eenzelfde  persoon  (draaiers),  en  dus  door  één  groep  ingevuld.  Draaiers  hebben  echter   een  veel  breder  beeld  van  de  ontwikkeling  van  hun  kind  dan  ouders  en/of  pedagogisch   medewerkers.  Hierdoor  kunnen  de  antwoorden  die  zij  gegeven  hebben  verschillen  van   de  antwoorden  die  zijn  gegeven  door  ouders  en/of  pedagogisch  medewerkers.    

Dit  brengt  tevens  het  punt  ter  sprake  dat  er  in  dit  onderzoek  rekening  moet  

worden  gehouden  met  eventuele  bias;  ouders  kunnen  vragenlijsten  gunstiger  hebben   ingevuld  doordat  de  vragenlijsten  betrekking  hadden  op  het  eigen  kind.      

 

Een  aantal  respondenten  gaven  aan  dat  zij  de  vragen  die  gesteld  werden  in  de  

BITSEA  onprettig  vonden.  Dit  is  dan  ook  de  oorzaak  dat  in  dit  onderdeel  sprake  is  van   een  aantal  missings;  een  select  aantal  respondenten  heeft  om  deze  reden  de  vragenlijst   niet  verder  ingevuld.    

 

 

 

 

 

 

 

 

De  uitkomsten  van  dit  onderzoek  duiden  op  een  aantal  (significante)  verschillen  

in  de  Ȃin  dit  onderzoek-­‐  behandelde  gebieden  van  de  sociaal-­‐emotionele  ontwikkeling   van  kinderen  op  ouderparticipatiecrèches.  Echter,  de  sociaal-­‐emotionele  ontwikkeling  is   een  breed  begrip  en  waar  nog  meer  aspecten  van  onderzocht  zouden  kunnen  worden.   38    

Voor  vervolgonderzoek  betekent  dit  dat  het  onderzoek  naar  elk  ander  gebied   betreffende  de  ouderparticipatiecrèches  nog  open  ligt.  Hierbij  kan  gedacht  worden  aan   ontwikkelingen  binnen  het  kind,  bijvoorbeeld  de  cognitieve  ontwikkeling.  Ook  zou   onderzocht  kunnen  worden  of  er  verschillen  zijn  in  de  ontwikkeling  op  lange  termijn  na   het  gebruik  van  ouderparticipatiecrèches.  Daarnaast  zou  toekomstig  onderzoek  zich   kunnen  richten  op  de  gehechtheidsrelatie  van  kinderen  op  ouderparticipatiecrèches,   aangezien  ouders  nauw  betrokken  zijn  bij  de  ontwikkeling  thuis,  maar  ook  op  de  crèche.   Ook  zou  gekeken  kunnen  worden  of  er  sprake  is  van  enige  vorm  van   bevooroordeeldheid  van  draaiers  ten  opzichte  van  het  eigen  kind  op  de  crèche.  Doordat   ouderparticipatiecrèches  al  decennia  lang  bestaan  en  er  zo  weinig  onderzoek  is  verricht,   is  nader  onderzoek  naar  ouderparticipatiecrèches  op  veler  gebied  ten  zeerste   aanbevolen.                              

39    

7. Literatuurlijst    

ƒ”ƒ•ǡ ǤǤ Ƭ —‹‰•ǡ ǤǤ ȋͳͻͻͶȌǤ ƒ”‡‰‹˜‡” •–ƒ„‹Ž‹–› ƒ† –‘††Ž‡”•ǯ ƒ––ƒ…Š‡–-­‐  

related   behaviour   towards   caregivers   in   daycare.   Infant   Behaviour   and  

 

Development,  17,  141-­‐147.  

Barry,  T.,  Dunlap,  S.,  Cotten,  S.,  Lochman,  J.  &  Wells,  P.  (2005).  The  Influence  of  Maternal    

Stress   and   Distress   on   Disruptive   Behavior   Problems   in   Boys.   Journal   of   the  

 

American  Academy  of  Child  &  Adolescent  Psychiatry,  44,  265-­‐273.  

Bouchard,  T.J.  &  Loehlin,  J.C.  (2001).  Genes,  evolution  and  personality.  Behavior  Genetics,    

31,  243-­‐274.  

Bowlby  J.  (1969).  Attachment.  Attachment  and  Loss:  Vol.  1.  Loss.  New  York:  Basic  Books.   Briggs-­‐Gowan,   M.   J.,   Carter,   A.   S.,   Irwin,   J.   R.,  Wachtel,   K.,   &   Cicchetti,   D.   V.   (2004).   The        

Brief-­‐   Toddler   Social   and   Emotional   Assessment:   Screening   for   social-­‐emotional  

 

problems  and  delays  in  competence.  Journal  of  Pediatric  Psychology,  29,  143-­‐155.  

  Brock,  A.J.L.L.  de,  Vermulst,  A.A.,  Gerris,  J.R.M.  &  Abidin,  R.R.  (1992).  Nijmeegse  Ouderlijke    

Stress   Index.   Handleiding   experimentele   versie.   Lisse:   Swets   &   Zeitlinger.  

  Bronfenbrenner,   U.   (1979).   The   Ecology   of   Human   Development.   Experiments   by   nature    

and  design.    London:  Harvard  University  Press.  

Cicchetti,  D.  (1993).  Developmental  psychology:  Reactions,  reflections,   and  projections.    

Developmental  Review,  13,  471-­‐502.  

Clarke-­‐Stewart,   A.   &   Allhusen,   V.D.   (2005).   What   we   know   about   childcare.   Londen:    

Harvard  University  Press.  

  Clarke-­‐Stewart,   K.A.,   Gruber,   C.P.,&   Fitzgerald,   L.M.   (1994).   Children   at   home   and   in    

daycare.  Hilsdale,  NJ:  Erlbaum.  

  Deater-­‐Deckard,  K.  &  Scarr,  S.  (1996).  Parenting  stress  among  dual-­‐earner  mothers  and    

fathers:  Are  there  gender  differences? Journal  of  Family  Psychology,  10,  45-­‐59.   40  

 

  Delfos,  M.  (2004).  Een  jongen  is  geen  meisje.  De  wereld  van  het  jonge  kind,  31,  183-­‐   186.     Fukkink,   R.   &   Gevers   Deynoot-­‐Schaub,   M.   (2011).   Nulmeting   pedagogische   kwaliteit   bij    

Kinderopvang  Nederland:  Resultaten  van  de  NCKO-­Kwaliteitsmonitor.  Amsterdam:  

 

NCKO.  

  Graaff,   F.   de,   Singer   E.   &   Devillé,   W.   (2006).   Onderzoek   Diversiteit   en    

Ouderbetrokkenheid  in  Kindercentra.  Utrecht:  Nivel.  

Howes,   C.   &   Hamilton,   C.E.   (1993).   The   changing   experience   of   child   care:   Changes   in    

teachers  and  in  teacher-­‐child  relationships  and  chiŽ†”‡ǯ••‘…‹ƒŽ…‘’‡–‡…‡™‹–Š

 

peers.  Early  Childhood  Research  Quarterly,  8,  15-­‐32.  

IJzendoorn,     M.H.,   van,   Tavecchio,   L.W.C   &   Riksen-­‐Walraven,   M.   (2004).   Pedagogische    

kwaliteit   in   de   kinderopvang:   doelstellingen   en   kwaliteitscriteria.   Amsterdam:  

 

Boom.  

Inspectie  van  het  onderwijs  (2011).  Kwaliteit  gemeentelijk  toezicht  kinderopvang  2009    

en  2010.    

Jacobs,  E.,  &  White,  D.  R.  (1994).  The  relationship  of  child  care  quality  and  play  to  social    

behavior  in  kindergarten.  In  Goelman  and  E.  Jacobs  (Eds.).  Children's  Play  in    Child  

 

Care  Settings  (pp.  85-­‐101).  New  York:  SUNY  Press.    

Kruif,  R.  E.  L.  de,  &  Tavecchio,  L.  W.  C.  (2004).   Instrumenten  voor  meting  van  kwaliteit    

van  kinderopvang:  beschrijving  en  evaluatie.  In  R.  van  IJzendoorn,  L.  Tavecchio  &

 

M.   Riksen-­‐Walraven   (red.),   De   kwaliteit   van   de   Nederlandse   kinderopvang   (pp.  

 

124-­‐153).  Amsterdam:  Boom.  

Kruif,  R.E.L.,  de,  Vermeer,  H.J.,  Fukkink,  R.G.,  Riksen-­‐Walraven,  J.M.A.,  Tavecchio,  L.W.C.,    

IJzendoorn,   M.H.,   van,   &   Zeijl,   J.   van,.   (2007).   De   Nationale   Studie   Pedagogische  

 

Kwaliteit  Kinderopvang  Eindrapport  Project  0  en  1.  Amsterdam:  NCKO.  

Lamb,   M.E.   (1998).   Nonparental   child   care:   Context,   quality,   correlates,   and    

consequences.  In  W.  Damon  (Series  Ed.)  &  I.E.  Siegel  &  K.A.  Renninger  (Vol.  Eds),   41  

 

 

Handbook  of  Child  Psychology,  Vol.  4,  Child  psychology  in  practice  (5th  Ed.,  p.  73-­‐

 

133).  New  York:  Wiley.   Molen,  H.T.  van  der  (2009).  Verlegenheid.  In  V.  Soyez,  D.  Zeben-­‐Van  der  Aa,  R.  Vecht-­‐  

Van  den  Bergh,  J.  Dewisphelaere,  M.  van  der  Meulen-­‐Van  Dijk  &  G.A.  Bakker  

 

(Eds.),  Kinderen  en  adolescenten.  Problemen  en  risicosituaties.  Deel  I  Psychiatrische  

 

problemen  (pp.  20-­‐36).  Bohn  Stafleu  Van  Loghum.  

  Nederlands  Consortium  Kinderopvang  Onderzoek  (2011).  Pedagogische  kwaliteit  van  de    

kinderopvang   en   de   ontwikkeling   van   jonge   kinderen:   een   longitudinale   studie.  

 

Amsterdam:  NKCO.  

NICHD   Early   Childcare   Research   Network   (1998).   Early   child   care   and   self-­‐control,    

compliance,   and   problem   behaviour   at   twenty-­‐four   and   thirty-­‐six   months.   Child  

 

Development,  69,  1145-­‐1170.  

Riksen-­‐Walraven,   J.M.A.   (2000).   Tijd   voor   kwaliteit   in   de   kinderopvang.   Amsterdam:    

Vossiuspers  AUP.  

Riksen-­‐Walraven,   J.   M.   A.   (2004).   Pedagogische   kwaliteit   in   de   kinderopvang:    

doelstellingen  en  kwaliteitscriteria.  In  M.  H.  van  IJzendoorn,  L.  W.  C.  Tavecchio  &  

 

J.   M.   A.   Riksen-­‐Walraven   (Red.),   De   kwaliteit   van   de   Nederlandse   kinderopvang  

 

(pp.  100-­‐123).  Amsterdam:  Boom  

Schipper,   J.C.   de,   IJzendoorn,   M.H.   van   &   Tavecchio,   L.W.C.   (2002).   ˆƒ–ǯ• ™‡ŽŽ-­‐being      

and  problem  behavior  in  center  day  care:  Relations  with  stability  of  care,  quality  

 

of   care   and   family   management   stress.   Manuscript   submitted   for   publication.  

 

Leiden  University.  

Schipper,   J.   C.   de,   Tavecchio,   L.   W.   C.,   IJzendoorn,   M.   H.   van   &   Zeijl,   J.   van   (2004).    

Goodness-­‐of-­‐fit   in   center   day   care:   relations   of   temperament,   stability,   and  

 

“—ƒŽ‹–›‘ˆ…ƒ”‡™‹–Š–Š‡…Š‹Ž†ǯ•  

 

Quarterly,  19,  257-­‐272.  

adjustment.  

42    

Early  

Childhood  

Research  

Tavecchio,   L.   (2008).   Kinderopvang   als   opvoedingsmilieu:   wat   zijn   de   effecten   en   wat    

betekent   het   voor   jongens?   In   W.   Koops,   B.   Levering   &   M.   de   Winter   (Eds.),  

 

Opvoeding   als   spiegel   van   de   beschaving:   Een   moderne   antropologie   van   de  

 

opvoeding  (p.180-­‐193).    Amsterdam:  SWP.  

Verschuur,  A.,  Clerkx,  L.,  Schreuder,  L.,  Singer,  E.,  Zwetsloot,  L.,  Weijenberg,  A.,  van  de  &                    

Vliegenthart,   M.   (2005).   Professionele   opvang   gevraagd.   Geschiedenis   van   de  

 

Nederlandse  kinderopvang.  Amersfoort:  Drukkerij  Wilco.  

Williford,  A.P.,  Calkins,  S.D.,  &  Keane,  S.P.  (2007).  Predicting  Change  in  Parenting  Stress    

Across   Early   Childhood:   Child   and   Maternal   Factors.   Journal   of   Abnormal   Child  

 

Psychology,  35  (2),  251-­‐263.  

 

43