VOOR PROFESSIONELE BELEGGERS EN NIET BESTEMD VOOR PUBLIEKE DISTRIBUTIE
De reële rente blijft negatief tot in 2015. Wat doen? William De Vijlder, CIO Strategie en Partners Finance Avenue te Brussel, 20 oktober 2012
I 20/10/2012 I
Hoe lang kan de reële langetermijnrente negatief blijven? ● Timing eerste verstrakking monetair beleid: – VS: niet voor midden 2015 – Eurozone: 2014
● De verstrakking zal zeer geleidelijk zijn ● Het korte eind van de rentecurve zal ook na de eerste verstrakking gedurende een bepaalde tijd negatief blijven na aftrek van de inflatie – In de VS tot eind 2016, in de Eurozone tot eind 2015 ● Rendementen op langere looptijden zullen verdere beleidsverstrakkingen anticiperen waardoor ze in reële termen positief worden bij de eerste verhoging van de officieële rente door de centrale banken.
● Dit vooruitzicht impliceert dat de « jacht op rendement » nog intenser wordt
2
I 20/10/2012 I
Waarom is een negatieve reële rente een probleem? ● De indruk kan ontstaan dat het monetair beleid niet in staat is de economie op een duurzaam groeipad te brengen ● Dit kan een neerwaartse spiraal in gang zetten via een daling van het vertrouwen van gezinnen en bedrijven ● Negatieve reële rente en dalend vertrouwen zouden de gezinnen kunnen aanzetten meer te sparen wat zou wegen op de bestedingen ● Immers, negatieve reële rente houdt in dat de belegger zijn doelstellingen niet kan realiseren
3
I 20/10/2012 I
In welke mate zorgt een defensieve portefeuille voor een bescherming tegen de economische risico’s van de belegger?
4
I 20/10/2012 I
In welke mate zorgt een defensieve portefeuille voor een bescherming tegen de economische risico’s van de belegger? ● Verwachte inflatie
● Onverwachte inflatie
5
I 20/10/2012 I
In welke mate zorgt een defensieve portefeuille voor een bescherming tegen de economische risico’s van de belegger? ● Verwachte inflatie
De parabel van de croissant ● Onverwachte inflatie
6
I 20/10/2012 I
In welke mate zorgt een defensieve portefeuille voor een bescherming tegen de economische risico’s van de belegger?
X
● Verwachte inflatie
X
● Onverwachte inflatie
De parabel van de croissant
7
I 20/10/2012 I
In welke mate zorgt een defensieve portefeuille voor een bescherming tegen de economische risico’s van de belegger?
X
● Verwachte inflatie
X
● Onverwachte inflatie
● Onvoldoende reëel kapitaal bij pensionering
De parabel van de croissant
8
I 20/10/2012 I
In welke mate zorgt een defensieve portefeuille voor een bescherming tegen de economische risico’s van de belegger?
X
● Verwachte inflatie
X
De parabel van de croissant
● Onverwachte inflatie
● Onvoldoende reëel kapitaal bij pensionering
De parabel van de cruise
9
I 20/10/2012 I 10
In welke mate zorgt een defensieve portefeuille voor een bescherming tegen de economische risico’s van de belegger?
X
● Verwachte inflatie
De parabel van de croissant
X
● Onverwachte inflatie
X
● Onvoldoende reëel kapitaal bij pensionering
De parabel van de cruise
I 20/10/2012 I 11
In welke mate zorgt een defensieve portefeuille voor een bescherming tegen de economische risico’s van de belegger?
X
● Verwachte inflatie
De parabel van de croissant
X
● Onverwachte inflatie
X
● Onvoldoende reëel kapitaal bij pensionering
● Onmogelijkheid voldoende maandelijks inkomsten te genereren
De parabel van de cruise
I 20/10/2012 I 12
In welke mate zorgt een defensieve portefeuille voor een bescherming tegen de economische risico’s van de belegger?
X
● Verwachte inflatie
De parabel van de croissant
X
● Onverwachte inflatie
X
● Onvoldoende reëel kapitaal bij pensionering
● Onmogelijkheid voldoende maandelijks inkomsten te genereren
De parabel van de cruise
De parabel van de bib gourmand
I 20/10/2012 I 13
In welke mate zorgt een defensieve portefeuille voor een bescherming tegen de economische risico’s van de belegger?
X
● Verwachte inflatie
De parabel van de croissant
X
● Onverwachte inflatie
X
● Onvoldoende reëel kapitaal bij pensionering
De parabel van de cruise
+/- De parabel van de bib gourmand
● Onmogelijkheid voldoende maandelijks inkomsten te genereren
I 20/10/2012 I 14
Hoe de risicoladder beklimmen? Extreem risico (CVaR) versus rendement (yield) 35.0% 30.0%
CVaR 90%
25.0%
yield (unhedged)
20.0% 15.0% 10.0% 5.0% 0.0% Corporate EMU
Govies EMU Govies US All Corporate US High Yield US Govies MSCI Europe All Mat Mat Hedged Hedged Hedged Emerging All Hedged Mat Hedged Bron: BNP Paribas Investment Partners
I 20/10/2012 I 15
Hoe de risicoladder beklimmen? Extreem risico (CVaR) versus rendement (yield) 0.9 0.8 0.7
9.0%
yield/CVAR yield (unhedged)
8.0% 7.0%
0.6
6.0%
0.5
5.0%
0.4
4.0%
0.3
3.0%
0.2
2.0%
0.1
1.0%
0.0
0.0% Corporate Govies EMU High Yield US Govies US All Corporate US Govies MSCI Europe EMU All Mat Hedged Mat Hedged Hedged Emerging All Hedged Mat Hedged Bron: BNP Paribas Investment Partners
I 20/10/2012 I 16
Hoe de risicoladder beklimmen? Scenario-analyse
most sensitive
least sensitive
Scenario 1: Scenario 2: Scenario 3: renewed tensions renewed fears of fears of hard in the eurozone recession in US landing in China crisis equities equities equities eur HY US HY EMD eur IG eur HY eur HY US HY EMD US HY EMD US IG eur IG US IG eur IG US IG Bron: BNP Paribas Investment Partners
Average score equities eur HY US HY EMD eur IG US IG
1.0 2.7 3.3 3.7 4.7 5.7
I 20/10/2012 I 17
Hoe de risicoladder beklimmen? De rol van ondernemings- en groeilandenobligaties
I 20/10/2012 I 18
De trend van dalende spreads zal zich verderzetten Spread des obligations d'entreprises IG de la zone euro (hors finance)
% / Pb
Spread des obligations financières IG de la zone euro
7.0
4.0 3.5
6.0
3.0 2.5
5.0
2.0 4.0
1.5 1.0
3.0
0.5 0.0
Jan-12
Jan-11
Jan-10
Jan-09
Jan-08
Jan-07
Jan-06
Jan-05
% / Pb
Jan-04
Jan-03
2.0
1.0
Barclays Euro AGG Corporate Excl Financials Average OAS 0.0
Source: Bloomberg, BNPPAM
Bron: Bloomberg, BNPPAM % / Pb
Jan-05
Jan-06
Jan-07
Jan-08
Jan-09
Jan-10
Barcap Euro IG Financials OAS Spread
Spread des obligations à haut rendement de la zone euro (hors finance)
Jan-11
Jan-12
Source: Factset, BNPPAM
Bron: Factset, BNPPAM % / Pb
1,000
2,500
900 800
2,000
700
Bron: Factset, BNPPAM
1,500
1,000
600 500 400 300
500
200 0
100 03
04
05
06
07
08
09
10
BofA Merrill Lynch Euro High Yield - Constrained x Sub Financials - OAS
11
12
Source: Factset, BNPPAM
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
JP Morgan EMBI Global Diversified - Spread - Emerging Markets Indices
12
Source: Factset, BNPPAM
I 20/10/2012 I 19
Het debiteurenrisico neemt pas toe naar het einde van een conjunctuurcyclus en wanneer het monetair beleid pijn begint te doen 16%
6%
14%
5%
12% 4%
10% 8%
3%
6%
2%
4% 1%
2% 0%
juin-80 juin-82 juin-84 juin-86 juin-88 juin-90 juin-92 juin-94 juin-96 juin-98 juin-00 juin-02 juin-04 juin-06 juin-08 juin-10 juin-12
0%
US 12 months Defaults US 3 months Defaults
Source: Moody's, BNPPAM Grafieken van september 2012
I 20/10/2012 I 20
Groeilandenobligaties: trendmatige verbetering van de ratings Creditratings in stijgende lijn 13.0 Credit ratings score
12.0
BBB
11.0
BBB-
10.0
BB+
9.0
BB
● 66% van het universum is reeds « investment grade ».
8.0 7.0 6.0 1997
1999
2001
2003
2005
2007
2009
2011
Emerging market credit quality index ($ debt) Emerging market credit quality index (local debt) Emerging market credit quality index (CDX)
Bron: Bloomberg & BNP Paribas IP
I 20/10/2012 I 21
Hoe de risicoladder beklimmen? De rol voor aandelen op korte termijn
I 20/10/2012 I 22
De echte zorg is de winstgroei, niet de waarderingen
I 20/10/2012 I 23
Andere zorg: de vrees voor een beurscrash Oorzaak overdreven waardering plotse monetaire beleidsverstrakking
Waarschijnlijkheid gering gemiddeld hoog x x
grondstoffenschok besmetting omdat andere zeepbel barst geopolitieke schok verkeerd begrotingsbeleid plotse neerwaartse bijstelling groeivooruitzichten plotse versnelling inflatie
Commentaar
x
zie geopolitiek risico
x x x x x
"fiscal cliff"
I 20/10/2012 I 24
Hoe de risicoladder beklimmen? De rol voor aandelen op lange termijn
I 20/10/2012 I 25
Aandelen voor de lange termijn?
De huidige waarderingen werden in het verleden gevolgd door betere prestaties van aandelen tegenover kortetermijnbeleggingen over de daaropvolgende 7 jaar CAPE wereldaandelen*
Excess return bij een gegeven waardering
45 Shiller P/E
40 MSCI World Shiller PE 35
> 30
MSCI US Shiller PE
25-30
30 25
20-25
20
15-20 15
10-15
10 5
< 10 0 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11
-5
0
6 month holding period
5
10
15
20
Annualised return
7 year holding period
(%)
* US equity ex cess returns ov er cash (1871-2010),
*: CAPE: cyclically adjusted price earnings ratio
Bron: Robert Shiller & BNP Paribas IP
I 20/10/2012 I 26
Aandelen voor de lange termijn? Verschil tussen het dividendrendement van de MSCI EMU en het rendement van de obligatie-index euro aggregate credit corporate In % 3
2 1 0 -1 -2 -3 -4
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
MSCI EMU Dividend Yield - Barclays Euro Aggregate Credit Corporate Source:Factset, BNPP AM
I 20/10/2012 I 27
Waar situeert zicht het risico? Binnen ons fonds dat belegt in ondernemingen met een hoog dividendrendement is de ratingkwaliteit een stuk hoger dan bij ondernemingen die een hoog rendement betalen op hun obligaties Ratingkwaliteit van hoogrenderende obligaties versus een mondiale aandelenportefeuille met hoog dividendrendement 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2%
Global High Income Equity Portfolio
R N/
BCC C+ CC C CC C
B
B+
BB BB -
ABB B+ BB B BB BBB +
A
A+
AA AA -
AA A AA +
0%
Merrill Lynch Global High Yield Bond Index
Bron: BNPP IP, Merrill Lynch, Bloomberg, août 2012. Le portefeuille d'actions mondiales à haut dividende est en l'occurrence le fonds BNP Paribas Global High Income Equity
I 20/10/2012 I 28
Welk soort aandelen voor de defensieve belegger? ● Aandelen met laag risico (« low volatility ») ● Aandelen met hoog dividend én hoge kwaliteit
I 20/10/2012 I 29
Hoe de risicoladder beklimmen? De rol van actief beheer ● Bij een lage verwachte opbrengst van de beursindices wordt de extra-opbrengst van actieve aandelenselectie zeer aantrekkeliljk
I 20/10/2012 I 30
Hoe de risicoladder beklimmen? De rol van risicobeheer ● Beheersen van het neerwaarts risico door te beleggen in fondsen die dit in uw plaats doen (CPPI-benadering)
I 20/10/2012 I 31
Hoe de risicoladder beklimmen? Wanneer instappen? ● Geleidelijk beleggen ● Op een geprogrammeerde manier beleggen ● Durf tegendraads zijn (iets meer kopen nadat koersen gedaald zijn)
I 20/10/2012 I 32
CONCLUSIE
I 20/10/2012 I 33
SLAAGT U ERIN UW ECONOMISCHE RISICO’S IN TE DEKKEN?
I 20/10/2012 I 34
● De reële rente blijft nog jaren negatief ● Noodzaak om de risicoladder te beklimmen ● De zoektocht naar rendement wordt nog intenser. De dalende trend van de rente op ondernemingsobligaties en groeilanden obligaties gaat verder ● De gemiddelde belegger overschat het risico op beurscrashes ● Voor de langere termijn is er geen twijfel: aandelen hebben hun plaats in een portefeuille (aantrekkelijker dan obligaties) ● Voorkeur voor fondsen die het neerwaarts risico actief beheren ● Voorkeur voor actief beheerde fondsen
● Noodzaak om te beleggen op een gestructureerde en geprogrammeerde wijze
I 20/10/2012 I 35
Blog ●
NL http://williamdevijlder.bnpparibas-ip.com/nederlands
●
EN http://williamdevijlder.bnpparibas-ip.com/english
●
FR http://williamdevijlder.bnpparibas-ip.com/francais
Twitter ● Volg William De Vijlder opTwitter: @DeVijlder
Recente video’s (toegang via blog) ● De Amerikaanse uitdaging: de economie en markten na de verkiezingen ● Hoe lang kan de reële langetermijnrente negatief blijven? ● Hoe de risicoladder beklimmen? ● Soberheid en/of groei: het optimale tempo van begrotingssanering
I 20/10/2012 I 36
Disclaimer Dit materiaal is uitgegeven en opgesteld door BNP Paribas Asset Management S.A.S. (“BNPP AM”)*, lid van BNP Paribas Investment Partners** (BNPP IP). Dit materiaal is enkel bedoeld voor informatieve doeleinden en is geen: 1. 2.
voorstel of aanbod tot het aankopen of verhandelen en mag niet worden gebruikt als basis voor enige overeenkomst of verbintenis; noch beleggingsadvies.
In deze website opgenomen opinies zijn het oordeel van BNPP AM op het aangegeven tijdstip en kunnen zonder voorafgaande kennisgeving wijzigen. BNPP AM is niet verplicht om de informatie of de opinies die op deze website zijn weergegeven, bij te werken of te wijzigen. Beleggers moeten hun eigen juridische en fiscale adviseurs raadplegen met betrekking tot wettelijke, boekhoudkundige, belastings- of domiciliekwesties alvorens te investeren in het/de Financiële Instrument(en) om een onafhankelijk oordeel te vellen over de geschiktheid en gevolgen van een belegging erin, indien toegestaan. Gelieve te noteren dat het risiconiveau varieert naargelang de verschillende types van beleggingen, indien opgenomen in deze website, en dat er geen enkele garantie kan worden gegeven dat een belegging gepast, geschikt of rendabel zal zijn voor de beleggingsportefeuille van een klant of mogelijke klant. Gelet op de economische en marktrisico’s kan geen enkele garantie worden gegeven dat het/de Financiële Instrument(en) zijn/hun beleggingsdoelstellingen zal/zullen halen. Rendementen kunnen onder meer worden beïnvloed door beleggingsstrategieën of -doelstellingen van het/de Financiële Instrument (en) en door materiële economische en marktomstandigheden, met inbegrip van rentetarieven, marktvoorwaarden en algemene marktomstandigheden. De diverse op de Financiële Instrumenten toegepaste strategieën kunnen een aanzienlijke impact hebben op de resultaten die op deze website zijn weergegeven. Rendementen in het verleden zijn geen maatstaf voor toekomstige rendementen en de waarde van de beleggingen in het/de Financiële Instrument(en) kan zowel dalen als stijgen. Het is mogelijk dat beleggers het oorspronkelijk belegde bedrag niet recupereren. In de gegevens over resultaten, indien weergegeven op deze website is geen rekening gehouden met de provisies en kosten die aan de uitgifte of terugkoop zijn verbonden noch met taksen. *BNPP AM is an investment manager registered with the “Autorité des marchés financiers” in France under number 96-02, a simplified joint stock company with a capital of 64,931,168 euros with its registered office at 1, boulevard Haussmann 75009 Paris, France, RCS Paris 319 378 832. www.bnpparibas-am.com.] *BNP Paribas Investment Partners is de wereldwijde merknaam van de vermogensbeheerdiensten van BNP Paribas Groep. De individuele entiteiten voor vermogensbeheer binnen BNP Paribas Investment Partners, indien hierin genoemd, worden enkel ter informatie vermeld en zijn niet noodzakelijk actief in uw rechtsgebied. Neem voor meer informatie contact op met uw lokale erkende beleggingspartner.