De praktijk van vergroenen van belastingen Milieunetwerk GroenLinks, 16 september
CE Delft
• Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 • Energie, transport en grondstoffen • Economische, technische en beleidsmatige expertise • 40 medewerkers • Not-for-profit
Opdrachtgevers:
Overheden (Europa, nationaal, regionaal) Bedrijven, brancheorganisaties en NGO’s
Zie onze publicaties op www.ce.nl of @CEDelft
Fiscale vergroening - Martijn Blom
2
Inhoud presentatie 1.Waar staan we in Nederland met groene belastingen?
2.Vergroeningsagenda 3.Pakket aan opties 4.Conclusies EC-definitie groene belasting = een belasting waarvan de fysieke basis een meetbare impact heeft op milieu Energie, transport en vervuiling
Fiscale vergroening - Martijn Blom
3
Ontwikkeling van groene belastingen in Nederland
Fiscale vergroening - Martijn Blom
4
Extra inkomsten van 19 mld • Inkomstenbelasting van 72% naar 52% • vennootschapsbelasting van 45% naar 25 % De Nederlandse economie concurrerender gemaakt
Fiscale vergroening - Martijn Blom
5
Kunnen we belastingen in NL verder vergroenen? Of zijn grenzen van ‘groen rand’ bereikt?
Fiscale vergroening - Martijn Blom
6
Kunnen we verder vergroenen in Nederland?
Yes we can
Fiscale vergroening - Martijn Blom
7
ACT NOW Eiwittransitie
Eiwit tax
Belasting afval en grondstoffen
Carbon taxation
Transitie Low Carbon Economy
Transitie circulaire economie
Fiscale vergroening - Martijn Blom
8
Effectiviteit van fiscale vergroening
Fiscale vergroening - Martijn Blom
9
Hoofdlijn van vergroeningsagenda 1. Verbreed de EB, schaf fiscale subsidies af
2. Introduceer een nieuwe CO2-heffing als onderdeel van de belasting op energieproducten 3. Breid uit met nieuwe grondslagen 1. Vlees/ dierlijke eiwit 2. CO2 3. Afval 4. Stel Europese vergroeningsagenda op
Fiscale vergroening - Martijn Blom
10
Overzicht concrete vergroeningsmaatregelen
Fiscale vergroening - Martijn Blom
11
Energiebelasting [€/ton CO2] Gas
Elek
Typische gebruiker
Schijf 1
89
192
Huishoudens
Schijf 2
78
70
MKB, zakelijke dienstverleners
Schijf 3
22
19
MKB, overheid
Schijf 4
7
2
Industrie (vermoedelijk deel ETS)
Schijf 5 (nietzakelijk)
6
1
Niet-zakelijk
Schijf 6 (zakelijk)
5
-
Energiebedrijven, staal, aluminium (ETS)
Fiscale vergroening - Martijn Blom
12
Energie – 3,5 mld jaar Aandachtspunten vergroenen
• Naar rato milieueffect >> Minder degressief • Minder ingewikkeld, lagere uitvoeringskosten • Richten op gas • Bij voorkeur belasting op input fossiele energie, naar rato CO2 • -> Stimuleren verduurzaming Mogelijkheden:
• Aanpassen tarieven per schijf energiebelasting • CO2-heffing op input brandstoffen – CO2-heffing – Minimumprijs ETS
– Belasting op toegevoegde koolstof
Fiscale vergroening - Martijn Blom
13
Transport – personenvervoer – € 3,5 miljard/jaar Analyse (Prijs van een reis, CE Delft 2013)
• Prikkels nog niet efficiënt: m.n. gebruik van auto’s onderbelast – Tijdstip – Plaats – Milieukenmerken – Omvangrijke subsidies voor verkeer (LPG, diesel, leaseauto’s en bestelauto’s )
Voorstel • Afschaffen vrijstelling reiskostenvergoeding >> € 1,4 miljard/jaar • Autoverbruik belasten per kilometer – 5 €ct per km >> € 2 miljard/jaar
• Terugsluizing door afschaffing BPM en MRB is niet perse nodig • Uitverdien-effecten meegenomen • Niet in 1 stap realiseerbaar Fiscale vergroening - Martijn Blom
14
Transport – goederenvervoer - € 2,25 miljard/jaar • Aanzienlijke externe kosten • Externe kosten voor 30% gedekt • Eurovignet • Milieudifferentiatie beperkt
• Geen afstand
Uitbreiding van kilometerbeprijzing vrachtwagens -> GPS-gebaseerd
• Duitse MAUT • Ook lichtere vrachtauto’s • Grotere delen van het verkeer • Plannen/voorbereiding: België, Frankrijk, Denemarken, Hongarije • 15 €ct per km >> € 1 miljard per jaar Afschaffen belastingvoordeel bestelauto’s >> € 1,25 miljard/jaar Fiscale vergroening - Martijn Blom
15
Afval – 0,5 mld. Analyse – heffen op stort en verbranden
• Huidige tarieven (15 euro/ton) zijn eerste stap • Innovatie neemt af, ondanks LAP • Hogere tarieven nodig voor prikkel innovatie en recycling • Prikkels aan de bron (Diftar) effectief
Fiscale vergroening - Martijn Blom
16
Afval en circulaire economie – 0,5 mld. • Tarief optrekken naar niveau
Denemarken (45€ per ton) -> Maatschappelijke baten (150 €/ton) • Gelijk speelveld is gegarandeerd door vrijstelling import • Vrijstelling biomassa-> lokale warmte • Normen hergebruik aanscherpen (Groene Schip)
Fiscale vergroening - Martijn Blom
17
Conclusie • Yes we can! Ruimte voor verdere vergroening
• Maatschappelijke kosten in rekening brengen (CO2 bij energie, afval/grodstoffen) • Slimme prikkels (gebruik belasten) • Afschaffen fiscale voordeel – Makkelijk • Energiebelasting • Afval
• CO2-vrijstelling • Eiwit – Moeilijk • Kilometerprijs vracht en personenvervoer
• Reiskostenforfait
Fiscale vergroening - Martijn Blom
18
“Om eerste te zijn moet je ofwel snel zijn, vroeg vertrekken, of, bij een lange race, beschikken over uithoudingsvermogen”
Martijn Blom, 14 oktober 2013
19
Tenslotte: over 10 jaar
Martijn Blom, 14 oktober 2013
20
Dank u verdere info www.ce.nl
Effecten energiebelasting - € 3,5 miljard/jaar Elektriciteit [€/kWh]
Huidig
Variant 1
Variant 2
0-10.000 kWh
0,1185
0,12
0,12
10.000-50.000 kwh
0,0431
0,12
0,12
50.000-10 mln kWh
0,0115
0,02
0,0115
0,001
0,02
0,001
> 10 mln kWh (zakelijk)
0,0005
0,02
0,0005
Gas [ €/m3]
Huidig
Variant 1
Variant 2
0-5.000 m3
0,1894
0,20
0,50
5.000-170.000 m3
0,1894
0,20
0,50
170.000-1.000.000 m3
0,0446
0,20
0,0446
> 1.000.000 m3 (niet-zakelijk)
0,0163
0,05
0,0163
> 1.000.000 m3 (zakelijk)
0,0117
0,05
0,0117
> 10 mln kWh (niet-zakelijk)
Fiscale vergroening - Martijn Blom
22
Ruimteheffing -
Het gebruik van ruimte is in Nederland niet belast
-
Ruimtegebruik is economisch minst verstorende grondslagen • ‘Ruimte verhuist niet naar buitenland’
Meerdere doelstellingen
– Financierend – Sturend •
Stimulerend om bouwen in open ruimte te verminderen
•
Heffing > bestemmingswinsten in grondketen
Eerder in 2001 onderwerp van studie IBO – Hoge heffingen komen ten laste van grondexploitatie – Groot bijeffect op sociale huur (minder renderend) – Alleen gericht moeten zijn op financiering
Fiscale vergroening - Martijn Blom
23
Effecten energiebelasting - € 3,5 miljard/jaar Elektriciteit [€/kWh]
Huidig
Variant 1
Variant 2
0-10.000 kWh
0,1185
0,12
0,12
10.000-50.000 kwh
0,0431
0,12
0,12
50.000-10 mln kWh
0,0115
0,02
0,0115
0,001
0,02
0,001
> 10 mln kWh (zakelijk)
0,0005
0,02
0,0005
Gas [ €/m3]
Huidig
Variant 1
Variant 2
0-5.000 m3
0,1894
0,20
0,50
5.000-170.000 m3
0,1894
0,20
0,50
170.000-1.000.000 m3
0,0446
0,20
0,0446
> 1.000.000 m3 (niet-zakelijk)
0,0163
0,05
0,0163
> 1.000.000 m3 (zakelijk)
0,0117
0,05
0,0117
> 10 mln kWh (niet-zakelijk)
Fiscale vergroening - Martijn Blom
24
Vrijstelling decentraal hernieuwbaar Voorstel
• Van belasting op eindgebruik naar bron • Vrijstelling opgewekte decentraal hernieuwbaar die bestemd is voor eigen gebruik • In plaats van postcoderoos en saldering • Doelgroep: MKB en kleinverbruiker Randvoorwaarden
• Mede-eigenaar zijn in duurzame installatie (bijv. >50% eigendom) • Geen geografische afbakening/beperking • Maximale vrijstelling = eigen verbruik
Fiscale vergroening - Martijn Blom
25