Houtcafé 25 september 2014 ‘Milieuaspecten van hout in de praktijk’
Houtcafé 25 september 2014
AGENDA
16.00 uur
Inleiding ‘Milieuaspecten van hout’ Eric D. de Munck, projectleider en secretaris Centrum Hout/VVNH
16.45 uur
Inleiding ‘CO2-footprint en CO2-prestatieladder’ Christine Wortmann, Adviseur Duurzaamheid & MVO, Primum, Driebergen
17.15 uur
Inleiding ‘BREEam’ Mark Spetter, directeur, Globalance, Almere
17.45 uur
Discussie
18.00 uur
Napraten onder genot van hapje en drankje
MILIEUASPECTEN VAN HOUT
• USP’s van hout op milieugebied • Levenscyclus Analyse (LCA) • Bouwbesluit en Milieuprestatie gebouwen • Nationale Milieudatabase • Environmental Product Declaration • LCA en de houtsector
MILIEUASPECTEN VAN HOUT
• USP’s van hout op milieugebied • Levenscyclus Analyse (LCA) • Bouwbesluit en Milieuprestatie gebouwen • Nationale Milieudatabase • Environmental Product Declaration • LCA en de houtsector
MILIEUASPECTEN VAN HOUT
HERNIEUWBARE GRONDSTOF
KEURMERKEN VOOR GOED BOSBEHEER
DUURZAAM BEHEERDE BRON
100% MATERIAALGEBRUIK
GESLOTEN LEVENSCYCLUS
Cascade effect RECYCLEBAAR
RECYCLEBAAR
CRADLE TO CRADLE
CRADLE TO CRADLE
MINDER KLIMAATVERANDERING: GEBRUIK HOUT!
VERMINDERING BROEILASEFFECT
Hout legt CO2 vast
- CO2- vastlegging: - CO2- sink-effect: : - CO2- substitutie:
1 m3 hout = 0,9 ton CO2 0,9 ton CO2 = 0,9 ton CO2 1 m3 = 1,1 ton CO2 0,9 ton + 1,1 ton = 2,0 ton CO2 m3
O,9t
9 verdiepingen CLT London, Waugh Thistleton Architects
Hout Beton
350 700
Staal Aluminium Tabel : Energie verbruik bouwmaterialen (kW/m3)[Bron: NTC, 1998]
Energieverbruik productie grondstof
LAGE ENERGIE-INHOUD
46.000 141.500
LCA Bron: NIBE Duurzame Bouwmaterialen
Source: Athena Sustainable materials Institute
EZOND BINNENMILIEU
• Moisture regulation • Natural insulation capacity • No heat accumulation • Non toxic • No radiation • Warm aesthetics • Comfortable
MILIEUASPECTEN VAN HOUT
• USP’s van hout op milieugebied • Levenscyclus Analyse (LCA) • Bouwbesluit en Milieuprestatie gebouwen • Nationale Milieudatabase • Environmental Product Declaration • LCA en de houtsector
Wat is een Levenscyclus Analyse (LCA?) • Maakt milieubelasting in gehele keten inzichtelijk • Maakt milieubelasting eenheden vergelijkbaar • In de bouw te gebruiken voor: - grondstoffen, - producten, - bouwdelen, en - gebouwen • Data + Rekenmodule = Score (Toerekening milieueffecten aan eenheid product) • Normen: ISO 140040 ISO 140044 EN 15804 • Benaderingen: Cradle to gate Cradle to grave
Hoe werkt een Levenscyclus Analyse (LCA?) • Databank (EcoInvent, Gabi, ILCD, USDA, Athena, etc.) - productdata, milieubelasting en emissies - productbladen: samenstelling product per eenheid (Functionele Eenheid (FE: m1, m2, m3)) + Rekenmodule (EcoInvent, Simapro, GreenCalc,DuboCalc etc) - rekenprogramma (volgens NEN 8006/ EN 15804) - vertaald data per FE, via milieu-effecten, naar eindscore = Eindscore (systematiek verschilt per LCA-methode) - Puntensysteem (bv score is:100, 131, 200) - Classificatie (bv klasse 1a, 3b, 7b) - Milieukosten Indicator: score milieueffect wordt gemonitatiseerd (€ /FE)
Wat moeten we weten?
Input
Processen Winning
Productie
Gebruik
Emissies/Output Afvalfase
Energie
Lucht
Gas
Water Bodem
Water
Overig
Verpakkingen Hergebruik
Overige stoffen
Winning grondstof
Energie
Kettingzaag
Schonen
Emissies
Vellen
Gas Water
Water Forwarder /lier
Verpakkingen Overige stoffen
Truck
Afval
Uitslepen
Rondhout Transport naar zagerij
Overig
Milieueffect-categorieën
Voorbeeld uit milieuclassificatie NIBE volgens TWIN
CO2-footprint
MILIEUASPECTEN VAN HOUT
• USP’s van hout op milieugebied • Levenscyclus Analyse (LCA) • Bouwbesluit en Milieuprestatie gebouwen • Nationale Milieudatabase • Environmental Product Declaration • LCA en de houtsector
Bouwbesluit 2012 – Milieu Prestatie Gebouwen Doel overheid: 1) Verlagen energiegebruik, verhogen energie efficiëntie gebouwen (EPC/EPG en Energie-nul) 2) Verlagen milieubelasting van materialen bij nieuwbouw en renovatie Bouwbesluit 2012 is een eerste aanzet om de milieubelasting van materialen in gebouwen terug te dringen
Artikel 5.8 Aansturingsartikel Een te bouwen bouwwerk is zodanig dat de belasting van het milieu door de in het bouwwerk toe te passen materialen wordt beperkt. Artikel 5.9 duurzaam bouwen Voor de samenstelling van constructie-onderdelen van woonfuncties en gebouwen met kantoorfuncties met een GO > 100 m2 is de uitstoot van broeikasgassen en de uitputting van grondstoffen gekwantificeerd volgens de Bepalingsmethode Milieuprestatie Gebouwen en GWW werken
Milieuprestatieberekening (MPG): - omgevingsvergunningsaanvraag - nieuwbouwwoningen en kantoren - grondoppervlak > 100 m2
Artikel 3.1 Waar in artikel 5.9 van het besluit wordt verwezen naar de Bepalingsmethode Milieuprestatie Gebouwen en GWW-werken is bedoeld de Berekeningswijze voor het bepalen van de milieuprestatie van gebouwen en GWW-werken gedurende hun gehele levensduur, gebaseerd op de levenscyclusanalysemethode (LCA)
MILIEUASPECTEN VAN HOUT
• USP’s van hout op milieugebied • Levenscyclus Analyse (LCA) • Bouwbesluit en Milieuprestatie gebouwen • Nationale Milieudatabase • Environmental Product Declaration • LCA en de houtsector
Nationale Milieudatabase (NMD)
LCA’s Productkaarten in Nationale Milieu Database
Rekenmethode
Milieuprofiel voor vergunningsaanvraag
BREEam (Materialen tool)
Cradle to gate
… to grave
Jaar 0
Jaar 75
Winning Productie Transport
Bouw
Onderhoud & beheer
Afvalfase
Nationale Milieudatabase Drie “soorten” lca’s in NMD: - Categorie 3: Merkongebonden, niet getoetste data - Categorie 2: Merkongebonden, getoetste data - Categorie 1: Merkgebonden, getoetste data NEN 8006 -> NEN-EN 15804 (eind 2014) Duurzaamheid van bouwwerken Milieuverklaringen van producten - Basisregels voor de productgroep bouwproducten
NEN-EN 15978:2011 en Duurzaamheid van constructies - Beoordeling van milieuprestaties van gebouwen - Rekenmethode
Milieuprestatie berekening (MPG): totale milieukosten per m2 BVO
Milieuprestatieberekening 1. GPR
Bouwbesluit
www.gprgebouw.nl
2. MRPI-
free tool MPG
www.mrpi.nl
3. Materialentool
DGBC
www.dgbc.nl/wat_doet_dgbc/materialentool
4. DuBoCalc
(GWW)
MILIEUASPECTEN VAN HOUT
• USP’s van hout op milieugebied • Levenscyclus Analyse (LCA) • Bouwbesluit en Milieuprestatie gebouwen • Nationale Milieudatabase • Environmental Product Declaration • LCA en de houtsector
Environmental Product Declaration (EPD) - Vereenvoudige LCA op productniveau - In de toekomst verplicht vanuit CPR -
NEN-EN 15804:2012 en Duurzaamheid van bouwwerken Milieuverklaringen van producten - Basisregels voor de productgroep bouwproducten
-
NEN-EN 16485:2014 en Rondhout en gezaagd hout Milieuverklaringen van producten - Basisregels voor de productgroepen houtproducten en op hout gebaseerde producten voor gebruik in de bouw
Environmental Product Declaration (EPD)
Environmental Product Declaration (EPD) Beschrijvingen - Bedrijf - Certificerende instelling - Normen van toepassing - Product specificatie - Procesbeschrijvingen Analyse - Energie gebruik - Grondstofgebruik - Transport - Afval/hergebruik Resultaat - Overzicht milieubelasting per milieucategorie
Environmental Product Declaration (EPD) - In de toekomst waarschijnlijk onderdeel van CE-markering - Beschrijven essentiële milieu-eigenschappen Bijv. bijdrage broeikaseffect, uitputting, verzuring,.. CE Houthandel Janssen Vurenhoutlaan 34, 1234 AB HOUTEN NEN-EN 14915 Massief houten wand-gevelbekleding Brand en rookklasse: F Volumieke massa en dikte: 370, <18/13 mm Western Red Cedar NEN-EN 15804 Bijdrage broeikasgas: Ozondepletie: Verzuring:
E
WC
THPL
2
370/0.09
0.1/0.3
E1
MILIEUASPECTEN VAN HOUT
• USP’s van hout op milieugebied • Levenscyclus Analyse (LCA) • Bouwbesluit en Milieuprestatie gebouwen • Nationale Milieudatabase • Environmental Product Declaration • LCA en de houtsector
LCA en de houtsector Diverse onderzoeken VVNH: -
Afgerond: 6 bouwdelen
-
Lopende onderzoeken: 2 bouwdelen en Grondstofstromen 5 continenten
-
Samenwerkingsvormen in de sector worden onderzocht ten aanzien van: - vergelijkende studies, - onderzoek naar alternatieve vormen van verificatie, - en modules om EPD’s te genereren voor lidbedrijven.
VRAGEN