LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS
Vakken:
8/8 lt/w
PV Praktijk hout TV Hout
6/6 lt/w
Specifiek gedeelte
Studierichting:
Houttechnieken
Studiegebied:
Hout
Onderwijsvorm:
TSO
Graad:
tweede graad
Leerjaar:
eerste en tweede leerjaar
Leerplannummer:
2007/039 (vervangt: 99015)
Nummer inspectie:
2007 / 15 // 1 / Q / SG / 1 / II / / D/
Pedagogische begeleidingsdienst GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Emile Jacqmainlaan 20 1000 Brussel
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week)
1
INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................3 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................5 Pedagogisch-didactische wenken ..........................................................................................................12 Minimale materiële vereisten..................................................................................................................18 Evaluatie .................................................................................................................................................24 Bibliografie ..............................................................................................................................................26
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week)
2
VISIE In de 2e graad zijn de leerinhouden naar enkelvoudige technische verwezenlijkingen gericht. In de opleiding Houttechnieken worden de leerinhouden van technisch tekenen, technologie en praktijk in een toegepaste vorm verwerkt. Ruimtelijk inzicht en een goede kennis van de enkelvoudige materialen en dito constructies is een noodzaak. Vooral voor nieuwe leerlingen die instromen, dient de nodige aandacht geschonken te worden aan integratie van ontbrekende fundamenten. Diverse aspecten van de sector komen ruim aan bod om de interesse van de leerlingen verder te kunnen ontplooien. Bedrijfsbezoeken en vakbeurzen ondersteunen het totaalbeeld dat de leerlingen van de hout- en bouwsector verwerven. Het vormen van dit totaalbeeld maakt deel uit van het toekomstperspectief dat de leerlingen nodig hebben om hun motivatie naar hun verdere studies in deze studierichting te onderbouwen.
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week)
3
BEGINSITUATIE De leerlingen dienen enkelvoudige materialen, de gereedschappen en de constructies te leren verwerken. Als basis zal de kennis van de houtanatomie, de houtsoorten, de lijmsoorten, de handelsvormen van hout en de halffabricaten dienen verworven te worden. De basisbegrippen met betrekking tot ‘het werken’ van hout zijn eveneens gekend. Deze kennis is noodzakelijk om verder te bouwen naar meer samengestelde constructies. De leerlingen leren de belangrijkste houtbewerkingmachines kennen naar bouw, beweegbare delen, instellingen en gebruik moeten alsook de veiligheidsvoorschriften en veiligheidstoestellen leren toepassen en gebruiken. Tekenen is in de 2e graad het synthesevak bij uitstek. Het is het verwerken van kennis uit alle andere technische en praktische vakonderdelen om zo te komen tot bruikbare uitvoeringen en constructies. Het is voor een deel het vastzetten van ideeën naar uitvoering, getoetst aan de eigenschappen van materialen en aan de uitvoerbaarheid met de gereedschappen, waarbij de vormgeving een belangrijke rol speelt.
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week)
ALGEMENE DOELSTELLINGEN 1. Algemene kennis −
Over actuele en vakgebonden onderwerpen een gesprek kunnen voeren.
−
Kritische zin bezitten.
−
Praktische taalbeheersing bezitten.
2. Beroepsgerichte kennis −
Technieken over planning en organisatie beheersen.
−
Technisch rapporteren.
−
Kennis hebben over de gebruikte grondstoffen en gereedschappen.
−
Werkvoorbereidingen opstellen voor enkelvoudige opdrachten.
−
De courante machines instellen en sturen.
−
Prijsbewust denken in functie van kwaliteit en stabiliteit bij de uitvoeringen.
−
Kwaliteitsbewust denken en handelen.
−
De computer integreren.
3. Vereiste vaardigheden −
Machines die voorhanden zijn instellen en bedienen.
−
Verspaningstechnieken toepassen.
−
Gereedschappen verantwoord gebruiken.
−
Zin voor afwerking tonen.
4. Vereiste persoonlijkheidskenmerken −
De volgende kenmerken in zekere mate bezitten: -
doorzettingsvermogen, zin voor verantwoordelijkheid, flexibiliteit, zin voor nauwkeurigheid, kwaliteitsbewust handelen, zin voor veiligheid en hygiëne, creativiteit.
4
5
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week)
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN TV / PV PRAKTIJK HOUT
LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen
LEERINHOUDEN
1
technische documentatie kunnen raadplegen en interpreteren.
1
Opzoeken in boeken, tijdschriften, brochures, cursussen en digitaal (cd-rom en internet)
2
tekening lezen en interpreteren.
2
Tekenopdrachten analyseren: opdrachtomschrijving, gegeven, gevraagde
• • • • • • • 3
4
elementen meten en schetsen als voorbereiding op de uitvoering. - Correcte verhoudingen toepassen.
3
de uitvoeringstekening voor een project klassikaal opstellen.
4
• •
• • •
Tekennormen Bladschikking en lay-out Titelkader Aanzichten Doorsneden Maataanduiding Materiaalstaat Schetsen als communicatiemiddel Schetsen als waarnemingstekenen Tekengerei: tekenpapier, potlood, meter … Tekenmiddelen: soorten papier, computer, CADprogramma Basiselementen van vormgeven aangeven: verhoudingen, lay-out, indelingen, functiegerichtheid Relatie tekening en project Technisch tekenen: uitvoeringstekening of detailtekening: - Delen: corpus, deuren, laden, blad, beslag,… - Constructies: * verbindingen zonder hulpmiddelen: koud * lengte-, breedte- en dikteverbindingen, T- en
6
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week)
LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen
LEERINHOUDEN
•
• 5
de werkmethode opstellen op basis van uitvoeringstechnieken: - de materiaalstaat opstellen; - ICT toepassen bij de voorbereiding van de bewerkingsvolgorde.
5 • • • • • • • • •
6
de werkmethode motiveren in relatie met de uitvoering. opstellen van een projectdossier.
6 •
hoekverbindingen * verbindingen met hulpmiddelen: nagelen, schroeven, lijmen, bouten, e.a. * verbindingen plaatmaterialen (lamello’s) * verbindingen andere materialen - Componenten: profielen, lijsten * Aanzichten volgens projectiemethode * Doorsneden met arcering * Noodzakelijke maataanduiding * Materiaalaanduiding * Tekennormen en overeenkomsten Projectietekenen: inzichtelijk tekenen: - projectiemethoden - zichtbare, onzichtbare constructies - ruimtelijk inzicht Perspectieftekenen Opdrachtomschrijving Opdracht analyseren Gevraagde elementen Stappenplan: uitvoeringsgericht en inzichtelijk ordenen van activiteiten Materiaalstaat en kostprijs Omgaan met afspraken Veiligheidsaspecten: organisatie Milieuaspecten bij de productie Taakverdeling ICT: tekstverwerking, rekenblad, internet, CAD … Algemene structuur van de werkmethode Projectdossier:
7
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week)
LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen
LEERINHOUDEN
• • 7
massief hout: - herkennen; - inzicht in houtanatomie; - intern functioneren van een boom.
7 • • • •
8
keuze van massief hout maken in functie van het project kunnen verantwoorden.
8 • •
9
selectie van massief hout in functie van het project, volgens de bewerking: - verzagen en het werken van hout kennen.
9 • • • • • • •
- Inhoudstabel - Tekeningen - Materiaalstaat - Bewerkingsvolgorde - Zelfevaluatie - Productevaluatie Diverse uitvoeringsmethodes Individueel werk, groepswerk Onderdelen boomstam, sapstroom Groei van de boom Schors, cambium, groeizones, houtstralen, spinhout, kernhout, vezelrichting, draad Houtvaten, harsgangen, steunweefsels, houtstralen Inheemse boomsoorten herkennen Loof- en naaldhout Soorten, kenmerken, verschillen, eigenschappen, handelsafmetingen, toepassingen Natuurlijke eigenschappen: structuur, kleur, glans, duurzaamheid, volumemassa, bewerkbaarheid De te gebruiken houtsoorten Dos, kwartier, vals kwartier Langshout, kopshout Werken van hout Natuurlijk drogen, droogkamers Stapelen van nat en droog hout Evenwichtsvochtgehalte Vezelverzadigingspunt, vrij en ongebonden water
8
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week)
LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 10
uitsmetten van massief hout.
LEERINHOUDEN 10 • •
11
plaatmaterialen verantwoorden in functie van het project.
11 •
12
13
plaatmateriaal selecteren in functie van het project, volgens de werkmethode.
12
andere materialen verantwoorden in functie van het project.
13
• • • •
14
gereedschappen en houtbewerkingsmachines, verspaningsmiddelen en veiligheidsapparatuur, kennen, kiezen en toelichten in functie van het project.
14 • • • •
Uitsmettingsprincipes Structuurverschillen in hout Opsporen van gebreken, kleurverschillen, barsten, scheuren, aantasting, spint e.a. Plaatmaterialen en fineer Soorten, eigenschappen, kenmerken, toepassingen, handelsafmetingen, fabricageproces. Te gebruiken soort plaatmateriaal Opbergen van plaatmateriaal Verdeelwijzen van plaatmateriaal Te gebruiken materialen Glas, kunststoffen, non ferro-metalen Bevestigingsmaterialen en hulpmiddelen Meet en aftekengereedschappen Snijgereedschappen: beitels, boren, frezen, schaafmessen Gereedschappen: zagen, hamers, tangen, schroevendraaiers e.a. Schuurmiddelen Houtbewerkingsmachines: - Elektrisch en pneumatisch aangedreven; boormachines, wipzaag- schijfschuurmachines, schroevendraaiers, e.a. - Paneelzaag - Afkortzaag - Vlakschaafmachine - Vandikteschaafmachine - Lintzaagmachine
9
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week)
LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen
LEERINHOUDEN - Penmachine - Verticale en horizontale boormachine - Bandschuurmachine - Freesmachine met aanvoerapparaat - Slijpmolen - Draaibank - Afzuiginstallatie - Persluchtinstallatie
15
16
veiligheidsapparatuur bij de diverse machines instellen en bedienen volgens de instructies in functie van het project.
15
het project realiseren.
16
• • •
• •
Instellen machines en specifieke veiligheidsapparatuur Efficiënte hanteer- en verspaningstechnieken Aanvoerprincipes Veiligheid en welzijn op het werk - Werkplaatsreglement - Veiligheidsinstructiekaarten - Machinefiches - Gebruiksaanwijzingen - PBM; veiligheidskledij, bril, handschoenen, gehoorbescherming, veiligheidsschoenen,CBM (collectieve beschermingsmiddelen) - Milieuaspecten - Ergonomie - Efficiënte verlichting, verluchting en verwarming - Evacuatie instructies Volgens de werkmethode, de uitvoeringstekening, de werkplaatsorganisatie en taakverdeling: zelfstandig of in groep Met efficiënte en transparante evaluatiemethode Rekening houdend met instructiekaarten, veiligheidsaspecten en attituden
10
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week)
LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen
17
18
massieve houtconstructies verwerken in functie van het omschreven project.
constructies in plaatmateriaal en fineer verwerken in functie van het project.
LEERINHOUDEN 17
Vertrekkend van het projectdossier; tekening, werkmethode, uitvoeringsplan
• •
Evaluatie-instrument Uitvoerings- en verspaningstechniek, massief hout - Zagen, schaven - Afschrijven, paringstekens - Boren, frezen, pennen - Vergaren, lijmen - Schuren, afwerken
• •
Verbindings- en bevestigingstechnieken Monteren en demonteren
18 • • •
• •
Vertrekkend van het projectdossier; tekening Werkmethode, uitvoeringsplan … Evaluatie-instrument Uitvoerings- en verspaningstechniek, plaatmateriaal - Markeren, paringstekens - Zagen, opdelen - Boren, frezen - Lijmen, beplakken - Vergaren - Schuren, afwerken Verbindings- bevestigingstechnieken Monteren en demonteren
11
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week)
LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen
LEERINHOUDEN
19
andere materialen verwerken en monteren in functie van het project.
19
20
vergaar- en verlijmingstechniek kenschetsen en toepassen.
20 • • • •
21
beslag voor houtconstructies, oordeelkundig kiezen en plaatsen in functie van het project.
21 • • •
Vertrekkend van het projectdossier, tekening, werkmethode en richtlijnen van de fabrikant Vertrekkend van het projectdossier en werkmethode Lijmen: Soorten, eigenschappen, karakteristieken, toepassingsgebieden Vergaar- en lijmtechniek Opspantechniek Omgevingsfactoren: temperatuur, lucht- en materiaalvochtigheid Op basis van technische documentatie prijsverantwoord argumenteren Beslag voor vaste constructies Beslag voor sluitingen: deur-, raam-, kastsluitingen Bewegingsbeslag: scharnieren, schuifdeurgeleiders
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week)
12
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN 1
Algemene pedagogisch-didactische wenken
1.1
VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN
1.1.1
Wat?
Vakoverschrijdende eindtermen (VOET) zijn minimumdoelstellingen, die – in tegenstelling tot de vakgebonden eindtermen – niet gekoppeld zijn aan een specifiek vak, maar door meerdere vakken of onderwijsprojecten worden nagestreefd. De VOET worden volgens een aantal vakoverschrijdende thema's geordend: leren leren, sociale vaardigheden, opvoeden tot burgerzin, gezondheidseducatie, milieueducatie en muzisch-creatieve vorming. De school heeft de maatschappelijke opdracht om de VOET volgens een eigen visie en stappenplan bij de leerlingen na te streven (inspanningsverplichting). 1.1.2
Waarom?
Het nastreven van VOET vertrekt vanuit een bredere opvatting van leren op school en beoogt een accentverschuiving van een eerder vakgerichte ordening naar meer totaliteitsonderwijs. Door het aanbieden van realistische, levensnabije en concreet toepasbare aanknopingspunten, worden leerlingen sterker gemotiveerd en wordt een betere basis voor permanent leren gelegd. VOET vervullen een belangrijke rol bij het bereiken van een voldoende brede en harmonische vorming en behandelen waardevolle leerinhouden, die niet of onvoldoende in de vakken aan bod komen. Een belangrijk aspect is het realiseren van meer samenhang en evenwicht in het onderwijsaanbod. In dit opzicht stimuleren VOET scholen om als een organisatie samen te werken. De VOET verstevigen de band tussen onderwijs en samenleving, omdat ze tegemoetkomen aan belangrijk geachte maatschappelijke verwachtingen en een antwoord proberen te formuleren op actuele maatschappelijke vragen. 1.1.3
Hoe te realiseren?
Het nastreven van VOET is een opdracht voor de hele school, maar individuele leraren kunnen op verschillende wijzen een bijdrage leveren om de VOET te realiseren. Enerzijds door binnen hun eigen vakken verbanden te leggen tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOET, anderzijds door thematisch onderwijs (teamgericht benaderen van vakoverschrijdende thema's), door projectmatig werken (klas- of schoolprojecten, intra- en extra-muros), door bijdragen van externen (voordrachten, uitstappen). Het is een opdracht van de school om via een planmatige en gediversifieerde aanpak de VOET na te streven. Ondersteuning kan gevonden worden in pedagogische studiedagen en nascholingsinitiatieven, in de vakgroepwerking, via voorbeelden van goede school- en klaspraktijk en binnen het aanbod van organisaties en educatieve instellingen.
1.2
BEGELEID ZELFGESTUURD LEREN
1.2.1
Wat?
Met begeleid zelfgestuurd leren bedoelen we het geleidelijk opbouwen van een competentie naar het einde van het secundair onderwijs, waarbij leerlingen meer en meer het leerproces zelf in handen gaan nemen. Zij zullen meer en meer zelfstandig beslissingen leren nemen in verband met leerdoelen, leeractiviteiten en zelfbeoordeling. Dit houdt onder meer in dat: −
de opdrachten meer open worden;
−
er meerdere antwoorden of oplossingen mogelijk zijn;
−
de leerlingen zelf keuzes leren maken en verantwoorden;
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week) − de leerlingen zelf leren plannen; −
er feedback wordt voorzien op proces en product;
−
er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct.
13
De leraar is ook coach, begeleider. De impact van de leerlingen op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter. 1.2.2
Waarom?
Begeleid zelfgestuurd leren sluit aan bij enkele pijlers van ons PPGO, o.m. −
leerlingen zelfstandig leren denken over hun handelen en hierbij verantwoorde keuzes leren maken;
−
leerlingen voorbereiden op levenslang leren;
−
het aanleren van onderzoeksmethodes en van technieken om de verworven kennis adequaat te kunnen toepassen.
Vanaf het kleuteronderwijs worden werkvormen gebruikt die de zelfstandigheid van kinderen stimuleren, zoals het gedifferentieerd werken in groepen en het contractwerk. Ook in het voortgezet onderwijs wordt meer en meer de nadruk gelegd op de zelfsturing van het leerproces in welke vorm dan ook. Binnen de vakoverschrijdende eindtermen, meer bepaald “Leren leren”, vinden we aanknopingspunten als: −
keuzebekwaamheid;
−
regulering van het leerproces;
−
attitudes, leerhoudingen, opvattingen over leren.
In onze huidige (informatie)maatschappij wint vaardigheid in het opzoeken en beheren van kennis voortdurend aan belang. 1.2.3
Hoe te realiseren?
Het is belangrijk dat bij het werken aan de competentie de verschillende actoren hun rol opnemen: −
de leerling wordt aangesproken op zijn motivatie en “leer”kracht;
−
de leraar krijgt de rol van coach, begeleider;
−
de school dient te ageren als stimulator van uitdagende en creatieve onderwijsleersituaties.
De eerste stappen in begeleid zelfgestuurd leren zullen afhangen van de doelgroep en van het moment in de leerlijn “Leren leren”, maar eerder dan begeleid zelfgestuurd leren op schoolniveau op te starten is “klein beginnen” aan te raden. Vanaf het ogenblik dat de leraar zijn leerlingen op min of meer zelfstandige manier laat −
doelen voorop stellen;
−
strategieën kiezen en ontwikkelen;
−
oplossingen voorstellen en uitwerken;
−
stappenplannen of tijdsplannen uitzetten;
−
resultaten bespreken en beoordelen;
−
reflecteren over contexten, over proces en product, over houdingen en handelingen;
−
verantwoorde conclusies trekken;
−
keuzes maken en verantwoorden
is hij al met een of ander aspect van begeleid zelfgestuurd leren bezig.
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week)
1.3
ICT
1.3.1
Wat?
14
Onder ICT verstaan we het geheel van computers, netwerken, internetverbindingen, software, simulatoren, enz. Telefoon, video, televisie en overhead worden in deze context niet expliciet meegenomen. 1.3.2
Waarom?
De recente toevloed van informatie maakt levenslang leren een noodzaak voor iedereen die bij wil blijven. Maatschappelijke en onderwijskundige ontwikkelingen wijzen op het belang van het verwerven van ICT. Enerzijds speelt het in op de vertrouwdheid met de beeldcultuur en de leefwereld van jongeren. Anderzijds moeten jongeren niet alleen in staat zijn om nieuwe media efficiënt te gebruiken, maar is ICT ook een hulpmiddel bij uitstek om de nieuwe onderwijsdoelen te realiseren. Het nastreven van die competentie veronderstelt onderwijsvernieuwing en aangepaste onderwijsleersituaties. Er wordt immers meer en meer belang gehecht aan probleemoplossend denken, het zelfstandig of in groep leren werken, het kunnen omgaan met enorme hoeveelheden aan informatie... In bepaalde gevallen maakt ICT deel uit van de vakinhoud en is ze gericht op actieve beheersing van bijvoorbeeld een softwarepakket binnen de lessen informatica. In de meeste andere vakken of bij het nastreven van vakoverschrijdende eindtermen vervult ICT een ondersteunende rol. Door de integratie van ICT kunnen leerlingen immers: −
het leerproces in eigen handen nemen;
−
zelfstandig en actief leren omgaan met les- en informatiemateriaal;
−
op eigen tempo werken en een eigen parcours kiezen (differentiatie en individualisatie).
1.3.3
Hoe te realiseren?
In de eerste graad van het SO kunnen leerlingen onder begeleiding elektronische informatiebronnen raadplegen. In de tweede en nog meer in de derde graad kunnen de leerlingen “spontaan” gegevens opzoeken, ordenen, selecteren en raadplegen uit diverse informatiebronnen en –kanalen met het oog op de te bereiken doelen. Er bestaan verschillende mogelijkheden om ICT te integreren in het leerproces. Bepaalde programma’s kunnen het inzicht verhogen d.m.v. visualisatie, grafische voorstellingen, simulatie, het opbouwen van schema’s, stilstaande en bewegende beelden, demo... Sommige cd-roms bieden allerlei informatie interactief aan, echter niet op een lineaire manier. De leerling komt via bepaalde zoekopdrachten en verwerkingstaken zo tot zijn eigen “gestructureerde leerstof”. Databanken en het internet kunnen gebruikt worden om informatie op te zoeken. Wegens het grote aanbod aan informatie is het belangrijk dat de leerlingen op een efficiënte en een kritische wijze leren omgaan met deze informatie. Extra begeleiding in de vorm van studiewijzers of instructiekaarten is een must. Om tot een kwaliteitsvol eindresultaat te komen, kunnen leerlingen de auteur (persoon, organisatie...) toevoegen alsook de context, andere bronnen die de inhoud bevestigen en de onderzoeksmethode. Dit zal het voor de leraar gemakkelijker maken om het resultaat en het leerproces te beoordelen. De resultaten van individuele of groepsopdrachten kunnen gekoppeld worden aan een mondelinge presentatie. Een presentatieprogramma kan hier ondersteunend werken. Men kan resultaten en/of informatie uitwisselen via e-mail, blackboard, chatten, nieuwsgroepen, discussiefora... ICT maakt immers allerlei nieuwe vormen van directe en indirecte communicatie mogelijk. Dit is zeker een meerwaarde omdat ICT op die manier niet alleen de mogelijkheid biedt om interscolaire projecten op te zetten, maar ook om de communicatie tussen leraar en leerling (uitwisselen van cursusmateriaal, planningsdocumenten, toets- en examenvragen...) en leraren onderling (uitwisseling lesmateriaal …) te bevorderen. Sommige programma’s laten toe op graduele niveaus te werken. Ze geven de leerling de nodige feedback en remediëring gedurende het leerproces (= zelfreflectie en –evaluatie).
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week)
2
Specifieke pedagogisch-didactische wenken
2.1
Impulsen die de aanpassing van het leerplan noodzakelijk maken
15
Dit leerplan werd herzien omwille van de volgende impulsen: -
leerplannen vertrekken vanuit leerplandoelstellingen die door hun formulering de moeilijkheidsgraad en het te bereiken niveau aangeven;
-
de nood om leerplandoelstellingen en leerinhouden te actualiseren;
-
de pedagogisch-didactische inzichten om geïntegreerd te werken (synchronisatie tussen TV en PV) toepassen;
-
wegwerken van de versnippering in vakken van één uur;
-
nieuwe eisen betreffende het ‘Welzijn op het werk’ en basisopleiding veiligheid (VCA).
2.2
Een geïntegreerd leerplan -
In het leerplan wordt de integratie van technische vakken (TV) en praktische vakken (PV) vooropgesteld.
-
Het is vanuit pedagogisch-didactisch standpunt absoluut noodzakelijk om een degelijke samenhang te creëren tussen theorie en praktijk. Een eerste stap om op dit vlak goede resultaten te bereiken is vertrekken vanuit een geïntegreerd leerplan.
-
Een geïntegreerd leerplan houdt in dat er in de opbouw geen onderverdeling gemaakt wordt volgens vak. Dit betekent dus geen afzonderlijke leerplanonderdelen voor technisch tekenen, technologie en praktijk. De leerplandoelstellingen en leerinhouden worden zodanig aangeboden dat de praktijk en de theorie als een geheel ervaren wordt waardoor afstemming van de theorie op de praktijk optimaal wordt.
-
Het onderscheid tussen TV en PV is louter omwille van administratieve redenen behouden.
-
Voor de technische vakken is er dus ook geen onderverdeling meer in vakken: tekenen, gereedschappen en machines, constructieleer, materialenleer. De verplichte splitsing in vakken van een of meerdere uren is volledig weggewerkt. Deze keuze wordt als volgt geargumenteerd: de versnippering in vakken van één uur is niet efficiënt, het is in veel gevallen interessanter om op bepaalde ogenblikken pakketten als geheel aan te bieden (module, thema, project ...); door versnippering gaat de samenhang verloren en ontstaan tal van overlappingen; door de leerplandoelstellingen en leerinhouden te groeperen ontstaat er een duidelijk referentiekader om projectmatig te werken.
2.3
Opdrachten en jaarplanning -
Projectmatig werken is een opdracht voor het lerarenteam. Indien deze opdracht wordt verdeeld over twee of meerdere leraars dient dit in overleg te gebeuren met de vakgroep en mits advies van de TAC en de directeur. De leerplandoelstellingen en leerinhouden dienen door het team gepland (jaarplanning) en gespreid (verticale samenhang) te worden over de twee leerjaren.
-
Permanent opvolgen via vakvergaderingen (of vorderingsplannen) is hierbij noodzakelijk.
-
Richtlijnen en suggesties: - versnipper zo weinig mogelijk; - qua tijdsbesteding kan men stellen dat er in evenredige verhouding geïnvesteerd wordt in technisch-theoretische vormingscomponenten als in praktische vorming; - hou zeer geregeld teamvergaderingen en maak samen een sterkte-zwakte analyse op van de bereikte resultaten om zo bij te sturen; - las momenten in waar bepaalde pakketten behandeld en verwerkt worden. Bijvoorbeeld: actieweek van de veiligheid, week van het bos, de houtdag …
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week) - projectmatig werken wordt aanbevolen. Aandachtspunten
16
-
Het gebruik van informatie en communicatietechnologie (ICT) is een evidentie.
-
Het gebruik van de computer, qua ondersteuning op het didactische vlak, moet maximaal benut worden. Naast CAD-CAM betekent dit concreet:
- het opzoeken van onder meer: kenmerken van materialen, gereedschappen en technieken via internet, cd-roms … - eenvoudige rekenbladen voor het opstellen van meetstaten, berekeningen, offertes, werkplannen … - het aanwenden van specifieke programma’s naar optimalisatie van teken- en ontwerppakketten e.d. Er dient opgemerkt te worden dat de programma’s die men aanwendt in die mate gebruiksvriendelijk zijn dat de klemtoon ligt op de te verwerven leerplandoelstellingen en het geïntegreerd gebruik van essentiële softwarepakketten.
2.4
Projectmatig werken (methodologische wenken) -
Een van de belangrijkste verwachtingen van dit leerplan is geïntegreerd werken via projecten (thema’s, onderwerpen….).
-
Wat verstaan we onder een project? −
-
In de context van dit leerplan verstaan we onder project: het uitvoeren van realistische constructies of constructieonderdelen binnen het domein van de houttechnieken in het algemeen. De realisaties gebeuren individueel en/of in team, onder begeleiding.
“Projectmatig werken” berust op een vormingsconcept waarbij diverse projecten elkaar opvolgen. Elk project wordt onder meer door de volgende zaken gekenmerkt: - bevat kennis, vaardigheden en attitudes uit vorige projecten; - ieder project bevat eigen kennis, typische vaardigheden en attitudes; - legt de klemtoon op specifieke aandachtspunten; - is stijgend in moeilijkheidsgraad; - bevat aspecten van diverse takenclusters; - bevat proces en productevaluatie; - verloop volgens een technologisch proces.
-
Het technologisch proces: de grootste uitdaging is het kiezen, het organiseren van de projecten in een logisch en pedagogisch verantwoord continuüm. Belangrijke richtlijnen die hierbij gehanteerd dienen te worden zijn: - de projecten dienen om de leerplandoelstellingen te realiseren; - de projecten zijn zinvol of worden zinvol ingekaderd; - een project vertrekt steeds vanuit een voorbereiding en planning; - de moeilijkheidsgraad van de projecten neemt geleidelijk toe. - zorg voor een evenwichtige spreiding van theorie en praktijk; - breng voldoende verscheidenheid in; - laat de leerlingen voorstellen formuleren, maak gebruik van creativiteit en vindingrijkheid.
Wanneer alle geplande projecten afgewerkt zijn, dienen alle leerplandoelstellingen aan bod te zijn gekomen. Om dit te controleren kan men gebruikmaken van een matrix.
2.5
Een projectdossier -
Bij elk project wordt er een dossier opgesteld dat kan bestaan uit:
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken 17 PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week) - een door de leraar duidelijk geformuleerde en genoteerde omschrijving van de opdracht en de vooropgestelde kwaliteitseisen (criteria); - verwijzing naar informatiebronnen in verband met de voorkennis (brochures, handboeken, technische fiches, websites …); - verwerkingsdocumenten in verband met de voorkennis (geformuleerde oplossingen, verantwoording van gemaakte keuzes …); - tussentijdse opdrachten, taken, tekeningen, toetsen - documenten i.v.m. de voorbereiding (tekeningen, schetsen, borderellen, kostprijsberekening …); - planning van de uitvoering (werkvolgorde, tijdsbesteding, begroting …); - opvolgingsfiche van de uitvoering; - evaluatie, zelfevaluatie en rapporteringsdocumenten; - foto’s van de realisatie en voorbereidende werkzaamheden; - integratie van ICT middelen. -
De projectdossiers maken deel uit van het cursusmateriaal en de wegwijzer naar informatie.
-
De samenbundeling van de resultaten van de opeenvolgende projecten vormt de logische basis voor een eindbeoordeling.
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week)
MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN 1 1
Algemeen
De lijst van uitrusting wordt slechts éénmaal in het leerplan opgenomen en niet per vakonderdeel. Teneinde een degelijk gestructureerde, verantwoorde bestedingsplanning aan de directie te kunnen voorleggen en in een streven naar het rationeel aanwenden van beschikbare middelen is het opvolgen van de “lijsten uitrusting” noodzakelijk. In een streven naar duidelijkheid werd geopteerd om de uitrusting schematisch en in alfabetische rangorde voor te stellen, zoals vervat in de rubrieken: didactische hulpmiddelen, gereedschappenapparatuur, handgereedschap, infrastructuur-onderhoud, machines en veiligheidsvoorzieningen.
Het selectief aankopen van persoonlijke benodigdheden door de leerling wordt aanbevolen. Terminologie – lijst met afkortingen De invulling van de rubrieken wordt als volgt gedefinieerd: B = Basisuitrusting, waarbij deze werkelijk in de afdeling van de school aanwezig is, opgesplitst in 3 verschillende benaderingen: * B/A Basisuitrusting in de Afdeling aanwezig (min. 1 exemplaar), gemeenschappelijk aanwendbaar over de studierichtingen heen (2e en 3e graad). * B/C Basisuitrusting waarover de leerling individueel beschikt. * B/S Basisuitrusting in de Studierichting aanwezig (min. 1 exemplaar), gemeenschappelijk aanwendbaar door verscheidene cursisten. E = Extra uitrusting, is niet noodzakelijk in de afdeling van de school aanwezig of in het bezit van de cursist, opgesplitst in 4 verschillende benaderingen: * E/A Extra uitrusting ten behoeve van de Afdeling, sterk aanbevolen één exemplaar aanwezig * E/E Extra uitrusting, Extern aanwendbaar (bijv.. in stagebedrijf, andere scholen, RTC een externe organisatie of andere alternatieven), indien de school of scholengemeenschap er niet over beschikt. * E/C Extra uitrusting ten behoeve van de leerling, doch wordt strek aanbevolen. * E/U Extra Uitrusting die door de studierichting(en) van de afdeling binnen de school aanwendbaar moet zijn.
2
Didactische hulpmiddelen
• Bordpasser met zuignappen
B/S
• Camcorder + video
E/A
• Computers (voor techn. tekenen minimum 1 per lln.)
B/S
1
Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: -
Codex ARAB AREI Vlarem.
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -
de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.
Zij schrijven voor dat: -
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden;
-
de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
18
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week) • Didactische modellen (specifiek voor ...) B/S
• Digitaal fotoapparaat
E/A
• LCD –apparaat (liquid cristal display)
E/U
• Mediatheek
E/U
• Modelstatief (3-vlaksprojectiebord)
B/A
• Overheadprojector
B/A
• Printer en/of plotter
B/A
• Projectiescherm
E/U
• Software * CAD –tekenen (recente versie)
B/A
* didactisch * tekstverwerker * visueel rekenblad • Tekendriehoeken voor bordtekeningen 30° - 45°
B/S
• Tekengerei
B/C
• Tekenplank
E/C
• Tekensjablonen
E/C
• TV en video
E/U
• Vakbibliotheek
B/A
3
Gereedschappen-apparatuur
• Boorhamer
E/A
• Compressor (mobiel)
E/A
• Elektrische handboormachine
B/S
• Elektrische schroevendraaier met bitsen PH, PZ en Torx
B/S
• Handbandschuurmachine (klein model)
B/S
• Handbovenfreesmachine
B/S
• Handcirkelzaagmachine
B/S
• Handtrilschuurmachine
B/S
• Handwipzaagmachine
B/S
• Lamellenfreesmachine
B/S
• Pneumatische boorapparaat
E/U
• Strijkijzer
B/S
4
Handgereedschappen
• Aanzetstaal (enkel voor schraapstaal)
B/S
• Wetstenen (profielstenen)
B/S
• Wetsteen (vlakke steen)
B/A
• Beitels 12 … 20mm (gutsen)
B/A
• Beitels 8 … 12mm … (kap- of schietbeitels)
B/S
• Beitels 4 … 30mm … (steekbeitels)
B/L
• Beslagkalibers
B/A
19
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week) • Boorrasp B/S • Borenset (metaalboren)
B/A
• Breekmes
B/A
• Dubbele vouwmeter
B/L
• Duwpotlood (met stifthouder)
B/L
• Gereedschapskoffer (persoonlijke)
B/L
• Hamer (bankhamer)
B/L
• Hamer (houten blokhamer)
B/L
• Handkitpistool
B/S
• Houtboor (centerboor/verstelbaar)
B/S
• Houtboor (klokboor)
B/S
• Houtboren (irwinboren)
B/S
• Houtboren (slangen-/torsieboren)
B/S
• Houtboren (spiraalboren)
B/S
• Houtboren (verdiep-/verzinkboren)
B/L
• Houtrasp
B/L
• Houtvijl
B/L
• Kaderspanner
B/S
• Krasnaald
B/S
• Kruishout
B/L
• Lijmknechten in T-vorm
B/A
• Lijmtangen (groot en klein)
B/A
• Lijmverdeler (kam, rol en borstel)
B/S
• Metalen bankschroef
B/S
• Nageldrijvers (verscheidene diameters)
B/S
• Passer (diktepasser)
B/S
• Passer (steek-/boogpasser)
B/S
• Passer (stokpasser)
B/S
• Passer (veerpasser)
B/S
• Passer (voetjes-/binnenpasser)
E/A
• Potlood (schrijnwerkerspotlood)
B/L
• Priem
B/L
• Schaaf (blokschaaf)
B/L
• Schaaf (grondschaaf)
B/S
• Schaar
B/A
• Schraapstaal
B/L
• Schroevendraaierset (gleufkop)
B/L
• Schroevendraaierset (kruiskop/posidriv +)
B/L
• Schuifmaat
B/S
• Schuurblokje
B/L
• Sleutelset (inbussleutels/zeskant)
B/S
20
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week) • Sleutelset (steeksleutels) B/S • Sleutelset (ringsleutels)
B/S
• Spanschroeven
B/A
• Spuitpistool (elektrisch of pneumatisch)
E/A
• Tang (trektang)
B/L
• Tang (universele tang)
B/S
• Verf- en vernisborstels (ook poriënvullen.....)
B/S
• Verlengsnoer
B/S
• Verstekbakje (enkel of dubbel)
B/L
• Verstekblok
B/L
• Verstekhaak
B/S
• Vijlborstel
B/S
• Vijlen (driekant)
B/S
• Vijlen (halfrond)
B/L
• Vijlen (plat)
B/L
• Waterpas (conventioneel)
E/A
• Waterpas (flesjeswaterpas)
E/A
• Winkelhaak (grote tekenwinkelhaak)
B/S
• Wnkelhaak (handmodel)
B/L
• Zaag (handzaag)
B/S
• Zaag (fineerzaag)
B/S
• Zaag (metaalzaag)
B/S
• Zaag (rugzaag)
B/L
• Zaag (verstekzaag op voet)
B/S
• Zaagvijlklem
E/A
• Zaagzettang
B/S
• Zwaaihaak
B/S
5
Infrastructuur-onderhoud
• Berging voor afgewerkte producten
B/A
• Brandblusapparaat
B/S
• Hout- en gereedschapsmagazijn
B/A
• Kleedruimte met wasgelegenheid
B/A
• Machinezaal
B/A
• Magazijn (stapelruimte)
B/A
• Onderhoudsmaterieel (borstels)
B/A
• Onderhoudsmaterieel (handborstel)
B/L
• Onderhoudsmaterieel (stalen borstel)
B/S
• Onderhoudsmaterieel (stofzuiger)
B/A
• Persluchtinstallatie
B/A
21
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week) • Schoolmeubilair (bord, stoelen …) B/A • Schragen
B/S
• Stofafzuiging (gecompartimenteer)
B/A
• Vaklokaal (technologie en tekenen,eventueel geïntegreerd)
B/A
• Werkbank en/of –tafel (met houten bankschroef)
B/L
• Werkruimte (monteren en bankwerk)
B/S
6
Machines
• Cirkelzaagmachine met radiale arm • Elektrische dubbele slijpmolen
E/A B/A
• Elektrische slijpsteen met water
E/A
• Formaatzaagmach + toeb. (hor. of vert. paneelzaag)
E/A
• Houtdraaibank met toebehoren
E/A
• Kettingfreesmachine of gatensteekmachine met toebehoren
E/A
• Kolomboormachine met toebehoren
B/A
• Langgatboormachine met toebehoren
B/A
• Lintzaagmachine met toebehoren (eventueel tafelmodel)
E/A
• Vandikteschaafmachine met toebehoren
B/A
• Verticale freesmachine met toebehoren
B/A
• Vlakschaafmachine met toebehoren
B/A
- Langbandschuurmachine - Penmachine - Rondschuurmachines - Een gecombineerde machine voor de diverse bewerkingen
Rekening houdende met de grootte van de klasgroep is het een vereiste dat alle leerlingen voldoende machinale bewerkingen kunnen uitvoeren binnen een aanvaardbare tijd.
7
Persluchtinstallatie
- Persluchtdarm, kabelhaspel - Aansluitingspunten - Compressor - Stofafzuiginstallatie
22
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week)
8
23
Veiligheidsvoorzieningen
Om de veiligheid niet in het gedrang te brengen is het aangewezen dat aantal leerlingen in één lesgroep niet meer dan 12 bedraagt, dit is dan ook daadwerkelijk het maximum. 8.1
Persoonlijke beschermingsmiddelen
• Veilige werkkledij
E/L
• Veiligheidsbril
B/L
• Veiligheidshandschoenen
B/S
• Veiligheidsschoenen
B/L
• Gehoorbeschermers
B/L
• Huidbeschermingshandschoenen
B/L
• Stofmasker
B/L
8.2
Collectieve beschermingsmiddelen
• EHBO-kast
B/A
- Werkplaatsreglement
B/A
• Intern oproepsysteem (bijv. telefoon)
B/A
• Koolstofmasker (spuitwerkzaamheden)
B/A
• Pictogrammen (bijv. i.v.m. veiligheid)
B/S
• Trapladdertje
B/A
• Veiligheidsinstructiekaarten van machines
B/S
• Veiligheidskaarten van gevaarlijke producten
B/S
-Technische fiches van de producten
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week)
24
EVALUATIE 1
De evaluatie heeft een tweevoudig doel
De evaluatie dient om de leerling informatie te geven over de mate waarin hij of zij er in geslaagd is om zowel de kennis als de vaardigheden te beheersen die mogen verwacht worden na het leerproces. De evaluatie moet aan de leraar de feedback geven om vast te stellen of hij of zij de meest aangepaste methode hanteert om de gestelde doelen te bereiken. Een evaluatie is meer dan een getal om een rapportcijfer te berekenen. Het is een werkinstrument waarbij permanent en wederzijds (leerling-leraar) besluiten dienen getrokken te worden over het onderwijs- en leerproces.
2
Evaluatie van praktijkvaardigheden
Praktijk- en gedragsvaardigheden, het uitwerken van thema’s, het maken van verslagen, het uitvoeren van opdrachten (werkstukken, oefeningen) kunnen we alleen met beoordelingsschema’s effectief beoordelen. Die lijsten moeten doel- en criteriumgericht, betrouwbaar, doorzichtig, spaarzaam en efficiënt zijn. In het beoordelingsproces kunnen drie stappen onderscheiden worden: - registreren (door middel van een beoordelingsschema); - interpreteren (door middel van een vierpuntenschaal); - rapporteren. 2.1
Registreren
Een beoordelingsschema is een instrument om zo objectief mogelijk te registreren. Het wordt voor iedere opdracht opgesteld. Een dergelijk schema of controlelijst bevat alle doelstellingen, subdoelstellingen, deeltaken en deelvaardigheden. Er dient in het beoordelingsschema een onderscheid gemaakt te worden tussen objectief meetbare aspecten (bijvoorbeeld lengte 80mm correct aftekenen) en subjectief waarneembare aspecten (bijvoorbeeld een geschikte bewerkingsmethode kiezen). De mate waarin een objectief meetbare doelstelling bereikt werd, kan in het schema aangeduid worden door middel van een tweepuntenschaal: +: doelstelling bereikt -: doelstelling niet bereikt Voor subjectief meetbare doelstellingen wordt geadviseerd om te werken met een drie puntenschaal: +: doelstelling bereikt ±: doelstelling niet helemaal bereikt -: doelstelling niet bereikt Wanneer het beoordelingsschema samen met de opgave ter beschikking van de leerling gesteld wordt, kan de zelfevaluatie bij de leerling sterk aangemoedigd worden. 2.2
Interpreteren
Door middel van het beoordelingsschema controleert de leraar in welke mate de leerling de vooropgestelde doelstellingen bereikte. Aan de registraties in het beoordelingsschema kunnen verschillende interpretaties gegeven worden. Enkele voorbeelden: + (doel bereikt) niveau is voldoende nagenoeg foutloos nagenoeg correct
± (doel niet helemaal bereikt) voldoende maar leemten voor verbetering vatbaar aanvaardbare tekorten
(doel niet bereikt) niveau onvoldoende onaanvaardbaar niveau schadelijke fouten onvergeeflijke fouten aanvaardbaar aantal lichte of zware inbreuken detailfouten of leerprocesfouten
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week) volledig kleine tekorten zware tekorten behoorlijk, zinvol storingen, fragmentarisch kan het en doet het vrijwel altijd kan het en doet het af en toe spontaan en zonder aarzelen zonder overtuiging, wisselvalling
2.3
25
onvolledig onlogische uitvoering
kan het niet, doet het niet of nooit, afwijzend en met tegenzin
Rapporteren
Er wordt aanbevolen om -voor elk criterium afzonderlijk- te rapporteren met een vierpuntenschaal die aangeeft of het resultaat beoordeeld wordt als ‘heel goed’, ‘goed’, ‘zwak’ of als ‘onvoldoende’ (het gebruik van cijfers wordt afgeraden). De omzetting van de (eventueel gewogen) beoordelingen kan op verschillende manieren gebeuren. Hoe de omzetting zal gebeuren wordt in ieder geval vooraf vastgelegd. Dit kan bijvoorbeeld als volgt gebeuren. Heel goed - meer dan 80% van de subvaardigheden, subdoelstellingen zijn bereikt - (nagenoeg) foutloos, uitstekend - enkel + codes - volledig zelfstandig uitgevoerd - vlotte uitvoering, met overtuiging, belangstelling … Goed - 60 à 80 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt - veel + en weinig ± codes - aanvaardbare kwaliteitsverschillen - aanvaardbare proces-leerfouten - geen schadelijke fouten - zichtbare vordering Zwak - 50 à 60 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt - alleen een deel van de subdoelen zijn bereikt - weinig + en veel ± codes - veel onnodige leerfouten - soms zware schadelijke fouten - geen zichtbare vorderingen Niet goed - minder dan 50% van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt - veel ± codes of alleen maar ± codes en - codes - veel schadelijke of onvergeeflijke fouten, onlogisch handelingen
Remediëring dient steeds te worden geformuleerd Remedieer de tekorten en de leemten: je taak of praktische oefening ……………………………….. - kan je nog verbeteren als je …………………………………………………………………..… - zal aan de minimumeisen voldoen als je volgende punten verbetert…………………..……
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week)
BIBLIOGRAFIE 1
Normen
B I N (Belgisch Instituut voor Normalisatie) Brabantçonnelaan 29 1040 Brussel Tel 02 520 22 33 www.bin.be
[email protected]
NBN 189 Hout, afwijkingen, gebreken en fouten. NBN 199 Namenlijst der voornaamste in België gebruikte houtsoorten. NBN 2002 Terminologie. NBN 208 Vensteropeningen en ramen. NBN 210 Kubering van rondhout, voor werkhout bestemd. NBN 219 01 -Gezaagd hout. Het meten. 02 -Gezaagd hout. Belgisch naaldhout. Nominale afmetingen. 03 -Gezaagd hout. Ingevoerd Noords naaldhout. Nominale afmetingen. 04 - Gezaagd hout. Naaldhout. Afwijkingen en krimp. NBN 225 Beproevingsmethodes voor kwaliteitsbepaling. NBN 272 Sortering naar uitzicht van ongesorteerd Noords naaldhout. NBN 471 Leidraad voor de houtbescherming. NBN 544 Sortering naar uitzicht van Belgisch naaldhout. NBN 638 Isolatieplaten op basis van houtvezels of houtspanen en cement of gips. NBN 661 01,02,03 -Spaanplaten (beproevingsmethodes). NBN 713.020 Weerstand tegen brand en bouwelementen. K.V.I.V. (Koninklijke Vlaamse Ingenieurs Vereniging) Technologisch Instituut Commissie Technisch tekenen - onderwijs - Industrie. Desquinlei 214 2018 Antwerpen. Tel 03 216 09 96 www.ti.kviv.be/critto Richtlijnen - normen. Deel I: Inleiding tot het technisch tekenen. Deel II: Richtlijnen. Deel III: Bouwkundig tekenen (+ bijlage)
[email protected]
TCHN (Technisch Centrum voor de Houtnijverheid) Hof ter Vleesdreef 3 1070 Brussel – Anderlecht Tel 02 558 15 50 Studies en proeven op Houtconstructies Technologische adviesdienst Kwaliteit, goedkeuring en certificatie Onderzoek en technologietransfer Veiligheidsadvies Publicaties - De duurzaamheid van het hout. - De houtaantasting door zwammen. - Houtaantasting door insecten. - De lijmen A en B. - Fineerplaten Vezelplaten Spaanderplaten. - Volumieke massa van het hout. - Zwelling en krimp van het hout. - Blijvende vervorming in geval de zwelling of de krimp verhinderd wordt. - Mechanische eigenschappen van massief hout. - Het drogen van gezaagd hout. - Houtbescherming. - Vlakke deuren.
26
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week) FOD (Federale OverheidsDienst) Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg E. Blerotstraat 1 1210 Brussel (St-J-T-N) Publicaties - Veiligheid en hygiëne in de houtindustrie. - Hinder en risico’s voor beroepsziekten - Veilig werken met houtbewerkingsmachines. - Inrichting van de werkplaats en veiligheidsvoorwaarden. - Reglementaire bepalingen. - Goederenbehandeling en vervoer in de onderneming. - Veiligheidssignalering. - De bestelling van werktuigmachines. - Gevaarlijke stoffen en preparaten. o Herken ze, bescherm u. o Praktische handleiding voor etiketering. OCH (Opleidingscentrum Hout) Hof ter Vlees dreef 3 1070 Brussel – Anderlecht Tel.: 02 558 15 51 www.och-cfb.be Onderricht via vraaggestuurde nascholing Publicaties: - hout en zijn afgeleiden - fabricage- / verwerkingstechnieken - het meubel - schrijnwerk/bouw Syllabussen van diverse nacholingen voor leraars FVB (Fonds voor Vakopleiding in de Houtnijverheid) Koningsstraat 45 1000 Brussel Tel 02 210 03 33 www.debouw.be Modulaire handboeken: - Trappen - Ramen en deuren - Machinale houtbewerking - ………….
2
[email protected]
[email protected]
Handboeken
CLARYSSE, J., Technologie houtbewerking Gereedschappen en constructies. Deel Materialen en constructies. Deel 2 CORNEL, G., Praktijk der mechanische, Standaard DEPECKER, VANDENBERGHE en WAUTERS, Polyvalente opleiding houtbewerking, Delen 1, 2a, 2b, 2c, De Boeck. DIETENS en RITZEN, Bouwmaterialen Deel 6 Hout,Story-Scienta. GEERINCKX, R., Schrijnwerk, vergeten kunst, Lannoo GILBERT, Houtconstructies: deel 1,2,… , Steel Standaard JACKSON, A. en DAY, D., Gereedschapshandboek, Kluwer Kennis van de bouwstoffen: VAN DYCK en VISSER, Deel 1: Hout, Kluwer LOMBAERT, Houtgereedschappen De Sikkel RAUWERDA, Machinale houtbewerking, Simon-Stevin KORFKER, Modern construeren met hout, Simon-Stevin
27
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week)
28
MERTENS, Houtbewerking in de kleinindustrie en onderhoud der gereedschappen, Tappen De Techniek N.A.V.A.S.T., Handleiding schrijnwerker, Vyncke – Gent SPRANGERS, Hout als materiaal en grondstof, Kluivers - Deventer VAN AS en WIEDIJK, Het hout, soorten, herkomst, handel, Kluwer - Deventer VAN DELFT en VAN GEER, Gereedschapsleer –Machinale houtbewerking, Plantijn - Deurne VANDEREYDEN, Houtbewerking, Standaard. VANDEWEYER, Moderne houtbewerking, Standaard. Deel 1: Algemene constructie Deel 2: Deuren Deel 3: Ramen Deel 4: Trappen Deel 5: Dakconstructies
3
Didactisch materiaal
Nationaal Houtvoorlichtingsbureau Koningsstraat 109 1000 Brussel o Dia-reeks: houtsoorten o Fineerstaaltjes o Wereldboskaart o Stalenkoffer o Dia-reeksen o Geschiedenis van het hout o Groei en structuur van het hout o Toepassing in de bouwnijverheid o Het zagen o Het schaven o Toepassingen in het algemeen o Houtmachines o Houtzagerij o Houtzagerij van douglas fir. o Voorlichtingsfilms: Rijkdom der tropen 20’ klankfilm o Do it yourself with plywood 15’ klakfilm o Liebe zum Holz 20’ klankfilm o Sciage en Finlande 20’ klankfilm o Holz 20’ klankfilm
Websites: www.hout.be www.debouw.be www.provant.be www.wood-line.de www.holz-technik.de www.hout.nl www.wood-it.be
4
Nuttige adressen
Cobosystems NV Exselsiorlaan 57 1930 Zaventem Tel 02 725 31 61
www.cobosystems.be
[email protected]
TSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Houttechnieken PV Praktijk hout (1e jaar: 8 lestijden/week, 2e jaar: 8 lestijden/week) TV Hout (1e jaar: 6 lestijden/week, 2e jaar: 6 lestijden/week) NAVB (Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in de bouwnijverheid) St-Jansstraat 4 1000 Brussel Tel 02 552 05 00 www.nabijv.be
[email protected] Nationale federatie voor de houthandelaars Centrum Galerij –blok 1 – 5e verd Kleerkoperstraat 15/17 1000 Brussel Tel 02 229 32 60 www.nfh.be Bouwunie Spastraat 8 1000 Brussel
Tel 02 238 05 11
VCB (Vlaamse Confederatie Bouw) Tweestationstraat 80 1070 Brussel Tel 02 545 56 00
www.bouwunie.be
[email protected]
[email protected]
www.vcb.be
VMM (Vlaamse MilieuMaatschappij) A.Van de Maelestraat 96 9320 Erembodegem Tel 053 72 64 45
www.vmm.be
WTCB (Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf) Violetstraat 21-23 1000 Brussel Tel 02 502 66 90 www.bbri.be
[email protected]
29