De oude mars
Zorgcentrum, Zwolle
Al vanaf 10 juni woon ik op de Oude Mars. Ik heb tijdelijk op de boerderij gewoond en op 1 augustus heb ik het mooiste verjaardagscadeau gekregen, namelijk een groot en mooi appartement met een hoog plafond en met grandioos uitzicht namelijk op het vooralsnog weiland en twee villa's. Al met al woon ik hier alsof ik in een vakantieoord verblijf!!!
Aan de rand van Zwolle ligt de rijksmonumentale boerderij De Oude Mars: een gesloten hoeve rond een binnenhof, in 1938 ontworpen door architect P.A. Lankhorst. In opdracht van zorgspectrum Het Zand transformeerde Bierman Henket architecten de hofboerderij naar een hedendaags zorgcentrum. In het gebouw zijn wooneenheden en een dagactiviteitencentrum voor mensen met een niet aangeboren hersenafwijking gerealiseerd.
Groetjes uit De Oude Mars van een bewoner.
BiermanHenketarchitecten Zorgspectrum Het Zand
Zorgconcept De Oude Mars is sinds 1 augustus 2013 een thuis voor 32 cliënten in de leeftijd van achttien tot vijfenzestig jaar met niet aangeboren hersenletsel of psychische problematiek. Zorgspectrum Het Zand werkt sinds 2005 met het concept Leefmilieus, een samenhangend aanbod van zorg, behandeling, begeleiding, dagbesteding en huisvesting. Met de aankoop en renovatie van De Oude Mars is Het Zand in staat om het zorgconcept Leefmilieus optimaal ten uitvoer te brengen. In de Oude Mars zijn vier kleinschalige woongroepen van acht bewoners gehuisvest. Daarnaast is er ruimte gerealiseerd voor dagbesteding. Hier worden gedurende de gehele dag diverse vormen van dagbesteding aangeboden aan de 32 bewoners van De Oude Mars en aan 30 cliënten van de locatie Zandhove. Cliënten runnen een theehuis in de oude hooitas, ze genieten van het terras op de binnenplaats, werken dagelijks in en om de boerderij of nemen deel aan activiteiten in de oude deel. Deze ruimte is door de flexibele inrichting met verrijdbare kasten, in korte tijd om te toveren in een bioscoopzaal, restaurant of kleinere activiteitenruimtes. In het theehuis is ook een Steunpunt Mantelzorg gevestigd. Voor mantelzorgers uit de directe omgeving is er advies en ondersteuning op een unieke locatie. Deelname aan de dagbesteding behoort tot de mogelijkheden. Op de zolder van de boerderij is een kantoortuin in gebruik genomen. Deze ruimte biedt flexibele werkplekken voor P&O medewerkers en de economisch administratieve dienst. Ondersteunende diensten komen hierdoor nog dichter bij de doelgroep te staan.
luchtfoto De Oude Mars, foto Cloudshots Zwolle
gerestaureerde hofboerderij De Oude Mars, foto Joep Jacobs
Rondom de boerderij zijn een moestuin en een boomgaard aangelegd. Dankzij een schenking zal er binnenkort een dierenweide worden gerealiseerd.
nieuwbouw De Oude Mars, foto Joep 2 Jacobs
Architectuur De Oude Mars werd in 1938 gebouwd als pachtboerderij op het Landgoed Zandhove nabij Zwolle. De hofboerderij werd door architect P.A. Lankhorst ontworpen naar Limburgs model. In het noorden van Nederland is een hofboerderij zeldzaam en mede vanwege de goede, originele staat heeft De Oude Mars de bescherming van Rijksmonument. De boerderij bestaat uit een woonhuis, een deel, een hooitas en jongveestallen. De oorspronkelijke boerderij is volledig gerestaureerd. De gevels zijn gereinigd, de kozijnen zijn voorzien van isolatieglas en achter luiken en staldeuren zijn houten puien aangebracht. De vloeren zijn vervangen door geïsoleerde betonvloeren; middels voorzetwanden zijn de muren geïsoleerd. De rieten kap is volledig vernieuwd. De woonruimten zijn als losse, geïsoleerde doosjes in de oude stallen aangebracht. In de boerderij zijn twee woongroepen met acht kamers van ongeveer 30 m2 gerealiseerd. Iedere kamer heeft een eigen badkamer; acht kamers vormen samen een woongroep met een woonkamer en een keuken waar gezamenlijk gekookt wordt. Twee bijzondere ruimtes hebben een specifieke functie gekregen. De deel is omgebouwd naar activiteitenruimte, met een open ruimte in het midden en beschutte werk- en knutsel plekken onder de lage hooizolders. De hooitas is in oorspronkelijke staat gerestaureerd. De uitzonderlijke constructie en lichtinval zijn behouden door de ruimte niet te isoleren. In de hooitas is een vrijstaande glazen kas geplaatst. Vanuit deze geklimatiseerde ruimte blijft de indrukwekkende constructie van de hooitas zichtbaar. De deel en de hooitas vormen het hart van het zorgcomplex.
binnenhof, terras en hooitas, foto Joep Jacobs
Naast de boerderij is nieuwbouw gerealiseerd, vormgegeven als een eigentijdse schuur. Een roodbruine houten gevel en een dubbel zadeldak contrasteren op subtiele wijze met de architectuur van de boerderij. In de nieuwbouw zijn twee woongroepen van acht kamers gerealiseerd. Middels een glazen gang zijn nieuw en oud met elkaar verbonden. De landschappelijke en monumentale kwaliteiten van De Oude Mars zijn dankzij de transformatie versterkt. De omringende buitenruimte wordt ingericht als een groen erf met moestuin, boomgaard en dierenweide. De hof houdt een steenachtig karakter en is het logistieke hart van het complex. Bewoners en bezoekers komen door de bestaande toegangspoort, over de binnenplaats binnen, om van daar uit de verschillende ruimtes te betreden. De oorspronkelijk hoofdstructuur van de boerderij blijft zo in functioneel en ruimtelijk opzicht behouden.
doorkijk naar hooitas met kas, foto Joep Jacobs
hooitas gezien vanuit kas, foto Joep 3 Jacobs
Proces
doorsnede nieuwbouw
Vanwege de uitbreidingsplannen van de gemeente Zwolle is de laatste boer enkele jaren geleden uitgekocht. Rondom de boerderij wordt een woonwijk ontwikkeld. Zorgspectrum Het Zand is reeds lange tijd gehuisvest in het 800 meter zuidelijker gelegen landhuis Zandhove. Het opheffen van de agrarische functie maakte een herbestemming van De Oude Mars tot zorglocatie voor Het Zand voor de hand liggend.
doorsnede bestaande hofboerderij
woon groep 3
Het zorgcentrum ligt midden in de nieuw te bouwen woonwijk, waardoor de bewoners van De Oude Mars worden geprikkeld deel te nemen aan de samenleving. Door de groene inrichting van het erf rondom de boerderij behoudt het zorgcomplex een groen en beschermd karakter. Een plek van rust en beslotenheid voor bewoners en bezoekers.
kas in hooitas activiteitenruimte moestuin
binnenhof deel
woon groep 2
woon groep 1
woon groep 4 hoofdentree
bedkamer in voormalig woonhuis
bedkamer in nieuwbouw
Ontwerp- en bouwteam: Opdrachtgever Projectmanager Architect Interieurarchitect Bouwbegeleiding Bouwfysisch adviseur Constructeur W en E adviseur W en E installateur Interieurbouwer Aannemer
woonkamer in nieuwbouw
Zorgspectrum Het Zand, Zwolle MAD zorgvastgoed, Driebergen Bierman Henket architecten, Esch Oost 5 architectuur, Zwolle De Bruin architecten, Zwolle Mobius consult, Driebergen Alferink- van Schieveen, Zwolle KOVO, Assen Breman, Zwolle Louis Wijnhout, Heino Schutte bouw&ontwikkeling, Zwolle
gang in nieuwbouw, foto’s Joep Jacobs
woonkamer in voormalige jongveestallen
gang met doorkijk naar binnenhof
deel met activiteitenruimte en flexibel meubilair, foto’s Joep Jacobs
