De opkomst van hybride oplossingen. Drukkerijen veranderen van stijl. Print & Sign installeren zich

Het relatiemagazine van Plantin & Tetterode

. 011

De opkomst van hybride oplossingen

Drukkerijen veranderen van stijl

Print & Sign installeren zich

&2.011 Page 1

Wie is Peter Bilak?

Interview

De typografische collecties van de universiteit van Amsterdam

& Magazine .011 Gedrukt in oktober 2011 Informatie over producten en ontwikkelingen in de grafische industrie Een periodieke uitgave van Plantin bvba en Tetterode bv A Staples Company Kareelovenlaan 5 1140 Brussel Telefoon +32 (0)2 727 31 11 Telefax +32 (0)2 727 38 11 E-mail [email protected] www.plantin.be

3 Voorwoord 4 Ontmoeting met Hans Huyghe en Maarten Lebbing 7 De opkomst van hybride oplossingen 9 Actualiteit…

Coördinatie: Efrem Neveux

10 Van Marle Grafische Bedrijven

Redactie: Golem s.a., Michel Oleffe BB Communicatie, Cecile Janssen

(Nederland) Onderscheidend in het kwadraat 13 Symeta (België) Naar een globaal documentbeheer 16 Deltabach Grafimedia (Nederland) In minder dan vier jaar tijd 19 Actualiteit 20 Grafische Groep Tuerlinckx (België)

inhoudsopgave

Drukkers en uitgevers – 22 Drukkerij Damen (Nederland) Schaalvergroting en optimale efficiency

25 Imprimerie Moulin (Luxemburg) Ter ere van de kleine werken

26 Imprimerie Vervinckt (België)

Duo voor etalages

32 Van Marle-Artcrew (Nederland) Signalen op groen voor sign

&.011 Pagina 2

34 Grafisch erfgoed toegankelijk bijeen Bijzondere relatie met Bijzondere Collecties UvA

36 Peter Bilak Elke letter, elk teken heeft een eigen specifieke betekenis 38 Nieuwe vertegenwoordigingen

colofon

Liefde voor het vak

30 Oud Goed Cachet (België)

Fotografie: Nicolas van Haaren Grafisch ontwerp: Ad hoc Design s.p.r.l., Guy-A. Schockaert en Julie Lay

Van folder tot magazine

Uitbreiding en activiteiten

Invoeren van de tekst en pagina-opmaak op Apple Macintosh: MS Word, Adobe InDesign, Illustrator en PhotoShop CS5 Typografie: Fedra, Frutiger, Georgia, PMN Caecilia Heidelberg Antiqua, Heidelberg Gothic

van 14 naar 35 medewerkers

28 De displaymarkt

Jool-Hulstraat 24, 1327 HA Almere Postbus 22134, 1302 CC Almere Telefoon +31 (0)36-524 10 11 Telefax +31 (0)36-524 10 50 E-mail: [email protected] www.tetterode.nl

Vertaling: Misty Meadows n.v. Artikelen of delen daarvan mogen worden overgenomen met bronvermelding en na schriftelijke toestemming van de uitgever. E-mail [email protected] of [email protected] Verantwoordelijke uitgever: Maarten Lebbing Marketing Manager Grafische Systemen Kareelovenlaan 5, 1140 Brussel Postbus 22134, 1302 CC Almere Édition française sur demande Bezoek regelmatig onze website www.plantin.be en www.tetterode.nl om er het laatste nieuws te ontdekken.

& In de typografie is een ligatuur de versmelting van twee letters tot één enkele letter. Zoals de twee letters van het woord en, die werden samengevoegd in één teken dat de mooie naam ampersand kreeg in het Nederlands en het Engels en esperluette in het Frans. We vinden dit teken al in de graffiti van het antieke Rome, in middeleeuwse manuscripten en sinds de uitvinding van de boekdrukkunst ook in de drukkerij. In het begin van de vorige eeuw werd de ampersand in de scholen nog onderwezen als de vijfentwintigste letter van het alfabet. Wij gebruiken ze hier als algemene term voor een tijdschrift dat haar betekenis van verbondenheid en verstandhouding met de industrie die haar populair heeft gemaakt, bevestigt.

&

&. Ons gloednieuwe magazine heet Ampersand. Een schitterende koppelletter met een rijke en gevarieerde symbolische betekenis.

& verwijst in de eerste plaats naar onze typografische erfenis. Onze twee bedrijven – Plantin en Tetterode – wortelen immers in de geschiedenis van de westerse boekdrukkunst.

Het ene is al 160 actief in Nederland, het andere sinds een eeuw in België en het Groothertogdom Luxemburg.

Met andere woorden, sinds de industrialisering haar intrede

& staat ook voor de samenwerking tussen onze organisaties. Op zoek naar meer synergie, met transnationale ambities, erop uit om hun competenties in dienst te stellen van de grafische communicatie sector.

& onderstreept vooral onze wil om met onze klanten samen te werken, onze wens om samen aan het succes en de rentabiliteit van uw ondernemingen te bouwen.

respect en wederzijdse verrijking, delen, eenheid en solidariteit.

& is een symbool van de toekomst.

Hans Huyghe Managing Director Plantin Algemeen Directeur Tetterode

&.011 Pagina 3 Voorwoord

& is het teken van de toenadering, de symbiose, wederzijds

Ampersand Esperluette

voorwoord

deed in de grafische kunsten.

Een samenwerking In het begin van dit jaar hebben Plantin en Tetterode beslist om hun organisaties te verenigen. Dat gebeurde met respect voor de specifieke kenmerken en respectieve erfenis van de twee ondernemingen. Sinds 1 mei 2011 staat Hans Huyghe, Managing Director van Plantin, aan het roer van de alliantie. Hij wordt bijgestaan door een paritair directiecomité waarin meer bepaald Maarten Lebbing zetelt, verantwoordelijke Product Management en Marketing in de Benelux.

&.011 Pagina 4 Interview

& had een gesprek met hen.

De nauwere samenwerking tussen Plantin en Tetterode ging gepaard met een herstructurering, waarin de centralisering van het magazijn van onderdelen en supplies in Brussel en de verhuizing van Tetterode van Amsterdam naar Almere de meest opvallende wijzigingen waren. De twee organisaties blijven aparte juridische entiteiten, elk met drie divisies: grafische systemen, supplies en service. Beide organisaties blijven verantwoordelijk voor hun respectievelijke klanten en administratie. Hoe ver gaat de samenwerking tussen Plantin en Tetterode? Hans Huyghe Het doel van onze samenwerking is synergieën te vinden, niet onze klanten een gecentraliseerde organisatie op te dringen. Elke entiteit blijft verantwoordelijk voor haar klanten, want ondanks de geografische nabijheid verschillen onze culturen sterk van elkaar. Gelukkig delen Tetterode en Plantin dezelfde ervaring met de grafische sector. Hun geschiedenis loopt trouwens grotendeels gelijk.

Synergieën, zegt u. Over welke synergieën gaat het? Hans Huyghe We hebben alle logistieke operaties voor onderdelen en supplies naar Brussel overgebracht. Eerst en vooral omdat we in Brussel over een groot en modern magazijn beschikken. En ten tweede omdat het ons efficiënter leek om de distributie te centraliseren. De uitdaging was de leveringen naar Nederland te organiseren zonder de levertijd te vertragen. We hebben dat opgelost door een regeling te treffen met een transporteur die het grootste stuk van zijn logistieke activiteiten ’s nachts kan uitvoeren. Al onze klanten, waar ook in de Benelux, genieten van dezelfde leveringsvoorwaarden. Maarten Lebbing Ik wil hieraan toevoegen dat het doel is onze logistieke efficiëntie nog verder te verbeteren. Plantin en Tetterode beschikken elk over een webshop voor de supplies: PlantinShop en Tetterode E-Base. De samenvoeging van de opslagplaatsen heeft de betrouwbaarheid en de nauwkeurigheid van de leveringen verhoogd. Het bestelgemak via het internet kan nog wat verbeterd worden, met name de productbenaming en vindbaarheid vraagt om aanpassingen die recht doen aan wat in de verschillende landen gebruikelijk is.

Maarten Lebbing In Nederland zien we veel middelgrote drukkerijen die actief zijn in de formaten A2 en A3. In de Belux is het A1-formaat veel meer verspreid. In Nederland is de reglementering ook complexer. Die familiale dimensie speelt veel minder een rol waar het bijvoorbeeld gaat om groepen en holdings, een typisch Nederlands fenomeen.

Hans Huyghe heeft 23 jaar ervaring

Maarten Lebbing werd in 1963 geboren

in de grafische sector. Na zijn studies

in Rotterdam. Na zijn opleiding aan

economie en graduaat grafische

de Grafische School gaat hij naar

kunsten gaat hij bij Plantin aan de slag

de Staatsdrukkerij, waar hij op de

in de sector van de verbruiksartikelen.

bedrijfsschool zijn opleiding tot Grafisch

Hij vervult een aantal commerciële

Technicus op verschillende vakgebieden

functies en wordt in 2010, na een

theoretisch en praktisch afrond. Hij

managementopleiding, Managing

is geboeid door nieuwe technologieën

Director van de Belgische onderneming.

en stelt zich in 1987 kandidaat voor

De fusie tussen Plantin en Tetterode –

de functie van Grafisch Technisch

een beslissing van Staples, hun

Adviseur op het Voorlichtingscentrum

gemeenschappelijke aandeelhouder –

van Tetterode, dat hem in dienst

brengt Hans Huyghe in mei 2011 aan

neemt. Daarna vervult hij verschillende

het hoofd van de alliantie.

functies in Product Management bij de

Hans heeft ook de leiding over

Nederlandse organisatie en maakt een

twee andere organisaties: Grafimat,

tussenstap van een aantal jaren bij de

dat instaat voor de verkoop van

divisie Speedmaster van Heidelberg als

tweedehandsmachines en Plantin

hoofd van de Marketing Support afdeling.

Tetterode Display, dat actief is in

Als specialist vellenoffset staat Maarten

de sign en display markt.

Lebbing sinds de samenwerking tussen Plantin en Tetterode aan het hoofd van de marketing en product management voor de Benelux.

Wat vindt u van de grafische wereld in België, Nederland en Luxemburg enkele maanden nadat u uw functie hebt opgenomen? Hans Huyghe De Belgische en Luxemburgse drukkers zijn, globaal genomen, familiale ondernemingen, ook al behoren ze tot het industriële domein. Ze denken op middellange en lange termijn en verwachten in de eerste plaats rendement van hun investeringen. De Nederlandse bedrijven zijn vaak aandelenvennootschappen die door managers worden geleid. Ze aanvaarden bijgevolg sneller nieuwe technologieën en proberen vlugger andere technische opties uit. In Nederland vinden we een groot aantal nichebedrijven, waar creativiteit troef is. Belgen zijn eerder op volume en rendement gericht. We mogen echter niet veralgemenen.


Hoe verdelen de showrooms in Brussel en Almere de klantencontacten? Maarten Lebbing We hebben besloten om ze te specialiseren volgens het profiel van onze markten en hun competentiedomeinen. Almere focust op de workflow, Hybrid Print 2.0 met Offset en Digital print, Sign & Display. Brussel legt zich toe op de industriële toepassingen en middelgrote formaten. Het had geen zin om op 200 km van elkaar hetzelfde aan te bieden.

Hans Huyghe Je ziet dezelfde verschillen in het domein van de „green printing”, het respect voor het milieu, de duurzaamheid, zoals men nu zegt. De Nederlanders maken er vaker hun „uitgangbord” van. In België is er vooral interesse wanneer het rendabel is. Wat houdt het concept schaalvoordelen voor u in? Hans Huyghe Het is niet omdat onze markten verschillen dat onze twee ondernemingen niet met dezelfde uitdagingen worden geconfronteerd. We denken dat de schaalvoordelen en onze wil om grensoverschrijdend te werken onze activiteiten een nieuwe dynamiek zullen geven. Dat is zelfs noodzakelijk. De internationalisering voegt waarde toe. Door het cultuurverschil is samenwerken niet vanzelfsprekend. Maar het is zeker de moeite waard, want we hebben heel wat gemeenschappelijke punten ten opzichte van de niches en de technologieën. Het is in elk geval niet onze bedoeling om te concurreren. De tevredenheid van onze klanten blijft onze hoofdbekommernis. We bestaan dankzij onze klanten.

Hoe ziet u de onmiddellijke toekomst? Hans Huyghe Ik wil niets overhaasten. Ik wil alleen dingen veranderen als dit voordelen biedt voor onze klanten. Het zal ongeveer een jaar duren voor we alles op elkaar hebben afgestemd. Dan zullen we naar onze klanten gaan met een aangescherpte structuur. Vergeet niet dat 2012 een drupa-jaar is. Er zullen nieuwe technologieën ontstaan die we bij onze klanten moeten kunnen promoten. In die context lijkt het me belangrijk om onze competenties in stand te houden en te ontwikkelen, waarbij onze specifieke kennis waarde kan genereren. Techniek is één ding, er goed gebruik van maken is iets anders. Dat betekent dat we de behoeften van de drukkerijen moeten begrijpen, hun verwachtingen in realiteit moeten kunnen omzetten en hen rendabele economische modellen moeten aanbieden. Maarten Lebbing Kennis en advies zijn onze toekomst. We moeten ook de noodzakelijke talenten aantrekken en ze opleiden voor de relaties met onze klanten. Goede mensen vinden is niet gemakkelijk, evenmin als hen een opleiding aanbieden die ons allemaal – ons en onze klanten – een wederzijdse commerciële toekomst garandeert.

Hans Huyghe Specialisatie is een van de sleutels van het succes. De verbruiksartikelen bijvoorbeeld, zijn een gespecialiseerde wereld op zich geworden. De schaalvoordelen horen de specialisatie van onze medewerkers te bevorderen, maar ik ben er mij van bewust dat dit veel inspanningen zal vragen. We hebben er echter niets bij te verliezen om beter te worden. Denkt u dat de grafische sector nog toekomst heeft nu de communicatie zo sterk verandert? Hans Huyghe Absoluut. Noch het internet, noch de tablets betekenen het einde van het bedrukte papier. Er zal natuurlijk een fase volgen waarin al deze communicatiemiddelen een eigen plaats veroveren. Maar er zijn nog mogelijkheden. In veiligheidsdrukwerk, bijvoorbeeld, in verpakkingen, in de label- en flexibele verpakkingsmarkt met narrow-web, in veredeling en het beheersen van nieuwe dragers. Kortom, alles wat toegevoegde waarde biedt. Dat zal strategische keuzes eisen van onze klanten op het vlak van heroriëntering, service, workflowbeheer, productiviteit, opleiding, enz. Wij zullen hen daarbij helpen.


Almere Op 25 juli verliet Tetterode zijn historische zetel in Amsterdam, na 150 jaar ononderbroken aanwezigheid in het centrum van de stad aan de Amstel. Vandaag huist de onderneming in een schitterend gebouw in Almere. Maarten Lebbing: De verhuizing was noodzakelijk om economische redenen, maar dit past ook in een nieuwe visie op de grafische bedrijven.

De verlichting, de indeling van de verdiepingen, de organisatie van de werkruimten, beantwoorden aan de behoeften op het vlak van communicatie, transparantie en samenwerking van een toekomstgerichte onderneming. Het nieuwe Tetterode kantoor weerspiegelt waar onze onderneming voor staat.

Belangrijk detail: de kwaliteit – hoogkwalitatieve offset – is uitzonderlijk. Onder andere raster- en volvlakken met een niet te evenaren kwaliteit. Bovendien kunnen de machines die met Anicolor werken een veel ruimer gamma dragers aan dan de digitale systemen.

In april 2011 onthulden Heidelberg en Ricoh in Düsseldorf hun partnerschapsovereenkomst. Het aanbod, in een eerste fase bestemd voor de Duitse en de Britse markt, wordt op drupa 2012 wereldwijd voorgesteld. Door de mogelijkheden van een Speedmaster SM 52 Anicolor met een digitale Ricoh Pro C901-pers te combineren in één operationeel model, slaagt Heidelberg erin het beste van twee technische werelden te integreren. Heidelberg is het enige grafische bedrijf dat offset- en digitale technologie in één workflow samenbrengt, het onovertroffen Prinect. Sinds begin 2011 presenteert Tetterode het concept Hybrid Print 2.0, dat het Anicolor-procedé combineert met bijvoorbeeld een Canon 6010 VP digitale pers. Richard Vlegels is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van deze markt. We hebben vastgesteld dat de machineparken van digitale drukkerijen globaal slecht waren afgestemd op de evolutie van de vraag. Sommige klanten stond het water bovendien tot aan de lippen; weinig drukkers hadden rekening gehouden met de verborgen kosten van hun configuraties. We moesten dus een oplossing vinden die de grafische bedrijven een aanvaardbare marge oplevert. Dat veronderstelt een betere beheersing van de operationele kosten, strengere procedures en bredere technische opties. Kortom, ik denk dat een gedurfde investeringsstrategie en een vernieuwing van het machinepark noodzakelijk zijn om een rentabiliteitsmodel op punt te zetten in dit domein.

&.011 Pagina 7 Nieuwe technieken

Op een bepaald ogenblik – in de periode rond 2005 – was digitaal drukken geweldig populair bij de grafische bedrijven. Deze verleidelijke technologie was – en is nog steeds – ideaal voor zeer kleine oplagen en opdrachten met variabele inhoud. En dat voor een prijs die de klanten – die het economische aspect altijd in het achterhoofd houden – bereid waren te betalen. Daarna zwakte de hype geleidelijk af. In de eerste plaats omdat de offset zich aanpaste en ontegensprekelijk een betere kwaliteit bood. Ten tweede omdat de drukkers hun rekening hadden opgemaakt. Bij digitaal drukken liggen de marges bepaald niet hoger. En drukwerk met variabele inhoud, dat lange tijd als ultiem argument werd aangehaald, vertegenwoordigt uiteindelijk minder dan 5 % van de jobs en is dus erg klein. De constructeurs gingen op zoek naar oplossingen om het ondenkbare mogelijk te maken: zeer kleine, gepersonaliseerde en kwaliteitsvolle oplagen voor een aanvaardbare prijs, die de drukkerijen toch een bepaalde rentabiliteit garandeert. Hebben ze zo’n kip met gouden eieren gevonden? Waarschijnlijk wel, want Heidelberger Druckmaschinen AG en Tetterode hebben onlangs de zogenoemde ‘hybride systemen’ aan de markt gepresenteerd.

De opkomst van hybride oplossingen

Het is de Anicolor-technologie, dat Heidelberg in 2006 lanceerde als variant op het Speedmaster 52-gamma, dat de oplossing bood. Met dit inktdoseringssysteem kan de drukker op een economische manier jobs van enkele vellen creëren en blijft daardoor ook concurrerend voor middelgrote oplagen.

Rendabel binnen het jaar! Het doorslaggevende argument voor hybride oplossingen zoals Plantin en Tetterode ze evalueren en installeren is dat deze configuraties al rendabel kunnen zijn vanaf het jaar van hun installatie. Winst maken is de grote

&.011 Pagina 8 Nieuwe technieken

uitdaging voor alle grafische bedrijven.

De financiële planning van een hybride configuratie vereist een grondige doorlichting van de kosten: hoeveel bedraagt de afschrijving voor het geïnstalleerde materiaal, wat is het niveau van de onderhoudskosten, wat is het aandeel van de benodigdheden en de operationele kosten in de kostprijs en welke volumes en output zijn nodig om een hybride oplossing rendabel te maken? Bovendien is er de vraag welk deel van het bestaande, conventionele orderpakket naar de hybride oplossing kan gaan. Kortom, wat zijn de economische uitdagingen van een overname van de bestaande contracten en wat is de rentabiliteit van de vereiste investeringen? Richard Vlegels Een formule zoals Hybrid Print 2.0 biedt heel wat voordelen. De operationele kosten van de apparatuur liggen aanzienlijk lager; tot 40 % lager dan bij een „klassieke” digitale configuratie. Het machinepark wordt volledig vernieuwd. De kwaliteitswinst is onmiskenbaar, want deze optie profiteert van de voordelen van offset, een ruimere keuze aan dragers en bijkomende opties, zoals lakken. Terwijl de digitale component van de oplossing variabele communicatie en het produceren van ultra kleine oplagen waarborgt. Bovendien is dit echt een creatieve en innovatieve oplossing met zichtbare productiviteitswinst en een meer gestroomlijnde workflow. Ze verbetert de concurrentiepositie en dat betekent meer omzet en hogere marges.

De grafische wereld wacht op soepele, goedkope oplossingen, maar verwacht offsetkwaliteit. Alleen de combinatie van een Anicolor-pers en een digitaal drukproces lost dit probleem op. Hybrid Print 2.0 is een compleet concept dat de efficiëntie verhoogt. Deze configuratie biedt de beste verhouding prijs/kwaliteit in de markt.

Lulof. Van een naar oneindig Lulof Druktechnieken installeerde als eerste onderneming in Nederland een Hybrid Print 2.0-configuratie. Directeur Carel Horstman verklaart: „De grens van digitaal drukken is de kwaliteit van het drukwerk. De klanten willen een goede prijs, maar wel producten die vergelijkbaar zijn met offset. Maar kun je met offset werken zonder inschiet? Samen met Tetterode hebben we de meest efficiënte configuratie bepaald – Canon en Anicolor – en het meest geschikte beheerssysteem. Vandaag drukken we, voor de beste prijs, van één tot een oneindig aantal exemplaren.”

Ricoh en Plantin bundelen de krachten In de lente van 2011 hebben Ricoh en Heidelberg de plannen ontvouwd om samen actief te worden binnen de grafische industrie. Meer concreet sloten de beide bedrijven een wereldwijd partnership af om samen een geïntegreerd en hoogkwalitatief aanbod van digitale oplossingen op de markt te brengen. Deze aanpak moet ertoe leiden dat de klanten van beide bedrijven toegang krijgen tot een nog breder en meer gediversifieerd productaanbod (prepress, press en postpress). Ook in België wordt deze samenwerking concreter, nu Ricoh en Plantin de krachten bundelen. Hans Huyghe, Managing Director van Plantin, is tevreden over deze samenwerking: „Voor Plantin biedt deze samenwerking de mogelijkheid om voortaan een geïntegreerde digitale oplossing aan te bieden.

Ook Eric Gryson, CEO van Ricoh Belgium & Luxemburg, klinkt positief: „Voor Ricoh opent de samenwerking met Plantin/Heidelberg perspectieven om een leidende rol te spelen wanneer het gaat om het creëren van nieuwe opportuniteiten voor drukkerijen, printbedrijven of andere grafische ondernemingen. Door dit partnership kunnen we klanten helpen hun productie workflows efficiënter te maken, hun rentabiliteit te verbeteren en de kwaliteit van hun drukwerk te verhogen.” Beide bedrijven engageren zich om deze ambitieuze doelstellingen in de toekomst dan ook concreet vorm te geven.

Accustrip nu ook verkrijgbaar in Nederland

De lezers van Plantinfo – het vroegere magazine van Plantin – konden de voorbije jaren de technologische vooruitgang volgen die Heidelberg maakt in het domein van beveiligde bedrukkingen. Het product staat nu volledig op punt en wordt gecommercialiseerd onder de benaming 1-TAG.

Sinds 2008 biedt Plantin een mobiele reinigingsdienst voor Anilox-rollen aan. Deze dienst werd nu uitgebreid tot de Nederlandse markt door de samenwerking van Plantin en Tetterode. De Anilox-rollen die op flexopersen worden gebruikt, de laktorens en de Anicolor-inktsystemen vereisen regelmatig preventief onderhoud en grondige reiniging. Het voorgestelde procedé – Accustrip – verspreidt met behulp van perslucht fijne korreltjes natriumbicarbonaat over de te behandelen oppervlakken. De inkt- of lakresten die onder invloed van de spuitkracht vrijkomen, worden opgevangen in een metalen kuip. Dit procedé wordt ook gebruikt voor het reinigen van walsen die het dekwit op flexo-druktorens aanbrengen. Accustrip is een mobiele dienst; de interventies gebeuren op de productiesites. De reiniging wordt bij de drukker uitgevoerd, zodat de rollen minder gevaar lopen om beschadigd te worden tijdens het transport. De tijdwinst en het ecologische procedé met biologisch afbreekbare producten zijn eveneens belangrijke voordelen van Accustrip.

1-TAG moet de economische schade beperken die de wereldwijde handel in namaak toebrengt. Met 1-TAG kunnen de consumenten bovendien zelf de authenticiteit van het aangekochte product controleren met behulp van een smartphone. Hoe werkt dit procedé? Beveiligde verpakkingen dragen een dubbel etiket: een willekeurig patroon van koperdraadjes, gekoppeld aan een QRC (Quick Response Code). Zo beschikken de producten over een unieke cryptografische „handtekening”, die vergelijkbaar is met een elektronische handtekening. De gebruikers kunnen een app downloaden op hun smartphone waarmee ze de code zonder internetverbinding kunnen lezen. De app is gratis beschikbaar op AppleStore en Google Androïd. Het beveiligingsniveau dat 1-TAG biedt, ligt veel hoger dan dat van de hologramtechnologie. Voor het eerst wordt de consument in het domein van de verpakkingen ook betrokken bij het authentificatieproces. De producenten kunnen 1-TAG ook gebruiken om de hoeveelheid producten die ze op de markt hebben gebracht te controleren en informatie door te geven over de samenstelling, de fabricagedatum en de houdbaarheid. Het systeem is ook geschikt voor integratie in logistieke systemen en opslagen inventarisatiesystemen van distributeurs en winkels.

Uit de sterke interesse en vele positieve feedback die de huidige klanten al lieten blijken, wordt duidelijk dat deze aanpak inspeelt op de behoeften die vandaag in de markt leven.”

Heidelberg begeeft zich officieel in de markt van de namaakbestrijding met 1-TAG

&.011 Pagina 9

Actualiteit…

Onderscheidend in het kwadraat

van marle grafische bedrijven

&.011 Pagina 10 Bedrijven – Nederland

Opvallende kwaliteitsproducten maken: dat is de kracht van Van Marle Grafische Bedrijven in Hengelo (NL). Natuurlijk, ze vervaardigen ook nog steeds „standaard” drukwerk, maar constateren meer en meer dat drukwerk met toegevoegde waarde – in brede zin – het verschil maakt. We willen een aantrekkelijke partner zijn voor ons klanten, aldus directeur Paul van Marle. Als we succesvol willen blijven in de huidige moeilijke markt, waarin de prijzen onder grote druk staan, dan moeten we steeds met nieuwe oplossingen en mogelijkheden komen. Het is in dat licht dat ons bedrijf blijft investeren in moderne machines en technieken. Zo was Van Marle een van de eerste bedrijven waar destijds een Heidelberg Quickmaster DI werd geplaatst en ook de eerste Nederlandse drukkerij met een Heidelberg Speedmaster 52 met lakwerk. Vorig jaar had het bedrijf zelfs wereldwijd de primeur met de plaatsing van de Heidelberg Speedmaster 52 Anicolor met UVdroging. Technisch manager Erik Wolters over de nieuwe Speedmaster 52: De combinatie Anicolor met UV-droging is echt geweldig. De kleurkracht is fabuleus en het drukwerk komt gewoon droog de machine uit. Geen smetten en overzetten meer, ook niet als er veel blauwe vlakken op zitten. Bovendien kunnen we uitstekend kunststof bedrukken op die machine. Polypropyleen, polyethyleen of vinyl: het kan allemaal. Vanwege problemen met de

Als er veel kleine oplagen op de machine gedraaid worden, dan „verslindt” de SM 52 Anicolor makkelijk 36 platen per uur. Erik: Daar moet je prepress dan natuurlijk wel op ingesteld zijn.

De Speedmaster CD 74-5+L, die in 2007 werd geïnstalleerd, maakt het persenplaatje compleet. Paul: Op deze machine drukken we al langer dikker materiaal, zelfs karton tot 600 g/m². Daarmee kunnen we dus ook luxe verpakkingen en doosjes in eigen huis produceren.

Hij vervolgt: Nog even over de inschiet. Als je Anicolor UV vergelijkt met conventionele UV dan is de besparing op inschiet bij het drukken op kunststof – dat relatief duur is – gigantisch. We hebben berekend dat het gemiddeld een besparing kan opleveren van 25.000 euro per jaar! Ook in ander opzicht maakt de machine zijn naam als efficiënte krachtpatser waar. Erik: We produceren op deze machine in dezelfde tijd bijna 40 % meer dan op de conventionele SM 52 die we eerder hadden. Zelfs op kunststof draaien we nu met een snelheid van 15.000 vel per uur. De lagere inschiet scheelt trouwens niet alleen tijd, maar ook materiaal. Lees: een lagere milieubelasting. Als ISO 14001 en FSC gecertificeerd bedrijf hechten we daar belang aan.

Mogelijkheden te over De Speedmaster SM 52 Anicolor UV sluit naadloos aan bij het feit dat we onze focus steeds meer leggen op het creëren van meerwaarde, zo haakt Paul van Marle in. We geloven in de kracht van drukwerk, zeker als het gaat om bijzonder drukwerk.

Onze uitgebreide mogelijkheden voor oppervlakteverdeling én materiaalkeuze, trekt opdrachtgevers vaak nét over de streep om het drukwerk bij ons onder te brengen, zo vertelt hij. Als een klant eenmaal binnen is, dan volgen vrijwel altijd nieuwe opdrachten. Dat is in mijn visie de reden dat de relatieve hoge investering in bijvoorbeeld UVuitrustingen verantwoord is. Op de langere termijn bezien betekenen de investeringen in kwaliteit en speciale toepassingen, óók een investering in klantrelaties.

En die investering rendeert, daarvan ben ik overtuigd.

Opvallend

In het totale machinepark valt de Agfa :Anapurna op, een breed formaat hybride industriële UV-inkjet printer, ontwikkeld voor het produceren van o.a. displays, posters, banners, billboards, autobelettering, presentatieen beurswanden, podiumdecoraties en advertentiepanelen. Gaat Van Marle ook de sign kant op? „Welnee”, zegt Paul. We maken wel eens wat borden, maar het grote voordeel van die printer is dat we 1:1 modellen kunnen maken van ingewikkelde producties. Bijvoorbeeld om ontwerpers en reclamebureaus te ondersteunen bij het overtuigen van hun klant om te kiezen voor een bepaald concept. Het is toch heel anders als ze het beoogde product kunnen zien en voelen, dan wanneer het alleen schetsvoorstellen zijn. Erik We hebben nog een Canon imagePRESS C1, maar die is met het maximale papierformaat van 330 x 483 mm niet geschikt voor deze toepassing. Op deze machine maken we kleine oplagen drukwerk, variërend van flyers tot personeelsmagazines. Al dan niet gepersonaliseerd.

Meerwaarde in onbegrensde Wie het bedrijf kent, weet mogelijkheden. Meerwaarde dat het geen loze kreten die je ziet. Meerwaarde die zijn. Passie voor het vak opvalt. Meerwaarde die je met een flinke vleug voelt. Aldus de introductie op „Twentse nuchterheid”: een de corporate website van onweerstaanbare combinatie. Van Marle Grafische Bedrijven.


Dat kan een visitekaartje zijn in „creditcarduitvoering”, de toepassing van een opvallende (stans)vorm of de keuze voor een ongebruikelijk materiaal. Of denk aan afwijkende inkten of lakken, fluorescerend bijvoorbeeld of matlak in combinatie met effectlak of spotvernis. Drip off en dual effects. Enfin: mogelijkheden te over. Op onze omstelbare 2-kleuren Speedmaster SM 74 met UV-lakinrichting kunnen we allerlei speciale effecten creëren.

droging was offset/kunststof eerder altijd een lastige combinatie. Het kon wel, daar niet van, maar dit is een geweldige oplossing. We kunnen op deze machine materialen, zowel kunststof als papier, bedrukken tot een dikte van 0,6 millimeter. Tel daarbij de hoge kwaliteit, de korte insteltijden en de geringe inschiet, en je begrijpt dat de machine breed inzetbaar is. Van kleine oplagen brochures en catalogi tot verpakkingsdrukwerk in oplagen tot zeg 20.000 exemplaren.

Bijzonderdrukwerk.nl

Afwerking


Naast een flexibel in te zetten persenpark, is ook de voorbereiding en de afwerking bij Van Marle Grafische Bedrijven in goede handen. Paul: We hebben geen eigen ontwerpers in dienst, maar wel hele goede DTP-ers die écht mooie dingen maken. We bieden in samenwerking met externe ontwerpers overigens wel vormgeving aan. Wat de afwerking betreft: we kunnen alle gangbare werkzaamheden in eigen huis verrichten. Van snijden, vouwen, boren, rillen en pregen tot vergaren, nieten en stansen. Voor dat laatste beschikken we over een Kama TS 74 vlakstansmachine. Daarmee kunnen we zelfs de meest ingewikkelde stansvormen perfect maken. Door ook in eigen huis af te werken, houden we bij de steeds korte levertijden de flexibiliteit in eigen hand.

Het bedrijf onderstreept zijn positionering met de ontwikkeling van een speciale bestelsite: www.bijzonderdrukwerk.nl, die binnenkort on-line gaat. Paul: Ik geloof absoluut dat er een markt is en blijft voor mooi en onderscheidend drukwerk. Als middelgroot bedrijf, er werken hier 28 mensen, hebben we maar een klein stukje van de totale koek nodig. Dat moet lukken. We hebben de juiste mensen en de juiste machines. En niet te vergeten: de goede mentaliteit. Wij zijn enthousiast, flexibel en toegankelijk. Meedenkende probleemoplossers. In de bijna 50-jarige historie van het bedrijf hebben we een trouw klantenbestand opgebouwd. We maken niet zo maar mooi drukwerk, nee: we zijn heel erg goed in wat we doen. Bovendien: we hebben er lol in.

Het is voor iedereen duidelijk dat de grafische sector volop in verandering van digitale systemen een omwenteling heeft veroorzaakt in het vakgebied en dat globaal beheer de communicatie verbetert. Dat is de weg die Symeta is ingeslagen.

&.011 Pagina 13 Bedrijven – België

is. Dat de opkomst

symeta

Naar een globaal documentbeheer

Sinds 1 januari 2011 hebben de bekende drukkerij Druco en het mailingbedrijf Mitto hun activiteiten samengebracht onder de naam Symeta nv (B). De aankoop van Mitto door de groep Colruyt, in april 2009, past in een langetermijnstrategie om andere markten te openen voor de nieuwe onderneming. Bij Symeta spreekt men niet meer over drukken, maar over document management in ruime zin. Greet Vermeiren site manager en Dirk Wyverkens manager offset printing geven een toelichting.

Vandaag heeft elke organisatie te maken met een grote hoeveelheid inkomende, interne en uitgaande informatie in de communicatie met klanten, leveranciers en andere stakeholders.

Greet Vermeiren „Twee jaar geleden stelde ons managementteam zich vragen over de toekomst van drukkerij Druco. Onze ateliers behoorden – en dat is nog steeds zo – tot de modernste en de beste beheerde van België. Maar de ontwikkeling van de digitale technologie, de evolutie van de gepersonaliseerde en multichannel communicatie en de explosieve groei van informatiestromen zetten ons aan om onze diensten te herpositioneren en andere groeimogelijkheden te zoeken. De aankoop van Mitto – een specialist in one-to-one marketing, direct mail en documentbeheer – was voor ons een beslissende stap. Symeta is een onderneming die veel meer doet dan drukwerk produceren.”

Dirk Wyverkens „Voor onze klanten is drukwerk, of beter gezegd papier, één van de middelen die ingezet wordt om informatie uit te wisselen. We willen meegroeien met de communicatietendensen en de flexibiliteit die nodig is om de juiste boodschap, naar de juiste persoon via het gewenste kanaal en tijdstip te sturen.” Alle stappen in het proces – informatie scannen en archiveren, communiceren via gepersonaliseerde mailings, luxedrukwerk uitgeven of administratieve documenten zoals facturen of loonbrieven multichannel versturen – worden globaal beheerd en op maat ontworpen voor de klanten van Symeta. Geen enkele organisatie biedt dit type van diensten zo coherent en gecentraliseerd aan.


Symeta bundelt print-en druktechnieken met multichannel platformen om elke documenten informatiestroom te optimaliseren.

De printen documentmanagement oplossingen van Symeta stellen bedrijven in staat om grip te krijgen op deze processen zodat er doeltreffender kan worden gecommuniceerd.

Greet Vermeiren „Als onderdeel van de groep Colruyt hebben we de slagkracht om continu te investeren in nieuwe oplossingen en technologieën. Doordat we nieuwe oplossingen eerst implementeren binnen de groep, brengen we enkel oplossingen met bewezen resultaat op de markt. Gecombineerd met de bundeling van printen documentmanagement oplossingen hebben we een concurrentiële voorsprong ten opzichte van niche-spelers. De komende jaren richten we ons vooral op het verder in de markt zetten van onze nieuwe visie en het stroomlijnen van onze eigen productie workflows.”

Greet Vermeiren „Voor de efficiënte implementatie van de Prinect-modules hebben we beroep gedaan op een dedicated projectmanager. Momenteel loopt de gefaseerde implementatie en hierbij is het productieproces de leidraad. We focussen eerst op de uitrol bij prepress gevolgd door drukkerij en afwerking, We hebben er bewust voor gekozen niet alles tegelijkertijd te implementeren. We willen voor alle collega’s en klanten een stabiele omgeving verzekeren. Samen met het projectteam van Plantin werken we in een sfeer van partnership toe naar het waarborgen van de resultaten. Kwaliteit primeert.”

De ampersand is een eigenaardig, maar vertrouwd teken, waarin de e en de n innig verstrengeld zijn. Zo ontstond er een origineel grafisch teken, minder expliciet dan de œ of de æ, waarmee ze soms wordt vergeleken. Alleen de Duitse dubbele s – ß – kan zich met haar meten. Naar het schijnt werd ze ontworpen om plaats te winnen en – in de tijd waarin de kalligrafie floreerde – de hand van de schrijver te sparen. Die argumenten houden echter geen steek. Bepaalde ampersands zijn helemaal niet eenvoudig te tekenen en evenmin echt compact. Anderzijds zijn de œ en de æ van ons pc-toetsenbord verdwenen, maar de ampersand staat er nog op. Dat is ongetwijfeld een bewijs van haar „commerciële” waarde. Een eigenschap die uitstekend bij dit tijdschrift past, naast de waarden in verband met partnerschap die met de ampersand verbonden zijn. Onze mooie ligatuur, die soms met een solsleutel wordt vergeleken, bestaat in tal van uitvoeringen, van de gewoonste tot de meest decoratieve. In ons tijdschrift, dat terecht dit symbool van verbondenheid als naam draagt, komen we nog op dit thema terug.

&

ß & (wordt vervolgd)

&.011 Pagina 15

Dirk Wyverkens „We waren op zoek naar een tool die het best onze nieuwe strategie kon helpen ondersteunen. De beweging van de grafische industrie van fysische naar digitale informatie vereist doorgedreven automatisering. Prinect van Heidelberg laat ons toe om onze offset workflow kostenefficiënter te maken en de dienstverlening met onze klanten te vereenvoudigen. We hebben ervoor gekozen online proofing, remote access en Prinect Pressroom Manager te implementeren. Hierdoor verkrijgen we meer objectieve meetcriteria voor het management, de mogelijkheid om elektronisch statussen op te volgen en stroomlijnen we de informatie uitwisseling tussen afdelingen onderling.”

Meer over de &

En welke plaats neemt Prinect in?

De resultaten van Prinect op lange termijn zijn allesbehalve verwaarloosbaar. Het bedrijf wordt immers tot op de eurocent nauwkeurig beheerd en de potentiële productiviteitswinst wordt geïdentificeerd via Cerm, het beheersen informatiesysteem dat aan de basis ligt van het bestuur van Symeta.

&011 Pagina 16 Bedrijven – Nederland

In minder dan vier jaar tijd van 14 naar 35 medewerkers

deltabach grafimedia

Als we wegrijden bij Deltabach Grafimedia in Nieuw-Vennep (NL) ontlokt een bordje bij de afrit van het eigen parkeerdek een brede glimlach. We worden in vele talen „tot ziens” gewenst. Het is typerend voor het oog voor detail dat het bedrijf zo eigen is. Dat de werkwijze aanslaat, blijkt uit de enorme groei van de laatste jaren: in minder dan vier jaar tijd van 14 naar 35 medewerkers. Een impressie van een opvallende turn around.

We spreken met Marc de Jong, in poloshirt en met baseballpet (waarover later meer) en Ton Hess. De eigenaren van Deltabach vormen een gouden combinatie, zo blijkt uit de cijfers. Sinds enkele jaren groeit de omzet jaarlijks met zo’n 25 %. Dit jaar noteert het bedrijf zelfs een plus van 56 % in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. Wat is het geheim? Ton Hess Ik zeg wel eens: we zijn gewoon het beste jongetje van de klas. Niet om op te scheppen; ik méén het oprecht. We hebben in de techniek uitstekende vakmensen en hier op kantoor zitten eveneens de beste mensen. De marges staan weliswaar onder druk, maar we kunnen nog veel meer betekenen voor de klant. We willen het de klant zo gemakkelijk mogelijk maken. Actief zijn, is een belangrijk speerpunt in onze aanpak. Dat heb ik op veel plekken in de grafische bedrijfstak wel anders gezien. Als wij een offerte maken, rekenen we niet alleen. We denken mee. Waarom zou je bijvoorbeeld bij bijna 100 % bedrukking een veel duurdere papiersoort gebruiken als je daar toch niets van ziet? Door onze betrokkenheid, kwaliteit en het meedenkend vermogen, hebben klanten vertrouwen in ons bedrijf.

Verkoopapparaat? Gezien de enorme groei die het bedrijf al een paar jaar doormaakt, heeft Deltabach zeker veel verkopers op de weg? De heren schieten in de lach. Ton Hess Welnee, ik geloof helemaal niet in een verkoopapparaat. Het is wellicht pretentieus te zeggen, maar ik denk dat onze bedrijfstak zit opgescheept met heel veel „koffietoeristen”. Verkopers die met dikke auto’s en dure faciliteiten vaste klanten bezoeken en verder nauwelijks iets ondernemen. Ik heb er altijd met verbazing naar gekeken. De meesten komen er nog mee weg ook. Terwijl klanten – zowel bestaande als potentiële – volgens mij iets heel anders willen. Een actieve houding. Dat je hard voor ze loopt en je medeverantwoordelijk voelt. Echt, het is heel simpel: je moet net even beter zijn dan de rest. Beter in alles en dat ook volhouden en uitdragen. Met het volledige team. En dan heb je helemaal geen buitendienst nodig.

Deltabach is gevestigd op een gemakkelijk bereikbaar industrieterrein nabij de A4 in een nieuwbouwpand dat begin 2007 is betrokken. Op de eerste verdieping zitten de ondersteunende afdelingen; op de begane grond de productie en opslag.

Het klikte tussen de heren en al twee weken na het kennismakingsgesprek, ergens in september 2007, werd besloten dat ze beiden voor 50 % eigenaar zouden worden van het bedrijf. Marc: „Ton is ijzersterk in de commerciële kant; ik ben goed in cijfers en organisatie. We vullen elkaar perfect aan.”

Easy Print Destijds was het bedrijf in de markt eigenlijk alleen actief onder de naam Easy Print. Marc de Jong Met dat label ben ik in 1995 gestart binnen de drukkerij van mijn vader. Als concept

om onze 1- en 2-kleurenpersen beter en efficiënter bezet te krijgen. Klanten konden kiezen uit vijf kleurcombinaties en via direct mailings maakten we onze prijzen bekend. Om naamsbekendheid te creëren, adverteerden we verder heel veel in de Gouden Gids. Destijds waren we met een advertentieomzet van 40.000 gulden een van de grootste klanten. Het leverde succes op; veel mensen dachten zelfs dat we in heel Nederland eigen vestigingen hadden. Het aandeel handels- en organisatiedrukwerk binnen de omzet groeide snel tot 95 %. Briefpapier, enveloppen, visitekaartjes en presentatiemappen, dat soort werk. Gestandaardiseerde opdrachten tegen concurrerende prijzen. Snel, gemakkelijk en volledig transparant. Eigenlijk was het een voorloper van de huidige internetportalen. Soms verwijt ik mezelf nog wel eens dat ik destijds niet heb doorgepakt met een webshop. Dan waren we een van de eerste geweest. Alhoewel: wat we nu doen, is veel mooier. De nadruk op handels- en organisatiedrukwerk bleef lang bestaan. Maar inmiddels maakt het nog maar 5 % van de omzet uit. Ton Hess We houden het label wel heel bewust in de markt. Het is een topnaam die precies aangeeft voor wat voor soort drukwerk je terecht kunt. Maar naar mijn idee was er veel meer mogelijk met het omvangrijke klantenbestand van het bedrijf en dat is de reden dat we Deltabach Grafimedia, onze statutaire naam, nieuw leven hebben ingeblazen. Die naam past beter bij een allround grafisch bedrijf. We hebben in de markt veel lawaai gemaakt – en zie: het heeft gewerkt.

&011 Pagina 17 Bedrijven – Nederland

Het klinkt logisch, maar toch eigenlijk ook vreemd uit de mond van een commerciële man. Marc vult zijn collega aan: Natuurlijk heb je als bedrijf commerciële slagkracht nodig, maar dat is iets anders dan een verkoopapparaat. Ik ben zelf een slecht verkoper maar zag wel in dat we bij bestaande klanten méér zouden kunnen omzetten als we de focus zouden verleggen. Dat vroeg om een andere aanpak en andere apparatuur. In 2005 – ja, toen pas – hebben we geïnvesteerd in een eerste 4-kleurenpers, die we bij de verhuizing naar dit pand konden inruilen tegen een verbeterde versie met lak. Het gaf een geweldige impuls, maar tegelijkertijd was een andere marktbewerking nodig. Niet mijn stiel en dus ben ik via een intermediair op zoek gegaan naar iemand die er wel inhoud aan kon geven. Zo kwam Ton op mijn pad. Of ik op het zijne; het is maar hoe je het bekijkt.

Elkaar aanvullen

Mooi opgelost is de parkeergelegenheid: via een opgang met verzinkte roosters, rijdt de bezoeker omhoog naar de eerste verdieping om de auto op het dak voor de ingang en kantoren te stallen.

Kan niet bestaat niet


Vandaag de dag is de dienstverlening buitengewoon divers. Bijzonder drukwerk, van ontwerp tot fullfilment, en communicatiemiddelen zoals beursstands, mailing en websites. „Kan niet” bestaat niet, is het parool. „We streven bewust naar een collegiale sfeer met betrokken en uitwisselbare medewerkers die oppakken wat nodig is”, aldus Ton. „We hebben zelf twee ontwerpers in dienst en werken bovendien nauw samen met een reclamestudio hier in het pand. Die hebben ook de IT-kennis in huis.” Marc haakt in, terwijl hij wijst op een rolletje druivensuiker voorzien van een bedrukte wikkel dat tussen de modellen in de bespreekruimte ligt: Die klant belde ons op een dinsdag een beetje in paniek. Ze hadden voor een beurs eigenlijk nog ruim 4.000 van die rolletjes nodig. Of wij dat konden leveren, met eigen wikkel? Tuurlijk zeiden wij. „Maar ik heb het wel donderdag nodig”, vulde de klant toen aan. Oeps. Wij aan het bellen, maar de groothandels hier konden die rolletjes helemaal niet leveren. Enfin, na veel zoeken kon uiteindelijk het hoofdkantoor van de Sligro ons helpen. Wij als een gek die wikkels drukken en uitzendkrachten regelen voor het plakken. Kijk, het drukwerk bracht geloof ik maar 230 euro op maar met de handling erbij was het toch een hele aardige opdracht. Maar het allerbelangrijkste was natuurlijk dat je zo’n klant niet snel meer kwijtraakt.

Investeren in de toekomst Het gewijzigde orderpakket vroeg óók om andere productieapparatuur. Zo kwam er in 2009 een 4-kleuren Heidelberg Speedmaster 52 met lak en

zeer recent heeft het bedrijf de stap naar het 70 x 100 formaat gewaagd: sinds mei van dit jaar draait de 4-kleuren Heidelberg Speedmaster CX 102 met lak op volle toeren, in twee ploegen net als de twee andere 4-kleuren machines. Ton Hess We kregen gewoon steeds meer aanvragen binnen voor werk dat niet geschikt was voor het 50 x 70 formaat. Met de CX 102 hebben we niet alleen een groter formaatbereik; we kunnen nu óók veel dikker materiaal, tot 1 millimeter, en kunststoffen bedrukken. Ook nieuw zijn de Canon imagePRESS C6000, een digitale machine, de Polar 115 XT snijmachine en de Heidelberg Suprasetter 105 CtP-plaatbelichter. Marc de Jong We streven naast uitbreiding van de dienstverlening continu naar verbetering van onze prestaties op het gebied van veiligheid en milieu. Met de CtP machine produceren onze offsetplaten 100% chemievrij. Verder zijn bijvoorbeeld onze inkten zoveel mogelijk gebaseerd op plantaardige bindmiddelsystemen, die veel milieuvriendelijker zijn dan standaard inkten. Andere trefwoorden zijn onder meer groene stroom, een energiezuinige huisvesting en hergebruik van energie via een warmtepomp. Dat we FSC en ISO 14001 gecertificeerd zijn spreekt voor zich.

Ton Hess Met de recente investeringen zijn we voorlopig weer helemaal up-to-date. We kunnen nu in eigen huis het totale spectrum produceren: van kleine oplagen digitaal tot grootformaat drukwerk in hoge oplagen. De komende jaren staan in het teken van het verder verbeteren van de organisatie en de efficiency. Het zal duidelijk zijn dat we alle vertrouwen hebben in de toekomst. Natuurlijk: de drukwerkmarkt verandert en volgens prognoses bestaat binnen twee jaar de helft van de grafische bedrijven niet meer. Het totale volume drukwerk neemt ook af, al zien we ook volop nieuwe kansen ontstaan door de combinatie digitaal / drukwerk. Google flyert bijvoorbeeld volop om de advertentiemogelijkheden onder de aandacht te brengen en voor een e-reader is ook promotiemateriaal nodig. Wij zijn er dan ook van overtuigd dat er voor het beste jongetje uit de klas voorlopig nog werk genoeg zal zijn. Als we na afloop nog een rondleiding door het bedrijf krijgen, wordt de informele kleding van Marc duidelijk. We treffen hem blijmoedig aan achter een werktafel op de afdeling expeditie. Hoe dat zo? Ton, lachend: Hij springt hier tijdelijk bij. Lang verhaal kort verhaal: er zat net een nieuwe man op deze plek en zijn vakantie viel samen met die van de vaste vervanger. Dus zou een van onze drukkers waarnemen; hij was al ingewerkt. Maar de persen zitten propvol en we konden die drukker alsnog niet missen. Waarop Marc voorstelde: dan doe ik het toch een paar weken zelf? Goedkoper dan een uitzendkracht én minder kans op fouten. Zó praktisch kun je als ondernemer zijn.

De innovatieprijs voor energiebesparing en behoud van natuurlijke hulpbronnen ging naar de Australische drukkerij Vega Press. Deze drukkerij uit Melbourne liet de daken van de ateliers bekleden met een reflecterende dakbedekking die de infraroodstraling in het gebouw vrijwel volledig elimineert. Deze techniek, gekoppeld aan het aanbrengen van isolatie, heeft de aircokosten (onmisbaar op deze breedtegraad) tot het strikte minimum beperkt.

De technologieën die Vega Press gebruikt, kunnen gemakkelijk op andere plaatsen in vergelijkbare klimaatomstandigheden worden toegepast. De Heidelberg ECO Printing Awards werden officieel gelanceerd op drupa 2008. Ze hebben tot doel de verspreiding van duurzaamheidsstrategieën en -technologieën bij vellenoffsetdrukkers te bevorderen. Alle bekroonde oplossingen hebben bewezen dat het nastreven van ecologische doelstellingen de efficiëntie en de rentabiliteit van de drukkerijen verhoogt. Alle ondernemingen kunnen deelnemen aan de Heidelberg ECO Printing Awards, ongeacht de omvang van de installaties, de productievolumes, de gekozen niche of de gebruikte dragers.

Heidelberg publiceert rapport duurzaam ondernemen 2010-2011 Heidelberger Druckmaschinen AG ontwikkelt efficiënte oplossingen voor drukkerijen die rentabiliteit en respect voor het milieu combineren. De constructeur biedt professionals in de grafische sector de technologieën en producten die ze nodig hebben om deze keuzes te ondersteunen en geeft ook advies in dit domein. Het laatste Sustainability Report van de Duitse fabrikant focust vooral op het verminderen van de emissies tijdens het drukproces en meer bepaald op het gebruik en verbruik van hulpbronnen, de controle van de CO2-emissie en het afvalbeheer in het algemeen. De aanpak van Heidelberg is gebaseerd op een perfecte combinatie van technische componenten, supplies, service en advies.

De ecologische voetafdruk is een nieuw uitgangspunt om een drukkerij te beheren. Plantin en Tetterode beschikken over de beste specialisten in de domeinen: van materialen, energie, platen, inkten, chemische stoffen, onderhoud tot systemen voor workflowbeheer en kostenanalyse. Voor elk aspect van het vakgebied kan Plantin en Tetterode de meest competente specialisten mobiliseren die u de weg wijzen naar interessante besparingen.

&.011 Pagina 19 Actualiteit

CO2: u staat niet er alleen voor

Voor de tweede keer sinds 2009 heeft Heidelberger Druckmaschinen AG de winnaars bekendgemaakt van de internationale ECO Printing Awards voor drukkerijen die in ecologische materialen en processen investeren. De winnaars werden geselecteerd aan de hand van twee criteria: duurzaamheid en technologische innovatie. De prijzen werden toegekend door een onafhankelijke jury, ongeacht het type pers dat de drukkerijen gebruiken op voorwaarde dat het om vellenoffset gaat. Dit jaar namen 45 bedrijven deel uit 19 landen. John Roberts Company uit Minneapolis (USA) werd unaniem verkozen tot winnaar in het segment duurzaamheid. Deze drukkerij is al 30 jaar actief in milieubescherming en blijft zich inzetten om haar ecologische voetafdruk te verminderen. Geavanceerd materiaal, vermindering van het papierverbruik en chemisch afval, plantaardige inkten, 60 % vermindering van de hoeveelheid vluchtige stoffen in het vochtwater en gebruik van aardgas voor de verwarming en windturbines voor de elektriciteitsproductie.

De drukkerij gebruikt tal van toepassingen en definieert regelmatig nieuwe doelstellingen Zo plant John Roberts een nieuwe vermindering van de broeikasgasemissie van 15 % tegen einde 2011. Het bedrijf stelt zijn medewerkers ook sport- en fitnessinstallaties ter beschikking.

actualiteit

Heidelberg reikt ECO Printing Awards uit

Drukkers en uitgevers – Van folder tot magazine

grafische groep tuerlinckx


De uitgeverijen van de Grafische Groep Tuerlinckx geven verschillende commerciële magazines uit, zoals Imago, Primeur, Axie, Zakenvrouwen, enz. waarvan sommige in een oplage van 400.000 exemplaren. Tuerlinckx heeft al zeer snel voor het tabloidformaat gekozen en dat gaf hen een sterke concurrentiële voorsprong.

De oorsprong van de Grafische Groep Tuerlinckx gaat terug tot 1927. Drie generaties later is de onderneming een van de grootste drukkerijenuitgeverijen van de Benelux – honderd medewerkers en een omzet van 17 miljoen euro – 12.000 m2 ateliers en kantoren in Molenstede bij Diest (B). De groep is altijd een familiebedrijf gebleven en staat vandaag onder leiding van Gedelegeerd Bestuurders Jan Tuerlinckx en Tine Tuerlinckx. De activiteiten zijn gespreid over de algemene drukkerij (± 85 %) en de uitgeverij van weekbladen en maandbladen (± 15 %). Het machinepark heeft een zeer uitzonderlijke samenstelling: een grote afdeling rotatie (cold- en heatset die apart of gecombineerd worden gebruikt) en een aanzienlijk park Heidelberg offsetpersen, zodat de groep de technische middelen kan aanpassen aan de jobs en de workload van de machines. De uitgeverijen van de Groep Tuerlinckx – ARS en Imax – geven verschillende magazines uit en beheren ook uitgaven voor derden. Dankzij het uitgebreide machinepark heeft Tuerlinckx de technische oplossingen en de productiecapaciteit in huis voor dit type specialiteit. De groep staat bekend om de diversiteit en de kwaliteit van de magazines, maar de drukkerijafdeling draagt veruit het meest bij aan de omzet. Tuerlinckx realiseert een groot gamma commercieel drukwerk – brochures, folders, catalogi – en bedrijfsdrukwerk.

Jan en Tine Tuerlinckx hebben het beheer van de uitgeverij-drukkerij transparant verdeeld. Jan heeft de commerciële leiding over de twee afdelingen. Tine volgt de orders op en regelt de financiële zaken. Beiden beheren ze de investeringen met inspraak en advies van enkele trouwe medewerkers. De familie Tuerlinckx hecht veel belang aan haar familiale waarden.

Tine Tuerlinckx Ons belangrijkste doel is onze werking minder gevoelig te maken voor de schommelingen in de reclamemarkt. We mikken op stabiele jobs met hoge toegevoegde waarde. We doen ook aan „cross selling”: de activiteiten van de uitgeverij kunnen het orderboekje van de drukkerij aanvullen en omgekeerd. We hebben vier commerciële medewerkers voor de uitgeverij en drie voor de drukkerij.

De samenwerking van Tuerlinckx met Heidelberg en Plantin is historisch gegroeid. Er heerst een sfeer van wederzijds vertrouwen en constructieve relaties. De Speedmaster XL 105 – die in mei 2011 werd geïnstalleerd – is de laatste concrete realisatie van dit bevoorrechte partnerschap. Met haar iets grotere formaat, de kwaliteit van haar prestaties en haar uitzonderlijke productiesnelheid opent deze machine mogelijkheden voor een nieuw type prestaties. De XL 105 beschikt over een laktoren en een droogeenheid en biedt de groep toegang tot bijkomende markten, meer bepaald op het vlak van veredeling. Ze past precies in de filosofie van de Grafische Groep Tuerlinckx: kwaliteit nastreven om zich te onderscheiden en opdrachten te veroveren die minder gevoelig zijn aan de schommelingen in de reclamemarkt.

Jan Tuerlinckx: „Ik geloof rotsvast in de toekomst van de grafische sector. Aan de kracht van het gedrukte woord. Publiciteit op papier is het meest efficiënt, de bestemmeling kan ze grondig bekijken.” „We vinden het belangrijk om een complete service te kunnen aanbieden, zonder afhankelijk te zijn van onderaannemers. Onze prestaties gaan van prepress – 20 ontwerpers/informatici – tot de afwerking en zelfs de verzending. We willen dicht bij de klant staan wat snelheid en omvang van ons aanbod betreft om duurzame partnerschappen op te bouwen.”


Jan Tuerlinckx We proberen ons verder te ontwikkelen ondanks de grillige conjunctuur. De reclamemarkt – die een groot deel van onze uitgaven voedt – is de laatste jaren instabieler geworden. We hebben onze portefeuille ook gediversifieerd door samenwerkingsverbanden aan te gaan met overheidsinstanties en andere uitgevers, waarvoor we terugkerende prestaties leveren. We zijn ook in de etikettenmarkt gestapt, een snel groeiend segment, waarvoor we onlangs een Heidelberg Speedmaster XL 105 met laktoren hebben aangeschaft.

De groep geeft ook themamagazines uit voor bepaalde evenementen en weekbladen in regie. Gespecialiseerde teams staan in voor het reclamebeheer, de voorbereiding en de realisatie van al deze publicaties.

Schaalvergroting en optimale efficiency

drukkerij damen


„Groei: dat is verder durven kijken”, zo is te lezen op de website van Drukkerij Damen in Werkendam (NL). En groeien willen de broers Maurice (43) en Jan (41) Damen, die samen aan het roer staan van het bedrijf. Dus kijken ze verder. Het enthousiasme straalt van de heren af. Inmiddels alweer vijftien jaar geleden namen ze het stokje over van hun vader, die samen met hun opa in 1959 de basis legde voor het bedrijf, dat sinds jaar en dag in Werkendam is gevestigd. Eerst in het centrum, inmiddels op een industrieterrein in een ruim, modern pand dat met smaak en veel kunst is ingericht.

Betrokken en gedreven Waren ze vijftien geleden niet erg jong om al aan het roer te staan van een middelgroot grafisch bedrijf? „Ach”, antwoordt Maurice, „Het kwam zo uit. We waren al werkzaam in het bedrijf, pa wilde jong stoppen en het was sowieso het plan dat we het zouden overnemen dus waarom langer wachten?” Is er sindsdien veel veranderd in het bedrijf? Gigantisch, antwoorden ze bijna gelijktijdig. Maurice Dat zal ook te maken hebben met de veranderende tijden. Waar je vroeger nog een lening loskreeg met een berekening op de achterkant van een luciferdoosje en een goed onderbuikgevoel, is het nu rekenen, rekenen

en nog eens rekenen wat de klok slaat. Wat trouwens knap is: pa heeft zich vanaf dag 1 niet meer bemoeid met de bedrijfsvoering. Hij bezoekt nog steeds regelmatig relaties, maar hij laat het ondernemen aan ons over. Daarin zit overigens ook een duidelijk verschil: pa was meer een grafisch-technicus met zeer veel kleurgevoel en oog voor details als letterspatiëring, terwijl wij vooral gelukkig worden van ondernemen. Daarbij willen we wel de sfeer van typische familiebedrijven vasthouden, betrokken en gedreven. Op de vraag of ze meer broers en zussen hebben, antwoordt Jan gekscherend: Gelukkig niet, het is al lastig genoeg om met één broer te moeten overleggen. Waarop Maurice lachend zegt: We kunnen gelukkig uitstekend samenwerken. Eigenlijk doen we alles samen. Zo hebben we tegelijk op de grafische MTS gezeten en privé trekken we nog steeds veel met elkaar op – dat zegt misschien al genoeg. Ook hun vrouwen en kinderen – Maurice heeft twee dochters en Jan een zoon en een dochter, allemaal rondom de leeftijd van tien – kunnen het goed vinden. „Maar”, zo zeggen ze in koor, „Werk en gezin houden we wel gescheiden.” Maurice Onze wederhelften zijn bijvoorbeeld niet actief in het bedrijf en of de kinderen er later iets mee willen is nog de vraag. Daar laten we ze vanzelfsprekend vrij in. We hadden zelf die vrijheid ook, al wisten wij zelf al op tamelijk jonge leeftijd dat we „het vak” in wilden.

Uitbreiding Dwars tegen veel marktbewegingen in, heeft het bedrijf recent dan ook fors geïnvesteerd. De productiehal is uitgebreid met zo’n 3.000 m², onder meer om ruimte te maken voor een tweede vijfkleuren Heidelberg Speedmaster XL105 met lak, een digitale drukpers, een nieuwe Polar 137 snijmachine en de recent aangeschafte Heidelberg Stitchmaster ST 450 verzamelhechter en Stahlfolder KH 82 vouwmachine. Jan We doen heel erg veel afwerking in eigen huis. Niet alleen snijden en vouwen, maar ook geniet brocheren en stansen via een Kama TS 60 stansmachine. Daarmee kunnen we onze doorlooptijden verkorten en bovendien kunnen we zelf veel beter sturen op levertijd. Dat is noodzakelijk om flexibiliteit en leverbetrouwbaarheid te kunnen garanderen. Hij geeft een voorbeeld: We zeggen nooit „nee”. Dus als er een spoedaanvraag binnenkomt, dan bekijken we hoe we de planning kunnen aanpassen

om aan de vraag van de klant tegemoet te komen. Vertrekpunt is – letterlijk – de vraag aan onze medewerkers: wie doet er mee? Vervolgens bekijken we wat een goede oplossing is, zoals de afwerking tijdelijk in ploegendienst laten draaien, overwerk of een periode van 12 uur op en 12 uur af. Hoe dan ook: bestaande afspraken mogen niet in het geding komen. Over ploegendienst gesproken: de drukkers werken in twee ploegen. Op de bestaande Heidelberg Speedmaster XL105 zelfs in drie ploegen. Hier wordt ook op vrijdagavond gewoon doorgewerkt en ook op zaterdag draaien we vaker wel dan niet. Meer output leveren met hetzelfde aantal of iets meer mensen: dat is onze strategie, aldus Jan. Om dat te kunnen realiseren, hebben we zo snel mogelijke machines nodig. We hebben nu 15 drukkers, inclusief hulpdrukkers, en ik denk dat we met 10 man destijds maar de helft van de huidige omzet realiseerden. Dat geeft de kracht aan van ons huidige machinepark.

Afwerking centraal In tegenstelling tot veel „normale” productietrajecten, waar de interne of externe afwerking veelal onder grote druk moet presteren om de afgesproken levertijden te halen, is bij Drukkerij Damen het beleid juist gericht op minder druk in de afwerking. Jan Bij ons ligt de grootste druk in de prepress, dan in de drukkerij en vervolgens in de afwerking. De prepress moet binnenkomende bestanden technisch controleren, om eventuele bestandsfouten er tijdig uit te halen en dan als de wiedeweerga zorgen


Naast persoonlijke verkoop, zijn volume, leverbetrouwbaarheid én flexibiliteit trefwoorden. Kijk, goed drukken kan vrijwel ieder grafisch bedrijf tegenwoordig. Kwaliteit leveren is daarom nauwelijks een onderscheidend kenmerk, aldus Jan. Wij zetten onze pijlen op volume, daarmee kunnen we naar ons idee het bedrijf gezond houden en uitbouwen. We geloven in schaalvergroting. In onze visie blijven er straks in Nederland maximaal honderd grotere productiebedrijven over.

Ze hebben vertrouwen in de toekomst en stralen dat ook uit. Daarbij blijven ze ook realistisch. Maurice Natuurlijk merken wij óók dat de markt moeilijk is en dat de prijzen onder druk staan. We blijven de toekomstig rooskleurig inzien, waarbij het wel heel veel energie kost om je staande te houden. Maar als je het gewoon beter doet dan de rest, dan kun je blijven groeien. Wij willen de klant ontzorgen: ze moeten er 100 % op kunnen vertrouwen dat hun drukwerk bij ons in goede handen is.

Onderscheidend Waarin onderscheidt het bedrijf zich in de markt? Maurice Wij geloven nog heilig in persoonlijk contact met klanten. Niet voor niets hebben we, naast mijzelf als commercieel directeur, vijf verkopers op de weg. We geloven in de waarde van relaties bouwen. Dat past ook bij ons klanten- en orderpakket. Ik schat dat zo’n 60 % van het werk dat we maken promotioneel drukwerk is. Daarnaast ook nog vrij veel huisstijlen, boeken en periodieken. Klanten zijn onder meer reclamebureaus, uitgeverijen, multinationals, handelsmaatschappijen en drukwerkmakelaars in een brede cirkel rondom het bedrijf. Van Utrecht en Amsterdam, via Rotterdam en de Drechtsteden tot aan Roosendaal, Eindhoven en Den Bosch. Zijn broer vult aan: De groei van het bedrijf moet overigens niet uit ons verkoopapparaat komen. Met goed relatiebeheer en het werven van new business houden we de omzet op peil, maar voor groei zijn overnames nodig. Zo hebben we in juni 2010 Drukkerij Fennema uit Gorinchem overgenomen.

dat de platen gemaakt worden. Oók als die order pas een dag of twee dagen later op de pers gepland is. Juist vanwege onze strakke planningen is het belangrijk om vanaf het begin maximale flexibiliteit te creëren. Alleen dan kun je spelen met de planning. Een pers zal bij ons nooit stilstaan omdat er op platen gewacht moet worden. Hij vervolgt: De drukkerij is eigenlijk relatief de simpelste afdeling. Daarmee wil ik onze drukkers overigens niet tekort doen, want dat zijn stuk voor stuk betrokken vaklui. De moderne persen vergen ook nog steeds vakmanschap, edoch als aan die voorwaarde is voldaan dan kan er weinig meer fout gaan. De afwerking daarentegen is veelal complex. We zijn een beetje door schade en schande wijs geworden overigens. Een klant zei ooit tegen ons: „Jullie maken mooi drukwerk; alleen jammer dat het lijkt alsof het in de afwerking wat is afgeraffeld.” We zijn toen bij onszelf te raden gegaan en de conclusie was dat-ie gelijk had. In de afwerking ontstaan snel krasjes of smetten of er wordt onder druk een nét iets te bot mes gebruikt. Gewoon zonde! We willen de risico’s niet opzoeken en zorgen dus letterlijk en figuurlijk voor ruimte en rust in de afwerking. Maurice haakt met een brede glimlach in: Maar als ze dit artikel straks lezen, zullen onze mensen in de afwerking ongetwijfeld zeggen „daar merken we anders weinig van.”


Leverbetrouwbaarheid Onze leverbetrouwbaarheid is ongekend hoog. Minder dan 1 % wordt te laat of te vroeg geleverd. We hebben alles heel strak georganiseerd. Zo is de vervoersplanning nu al tot in detail bekend voor over twee weken. Van alles worden orderbevestigingen gestuurd. Een fulltime logistiek medewerker zorgt ervoor dat het juiste papier, in de juiste volgorde en op tijd bij de juiste pers staat en vervolgens dat het drukwerk weer klaarstaat bij de juiste afwerkingsmachine. Andere medewerkers hoeven dus niet meer te wachten of zelf met pallets te slepen. Dat scheelt tijd en geld. Voor machines als de XL105 is die maximale efficiency overigens ook nodig om er het maximale uit te halen. Afspraak is bij ons gewoon afspraak. Naar buiten toe, maar óók intern. Niemand doet hier zo maar waar-ie zin in heeft, aldus Maurice. Die vervolgens grinnikt om zijn eigen uitspraak: Mooie kop voor boven dit artikel: niemand doet waar hij zin in heeft!

De strekking is duidelijk: optimale efficiency is nodig voor een gezond rendement en zonder superstrakke planning wordt niet het maximale uit de machines gehaald. Jan vult aan: Dat vraagt ook veel van onze mensen. We realiseren ons terdege dat iedereen hier hard moet werken. De strakke organisatie betekent ook beperkte vrijheid voor iedereen. Bovendien is de organisatie enorm transparant, dus je kunt je hier niet verschuilen als er eens iets misgaat. Als we later door het bedrijf lopen, vallen in de afwerking drie dingen op: de afdeling is groot – van de totaal 80 medewerkers werkt bijna 20 % hier – telt relatief veel vrouwen én de gemiddelde leeftijd is erg laag. Jan Klopt. Twee medewerkers zijn hier bijvoorbeeld al op jonge leeftijd begonnen, toen ze 17 waren. Dat is inmiddels een jaar of vier geleden en nog steeds zijn ze superenthousiast. Zodra ze een machine beheersen willen ze het liefst weer een andere machine leren kennen waardoor ze enorm allround zijn.’

Digitaal Tijdens diezelfde rondgang wijzen de heren op de plek waar de digitale drukpers komt te staan, ook een recente investering. „Volumes maken en tegelijkertijd starten met digitaal drukwerk lijkt haaks op elkaar te staan”, zo licht Maurice toe.

„We hebben ook niet de illusie dat we die pers snel rendabel zullen krijgen, maar zijn er wel van overtuigd dat we zonder zo’n machine opdrachten of klanten zullen mislopen. Dan mogen we niet eens meerekenen aan een orderpakket omdat gedacht wordt dat we toch niet mee kunnen met de prijs van digitale drukkers. Door zo’n machine in huis te halen, voorkomen we dat. Het vergroot bovendien – daar gaan we weer – onze flexibiliteit. Straks kunnen we niet alleen klein, middelgroot en grootformaat in offset produceren, maar ook kleine oplagen digitaal. Voor dat laatste hebben we bovendien een web-to-print applicatie laten ontwikkelen.”

Milieu Tot slot: Drukkerij Damen heeft ook de zorg voor het milieu hoog in het vaandel, zoals onder meer blijkt uit de ISO 14001 en de FSC certificering. In praktijk betekent dit bijvoorbeeld dat bij het plannen van de afleverroutes goed gekeken wordt naar combinatiemogelijkheden: niet voor één order naar Groningen rijden. Als combineren niet mogelijk is, wordt een kleinere auto ingezet. Jan We hebben de beschikking over drie eigen chauffeurs met vier formaten wagens, van kleine bestelauto tot grote vrachtwagen. Ook in dat opzicht willen we flexibel zijn. Bovendien: met de eigen distributie houden we grip op de service en de kwaliteit van de aflevering van ons drukwerk.

imprimerie moulin

Drukkerij Moulin is specialist in commercieel drukwerk – naamkaartjes, uitnodigingen, briefhoofden, affiches, brochures, folders – en vooral bedrukte enveloppen, een domein waarin het bedrijf uitblinkt. „Ons profiel is gebaseerd op kleine hoeveelheden. Alles wat de grote drukkerijen niet kunnen of willen uitvoeren omdat hun economisch model en hun structuren niet aan dit type jobs zijn aangepast.

L’imprimerie Moulin heeft zich gespecialiseerd in het drukken van enveloppen. Onlangs zijn er twee machines van het merk PGF uit het gamma van Plantin geleverd. Een Maxifeeder 50 Plus enveloppenfeeder voor het continu beladen van enveloppen in drukpersen en een ergonisch uitlegsysteem voor enveloppen, de Ergoline B.

Het bedrijf is uiteraard gericht op de markt van het bedrijf en zijn professionele positionering. Weinig personeel: mevrouw Moulin staat in voor de prepress en de boekhouding, twee drukkers, een arbeider en een afleveraar. En natuurlijk Moulin zelf, die overal aanwezig is, klanten ontvangt, het werk verdeelt en wie niets ontgaat. De courante benodigdheden worden dagelijks aan de drukkerij geleverd want tussen de persen en het afwerkingsmateriaal is de ruimte beperkt.

De laatste 52 x 72 van Bob Moulin – een Heidelberg 2-kleurenpers die hij op drupa 2008 kocht – staat broederlijk naast oudere modellen die voor speciale jobs worden gebruikt. Een leuk detail voor zo’n kleine drukkerij: Moulin installeerde als eerste drukkerij in Luxemburg een Heidelberg Suprasetter A74 voor de automatische aanmaak van drukplaten. „Dat is een praktische en tegelijk ecologische keuze. Met dit systeem worden er geen films meer gekleefd en hoeven we dus geen zware en vervuilende chemische producten meer te gebruiken.” Drukkerij Moulin neemt ongetwijfeld een originele plaats in het grafische landschap van Luxemburg in… en dat bevalt hen uitstekend.

&.011 Pagina 25 Bedrijven – Luxemburg

L’imprimerie Moulin is sinds drie generaties gevestigd in een rustige straat naast de Lampertsbierg-wijk, in het historische stadscentrum van Luxemburg. De zaakvoerder – Bob Moulin – volgde onderwijs in Doornik waar, zo zegt hij, het opleidingsprogramma breder was. „Je leerde er alle aspecten van het vak, van zetten tot levering en daardoor kreeg ik snel mijn vergunning in Luxemburg.”

We werken snel en goed, aan een onklopbare prijs voor dit segment.” De klanten van Bob Moulin zijn vooral kleine ondernemingen uit de streek, clubs, verenigingen en particulieren, die hun weg naar de drukkerij vinden via mond aan mondreclame en buurtrelaties. Toch neemt de drukkerij ook meer complexe opdrachten aan, zoals drukwerk in reliëf en speciale stansvormen die ze soms ook in onderaanneming uitvoert.

Ter ere van de kleine werken

Liefde voor het vak

imprimerie vervinckt


Raymond Vervinckt is een van die, een tikje poëtische, idealisten die bijna per toeval in de drukkerswereld is beland. „Mijn vader had me gezegd dat ik mijn eigen leven moest leiden; ik had het verknald bij Simonis, daarna heb ik drukkerij Laurent Boulanger overgenomen via een weddenschap.” De toon is gezet. Het wordt een gezellig gesprek vol humor. Vervinckt is actief in de wereld van kunstenaars in Luik (B) en werkt direct samen met plastische kunstenaars en micro-uitgevers. „Mijn klanten zijn kunstenaars en hebben het soms niet breed. Je leert dikwijls meer door hun contact.” Raymond Vervinckt werkte van bij het begin met alle soorten persen en volgde tegelijk avondles typografie en lithografie. „Ik ken Heidelberg al mijn hele leven. En ondanks mijn zeer beperkte installaties heeft Plantin me nooit laten vallen.” In 1978 neemt Vervinckt zijn intrek in een huis aan de rue du Martyr (een naam die klinkt als een uitdaging!) in Bressoux, en schaft zich geleidelijk offsetmateriaal aan: SOR-M, KOR-S, GTO 2-kleuren, Printmaster 4-kleuren. Hij werkt vooral voor bedrijven – er moet geld binnenkomen! – maar drukken van kunst blijft zijn passie. Zijn ontmoeting met Guy Jungblut, de oprichter van uitgeverij Yellow Now, opent de deur naar het kunstenaarsmilieu. Vervinckt zet een lange artisanale traditie voort. Van sommige werken worden slechts enkele exemplaren gedrukt en soms werkt hij op de oude manier, met kalkpapier. Bij Vervinckt staat alles in het teken de schepping. Raymond Vervinckt, die zijn zonen bij het bedrijf heeft betrokken, wil zich verder ontwikkelen. Hij verhuist binnenkort naar de wijk Saint-Léonard.

Guy Jungblut is een ander verhaal. Deze professionele fotograaf en videomaker, schoonzoon van André Blavier – specialist van Raymond Queneau – creëert boeken in zijn vrije tijd en publiceert boeken over kunstenaars. Jungblut wil zijn productie professioneler aanpakken en ontmoet Raymond Vervinckt. Ondanks de wisselvalligheden van de marginale uitgaven zullen ze blijven samenwerken. Yellow Now kent elf falingen van verdelers. Maar dankzij zijn harde werk, zijn engagement en zijn trouw aan zijn artistieke keuzes, maakt Yellow Now uiteindelijk naam en bouwt een catalogus op. Vandaag is Guy Jungblut een uitgever van fotografie- en filmboeken die het vertrouwen geniet van o.a. de „Cinémathèque française” en verschillende verenigingen zoals de „École de cinéma”, een project van het ministerie van „Éducation nationale française” en het ministerie van „Culture et le Centre national du cinéma”. Raymond Vervinckt heeft hem altijd gesteund. „Ik werk met mensen die een ideaal hebben. Ik streef kwaliteit na door direct met de kunstenaars, de jonge grafisten en mijn andere klanten samen te werken. Mijn bedrijf heeft een absoluut artisanale structuur, maar het is ook functioneel en we maken gebruik van de nieuwste technieken. Wij nemen de tijd om te praten, oplossingen te zoeken, met een passie.

Vervinckt bevestigt de groeiende samensmelting tussen de sign-technieken en de traditie van het grafische. Een domein waarin Plantin en Tetterode zich meer en meer profileren door hun klanten hybride oplossingen in de combinatie sign en offset aan te bieden.

Omdat Raymond Vervinckt artisanale uitgaven altijd heeft willen promoten, heeft hij samen met de uitgever Guy Jungblut (Yellow Now) en met de kunstenaar Roland Breucker geholpen met de opening en de promotie van een kleine boekenwinkel (Le Comptoir - Petits éditeurs et métiers du livres, asbl), in Neuvice, vlakbij Le Perron. Zijn doel: kleine uitgeverijen een uitstalraam bieden. Je vindt er boeken (uiteraard voor een beperkte lezerskring), een tentoonstellingszaal en een discussieruimte. „We verdienen er zogenaamd niets mee, maar we ontmoeten interessante mensen.”

Op de tweede verdieping van de rue du Martyr heeft een van de zonen – Vincent – zich gespecialiseerd in artistieke grootformaat prints. Gewapend met zijn Epson Stylus Pro 9900 printer en een indrukwekkende verzameling software investeert Vincent in een vrijwel onbekend domein: de digigrafie. Voor dit procedé, dat wordt gebruikt voor de reproductie van kunstwerken in een beperkte oplage, gelden bijzonder strikte technische criteria. De digigrafie bereikt een veel hogere weergavekwaliteit dan de conventionele druktechnieken. Het procedé wordt ook gebruikt voor fotoafdrukken, affiches en portfolio’s. Als substraat wordt fotopapier gebruikt, boekpapier of luxepapier, al naargelang het onderwerp. Dankzij een strikt beheer van de printprofielen hebben de digigrafiewerken een uitzonderlijke stabiliteit.


Een boekenwinkel!

De digigraaf!

We werken in familiaal verband: Raymond, Anne-Marie, Vincent en Julien en onze nieuwste aanwinst, Guillaume, direct van de drukkersschool van Luik op aanraden van een van mijn vroegere leraars, Marcel Wilkin. We werken als het moet ’s nachts door aan een project. Ik hou ook van de pedagogische aspecten van het werk. We ontvangen graag jongeren, artisten en we helpen hen met de verschillende problemen die ze kunnen tegenkomen met hun computerbestanden.”

De displaymarkt Uitbreiding en activiteiten

&.011 Pagina 28 Print & Sign

De divisie Sign & Display van Plantin, die in 2010 werd opgestart, breidt haar activiteiten uit naar de Nederlandse markt onder de naam Plantin Tetterode Display. De nieuwe organisatie werd op 1 februari 2011 voorgesteld op de grafische vakbeurs in Gorinchem. De vertegenwoordigers en technische medewerkers in Nederland staan onder leiding van Pedro Overmeer, Regional Manager Display. Een goede gelegenheid dus om dieper in te gaan op de activiteiten van deze divisie, die een van de meest gevarieerde assortimenten benodigdheden en verbruiksartikelen in de markt aanbiedt. Piet Van Puyvelde, Business Unit Director Display: Een van de troeven van onze organisatie is het uitgebreide aanbod en de kwaliteit van onze benodigdheden. We vertegenwoordigen niet alleen topmerken, we hebben ze ook allemaal in voorraad. Bovendien beschikken onze technische medewerkers over de nodige ervaring, zelfs met de meeste geavanceerde toepassingen. In onze zetel in Wetteren, bij Gent, hebben we een eigen R&D departement.

Pedro Overmeer vertelt ons meer over de nieuwe producten die de divisie verdeelt: We hebben ons gamma in België onlangs uitgebreid met de industriële Agfa :Anapurna vlakbed inkjetprinters. In Nederland verkopen we deze machines al sinds 2007. Ze zijn geschikt voor vrijwel alle rigide en flexibele dragers en gebruiken UV-inkten. Het gamma werd ook aangevuld met printers van Roland voor metaalinkten en blinddruk. De rolprinters van Mutoh met solvent, ecosolvent en UV-inkten zijn dan weer een oplossing voor o.a. textielbedrukking en Epson versterkt zijn aanwezigheid in het domein van inkten op waterbasis. De AppliTABLE – dé applicatietafel van de divisie – werd grondig geperfectioneerd en is nu het beste product van dit type in de markt. In het segment afwerking bieden we lamineer- en snijmachines van Kala aan, (vol-) automatische rollensnijmachines van Fotoba en Neolt en kleine Polar-snijmachines voor planovellen. In software biedt Plantin Tetterode Display workflowoplossingen aan en nieuwe programma’s van Caldera, Sai en EasySign. U ziet het, we handhaven onze strategie om de beste merkten in de markt te selecteren.

Catalogus! Plantin Tetterode Display beschikt sinds enkele maanden over een volledige prijslijst van alle materialen en benodigdheden. De omvang van het aanbod en de prijzen zijn het bekijken waard. Deze catalogus is op eenvoudig verzoek verkrijgbaar via e-mail: [email protected]. Overigens zijn alle producten online te bestellen via www.ptdisplay.eu.

&.011 Pagina 29 Print & Sign

Gratis infosessies Plantin Tetterode Display organiseert driewekelijks gratis informatiesessies – de Boeiende Vrijdagen – voor professionals die actief zijn in commerciële signalisatie. Reflecterende folie, textielbedrukking, flex & flock zijn enkele thema’s die al werden behandeld. Deze opleidingen – zowel theoretisch als praktijkgericht – worden georganiseerd in samenwerking met de fabrikanten en worden gratis aangeboden. Op korte termijn zijn er ook sessies gepland in het nieuwe hoofdkantoor van Tetterode, in Almere. En vanaf 2012 in het Frans in Evere. Plantin Tetterode Display organiseert tevens – op aanvraag – professionele opleidingen rond meer specifieke thema’s. Deze sessies zijn wel betalend.

Benodigdheden blijven de hoofdactiviteit van Plantin Tetterode Display. De producten van 3M worden aangeboden aan zeer scherpe prijzen die de klanten een uitzonderlijke verhouding prijs/kwaliteit bieden. De divisie verkoopt ook verbruiksartikelen onder eigen merknaam – Xpert – die in samenwerking met de belangrijkste fabrikanten werden ontwikkeld. En dan is er nog een nieuw product, bestemd voor de aankleding van voertuigen, de IJ1080-film. Het werd speciaal ontwikkeld voor het bekleden van voertuigen van het openbaar vervoer en leasewagens.

Duo voor etalages

oud goed cachet


Jurgen en Cindy Waeles zijn gevestigd in Nazareth, bij Gent (B), in het gehucht „Oud Goed”. Hun bedrijf heette oorspronkelijk „Cachet Etalages”. Daarom draagt het vandaag de originele naam „Oud Goed Cachet”. Is deze informatie belangrijk? Jazeker. Eerst en vooral vertelt ze ons meer over de activiteit van het duo: etalages. En bovendien onderstreept ze het contrast tussen het kleine gehucht op het Vlaamse platteland en de ultramoderne druktechnologie die de activiteit van Jurgen en Cindy ondersteunt. Jurgen’s ouders hadden een parfumerie in Diksmuide. Van in zijn vroegste kindertijd is hij vertrouwd met deco, displays en etalages. Toen hij een beroep moest kiezen, opteerde hij voor het vak etalagist-beletteraar en specialiseerde zich in luxeparfumerie. Al snel vertrouwen de grootste merken hun merkbeeld aan hem toe: Azzaro, Guerlain, Jean-Paul Gaultier, Bulgari, YSL, Nuxe, enz. Jurgen doorkruist heel België en Luxemburg – en soms Nederland – om etalages te plaatsen.

Oud Goed Cachet is de enige ontwerperfabrikant van luxeetalages in Vlaanderen, de industriële concurrenten niet meegerekend. Het is in elk geval het enige bedrijf dat etalages op maat ontwerpt voor zijn klanten.

De leveranciers zijn karton- en accessoirefabrikanten. De displays worden bij de klanten opgesteld via een netwerk van freelancers. Geen website, geen reclame, de klanten vinden de weg via mond aan mond reclame.

U hebt het ongetwijfeld begrepen, Jurgen en zijn echtgenote ontwerpen decors en displays voor etalages en podia. Ze installeren jaarlijks ongeveer 1200 borden, uitstallingen, portalen en andere displays. Het seizoen duurt acht maanden, met een piekperiode van maart tot juni en van september tot december. De dalperioden worden besteed aan het afsluiten van contracten en het creëren van nieuwe projecten.

Jurgen en Cindy Waeles: „Wij hebben een uitstekende relatie met de ploeg uit Wetteren. We werken al verschillende jaren samen en wij waarderen vooral de reactiesnelheid van onze leverancier.”

Het bedrijf produceert ook vignetten die soms met speciale metaalinkten worden bedrukt. Het gaat immers om luxeproducten. Sommige displays gaan zelfs naar Spanje en Dubai.

Deze activiteit vereist speciaal materiaal en dat is precies wat ons interesseert. Etalage-inrichting behoort tot de displaysector, een domein waarin Plantin en Tetterode vandaag volop actief zijn. Het echtpaar Waeles krijgt documenten en algemene guide lines van de klanten/merken door. Jurgen ontwerpt de etalages en legt het ontwerp ter goedkeuring voor aan zijn opdrachtgever. Op basis van speciale kartons en foto-afdrukken op groot formaat wordt de serieproductie gestart. De displays moeten licht zijn, gemakkelijk te demonteren en te vervoeren. Cindy is verantwoordelijk voor de afbeeldingen. De illustraties worden afgedrukt op de plotter en op karton gekleefd met behulp van een AppliTABLE.


De eerste printer van Oud Goed Cachet werd in 2003 geïnstalleerd. Vandaag beschikt het bedrijf over materiaal van Mutoh en Roland en over een grootformaat AppliTABLE voor het kleven na het afdrukken van de foto’s.

Voor wat voor soort klanten we werken? Ik beschouw alles wat een beetje in de buurt zit tot onze doelgroep. We hebben 600 tot 700 relaties, variërend van grote multinationals tot kleinere winkeliers en bijvoorbeeld voetbalverenigingen. Naast onze veelzijdigheid, onderscheiden we ons door onze service en onze meedenkkracht.

Wat de vraag ook is, we regelen het gewoon. Veel doen we zelf - van printen en drukken tot boren, vouwen, snijden en nieten - en wat we niet kunnen, besteden we uit.

Signalen op groen voor sign

van marle-artcrew


Je voelt het direct bij binnenkomst: dit is een bijzonder bedrijf met een hands-on mentaliteit en een centrale rol voor de klant. Van Marle-Artcrew in Moerkapelle (NL) biedt een breed dienstenpakket aan, waarin „communicatie” de rode draad is. Sign neemt daarbij een steeds duidelijkere plaats in. We spreken met Koos van Marle, zoon van de oprichter die in 1956 met het bedrijf startte en al „sinds ik kan lopen bezig ben met drukinkt” en met zijn zwager Ton Scholten en diens zoon Werner. Eén vraag brandt ons op de lippen: zijn er banden met Van Marle Grafische Bedrijven in Hengelo? Die vraag krijgen we wel vaker, antwoordt Koos, maar beide bedrijven staan volstrekt los van elkaar. Voor zover bekend zijn we ook geen familie. Veelzijdig De heren winden er geen doekjes om: je moet creatief zijn om het hoofd boven water te houden. En creatief zijn ze. Niet alleen in overdrachtelijke zin, maar ook vakmatig. Ton: We hebben twee hartstikke goede ontwerpers in dienst, die voor opdrachtgevers prachtig werk maken. Van huisstijlen tot stands.

Die veelzijdigheid kenmerkt ook het totale bedrijf, waar een tiental mensen werkzaam zijn. Waar ooit de nadruk lag op drukwerk, is het bedrijf inmiddels ook veel andere wegen ingeslagen. Koos: We leggen complete computernetwerken aan, maken korte audiovisuele presentaties, verzorgen fotografie, ontwikkelen websites en bedrukken textiel. Bovendien zijn we een jaar of drie geleden gestart met sign. Allemaal uitbreidingen van het bestaande dienstenpakket. Enerzijds omdat we merkten dat klanten die verbreding op prijs zouden stellen; anderzijds uit economische noodzaak. Gelukkig pakt het allemaal goed uit; veel klanten brengen hier een compleet pakket onder. Ze vinden het prettig dat ze via één direct contact zoveel kunnen regelen. Ton: Ik schat dat nog steeds 50 % van onze omzet voortkomt uit druk- en printwerk. Sign is inmiddels uitgegroeid tot 35 % en de overige 15 % omvat de andere activiteiten. Zoals de situatie nu is, zullen we niet meer investeren in nieuwe drukpersen. Dat is geen kwestie van zwartkijken, maar van realisme. We zien wel duidelijk groeipotentieel voor de signmarkt. Waar we eerst de signactiviteiten onder de naam Artcrew in

De printer maakt gebruik van een achtkleuren Epson UltraChrome GS eco-solvent inktset. Met deze nieuwe inktset is de productie van hoogwaardige en duurzame afdrukken met hoge oplages een stuk eenvoudiger. Werner: De kwaliteit is echt subliem. De prints zijn bovendien sneldrogend, krasbestendig en anderhalf jaar UV-bestendig zonder gebruik van laminaat, met laminaat tot maar liefst acht jaar. Alleen als extra bescherming nodig is, lamineren we de prints nog. Wat ook fijn is, niet alleen vanuit milieutechnisch oogpunt: de speciale inkten zorgen ervoor dat de machine geen vluchtige organische stoffen afgeeft. Extra

ventilatie is daardoor niet meer nodig. Hij is duidelijk begeesterd van zijn vak. Geloof het of niet: laatst hebben we 10 auto’s beplakt voor de strandwacht in Angola. En weet je wat ook mooi is: behang bedrukken en daar dan indrukwekkende wanden mee creëren. Trots Tijdens een rondgang door het bedrijf, laat Koos als een trots vakman de Heidelberg Speedmaster 52-2 zien. De machine is inmiddels ruim 13 jaar oud, maar hij draait nog perfect. En dat kan ik echt uit eigen ervaring zeggen, want ik bedien ‘m nog regelmatig. Onze drukker onderhoudt de pers ook geweldig. Moet je kijken hoe schoon!

indeling volledig veranderd, waardoor we nu veel efficiënter kunnen werken. Enthousiast wijst hij op alle facetten van de ruimte, inclusief opdrachten waaraan momenteel gewerkt wordt en modellen van afgeronde projecten. Met zoveel toewijding én liefde voor het vak, staan bij van MarleArtcrew alle signalen op groen voor groei in sign.

Niet minder trots is Werner op „zijn” werkruimte: Met de komst van de Epson Stylus Pro G S6000 hebben we de


Sign De afdeling Sign wordt bestierd door Werner, die na het grafische lyceum in Rotterdam terechtkwam bij een signbedrijf en daar enthousiast werd voor het vak. Inmiddels staan er bij van Marle-Artcrew een Epson Stylus Pro 9880, waarmee prints tot een breedte van 1,10 meter te vervaardigen zijn en sinds drie maanden een Epson Stylus Pro G S6000. Werner: Deze machine hebben we in februari gezien tijdens de grafische vakbeurs in Gorinchem. We kunnen op deze

machine beduidend beter PMSkleuren maken, zowel als het gaat om indoor als om outdoor toepassingen. Bovendien kunnen we nu printen tot een breedte van bijna 1,63 meter.

de markt zetten, hanteren we nu de gecombineerde naam van Marle-Artcrew. Daarmee onderstrepen we de wisselwerking die veelal ontstaat. Klanten waar we eerst alleen drukwerk voor maakten, besteden nu ook het signwerk hier uit en vice versa.

Bijzondere relatie met Bijzondere Collecties UvA

grafisch erfgoed toegankelijk bijeen

&.011 Pagina 34 Patrimonium

Wie verhuist ruimt op, maar dat hoeft niet te betekenen dat veel zomaar wordt weggegooid. Soms zijn voor bijzondere zaken uitstekende bestemmingen te vinden. Zo heeft Tetterode al tientallen jaren een speciale relatie met de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam. Ook voorafgaand aan de recente verhuizing is er weer archiefen ander materiaal toevertrouwd aan de zorg van deze grote erfgoedinstelling. De beroemde Typografische Bibliotheek, waar ontwerpers als Gerard Unger voor het eerst in contact kwamen met de grafische geschiedenis, bevindt zich als „Tetterode Collectie” al sinds 1971 bij de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam (UvA). Ook de Bibliotheek van de Koninklijke Vereniging van het Boekenvak is hier, in bruikleen, ondergebracht. Samen vormen ze de kern van een van de grootste boekhistorische verzamelingen in de wereld, waarin alle aspecten van de boekhandel vertegenwoordigd zijn: van drukpersdocumentatie en letterproef tot auteursrecht. Dit materiaal kan via de catalogus van de universiteit door iedereen aangevraagd en bestudeerd worden.

The book of the printed book Conservator is Mathieu Lommen. Hij studeerde Nederlandse letterkunde aan de UvA, gaf korte tijd les en werkt sinds 1991 bij de Bijzondere Collecties. Lommen houdt zich hier voornamelijk bezig met de moderne, industriële

periode. In zijn rol als publicist legt hij momenteel de laatste hand aan wat hij zelf noemt een „koffietafelboek” over gedrukte boeken van 1470 tot nu. Een grote visuele geschiedenis die in februari 2012 in drie talen verschijnt onder de titel “The book of the printed book”. Dan opent aan de Oude Turfmarkt (bij de Munt) ook een tentoonstelling hierover, vormgegeven door de jonge Amsterdamse ontwerpgroep Experimental Jetset. Lommen: We zijn een van de grote erfgoedbeheerders in Nederland. Het is ons doel collecties te beheren, te behouden en beschikbaar te stellen voor onderwijs en onderzoek. We bieden aan studenten, onderzoekers en andere belangstellenden werkelijk een enorme verscheidenheid aan historisch materiaal. Met tentoonstellingen, publicaties, lezingen en presentaties wijzen we steeds op het belang van dit culturele erfgoed. Heel wat hiervan is natuurlijk buitengewoon geschikt voor exposities, waaronder niet in de laatste plaats vele objecten uit de Typografische Bibliotheek.

Kiem Lommen: Onze relatie met Tetterode is zeker bijzonder. Van oudsher, maar ook recent met intensieve contacten via Henk Gianotten en Wouter van Dijk. De kiem voor de Tetterode Collectie in gelegd in 1970. De heer A.L. van Gendt, antiquaar en medeeigenaar van een internationaal veilinghuis in boeken, kreeg in dat jaar van de directie van Lettergieterij Amsterdam de opdracht om die te veilen collectie te taxeren. Kees Gnirrep, later conservator bij de Universiteit van Amsterdam, raakte onder de indruk. De collectie bevatte alle aspecten van de

boeken, 700 tijdschriften, 300.000 antiquariaats-, fonds en veilingcatalogi, 12.000 documentatiemappen over drukkers, uitgevers en boekhandelaren, 15.000 portretten en prenten, 13.000 letterproeven en 10.000 boekomslagen. Voor geïnteresseerden is het materiaal te raadplegen in de Onderzoekszaal aan de Oude Turfmarkt 129 in Amsterdam, dichtbij de Munt. Via de online catalogus is van te voren het gewenste materiaal aan te vragen. Wie liever digitaal op pad gaat, kan naar de website www.uba.uva.nl/bbc. Daar is het grootste deel van de collectie toegankelijk gemaakt en deels als beeld gedigitaliseerd.

In de loop van de jaren is de collectie van de universiteitsbibliotheek aangevuld met bijzondere aanwinsten op het gebied van de grafische vormgeving. Zo bevinden zich er ook de archieven van bekende ontwerpers, als Jan van Krimpen, Sem Hartz, Kees Kelfkens, Charles Jongejans, Mart Kempers en Gerard Wernars. Ook recentere ontwerpers, onder wie Irma Boom, vertrouwen hun archieven toe aan de Bijzondere Collecties. Enkele cijfers om de omvang weer te geven. De collectie omvat zo’n 70.000

&.011 Pagina 35

Internationaal belang In 1958 was al een andere beroemde verzameling op het gebied van de productie en distributie van het boek verhuisd naar het hoofdgebouw aan de Amsterdamse Singel in Amsterdam: de Bibliotheek van de Koninklijke Vereniging van het Boekenvak. Het Tetterode materiaal vulde deze kilometers omvangrijke collectie heel goed aan. Specialisten beschreven – gedetailleerder dan in de bibliotheek gebruikelijk – stuk voor stuk de duizenden letterproeven. De Engelstalige gedrukte catalogus van de Nederlandse gieterijproeven, door John Lane en mezelf met Johan de Zoete samengesteld, bleek veel nieuwe informatie internationaal toegankelijk te maken, zo schetst Lommen het belang.

Punt voor typografie Onder de titel „Een punt voor typografie” is in 2001 bij gelegenheid van het 150-jarig bestaan van Tetterode, een boekje verschenen en een expositie georganiseerd. Een andere jubileumactie was de overdracht – in permanente bruikleen – van het zogeheten Athiaskastje. Het meubel is vooral bijzonder vanwege zijn inhoud en omvat een zeer waardevolle geschiedenis van de druktechniek. Achter de deuren van het kastje bevinden zich laden met vele historische stempels en matrijzen voor het gieten van Hebreeuwse letters. De geschiedenis van het kastje gaat eeuwen terug. Zo zit er origineel materiaal in van nu nog steeds beroemde letterontwerpers als Nikolaas Kis (1650-1702) en Jacques François Rosart (1714-1777). De historische en wetenschappelijke waarde van het Athias-kastje is groot. Het is uniek dat het zo goed bewaard is gebleven.

typografie en het grafisch bedrijf. Het bleek een uniek monument. Kortom, al snel was de vraag: waarom deze bijzondere verzameling uiteen laten vallen? Van belang was ook de rol van G.W. Ovink Lommen : ‘Hij was esthetisch adviseur van de Lettergieterij en wilde maar al te graag ‘zijn’ bibliotheek bijeen houden voor zijn onderzoek en publicaties. Ovink was namelijk ook als hoogleraar in typografische geschiedenis verbonden aan de UvA. Hier vond hij een bondgenoot in prof. H. de la Fontaine Verwey, de oud-bibliothecaris. Deze lobby bleek succesvol. In 1971 werd de Typografische Bibliotheek van de Lettergieterij Amsterdam in zijn geheel verkocht aan de UvA, de naam veranderde daarna al snel in „Tetterode Collectie”.

Elke letter, elk teken heeft een eigen specifieke betekenis

&.011 Pagina 36 Ontmoeting

Bilak probeert te leren van zowel geslaagde als niet geslaagde voorbeelden; hij analyseert handschriften en maakt vervolgens een vertaalslag naar een font. Daarbij tracht hij het wezen van een vreemde taal te doorgronden. De situatie in India maakt duidelijk hoe groot die uitdaging daadwerkelijk is.

Er zijn misschien wel 100.000 verschillende fonts voor Latijnse talen. Honderden miljoenen mensen spreken Indiaas, maar er zijn maar een paar gebruikelijke fonts. Bovendien zijn er in India grote regionale verschillen tussen de vele verschillende talen, die ieder een eigen alfabet hebben.

In een magazine met de naam Ampersand, kan een verhaal over typografie niet ontbreken. We spraken met Peter Bilak, grafisch ontwerper en typograaf.

Daar ligt voor mij de grote uitdaging, die ook weer te maken heeft met de combinatie van vorm en inhoud. Want hoe ontwerp je letters voor iets dat je niet begrijpt?’

Geboren in 1973 in het toenmalige Tsjecho-Slowakije werd Peter Bilak als scholier geconfronteerd met de enorme veranderingen in zijn land. Zekerheden vielen weg en veel van wat hem op school als waar was verteld, bleek heel wat genuanceerder te liggen. Terugkijkend zegt hij: Ik begon in die tijd op de kunstacademie, maar gaandeweg werd het verleidelijk om het land te verlaten en mijn horizon te verbreden. Ik heb onder meer in Engeland, de Verenigde Staten en aan een kunstacademie in Parijs gestudeerd. Op dat laatste instituut ben ik me vooral op typografie gaan richten. In 1997 ben ik naar Nederland gekomen vanwege een studiebeurs voor postdoctorale studies aan de Jan van Eyck Academy in Maastricht.

250 talen

Vorm en inhoud Letters hadden altijd al zijn interesse, maar niet puur vanwege de esthetiek. Het is mij altijd om de combinatie van inhoud en vorm gegaan. Ik heb daar destijds ook twee boeken over geschreven, die met name over communicatie en visuele translatie gaan: hoe interpreteren lezers letters? Deze „nieuwsgierigheid” heeft bij Bilak een hoge vlucht genomen. Nadat hij begin jaren ’90 al begon met het ontwerpen van letters en in 1999 fontuitgeverij Typotheque oprichtte, heeft hij inmiddels tal van fonts op zijn naam staan. Ik werk daarbij voor heel veel verschillende talen, ook voor talen met niet-Latijnse karakters. Bijvoorbeeld Arabisch en Hindi.

De fonts van Typotheque ondersteunen inmiddels zo’n 250 verschillende talen. In elke taal komen specifieke tekens voor en die maken de fonts veel omvangrijker dan sets die alleen voor Latijnse talen zijn ontworpen. „Onze standaardfonts tellen zo’n 2000 tekens, maar er zijn ook een paar extreem grote fonts die circa 5000 karakters omvatten en die bijna 1½ miljard sprekers ondersteunen. In dat opzicht zijn we uniek; we ondersteunen talen tot aan de Chinese grens.”

Digitale weergave Het ontwerpen van letters is voor Bilak een veelomvattend begrip: je geeft er uitdrukking mee aan een taal, maar er zit er ook een artistieke kant aan én er komt veel technologie bij kijken. Zo steekt Typotheque veel tijd in het geschikt maken van fonts voor digitale weergave. We zijn uitgegaan van de beperkingen en hebben van daaruit een speciaal bitmapsysteem ontwikkeld. Daarmee proberen we te bereiken dat op smartphones, beeldschermen, etc. consistente resultaten gerealiseerd worden. Vooruitstrevend is ook de manier waarop Typotheque haar fonts beschikbaar heeft gemaakt voor webdesign. Waar dit voorheen onmogelijk was vanwege het risico van kopiëren, heeft Typotheque een systeem ontwikkeld waarbij de ontwerper niet met het font zelf werkt, maar met een code die gelinkt is aan een font op de server.

& � � � �

Veelzijdig Letterontwerpen is een steeds belangrijker activiteit geworden, maar zijn oriëntatie is nog altijd veel breder. Als grafisch ontwerper maakte hij in het verleden al een reeks van boeken voor artiesten en architecten en ontwierp hij bijvoorbeeld een postzegel. Dat was qua oppervlak de kleinste maar wat oplage betreft verreweg mijn grootste opdracht. De ervaring leert overigens dat dergelijke projecten vaak veel tijd kosten. Als tegenhanger initieer ik zelf kleine opdrachten die veel minder tijdrovend zijn en waar ik heel veel plezier aan beleef. Als voorbeeld toont hij een bibliofiele uitgave, oplage 100 stuks, waarin journalist Frits Abrahams verslag doet van een reis naar het Praag van Kafka. Ook hier heeft Bilak weer getracht vorm, inhoud en lezer tot een eenheid te smeden. We wisten precies voor wie de boekjes bestemd waren en hebben voor elke lezer de reis naar Praag vanuit zijn eigen woonplaats laten beginnen. Zo wordt de lezer onderdeel van het verhaal.

Hij vervolgt: Elke letter, elk teken heeft een eigen specifieke betekenis. Bij het ontwerpen ervan moet je weten waarvoor ze gebruikt worden. Je moet als het ware achtergrondinformatie hebben over de „inhoud” ervan. De betekenis van een karakter heeft invloed op het ontwerp.

Als voorbeeld noemt hij het inmiddels overbekende „apestaartje”, het @teken. Vroeger werd dat teken alleen gebruikt in combinatie met cijfers. Tegenwoordig bijna alleen maar met letters. Dat betekent dat de hoogte van het @-teken iets kleiner moet zijn dan vroeger.

Peter Bilak over de ampersand: Veel ontwerpers, ik ook, vinden het een visueel heel aantrekkelijk teken. Wij maken er per font dan ook meerdere varianten van. Soms lijken ze heel veel op de oorspronkelijke e en t waaruit het teken is ontstaan, soms is het er heel ver van verwijderd. Handig voor grafisch ontwerpers. Je kunt met de ampersand heel mooie logo’s maken en het is leuk als je dan meerdere varianten ter beschikking hebt.

Bilaks brede scala van activiteiten en vernieuwingsdrang heeft mede te maken met zijn visie op de toekomst. Je moet in de eerste plaats werk maken dat relevant is voor het nu. Vaak beklijft dat dan ook in de toekomst. Maar als je focus teveel op de toekomst gericht is, loop je het risico dat je gaat proberen successen uit het verleden te herhalen, zo besluit hij.

� � � � �

&.011 Pagina 37

Een activiteit op een heel ander vlak is zijn samenwerking met het Nederlands Dans Theater. Het is mijn taak om – samen met de choreograaf – ideeën en concepten uit te werken. Je moet dan denken aan de keuze van de muziek, de grootte van het podium, het decor en dergelijke. In feite verschilt het niet zoveel van het ontwerpen van een boek. Je probeert een antwoord te geven op de vraag wat er moet gebeuren en hoe dat overkomt op de lezer of, in dit geval, de toeschouwer.

Fedra Serif A typotheque.com

Nieuwe vertegenwoordigingen

&.011 Pagina 38 Materieel en verbruiksgoederen

GMP – Leader in lamineertechnologie

Voor GMP en Autobond, leveren Plantin en Tetterode Saphira thermische lamineerfolie. De standaard producten gloss en mat zijn in verschillende breedte en dikten te verkrijgen. Naast de standaard film kunnen wij een speciale film leveren voor digitaal geproduceerde vellen en zijn er diverse andere films beschikbaar voor speciale effecten.

Sinds mei 2011 is Plantin vertegenwoordiger van de GMP thermische lamineermachines voor de Belgische en Luxemburgse markt. Deze Koreaanse producent van lamineermachines en film heeft een uitgebreid innovatieprogramma en investeert veel geld en energie in de perfectionering van zijn productgamma en de ontwikkeling van nieuwe producten. Vandaag zijn er verschillende series GMP-machines beschikbaar. De GMP Protopic is het instapmodel voor kleine oplagen. De lamineersnelheid bedraagt 15 meter per minuut voor het formaat 52 x 72 cm. Er zijn diverse opties beschikbaar voor dit tafelmodel, waaronder een tweede cilinder voor het indrukken van een structuur in het laminaat of een hoogstapel inlegapparaat. De Eurolam II is de machine voor de markt van digitaal en hybride drukken. Met een snelheid van 6000 vel/uur is de Eurolam tweemaal zo snel als de Protopic. De machine is uitgerust met een verwarmingssysteem op basis van inductie – een exclusiviteit van GMP – dat de temperatuur van de lamineercilinder tot op een graad nauwkeurig regelt. Dankzij de nauwkeurige temperatuurregeling van de lamineerwals wordt de film gelijkmatig verwarmd waardoor een egale hechting ontstaat. De GMP serie Pioneer, Octogon en Challenger zijn bestemd voor professioneel commercieel lamineermarkt. Deze zijn uitgerust met hetzelfde verwarmingssysteem op basis van inductie, maar zijn in verschillende formaten en snelheden verkrijgbaar. De formaten gaan tot 110 x 120 cm, de snelheid tot 100 meter per minuut voor de Challenger-serie. De machines kunnen worden uitgerust met verschillende snijsystemen, afhankelijk van de te verwerken laminaatfilm.

Watkiss – Afwerkingsapparatuur voor digitaal en offsetdrukken

Naast de vergaarmachines leveren Tetterode en Plantin de Watkiss PowerSquare 200. Een compleet systeem om boeken te maken van documenten van 8 tot 200 pagina’s. De PowerSquare kan met een handinleg of een hoogstapel-inleg worden geleverd en vouwt, hecht en trimt de voorvergaarde producten met de gepatenteerde „squareback”technologie van Watkiss. Deze machine is voor het eerst op de Grafische vakbeurs in Gorinchem getoond.


Sinds november 2010 vertegenwoordigt Tetterode de Autobond thermische lamineermachines in Nederland. Deze machines onderscheiden zich door hun robuuste constructie en het gebruik van subcomponenten van gerenommeerde merken zoals Heidelberg voor de inlegsystemen, Siemens voor de besturingselektronica en het Zwitserse bedrijf ToolTemp voor de temperatuurregeling van de lamineerwals. De Autobond-machines zijn afgestemd op de gangbare persformaten en digitale printers, zodat de gebruiker de meest geschikte optie kan kiezen. De modellen van de reeks Autobond Mini bieden formaten van 36 x 52, 52 x 74, 74 x 74 en 76 x 102 cm. De machines zijn standaard uitgerust met een zuigrotor en een triltafel. Autobond biedt als optie voor hogere snelheden een hoogstapel inleg en hoogstapel uitleg aan. Er is tevens een optie „Perfector” verkrijgbaar voor tweezijdig lamineren. Nieuw in het assortiment is de Autobond UV-machine. Deze unit wordt achter de lamineermachine geplaatst en brengt spot UV-lak aan op de gelamineerde vellen via een inkjet technologie en wordt gedroogd met behulp van een LED-module. Deze machine is voorlopig alleen verkrijgbaar in een breedte van 36 cm.

Autobond – Lamineer- en UVlakmachines

Sinds kort vertegenwoordigen Plantin en Tetterode de Britse constructeur Watkiss Automation Ltd. Dit bedrijf levert verticale vergaarsystemen aan met in- of offline afwerkingsunit. Watkiss heeft speciaal voor deze afwerkunits de unieke, gepatenteerde „squareback”-technologie (rechte rug) ontwikkeld. Het grote voordeel is de optimale stapeling van de afgewerkte producten en de extra ruimte om informatie op de rug te plaatsen. Er zijn twee bindmachines verkrijgbaar: DigiVAC en Vario. De Watkiss Vario machine is leverbaar met 1 of 2 torens met modulaire opbouw van 5 tot maximaal 16 vakken per toren. Vele configuraties van deze machine zijn mogelijk zoals frictie en vacuüm invoer, straight jogger, x-jogger en booklet making. De DigiVAC, de meest verkochte Watkiss machine met non stop feeding, telt 1 of 2 torens met 8 of 12 vakken en verschillende configuraties in bookletmaking. Het Document Finishing Systeem (DFS) kan voorvergaarde sets verwerken en voorzien van een omslag, en deze afwerken in de Watkiss BookMaster Pro booklet maker en trimmer of de automatische stitching, folding en trimming unit voor de grote oplagen.


Paragon – Wereldwijde inktspecialist

Flexor – Innovatie voor morgen

Ook nieuw in de portefeuille Plantin en Tetterode is Paragon Inks. Dit hooggespecialiseerde Schotse bedrijf is al 25 jaar actief in het domein van de UV-inkten. Zijn expertise omvat een aantal zeer specifieke toepassingen in flexo en typo: UV-coatings en inkten voor etiketten, shrink sleeves, in-mould labels, wrap-around labels en flexibele verpakkingen. Inkten op waterbasis behoren ook tot het portfolio. Paragon dankt zijn reputatie aan zijn permanent onderzoek, ondersteund met een unieke knowhow en service. Paragon investeert zeer fors in opleiding. De Training Academy ontvangt regelmatig specialisten uit België en Nederland.

Sinds mei 2011 bieden Plantin en Tetterode hun respectieve markten producten van het merk Flexor aan. Deze Poolse fabrikant van slitter rewinders biedt een groot gamma afwerkingsmachines voor integratie in een smalbaanproductielijn. Dit materiaal kan in een productieketen worden geïntegreerd of als onafhankelijke unit worden gebruikt, naargelang de toepassing en de vereiste snelheid. Flexor produceert ook stansmachines en inspectiemateriaal om de gestanste producten inline met hun oorspronkelijke pdf te vergelijken. Op Labelexpo Chicago in 2010 demonstreerde Flexor een inline turret rewinder.

Gelieve uw antwoordkaart te faxen naar +32 (0)2 727 30 12 of +31 (0)36-524 10 50 De volgende thema’s interesseren me. Ik wil graag meer weten over (te specificeren a.u.b.):

In de Benelux bewijzen Plantin en Tetterode – al een tijdje actief in de flexowereld – met de uitbreiding van het aanbod flexoproducten dat ze de professionele partners voor de speciale toepassingen in deze nichemarkt zijn.

Prinect Prinect Modules (Prepress – Press – Postpress) Demonstratie Prinect Experience

Prepress Suprasetter A52/A75 Press Speedmaster SM 52 Anicolor Speedmaster XL 75, XL 105 Speedmaster CX 102 Hybrid Print 2.0

Supplies PlantinShop / Tetterode E-Base (webshop) Accustrip

Postpress Kama Autobond GMP Watkiss

Print & Sign Machines Software Supplies AppliTABLE

Print Media Academy – Opleidingen

Services

Uw mening is belangrijk voor ons! Geef ons hier uw suggesties, meningen, opmerkingen: .............................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................................................................

Privé

Zakelijk

Mw.

Dhr.

Naam

Voornaam

Firma

Adres

Postcode + Plaats

Telefoon werk

E-mail

Klantnummer

Gelieve uw antwoordkaart te faxen naar +32 (0)2 727 30 12 of +31 (0)36-524 10 50 of terug te sturen naar Plantin bvba Tetterode bv Efrem Neveux Efrem Neveux Kareelovenlaan 5 Postbus 22134 • 1302 CC Almere 1140 Brussel Jool-Hulstraat 24 •1327 HA Almere

&.011 Pagina 41

U kunt Ampersand ontvangen, uw gegevens aanpassen en/of een collega abonneren. Vul dit formulier in en fax het terug naar +32 (0)2 727 30 12 of +31 (0)36-524 10 50 of vraag het magazine aan op www.plantin.be of www.tetterode.nl

Je souhaite recevoir le magazine « & » en français. Ik wil „Ampersand” niet meer ontvangen. Referentienummer (zie envelop): 0 1 1 2 7 1 0

De persoon aan wie uw mailing geadresseerd is, werkt niet meer in onze organisatie. Zijn/haar functie werd overgenomen door:

Mijn adresgegevens zijn niet correct of zijn veranderd. Wilt u ze als volgt aanpassen: Gelieve de volgende persoon te abonneren:

Privé

Zakelijk

Mw.

Dhr.

Naam

Voornaam

Functie

Firma

Adres

Postcode + Plaats

Telefoon werk

E-mail

Klantnummer

&.011 Pagina 42

Hoe beschermt Plantin en Tetterode uw privé-gegevens? Surf naar onze website (www.plantin.be – www.tetterode.nl) en klik door op de rubriek „Privacy”. Gelieve uw antwoordkaart te faxen naar +32 (0)2 727 30 12 of +31 (0)36-524 10 50 of terug te sturen naar Plantin bvba Tetterode bv Efrem Neveux Efrem Neveux Kareelovenlaan 5 Postbus 22134 • 1302 CC Almere 1140 Brussel Jool-Hulstraat 24 •1327 HA Almere

Economie en ecologie botsen niet noodzakelijk met elkaar. Integendeel: een milieu-vriendelijke drukkerij is slim economisch werken. U bespaart en u bezorgt uzelf een positief imago. Uw klanten zullen u hierover meer en meer aanspreken. Laten we samen aangepaste oplossingen ontwikkelen: „Think economically, print ecologically”. www.heidelberg.com

Business partner of Heidelberg

Business partner of Heidelberg

Telefoon +32 (0)2 727 31 11 • www.plantin.be

Telefoon +31 (0)36 524 10 11 • www.tetterode.nl

&2.011 Page 44

Interview

De opkomst van hybride oplossingen. Drukkerijen veranderen van stijl. Print & Sign installeren zich

Recommend Documents